ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΤΠΕ: «ΕΜΑΘΑ OFFICE ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΝ»

ακτυλιδιών». Γνωρίζοντας σε βάθος τους αρχαιοελληνικούς και αγγλοσαξονικούς µύθους, έπλεξε ένα εντυπωσιακό έπος, του οποίου τα δρώµενα κινεί µαγικά ένας χρυσός δακτύλιος ( το Ένα ακτυλίδι). 4. «Πολιτεία»: πρόκειται για φιλοσοφικό διάλογο του Πλάτωνα, που τοποθετείται στα έργα της ωριµότητας του φιλοσόφου και έχει ως κεντρικό θέµα των δέκα (10) βιβλίων του τη δικαιοσύνη και την ιδεώδη πολιτεία («καλλίπολιν»). 5. Γλαύκων: είναι το ένα από τα δύο µεγαλύτερα αδέλφια του Πλάτωνα και βασικός συµµέτοχος στο φιλοσοφικό διάλογο της «Πολιτείας», ο οποίος λαµβάνει χώρα στο σπίτι του πλούσιου µέτοικου Κέφαλου (πατέρα του ρήτορα Λυσία), και έχει ως κεντρικό πρόσωπο το µεγάλο δάσκαλο Σωκράτη. Ο άλλος αδελφός του Πλάτωνα ονοµάζεται Αδείµαντος. Ο φιλόσοφος είχε επίσης και µία αδελφή µε το όνοµα Ποτόνη. 6. Θρασύµαχος: (τέλη 5 ου αρχές 4 ου αι. π.χ.) ρήτορας και σοφιστής. Καταγόταν από τη Χαλκηδόνα, αλλά έζησε το µεγαλύτερο µέρος της ζωής του στην Αθήνα. Ήταν σύγχρονος του Σωκράτη. Αρχικά, ασχολήθηκε µε τη φιλοσοφία, αργότερα όµως περιορίστηκε στη διδασκαλία της ρητορικής. Είναι ένας από τους συµµετέχοντες στο φιλοσοφικό διάλογο του Πλάτωνα «Πολιτεία». 7. Γύγης: βασιλιάς της Λυδίας από το 675 650 π.χ. (περίπου), φηµίστηκε για τα πλούτη του, υποδούλωσε ελληνικές πόλεις στα παράλια της Μικράς Ασίας και σκοτώθηκε αντιµετωπίζοντας του Κιµµέριους. Σύµφωνα µε τον Ηρόδοτο, ο Κροίσος ήταν ο πέµπτος απόγονος του Γύγη. Και στους δύο ο Πλάτωνας κάνει υπαινικτική αναφορά στην «Πολιτεία» του και συγκεκριµένα στο µύθο για το δακτυλίδι ενός προγόνου του Λυδού («τῷ τοῦ Λυδοῦ προγόνῳ»). Λυδός είναι ο Κροίσος και πρόγονός του ο Γύγης. Ίσως όµως ο πλατωνικός Γύγης να ήταν ένας οµώνυµος πρόγονος του ηροδότειου Γύγη, δηλαδή του αρχιστράτηγου του βασιλιά Κανδαύλη (Λυδία 7 ος αι. π.χ.). Πρόκειται για τη γνωστή νουβέλα του Ηροδότου «Η γυναίκα του Κανδαύλη» (Ηροδότου, Ιστορ. 1.8.7 12.9), η οποία από µία άλλη σκοπιά σηµειώνει το πώς ένας άνθρωπος (Γύγης) µπροστά στο θάνατο αυτή τη φορά, προτίµησε το «ἀδικεῖν» και τελικά έγινε βασιλιάς στη σκιά ενός εγκλήµατός του. Σηµειώνουµε ότι το ζεύγος ορατό αόρατο, που είναι το κεντρικό νήµα διήγησης και στον Πλάτωνα και στον Τόλκιν, παρουσιάζεται κι εδώ, µόνο που εµφανίζεται µεταλλαγµένο και καθοδηγούµενο από την παραφροσύνη και την ίντριγκα του ερωτοµανή βασιλιά Κανδαύλη. Και µία αναγκαία διευκρίνιση: το όνοµα του Γύγη στο πλατωνικό κείµενο βρίσκεται σε ορθογώνιες αγκύλες ([ ]). Αυτό σηµαίνει ότι η λέξη αυτή υπάρχει σε µερικά από τα σωζόµενα χειρόγραφα της πλατωνικής «Πολιτείας», αλλά σύµφωνα µε ορισµένες εκτιµήσεις της φιλολογικής επιστήµης κρίνεται ότι δεν αποτελεί γνήσιο στοιχείο του κειµένου. ηλαδή, στην ανάγνωση και ερµηνεία του κειµένου η λέξη «Γύγου» δε λαµβάνεται απαραίτητα υπόψη. Βιβλιογραφία 1. Κοπιδάκης Μ., Πατρικίου Ε., «Φιλοσοφικός Λόγος για την Γ τάξη του Ενιαίου Λυκείου Πλάτων», Ο.