Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας Μεταπτυχιακό πρόγραµµα σπουδών στην Επιστήµη της Πληροφορίας Μεταδεδοµένα στο ψηφιακό περιβάλλον: Dublin Core Κατερίνα Τοράκη Μάρτιος 2005 1 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
Dublin Core πρότυπο µεταδεδοµένων για την περιγραφή πηγών στο ιαδίκτυο καλύπτει ευρύτερες κατηγορίες δεδοµένων (όχι µόνο βιβλιογραφικά) είναι πιο απλό στη δοµήαπότοunimarc δεν έχει υποχρεωτική κύρια αναγραφή όπως το Unimarc χρησιµοποιεί σύνταξη HTML ή XML Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005 2
Dublin Core Dublin Core Metadata Element Set Dublin Ohio1995 http://www.dublincore.org/ ISO 15836:2003 ANSI/NISO Z39.85-2001 http://www.niso.org/standards/resources/z39-85.pdf DCMI Abstract Model http://www.dublincore.org/documents/abstract-model/ 3 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
Στοιχεία δεδοµένων Dublin Core (1) Data Elements 15 στοιχεία δεδοµένων, προαιρετικά, επαναλαµβανόµενα Title (τίτλος) (ονοµασία πηγής) Creator (δηµιουργός) (πρόσωπο, οργανισµός, υπηρεσία) Subject (θέµα) (λέξεις-κλειδιά, ταξινοµικοί κωδικοί) Description (περιγραφή) (περίληψη, περιεχόµενα, κ.ά.) 4
Στοιχεία δεδοµένων Dublin Core (2) Publisher (εκδότης) (πρόσωπο, οργανισµός, υπηρεσία) Contributor (συντελεστής) (πρόσωπο, οργανισµός, υπηρεσία που συµβάλλει στο περιεχόµενο) Date (ηµεροµηνία) (δηµιουργίας ή πρόσκτησης) Type (κατηγορία) (σχετικά µετοπεριεχόµενο) Format (µορφή) (φυσική ή ψηφιακή, διαστάσεις, διάρκεια) 5
Στοιχεία δεδοµένων Dublin Core (3) Resource Identifier (αναγνωριστικό, URL, ISBN ) Source (προέλευση) (απ όπου παράγεται το παρόν τεκµήριο) Language (γλώσσα) (του περιεχοµένου της πηγής) Relation (σχέση) (αναφορά σε σχετική πηγή) Coverage (κάλυψη) (γεωγραφική, χρονική) Rights (δικαιώµατα) (πνευµατική ιδιοκτησία) Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005 6
Στοιχεία δεδοµένων Dublin Core (4) Αλλα στοιχεία δεδοµένων: Audience (ακροατήριο) (για ποιόν προορίζεται) 7
Dublin Core Ζητήµατα για τις βιβλιοθήκες: εν υπάρχουν κανόνες περιεχοµένου Ακόµη και αν υπάρχουν, συχνά είναι διαφορετικοί από αυτά που χρησιµοποιούν οι βιβλιοθήκες Τα στοιχεία δεδοµένων που ορίζονται είναι πολύ βασικά, συχνά χρειάζονται και άλλα σε κάποιες εφαρµογές Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005 8
Προσδιοριστές (Qualifiers) element refinement : εξειδίκευση του στοιχείου encoding scheme : σύστηµακωδικοποίησης 9 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
Προσδιοριστές (Qualifiers) (1) Element Refinement Title Alternative Creator - Subject - Description Table Of Contents Abstract Publisher - Contributor - 10
Προσδιοριστές (Qualifiers) (2) Date Created Valid Available Issued Modified Date Accepted Date Copyrighted Date Submitted 11
Προσδιοριστές (Qualifiers) (3) Type Format Extent Medium Resource Identifier Source Language Bibliographic Citation - - 12
Προσδιοριστές (Qualifiers) (4) Relation Coverage Is Version Of Has Version Is Replaced By Replaces Is Required By Requires Is Part Of Has Part Is Referenced By References Is Format Of Has Format Spatial Temporal Rights Access Rights 13
Προσδιοριστές (Qualifiers) (5) Audience Mediator Audience Education Level 14
Συστήµατα Κωδικοποίησης (Encoding Schemes) (1) Title - Creator Subject Description Publisher Contributor - LCSH MeSH DDC UDC LCC - - - 15
