1.3 Αξίες Ζωής. 1.3 Αξίες ζωής Να ορίζουν το δικό τους αξιακό σύστημα και να αντιλαμβάνονται τη σημασία του

Transcript

1 1.3 Αξίες Ζωής 1.3 Αξίες ζωής Να ορίζουν το δικό τους αξιακό σύστημα και να αντιλαμβάνονται τη σημασία του Έννοια αξιών ζωής - Ατομικό αξιακό σύστημα - Κατηγορίες αξιών - Ατομική ιεράρχηση αξιών - Περιβαλλοντικοί παράγοντες διαμόρφωσης ατομικών αξιών π.χ. οικογένεια, σχολείο, κοινωνία, φίλοι, ΜΜΕ, θρησκεία, κουλτούρα, οικονομία, θεσμοί-νόμοι, κοινωνική τάξη, εργασία - Ύπαρξη διαφορετικού αξιακού συστήματος ανάμεσα στους ανθρώπους Να αναγνωρίζουν και να εξετάζουν κριτικά την ύπαρξη ηθικών διλημμάτων Ηθικά διλήμματα και ατομικό αξιακό σύστημα - Κατηγορίες ηθικών διλημμάτων π.χ. Περιβαλλοντική ηθική Ηθική της διαφήμισης Ηθική του καταναλωτή Βιοηθική (ιατρική και τεχνολογία) Ηθική πολιτικής Εργασιακή ηθική - Ηθικά διλήμματα και λήψη αποφάσεων βάσει ατομικού αξιακού συστήματος

2 Ηθικά διλήμματα Η τεχνική του ηθικού διλήμματος ασχολείται αποκλειστικά με τις αξίες και αποσκοπεί στην ανάδειξη και αποσαφήνιση αξιών. Μέσω της τεχνικής αυτής αναδεικνύονται οι αξίες του καθενός και εντοπίζονται οι εσωτερικές αντιφάσεις που ενυπάρχουν σε ένα ζήτημα. Οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν το πρόβλημα που τους παρουσιάζεται μέσα από ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων. Η διερεύνηση των προβλημάτων αυτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για λήψη αποφάσεων και δράση σχετικά με την αντιμετώπισή τους. Μέσα από το ηθικό δίλημμα δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές/τριες να διασαφηνίσουν τις δικές τους αξίες, να προβληματιστούν ακούγοντας τις απόψεις και τις αξίες των άλλων και να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους.

3 Ηθικά διλήμματα Τα διλήμματα τα οποία καλούνται οι μαθητές/τριες να συζητήσουν θα πρέπει να τους ενδιαφέρουν και να ενεργοποιούν την ενσυναίσθηση, να μπαίνουν δηλαδή στη θέση αυτού που θα πρέπει να αποφασίσει. Τα ηθικά διλήμματα μπορούν να περιγράφουν καταστάσεις πραγματικές ή φανταστικές. Μπορεί επίσης το ηθικό δίλημμα να αφορά ένα θέμα που προκύπτει στο πλαίσιο μιας επίσκεψης ή κάποιων γεγονότων που προέκυψαν στο σχολείο, στην κοινότητα κ.λπ. Το σενάριο θα πρέπει να είναι σαφές, απλό και σύντομο και να μην περιέχει δυσνόητες λέξεις ή έννοιες. Δεν πρέπει να υπάρχει μια «προφανής» λύση. Επιδιώκονται τέτοιες καταστάσεις έτσι ώστε να εμπεριέχουν συγκρούσεις μεταξύ αξιών, μεταξύ στάσεων και μεταξύ εννοιών.

4 Η διαδικασία της τεχνικής του ηθικού διλήμματος Ο/η εκπαιδευτικός παρουσιάζει την προβληματική κατάσταση την οποία οι μαθητές/τριες καλούνται να λύσουν. Δίνει όσον το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το ηθικό δίλημμα ώστε να γίνει κατανοητό και θέτει ερωτήματα έτσι ώστε οι μαθητές/τριες να αντιληφθούν τις διαφορετικές απόψεις που υπάρχουν σε σχέση με αυτό. Κάθε ένα παιδί ξεχωριστά καλείται να τοποθετηθεί στο ζήτημα βάση των δικών του αξιών. Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε μικρές ομάδες. Οι ομάδες μπορούν να απαρτίζονται από άτομα που έχουν την ίδια άποψη ή από μαθητές/τριες που υποστηρίζουν διαφορετικές απόψεις. Κάθε ομάδα πρέπει να πάρει μια απόφαση και να δικαιολογήσει τη θέση της αναλύοντας ποιες αξίες αναδύονται από την επιλογή της απόφασης. Κάθε ομάδα καταγράφει τη θέση ή τις θέσεις της και την αιτιολόγησή τους και ορίζει ένα εκπρόσωπο ή δύο αν υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, για να παρουσιάσουν τις θέσεις τους στην ολομέλεια της τάξης.

