Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ Μεταπτυχιακό «Τεχνο-οικονομικά Συστήματα» «Anti-Money Laundering Systems» Μάθημα: Ηλεκτρονικές Συναλλαγές Διδάσκοντες: Αν. Καθ. Δ. Ασκούνης Δρ. Σ. Κουσουρής Δρ. Φ. Λαμπαθάκη Δήγκας Άγις-Γεώργιος Αθήνα, 2016
Περιεχόμενα 1. Ορισμός «Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος» 2. Βασικότερες μέθοδοι 3. Φορείς που ασχολούνται με το «Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος» 4. Financial Action Task Force F.A.T.F. 5. Ορισμός και τύποι AML Systems i. Transaction Monitoring Systems ii. Currency Transaction Reporting Systems iii. Customer Identity Management Systems iv. Compliance software 6. Οφέλη από AML Systems 7. AML Systems και παγκόσμια αγορά 8. Lessons Learnt
1. Ορισμός «Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος» 1920 - Ο όρος «ξέπλυμα» προέρχεται από την πρακτική των Αμερικάνων κακοποιών στις ΗΠΑ (1920-30), να νομιμοποιούν το βρώμικο χρήμα αγοράζοντας και λειτουργώντας συνοικιακά πλυντήρια ρούχων. 1986 - Ως νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες περιγράφεται η διαδικασία µέσω της οποίας αποκρύπτεται η ύπαρξη, η παράνομη πηγή ή η παράνομη χρήση εσόδων, τα οποία στη συνέχεια μεταμφιέζονται µε τέτοιο τρόπο ώστε η προέλευσή τους να εμφανίζεται νόμιμη. President s Commission on Organised Crime 2015 - Money laundering is the process of making illegally-gained proceeds (i.e. "dirty money") appear legal (i.e. "clean"). Typically, it involves three steps: placement, layering and integration. First, the illegitimate funds are furtively introduced into the legitimate financial system. Then, the money is moved around to create confusion, sometimes by wiring or transferring through numerous accounts. Finally, it is integrated into the financial system through additional transactions until the "dirty money" appears clean. United States Treasury Department
2. Βασικότερες μέθοδοι Η συστηματοποίηση η οποία γίνεται ευρέως αποδεκτή διακρίνει τρεις φάσεις: 1. Φάση Τοποθέτησης i. Smurfing ή «μέθοδος του μυρμηγκιού» ii. Συνέργεια στελέχους χρηματοπιστωτικού οργανισμού iii. Εσφαλμένη παρουσίαση πραγματικής ταυτότητας iv. Απόκτηση υλικών αντικειμένων v. Διασυνοριακή λαθραία φυσική μεταφορά χρημάτων 2. Φάση Διαστρωμάτωσης Συσσώρευσης i. Ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων ii. Μετατροπή σε άλλη μορφή χρηματοοικονομικών προϊόντων iii. Πώληση ή εξαγωγή περιουσιακών στοιχείων iv. Παραποίηση εξαγωγικών εισαγωγικών εγγράφων 3. Φάση Ολοκλήρωσης i. Δημιουργία εταιρείας «σφραγίδα» ii. Συνέργεια αλλοδαπής τράπεζας iii. Απόκτηση περιουσιακών στοιχείων
3. Φορείς που ασχολούνται με το «Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος» Financial Action Task Force on Money Laundering - F.A.T.F. Διεθνές Δίκτυο Πληροφόρησης για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος - IMoLIN Παγκόσμια Τράπεζα World Bank
4. Financial Action Task Force (F.A.T.F.) (1/2) Η F.A.T.F. (Financial Action Task Force on Money Laundering) αποτελεί δηµιούργηµα των επτά ισχυρότερων οικονοµικά κρατών, γνωστών και ως G7. Στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Επιτροπή Οικονοµικής ράσης» και δηµιουργήθηκε στις 16 Ιουλίου του 1989.
