Φλώρινα, Δεκέμβριος 2011 Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΠΤΔΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (2007-2011) Σοφία Ηλιάδου- Τάχου Αν. Καθηγήτρια ΠΤΔΕ ΠΔΜ Υπεύθυνη Συντονίστρια ΠΤΔΕ
1. Εισαγωγικά Οι διαδικασίες αξιολόγησης των ΑΕΙ προϋποθέτουν ανάμεσα στα άλλα την ακριβή τήρηση στατιστικών αλλά και τη διενέργεια ερευνών για την καταγραφή των θετικών ή αρνητικών παραμέτρων της λειτουργίας τους. Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία της κρίσης η αξιολόγηση των προϋποθέσεων επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων στα Τμήματά μας κρίνεται ιδιαίτερα επιβεβλημένη προκειμένου να αναληφθούν πρωτοβουλίες για τα curricula αλλά και για τις σχέσεις ανάμεσα στα αντικείμενα σπουδών και τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Σκοποί-Στόχοι Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί 1 ον στην αποτύπωση του αριθμού των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ 1 ανά έτος από το 2007-2011 2 ον στην καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν εργασία ανά έτος (2007-2011) 3 ον στην καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που δεν εξασφάλισαν εργασία ανά έτος 4 ον στην καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν εκπαιδευτική εργασία ανά έτος 5 ον στην καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν μη εκπαιδευτική εργασία ανά έτος 6 ον στην καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που είναι άνεργοι ή κάνουν σήμερα περαιτέρω σπουδές 7 ο στην καταγραφή και ερμηνεία του χρόνου αναμονής ανά έτος που χρειάστηκε για να εργαστούν 2. Μεθοδολογικά 2.1. Το εργαλείο της έρευνας Για τη διερεύνηση της επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της τηλεφωνικής επικοινωνίας. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοί μας που εντοπίστηκαν από τις ετήσιες καταστάσεις των αποφοίτων του 1 ΠΔΜ στο εξής συντομογραφία του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Τμήματος και ρωτήθηκαν α) αν εργάζονται β) αν ναι πόσο χρόνο μετά την αποφοίτησή τους συνέβη αυτό γ) αν η εργασία τους έχει σχέση με την εκπαίδευση δ) αν εργάζονται σε τομείς άσχετους με την εκπαίδευση και ε) αν επέλεξαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Οι απαντήσεις τους καταγράφηκαν σε στατιστικά φύλλα και αξιολογήθηκαν ως προς τα ποσοτικά τους χαρακτηριστικά, χωρίς να συνυπολογιστούν άλλες μεταβλητές όπως για παράδειγμα το φύλλο ή το κοινωνικό τους προφίλ με το σκεπτικό ότι αυτές δεν επηρεάζουν με βάση το ισχύον σήμερα θεσμικό πλαίσιο την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων μας. Στη συνέχεια έγινε προσπάθεια να ερμηνευτούν τα αποτελέσματα μέσα από το συγκείμενο/πλαίσιο της περιόδου. Έτσι προέκυψαν τα συμπεράσματα. 2.2. Τα χρονικά όρια της έρευνας Μια από τις κυρίαρχες επιλογές μας ήταν η εφαρμογή της έρευνας στους αποφοίτους του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ των 5 τελευταίων χρόνων με το σκεπτικό ότι α) η προσπάθεια να βρούμε τους αποφοίτους ήταν έτσι εφικτή και υλοποιήσιμη β) η περίοδος ως προς τα πολιτικο-κοινωνικά χαρακτηριστικά της θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούσε μια ενότητα η οποία ήταν εύκολο αλλά και σημαντικό να τύχει ερμηνείας. 2.3. Το δείγμα της έρευνας Εκκινώντας από τις καταστάσεις μας κληθήκαμε να συγκεντρώσουμε δεδομένα τα οποία περιλαμβάνονται στον πίνακα 1 Πίνακας 1 απόφοιτοι 2007 84 2008 89 2009 97 2010 109 2011 131 ΣΥΝΟΛΟ 510 Παρά τις προσπάθειές μας όμως δεν καταφέραμε να έρθουμε σε επαφή με όλους τους αποφοίτους μας. Επομένως σύμφωνα με τον πίνακα 2 και το γράφημα 1 το δείγμα μας αποτελούνταν: Πίνακας 2 Γράφημα 1 % απάντησε 2007 70,23% 2008 69,6 2009 77,31% 2010 72% 2011 77,86%
