ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ «ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ» ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2015 ΕΝΤΥΠΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Ή ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Oι ερευνητικές εργασίες ή οι προτάσεις πρέπει να συμπληρωθούν σε ειδικά έντυπα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Τα έντυπα υποβολής της ερευνητικής εργασίας ή της πρότασης βρίσκονται στην ιστοσελίδα: www.unic.ac.cy. Επιλέξτε: Research & Publications Research & Innovation Office Competitions Research by High School Students Application forms (Greek or English)
ΓΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΧΡΗΣΗ Στοιχεία Παραλαβής Αριθμός Αίτησης: EMA Ημερομηνία Υποβολής: Θεματική Ενότητα: Βαθμολογία: Σχόλια: 2
Α. Στοιχεία ερευνητικής ομάδας Α.1. Τίτλος Σχολική Αποτυχία: Μαθησιακές ή Σχολικές Δυσκολίες Α.2. Ονόματα μαθητών και ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Ανδρέας Καλαβάς: 1025973 Παναγιώτης Καλαβάς: 1025975 Αντώνης Ιμαντί : 5720072 Ανδρέας Αργυρού : 1038078 Κωνσταντίνος Κοντού : 1046508 Παυλίνα Στυλιανού : 1046716 Χριστόφορος Περατόπουλος : 1048227 Α.3. Όνομα και στοιχεία εκπαιδευτή / τών Ονοματεπώνυμο: Πάνος Ηρακλέους και Ιωάννης Παπαδόπουλος Τηλέφωνο: 99568346 και 99316323 Email: paneracl@gmail.com και yiannispap@cytanet.com.cy Α.4. Σχολείο Γυμνάσιο Παλουριώτισσας Β. Ερευνητική Εργασία Τα κείμενα πρέπει να είναι γραμμένα σε μέγεθος 12, σε φόντο Times New Roman ή Arial με 1.5 διάστιχο γραμμής. 3
Β.1. Περίληψη (μέχρι 1 σελίδα) Γιατί οι μαθητές αποτυγχάνουν στο σχολείο; Μήπως αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα φροντιστήρια παρά στο διάβασμα; Όσο μεγαλώνουν επηρεάζεται η επίδοσή τους; Πόσο επηρεάζονται από τους φίλους; Είναι απαραίτητη και σημαντική η βοήθεια των γονιών; Ποιος ο ρόλος του καθηγητή; Σε αυτά τα ερωτήματα αλλά και σε άλλα προσπαθεί να απαντήσει η έρευνά μας. Από τις αρχές Δεκεμβρίου μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου, μέσα στα πλαίσια του Διαγωνισμού «Έρευνα από Μαθητές» που προκήρυξε το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, εργαστήκαμε 7 παιδιά στο θέμα «Σχολική Αποτυχία: Μαθησιακές ή Σχολικές Δυσκολίες;» Εκπροσωπούμε το Γυμνάσιο Παλουριώτισσας. Επιλέξαμε, ομόφωνα μάλιστα, το συγκεκριμένο θέμα γιατί είναι ένα φαινόμενο που το βλέπουμε καθημερινά στο σχολείο μας και θα θέλαμε να ανακαλύψουμε τους λόγους που οδηγούν στο φαινόμενο αυτό και τους παράγοντες που συντείνουν στο να βελτιώνεται ή να χειροτερεύει η κατάσταση όσον αφορά τη σχολική αποτυχία. Tα ερωτηματολόγια περιείχαν 60 συνολικά ερωτήσεις που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τη σχολική αποτυχία στη σχολική μας μονάδα. Συμμετείχαν 54 παιδιά της Α τάξης, 84 παιδιά της Β Τάξης και 60 παιδιά της Γ Τάξης. Χρησιμοποιήσαμε την εφαρμογή Google Foms για να