Συστηματική Παρακολούθηση Περιβαλλοντικών Αλλαγών με Μέσα Τηλεπισκόπισης

Συστηματική Παρακολούθηση Περιβαλλοντικών Αλλαγών με Μέσα Τηλεπισκόπισης Dr. Σπύρος Κοψιδάς: Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής / ΕΚΕΤΑ Dr. Θανάσης Σφέτσος: Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Ερευνών / ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος Γιώργος Λεβεντάκης, MSc, MBA: Κέντρο Μελετών Ασφαλείας / ΥΠτΠ Dr. Εμμανουέλα Ιερωνυμίδη: Γεωλόγος - Γεωχημικός Αθήνα 26 Φεβρουαρίου 2010

Περιεχόμενα Παρουσίασης Το πρόβλημα Προτεινόμενη Προσέγγιση Το Σύστημα Παρακολούθησης Ενδεικτικά παραδείγματα διαχρονικής παρακολούθησης αλλαγών Τρόποι και Μορφές ενημέρωσης Πλεονεκτήματα Χρηματοδότηση έργου Διαδικασία υλοποίησης 26/2/2010 2

Το Πρόβλημα Ανάγκη διαχρονικής παρακολούθησης του περιβάλλοντος για αξιολόγηση αλλαγών που προκύπτουν από: φυσικές καταστροφές, ακραία καιρικά φαινόμενα, ανθρώπινες δραστηριότητες. Σε περίπτωση καταστροφών, η ταχεία αποτύπωση και αποτίμηση των περιβαλλοντικών αλλαγών είναι καθοριστική για την άμεση αντιμετώπιση της κατάστασης. Σχεδιασμός πολιτικής / στρατηγικής για εποπτεία, διαχείριση & αντιμετώπιση των επιπτώσεων σε αστικές και μη αστικές περιοχές. 26/2/2010 3

Προτεινόμενη Προσέγγιση (1) Προτείνεται η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος με δυνατότητα: 1. Εντοπισμού & καταγραφής: νέων κτισμάτων, κατασκευών και δρόμων, καλλιεργειών και αλλαγών χρήσεων γης, αλλαγών δασικής κάλυψης (αποψίλωση, αναδάσωση), παράνομων χωματερών, παράνομων επιφανειακών εκμεταλλεύσεων, κατολισθήσεων, φαινόμενα ρύπανσης και μόλυνσης 2. Παρακολούθηση προόδου έργων (π.χ. αντιπλημμυρικών, οδοποιίας, αναδάσωσης, αποκατάσταση λατομείων, κτλ.), 26/2/2010 4

Προτεινόμενη Προσέγγιση (2) 3. Άμεσης ενημέρωσης αρμόδιων αρχών και διανομή πληροφοριών σε αυτές, 4. Διάχυση δεδομένων στο διαδίκτυο => Δυνατότητα χρήσης δεδομένων συστήματος από αρχές και πολίτες (ανάλογα με δικαιώματα ομάδας χρηστών), 5. Εξασφάλιση διαβάθμισης & εμπιστευτικότητας διανεμόμενων πληροφοριών, 6. Δεν απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό, 7. Άμεση αποτίμηση ζημιών σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, 8. Προσαρμογή των αναφορών στις ανάγκες του τελικού χρήστη, 26/2/2010 5

Προτεινόμενη Προσέγγιση (3) 9. Δυνατότητα παρακολούθησης περιοχών σε όλη την επικράτεια, 10. Καθορισμός / Αλλαγή των περιοχών από τον τελικό χρήστη ανά πάσα στιγμή, 11. Ασφαλές και φιλικό, προς το χρήστη, περιβάλλον (δυνατότητα επιλογής περιοχών, συχνότητας παρακολούθησης, είδους αλλαγών και αποδέκτη πληροφοριών), 12. Περιβάλλον GIS και εύκολη συσχέτιση με τα εξειδικευμένα, του κάθε τελικού χρήστη, δεδομένα (π.χ. Μετεωρολογικά λογικά, πληθυσμιακά, βιοποικιλότητας, κ.α), 13. Μελέτη τρωτότητας περιοχών ενδιαφέροντος. 26/2/2010 6

Μελέτη Τρωτότητας Περιοχής Αφορά τη χρήση καινοτόμων μεθοδολογιών (και πολύπλοκων βάσεων δεδομένων) για εκτίμηση: κατάστασης μιας περιοχής, επιπτώσεων από καίριες περιβαλλοντικές αποφάσεις ανάπτυξη μελλοντικών σεναρίων. Εκτίμηση όλων των παραγόντων που αποτελούν τους σημαντικότερους κίνδυνους της περιοχής και μέτρων αντιμετώπισης τους