% απάντησε 77,86% 70,23% 72% 69,6 77,31% 1 2 3 4 5 Όπως λοιπόν καθίσταται φανερό η έρευνα πέτυχε να συγκεντρώσει απαντήσεις από το 7 περίπου των αποφοίτων των 5 τελευταίων ετών. 3. Τα αποτελέσματα Η εξέταση των αποτελεσμάτων παρακολουθεί τους στόχους που προδιαγράφηκαν: 1 ον Αποτύπωση του αριθμού των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ 2 ανά έτος από το 2007-2011 Γράφημα 2 2500 2000 2007 2008 2009 2010 2011 1500 1000 500 0 84 89 97 109 131 1 2 3 4 5 απόφοιτοι Όπως φαίνεται στο Γράφημα 2 ο αριθμός των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ έβαινε συνεχώς αυξανόμενος σε όλη τη διάρκεια της περιόδου 2007-2011. 2 ον καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν εργασία ανά έτος (2007-2011) Πίνακας 3 εργασία ναι 2007 10 2008 98,38% 2009 10 2010 77,2 2011 11,76% Όπως φαίνεται στον πίνακα εργασία έχει εξασφαλίσει το 10 περίπου των αποφοίτων ΠΤΔΕ του ΠΔΜ από το 2007-2009, το 77,2 των αποφοίτων του 2010 2 ΠΔΜ στο εξής συντομογραφία του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
και μόνο το 11,76% των αποφοίτων του 2011. Η παράμετρος της κάθετης μείωσης της επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων ΠΤΔΕ του ΠΔΜ θα πρέπει να αποδοθεί στην πρόσφατη περίοδο της κρίσης στο πλαίσιο της οποίας α) μειώθηκαν τα κονδύλια για την παιδεία και β) δημιουργήθηκαν οι συγχωνεύσεις των σχολικών μονάδων. Ακόμα μια παράμετρος που πρέπει να συνυπολογιστεί είναι και ο κορεσμός που άρχισε να επέρχεται σταδιακά μετά την αυξημένη ζήτηση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης την περίοδο της σύστασης του θεσμού του ολοήμερου σχολείου. Γράφημα 3 εργασία ανά έτος 77,2 11,76% 10 10 98,38% 1 2 3 4 5 3 ον καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που δεν εξασφάλισαν εργασία ανά έτος Πίνακας 4 2007 2008 2009 2010 2011 ανεργία 1,6 22,95% 85,29% Σύμφωνα με τον πίνακα 4 η ανεργία είναι ανύπαρκτη στους αποφοίτους του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ την περίοδο 2007-2010, ανέρχεται σε ποσοστό 22,95% το 2010 και κορυφώνεται στο 85,29% το 2011. οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στην κρίση αλλά και στην εξαρτημένη από αυτή πολιτική της λιτότητας. 4 ον καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν εκπαιδευτική εργασία ανά έτος Πίνακας 5 % 2007 10 2008 10 2009 98,38% 2010 74,68% 2011 3,92% Είναι φανερό από την στατιστική επεξεργασία των δεδομένων ότι το ποσοστό εκείνων που βρήκαν εργασία σχετική με την εκπαίδευση μειώνεται κατακόρυφα