ετοιμάσουμε τα ερωτηματολόγια. Επίσης για να βρούμε τα αποτελέσματα, να αναλύσουμε, να επεξεργαστούμε και να καταλήξουμε στα συμπεράσματά μας χρησιμοποιήσαμε την Excel. Καταλήξαμε σε χρήσιμα συμπεράσματα που αν αξιολογηθούν σωστά θα μας βοηθήσουν όλους (μαθητές, γονείς, καθηγητές, σχολείο) να πάρουμε σωστές αποφάσεις ώστε να μειωθεί η σχολική αποτυχία. Β.2. Ανασκόπηση βιβλιογραφίας (μέχρι 2 σελίδες) Ως «μαθησιακές δυσκολίες» ορίστηκαν, για τις ανάγκες της έρευνας, τα κάθε είδους μαθησιακά προβλήματα τα οποία οδηγούν σε χαμηλή σχολική επίδοση ή αποτυχία παιδιά, τα οποία έχουν κανονική φοίτηση, παρακολουθούν το πρόγραμμα της τάξης τους και δεν κατατάσσονται στα «άτομα με ειδικές ανάγκες», δεν παρουσιάζουν δηλαδή συγκεκριμένα και σοβαρά νοητικά, ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα (Σακκάς, 2001). Η σχολική αποτυχία θεωρείται πλέον ως ένα φυσιολογικό γεγονός καθώς οι αριθμοί των στάσιμων και παραπεμπόμενων μαθητών αυξάνονται ραγδαία και κατά γενική ομολογία είναι αυτοί που «δεν παίρνουν τα γράμματα» και «οι ανεπίδεκτοι μαθήσεως» (Συγκολλίτου, 1997). Σύμφωνα την κυρίαρχη αντίληψη μέσα στο σχολικό περιβάλλον οι μαθητές είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για τις σχολικές τους επιδόσεις, οι οποίες 4
θεωρούνται και φυσιολογικό αποτέλεσμα είτε των διαφορετικών ικανοτήτων τους, είτε του είδους της εργατικότητας και της επιμέλειας που τους διακρίνει (Τσιαντής, 2000). Πολλοί μαθητές λοιπόν παρουσιάζουν χαμηλή σχολική επίδοση και οι γονείς τους τις περισσότερες φορές ή δεν ξέρουν που να την αποδώσουν ή την αποδίδουν στην «τεμπελιά» ή σε μια γενικότερη αδυναμία στα μαθήματα. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η χαμηλή σχολική επίδοση είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα το οποίο μπορεί να προκληθεί από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες (Πρασσάς, 2013). Η επίδοση των μαθητών επηρεάζεται αρνητικά σε σημαντικό βαθμό από παράγοντες, όπως είναι: 1. Οι αναποτελεσματικές μέθοδοι διδασκαλίας. 2. Η απουσία ουσιαστικών υποστηρικτικών εκπαιδευτικών δομών κυρίως για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες (Συγκολλίτου, 1997) 3. Η ανισομερής αξιολόγηση της γραπτής και προφορικής νοημοσύνης 4. Η παντελής έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για θέματα διαχείρισης μαθησιακών δυσκολιών 5. Η ανεπίτρεπτη παιδαγωγικά δυσαναλογία του αριθμού μαθητών και καθηγητή μέσα στην τάξη 6. Το οικογενειακό περιβάλλον σε σχέση με τις απόψεις και τα χαρακτηριστικά του (Φλουρής, 1999) Η ζωή διδάσκει καθημερινά πως ό,τι αξίζει πραγματικά χρειάζεται πολύ κόπο, προσήλωση, αφοσίωση και υπομονή. Το φαινόμενο της σχολικής αποτυχίας, η «καταδίκη» αρκετών μαθητών στην αμάθεια και την ανικανότητα, αλλά και η υποβίβαση του επίπεδου τους σε μέτρια και χαμηλά επίπεδα, σε σχέση με τις δυνατότητες ανάπτυξής τους, είναι οπωσδήποτε φαινόμενα που θα πρέπει