Σκοπός ΑΣΚΗΣΗ 9 Μικτή Συνδεσμολογία, Ισχύς Στο πείραμα αυτό θα χρησιμοποιηθούν όλες οι απραίτητες προηγούμενες γνώσεις σε μικτά συστήματα αντιστάσεων και θα υπολογιστεί η ισχύς του ρεύματος που διαρρέει τις αντιστάσεις. Θεωρητικό Υπόβαθρο Μέτρηση Ισχύος Σ' ένα κύκλωμα συνεχούς ρεύματος, DC, το ρεύμα και η τάση δεν παρουσιάζουν διαφορά φάσης. H ισχύς P για τα DC κυκλώματα δίνεται από τη σχέση P = VI (Watt) (1) Για να μετρήσουμε την ισχύ P δεν χρειαζόμαστε ειδικό όργανο. Μπορούμε να την υπολογίσουμε από τις ενδείξεις ενός βολτομέτρου και ενός αμπερομέτρου. Προκειμένου να μετρήσουμε την ισχύ, το βολτόμετρο και το αμπερόμετρο μπορεί να συνδεθούν με την ωμική αντίσταση (κατανάλωση) R L με δύο τρόπους, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα 12.1 Σχ. 1 (α) & (β): Μέτρηση της ισχύος σε κύκλωμα DC ρεύματος Στο 1 ο κύκλωμα (α), η μετρούμενη ισχύς είναι P=V I και όχι P=V'(I-I') Στο 2 ο κύκλωμα (β) η μετρούμενη ισχύ είναι P = V(I-I') και όχι P = V'(I I )
Θεωρητικά το βολτόμετρο έχει άπειρη αντίσταση ώστε να μην διέρχεται ρεύμα από αυτό και το αμπερόμετρο παρουσιάζει μηδενική αντίσταση, ώστε να μην δημιουργείται πτώση τάσης στα άκρα του. Στην πράξη όμως και στα δύο κυκλώματα (α) και (β) τα σφάλματα των μετρήσεων οφείλονται στην πεπερασμένη αντίσταση του βολτομέτρου, η οποία επιτρέπει τη διέλευση ρεύματος από αυτό, και στη μη μηδενική αντίσταση του αμπερομέτρου, η οποία προκαλεί μια πτώση της τάσης στα άκρα του. Υπολογισμοί Ισχύος Για να υπολογίσουμε την απορρόφηση ισχύος των αντιστατών, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια από τις παρακάτω τρεις εξισώσεις ισχύος : Μπορούμε να προσθέσουμε μια ακόμα σειρά στον γνωστό μας πίνακα των τάσεων, ρευμάτων και αντιστάσεων : Ένας ενδιαφέρον κανόνας για τη συνολική ισχύ ως προς την ατομική ισχύ είναι ότι είναι προσθετική για οποιαδήποτε σύνθεση κυκλώματος : σε σειρά, παράλληλα ή κάτι άλλο. Η ισχύς (power) είναι ένα μέτρο του ρυθμού παραγωγής έργου (work) και εφόσον η ισχύς απορροφάται θα πρέπει να είναι ίση με τη συνολική ισχύ που εφαρμόζεται από την πηγή ή τις πηγές (κάτι σαν τον Νόμο της διατήρησης της ενέργειας στη Φυσική), δηλαδή η σύνθεση του κυκλώματος δεν έχει κάποια επίδραση στους υπολογισμούς. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Η ισχύς (power) είναι προσθετική σ όλα τα κυκλώματα που περιέχουν αντιστάτες : P συνολική = P 1 + P 2 +... P n Σωστή Χρήση του Νόμου του Ohm Ένα από τα πιο συχνά λάθη που κάνουν πολλοί όταν εφαρμόζουν τον Νόμο του Ohm είναι να μπερδεύουν τις τιμές της τάσης, του ρεύματος και της αντίστασης. Μ άλλα λόγια, μπορεί από λάθος να χρησιμοποιήσουν μια τιμή για το I μέσα από έναν αντιστάτη και την τιμή της E που εφαρμόζεται σ ένα σύνολο από συνδεδεμένους αντιστάτες, νομίζοντας ότι έτσι θα βρουν την τιμή της αντίστασης του συγκεκριμένου αντιστάτη. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι τιμές που χρησιμοποιούνται στον Νόμο του Ohm θα πρέπει να είναι κοινές στα ίδια δύο σημεία του κυκλώματος που μελετάμε. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε κυκλώματα που αποτελούν συνδυασμό κυκλωμάτων σε σειρά και παράλληλα όπου τα διπλανά στοιχεία μπορεί να έχουν διαφορετικές τιμές για την πτώση τάσης και το ρεύμα. Όταν χρησιμοποιούμε τον Νόμο του Ohm για να υπολογίσουμε μια τιμή που αναφέρεται σ ένα συγκεκριμένο στοιχείο, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι η τάση στην οποία αναφερόμαστε ασκείται στα άκρα του συγκεκριμένου στοιχείου, ότι το ρεύμα στο οποίο αναφερόμαστε περνάει μέσα από το συγκεκριμένο στοιχείο και ότι η αντίσταση στην οποία αναφερόμαστε αφορά αποκλειστικά το συγκεκριμένο στοιχείο. Παρόμοια, όταν υπολογίζουμε μια τιμή που αναφέρεται σ ένα σύνολο από στοιχεία σ ένα κύκλωμα, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι οι τιμές της τάσης, του ρεύματος και της αντίστασης αφορούν μόνο το συγκεκριμένο σύνολο στοιχείων. Η μέθοδος του «πίνακα» που είδαμε για τα κυκλώματα σειράς και παράλληλα αποτελεί έναν καλό τρόπο για να μην κάνουμε λάθη όταν εφαρμόζουμε τον Νόμο του Ohm για οποιαδήποτε σύνθεση κυκλώματος. Σ έναν πίνακα όπως τον παρακάτω, μπορούμε να εφαρμόσουμε μία μόνο εξίσωση του Νόμου του Ohm για τις τιμές μίας κατακόρυφης στήλης τη φορά :
Ο υπολογισμός των τιμών οριζόντια γίνεται σύμφωνα με τις αρχές των κυκλωμάτων σε σειρά και παράλληλα :
Η μέθοδος του «πίνακα» όχι μόνο απλοποιεί τον χειρισμό όλων των σχετικών ποσοτήτων αλλά διευκολύνει και τον έλεγχο των απαντήσεων κάνοντας τα αθροίσματα στη δεξιά στήλη, όπου αυτό είναι απαραίτητο βέβαια Ανασκόπηση Εφαρμόζουμε τον Νόμο του Ohm στις στήλες του πίνακα. Εφαρμόζουμε τους κανόνες σειράς και παράλληλα στις γραμμές του πίνακα. Μπορούμε να ελέγχουμε εύκολα τα αποτελέσματα των υπολογισμών. Πειραματικό Μέρος Όργανα και Υλικά που θα χρησιμοποιηθούν μικτή συνδεσμολογια αντιστάσεων που θα σας ζητηθεί από το εργαστήριο, κατάλληλα καλώδια βολτόμετρο, αμπερόμετρο Υπολογίστε την ισχύ κάθε αντίστασης στο κύκλωμα. Βιβλιογραφία [1] Bell, D.A.: Electronic Instrumentation and Measurements, Reston (Prentice-Hall), Reston,VA, 1983. [2] Κινγκ, Ρ.-Ε.: Συστήματα Μετρήσεων, Εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ, Θεσσαλονίκη, 2001. [3] Webster, J.G. (Ed.): Electrical Measurement, Signal Processing, and Displays, CRC Press, Boca Raton FL, 2004. [Ουσιαστικά ένα είδος εγχειριδίου] [Συνιστάται θερμά!] [4] Sanderson, M. L.: Electrical Measurements, Chapter 27, pp. 439-498, in W. Boyles, (Ed.): Instrumentation Reference Book, 4th Ed., Elsevier, 2010. [Χρήσιμη πηγή για κάθε είδους μέτρηση] [5] «Dictionnaire de Physique Experimentale», Tome IV L Electricite, Ed. Pierron, 1996, ISBN 2.7085.0142-9 (Vol. 4). [6] «Manual Oscilloscope HM 303-4», HAMEG Instruments 1995. [7] [5 ] Application Notes από την Agilent (παρακαλώ ψάξτε και σε άλλους κατασκευαστές, π.χ. Fluke, Hameg, Tektronix, Metrix, Keithley Instruments, Megger, Honeywell, Gould, κλπ.): [8] Bentley, J.P.: Principles of Measurement Systems, 4th Edition, Pearson Education, Harlow, England, 2005. [Προχωρημένο, πολύ πλούσιο σε υλικό και τεχνικές] [9] Regtien, P.P.L.: Electronic instrumentation, 2nd edition, VSSD, Delft, The Netherlands, 2005. [10] Witte, R.A.: Electronic Test Instruments Analog and Digital
[11] Fraden, J.: Handbook of Modern Sensors Physics, Designs, and Applications, 4th Edition, Springer, New York, 2010