Ε..Β., Αθήνα 2001. 2. Lesky Α., «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας», µτφ. Α. Γ. Τσοπανάκης, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1988 5. 3. Παπανούτσος Ε., «Το δίκαιο της πυγµής», εκδόσεις ωδώνη, 1975 1, Αθήνα 1989. 4. Σκουτερόπουλος Ν., «Πλάτων, Πολιτεία», εκδόσεις πόλις, Αθήνα 2002. 5. Τόλκιν Τζ., «Ο άρχοντας των δακτυλιδιών. Η συντροφιά του δακτυλιδιού», τόµος Α, µτφ. Ευγενία Κόλλια, κέδρος, Αθήνα 1985. 6. Τόλκιν Τζ., «Ο άρχοντας των δακτυλιδιών. Οι δύο πύργοι», τόµος Β, µτφ. Ευγενία Κόλλια, κέδρος, Αθήνα 1987. 7. Τόλκιν Τζ., «Ο άρχοντας των δακτυλιδιών. Η επιστροφή του βασιλιά», τόµος Γ, µτφ. Ευγενία Κόλλια, εκδόσεις κέδρος, Αθήνα 1988. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΤΠΕ: «ΕΜΑΘΑ OFFICE ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΝ» 158

Παπαδάκης Σταµάτης Msc, Καθηγητής Πληροφορικής Εκπαιδευτικός.Ε. ρ. Καλογιαννάκης Μιχάλης Ερευνητής Πανεπιστήµιο Παρίσι 5-Rene Descartes Περίληψη Βασικός σκοπός της παρούσας ποιοτικού τύπου έρευνας είναι η παρουσίαση της αξιολόγησης του προγράµµατος επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών στις Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και η εύρεση των στάσεων των εκπαιδευτικών που το παρακολούθησαν στο νοµό Ηρακλείου. Ανάµεσα στα βασικότερα συµπεράσµατα αποτελούν οι ιδιαίτερα θετικές στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις ΤΠΕ καθώς και η ανάγκη τους για συνεχή παιδαγωγικού τύπου επιµόρφωση στις ΤΠΕ. 1. Το πλαίσιο της έρευνας - Εισαγωγικά στοιχεία Στο πλαίσιο της συνεχούς επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών υλοποιείται από το Υπουργείο Παιδείας η πράξη «Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών στην Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση». Πρωταρχικό στόχο του προγράµµατος αποτελεί η απόκτηση από τους εκπαιδευτικούς βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων στη χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Το πρόγραµµα καλύπτει εισαγωγικές έννοιες της πληροφορικής και βοηθάει στην απόκτηση ορισµένων εισαγωγικών γνώσεων για την περαιτέρω αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Βασικό στόχος είναι οι επιµορφούµενοι εκπαιδευτικοί να µπορούν να αντιλαµβάνονται τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ για την αναβάθµιση της διαδικασίας της διδασκαλίας και της µάθησης. Η ενσωµάτωση των ΤΠΕ στην καθηµερινή εκπαιδευτική πρακτική είναι µια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία που απαιτεί χρόνο και συνεχή προσπάθεια στο κέντρο της οποίας βρίσκεται ο ίδιος ο εκπαιδευτικός (Kalogiannakis, 2004, Τζιµογιάννης & Κόµης, 2006). Ωστόσο, θα πρέπει να λάβουµε υπόψη µας ότι ένας εκπαιδευτικός έχει πραγµατικά θετικά στάση