να καταπολεμηθούν, έτσι ώστε οι σημερινοί μαθητές και αυριανοί πολίτες να αναπτυχθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό με βάση τις δικές τους προοπτικές ανάπτυξης. Β.3. Μεθοδολογία (μέχρι 2 σελίδες) Η προετοιμασία για την έρευνα άρχισε από τις 5 Δεκεμβρίου 2014. Επιλέξαμε ομαδικά το θέμα της έρευνας. Ορίσαμε ως συντονιστή της ομάδας τον Α. Ιμαντί και γραμματέα την Π. Στυλιανού για να έχουμε καλύτερη οργάνωση και να καταγράφουμε τι συζητήθηκε στην κάθε συνάντηση. Συζητήσαμε για τη σημασία της σχολικής αποτυχίας τόσο σε εμάς όσο και στο σχολείο. Βρήκαμε ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την σχολική αποτυχία. Αποφασίσαμε ομαδικά να κάνουμε την έρευνα μας στον υπολογιστή ως ερωτηματολόγιο το οποίο θα δοθεί σε μια ομάδα μαθητών από το σχολείο μας. 5
Συγκεκριμένα σε 8 τμήματα Α, Β & Γ τάξης συνολικά 195 μαθητές. Εξετάσαμε διάφορα ηλεκτρονικά εργαλεία για δημιουργία ερωτηματολογίων και καταλήξαμε στο google forms αφού αυτό ικανοποιούσε τις απαιτήσεις της έρευνας σε αρκετά καλό βαθμό. Κατηγοριοποιήσαμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την σχολική αποτυχία ούτως ώστε να μπορούν να συνταχτούν πιο εύκολα οι ερωτήσεις. Στο κάθε μέλος της ομάδας δόθηκε μια κατηγορία στην οποία έπρεπε να στηριχτεί για να γράψει τις ερωτήσεις σε ένα αρχείο κειμένου. Οι κατηγορίες μοιράστηκαν ως εξής: Στην κατηγορία προσωπικά στοιχεία εργάστηκαν: ο Α. Αργυρού & ο Κ. Κοντού. Στην κατηγορία απογευματινή βοήθεια/ενδιαφέροντα, στάση γονέων εργάστηκαν: η Π. Στυλιανού & ο Χ. Περατόπουλος. Στις κατηγορίες επίδοση/μαθησιακές δυσκολίες/δεξιότητες & διαγωνίσματα εργάστηκαν: ο Α. Καλαβάς & ο Π. Καλαβάς. Στις κατηγορίες καθηγητές & σχολικό περιβάλλον εργάστηκε ο Α. Ιμαντί. Έπειτα τα αρχεία κειμένου στάλθηκαν στον συντονιστή ο οποίος επεξεργάστηκε τις ερωτήσεις τις διόρθωσε συντακτικά και ορθογραφικά και τις έγγραψε όλες μαζί με την σωστή σειρά στο google forms. Το ερωτηματολόγιο αποτελείτο από 60 ερωτήσεις και δόθηκε στους μαθητές στις 11, 12 & 13 Φεβρουαρίου για να το συμπληρώσουν. Η συμπλήρωση έγινε κατά την διάρκεια του μαθήματος της Πληροφορικής. Λόγω και του μεγάλου αριθμού των ερωτήσεων τα αποτελέσματα έτυχαν επεξεργασίας ώστε να παρουσιάσουμε τα πιο σημαντικά στοιχεία αυτής της μεγάλης έρευνας. Τα αποτελέσματα επεξεργάστηκαν ο Α. Καλαβάς, Π. Καλαβάς & Α. Ιμαντί. Ο Α. Καλαβάς & Π. Καλαβάς δημιούργησαν τα γραφήματα και ο Α. Ιμαντί επεξεργάστηκε τα γραφήματα και έβαλε τα ποσοστά. Τα συμπεράσματα έγραψε ο Α. Ιμαντί. Την μεθοδολογία έγραψαν ο Α. Ιμαντί, ο Α. Αργυρού & ο Κ. Κοντού. Τέλος την περίληψη έγραψαν η Π. Στυλιανού & ο Χ. Περατόπουλος. Καθ όλη τη διάρκεια τα έρευνας όλα τα μέλη της ομάδας είχαμε επικοινωνία μεταξύ μας, κυρίως μέσα από την Εκπαιδευτική Πλατφόρμα Edmodo υπό την καθοδήγηση των 2 καθηγητών μας Πάνου Ηρακλέους και Ιωάννη Παπαδόπουλου. Β.4. Αποτελέσματα (μέχρι 7 σελίδες) Επισυνάπτονται σε ξεχωριστό αρχείο. 6