Μεθοδολογία Συστήματος Χρήση, από αρχές & πολίτες, όλων των υπαρχόντων δεδομένων για τις βέλτιστες περιβαλλοντικές αποφάσεις. Στόχος η αξιόπιστη & με επιστημονικά κριτήρια απάντηση σε ερωτήσεις για: τη γενική κατάσταση της περιοχής, τη σχετική περιβαλλοντική κατάσταση, δοθέντων ενός συνόλου μεταβλητών ή μιας συγκεκριμένης, τους κύριους παράγοντες που συνεισφέρουν στους περιβαλλοντικούς κινδύνους μιας περιοχής, καθώς και κατηγοριοποίηση τους ποιος & πού είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στο μέλλον; πώςθαστηθείτοστρατηγικόσχέδιομετρίασης των κινδύνων Διαδραστική επαφή με τους φορείς λήψης αποφάσεων.

Στάδια Υλοποίησης 1. Διάδοση εφαρμογής σε υποψήφιους τελικούς χρήστες, 2. Ορισμός υπεύθυνου φορέα διαχείρισης, 3. Δημιουργία ψηφιακής πύλης για εύκολο χειρισμό του συστήματος, 4. Καθορισμός των δικαιωμάτων πρόσβασης κάθε τελικού χρήστη στο σύστημα. 26/2/2010 9

Σύνοψη Προτεινόμενου Συστήματος Τελικός Χρήστης Αίτημα παρακολούθησης Αποτελέσματα WEB Interface Ειδοποίηση με SMS, E-mail κλπ. Επιλογή & Προγραμματισμός δορυφόρου Αναφορά Σήμα κινδύνου Επεξεργασία τηλεπισκοπικών δεδομένων Παρακολούθηση αλλαγών 26/2/2010 10

Επιπρόσθετα Δεδομένα Π.Δ. 11 Π.Δ. 10 Π.Δ. 9 Π.Δ. 8 Π.Δ. 1 Π.Δ. 2 Π.Δ. 2 Βάση Δεδομένων GIS Συνδυασμός Π.Δ. Ανάλυση κατάστασης & ανάπτυξη Μοντέλων Πρόβλεψης Σύνθεση στοιχείων Ανάλυση σεναρίων Π.Δ. 4 Π.Δ. 5 Π.Δ. 6 Δημιουργία τελικής αναφοράς, ειδοποίηση, διάθεση αποτελεσμάτων σε τελικούς χρήστες Π.Δ. 7 Υδρολογικά Μετεωρολογικά / κλιματικά Αέρια ρύπανση Βιοποικιλότητα Δάση Χρήσεις γης Γεωλογικά / εδαφικά Γεωγραφικά / τοπογραφικά Πληθυσμιακά Προστατευόμενες περιοχές Δεδομένα τοπικού χαρακτήρα από φορείς 11

Χωρικές Αναλύσεις Δεδομένων Υψηλής Ανάλυσης 0.2m 0.6m 26/2/2010 12 2.5m

Ανάλυση ~2m 26/2/2010 13

Ανάλυση ~2m 26/2/2010 14

Ανάλυση ~2m 26/2/2010 15

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΤΕΕ: Περιοχή: Διόνυσος Μύλος -Δασκαλειό Στόχος: Εντοπισμός αυθαίρετων κατασκευών Εικόνες: Spot-5, Quickbird Ανάλυση: Ανίχνευση αλλαγών 2003: Spot-5 2004: Quickbird 2006: Quickbird 2007: Spot-5 26/2/2010 16

Εικόνα αναφοράς Dionysos Έτος: 2003 Mylos Daskalio 26/2/2010 17

Διαφορές μεταξύ ετών 2003 και 2004 Έτος: 2004 Υπόμνημα Νέες εκσκαφές: 0 Νέοι δρόμοι: 0 Νέες κατασκευές: 9 26/2/2010 18

Σύνοψη αλλαγών Αποτελέσματα ανίχνευσης αλλαγών 26/2/2010 2007 Σύνολο 2004 2006 Νέες εκσκαφές 0 6 1 7 Νέοι δρόμοι 0 1 0 1 Νέες κατασκευές 9 26 1 36 21

Πιλοτικό στην Περιοχή Νέας Πεντέλης Αλλαγές από το 1998 έως 2007 Υπόμνημα Εκσκαφή, Δασική Αποξήλωση Νέα Κτίσματα 1998-2004 Νέα Κτίσματα 2004-2007 26/2/2010 22

Παράδειγμα Αυτόματης Ανάλυσης (1) Έτος: 2004 Έτος: 2006 + = 26/2/2010 23

Παράδειγμα Αυτόματης Ανάλυσης (2) 26/2/2010 24

Τρόποι & Μορφές Ενημέρωσης Αποστολή E-mail (π.χ. γραπτή αναφορά κατάστασης, εικόνα, συντεταγμένες, θεματικός χάρτης αλλαγών), Αποστολή SMS (π.χ. αποστολή συντεταγμένων και μικρού κειμένου ή εικόνας, ανάλογα με το είδος «συναγερμού»), Μέσω Διαδικτυακής Πύλης, Οποιαδήποτε άλλη μορφή επιλέξει η αρμόδια αρχή. 26/2/2010 25