απέναντι στις ΤΠΕ, όχι µε το να κάνει µόνο περιστασιακά χρήση της τεχνολογίας µε τους µαθητές του, αλλά µε το να έχει δηµιουργικά αξιοποιήσει τις δυνατότητες των ΤΠΕ για τη µεταβολή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται. Σήµερα, το ερώτηµα αν θα πρέπει να εισαχθεί η χρήση των ΤΠΕ έχει πια αντικατασταθεί από το ερώτηµα ποιες µορφές της τεχνολογίας πρέπει να χρησιµοποιήσουµε και πως µπορούν να χρησιµοποιηθούν αποτελεσµατικά (Στυλιανού & Μελετίου-Μαυροθέρη, 2003). Σύµφωνα µε τον Pelgrum (2001), οι σηµαντικότεροι παράγοντες που αποτρέπουν τους εκπαιδευτικούς να χρησιµοποιούν τις ΤΠΕ είναι: (α) ο ανεπαρκής αριθµός των υπολογιστών, (β) η έλλειψη γνώσεων / δεξιοτήτων από µέρους των εκπαιδευτικών και (γ) η δυσκολία ενσωµάτωσης των ΤΠΕ στη διδασκαλία. Με βάση τα παραπάνω, η συνεχής επιµόρφωση και ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών αποτελεί µια από τις βασικότερες προϋποθέσεις για την οµαλή ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία (Vosniadou & Kollias, 2001). 2. Θεωρητική προσέγγιση Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση θα πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσµα του αναγκαίου εκσυγχρονισµού των µεθόδων µάθησης και διδασκαλίας (Vosniadou & Kollias, 2001, Kalogiannakis, 2004) και στις µέρες µας κρίνεται επιβεβληµένη η επιµόρφωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθµίδων της εκπαίδευσης στη χρήση αλλά κυρίως στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην καθηµερινή σχολική πρακτική. Γενικότερα, η χρήση των ΤΠΕ έχει διαπιστωθεί (Σολοµωνίδου, 2000) ότι επιφέρει ενθαρρυντικά αποτελέσµατα σε πολλά επίπεδα 159

για τους µαθητές και τους εκπαιδευτικούς µε την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι είναι θετικά διακείµενοι στις ΤΠΕ και ακολουθούν εποικοδοµητικά - συνεργατικά µοντέλα διδασκαλίας. Στην ελληνική εκπαιδευτική πραγµατικότητα, αρκετές έρευνες (Αναστασιάδης κ.α., 2006, Τζιµογιάννης & Κόµης, 2006) δείχνουν ότι οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις ΤΠΕ χαρακτηρίζονται συχνά από αµφιθυµία. Κοινή συνιστώσα όλων των ερευνών αποτελεί η παραδοχή, ότι η επιτυχής ενσωµάτωση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη, προϋποθέτει τη διερεύνηση και αναδιαµόρφωση των γενικότερων στάσεων, πεποιθήσεων και πρακτικών των εκπαιδευτικών σχετικά µε τη µαθησιακή διαδικασία και το ρόλο τους σ αυτήν. Οι διαφοροποιήσεις που επέρχονται µε τη χρήση των ΤΠΕ στη σχολική τάξη δηµιουργούν νέες απαιτήσεις για τους εκπαιδευτικούς και τους µαθητές. Μια καινοτοµία για να πετύχει πρέπει να πραγµατοποιηθεί αλλαγή, όχι µόνο στα υλικά, αλλά και τις διδακτικές προσεγγίσεις και αντιλήψεις και κατά συνέπεια, για να είναι αποτελεσµατική θα πρέπει αυτοί που καλούνται να την εφαρµόσουν να πιστεύουν στην αναγκαιότητά της (Kalogiannakis, 2004). Η µελέτη των στάσεων και των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών παραµένει ακόµα και σήµερα ένα ανοιχτό ερευνητικό ζήτηµα (Kalogiannakis, 2004, Αναστασιάδης κ.