Β.5. Συμπεράσματα (μέχρι 1 σελίδα) Μέσα από την ανάλυση των ευρημάτων της έρευνας καταλήξαμε στους κυριότερους παράγοντες που φαίνεται να έχουν κάποιο ρόλο στο φαινόμενο της Σχολικής Αποτυχίας. 1 ος Παράγοντας: Καταγωγή και Μητρική Γλώσσα Οι μαθητές που δεν έχουν την Ελληνική γλώσσα ως μητρική-μη ελληνόφωνοι παρουσιάζουν κάπως χαμηλότερη επίδοση (14.12/20) σε σχέση με τους μαθητές που έχουν την Ελληνική ως μητρική γλώσσαελληνόφωνοι (14.91/20). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των ελληνόφωνων μαθητών που δηλώνουν ότι νοιάζονται για τα μαθήματα ανέρχεται στο 45% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους μη ελληνόφωνους μαθητές περιορίζεται στο 33%. 2 ος Παράγοντας: Κάπνισμα Το 8% των μαθητών δήλωσαν ότι έχουν θετική γνώμη για το κάπνισμα και 92% αρνητική. Φαίνεται να υπάρχει ένα σημαντικά αυξημένο ποσοστό του ενδιαφέροντος για το μάθημα ανάμεσα στους μαθητές που έχουν αρνητική γνώμη για το κάπνισμα (83% ενδιαφέρονται πολύ ή αρκετά) σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό ανάμεσα στους μαθητές που έχουν θετική άποψη για το κάπνισμα (50% ενδιαφέρονται πολύ ή αρκετά). Επίσης παρατηρείται μεγάλη διαφορά όσον αφορά το μέσο όρο των βαθμών: 12.83 σε αυτούς που έχουν θετική άποψη για το κάπνισμα και 14.77 σε αυτούς που έχουν αρνητική άποψη. 3 ος Παράγοντας: Τάξη-Ηλικία Ο ενθουσιασμός των μαθητών στην Α τάξη τους οδηγεί στην καλύτερη επίδοση (15.20/20). Στη Β τάξη παρατηρείται μείωση του μέσου όρου των βαθμών (14.40/20) ενώ στη Γ τάξη έχουμε μια μικρή βελτίωση των βαθμών (14.75/2) που ίσως να εξηγείται από την προσπάθεια των μαθητών της Γ τάξης να έχουν ένα καλύτερο απολυτήριο ενόψει και του Λυκείου. 4 ος Παράγοντας: Ιδιαίτερα Φροντιστήρια-Απογευματινές Απασχολήσεις Σχεδόν 1 στους 4 μαθητές παρακολουθεί 6-10 ώρες εβδομαδιαίως φροντιστήρια. 1 στους 10 μαθητές παρακολουθεί πάνω από 10 ώρες εβδομαδιαίως φροντιστήρια. Στους μαθητές που παρακολουθούν πιο λίγες 7
ώρες ιδιαίτερα οι βαθμοί είναι χαμηλοί. Παρατηρούμε πως όσο αυξάνεται ο αριθμός των ωρών που πηγαίνουν οι μαθητές φροντιστήρια τόσο αυξάνεται και η επίδοσή τους. Αυτό δείχνει ότι τα φροντιστήρια αλλά και γενικά οι απογευματινές απασχολήσεις βοηθούν τους μαθητές να έχουν καλύτερους βαθμούς. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο εδώ είναι ότι οι μαθητές που αφιερώνουν το λιγότερο χρόνο σε ιδιαίτερα (0-2 ώρες) έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό ενδιαφέροντος για τα μαθήματα (51%) αλλά ταυτόχρονα και τον χαμηλότερο μέσο όρο (13.57/20). Παρόλο που αρχικά αυτό φαίνεται παράξενο, ίσως να δείχνει ότι αρκετά παιδιά έχουν διάθεση και ενδιαφέρον, αλλά από τη στιγμή που το σχολείο αδυνατεί να τα ενισχύσει ουσιαστικά και τα ίδια δεν μπορούν για διάφορους λόγους να έχουν απογευματινή βοήθεια τότε αποτυγχάνουν. 