ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α. Ο αρθρογράφος, με αφόρμιση τα όσα αντικοινωνικά διαδραματίζονται από τη νεολαία στην περιοχή των Εξαρχείων, επιχειρεί να καταγράψει τα βαθύτερα αίτια αυτού του φαινομένου. Καταρχάς υποστηρίζει ότι τα Εξάρχεια ναι μεν αποτελούν έναν καθρέφτη της εποχής μας, όμως εμείς δεν πρέπει να αρκούμαστε στο είδωλο αλλά να αναζητούμε πίσω απ αυτό την πραγματικότητα.αυτή μας επιβάλλει να αναζητήσουμε τους ενόχους όχι στα πρόσωπα των παιδιών μας αλλά σε μας τους ίδιους και πρώτα απ όλα στην παιδεία και στα πρότυπα που ως κοινωνία τους παρέχουμε. Σύμφωνα με τον Λιγνάδη οι αντικοινωνικές συμπεριφορές των νέων μας οφείλονται στην απαξίωση της εκπαίδευσης,στην κυριαρχία του ατομικιστικού πνεύματος, στα προβαλλόμενα από τα Μ.Μ.Ε κίβδηλα πρότυπα, στον υπερκαταναλωτισμό και στη διαφθορά της εξουσίας. Έτσι κλείνει την ανάλυσή του με το απογοητευτικό συμπέρασμα ότι στην προσπάθειά μας να κάνουμε τους νέους μας υπερ-ανθρώπους ξεχάσαμε να τους κάνουμε ανθρώπους. Β1. Ο πολιτισμός αποτελεί έκφραση της ατομικής και συλλογικής προσφοράς των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι η εξέλιξη αλλά και η πρόοδος του πολιτισμού κάθε κοινωνίας εξαρτώνται από τη νοοτροπία, τη συμπεριφορά και κυρίως από το πνευματικό επίπεδο των μελών της. Αυτό το τελευταίο το διαμορφώνει η παιδεία μέσω των φορέων της. Αυτή είναι υπεύθυνη για το μορφωτικό επίπεδο των πολιτών και ειδικότερα για το γνωστικό τους υπόβαθρο, την κριτική τους ικανότητα, το αξιακό τους σύστημα, τις επιλογές τους και τις ενέργειές τους. Επομένως, η ποιότητα της παιδείας που διαθέτουν οι πολίτες καθορίζει και την ποιότητα του πολιτισμού τους. Έτσι η παιδεία αναγορεύεται σε βασικό κριτήριο του πολιτισμικού επιπέδου μιας κοινωνίας. Β2. Σημεία του κειμένου στα οποία γίνεται επίκληση στην αυθεντία είναι: 1) Ο Γκαίτε έγραφε. Έθνους. 2) Και ο Ντοστογιέφσκι της νεολαίας του. 3) Ο κάθε πολιτισμός συγκεκριμένης παιδείας. 4) Ποιος είναι εκείνος το κάθε μέσο; 5) Το πορτραίτο τους στείρος. Ο συγγραφέας επικαλείται αυθεντίες, οι οποίες συμμερίζονται τις δικές του θέσεις, για να ενισχύσει την αξιοπιστία των επιχειρημάτων του και για να δείξει ότι βασίζεται σε έγκυρες πηγές.