α., 2006). Η γνώση για τις στάσεις και τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών σχετικά µε το ρόλο των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και την επίδρασή τους στις ευρύτερες διδακτικές προσεγγίσεις είναι πολύ σηµαντική, καθώς: (α) οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών για εκπαιδευτικές αλλαγές, τόσο ως συµµετέχοντες όσο και ως καθοδηγητές των µαθητικών δραστηριοτήτων, και (β) οι εκπαιδευτικοί επηρεάζουν γενικότερα τις αντιλήψεις, τις ιεραρχήσεις και τις αξιολογήσεις των µαθητών και κατά συνέπεια, επηρεάζουν καθοριστικά τις στάσεις των µαθητών για τη χρήση εργαλείων των ΤΠΕ στη διδασκαλία και τη µάθηση (Τζιµογιάννης & Κόµης, 2006). 3. Μεθοδολογική προσέγγιση Το ερευνητικό εργαλείο της έρευνας αποτέλεσε κατάλληλα δοµηµένο ερωτηµατολόγιο το οποίο περιελάµβανε ερωτήσεις µε βάση την πεντάβαµθη κλίµακα Likert. Το ερωτηµατολόγιο διανεµήθηκε µέσω της Επιτροπής Επιµόρφωσης του νοµού Ηρακλείου, στα 27 ιδιωτικά και δηµόσια Κ.Σ.Ε. (Κέντρα Στήριξης Επιµόρφωσης) τα οποία είχαν αναλάβει να διεκπεραιώσουν το έργο της επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών την περίοδο 2005-06. Το ερωτηµατολόγιο της έρευνας δηµιουργήθηκε µε βάση 2 θεµατικούς άξονες. Ο 1 ος αφορούσε τη διερεύνηση δηµογραφικών και άλλων ατοµικών στοιχείων των εκπαιδευτικών που συµµετείχαν στην επιµόρφωση και περιλάµβανε 11 ερωτήσεις κυρίως κλειστού τύπου γύρω από το φύλο, την ηλικία, την ειδικότητα, το µορφωτικό επίπεδο καθώς και την ύπαρξη υλικοτεχνικής υποδοµής σχετική µε τις ΤΠΕ. Ειδικότερα, διερευνούσε την ύπαρξη και συχνότητα χρήσης του υπολογιστή καθώς και του διαδικτύου. Ο 2 ος άξονας µελετούσε τις στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδακτική αξιοποίησή τους. Ο άξονας αυτός περιλάµβανε 7 ερωτήσεις κλειστού τύπου που διερευνούσαν κυρίως την ετοιµότητα και την πρόθεσή των εκπαιδευτικών για µελλοντική ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Για την πραγµατοποίηση της έρευνας δόθηκαν 338 ερωτηµατολόγια, τα οποία αντιστοιχούσαν στο 100% του δείγµατος που συµµετείχε στο πρόγραµµα επιµόρφωσης στις ΤΠΕ. Το δείγµα αυτό αποτελούσαν µόνιµοι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι κατά το σχολικό έτος 2005-2006 υπηρετούσαν σε Νηπιαγωγεία, ηµοτικά, Γυµνάσια και Λύκεια και Τ.Ε.Ε. του νοµού Ηρακλείου. Τελικά, συγκεντρώθηκαν 310 ερωτηµατολόγια από 85 άνδρες και 225 γυναίκες, τα οποία αντιστοιχούσαν στο 91,71% των προς κατάρτιση στις ΤΠΕ εκπαιδευτικών του νοµού Ηρακλείου. 160

