Α. Ο συγγραφέας, ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι ο σύγχρονος δημοσιογραφικός

Transcript

1 Νεοελληνική Γλώσσα γενιικής παιιδείίας Α. Ο συγγραφέας, ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι ο σύγχρονος δημοσιογραφικός πολιτισμός διαδέχτηκε το νεοελληνικό πολιτισμό, επιχειρεί μια αξιολόγησή του. Με δεδομένο ότι ο πολιτισμός αποτελεί ένα κοινά αποδεκτό σύστημα ιδεών που διαγράφει έναν τρόπο ζωής και συμπεριφοράς, επισημαίνει ότι στις σύγχρονες κοινωνίες το ρόλο του ρυθμιστή έχουν αναλάβει τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την εξάρτηση του Νεοέλληνα από την τηλεόραση κυρίως. Έτσι, δημιουργοί του πολιτισμού γίνονται οι δημοσιογράφοι και διά βίου φορείς γνώσης τα ΜΜΕ, τα οποία, συνιστώντας μια πολιτιστική βιομηχανία, στοχεύουν στην κυριαρχία. Η υποβάθμιση της ποιότητας της δημοσιογραφίας και συνακόλουθα η διαμόρφωση ενός πολιτισμού χαμηλού επιπέδου συναρτάται με τα αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας, γι αυτό και η ευθύνη αφορά εξίσου πρόσωπα και θεσμούς, καταλήγει ο συγγραφέας. (120 λέξεις) Β1. Τα ΜΜΕ, συγκροτώντας τα ίδια μια πολιτιστική βιομηχανία, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτιστικού επιπέδου ενός λαού. Χρησιμοποιώντας τα προϊόντα της προηγμένης τεχνολογίας, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν πλήθος πολιτιστικών προϊόντων είτε υψηλού είτε μεσαίου είτε χαμηλού επιπέδου. Από τον τρόπο λειτουργίας τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η πολιτιστική αναβάθμιση ή υποβάθμιση ενός λαού. Ως απότοκο του «βιομηχανικού πολιτισμού», υπόκεινται στο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης: στηρίζονται στο μέσο όρο των προτιμήσεων του κοινού, δανείζονται διαδικασίες γνωστές και διαδεδομένες για να κατασκευάσουν και να συσκευάσουν ένα μήνυμα εντυπωσιακό και εύπεπτο, διοχετεύουν τα προϊόντα τους στην αγορά μέσω της διαφήμισης, μορφοποιούν νέα αισθητικά πρότυπα, τα οποία, κατά κανόνα, στερούνται έμπνευσης, πρωτοτυπίας και φαντασίας. Και όπως είπε ο Eco, «κάθε κοινωνία έχει τα ΜΜΕ που της αξίζουν. Αν αυτά πρέπει να αλλάξουν, το ίδιο πρέπει και η κοινωνία». (120 λέξεις) Β2. «ΜΜΕ, το πιο χαμηλό σκαλοπάτι του σύγχρονου πολιτισμού;» 1

2 Β3. 2 η ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Πολιτισμός (οριστέα έννοια) είναι ένα κοινό σύστημα αναφορών σε αξίες από όλους παραδεκτές. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: Οι αξίες αυτές συνιστούν τα μέτρα με τα οποία κρίνονται τα επιτεύγματα των ανθρώπων και εγκρίνονται ή απορρίπτονται. (επεξήγηση) ΑΙΤΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: ΑΙΤΙΑ: Ο πολιτισμός διαμορφώνει ένα πλαίσιο ζωής και δράσης, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: όπου εκεί ζουν και αναδεικνύονται οι πολιτισμένοι, εκεί αναγνωρίζονται και επικοινωνούν, εκεί επιζητούν ως μονάδες τη δικαίωσή τους στην ανθρώπινη κοινωνία και στον κόσμο. Β4. ΛΕΞΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (ΤΕΛ. ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ) ΝΕΑ ΛΕΞΗ αναφορών (φέρω) φερέφωνο δημοσιογραφία (γράφω) γραφομηχανή βιομηχανία (μηχανή) μηχανοδηγός νεοελληνικής (ελληνικός) ελληνομαθής απήχηση (ήχος) ηχολήπτης κενολογία (λέγω) λογικοφανής αποκλειστικά (κλείνω) κλειστοφοβικός Β5. Οι αξίες αυτές αποτελούν τα μέτρα με τα οποία αξιολογούνται τα επιτεύγματα των ανθρώπων και εγκρίνονται ή απορρίπτονται. Ο πολιτισμός διαμορφώνει ένα πλαίσιο ζωής και ενέργειας/ συμπεριφοράς, όπου εκεί ζουν και προβάλλονται οι πολιτισμένοι, εκεί καταξιώνονται και επικοινωνούν, εκεί επιζητούν ως μονάδες τη δικαίωσή τους στην ανθρώπινη κοινωνία και στον κόσμο. Β6. α) Αυτές οι λειτουργίες του πολιτιστικού πλαισίου σήμερα από ποιον επιτελούνται; β) Εκεί θα ικανοποιηθούν όλες οι περιέργειές του και όλα τα πάθη του. 2