Β3α) αλαζονεία= υπεροψία, κομπασμός, υπερβολική έπαρση, οίηση αναπόφευκτο= αναπόδραστο, μοιραίο ασυδοσία= αυθαιρεσία, αναρχία υποδείγματα= παραδείγματα, πρότυπα ωμού= κυνικού, σκληρού, απάνθρωπου β) τύχη ατυχία αυθεντικά ψεύτικα, κίβδηλα φυσιολογικούς παθολογικούς, αφύσικους, ανώμαλους εισάγει εξάγει ρεαλισμού ρομαντισμού Β4 α) Παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου : 1) Η νεολαία είναι η φωτογραφία της εποχής της 2) Η πλατεία Εξαρχείων είναι μια έμπρακτη μεταφορά και ένα σήμα 3) Καθώς ανατινάζονται οι γέφυρες που μας συνέδεαν με το παρελθόν β) Ο σκοπός της χρήσης αλλεπάλληλων ερωτημάτων είναι να αφυπνιστεί και να προβληματιστεί ο αναγνώστης ώστε να συνειδητοποιήσει τα βαθύτερα αίτια της στάσης της σημερινής νεολαίας. Εκτός αυτού ο συγγραφέας θέλει να προσδώσει στο λόγο του αμεσότητα και οικειότητα, επιτυγχάνοντας έτσι να κάνει το κείμενό του μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα σ αυτόν και τον αναγνώστη-δέκτη. Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο της Έκθεσης : Αυτό είναι απαντητική επιστολή, σε δημοσιευθείσα επιστολή, και απευθύνεται προς τον ιευθυντή της εφημερίδας : Αγαπητέ Κε ιευθυντά Αφορμή για την επιστολή μου αυτή μου έδωσε ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα σας, στο οποία εκφράζεται η άποψη ότι
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ Θεματικό κέντρο (άξονας) : Νέοι και κατηγορίες που δέχονται. Ζητούμενα : α) Συμφωνούμε ή διαφωνούμε (ή αποδεχόμαστε τις κατηγορίες ή επιχειρούμε την αποδόμησή τους.) β) Πώς αξιολογούμε εμείς τη σημερινή νεολαία; Α.) Προεισαγωγική τοποθέτηση : Γενική αναφορά στη θέση και το ρόλο της νεολαίας μέσα στην κοινωνία : η νεολαία αποτελεί εκείνο το κοινωνικό σώμα που από τη συμπεριφορά του και τη στάση του θα εξαρτηθεί το μέλλον της κοινωνίας. Είναι, λοιπόν, λογικό να μας προβληματίζει η δραστηριότητα των νέων και ιδιαίτερα όταν αυτή παρουσιάζει προβλήματα. Β.) Η συνήθης κατηγορία που εκτοξεύεται εναντίον των νέων από πολλούς ενήλικες είναι ότι δεν έχουν ιδανικά.. Κατά κανόνα τέτοιου είδους κατηγορίες προέρχονται από άτομα μεγάλης ηλικίας και με συντηρητικές απόψεις. Για να διαπιστώσουμε κατά πόσο αυτές είναι σοβαρές και λογικές, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν αφορούν ολόκληρο το σώμα της νεολαίας αλλά ένα μέρος της, αυτό που αποκαλούμε θορυβώδη μειοψηφία. Αυτό επιβάλλεται δεδομένου ότι η νεολαία δεν ισούται με το άθροισμα των μελών της αλλά παρουσιάζει ανομοιομορφία. Το μικρό αυτό κομμάτι της νεολαίας δίνει έρεισμα στις κατηγορίες γιατί επιδεικνύει συμπεριφορά που βασικά χαρακτηριστικά της είναι (ενδεικτικά), η επιπολαιότητα, η ανευθυνότητα, η προκλητικότητα, η επιθετικότητα. Όμως σε ό, τι αφορά τη σιωπηλή πλειοψηφία της νεολαίας μας έχουμε να παρατηρήσουμε ότι οι κατηγορίες δεν ευσταθούν και ότι πρόκειται για μια σειρά από παρεξηγήσεις, που προκαλούνται επειδή οι μεγαλύτεροι δεν μπορούν να αντιληφθούν ορισμένα πράγματα. Συγκεκριμένα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι οι νέοι μας και ιδανικά έχουν και αξίες διαθέτουν, όμως τα αντιμετωπίζουν με όρους και προϋποθέσεις του σήμερα και όχι του χθες που το εκπροσωπούν οι μεγάλοι. Ειδικότερα ο κώδικας αξιών των σημερινών νέων, στην πλειοψηφία τους, είναι ο ίδιος με αυτόν των μεγαλύτερων, αλλά είναι προσαρμοσμένος στις συνθήκες και στις καταστάσεις του σήμερα. Με άλλα λόγια οι νέοι μας πιστεύουν στην ηθική, στο δίκαιο, στο σεβασμό των άλλων, στην αξιοπρέπεια, στην αγωνιστικότητα... αλλά ο τρόπος που μάχονται γι αυτά προκύπτει από τη σημερινή πραγματικότητα.