5 ος Παράγοντας: Γονείς Από τα αποτελέσματα της έρευνας βλέπουμε ότι οι βαθμοί των μαθητών δεν αλλάζουν και πολύ αν τους βοηθούν πολύ, αρκετά, λίγο ή καθόλου οι γονείς τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό εύρημα που πρέπει να προβληματίσει κυρίως τους γονείς που σπαταλούν πολλές ώρες διαβάζοντας με τα παιδιά τους. Βέβαια, βλέπουμε ότι οι γονείς που βοηθούν πολύ τα παιδιά τους αυτό έχει θετικό αντίκτυπο ως προς το ενδιαφέρον που δείχνουν τα παιδιά για τα μάθημα, έστω και αν δεν αλλάζει και πολύ την επίδοσή τους. Επίσης παρατηρούμε πως οι μαθητές με την καλύτερη επίδοση (έστω και οριακά) είναι εκείνοι οι οποίοι παίρνουν λίγη βοήθεια από τους γονείς τους. Από εδώ θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε πως οι μαθητές που παίρνουν λίγη βοήθεια από τους γονείς τους είναι εκείνοι που καταλαβαίνουν καλύτερα τα μαθήματα (μπορεί να ζητούν την βοήθειά τους μόνο όταν έχουν απορία). Αντίθετα, οι μαθητές που παίρνουν πολλή βοήθεια από τους γονείς τους, θα μπορούσε να λεχθεί πως οι γονείς τους κάνουν σχεδόν όλη τη δουλειά, χωρίς όμως να βοηθιούνται σε μεγάλο βαθμό οι μαθητές οι ίδιοι. 6 ος Παράγοντας : Φίλοι Οι φίλοι δεν φαίνεται να έχουν κακή ή καλή επιρροή στους βαθμούς των μαθητών. Από την άλλη βλέπουμε ότι ο μαθητές δείχνουν ανάλογο ενδιαφέρον, για τα μαθήματα, με τους φίλους τους. 7 ος Παράγοντας : Καθηγητής Είναι προφανές μέσα από την έρευνα ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι μαθητές που συμπαθούν τον καθηγητή έχουν και καλύτερα αποτελέσματα στο συγκεκριμένο μάθημα. Αυτό δείχνει πόσο επηρεάζει η 8
καλή σχέση με τον καθηγητή την επίδοση των μαθητών. Βέβαια, μέσα από την έρευνα βλέπουμε ότι οι μαθητές που δεν συμπαθούν καθόλου τον καθηγητή έχουν καλύτερη επίδοση από αυτούς που τον συμπαθούν λίγο. Αυτό ίσως να συμβαίνει γιατί κάποιοι μαθητές έχουν κλίση σε κάποιο συγκεκριμένο μάθημα, ή επειδή κάνουν ιδιαίτερα ή γιατί είναι εξεταζόμενο και έτσι του δίνουν μεγαλύτερη σημασία ανεξάρτητα από το ότι δεν συμπαθούν τον καθηγητή. Επίσης μπορεί να δείχνει ότι οι μαθητές πρέπει να συμπαθήσουν αρκετά ή πολύ τον καθηγητή τους για να επηρεαστούν θετικά Β.6. Βιβλιογραφικές Αναφορές (μέχρι 1 σελίδα) Πράσσας, Β. (2010). Από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο, από την παιδικότητα στην Εφηβεία, Ζάκυνθος. Συγκολλίτου, Ε. (1997). Σχολική επίδοση και αλλαγή στο κοινωνικό κύρος και στην αυτοεκτίμηση των μαθητών. Ψυχολογία 4(1), 32-42. Σακκάς, Β. (2001). Οικογένεια και δυσκολίες στη μάθηση, Κομοτηνή. Τσιαντής, Κ. (2006). Σχολική αποτυχία ή αποτυχία του σχολείου, Αθήνα. Φλουρής, Γ. (1999). Αυτοαντίληψη, σχολική επίδοση και επίδραση γονέων. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρης. Παράρτημα 1) Το πλήρες ερωτηματολόγιο βρίσκεται στη διεύθυνση: https://docs.google.com/forms/d/1qkwwfkw3upqxsjmafgkoftj2mrg-rpzsicbkagpcli0/viewform Σημείωση: Ο κωδικός για το ερωτηματολόγιο είναι : gymnasiopal2 2) Τα αποτελέσματα πριν την ανάλυσή τους. 9
10