ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 20.06.2003 COM(2003)363 τελικό 2003/0130 (COD) Πρόταση Ο ΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ του Συµβουλίου περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των αναφεροµένων στις ζώνες ασφαλείας και στα συστήµατα συγκρατήσεως των οχηµάτων µε κινητήρα (υποβληθείσα από την Επιτροπή)
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση τριών οδηγιών µε στόχο την επιβολή της τοποθέτησης ζωνών ασφαλείας σε όλα τα οχήµατα µε κινητήρα εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων 1. Η Κοινοτική νοµοθεσία επιβάλλει επί του παρόντος µόνο στα επιβατικά αυτοκίνητα 2 να είναι εφοδιασµένα µε ζώνες ασφαλείας. Οι ακόλουθες οδηγίες αφορούν την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σε οχήµατα: Οδηγία 77/541/EOK του Συµβουλίου της 28ης Ιουνίου 1977 3, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2000/3/ΕΚ της Επιτροπής 4, περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των αναφεροµένων στις ζώνες ασφαλείας και στα συστήµατα συγκρατήσεως των οχηµάτων µε κινητήρα Οδηγία 76/115/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 18ης εκεµβρίου 1975 5, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 96/38/ΕΚ της Επιτροπής 6, περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των αναφεροµένων στις αγκυρώσεις των ζωνών ασφαλείας των οχηµάτων µε κινητήρα Οδηγία 74/408/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 22ας Ιουλίου 1974 7, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 96/37/ΕΚ 8, της Επιτροπής, σχετικά µε τα οχήµατα µε κινητήρα όσον αφορά τα καθίσµατα, τις αγκυρώσεις τους και τα υποστηρίγµατα κεφαλής. Οι οδηγίες αυτές περιέχουν ήδη όλες τις αναγκαίες τεχνικές προδιαγραφές που επιτρέπουν στους κατασκευαστές να συµµορφωθούν µε τις σχετικές διατάξεις τοποθέτησης. Μέχρι σήµερα, οι εν λόγω οδηγίες δεν ήταν υποχρεωτικές για τα οχήµατα εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων και τα κράτη µέλη ήταν ελεύθερα να αποφασίσουν για την εφαρµογή τους βάσει της εθνικής νοµοθεσίας. Για την υποχρεωτική τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σε όλα τα οχήµατα, η Επιτροπή προτείνει την ταυτόχρονη τροποποίηση των τριών οδηγιών. Λαµβάνοντας υπόψη ότι ο τελικός στόχος της προτεινόµενης δράσης είναι η βελτίωση της οδικής ασφάλειας, πρέπει να δηµιουργηθεί ένας σταθερός δεσµός µεταξύ αυτών. Συνεπώς οι εν λόγω οδηγίες πρέπει να εκδοθούν ταυτόχρονα και να εφαρµοστούν την ίδια ηµεροµηνία. 1 2 3 4 5 6 7 8 Συµπεριλαµβάνονται: µικρά λεωφορεία (κατηγορία M2), λεωφορεία και πούλµαν (κατηγορία M3), οχήµατα ελαφρών φορτίων (κατηγορία N1), οχήµατα µέσων και βαρέων φορτίων (κατηγορίες N2 και N 3 ). Κατηγορία M 1. ΕΕ L 220, 29.08.1977, σ. 95. ΕΕ L 53, 25.02.2000, σ. 1. ΕΕ L 24, 30.01.1976, σ. 6. ΕΕ L 187, 26.07.1996, σ. 95. ΕΕ L 221, 12.08.1974, σ. 1. ΕΕ L 186, 25.07.1996, σ. 28. 2
2. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Οι προτεινόµενες τροποποιητικές οδηγίες βασίζονται στο άρθρο 95 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Θεµελιώνονται δε επί της αρχής της πλήρους εναρµόνισης, σκοπός της οποίας είναι η αντικατάσταση των εθνικών νόµων και διαδικασιών που δηµιουργούν φραγµούς για την ελεύθερη κυκλοφορία των προϊόντων, από µία ενιαία δεσµευτική σειρά κοινοτικών κανόνων και µία ενιαία διαδικασία έγκρισης. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας στα οχήµατα εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων απαιτεί από τους κατασκευαστές να αναπτύξουν την κατάλληλη τεχνολογία ώστε να παρέχουν στους επιβάτες τον υψηλότερο βαθµό προστασίας. Η Κοινοτική νοµοθεσία περιέχει ήδη σχετικές διατάξεις για το σκοπό αυτό. Προς το συµφέρον της οµαλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, οι οδηγίες αυτές πρέπει να καταστούν υποχρεωτικές σε ολόκληρη την Κοινότητα και να εφαρµοστούν την ίδια ηµεροµηνία. Μόνο µια τέτοια συντονισµένη δράση µπορεί να συµβάλλει στην οµαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας είναι ένα σηµαντικό ζήτηµα το οποίο αφορά κάθε πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε έκθεση µε ηµεροµηνία 9 εκεµβρίου 2002, θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην ασφάλεια των µεταφορών στην Ευρώπη και να προσδιοριστούν τα µέτρα που θα συµβάλουν στη µείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυµατισµών σε τροχαία ατυχήµατα 9. Η Επιτροπή, στη Λευκή Βίβλο της «Η ευρωπαϊκή πολιτική µεταφορών µε ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών» υπενθυµίζει ότι: Ο φόρος που καταβάλλουν οι Ευρωπαίοι στο βωµό της κινητικότητας ήταν και παραµένει πολύ υψηλός. Έτσι, από το 1970, πάνω από 1,64 εκατοµµύρια συµπολιτών µας έχουν χάσει τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήµατα [ ]. Το 2000, τα τροχαία ατυχήµατα οδήγησαν στο θάνατο περισσότερων από 40.000 ατόµων ενώ ο αριθµός των τραυµατιών υπερέβη τα 1,7 εκατοµµύρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση [ ] Ένα άτοµο στα τρία προβλέπεται ότι θα τραυµατιστεί στη διάρκεια της ζωής του σε τροχαίο ατύχηµα. 