Συστήµατα Κωδικοποίησης (Encoding Schemes) (2) Date Type Format Resource Identifier Source W3C-DTF DCMI DCMI Type Vocabulary IMT URI URI Language ISO 639-2 (RFC 1766) RFC 3066 16
Συστήµατα Κωδικοποίησης (Encoding Schemes) (3) Relation URI Coverage Rights DCMI Point ISO 3166 DCMI Box TGN DCMI Period W3C-DTF - 17
Πρότυπα εξειδίκευσης/κωδικοποίησης (1) [DCT1] DCMI Type Vocabulary. DCMI Recommendation, 11 July 2000. <http://www.dublincore.org/documents/dcmi-type-vocabulary/> [ISO639] ISO 639-2 - Codes for the representation of names of languages. Alpha-3 code (ISO 639-2:1998) <http://www.loc.gov/standards/iso639-2/langhome.html> [ISO3166] ISO 3166 - Codes for the representation of names of countries. <http://www.din.de/gremien/nas/nabd/iso3166ma/> [MIME] Internet Media Types. <http://www.isi.edu/in-notes/iana/assignments/media-types/media-types> 18
Πρότυπα εξειδίκευσης/κωδικοποίησης (2) [RFC3066] Tags for the Identification of Languages, Internet RFC 3066. <http://www.ietf.org/rfc/rfc3066.txt> [RFC2396] Uniform Resource Identifiers (URI): Generic Syntax, Internet RFC 2396. <http://www.ietf.org/rfc/rfc2396.txt> [RFC2413] Dublin Core Metadata for Resource Discovery. Internet RFC 2413. <http://www.ietf.org/rfc/rfc2413.txt> [TGN] Getty Thesaurus of Geographic Names. <http://www.getty.edu/research/tools/vocabulary/tgn/index.html> [W3CDTF] Date and Time Formats, W3C Note. <http://www.w3.org/tr/note-datetime> 19
The DCMI Type Vocabulary (1) Collection (σύνολο ξεχωριστών αντικειµένων) Dataset (πληροφορίες κωδικοποιηµένες σε συγκεκριµένη δοµή, π.χ. βάσεις δεδοµένων, πίνακες κλπ) Event (γεγονός στο χρόνο, π.χ. συνέδριο, έκθεση, γάµος) Image (οπτική αναπαράσταση, εκτός κειµένου, π.χ. πίνακες ζωγραφικής, διαγράµµατα, χάρτες, φίλµ) Interactive Resource (διαδραστικοί πόροι, όπως φόρµες σε ιστοσελίδες, υπηρεσίες συνοµιλίας) Service (σύστηµα που παρέχει υπηρεσίες µε αξία στους τελικούς χρήστες, π.χ. διαδανεισµός, τραπεζική εξυπηρέτηση, υπηρεσία αυθεντικοποίησης) 20
The DCMI Type Vocabulary (2) Software (πρόγραµµα υπολογιστή, όχι διαδραστικός πόρος) Sound (πόρος που θα προκύψει ήχος, π.χ. αρχείο µουσικής, µουσικός δίσκος, ηχογραφηµένη οµιλία) Text (πόροι που προορίζονται για ανάγνωση, π.χ. βιβλία, αλλά και εικόνες κειµένου) Physical Object (τρισδιάστατο αντικείµενο, όχι η ψηφιακή αναπράσταση) Still Image (αναπράσταση στατικής εικόνας, π.χ. πίνακες ζωγραφικής, όχι κείµενο) Moving Image (σειρά αναπραστάσεων, που δίνουν την εντύπωση κίνησης, π.χ. κινούµενες εικόνες, βίντεο, προγράµµατα τηλεόρασης) 21
Εφαρµογές µε Dublin Core Art, Design, Architecture & Media Information Gateway and the Visual Arts Data Service http://adam.ac.uk/ Australian Geodynamics Cooperative Research Centre (AGCRC) http://www.agcrc.csiro.au/ Business Entry Point (BEP) http://www.business.gov.au/ CIMI (Consortium for the Computer Interchange of Museum Information) Dublin Core Metadata Testbed http://www.cimi.org/ Community Media Association multimedia archive http://www.showcase.commedia.org.uk/ Francois Rabelais University Libraries http://www.scd.univ-tours.fr/ French National Mathematical Preprint and Thesis Project http://www-mathdoc.ujf-grenoble.fr/math-prepub/ Gateway to Educational Materials http://gem.syr.edu/ Gathering the Jewels http://www.gtj.org.uk/, http://www.tlysau.org.uk/ 22