4. Αποτελέσµατα Όσον αφορά τη βαθµίδα εκπαίδευσης στην οποία διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί, το δείγµα ήταν µοιρασµένο καθώς το 49,4% δίδασκε στην πρωτοβάθµια ενώ το 50,6% στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Οι ηλικίες των συµµετεχόντων κυµαίνονταν από 23 µέχρι 60 ετών (Μέσος Όρος = 40,63 έτη, τυπική απόκλιση = 8,33 έτη). Το δείγµα της έρευνας χωρίστηκε σε τρία επίπεδα ηλικίας όπου οι εκπαιδευτικοί ηλικίας 23-35 ετών καταλάµβαναν ποσοστό 26,1%, οι εκπαιδευτικοί ηλικίας 36-45 ετών καταλάµβαναν ποσοστό 44,5% και οι εκπαιδευτικοί ηλικίας από 46 ετών και άνω ποσοστό 29,4% του συνολικού δείγµατος, όπως παρουσιάζονται στα στοιχεία του πίνακα 1 που ακολουθεί. Φύλλο Απόλυτη Συχνότητα Συχνότητα Ηλικιακή Οµάδα Απόλυτη Συχνότητα Άνδρες 85 27,4 23-35 81 26,1 Γυναίκες 225 72,6 36-45 138 44,5 Σύνολο 310 100,0 46 και άνω 91 29,4 Σύνολο 310 100,0 Πίνακας 1: Κατανοµή συχνότητας του δείγµατος κατά φύλο και ηλικιακή οµάδα Με βάση τη στατιστική επεξεργασία του δείγµατος αναφορικά µε τον 1 ο θεµατικό άξονα µε τα ατοµικά στοιχεία των εκπαιδευτικών, οι διάφορες ειδικότητες συµπτύχθηκαν σε 6 βασικές κατηγορίες (όπου οι δύο πρώτες κατηγορίες περιλάµβαναν τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση δηλαδή νηπιαγωγούς και δασκάλους και οι άλλες δύο τους εκπαιδευτικούς δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης χωρισµένους ανάλογα µε το αντικείµενο διδασκαλίας τους σε εκπαιδευτικούς θετικών και θεωρητικών µαθηµάτων). Τέλος, 2 ξεχωριστές κατηγορίες αποτέλεσαν οι εκπαιδευτικοί ξένων γλωσσών και φυσικής αγωγής ανεξαρτήτως της βαθµίδας στην οποία δίδασκαν (Πρωτοβάθµια ή ευτεροβάθµια) όπως φαίνεται από τα στοιχεία του πίνακα 2 ο οποίος περιλαµβάνει και δεδοµένα για το µορφωτικό επίπεδο και τη διδακτική εµπειρία των εκπαιδευτικών του δείγµατος. Ειδικότητα Μορφωτικό επίπεδο ιδακτική εµπειρία Νηπιαγωγοί 11,0 Απόφοιτος ΤΕΙ 4,8 0 έως 5 έτη 31,9 άσκαλοι 32,6 Απόφοιτος ΑΕΙ 84,2 6 έως 10 έτη 16,5 Θεωρητικών µαθηµάτων Θετικών µαθηµάτων 26,8 14,5 Ξένων γλωσσών 7,7 Φυσικής αγωγής 7,4 Κάτοχος µεταπτυχιακού Κάτοχος διδακτορικού 7,7 1,6 11 έτη και άνω Πίνακας 2: Κατανοµή συχνότητας του δείγµατος µε βάση την ειδικότητα, το µορφωτικό επίπεδο και τη διδακτική εµπειρία Αναφορικά µε τα έτη υπηρεσίας των εκπαιδευτικών του δείγµατος, η µικρότερη τιµή ήταν 1 έτος, η µεγαλύτερη ήταν τα 34 έτη και ο µέσος όρος ήταν 12 έτη µε τυπική απόκλιση 9,09 έτη. Όσον αφορά τον τόπο εργασίας των εκπαιδευτικών, περισσότεροι από τους µισούς (ποσοστό 51,6 161

58,6%) εργάζονται σε σχολεία στην πόλη του Ηρακλείου ενώ σε ποσοστό 68% δήλωσαν ότι είχαν υπολογιστή στο σπίτι. Οι εκπαιδευτικοί που απάντησαν θετικά στο ερώτηµα σχετικά µε την κατοχή υπολογιστή (Ν=208) δήλωσαν ότι κατείχαν υπολογιστή σε ένα χρονικό διάστηµα το οποίο κυµαινόταν από 1 µήνα µέχρι και 20 χρόνια (Μέσος Όρος=4,68 έτη, τυπική απόκλιση=3,67 έτη). Σχετικά µε τη συχνότητα χρήσης του υπολογιστή το µεγαλύτερο ποσοστό (40,6%) δήλωσε ότι δεν χρησιµοποιεί ποτέ υπολογιστή, ενώ σπάνια (χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο του µήνα) χρησιµοποιεί υπολογιστή το 10,3%, µηνιαία το 6,8% του δείγµατος, εβδοµαδιαία το 24,5%, ενώ καθηµερινά δήλωσε ότι χρησιµοποιεί υπολογιστή το 17,7% των ερωτώµενων. Επίσης, σύνδεση στο διαδίκτυο διέθετε το 47,4% των εκπαιδευτικών του δείγµατος (Ν=147) η χρονική διάρκεια της οποίας κυµαινόταν από 1 µήνα µέχρι και 13 χρόνια (Μέσος Όρος = 3,21 έτη, τυπική απόκλιση = 2,50 έτη). Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών του δείγµατος (72,9%) δεν είχαν παρακολουθήσει στο παρελθόν κάποιο πρόγραµµα κατάρτισης στις ΤΠΕ ενώ το 27,1% (Ν=84) είχε παρακολουθήσει προγράµµατα που προσφέρονταν κυρίως από διάφορους ιδιωτικούς φορείς στα ΚΕΚ (Κέντρα Επαγγελµατικής Κατάρτισης, 34,52%, Ν=29) και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και από κρατικούς φορείς σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ κατά τη διάρκεια των σπουδών (20,24%, Ν=17). Αναφορικά µε το 2 ο θεµατικό άξονα, αναζητήσαµε αρχικά τις στάσεις των εκπαιδευτικών ως προς την συµβολή των λογισµικών τα οποία διδάχθηκαν, δηλαδή τόσο των λογισµικών γενικής χρήσης όπως οι εφαρµογές του Microsoft office (Word, Excel, PowerPoint), του διαδικτύου (Internet Explorer), όσο και των εκπαιδευτικών λογισµικών τα οποία αντιστοιχούσαν στην ειδικότητά τους, στη βελτίωση της µαθησιακής διαδικασίας αλλά και την προσωπική τους βελτίωση ως εκπαιδευτικοί (πίνακας 3). Συµβολή λογισµικών στη βελτίωση της µαθησιακής διαδικασίας Συµβολή λογισµικών στην προσωπική βελτίωση Πολύ θετική 46,8 Πολύ θετική 42,6 Θετική 52,3 Θετική 55,5 Αδιάφορη 1,0 Αδιάφορη 1,6 Αρνητική 0,0 Αρνητική 0,3 Πολύ αρνητική 0,0 Πολύ αρνητική 0,0 Πίνακας 4: Στάσεις των εκπαιδευτικών ως προς την συµβολή των λογισµικών στη βελτίωση της µαθησιακής διαδικασίας καθώς και στην προσωπική βελτίωσή τους Στην ερώτηση αν σκοπεύουν να χρησιµοποιήσουν κάποιο ή κάποια από τα πακέτα λογισµικού που διδάχθηκαν κατά την επόµενη σχολική χρονιά, το 51,90% του δείγµατος απάντησε σχετικά συχνά και το 36,29% συχνά στοιχεία που αναδεικνύουν τη θετική επίδραση της επιµόρφωσης. Σε όσους εκπαιδευτικούς απάντησαν θετικά στην παραπάνω ερώτηση, τους ζητήθηκε στη συνέχεια να προσδιορίσουν αναλυτικά ποια ή ποιους τίτλους λογισµικών σκοπεύουν να χρησιµοποιήσουν. Οι απαντήσεις τους παρουσιάζονται αναλυτικά στον πίνακα 5 που ακολουθεί και στις οποίες κυριαρχεί ο κειµενογράφος (word). Πακέτα λογισµικού Internet ( ιαδίκτυο) 18,20 162

Word (Κειµενογράφος) 39,34 Excel (Λογιστικά φύλλα) 20,22 PowerPoint (Παρουσιάσεις) 21,69 E-mail (Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο) 0,37 Λοιποί τίτλοι λογισµικού 0,18 Πίνακας 5: Πακέτα λογισµικού που θα χρησιµοποιηθούν κατά την επόµενη σχολική χρονιά Επίσης, οι εκπαιδευτικοί του δείγµατος ρωτήθηκαν για το κατά πόσο αισθάνονται έτοιµοι να αξιοποιήσουν διδακτικά τις ΤΠΕ και επιπλέον αν τους δινόταν η δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα παρόµοιο