10 Μεταξύ των µέτρων που προβλέπει η Επιτροπή περιλαµβάνεται η επέκταση της χρησιµοποίησης των ζωνών ασφαλείας, αν υπάρχουν, στα οχήµατα. Μέχρι τώρα, η υποχρεωτική χρησιµοποίηση των συστηµάτων συγκράτησης, αν υπάρχουν, επιβάλλεται στα ελαφρά οχήµατα από την οδηγία 91/671/ΕΟΚ 11 του Συµβουλίου. Οι εν λόγω διατάξεις αφορούν τα εµπρός και τα πίσω καθίσµατα των οχηµάτων που εµπίπτουν στην κατηγορία M 1, τα εµπρός καθίσµατα των οχηµάτων που εµπίπτουν 9 10 11 Τελική έκθεση A5-0444/2002, 9.12.2002, σ. 14. Η ευρωπαϊκή πολιτική µεταφορών µε ορίζοντα το έτος 2010 - η ώρα των επιλογών - COM(2001)370, σ 65 - http://europa.eu.int/comm/energy_transport/el/lb_el.html. ΕΕ L 376, 31.12.1991, σ. 26. 3
στην κατηγορία N 1 και ορισµένα οχήµατα της κατηγορίας M 2 αλλά, σε καµία περίπτωση, τα βαρέα οχήµατα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο πρόκειται να εγκρίνουν τροποποίηση της οδηγίας 91/671/ΕΟΚ, η οποία θα επιβάλλει την υποχρεωτική χρησιµοποίηση των ζωνών ασφαλείας σε όλα τα οχήµατα όπου υπάρχουν. Για να καταστούν τα µέτρα αυτά πολύ πιο αποτελεσµατικά από την άποψη της προστασίας του επιβάτη, πρέπει να αναληφθεί δράση ώστε να απαιτηθεί από τους κατασκευαστές να εφοδιάζουν µε ζώνες ασφαλείας τα καθίσµατα όλων των οχηµάτων µε κινητήρα και ειδικότερα των πούλµαν. Κάθε χρόνο, 150 περίπου επιβάτες που ταξιδεύουν µε πούλµαν και µικρά λεωφορεία χάνουν τη ζωή τους και περισσότερα από 30 000 άτοµα τραυµατίζονται 12 σε τροχαία ατυχήµατα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι περισσότεροι από τους θανάτους αυτούς προκαλούνται από τη βίαιη µετατόπιση των επιβατών µέσα στο όχηµα ή ακόµη από την εκτίναξή τους έξω από αυτό, από τα σπασµένα παράθυρα. Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα περισσότερα από τα πούλµαν που εµπλέκονται σε ένα ατύχηµα ανατρέπονται τελικά µε τη µία πλευρά στο έδαφος. Πολλές µελέτες έχουν δείξει στο µεταξύ ότι η χρήση της ζώνης ασφαλείας µπορεί να συµβάλει σε σηµαντική µείωση του αριθµού θανάτων. Στη Σουηδία, για παράδειγµα, όπου το 95% των επιβατών αυτοκινήτων φορούν ζώνη ασφαλείας, το ήµισυ των θυµάτων ατυχηµάτων δεν φορούσαν τη ζώνη τους τη στιγµή του ατυχήµατος 13. Στην περίπτωση των πούλµαν, πολλοί θανάσιµα τραυµατισµένοι επιβάτες θα είχαν επιζήσει εάν διέθεταν και χρησιµοποιούσαν ζώνες ασφαλείας. Οι πρόσφατες βελτιώσεις στην ασφάλεια των επιβατικών αυτοκινήτων κατέδειξαν το χαµηλότερο επίπεδο ασφάλειας σε άλλες κατηγορίες οχηµάτων. Συγκεκριµένα, τα περισσότερα µικρά λεωφορεία και πούλµαν είτε δεν είναι εφοδιασµένα µε σύστηµα συγκράτησης ή διαθέτουν ζώνες απλής περιέλιξης που προσφέρουν περιορισµένη προστασία. Τραγικά δυστυχήµατα έχουν οδηγήσει σε αυξηµένη ζήτηση παγκοσµίως για βελτιώσεις της προστασίας του επιβάτη στα εν λόγω οχήµατα. Μια σειρά µελετών αφιερωµένων στην προστασία των επιβατών πούλµαν και µικρών λεωφορείων περιγράφουν τα πλεονεκτήµατα της χρήσης της ζώνης ασφαλείας. Ωστόσο, υπάρχουν πολύ λίγες µελέτες σε σχέση µε τα επαγγελµατικά οχήµατα. Κατά κανόνα, µόνο ο οδηγός βρίσκεται στο διαµέρισµα οδηγού, σε αντίθεση µε τους εξήντα επιβάτες ενός πούλµαν. Είναι εύλογο να αναµένεται ότι η υποχρεωτική τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας θα συµβάλει στην προστασία των οδηγών σε περίπτωση ατυχήµατος. Από το 1998, η οδηγία 70/156/ΕΟΚ κατέστη υποχρεωτική για όλα τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα. Συνεπώς, πρέπει να πληρούν έναν ολόκληρο κατάλογο υποχρεωτικών προδιαγραφών συµπεριλαµβανοµένης της τοποθέτησης ζωνών ασφαλείας ή/και συστηµάτων συγκράτησης για να λάβουν έγκριση τύπου ΕΚ. 12 13 ECBOS, Enhanced Coach and Bus Occupant Safety - http://www.dsd.at/data/home.htm Η ευρωπαϊκή πολιτική µεταφορών µε ορίζοντα το έτος 2010 - η ώρα των επιλογών - COM(2001)370, σ 69. 4
Αν και η Επιτροπή λαµβάνει ήδη τα αναγκαία µέτρα για την επέκταση της Κοινοτικής έγκρισης τύπου σε άλλες κατηγορίες οχηµάτων πλην της M 1, αυτό δεν θα είναι δυνατό να εφαρµοστεί στα επαγγελµατικά οχήµατα συµπεριλαµβανοµένων των λεωφορείων και των πούλµαν πριν από το 2007, σε υποχρεωτική βάση. Εποµένως, η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και συστηµάτων συγκράτησης µπορεί να επιβληθεί ενωρίτερα µέσω της υποχρεωτικής εφαρµογής των ειδικών οδηγιών που καλύπτουν το θέµα αυτό. 4. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ Τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα πρέπει να συµµορφωθούν µε τις οδηγίες 77/541/ΕΟΚ, 76/115/ΕΟΚ και 74/408/ΕΟΚ του Συµβουλίου, οι οποίες συµπεριλαµβάνονται µεταξύ των 56 ειδικών οδηγιών που απαριθµούνται στο παράρτηµα IV της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ. Η κατάσταση όσον αφορά τα οχήµατα πλην των επιβατικών αυτοκινήτων διαφέρει ουσιαστικά. Στο βαθµό που δεν έχει ακόµη εφαρµοστεί Κοινοτική διαδικασία έγκρισης τύπου ολόκληρου οχήµατος για τα οχήµατα αυτά, τα κράτη µέλη µπορούν να αποφασίσουν να εφαρµόσουν ή όχι τις οδηγίες 77/541/ΕΟΚ, 76/115/ΕΟΚ και 74/408/ΕΟΚ σε εθνική βάση. Όπως προαναφέρθηκε, γι αυτές τις κατηγορίες οχηµάτων, η υποχρεωτική τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας µπορεί να επιβληθεί µόνο µε τροποποίηση αυτών των τριών οδηγιών. Οι αγκυρώσεις των ζωνών ασφαλείας που προορίζονται για τα βαρέα επαγγελµατικά οχήµατα συµπεριλαµβανοµένων των λεωφορείων και των πούλµαν δεν µπορούν, για τεχνικούς λόγους, να στερεωθούν στο σκελετό του οχήµατος, όπως συµβαίνει συνήθως µε τα επιβατικά αυτοκίνητα, και στερεώνονται στα καθίσµατα. Για το λόγο αυτό, απαιτείται συµµόρφωση και µε τις τρεις οδηγίες δεδοµένου ότι οι ζώνες ασφαλείας ή/και τα συστήµατα συγκράτησης πρέπει να συνδέονται σταθερά µε ενισχυµένες και τυποποιηµένες αγκυρώσεις και να τοποθετούνται στο όχηµα µε τρόπο ώστε να επιτρέπουν τη σωστή χρήση των ζωνών. Επιπλέον, οι δυνάµεις που ασκούνται στη ζώνη από το ανθρώπινο σώµα στην περίπτωση πρόσκρουσης µεταβιβάζονται στις αγκυρώσεις του καθίσµατος και εποµένως η αντοχή τους πρέπει να δοκιµάζεται µε συνδυασµένα φορτία. Ως προς αυτό, τα περισσότερα κράτη µέλη έχουν ήδη επιβάλει την υποχρεωτική τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σε µικρά λεωφορεία και πούλµαν 14 όπως εµφαίνεται στο συνηµµένο πίνακα. Η συµµόρφωση µε την οδηγία 77/541/ΕΟΚ απαιτεί την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας τουλάχιστον δύο σηµείων και καθισµάτων που απορροφούν ενέργεια για όλες τις θέσεις των πούλµαν άνω των 5 τόνων, ζωνών ασφαλείας τριών σηµείων σε όλες τις θέσεις των µικρών λεωφορείων έως 3,5 τόνων, και την τοποθέτηση ζωνών είτε τριών σηµείων είτε δύο σηµείων και καθισµάτων που απορροφούν ενέργεια σε όλα τα πούλµαν από 3,5 έως 5 τόνων. Επιπλέον, στις θέσεις όπου ο επιβάτης θεωρείται ότι διατρέχει µεγαλύτερο κίνδυνο τραυµατισµού του (επί παραδείγµατι σε 14 Κατηγορίες M 2 και M 3. 5
θέση µε σταθερό τραπεζάκι µπροστά) είναι υποχρεωτικές οι ζώνες ασφαλείας τριών σηµείων. Τα ελαφρά φορτηγά οχήµατα έως 3,5 τόνων είναι πολύ παραπλήσια ως προς αυτό µε τα επιβατικά οχήµατα. Εποµένως, στην πρώτη σειρά καθισµάτων πρέπει να τοποθετηθούν ζώνες τριών σηµείων µε µηχανισµούς συσπείρωσης, µε εξαίρεση το µεσαίο κάθισµα, στο οποίο µπορούν να τοποθετηθούν ζώνες περιέλιξης όταν δεν υπάρχει κίνδυνος να χτυπήσει η κεφαλή του µεσαίου επιβάτη στο παρµπρίζ. Στα υπόλοιπα καθίσµατα πρέπει να τοποθετηθούν ζώνες δύο σηµείων. Στα οχήµατα µέσων και βαρέων φορτίων µπορούν να τοποθετηθούν ζώνες δύο ή τριών σηµείων. Πρέπει να γίνεται διάκριση µεταξύ πούλµαν και αστικών λεωφορείων (συµπεριλαµβανοµένων των υπεραστικών λεωφορείων, τα οποία κατά κανόνα χρησιµοποιούν την ίδια διάταξη καθισµάτων όπως τα αστικά λεωφορεία). Τα σύγχρονα αστικά λεωφορεία, δηλαδή τα λεωφορεία µε χαµηλό δάπεδο, είναι κατά κανόνα σχεδιασµένα για όρθιους, µε περιορισµένο αριθµό καθισµάτων που είναι είτε πτυσσόµενα, για τα οποία δεν χρειάζεται ζώνη ασφαλείας, ή µε µέτωπο προς τα πίσω ή ακόµη πλευρικά καθίσµατα. Για τα οχήµατα αυτά, δεν ενδείκνυται να απαιτηθεί η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας αλλά να αφεθεί στα κράτη µέλη η δυνατότητα να αποφασίσουν τη δική τους πολιτική, υπό την προϋπόθεση ότι, όταν τοποθετούνται ζώνες ασφαλείας, συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις που καθορίζoνται στην Κοινοτική νοµοθεσία. Μέχρι σήµερα, οι ζώνες ασφαλείας δεν ήταν υποχρεωτικές στην περίπτωση πλευρικών καθισµάτων. Η Επιτροπή δράττεται της ευκαιρίας αυτής να εκτιµήσει τη δυνατότητα να καταστήσει την τοποθέτησή τους υποχρεωτική στην περίπτωση πλευρικών καθισµάτων. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων σχετικά µε την οδηγία 2001/85/ΕΚ 15 για την ασφάλεια στα λεωφορεία και πούλµαν, η Επιτροπή ξεκίνησε µια µελέτη για τον προσδιορισµό του είδους των ζωνών ασφαλείας που προστατεύουν αποτελεσµατικότερα τους επιβάτες. Τα πορίσµατα που καταρτίστηκαν από το σύµβουλο οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι είναι προτιµότερο να καταργηθούν τα πλευρικά καθίσµατα από τα εν λόγω οχήµατα εκτός από τα αστικά λεωφορεία 16. Τέλος, η οδηγία 2001/85/ΕΚ πρόβλεψε πρόσφατα διατάξεις για τη δυνατότητα προσπέλασης ατόµων µειωµένης κινητικότητας στα λεωφορεία και πούλµαν. Πρέπει να τοποθετηθούν ορισµένα ειδικά συστήµατα, τα οποία δεν συµµορφώνονται προς τις ισχύουσες διατάξεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ, για την ασφάλεια των ατόµων αυτών. Συνεπώς, είναι αναγκαίο να µπορούν τα κράτη µέλη να συνεχίσουν να επιτρέπουν τέτοια συστήµατα σε εθνική βάση, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. 15 16 Οδηγία 2001/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 20ής Νοεµβρίου 2001 (ΕΕ L 42, 13.2.2002, σ. 1). Safety Consideration of Longitudinal Seating Arrangements in Buses and Coaches - Results of an investigation research conducted by Cranfield Impact Centre (Κριτήρια ασφάλειας σχετικά µε την κατά µήκος διάταξη των καθισµάτων στα λεωφορεία και πούλµαν - Αποτελέσµατα της έρευνας που διεξήγαγε το Cranfield Impact Centre - Ιούλιος 2001) http://europa.eu.int/comm/enterprise/automotive/index.htm. 6
5. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Έχουν ληφθεί υπόψη οι αρχές της «επικουρικότητας» και της «αναλογικότητας» τις οποίες διαφυλάσσει το άρθρο 5 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η βελτίωση της οδικής ασφάλειας και η αποφυγή των εµποδίων στις εµπορικές συναλλαγές εντός της Κοινότητας, δεν µπορεί να επιτευχθεί κατά τον δέοντα τρόπο από τα κράτη µέλη λόγω της κλίµακας και του αντίκτυπου των ενεργειών και µπορεί, κατά συνέπεια, να επιτευχθεί πιο αποτελεσµατικά σε κοινοτικό επίπεδο. Η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού. 6. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ 6.1. Η θέση των κρατών µελών Τα κράτη µέλη έχουν ενηµερωθεί για το περιεχόµενο των εν λόγω προτάσεων µέσω της συµβουλευτικής οµάδας της Επιτροπής, της οµάδας εργασίας για τα µηχανοκίνητα οχήµατα - MVWG - η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών µελών, της βιοµηχανίας και µη κυβερνητικών οργανώσεων. Τα κράτη µέλη, στην πλειονότητά τους, υποστηρίζουν τις προτάσεις. Στο πλαίσιο της κατάρτισης των προτάσεών της, η Επιτροπή έλαβε υπόψη το ερευνητικό έργο του συµβούλου σχετικά µε την κατά µήκος διάταξη των καθισµάτων στα λεωφορεία και πούλµαν, το οποίο καταλήγει στο εξής συµπέρασµα: τα πλευρικά καθίσµατα δεν πρέπει να τοποθετούνται σ εκείνους τους τύπους οχηµάτων όπου δεν επιτρέπονται όρθιοι και πρέπει να τοποθετούνται σ εκείνους τους τύπους οχηµάτων όπου επιτρέπονται όρθιοι λαµβάνοντας υπόψη ορισµένα στοιχεία σχεδιασµού και τη φύση της λειτουργίας του οχήµατος, π.χ. αν πρόκειται για όχηµα τοπικής γραµµής, αστικό λεωφορείο κτλ 17. Τα συµπεράσµατα αυτά δεν αµφισβητήθηκαν από τα κράτη µέλη. 6.2. Η θέση των µη κυβερνητικών οργανώσεων εν εκφράστηκε αντίθετη άποψη από τους εκπροσώπους των µη κυβερνητικών οργανώσεων. Ωστόσο, η ιεθνής Ένωση Οδικών Μεταφορών (IRU) λυπάται για την κατάργηση των πλευρικών καθισµάτων στα πούλµαν, διότι αυτό σηµαίνει ότι θα εξαφανιστούν οι γωνιές-σαλόνια από τα πολυτελή πούλµαν. 6.3. Η θέση της βιοµηχανίας Στο βαθµό που οι τεχνικές διατάξεις σχετικά µε την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σε όλες τις κατηγορίες οχηµάτων συµπεριλαµβάνονται στις οδηγίες 77/541/ΕΟΚ, 76/115/ΕΟΚ και 74/408/ΕΟΚ, έχουν ήδη µεταφερθεί στις εθνικές νοµοθεσίες των κρατών µελών από την 1 η Ιανουαρίου 1997. Όλοι οι κατασκευαστές έχουν εποµένως αναπτύξει κατάλληλες τεχνικές λύσεις για να συµµορφωθούν µε τις εν λόγω οδηγίες. 17 Κριτήρια ασφάλειας σχετικά µε την κατά µήκος διάταξη των καθισµάτων στα λεωφορεία και πούλµαν, Περίληψη, σελίδα 4. 7
Η Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτου δεν πρόβαλε ένσταση όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής. Ωστόσο, υποστηρίζει ότι πρέπει να προβλεφθεί εύλογη χρονική περίοδος η οποία θα επιτρέψει να ληφθούν υπόψη οι τεχνολογικές αλλαγές µέσω κατάλληλης επικύρωσης και να ενσωµατωθούν στα προγράµµατα παραγωγής. Ζητεί επίσης να µπορούν να παραβλεφθούν ορισµένες διατάξεις των οδηγιών αυτών σε περιπτώσεις µικρών σειρών παραγωγής. 7. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η πρόταση περιέχει δύο κύρια άρθρα. 7.1. Άρθρο 1: Τροποποίηση της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ Το άρθρο 1 επιδιώκει τον ορισµό των οχηµάτων των κατηγοριών M 2 και M 3 λαµβάνοντας υπόψη την οδηγία 2001/85/ΕΚ σχετικά µε τα λεωφορεία και τα πούλµαν. Η προσέγγιση αυτή παρέχει το κατάλληλο µέσο για να γίνει διάκριση µεταξύ αστικών λεωφορείων, υπεραστικών λεωφορείων και τουριστικών πούλµαν. Ένα νέο άρθρο προστίθεται στην οδηγία 77/541/ΕΟΚ για να έχουν τα κράτη µέλη τη δυνατότητα έγκρισης τύπου των ζωνών ασφαλείας και των συστηµάτων συγκράτησης που δεν πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους. Ένα τέτοιο παράδειγµα θα µπορούσε να είναι το «σύστηµα συγκράτησης ειδικών αναγκών» που προορίζεται για άτοµα µε ειδικές ανάγκες. 7.2. Άρθρο 2: Εφαρµογή Τα προτεινόµενα µέτρα εφαρµόζονται σε νέα οχήµατα που διατίθενται στην αγορά. Προτείνεται να εφαρµοστούν πρώτα σε νέους τύπους οχηµάτων και στη συνέχεια σε υφιστάµενους τύπους, σύµφωνα µε την αποδεκτή πρακτική έγκρισης τύπου, ως εξής: 1η Ιουλίου 2004: ηµεροµηνία από την οποία οι νέοι τύποι οχηµάτων που ανήκουν στις συγκεκριµένες κατηγορίες πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις των τριών οδηγιών 1η Ιανουαρίου 2006: ηµεροµηνία από την οποία όλα τα νέα οχήµατα που ανήκουν σε υφιστάµενους τύπους πρέπει να συµµορφώνονται µε τις τρεις οδηγίες. 8. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ-ΩΦΕΛΕΙΑΣ 8.1. Γενικά εν είναι εύκολο να υπολογιστεί, µε ακρίβεια, το οικονοµικό κόστος που συνεπάγονται, για την κατασκευή των οχηµάτων, τα µέτρα που καθορίζονται στις προτεινόµενες τροποποιήσεις των οδηγιών 77/541/ΕΟΚ, 76/115/ΕΟΚ και 74/408/ΕΟΚ. Πρέπει να συνεκτιµηθούν διάφοροι παράγοντες και είναι πολύπλοκη η ανάλυση της επίδρασής τους. Πρώτον, πρέπει να υπογραµµιστεί ότι από το 1999 και µετά πολλά σύγχρονα οχήµατα εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων έχουν εξοπλιστεί µε ζώνες ασφαλείας σε προαιρετική βάση, µε αποτέλεσµα τη µείωση της συνεισφοράς που απαιτείται 8