AHDS Arts & Humanities Data Service http://ahds.ac.uk/ The AHDS is a federal organisation, consisting of a central Executive and five service providers encompassing archaeology, history, textual studies and the performing and visual arts. The goal of this organisation is to build an integrated system capable of providing a seamless whole to the user of the electronic resources available from each service provider. 23
24
25
26
27
"ADS Record ID","Title","Description","Location","Grid ref","easting","northing","associated people/organisations","subject(s)","period(s)","intervention(s)","project dates","archive contents/location","bibliographic & other refs","other Identifiers","URL","Record Maintainer" "YATGAZ-1994.3210YYM","Curry's Electrical Shop, 44-45, Parliament Street, York","<a href = '/catalogue/collections/yatabstracts/1994.3210.html'> click for abstract</a>","44-45, Parliament Street, York,YORK,ENGLAND"," 1d 4' 43' W 53d 57' 30' N,SE 6044 5180","460440","451800","York Archaeological Trust","Building","Medieval,Modern","Evaluation","1994-1994","","1994/95 YAT Annual Report 17,1995 Interim Archaeology in York 20 1 9-12,1995/96 YAT Annual Report 45,G. Bruce 1995 Archive Evaluation Report 1995/1 (1995 YAT report box file)","depositor ID: 1994.3210 YORYM",""," York Archaeological Trust - York Archive Gazetteer", "YATGAZ-1987.13","Granada Television Shop, 16, Parliament Street, York","Part of the fortress wall and the rampart behind it was found to survive to a height of 2.50m. The wall has a stepped plinth at its base. Anglo- Scandinavian material had built up against the wall's outer face and a 10th century timber building had used the Roman wall for support. The Roman wall was partially robbed during this period.","16, Parliament Street, York,YORK,ENGLAND"," 1d 4' 50' W 53d 57' 31' N,SE 6032 5183","460320","451830","York Archaeological Trust","Drain","Medieval,Roman,Anglo-Scandinavian,Post Medieval","Excavation","1987-1987","","1987/88 YAT Annual Report 19,1987 Interim Archaeology in York 12 2 19-21,1988 Britannia XIX 439,1988 Yorkshire Archaeological Journal 60 183,1987 CBA Group 4 Annual Report 30,Ottaway, P.J. 1996 Excavations and Observations on the Defences and Adjacent Sites 1971-90 Archaeology of York 3 3 235-46,Monaghan, J. 1997 Roman Pottery from York Archaeology of York 16 8 830, 1058, 1066-7, 1143-4","Depositor ID: 1987.13",""," York Archaeological Trust - York Archive Gazetteer", 28
29
Australasian Virtual Engineering Library http://avel.library.uq.edu.au/ The Australasian Virtual Engineering Library (AVEL) is a gateway to quality Australasian engineering and information technology web-based resources. AVEL project documentation (including metadata schema and metadata manual) is available. 30
31
32
33
University of Washington Digital Collections http://content.lib.washington.edu/ The University of Washington Digital Collections is contributing to the development and adoption of standard resource descriptors for networked information; our initial efforts in this arena focus on image collections. The project is using extended Dublin Core descriptors for image collections. 34
35
36
37
38
39
40
41
42
Εφαρµογές µε Dublin Core American Memory Digital library of reproductions of historical sources (in text, image, sound, video) Alexandria Digital Library Distributed digital library for geographicallyreferenced information 43 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