επιµορφωτικό σεµινάριο στο µέλλον σε ποιο τοµέα θα επιθυµούσαν να δοθεί περισσότερη βαρύτητα (πίνακας 6). Επιθυµίες για µελλοντική επιµόρφωση των εκπαιδευτικών ιδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ Στην παιδαγωγική αξιοποίηση Ετοιµότητα διδακτικής 75,2 των ΤΠΕ αξιοποίησης των ΤΠΕ 67,4 Στα ίδια ακριβώς αντικείµενα µ Έλλειψη ετοιµότητας διδακτικής 15,2 εκείνα στα οποία επιµορφώθηκαν αξιοποίησης των ΤΠΕ 32,6 Στην απόκτηση εξειδικευµένων δεξιοτήτων στις ΤΠΕ 8,7 Έλλειψη ενδιαφέροντος για οποιαδήποτε µορφή επιµόρφωσης 1,0 Πίνακας 6: Επιθυµία εκπαιδευτικών ως προς τον τύπο του µελλοντικού σεµιναρίου στο οποίο θα ήθελαν να επιµορφωθούν και την ετοιµότητά τους στη διδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ 5. Συµπεράσµατα - Προοπτικές Αναµφίβολα, οι απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας µε την ανάπτυξη και χρήση των ΤΠΕ σε πολλούς τοµείς της καθηµερινής ζωής έχουν δηµιουργήσει νέες ανάγκες για την εκπαίδευση. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί πεπεισµένοι για την ουσιαστική συµβολή της στη µάθηση ψάχνουν τρόπους να προσαρµοστούν στα νέα δεδοµένα αλλά η προσπάθεια τους αυτή δυσχεραίνεται από πολλούς παράγοντες, µε κυριότερο την έλλειψη τεχνολογικής και παιδαγωγικής επιµόρφωσης (Τζιµογιάννης & Κόµης, 2006). Μια τεχνολογικού τύπου επιµόρφωση των εκπαιδευτικών, ανεξαρτήτως των πλεονεκτηµάτων που αδιαµφισβήτητα που αυτή επιφέρει, δεν αποτελεί από µόνη της ικανή και αναγκαία συνθήκη για την εισαγωγή και την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη. Κατά συνέπεια, µπορούµε να υποστηρίξουµε ότι δεν αρκεί ο τεχνολογικός γραµµατισµός των εκπαιδευτικών αλλά αντίθετα ιδιαίτερη βαρύτητα πλέον πρέπει να δοθεί στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Μελέτες, όπως αυτή που παρουσιάσαµε γύρω από τις στάσεις των εκπαιδευτικών σκιαγραφούν το µέτρο της ετοιµότητάς τους να εµπλακούν σε µια διαδικασία εκπαίδευσης, ενηµέρωσης και ενσωµάτωσης των ΤΠΕ στη εκπαιδευτική διαδικασία µέσω µιας διττής µορφής επιµόρφωσης τεχνολογικού αλλά και παιδαγωγικού χαρακτήρα. 6. Βιβλιογραφία Αναστασιάδης, Π., Γκερτσάκης, Ν., Μαρινάτος, Γ. & Καρβούνης, Λ., Απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης σχετικά µε την εισαγωγή των ΤΠΕ στη σχολικήπράξη, στο. Ψύλλος, Β. αδιλέλης (επιµ.), Πρακτικά του 5 ου Πανελληνίου Συνεδρίου «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη, 5-8 Οκτωβρίου 2006, 803-812, 2006 163

Σολοµωνίδου, Χ., Η µάθηση µε τη χρήση υπολογιστή: δεδοµένα ερευνών, Θέµατα στην Εκπαίδευση, 1(1), 75-100, 2000 Στυλιανού,. & Μελετίου-Μαυροθέρη, Μ., «υναµικά» Λογισµικά: Νέες Προοπτικές για τη Χρήση Τεχνολογίας στη ιδασκαλία των Μαθηµατικών, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 132-133, 2003 Τζιµογιάννης, Α. & Κόµης, B., Οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση: διερευνώντας τις απόψεις εκπαιδευτικών