από τη βιοµηχανία. Ωστόσο, στο πλαίσιο της παρούσας αξιολόγησης, λήφθηκε υπόψη ότι τα φορτηγά και οι ελκυστήρες για ηµιρυµουλκούµενα είναι εξοπλισµένα µε ζώνες ασφαλείας, ενώ τα πούλµαν εξοπλίζονται µόνο εφόσον απαιτείται από την εθνική νοµοθεσία. Τα προτεινόµενα µέτρα θα βρουν την ικανοποιητικότερη εφαρµογή τους όταν χρησιµοποιηθούν στα πούλµαν που είναι σχεδιασµένα να µεταφέρουν µέχρι εξήντα καθισµένους επιβάτες, ανάλογα µε τις διαστάσεις του οχήµατος 18. ιαθέσιµα στοιχεία από µελέτες ατυχηµάτων δείχνουν ότι ο αριθµός θανάτων σε ατυχήµατα µε πούλµαν είναι σηµαντικότερος στα δύο ακόλουθα είδη ατυχηµάτων: όταν το όχηµα εµπλέκεται σε µετωπική σύγκρουση όταν το όχηµα ανατρέπεται µε τη µία πλευρά στο έδαφος λόγω λάθους χειρισµού του συστήµατος διεύθυνσης. Είναι σηµαντικό να προστατεύονται αποτελεσµατικά οι επιβάτες και στις δύο περιπτώσεις. Εποµένως, η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας συνεπάγεται ότι ενισχύονται σωστά όχι µόνον τα καθίσµατα και οι στερεώσεις των καθισµάτων, αλλά και ολόκληρη η υπερκατασκευή του οχήµατος για να αντέξει στις αυξηµένες δυνάµεις κινητικής ενέργειας κατά τη διάρκεια ανατροπής του οχήµατος, χάρη στους προσδεµένους επιβάτες. Η αύξηση της κινητικής ενέργειας ανέρχεται στην περίπτωση αυτή σε σχεδόν 50 %. Σε πολλές περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να επανασχεδιαστεί ολόκληρο το όχηµα για την καλύτερη κατανοµή της ενέργειας στην υπερκατασκευή, αποφεύγοντας έτσι µια κατάσταση όπου η παραµόρφωση εµποδίζει τους επιβάτες να έχουν επαρκές διάστηµα ασφάλειας. Όσον αφορά τα αναµενόµενα οφέλη, στοιχεία από µελέτες ατυχηµάτων επιτρέπουν την αξιολόγηση της επίδρασης των µέτρων στον αριθµό θανάτων στην περίπτωση εκτίναξης. Εντούτοις, είναι δύσκολο να προβλεφθεί αν θα µειωθεί σηµαντικά η σοβαρότητα των τραυµατισµών που υφίστανται οι προσδεµένοι επιβάτες όταν προσκρούουν στα εσωτερικά τοιχώµατα. Επιπλέον, υπενθυµίζεται ότι η υποχρεωτική τοποθέτηση των ζωνών ασφαλείας δεν εξασφαλίζει ότι όλοι οι επιβάτες θα τις χρησιµοποιούν µονίµως. Λαµβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις υποθέσεις, η ανάλυση κόστους-ωφέλειας µπορεί απλά να θεωρηθεί ενδεικτική αξιολόγηση. 8.2. Κατάσταση της ταξινόµησης επαγγελµατικών οχηµάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση το έτος 2000 19 Η Ευρωπαϊκή βιοµηχανία είναι σηµαντικός προµηθευτής επαγγελµατικών οχηµάτων. Λόγω της συνεχούς ευνοϊκής οικονοµικής κατάστασης στην ΕΕ, η ζήτηση για τέτοια οχήµατα είναι πολύ υψηλή και δεν υπάρχει καµία ένδειξη 18 19 Από 50 επιβάτες για ένα πούλµαν 12 m έως 70 επιβάτες για ένα πούλµαν 13,60 m. Το έτος 2000 επελέγη ως έτος αναφοράς για την αξιολόγηση αυτή διότι είναι το τελευταίο έτος που προσφέρει πολύτιµη στατιστική κατανοµή. 9
στασιµότητας. Τα περισσότερα από τα οχήµατα που ταξινοµούνται παράγονται στην ΕΕ. Η ζήτηση επαγγελµατικών οχηµάτων µετράται σωστά βάσει των στοιχείων ταξινόµησης στα κράτη µέλη. Όσον αφορά το έτος 2000, ταξινοµήθηκαν 2.515.003 νέα επαγγελµατικά οχήµατα 20, µε την εξής κατανοµή: 263.151 νέα βαρέα επαγγελµατικά οχήµατα άνω των 16 τόνων 391.756 νέα µεσαία επαγγελµατικά οχήµατα (από 3,5 έως 16 τόνων) 1.860.096 νέα ελαφρά επαγγελµατικά οχήµατα (έως 3,5 τόνων). Η παραγωγή και η ταξινόµηση σε σχέση µε τα πούλµαν και τα λεωφορεία ανέρχεται συνολικά σε, αντίστοιχα,: 36.593 νέα οχήµατα 28.407 νέα οχήµατα. Όσον αφορά τις χώρες εκείνες στις οποίες η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας δεν είναι υποχρεωτική από την εθνική νοµοθεσία, και αν υποτεθεί ότι η ζήτηση τέτοιων οχηµάτων το 2004 διατηρείται στα επίπεδα του 2000, µπορεί να εκτιµηθεί ότι πρέπει να τοποθετηθούν ζώνες ασφαλείας σε περίπου 3.500 νέα πούλµαν. Συγκρίνοντας τη κατάσταση του στόλου στη Γερµανία κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου 1989 2001, µπορεί να εκτιµηθεί σε γενικές γραµµές ότι 15.000 νέα πούλµαν θα τεθούν σε κυκλοφορία για να αντικαταστήσουν πούλµαν στο τέλος του κύκλου ζωής τους, τα οποία είχαν ταξινοµηθεί όταν η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας δεν ήταν υποχρεωτική 21. 