Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 6: Η προσέγγιση των σχολείων του Reggio Emilia Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία
Σκοποί ενότητας Να γνωρίσουν οι φοιτητές τα βασικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης των σχολείων στο Reggio Emilia Να συζητήσουν σχετικά με τη χρήση παρατηρήσεων και καταγραφών από τον εκπαιδευτικό και από τα ίδια τα παιδιά στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης
Περιεχόμενα ενότητας Η προσέγγιση των σχολείων στο Reggio Emilia: βασικά χαρακτηριστικά
Λέξεις κλειδιά Διαφορετικοί τρόποι έκφρασης, δημιουργικότητα, συνεργασία, καταγραφές
Εισαγωγή Στην προσέγγιση αυτή βασικά στοιχεία αποτελούν η έμφαση στην προσωπικότητα κάθε παιδιού & τα ενδιαφέροντά του η ενίσχυση της δημιουργικότητας των παιδιών και η συμμετοχή της κοινότητας στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Loris Malaguzzi Βασικά στοιχεία της φιλοσοφίας του Malaguzzi πίστευε ότι τα παιδιά έχουν πάρα πολλές ικανότητες που συχνά μένουν ανεκμετάλλευτες, αντιλαμβανόταν την αναγκαιότητα & κατανοούσε τη συνθετότητα των σχέσεων μεταξύ σχολείου και οικογένειας & θεωρούσε ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να «μαθαίνουν» για τα παιδιά καθώς τα διδάσκουν.
Παιδαγωγικό πλαίσιο Βασικά σημεία της προσέγγισης που ακολουθείται είναι η έμφαση στους πολλούς και διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους τα παιδιά αναπαριστούν τις ιδέες τους και επικοινωνούν. η ευέλικτη φύση του προγράμματος. η συμμετοχή και η ομαδική εργασία (εκπαιδευτικοί, γονείς, κοινότητα).
Ο ρόλος του Περιβάλλοντος («τρίτος παιδαγωγός»)(1) Σε όλο το χώρο του σχολείου υπάρχουν δείγματα των εργασιών των παιδιών - εκπαιδευτικοί και παιδιά παρατηρούν και καταγράφουν όσα συμβαίνουν στην τάξη η εργασία των παιδιών αντιμετωπίζεται με σεβασμό και αναγνωρίζονται οι δυνατότητές τους, «προκαλούν» παιδιά & γονείς να μάθουν περισσότερα για τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε αυτό το μαθησιακό περιβάλλον.
Εικόνα 1
Ο ρόλος του Περιβάλλοντος («τρίτος παιδαγωγός») (2) Οι τάξεις έχουν κάποιες γωνιές/χώρους για συγκέντρωση της ομάδας, θεατρικό παιχνίδι, μικρές & μεγάλες δραστηριότητες κατασκευών κ.λπ. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η ύπαρξη ενός μικρού ατελιέ Εκεί πραγματοποιούνται δραστηριότητες με τη βοήθεια του ειδικού παιδαγωγού σε θέματα τέχνης (atelierista).
Η έμφαση στη συνεργασία Δίνεται έμφαση στη μάθηση σε μικρές ομάδες ώστε να υπάρχει καλύτερη επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Θυμηθείτε: η εργασία στις μικρές ομάδες συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανταλλαγή απόψεων, στην ανάληψη πρωτοβουλιών, στην επίλυση των συγκρούσεων.
Η έμφαση στη δημιουργία σχέσεων Οι εκπαιδευτικοί επικοινωνούν καθημερινά με τους γονείς. Οι γονείς, αλλά & γενικότερα οι πολίτες έχουν πολλές ευκαιρίες να εμπλακούν στις εκπαιδευτικές εμπειρίες των παιδιών (συγκεντρώσεις σε μικρές ομάδες ανά τάξη, συναντήσεις ολόκληρου του σχολείου, εκδηλώσεις, κ.λπ.).
Ρόλος εκπαιδευτικού (1) Οι εκπαιδευτικοί είναι συνεργάτες των παιδιών στη διαδικασία διερεύνησης & μάθησης. Πιο συγκεκριμένα ο εκπαιδευτικός προκαλεί τη σκέψη & διατυπώνει ανοιχτού τύπου ερωτήσεις, παρέχει υλικά για διερεύνηση & προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των παιδιών.
Ρόλος εκπαιδευτικού (2) ακούει τα παιδιά με προσοχή & εκμεταλλεύεται τις διαφορετικές απόψεις για περαιτέρω συζήτηση. προωθεί τον σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις & τη συνεργατική δράση. επικοινωνεί και συνεργάζεται με συναδέλφους (pedagogista, atelierista), γονείς, ανθρώπους της κοινότητας κ.λπ.
Ρόλος εκπαιδευτικού(3) παρατηρεί & καταγράφει τη δράση των παιδιών προσπαθώντας -να κατανοήσει τους τρόπους με τους οποίους παρατηρούν, αντιλαμβάνονται & αναπαριστούν τον κόσμο, -να αξιολογήσει την πρόοδό τους & να αξιοποιήσει τα στοιχεία αυτά για αναστοχασμό πάνω στη δική του πρακτική - ενεργεί και ως ερευνητής.
Βιβλιογραφικές αναφορές Roopnarine, J. & Johnson, J. (2006). Ποιοτικά προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης: Παραδείγματα από την Διεθνή πρακτική. Αθήνα: Παπαζήση. Edwards, C. Gandini, L. & Forman, G. (2001). Reggio Emilia: Οι χίλιες γλώσσες των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Πατάκης. Και προσθέστε και αυτήν Ντολιοπούλου, Ε. (2005). Σύγχρονες τάσεις της Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Τέλος Ενότητας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Μαρία Καμπεζά, «Προσχολική Παιδαγωγική». Ενότητα 6: Η προσέγγιση των σχολείων του Reggio Emilia. Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/pn1485/index.php?vis=5783
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.