3 Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Εισήγηση - Προσφώνηση - Αποφώνηση - Αφορμή Αγαπημένοι κ. καθηγητές, Φίλοι συμμαθητές, ΠΡΟΛΟΓΟΣ τα ΜΜΕ είναι ένα σύνολο από τρόπους και μεθόδους που διαμεσολαβούν ανάμεσα στους ανθρώπους και την πραγματικότητα γύρω τους, με στόχο τη γνωστοποίηση γεγονότων, καταστάσεων, ιδεών, αντιλήψεων, αξιών μεταδίδουν καθημερινά χιλιάδες μηνύματα συντελούν στην επικοινωνία των ατόμων επηρεάζουν τη στάση τους για μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων: κοινωνία, πολιτική, Τέχνη, οικονομία... ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ Ζητούµενο 1. η υπερτελειοποίηση των µέσων επικοινωνίας αποτελεί ταυτόχρονα µια υπόσχεση ελευθερίας ή µια απειλή καινούριας δουλείας; Α ΑΠΟΨΗ ταχύτητα των επαφών εκμηδένιση του χρόνου και των αποστάσεων ευρεία διάδοση των μηνυμάτων κανάλια πληροφόρησης μέσα παροχής εκπαιδευτικού υλικού δυνατότητες κάλυψης του ελεύθερου χρόνου εκλαΐκευση και δημοκρατικοποίηση της γνώσης ανάπτυξη των νοητικών δυνάμεων καλλιέργεια ιδεών, αρχών, ιδανικών αποδέσμευση από προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες άρση του τοπικισμού και της απομόνωσης ενοποίηση του κόσμου διεύρυνση της πολιτικής οπτικής των πολιτών διαφώτιση και έκφραση της κοινής γνώμης στηλίτευση των «κακώς κειμένων» μιας κοινωνίας άσκηση κριτικής σε δημόσια πρόσωπα διαμόρφωση δημοκρατικής συνείδησης διευκόλυνση και ενίσχυση της συμμετοχής στη συλλογική ζωή (δίληµµα) 3

4 αποκατάσταση ηθικής τάξης εξυγίανση κοινωνικοπολιτικού βίου Β ΑΠΟΨΗ τα ΜΜΕ υποτάσσονται σε πολιτικές σκοπιμότητες υπηρετούν οργανωμένα συμφέροντα μια μερίδα ανθρώπων ελέγχει τον όγκο των διακινούμενων μηνυμάτων στην κοινωνία ισχυροποιούν την ανεξέλεγκτη διαβρωτική δύναμη επιρροής τους διαμορφώνουν χαρακτήρα συκοφαντικό ή σκανδαλοθηρικό διαστρεβλώνουν ή διογκώνουν τα γεγονότα με στόχο την ικανοποίηση της νοσηρής περιέργειας του κοινού και την αύξηση θεαματικότητας/ ακροαματικότητας υποθάλπουν την παραπληροφόρηση αλλοιώνουν τα πολιτικά κριτήρια του λαού αποδυναμώνουν τις δημοκρατικές λειτουργίες αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη ευνουχίζουν την κριτική ικανότητα του πολίτη χειραγωγούν τις μάζες προβάλλουν υλιστικά πρότυπα κλονίζουν τις ηθικές βάσεις της κοινωνίας τροφοδοτούν τις μάζες με υποπροϊόντα πολιτισμού (μαζική κουλτούρα) ισοπεδώνουν άτομα και λαούς ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΓΝΩΜΗ η μαζική επικοινωνία αναπτύσσεται σε κοινωνίες όπου το σύνολο των πολιτών συμμετέχει με ίσα δικαιώματα στη δημόσια ζωή η αποτελεσματικότητα και ο βαθμός επηρεασμού και διαμόρφωσης της κοινωνικής ζωής εξαρτάται από τις συνθήκες παρεμβολής, περιορισμού κινήσεων, λογοκρισίας, μεροληπτικής στάσης ή ανεπαρκούς γνώσης από το ήθος και την παιδεία των λειτουργών των ΜΜΕ (δημοσιογράφοι) από το αν το κοινό διαθέτει κριτική σκέψη και έχει την ικανότητα να αρθρώνει δημοκρατικό λόγο και να εγείρει απαιτήσεις για από κοινού δράση ή αν συνιστά μάζα που «άγεται και φέρεται» από τον τρόπο λειτουργίας τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ποιότητα της πολιτικής ζωής, η πολιτιστική αναβάθμιση ή υποβάθμιση ενός λαού Ζητούµενο 2. προϋποθέσεις λειτουργίας των ΜΜΕ, ώστε ν αποτελέσουν υπόσχεση ελευθερίας στις σύγχρονες κοινωνίες (ερώτηση) τήρηση των αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας δημοκρατική αντίληψη στην πληροφόρηση ποιοτικά μορφωτικά και ψυχαγωγικά προγράμματα αντικειμενικότητα 4

5 διαχωρισμός σχολίου - είδησης εγκυρότητα και διασταύρωση των πηγών πληροφόρησης πληρότητα πλουραλισμός συνέπεια και υπευθυνότητα σεβασμός στο κοινό κατοχύρωση όλων των δημοκρατικών κοινωνικών φορέων κατοχύρωση της φωνής της μειοψηφίας δυνατότητα άρθρωσης δημοκρατικού λόγου δυνατότητα επανάδρασης κοινού ΕΠΙΛΟΓΟΣ τα ΜΜΕ μπορούν να οδηγήσουν σε μόρφωση, καλλιέργεια, συμμετοχή, γιατί τελικά ευαισθητοποιούν τον άνθρωπο απέναντι στα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου, αρκεί να αποδεσμευτούν από οικονομικές και πολιτικές σκοπιμότητες. Ευχαριστώ 5