8.3. Κόστος τοποθέτησης ζωνών ασφαλείας σε πούλµαν Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή, για την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σ ένα σύγχρονο πούλµαν εξήντα επιβατών µε υπερυψωµένο δάπεδο απαιτείται ενισχυµένο δάπεδο και ενισχυµένη υπερκατασκευή. Οι ενισχύσεις αυτές είναι αναγκαίες για να εξασφαλιστεί η αντοχή των αγκυρώσεων των καθισµάτων στις δυνάµεις που ασκούνται κατά τη διάρκεια σύγκρουσης. Όπου χρειάζονται δοµικές προσαρµογές, πρέπει να αναµένεται σηµαντική αύξηση τιµής, η οποία εκτιµάται σε 35.000 ανά όχηµα 22, αλλά όπου δεν χρειάζονται δοµικές προσαρµογές, η αύξηση της τιµής εκτιµάται σε 1.800 ανά όχηµα 23. 20 21 22 23 Πηγή: Νέες ταξινοµήσεις επαγγελµατικών οχηµάτων - ελτίο Τύπου που εκδόθηκε από την ACEA στις 27 Φεβρουαρίου 2002. Ο αριθµός αυτός αφορά τα κράτη µέλη όπου η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας επιβάλλεται από την εθνική νοµοθεσία. Τα στοιχεία παρασχέθηκαν από το Βελγικό Υπουργείο Επικοινωνιών και Υποδοµών. Τα στοιχεία παρασχέθηκαν από το Irisbus (Ιταλία). 10
Αν υποτεθεί ότι 3.500 νέα οχήµατα θα πρέπει να εξοπλιστούν µε ζώνες ασφαλείας και βάσει µιας οικονοµικής διάρκειας ζωής 10 ετών, εκτιµάται ότι το συνολικό κόστος ανέρχεται σε περίπου 3,6 εκατ. ετησίως. Αυτό πρέπει να συγκριθεί µε τα 15,4 εκατ. ετησίως όσον αφορά τα 15.000 νέα πούλµαν, τα οποία θα αντικαταστήσουν πούλµαν στο τέλος του κύκλου ζωής τους, που θα επηρεαστούν από την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας την οποία απαιτούν οι ισχύουσες εθνικές νοµοθεσίες. 8.4. Κόστος τοποθέτησης ζωνών ασφαλείας σε άλλες κατηγορίες οχηµάτων 8.5. Οφέλη Όσον αφορά τις άλλες κατηγορίες οχηµάτων, χρειάζονται, κατά µέσο, όρο τρεις ζώνες ασφαλείας ανά όχηµα. Μια ζώνη τριών σηµείων µε µηχανισµό συσπείρωσης κοστίζει περίπου 70 και µια ζώνη δύο σηµείων χωρίς µηχανισµό συσπείρωσης 45. Αυτό συνεπάγεται επιπλέον κόστος έως και 185 για ένα όχηµα. Όσον αφορά τα πούλµαν, αν υποτεθεί ότι το 80% των επιβατών θα φορούν πράγµατι τη ζώνη ασφαλείας, είναι εύλογο να πιστεύουµε ότι µπορεί να σωθεί η ζωή 120 επιβατών σε τροχαία ατυχήµατα. Λαµβάνοντας υπόψη ότι το µέσο κοινωνικό όφελος σε οικονοµικούς όρους για τη διάσωση µιας ζωής εκτιµάται σε 1 εκατ. 24, τότε το δυνητικό κοινωνικό όφελος θα είναι 120 εκατ. ετησίως όταν θα έχουν τοποθετηθεί ζώνες ασφαλείας σε όλα τα πούλµαν. Πρέπει ακόµη να διερευνηθεί πόσοι σοβαρά τραυµατισµένοι θα προστατεύονταν καλύτερα αν φορούσαν ζώνη ασφαλείας. Μέχρι σήµερα, δεν ήταν δυνατόν να εντοπιστούν ρεαλιστικές µελέτες για το θέµα αυτό. Αλλά, είναι εύλογο να αναµένουµε ότι τα προτεινόµενα µέτρα θα οδηγήσουν σε σηµαντική µείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των τραυµατισµών των επιβατών και της κοινωνικής ταλαιπωρίας. 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η συγκράτηση των επιβατών σ ένα πούλµαν που έχει ανατραπεί µπορεί να αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την επιβίωσή τους. Κατά κανόνα, οι περισσότεροι από εκείνους που εκτινάσσονται πεθαίνουν από τα τραύµατά τους. Οι επιβάτες οι οποίοι παραµένουν µέσα στο όχηµα αφού ακινητοποιηθεί συνήθως επιβιώνουν. Οµοίως, όλο και περισσότερα βαρέα και ελαφρά φορτηγά οχήµατα εµπλέκονται σε τροχαία ατυχήµατα και πολλοί επιβάτες σκοτώνονται επειδή δεν φορούν ζώνη λόγω έλλειψης οποιουδήποτε συστήµατος συγκράτησης στα οχήµατά τους. 24 Πηγή: Γενική ιεύθυνση Ενέργειας & Μεταφορών - Προτεραιότητες στην οδική ασφάλεια στην ΕΕ - Έκθεση προόδου και ιεράρχηση δράσεων COM(2000) 125 τελικό. 11
Αν και το κόστος µπορεί να θεωρηθεί µάλλον υψηλό, θα πρέπει να συγκριθεί µε τα οφέλη σε σχέση µε τη µείωση των τραυµατισµών και των θανάτων. 12
Προσάρτηµα Τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας σε λεωφορεία και πούλµαν Σηµερινή επισκόπηση της κατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση 25 Κράτη µέλη Κατηγορία οχήµατος AUT BEL DAN GER GRE ESP FIN FRA IRL IT LU NED POR SWE UK M2 ( 1 ) Κλάση B (Αρχές 2003) (2) ( / /80) ( ) (01/01/92) (01/10/00) (01/01/04) Κλάση A Κλάση B (Αρχές 2003) (01/10/00) (3) (1.10.99) (01/01/04) M3 Κλάση I Κλάση II (5) (4) (01/10/00) (3) (01/01/04) Κλάση III (Αρχές 2003) (01/10/00) (01/01/04) : Προαιρετική : Υποχρεωτική (Ηµεροµηνία εφαρµογής) (1) Οι ηµεροµηνίες εξαρτώνται από τη µέγιστη µάζα του οχήµατος (Πρώτη ηµεροµηνία<3,5 t - 2 η ηµεροµηνία>3,5 t) (2) Από το 1980-σχολικά λεωφορεία για παιδιά έως 12 ετών (3) εκτός των λεωφορείων που µπορούν να θεωρηθούν ότι έχουν ειδικό χώρο για όρθιους (4) αν το όχηµα είναι ταξινοµηµένο ως υπεραστικό όσον αφορά την Ιταλική νοµοθεσία (5) εκτός των λεωφορείων που θεωρούνται αστικά και των οποίων η χρήση περιορίζεται σε αστικές περιοχές. 25 Οι πληροφορίες παρασχέθηκαν από τα κράτη µέλη. 13