DC-Library Application Profile (DC-Lib) Εφαρµογή του Dublin Core στις βιβλιοθήκες: Για την ανταλλαγή εγγραφών από διαφορετικά πρότυπα µεταδεδοµένων Για τη µεταφορά εγγραφών Marc σε άλλα συστήµατα Για την απλή δηµιουργία εγγραφών καταλόγου για διάφορα συστήµατα http://www.dublincore.org/documents/library-application-profile/ Για κάθε στοιχείο δεδοµένων, ορίζεται αν είναι υποχρεωτικά (mandatory M), υποχρεωτικά αν υπάρχουν πληροφορίες (mandatory if applicable MA), συνιστώµενα (recommended R), προαιρετικά (optional O) 54
DC-Library Application Profile (παράδειγµα: στοιχείο δεδοµένων title) 55
Dublin Core και Marc Dublin Core/MARC/GILS Crosswalk http://lcweb.loc.gov/marc/dccross.html 56
57
58
59
60
LDR/06 = a LDR/18 = # 008/00-05 = [system supplied] 008/07-14 = 19959999 008/35-37 = eng 042 ## $a dc 050 14 $a Z8513.45 245 10 $a John Locke Bibliography: A List of Recent Publications 260 ## $b John C. Attig $c 1995-. 520 ## $a A listing of recent publications by and about the English philosopher John Locke. 546 ## $a Index and annotations in English; includes material in a variety of other languages. 650 #0 $a Locke, John, 1632-1704--Bibliography. 655 #7 $a Text. $2 [short list] 655 #7 $a Bibliography. $2 [long list] 700 1# $a Attig, John C. (John Charles), 1946-. $e author 856 7# $u http://www.libraries.psu.edu/iasweb/locke/home.htm $q HTML $2 http 61
<HTML> <HEAD> <TITLE>John Locke Bibliography Home Page</TITLE> <META NAME = "DC.title" CONTENT = "John Locke Bibliography: A List of Recent Publications"> Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005 <META NAME = "DC.creator" TYPE = "Name.Personal" CONTENT = "Attig, John C. (John Charles), 1946-."> <META NAME = "DC.subject" SCHEME = "LCSH" CONTENT = "Locke, John, 1632-1704--Bibliography."> <META NAME = "DC.subject" SCHEME = "LCC" CONTENT = "Z8513.45"> <META NAME = "DC.description" CONTENT = "A listing of recent publications by and about the English philosopher John Locke."> <META NAME = "DC.publisher" CONTENT = "John C. Attig"> <META NAME = "DC.date" CONTENT = "1995- "> 62
<META NAME = "DC.type" CONTENT = "Text."> <META NAME = "DC.type" CONTENT = "Bibliography."> <META NAME = "DC.format" CONTENT = "HTML"> <META NAME = "DC.identifier" CONTENT = "http://www.libraries.psu.edu/iasweb/locke/home.htm"> <META NAME = "DC.language" SCHEME = "Z39.53" CONTENT = "eng"> <META NAME = "DC.language" CONTENT = "Index and annotations in English; includes material in a variety of other languages."> <LINK REL = SCHEMA.dc HREF = "http://purl.org/metadata/dublin_core_elements"> </HEAD> <BODY>... Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005 63
ηµιουργία µεταδεδοµένων Εργαλεία (tools): Templates Editors Generators http://www.dublincore.org/tools/ 64 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
ηµιουργία µεταδεδοµένων Nordic Metadata Project http://www.lub.lu.se/metadata/dc_creator.html Dublin Core metadata editor http://www.ukoln.ac.uk/metadata/dcdot/ Describe This http://www.describethis.com Guidelines for implementing Dublin Core in XML http://dublincore.org/documents/dc-xml-guidelines/ 65 Μεταδεδοµένα-ΤΑΒ ΜΠΣ-Dublin Core: Κ.Τοράκη-2005
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
A Dublin Core Application Profile in the Agricultural Domain http://www.fao.org/agris/agmes/conferences/dc-2001/dc2001-fao1.doc The Agricultural Metadata Standards Initiative http://www.fao.org/agris/magazine/metadata/taskforceondcmi.htm The elements of the Agricultural Application Profile: http://www.fao.org/agris/magazine/metadata/mdworkingpaper_oct.doc 76