ΥπηρεσίεςΈκτακτηςΕνημέρωσης Λήψη δορυφορικής εικόνας Υψηλής Χωρικής Ανάλυσης (χωρική ανάλυση ~ 2m) εντός 24 ωρών, Άμεση καταγραφή και υπολογισμός έκτασης όπου εντιπίστηκαν περιβαλλοντικές αλλαγές (π.χ. από πυρκαγιά), Άμεση αποτίμηση ζημιών, Παρακολούθηση των αποζημιώσεων και σύνδεση με τους δικαιούχους (όπου υπάρχει Κτηματολόγιο). 26/2/2010 26

Πλεονεκτήματα (1) 1. Χρήση Διαδικτυακής Επικοινωνίας, 2. Χρήση Δεδομένων Τηλεπισκόπισης Υψηλή ανάλυση Άμεσα διαθέσιμα Δυνατότητα καθημερινής λήψης εικόνων, 3. Δυνατότητα διαχείρισης δεδομένων από διαφορετικές πηγές (π.χ διαφορετικούς δορυφόρους ή/και αεροφωτογραφίες), 4. Μείωση κόστους επιτήρησης & παρακολούθησης δραστηριοτήτων σε μια περιοχή, 26/2/2010 27

Πλεονεκτήματα (2) 5. Άμεσος εντοπισμός & ακριβής εκτίμηση κατάστασης, 6. Άμεση ενημέρωση φορέα λειτουργίας & επέμβαση των αρμοδίων αρχών, 7. Άμεση ενημέρωση πολιτών, αρχών και ομάδων ή οργανισμών ενδιαφέροντος, 8. Υποστήριξη στη λήψη & υλοποίηση επειγόντων και κρίσιμων αποφάσεων, 9. Ενίσχυση της διαφάνειας. 26/2/2010 28

Χρηματοδότηση Έργου Ε.Π. Ψηφιακή Σύγκλιση με προγραμματική σύμβαση μεταξύ των φορέων Πρόσκληση 9.2.1 Στόχος 2.1 «Βελτίωση της καθημερινής ζωής μέσω ΤΠΕ Ισότιμη συμμετοχή των πολιτών στην Ψηφιακή Ελλάδα» Οριζόντια Δράση για το σύνολο των Περιφερειών της χώρας (μέγιστος προϋπολογισμός 20.000.000 ευρώ ανά δράση) Εναλλακτικά, νέα προκήρυξη ειδικά για τους συμμετέχοντες φορείς. Χρόνος υλοποίησης: ~3 μήνες για δοκιμαστική λειτουργία και ~9 μήνες από την έναρξη του έργου για πλήρη λειτουργία και εκπαίδευση προσωπικού 26/2/2010 29

Στάδια υλοποίησης Υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Φορέων. Σύνταξη & κατάθεση Τ.Δ.Ε. για έγκριση χρηματοδότησης. Καταγραφή περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών σε όλη την Επικράτεια (καμένα, NATURA 2000, αιγιαλός, κλπ). Μελέτη προδιαγραφών συστήματος για εξασφάλιση λειτουργικότητας, επεκτασιμότητας, κλπ. Μελέτη καθορισμού λήψεων ανά περιοχή (χωρική ανάλυση, συχνότητα, κλπ). Υλοποίηση συστήματος. Πιλοτική Λειτουργία και Αποσφαλμάτωση (=διόρθωση τυχόν σφαλμάτων/δυσλειτουργειών?). Εκπαίδευση προσωπικού. Κανονική λειτουργία, τεχνική & επιστημονική υποστήριξη. 26/2/2010 30

Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας.

Παραδείγματα Παρακολούθησης (1) 26/2/2010 32

Παραδείγματα Παρακολούθησης (2) 26/2/2010 33

Παραδείγματα Παρακολούθησης (3) Περιοχή: Γύθειο Πριν 26/2/2010 1 μέρα μετά την πυρκαγιά 34

Παραδείγματα Παρακολούθησης (4) Περιοχή: Π. Φάληρο 26/2/2010 35

Παραδείγματα Παρακολούθησης (5) Περιοχή: Λατομεία Μερέντας-Μαρκόπουλο 26/2/2010 36

Παραδείγματα Παρακολούθησης (6) Περιοχή: Bukit Antarabangsa, Kuala Lumpur 13/08/2008 26/2/2010 09/12/2008 37

Παράδειγμα Τροχιάς δορυφόρου καθημερινής επισκεψιμότητας πάνω από την Ελλάδα 26/2/2010 38

Δίκτυο Δορυφόρων και άλλες Πηγές 26/2/2010 39