2003/0130 (COD) Πρόταση Ο ΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ του Συµβουλίου περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των αναφεροµένων στις ζώνες ασφαλείας και στα συστήµατα συγκρατήσεως των οχηµάτων µε κινητήρα (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως το άρθρο 95, την πρόταση της Επιτροπής 26, τη γνώµη της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής 27, τη γνώµη της Επιτροπής των Περιφερειών 28, Ενεργώντας σύµφωνα µε τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 251 της συνθήκης 29, Εκτιµώντας τα εξής: (1) Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση ζωνών ασφαλείας και συστηµάτων συγκράτησης µπορεί να συµβάλλει σε σηµαντική µείωση του αριθµού θανάτων και της σοβαρότητας τραυµατισµού σε περίπτωση ατυχήµατος, ακόµη και λόγω ανατροπής του οχήµατος. Η τοποθέτησή τους σε όλες τις κατηγορίες οχηµάτων θα αποτελέσει αναµφισβήτητα σηµαντικό βήµα προς τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και τη συνακόλουθη διάσωση ανθρώπινων ζωών. (2) Αν όλα τα οχήµατα εφοδιαστούν µε ζώνες ασφαλείας, µπορεί να προκύψει σηµαντικό κοινωνικό όφελος. (3) Στο ψήφισµά του, της 18ης Φεβρουαρίου 1986, σχετικά µε κοινά µέτρα για τη µείωση των τροχαίων ατυχηµάτων, στο πλαίσιο του Κοινοτικού προγράµµατος για την οδική ασφάλεια 30, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε την ανάγκη να καταστεί υποχρεωτική η χρήση των ζωνών ασφαλείας για όλους τους επιβάτες, συµπεριλαµβανοµένων των παιδιών, εκτός από τα οχήµατα δηµόσιων συγκοινωνιών. Εποµένως, πρέπει να γίνει 26 27 28 29 30 ΕΕ C[ ],[ ], σ.[ ]. ΕΕ C[ ],[ ], σ.[ ]. ΕΕ C[ ],[ ], σ.[ ]. ΕΕ ΕΕ C 68, 24.3.1986, σ. 35. 14
διάκριση µεταξύ των λεωφορείων δηµόσιων συγκοινωνιών και άλλων οχηµάτων όσον αφορά την υποχρεωτική τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και συστηµάτων συγκράτησης. (4) Σύµφωνα µε την οδηγία 70/156/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 6ης Φεβρουαρίου 1970 περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών που αφορούν την έγκριση των οχηµάτων µε κινητήρα και των ρυµουλκουµένων τους 31, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2001/116/ΕΚ 32 της Επιτροπής, το κοινοτικό σύστηµα έγκρισης τύπου εφαρµόστηκε για όλα τα νέα οχήµατα της κατηγορίας M 1 µόνο από την 1η Ιανουαρίου 1998. Συνεπώς, µόνο τα οχήµατα αυτά πρέπει να εξοπλιστούν µε ζώνες ασφαλείας ή/και συστήµατα συγκράτησης που πληρούν τις διατάξεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ της 28ης Ιουνίου 1977 περί προσεγγίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των αναφεροµένων στις ζώνες ασφαλείας και στα συστήµατα συγκρατήσεως των οχηµάτων µε κινητήρα 33, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2000/3/ΕΚ 34 της Επιτροπής. (5) Έως ότου επεκταθεί το κοινοτικό σύστηµα έγκρισης τύπου σε όλες τις κατηγορίες οχηµάτων, η τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και συστηµάτων συγκράτησης shoπρέπει να είναι υποχρεωτική προς το συµφέρον της οδικής ασφάλειας στα οχήµατα που εµπίπτουν σε άλλες κατηγορίες πλην της M 1. (6) Η οδηγία 77/541/ΕΟΚ περιέχει ήδη όλες τις τεχνικές και διοικητικές διατάξεις που επιτρέπουν την έγκριση τύπου οχηµάτων άλλων κατηγοριών πλην της M 1. Ως εκ τούτου, τα κράτη µέλη δεν χρειάζεται να θεσπίσουν περαιτέρω διατάξεις. (7) Από την έναρξη ισχύος της οδηγίας 96/36/ΕΚ της Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 1996 για την προσαρµογή στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ του Συµβουλίου σχετικά µε τις ζώνες ασφαλείας και τα συστήµατα συγκράτησης των µηχανοκίνητων οχηµάτων 35, διάφορα κράτη µέλη έχουν ήδη καταστήσει υποχρεωτικές τις διατάξεις που περιέχονται σ αυτή σε σχέση µε ορισµένες κατηγορίες οχηµάτων πλην της M 1. Οι κατασκευαστές και οι προµηθευτές τους έχουν εποµένως αναπτύξει την κατάλληλη τεχνολογία. (8) Η οδηγία 2001/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 20ής Νοεµβρίου 2001, περί ειδικών διατάξεων για οχήµατα µεταφοράς επιβατών, άνω των οκτώ θέσεων εκτός της θέσεως του οδηγού, και περί τροποποιήσεως των οδηγιών 70/156/ΕΟΚ και 97/27/EK 36 προβλέπει διατάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ατόµων µε ειδικές ανάγκες ή των ατόµων µειωµένης κινητικότητας στα οχήµατα µεταφοράς επιβατών άνω των οκτώ θέσεων. Αυτό είναι αναγκαίο για να επιτραπεί στα κράτη µέλη να εγκρίνουν την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και συστηµάτων συγκράτησης που δεν πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ αλλά έχουν σχεδιαστεί ειδικά για την εξασφάλιση της προστασίας των εν λόγω ατόµων στα οχήµατα αυτά. (9) Η οδηγία 77/541/ΕΟΚ πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα. 31 32 33 34 35 36 ΕΕ L 42, 23.2.1970, σ. 1. ΕΕ L 18, 21.1.2002, σ. 1. ΕΕ L 220, 29.08.1977, σ. 95. ΕΕ L 53, 25.02.2000, σ. 1. ΕΕ L 178, 17.7.1996, σ. 15. ΕΕ L 42, 13.2.2002, σ. 1. 15