5 Η διαδικασία της τεχνικής του ηθικού διλήμματος Ακολουθεί συζήτηση στην τάξη σε σχέση με τις αντικρουόμενες θέσεις που μπορεί να οδηγήσει σε αναθεώρηση των απόψεων κάποιων μαθητών/τριών. Με βάση τη συζήτηση στην τάξη μπορεί να ακολουθήσει νέος γύρος συζήτησης μεταξύ των μελών των ομάδων για να διαμορφωθεί η τελική της άποψη η οποία μπορεί να είναι διαφοροποιημένη από την αρχική. Επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο η τεχνική της διαλογικής αντιπαράθεσης (debate) η οποία είναι το κλειδί για να οικοδομηθεί η γνώση και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για δημοκρατική και επιστημονική εκπαίδευση. Η διαλογική αντιπαράθεση συμβάλλει στην ανάπτυξη κριτικών και αναλυτικών δεξιοτήτων καθώς και η δημιουργικότητα των μαθητών/τριών. Τέλος, ανακεφαλαιώνονται όλες απόψεις και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν όπως επίσης και οι ενυπάρχουσες αξίες κάθε άποψης.

6 Η διαδικασία της τεχνικής του ηθικού διλήμματος Ο/H εκπαιδευτικός δεν θα πρέπει να παρουσιάσει τις προσωπικές του/της απόψεις σε κανένα στάδιο αλλά να αφήσει τον/την κάθε μαθητή/τρια να κατασταλάξει στις δικές του/της απόψεις και να μην προσπαθήσει να τον «διορθώσει». Τα ηθικά διλήμματα που παρουσιάζονται στο τετράδιο είναι ενδεικτικά. Η ιστοσελίδα του ΥΠΠ θα ενισχυθεί με επιπρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό.

7 Σημείο προσοχής για την προβολή ταινίας: Στην τάξη μπορεί να προβληθεί ολόκληρο ένα ντοκιμαντέρ, μία ταινία, ή ένα τηλεοπτικό υλικό ή να προβληθεί απόσπασμά τους. Μπορεί να λειτουργήσει ως αφόρμηση, ως μέρος της προσέγγισης κάποιων συγκεκριμένων αξιών, ως εμπέδωσε, ανακεφαλαίωση ή ακόμη και ως αξιολόγηση. Το σημαντικό είναι να θέσει ο/η εκπαιδευτικός ερωτήματα με τα οποία θα αναπτύξουν οι μαθητές/τριες κριτική στάση απέναντι στο περιεχόμενο του προβαλλόμενου υλικού. Προβάλλεται η θετική πλευρά του περιεχομένου της ταινίας. Η επιλογή μίας ταινίας γίνεται βάσει των αναγκών των μαθητών/τριών και βάσει του προγραμματισμού του/της εκπαιδευτικού

8 Προτεινόμενες ταινίες 1. The Intouchables (2011) : Φιλία, αναπηρία, κοινωνική τάξη 2. A thousand word (2012): Νόημα της ζωής, οικογένεια, 3. August Rush (2007): Οικογένεια 4. Beastly (2011): εσωτερική ομορφιά, αγάπη 5. Coach Carter (2005): φιλία, πειθαρχία, 6. Hachiko (2009): φιλία, 7. Juno (2007): εφηβικές σχέσεις, εγκυμοσύνη, έκτρωση, υιοθεσία 8. Life as we know it (2010): φιλία, οικογένεια, παιδί, σχέσεις 9. Mom at sixteen: εφηβικές σχέσεις, εγκυμοσύνη, υιοθεσία 10. Safe Haven (2013): βία, σχέσεις, οικογένεια, αγάπη

9 Προτεινόμενες ταινίες 11. My sister keeper (2009): οικογένεια, φιλία, αδερφικές σχέσεις, καρκίνος 12. Crash (2004): ρατσισμός, διακρίσεις, στερεότυπα,φυλετικές σχέσεις 13. Pursuit of happyness (2006): φτώχεια, οικογένεια, σχέσεις 14. Room (2015): σεξουαλική κακοποίηση, οικογένεια μητέρα-γιος 15. Instructions not included (2013) οικογένεια πατερας κόρη, υιοθετημένο 16. Freedom writers (2007) σχολείο, πειθαρχία, έμπνευση 17. Take the lead (2006) διακρίσεις, σεβασμός, χορός, φιλία 18. The Blind side (2009) ανθρώπινες σχέσεις, οικογένεια, φιλία 19. The back-up plan (2010) : σχέσεις, εξωσωματική γονιμοποίηση, εγκυμοσύνη, αγάπη 20. Little miss sunshine (2006): οικογένεια Σύντομα Βίντεο: Περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα Τετραδίων του Γυμνασίου και Οδηγών Εκπαιδευτικού

10 Σας ευχαριστούμε Σας ευχόμαστε καλή δημιουργική χρονιά