Ανδρονίκη Λιακοπούλου, Γραμματέας ΟΕΥ Β Πρεσβεία της Ελλάδος στην Άγκυρα Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων 1
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 16 η θέση παγκοσμίως και στη 6 η στην Ευρώπη με κατά κεφαλήν ΑΕΠ 10.444 δολάρια με ανάπτυξη 3,6% για 2013 και προβλέψεις για 4% για το 2014 με πληθωρισμό 7,4%, και ανεργία 9,3%, με 5% αύξηση των εξαγωγών της, με 0,8% αύξηση των εισαγωγών της (2013 11μ) με 16,8% αύξηση του εμπορικού της ελλείμματος, με διατραπεζικό επιτόκιο δανεισμού 7,75% με αύξηση τουρκικών επενδύσεων στο εξωτερικό, με μείωση του ποσοστού της αδήλωτης τουρκικής οικονομίας στο 32% από 50% που ήταν το 2011 2
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ Υψηλή ανταγωνιστικότητα (44 η θέση σε Παγκόσμια κατάταξη 148 χωρών) Παροχή επενδυτικών κινήτρων (σχεδόν τριπλασιασμός ΑΞΕ από το 2009 στο 2013) Σταθερότητα τραπεζικού τομέα Καλοί δείκτες δημοσίων οικονομικών (δημ.έλλειμμα 2% ΑΕΠ, χρέος 39% ΑΕΠ) ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ μεγάλο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου (89,8 δισ δολάρια το Νοέμβριο 2013) μεγάλο εξωτερικό χρέος ιδιωτικού τομέα (109 δισ. δολάρια τον Ιούλιο του 2013) χαμηλές επιδόσεις σε διευκόλυνση Επιχειρείν (71 η θέση σε 185 οικονομίες) Συχνή αλλαγή νομοθεσίας αστάθεια νομίσματος 3
EΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΟΥΡΚΙΑΣ 2013 (11μηνο) 2012 ΔΙΣ. USD 2012 (11μηνο) ΔΙΣ. USD 2013 (11μηνο) ΔΙΣ. USD ΜΤΒΛ 2012 13 % ΕΞΑΓΩΓΕΣ(FOB) 152,46 139,86 138,71 0,8% ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (CIF) 236,55 216,72 228,51 +5% ΟΓΚΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 389,01 356,58 367,22 +3% ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ 84,09 76,86 89,8 +16,8% 4
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Τ/ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ
ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ 2013 (11μηνο) 2012 ΔΙΣ. 2012 (11μηνο) 2013 (11μηνο) ΔΙΣ. ΜΤΒΛ 2012 13 (11μηνο) % ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΙΑ ΟΓΚΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓ ΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜ Α 2,75 2,47 2,94 +19% 1,09 1,01 0,97 4,5% 3,84 3,48 3,91 +12,4% 1,66 1,46 1,97 +34,9% 6
Διαρθρωση ελληνικών εξαγωγές κατά το 2012 2013 Προοπτικές Σύμφωναμεστοιχείατου2012 και του α εξαμήνου 2013, η Τουρκία είναι ηπρώτηχώρα για τις ελληνικές εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών και η έκτη χωρίς αυτά. Το 11μηνο 2013 παρατηρείται αύξηση εξαγωγών μας κατά 19% και μείωση εισαγωγών από Τουρκία κατά 4,5% Αύξηση ελληνικώνεξαγωγώνσε: ορυκτά λάδια, καύσιμα, δέρματα γουνοδέρματα, λέβητες μηχανολογικό εξοπλισμό, σίδηρος χυτοσίδηρος, πλαστικά, δημητριακά και λιπάσματα Μείωση σε : ζώντα ζώα, πλωτές κατασκευές, ηλεκτρικές μηχανές, βαμβάκι, χαλκό και τεχνουργήματα από χαλκό Παρατηρείται τουρκικό ενδιαφέρον για πετρελαιοειδή λιπαντικά, παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών,, ανόργανα χημικά, προϊόντα σιδήρου και χάλυβα, μηχανήματα οπτικής μετρήσεων, δέρματα, καλλυντικά, διάφορα δομικά υλικά, ιατρικά φαρμακευτικά, πλαστικές ύλες μονωτικά, μηχανήματα Γραφείου και ηλεκτρικές συσκευές Προοπτικές παρουσιάζονται επίσης και για τον κλάδο τροφίμων και ποτών, ιδιαίτερα βιολογικά και delicatessen. 7
8
ΤΟΜΕΙΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Κατασκευές Real Estate Δομικά υλικά Πλαστικά Τρόφιμα Ποτά ΑΠΕ Φαρμακευτικά καλλυντικά Τουρισμός
ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Ο τουρκικός κατασκευαστικός τομέας: Δυναμικός 2ος παγκοσμίως Στον κατάλογο των 225 μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρειών του Engineering News Record (ENR), για το 2012 περιλαμβάνονται 38 τ/ κατασκευαστικές, κατατάσσοντας την Τουρκία ως τη δεύτερη χώρα με τις περισσότερες εταιρείες στον κατάλογο μετά την Κίνα. Αντιπροσωπεύει περί το 6% του ΑΕΠ της Τουρκίας Απασχολεί 1,79 εκατομμύρια εργαζόμενους και αντιπροσωπεύει το 6,9% απασχόλησης (M.O 2012) γρήγορη ανάπτυξη δεκαετία του 80 συρρίκωνση την περίδο 1993 2001 2002 ανάκαμψη με εξαίρεση περίοδο 2008 9 Το 2012 πωλήθηκαν περίπου 701.621 κατοικίες (708.275 το 2011 και 607.098 το 2010), ενώ μόνο το εννεάμηνο 2013 οι πωλήσεις κατοικιών ανήλθαν στις 862.154. Μεγάλα έργα: Τρίτο Αεροδρόμιο Κων/πολης, Σήραγγα Marmaray, Τρίτη Γέφυρα Βοσπόρου Ανοικοδόμηση σε Άγκυρα, Προύσα, Ικόνιο, Ιζμίτ, Αττάλεια, Τραπεζούντα
ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Δραστηριοποίηση τουρκικών εταιριών στο εξωτερικό Διεθνείς συμβάσεις Έσοδα (σε δισ δολάρια)
ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Οκλάδοςπαραγωγής δομικών υλικών είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στην Τουρκία Η Τουρκία είναι η 5 η μεγαλύτερη χώρα σε εξαγωγές δομικών υλικών. Οι εξαγωγές της για το 2012 σε δομικά υλικά ανήλθαν σε 21,29 δισ. δολάρια, ενώ στόχος είναι να αγγίξουν τα 40 δις δολάρια για το 2015. Παραγωγή και στις εξαγωγές: τσιμέντου, έτοιμου σκυροδέματος, αεριζόμενου σκυροδέματος, σωλήνων από χάλυβα, υαλοπινάκων, κεραμικών υλικών επιχρίσματος, κεραμικών ειδών υγιεινής, Προοπτικές εισαγωγών σε: υαλοβάμβακα, δομικά υλικά από αλουμίνιο, ανελκυστήρες, κεραμικά καλύμματα, προϊόντα ασφάλτου, γύψου, τσιμέντου, σκυροδέματος, προκατασκευασμένα στοιχεία, ταπετσαρίες τοίχου, σώματα καλοριφέρ, είδη υγιεινής από αλουμίνιο, σιδερένιες και χαλύβδινες συσκευές, κεραμικά είδη υγιεινής, τσιμέντο, γύψος, τούβλα, πλακάκια, κεραμίδια, μηχανήματα θ/ψ, ηλεκτρολογικό υλικό, σιδηρές και χαλύβδινες επεξεργασμένοι λίθοι (μάρμαρο, γρανίτης), σιδηρά και χαλύβδινα συναρμολογούμενα είδη, υαλοπετάσματα, μονωτικοί ύαλοι, υαλότουβλα
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ μέσοςόροςανάπτυξης2002 7: 15%, 2008: 4%, 2009 10: 20% 7.000 εταιρείες το 2012 98% ΜΜΕ περίπου 140 ξένων κεφαλαίων, οι μισές από ΕΕ Γερμανία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Γαλία, Ιταλία) ( 20 εκατομμύρια δολάρια ετήσια κέρδη 8 δισ δολάρια προστιθέμενη αξία ΑΕΠ 250.000 εργαζόμενοι 70 kg per capita κατανάλωση 85% εξωτερική εξάρτηση σε πρώτες ύλες Συνολικές εξαγωγές 4,8 δις δολάρια εισαγωγές 12,8 δισ δολάρια το 2011, 9,8 δισ δολάρια 2012 εξαρτάται από εισαγωγές πετροχημικών για την παραγωγή πλαστικών προϊοντων για την εγχώρια αγορά και τις αγορές του εξωτερικού η κατανάλωση κατευθύνεται κυρίως προς: υλικά συσκευασίας, κατασκευαστικό τομέα, ηλεκτρικές συσκευές, γεωργία, ένδυση υπόδηση, αυτοκινητοβιομηχανία κ.ά. Πλεονασματικό ισοζύγιο: (2012): 68,4 εκατ.ευρώ οι εισαγωγές μας από Τουρκία, 146,3 εκατ.ευρώ οι εξαγωγές μας
ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ
Τουρκικές εισαγωγέςσε ποτά/οινοπνευματώδη ΦΠΑ:18%, Δασμός εισαγωγής οίνων: 50% Υψηλές τιμές στα εγχώρια κρασιά (λόγω μικρής παραγωγής και κατακερματισμού επιχειρήσεων ως επί το πλείστον οικογενειακών), έχει στραφεί η ζήτηση σε εισαγόμενα Μικρή κατανάλωση αλκοόλ από τ/πληθυσμό: 15% Νέος νόμος για περιορισμό κατανάλωσης αλκοόλ 16
ΑΠΕ Η ζήτηση ενέργειας της Τουρκίας διπλασιάστηκε μεταξύ 2000 2010 και αναμένεται να τετραπλασιαστεί μεταξύ 2000 2025 λόγω ταχείας οικονομικής ανάπτυξης της Τουρκίας. Το 1995 μόλις το 20% των αναγκών ενέργειας της Τουρκίας καλυπτόταν από φυσικό αέριο, ποσοστό που έχει φτάσει σήμερα στο 44 %. Βασικός καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία είναι η βιομηχανία (μεταλλουργία, χημική βιομηχανία. Μηχανουργία). Η εγχώρια πρωτογενής παραγωγή ενέργειας στην Τουρκία αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 1/3 της κατανάλωσης Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς άγγιζε τα 53 GW στις αρχές του 2012 σε ετήσια βάση ( 35 % υδροηλεκτρική ενέργεια, 23 % άνθρακα, 3 % αιολική ενέργεια, 0,1 % φωτοβολταϊκά) και παρουσιάζει ρυθμό αύξησης 5% ετησίως. Την προηγούμενη δεκαετία παρατηρήθηκε αύξηση της κατανάλωσης άνθρακα, φυσικού αερίου και σημαντική μείωση της κατανάλωση πετρελαίου. Επίσης, διευρύνεται συνεχώς η χρήση υδροηλεκτρικής ενέργειας, με νέες μονάδες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας να προστίθενται συνεχώς στις ήδη υπάρχουσες. H Τουρκία κατέχει μεγάλα λιγνιτικά αποθέματα της χώρας τα οποία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητα. (Δυναμικότητα μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη 10.000MW, δυναμικότητα υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων 16.000 ΜW, δυναμικότητα αιολικών πάρκων 1.200 ΜW)
ΑΠΕ Νομοθεσία Οι συμβασιοποιημένες τιμές αγοράς (feed in tariff) για φωτοβολταϊκά στην Τουρκία, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, είναι 13,3 δολ.ανά kwh. Η τουρκική κυβέρνηση προσφέρει και πρόσθετα κίνητα αν στην κατασκευή των φωτοβολταϊκών κινητήρων περιλαμβάνεται και εγχώριο εξάρτημα (domestic component), στοιχείο που μπορεί να ανεβάσει την FID ως και 6,7 δολάρια επιπλέον ανα kwh (πενταετήςδιάρκειαευνοϊκήςρύθμισης). Η εγγύηση τιμής προβλέπεται για 10 χρόνια και μπορούν να επωφεληθούν εταιρείες με έναρξη λειτουργίας από 18/5/2005 (θέση σε ισχύ προηγούμενου Νόμου) έως 31/12/2015 εφόσον είναι κάτοχοι πιστοποιητικών ΑΠΕ (Renewable Energy Resources Certificate). Μετά το 2015 οι εν λόγω τιμές θα αναπροσαρμοστούν από το Συμβούλιο Υπουργών. Οι επενδυτές που χρησιμοποιούν μηχανολογικό και ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό που έχει κατασκευαστεί στην Τουρκία θα επωφελούνται επιπλέον ενισχύσεων O ιστότοποςτηςρυθμιστικήςαρχήςενέργειαςτηςτουρκίαςείναι: http://www.emra.org.tr/και υπάρχει και στην αγγλική. (τηλ. 0090 312 2014001, φαξ. 0090 312 2014050)
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ Τουρκία: 16 η μεγαλύτερη αγορά φαρμακευτικών στον κόσμο, ενώ κατατάσσεται 36 η σε επίπεδο κλινικής έρευνας Το 2012 το 49,9% ως προς την αξία της αγοράς προέρχονταν από εισαγωγές Η εγχώρια παραγωγή αν και είναι σημαντική και αναπτυσσόμενη, εντούτοις παρουσιάζει χαμηλές επιδόσεις στην έρευνα και τεχνολογία με εξάρτηση από τις εισαγωγές (εισαγωγές: κυρίως πρωτότυπα εγχώρια: κυρίως γενόσημα) Η παραγωγή είναι κυρίως συγκεντρωμένη στην περιοχή Μαρμαρά (Κωνσταντινούπολη, Κοτσαέλι, Ραιδεστό).
ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ Τ/ΕΞΑΓΩΓΕΣ (ευρώ) Τ/ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (ευρώ) 2009 337.827 13.041.707 2010 724.828 12.622.745 2011 782.080 9.467.172 2012 751.448 5.913.365 2013 767.738 6.151.470
ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Ρυθμοί ανάπτυξης αγοράς 10% περίπου ετησίως και το μέγεθός της αγοράσ υπολογίζεται σε $2,8 δις (2012) 200 δις δολάρια επενδεδυμένο κεφάλαιο Είσοδος ξένων επενδυτών και πολυεθνικών εταιρειών στην τοπική αγορά κατά τελευταίες δεκαετίες Ανάπτυξη εγχώριας βιομηχανίας αλλά με έντονη εξάρτηση από εισαγόμενες πρώτες ύλες Παράγοντες ανάπτυξης: ο αυξανόμενος αριθμός των εργαζόμενων γυναικών, η ανάπτυξη αστικών κέντρων, ο νεαρός πληθυσμός, η αλλαγή στα καταναλωτικά πρότυπα/αναζήτηση ποιοτικών φυσικών προϊόντων, η διάδοση κι επέκταση κέντρων wellness & spa Το 1/3 της αγοράς αφορά προϊόντα περιποίησης μαλλιών (61% σαμπουάν, styling). Επίσης, δυναμική παρουσιάζουν προϊόντα ανδρικής περιποίησης, αποτριχωτικά, μακιγιάζ ματιών, κραγιόν, οδοντόπαστες, αποσμητικά, προϊοντα υγιεινής περιποίησης μωρών Ενδιαφέρον για τα φυσικά/βιολογικά προϊόντα Άνοδος αντιηλιακά (ενημέρωση, τουρισμός) Την τελευταία τετραετία παρατηρήθηκε αύξηση της τάξεψς του 314% στις ελληνικές εξαγωγές καλλυντικών στην Τουρκία.
ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Εξαγωγές προς Ελλάδα (ευρώ) Εισαγωγές από Ελλάδα 2012 2.024.736 9.126.833 2013 (11μηνο) 2.079.150 7.769.280
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Πάνω από 30 μεγάλα τουρκικά πρακτορεία συμπεριλαμβάνουν την Ελλάδα στους τουριστικούς τους προορισμούς. Πολιτιστικός θρησκευτικός τουρισμός Μεγάλο τουριστικό τουρκικό ενδιαφέρον παρατηρείται, εκτός της Β.Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη) για ελληνικά νησιά και κυρίως Μύκονο, Σαντορίνη, Ρόδο, Κω, Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Κρήτη Το πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2012 για πέντε σημεία εισόδου στην Ελλάδα, ξεκίνησε να εφαρμόζεται από αρχές Μαΐου και για το 2013 για έξη σημεία (Μυτιλήνη, Χίο, Ρόδο, Σάμο, Κω και Καστελόριζο) και θα τελειώσει στο τέλος Οκτωβρίου 2013. Πρόσφατα κατά τη Μικτή Επιτροπή Τουρισμού συμφωνήθηκε η περαιτέρω ενίσχυση της ελληνοτουρκικής τουριστικής συνεργασίας και ως στόχος τέθηκε η από κοινού προώθηση τουριστικού προϊόντος στις αγορές της Κίνας, Ιαπωνίας, ΗΠΑ και Ινδίας
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΦΙΞΕΙΣ Τούρκοι τουρίστες στην Ελλάδα 2012 602.306 669.823 2013 (Ιαν Σεπτ) 581.344 363.229 2012 (Ιαν Σεπτ) 466.166 405.897 %μεταβολή 2012/2011 +9,1% 4,6% %μεταβολή 2013/2012(εννεάμηνο) Πηγή:ΕΛΣΤΑΤ 24,7% 10% Ελληνες Τουρίστες στην Τουρκία
Μεθοδολογία προσέγγιση αγοράς Ανεύρεση έμπειρου και αξιόπιστου Τούρκου συνεργάτηαντιπροσώπου ή κατευθείαν εισαγωγέα διανομέα (και με τη βοήθεια Γραφείου ΟΕΥ) Θεσμικό πλαίσιο για το τουρκικό εισαγωγικό καθεστώς που διέπει το συγκεκριμένο προϊόν. Συναντήσεις με τουρκικές εταιρείες ή υπευθύνων πολυκαταστημάτων με τη βοήθεια του τοπικού συνεργάτη. Έρευνα για τη αξιοπιστία της τουρκικής εταιρείας και του Τούρκου επιχειρηματία (και με τη βοήθεια Γραφείου ΟΕΥ) Συνεργασία με τουρκική εταιρεία για διοργάνωση εκδήλωσης προβολής του προϊόντος με στόχο τη δημιουργία καταναλωτικής του ζήτησης Συμμετοχή σε σχετική Έκθεση 25
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΓΚΥΡΑΣ Website : www.agora.mfa.gr