4. Financial Action Task Force (F.A.T.F.) (2/2)
5. Ορισμός και τύποι AML Systems Τα συστήματα κατά του Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος (AML Systems) είναι πληροφοριακά συστήματα που χρησιμοποιούνται από οικονομικές και νομικές υπηρεσίες οργανισμών και κρατικών φορέων, ώστε να ελέγχουν αν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή άλλες οικονομικές οντότητες συμορφώνονται και πληρούν τις νομικές απαιτήσεις, σύμφωνα με διεθνή πρότυπα. Υπάρχουν 4 βασικοί τύποι συστημάτων: Transaction Monitoring systems Currency Transaction Reporting systems Customer Identity Management systems Compliance Management systems
5i. Transaction Monitoring Systems «Είναι συστήματα που αναγνωρίζουν ύποπτες συναλλαγές, καθώς και ύποπτα μοτίβα αυτών, με σκοπό την έγκαιρη και έγκυρη υποβολή SARs.» Τα modules που πρέπεινα εμπεριέχονται σε κάθε αρχιτεκτονική ενός TMS: Entity Resolution Transaction Monitoring Alert based case management Investigation Tools Document management to hold the customer related documentation e.g. accountopening package, customer identification documents, etc
5ii. Currency Transaction Reporting systems «Έχουν δημιουργηθεί για να ελέγχουν συναλλαγές οι οποίες ξεπερνούν ένα όριο (συνήθως $10,000) και εμπεριέχουν αλλαγή συναλλάγματος.» Οι τύποι των συναλλαγών που υπόκεινται σε έλεγχο απόένα CTR σύστημα είναι οι εξής: Denomination exchanges Individual retirement accounts (IRA) Loan payments Automated teller machine (ATM) transactions Purchases of certificates of deposit Deposits and withdrawals Fundstransfers paid forin currency Monetary instrument purchases Certain transactions involving armoredcarservices
5iii. Customer Identity Management Systems «Απαρτίζονται από μια σειρά υπηρεσιών και επιμέρους συστημάτων, που έχουν ως στόχο μια συνολική αντιμετώπιση της καταχώρησης, διαχείρισης και κατάργησης των δεδομένων, που συγκροτούν την ταυτότητα ενός χρήστη.» Το σύστημα διαχείρισης ταυτότητας διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα: Βάση (foundation): πρόκειται για το επίπεδο που ρυθμίζει τους κανόνες πρόσβασης στα δεδομένα που τηρούνται στο σύστημα. Κύκλος ζωής (lifecycle): πρόκειται για το επίπεδο που ρυθμίζονται όλα εκείνα στοιχεία που αφορούν την έκδοση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, καθώς και την διαχείριση των δεδομένων που τις απαρτίζουν. Πρόσβαση & χρήση (consumable): πρόκειται για το επίπεδο που ορίζεται ο τρόπος πρόσβασης στο σύστημα και προσπέλασης των δεδομένων.
5iv. Compliance software «Δημιουργήθηκαν με σκοπό να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να συμμορφώνονται με την νομοθεσία, γύρω από την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε κάθε επίπεδο των δραστηριοτήτων τους, να διατηρούν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία της συμμόρφωσης αυτής, καθώς και να καταγράφουν την κατάρτιση του προσωπικού, πάνω στις κανονιστικές διατάξεις.»
6. Οφέλη από AML Systems
7. AML Systems και παγκόσμια αγορά (1/3) Στον παρακάτω χάρτη παρουσιάζεται η άποψη 317 στελεχών, από 48 διαφορετικές χώρες, για το πόσο υψηλός θεωρείται ο κίνδυνος από την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στο συνολικό επιχειρηματικό ρίσκο της εταιρίας, στην οποία μετέχουν
7. AML Systems και παγκόσμια αγορά (2/3) Στο ερώτημα «πως κινήθηκαν οι δαπάνες του φορέα σας, για επενδύσεις σε AML Systems, τα τελευταία τρία χρόνια», το 78% των ερωτηθέντων ανέφερε αύξηση των συνολικών επενδύσεών τους σε δραστηριότητες AML. Στο ερώτημα «πώς κατανεμήθηκαν οι παραπάνω δαπάνες για τις δραστηριότητες AML», την μερίδα του λέοντος καταλαμβάνουν τα Transaction MonitoringSystems.
7. AML Systems και παγκόσμια αγορά (3/3) Στον παρακάτω χάρτη, σύμφωνα πάντα με την ίδια έρευνα, παρουσιάζεται ο βαθμός ικανοποίησης των στελεχών από την χρηση των συστημάτων AML που έχουν εγκατασταθεί στους φορείς για τους οποίους εργάζονται.
8. Lessons Learnt Οι εφαρμογές συστημάτων AML παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία και πολυπλοκότητα. Oι ρυθμιστικές αρχές κάθε χωρας επιφορτίζονται ακόμα περισσότερο και επικεντρώνουν τις προσπάθειες τους για την καταπολέμηση του «ξεπλύματος μαύρου χρήματος». H υψηλή δέσμευση και η συνεχής αναπροσαρμογή των στόχων που πρέπει να επιτευχθούν, από την εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων, θα πρέπει να είναι αδιαμφισβήτητη. Αν η ρύθμιση των παραμέτρων ενός AML System δεν είναι η κατάλληλη, μπορεί να έχουμε αυξημένη αναφορά λανθασμένων «συναγερμών» ή αδυναμία εντοπισμού των συγκεκριμένων μοτίβων. Σύμφωνα με την συμβουλευτική εταιρεία PricewaterhouseCoopers (PwC), η αδυναμία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να χρησιμοποιήσουν αποδοτικά και ολοκληρωμένα ένα AML σύστημα, οδηγεί στο 90% με 95% των «συναγερμών» που παράγονται να είναι λανθασμένοι. Η ποιότητα των δεδομένων επηρεάζει την ποιότητα των «συναγερμών» που παράγονται από ένα σύστημα παρακολούθησης συναλλαγών. H τήρηση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων στην εφαρμογή ενός AML System είναι μείζωνος σημασίας.
9. Ερωτήσεις
Ευχαριστώ Πολύ Δήγκας Άγις-Γεώργιος agis.digkas@gmail.com Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