Επομένως οι μεγάλοι δεν πρέπει να βλέπουν τους σημερινούς νέους με τη ματιά του χθες και να αξιολογούν τη συμπεριφορά τους με αναγωγές στο δικό τους παρελθόν. Όσον αφορά τώρα στο ποια στάση υιοθετεί η σημερινή νεολαία απέναντι στην κοινωνία και στη ζωή, αυτό είναι απόρροια των επιδράσεων που αυτή δέχεται από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Συγκεκριμένα οι νέοι σήμερα διαθέτουν υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να γνωρίζουν περισσότερα πράγματα, να κρίνουν, να αμφισβητούν, να εκφράζουν τη διαφωνία τους απέναντι στα κακώς κείμενα με λόγια και με έργα και να αγωνίζονται δυναμικά, έστω και με υπερβολικό τρόπο ορισμένες φορές και να διεκδικούν το δικαίωμα μιας καλύτερης κοινωνίας και ζωής. Αυτό το αποδεικνύουν οι κατά καιρούς μεγάλες κινητοποιήσεις της νεολαίας για θέματα υψηλού ενδιαφέροντος, όπως είναι το οικολογικό, η βελτίωση του επιπέδου σπουδών, οι δημοκρατικές κατακτήσεις, η ποιότητα ζωής, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.λ.π. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι η σημερινή νεολαία δεν υιοθετεί το ρόλο του απλού παρατηρητή των γεγονότων, αλλά αντίθετα, με τη δράση της, προκαλεί η ίδια γεγονότα ερχόμενη σε σύγκρουση με κατεστημένες αντιλήψεις και στάσεις. Αυτή τη στάση της ορισμένοι από τους μεγάλους τη θεωρούν προβληματική γιατί δεν μπαίνουν στον κόπο να την κατανοήσουν και να την εκτιμήσουν, εξού και καταφεύγουν σε εύκολους και ανώδυνους αφορισμούς για τη νεολαία. Για την περίπτωση που θα ίσχυαν οι κατηγορίες ενάντια στη νεολαία, οι μοναδικοί υπεύθυνοι γι αυτό δε θα ήταν άλλοι από τους ίδιους τους κατήγορους, δεδομένου ότι οι νέοι διαμορφώνονται. Άρα, εάν το αποτέλεσμα της διαμόρφωσης δεν είναι αυτό που θέλουμε, η ευθύνη δεν είναι δική τους. Εξάλλου, εάν προσχωρούσαμε* στην άποψη ότι οι νέοι είναι όλα όσα τους κατηγορούμε, τότε το πρόβλημα δυστυχώς θα αφορούσε εμάς τους μεγάλους και θα πρεπε να αναθεωρήσουμε τις μεθόδους διαπαιδαγώγησης. Εν κατακλείδι μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η πλειοψηφία των νέων μας είναι όντως η ελπίδα μας για μια καλύτερη κοινωνία γιατί και γνώση και ήθος διαθέτει, αυτό όμως που δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί είναι η συμπεριφορά της μειοψηφίας να γίνει πλειοψηφικό ρεύμα. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία * Προσχωρώ στην άποψή σου = συμφωνώ μαζί σου, αποδέχομαι την άποψή σου. Ελένη Ζώμα-Παπουτσή Φιλόλογος - Συγγραφέας