(10) εδοµένου ότι οι στόχοι της προτεινόµενης δράσης, δηλαδή η βελτίωση της οδικής ασφάλειας µε την εισαγωγή της υποχρεωτικής τοποθέτησης ζωνών ασφαλείας σε ορισµένες κατηγορίες οχηµάτων, δεν µπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη µέλη και δύνανται συνεπώς, λόγω των διαστάσεων της προβλεπόµενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα δύναται να θεσπίσει µέτρα, σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας κατά την έννοια του άρθρου 5 της συνθήκης. Σύµφωνα µε την αρχή της αναλογικότητας, όπως καθορίζεται στο άρθρο αυτό, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των εν λόγω στόχων, ΕΞΕ ΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ Ο ΗΓΙΑ: Η οδηγία 77/541/ΕΟΚ τροποποιείται ως εξής: 1. Προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 2α: Άρθρο 1 Τροποποίηση της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ Άρθρο 2a 1. Τα κράτη µέλη δύνανται, βάσει της εθνικής νοµοθεσίας, να επιτρέπουν την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή συστηµάτων συγκράτησης άλλων από εκείνα που καλύπτει η παρούσα οδηγία υπό την προϋπόθεση ότι έχουν σχεδιαστεί για άτοµα µε ειδικές ανάγκες. 2. Τα κράτη µέλη δύνανται επίσης να εξαιρούν συστήµατα συγκράτησης που έχουν σχεδιαστεί µε τρόπο ώστε να συµµορφώνονται προς τις διατάξεις του παραρτήµατος VII της οδηγίας 2001/85/ΕΚ από τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. 3. Οι ζώνες ασφαλείας ή τα συστήµατα συγκράτησης που καλύπτονται από τις παραγράφους 1 και 2 σχεδιάζονται και κατασκευάζονται µε τρόπο ώστε να παρέχουν τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο ασφάλειας µε αυτό που παρέχουν οι ζώνες ασφαλείας ή τα συστήµατα συγκράτησης που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία. 2. Στο άρθρο 9 προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος: Τα οχήµατα των κατηγοριών M2 και M3 υποδιαιρούνται σε κλάσεις όπως ορίζεται στο σηµείο 2 του παραρτήµατος I της οδηγίας 2001/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου * * ΕΕ L 42, 13.2.2002, σ. 1. 3. Το παράρτηµα I τροποποιείται ως εξής: α) Η υποσηµείωση σε σχέση µε το σηµείο 3.1. διαγράφεται 16
β) το σηµείο 3.1.1. αντικαθίσταται από το ακόλουθο: 3.1.1. Με εξαίρεση τα πτυσσόµενα καθίσµατα όπως ορίζονται στο σηµείο 1.9. του παραρτήµατος I της οδηγίας 76/115/EEC και τα καθίσµατα τα οποία προορίζονται για χρήση µόνον όταν το όχηµα είναι σταθµευµένο, τα καθίσµατα των οχηµάτων που εµπίπτουν στις κατηγορίες M 1, M 2 και M 3 της κλάσης III ή B, και N εξοπλίζονται µε ζώνες ασφαλείας ή/και συστήµατα συγκράτησης σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Στα οχήµατα της κλάσης I, II ή A που εµπίπτουν στις κατηγορίες M 2 ή M 3 µπορούν να τοποθετηθούν ζώνες ασφαλείας ή/και συστήµατα συγκράτησης, υπό την προϋπόθεση ότι συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Άρθρο 2 Εφαρµογή 1. Από [1ης Ιανουαρίου 2004], τα κράτη µέλη δεν δύνανται για λόγους που αφορούν την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και την τοποθέτηση συστηµάτων συγκράτησης, που συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ όπως τροποποιείται από την παρούσα οδηγία: α) να αρνούνται τη χορήγηση έγκρισης τύπου ΕΚ ή εθνικής έγκρισης, όσον αφορά τύπο οχήµατος β) να απαγορεύουν την ταξινόµηση, την πώληση ή τη θέση σε κυκλοφορία νέων οχηµάτων. 2. Από [1ης Ιουλίου 2004], όσον αφορά την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και την τοποθέτηση συστηµάτων συγκράτησης, που δεν συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ όπως τροποποιείται από την παρούσα οδηγία, τα κράτη µέλη, για κάθε νέο τύπο οχήµατος: α) δεν χορηγούν πλέον την έγκριση τύπου ΕΚ β) αρνούνται τη χορήγηση εθνικής έγκρισης τύπου. 3. Από [1ης Ιανουαρίου 2006], όσον αφορά την τοποθέτηση ζωνών ασφαλείας ή/και την τοποθέτηση συστηµάτων συγκράτησης, που δεν συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ όπως τροποποιείται από την παρούσα οδηγία, τα κράτη µέλη: α) θεωρούν ότι τα πιστοποιητικά συµµόρφωσης τα οποία συνοδεύουν νέα οχήµατα δεν ισχύουν πλέον για τους σκοπούς του άρθρου 7 παράγραφος 1 της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ β) αρνούνται την ταξινόµηση, πώληση ή θέση σε κυκλοφορία νέων οχηµάτων, εκτός αν χρησιµοποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ. 17
Άρθρο 3 Μεταφορά 1. Τα κράτη µέλη θεσπίζουν και δηµοσιεύουν τις νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για να συµµορφωθούν µε την παρούσα οδηγία πριν από την [ έξι µήνες µετά την έκδοσή της]. Ενηµερώνουν αµέσως την Επιτροπή σχετικά. 2. Εφαρµόζουν τις εν λόγω διατάξεις από [ έξι µήνες µετά την έκδοσή της]. 3. Όταν τα κράτη µέλη θεσπίζουν τις ανωτέρω διατάξεις, αυτές περιέχουν αναφορά στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσηµη δηµοσίευσή τους. Ο τρόπος της αναφοράς αποφασίζεται από τα κράτη µέλη. 4. Τα κράτη µέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή τα κείµενα των κυριότερων διατάξεων εθνικού δικαίου, τις οποίες θεσπίζουν στον τοµέα που καλύπτεται από την παρούσα οδηγία. Άρθρο 4 Έναρξη ισχύος Η παρούσα οδηγία τίθεται σε ισχύ την εικοστή ηµέρα από τη δηµοσίευσή της στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 5 Αποδέκτες Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη µέλη. Βρυξέλλες, Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ο Πρόεδρος Για το Συµβούλιο Ο Πρόεδρος 18