της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, στο. Ψύλλος, Β. αδιλέλης (επιµ.), Πρακτικά του 5 ου Πανελληνίου Συνεδρίου «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη, 5-8 Οκτωβρίου 2006, 829-836, 2006 Kalogiannakis M., Réseaux pédagogiques et communautés virtuelles: de nouvelles perspectives pour les enseignants, Paris: L Harmattan, 2004 Pelgrum, W.J., (2001), Obstacles to the integration of ICT in education: results from a worldwide educational assessment, Computers & Education, 37, 163-178 Vosniadou, S. & Kollias, V., Information and Communication Technology and the Problem of Teacher Training: Myths, Dreams, and the Harsh Reality, Themes in Εducation, 2(4), 341-365, 2001 4), 341-365, 2001 ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ.Ε. ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε.) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Ρουσοµάνης Κωνσταντίνος Μαθηµατικός, Καθηγητής Πληροφορικής - Εκπαιδευτικός.Ε. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ένταξη και εφαρµογή των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στη διδακτική πρακτική απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς γνώσεις και ικανότητες, τις οποίες όµως στην πλειονότητά τους δεν διαθέτουν. Εποµένως η κατάλληλη επιµόρφωσή τους κρίνεται αναγκαία. Ποια είναι όµως η στάση των καθηγητών της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, απέναντι στην επιµόρφωσή τους στις Τ.Π.Ε. και την εισαγωγή τους στην εκπαίδευση; Απαντήσεις στο ερώτηµα αυτό επιχειρείται να δοθούν σε έρευνα που εκπονήθηκε στα πλαίσια διπλωµατικής εργασίας για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο (Ε.Α.Π.) την περίοδο Φεβρουαρίου Απριλίου 2006 και που το αντίστοιχο τµήµα της παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο. Από τα ευρήµατα της έρευνας διαπιστώθηκε η έντονα ευνοϊκή στάση και ταυτόχρονα η µεγάλη επιθυµία των καθηγητών για την επιµόρφωσή τους στις νέες τεχνολογίες, έτσι ώστε να καταστούν ικανοί να χρησιµοποιούν τις εφαρµογές των Τ.Π.Ε και ακόµη να τις ενσωµατώνουν κατάλληλα στη διδασκαλία τους. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη σηµερινή εποχή της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» η εκπαιδευτική διαδικασία µπορεί να αλλάξει ριζικά µορφή και να βελτιωθεί σηµαντικά, αν ενσωµατωθούν κατάλληλα σε αυτήν οι νέες δυνατότητες, που µπορούν να προσδώσουν στη διδακτική και µαθησιακή πρακτική οι Τ.Π.Ε. Αν και ο χώρος της εκπαίδευσης καθυστέρησε να κατανοήσει και να υιοθετήσει τις νέες αυτές δυνατότητες, η χρήση τους και η ανάπτυξη της διδασκαλίας µε τη βοήθειά τους, έχει τεθεί πλέον ως βασικός στόχος πολλών εκπαιδευτικών συστηµάτων. Αυτό αποδεικνύεται από τα µεγάλα κονδύλια, που δαπανώνται τα τελευταία χρόνια για το σκοπό αυτό. Είναι προφανές ότι οι εκπαιδευτικοί θα αποτελέσουν το βασικότερο παράγοντα της 164