καθώς πηγαίνουμε από το 2007 στο 2011. Έτσι ενώ διατηρείται σχεδόν στο επίπεδο του 10 ως το 2010, το 2010 μειώνεται στο 74,68% και το 2011 εμφανίζει τραγική μείωση κατερχόμενο στο 3,92%. Επομένως η απασχόληση διασφαλιζόταν από την απορρόφηση των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ από το κράτος και επομένως περιορίστηκε σε σημαντικό βαθμό με τα μέτρα λιτότητας. 5 ον καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που εξασφάλισαν μη εκπαιδευτική εργασία ανά έτος Πίνακας 6 εργ.όχι. Εκπ. % 2007 0 2008 0 2009 1 2010 16 2011 8 1,33% 20,2 7,8 Παράλληλα, όπως φαίνεται από τον πίνακα οι απόφοιτοί μας, παρά το γεγονός ότι ανοίχτηκαν το 2010 σε άλλα πεδία δουλειάς που τους προσφέρονταν δεν μπόρεσαν να διασφαλίσουν άλλες διεξόδους αποκατάστασης με αποτέλεσμα να πληγούν καίρια από την κρίση του 2011, καθώς και τα ανοίγματα σε άλλα πεδία πλην εκείνου του δημοσίου έκλεισαν εν τω μεταξύ λόγω ύφεσης. 6 ον καταγραφή και ερμηνεία του αριθμού και των ποσοστών επί τοις εκατό των αποφοίτων του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ που είναι άνεργοι ή κάνουν σήμερα περαιτέρω σπουδές Πίνακας 7 άνεργοι 2007 2008 2009 1,0 2010 85,34% 2011 Η εκτίναξη του ποσοστού ανεργίας στο τρομακτικό 85% το 2011 είναι ενδεικτική των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν εντωμεταξύ οι απόφοιτοι ΠΤΔΕ του ΠΔΜ αλλά και εκείνων που αναμένεται να αντιμετωπίσουν στο μέλλον. 7 ο καταγραφή και ερμηνεία του χρόνου αναμονής ανά έτος που χρειάστηκε για να εργαστούν Πίνακας 8 6 μήνες 12 μήνες 24 μήνες 2007 48 11 2008 53 6 2 2009 60 7 7 2010 60 1
2011 2 Γράφημα 4 αναμονή 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 48 2 6 53 7 7 60 1 60 1 2 3 4 5 2 24 μήνες 12 μήνες 6 μήνες Παρατηρείται λοιπόν πως στο συνολικό διάστημα των 5 ετών που εξετάστηκαν οι περισσότεροι απόφοιτοι του ΠΤΔΕ του ΠΔΜ περίμεναν 6 μήμες μέχρι να κληθούν να εργαστούν αλλά από το 2010 η κατάσταση έχει μεταβληθεί και είναι εμφανής η αύξηση της αναμονής σε 12 αλλά και 24 μήνες με τάσεις συνεχούς επιδείνωσης των δεικτών. 4. Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων Θεωρούμενα στο πλαίσιο μιας συνολικής αξιολόγησης τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν το μέγεθος του προβλήματος: στην έρευνα απαντούν συνολικά 377 απόφοιτοι από τους οποίους σε σύνολο το 71,8% έχει εργασία και μόλις το 27,6% δεν έχει. Μια παρόμοια όμως αξιολόγηση συγκαλύπτει στην ουσία την κατάσταση που αρχίζει να γίνεται εκρηκτική στον κλάδο των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης η κατάρτιση των οποίων είναι ένας από τους πιο ουσιαστικούς στόχους της σχολής μας. Και αυτό επειδή η κατακόρυφη πτώση της ζήτησής τους σε διάστημα μόλις ενός χρόνου δεν επηρεάζει καθοριστικά το σύνολο αλλά προμηνύει σκληρότερα και τραγικότερα αποτελέσματα για το μέλλον. Η πρότασή μας έγκειται στην παροχή εφοδίων που θα επιτρέψουν στον Έλληνα εκπαιδευτικό να απορροφηθεί και έξω από τα όρια της Ελλάδος, εφοδίων που θα τον θωρακίσουν και θα τον καταστήσουν ανταγωνιστικό στο διεθνές περιβάλλον. Και αυτή ακριβώς η διεθνοποίηση περνάει μέσα από την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των ξένων γλωσσών αλλά και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για ανταλλαγές με συναδέλφους από την ΕΕ στο πλαίσιο καλά σχεδιασμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. 5. Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά, σ. 1-2 Σκοποί-στόχοι 2. Μεθοδολογικά σ. 2-3 Το εργαλείο της έρευνας Το δείγμα της έρευνας
Τα χρονικά όρια της έρευνας 3. Αποτελέσματα σ. 3-6 4. Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, σ. 5-6 5. Περιεχόμενα, σ. 7