Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης µαθησιακής εµπειρίας µε παιδαγωγική αξιοποίηση εικονικών µουσείων

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης µαθησιακής εµπειρίας µε παιδαγωγική αξιοποίηση εικονικών µουσείων"

Σπυριδούλα Παπαδόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, στις 20 και 21 Μαΐου 2017 «Διδακτικές προσεγγίσεις στο µάθηµα των Θρησκευτικών» Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης µαθησιακής εµπειρίας µε παιδαγωγική αξιοποίηση εικονικών µουσείων Ξ. ΑΛΜΠΑΝΑΚΗ, ΔΙΔ. ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΜSC ΝΟΜΙΚΗΣ & ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

2 Οι εκθέσεις των µουσείων αξιοποιούνται ως χρήσιµα εργαλεία για τη διδασκαλία της θρησκευτικής εκπαίδευσης σε µαθητές, αλλά και φοιτητές. Παρέχουν εξαιρετικούς πόρους και µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να καλύψουν ένα ευρύ φάσµα των µαθησιακών στόχων συνδυάζοντας τη διεπιστηµονική προσέγγιση στη µάθηση µέσα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο που µπορεί να είναι έξω από τα παραδοσιακά προγράµµατα σπουδών (Falk, & Dierking 2000: 288).

3 Ο όρος εικονικό µουσείο Με τον όρο «εικονικό περιβάλλον» εννοείται µία προσοµοίωση ενός πραγµατικού ή φανταστικού κόσµου στον υπολογιστή στον οποίο ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αλληλεπιδρά µε τα αντικείµενα σε πραγµατικό χρόνο (Kalawsky, 1993).

Η παρούσα εργασία αφορά τον σχεδιασµό εικονικών µουσείων στο µάθηµα των Θρησκευτικών µέσα από µία πολυµεσική εφαρµογή (ArtSteps), σε σχολείο Δευτεροβάθµιας

4 Η παρούσα εργασία αφορά τον σχεδιασµό εικονικών µουσείων στο µάθηµα των Θρησκευτικών µέσα από µία πολυµεσική εφαρµογή (ArtSteps), σε σχολείο Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης και τη διερεύνηση της ανταπόκρισης των µαθητών σε αυτό το εργαλείο, καθώς και την αξιολόγηση του εικονικού περιβάλλοντος µέσα από ποσοτική έρευνα πεδίου.

5 Η εφαρµογή δεν αποτελεί µία πιστή εικονική αναπαράσταση κάποιου συγκεκριµένου µουσείου αλλά µία πιστή εικονική αναπαράσταση µουσείου γενικότερα. Υπάρχουν τα εξής χαρακτηριστικά (Μπήτρος, Δηµητρόπουλος, Βρέλλης, Βέρρα, Σιντόρης, Αβούρης, 2010: ): 1) αληθοφάνεια και ρεαλισµός του περιβάλλοντος. 2) εύκολη πλοήγηση στον χώρο κάτι που προϋπόθετε και κάποιες βασικές γνώσεις αρχιτεκτονικής και σχεδιασµού εσωτερικών χώρων. 3) εναλλακτικός τρόπος παροχής πληροφοριών (κείµενο, ήχος, γραφικά). 4) ικανοποιητική αισθητική εντύπωση ανάλογη µε αυτή µίας ξενάγησης ενός πραγµατικού µουσείου. 5) αξιολόγηση της χρησιµότητας της εφαρµογής. Αξιοποίηση εικονικού µουσείου

6 Η αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. ως παιδαγωγικών µέσων και µέσων γραµµατισµού προτείνεται στο νέο Πρόγραµµα Σπουδών Θρησκευτικών Λυκείου. Η δραστηριότητα δηµιουργίας εικονικών µουσείων στη συγκεκριµένη πρακτική είχε ως στόχο να προσφέρει πληροφορίες γνωστικού περιεχοµένου και να ενισχύσει τη δηµιουργία κινήτρων ώστε να συµβάλλει στην ενεργό συµµετοχή των µαθητών στη διδασκαλία του ΜτΘ. Ακολούθησε α) τις αρχές της διαφοροποιηµένης διδασκαλίας που βοηθά τον κάθε µαθητή να ανακαλύψει τις δεξιότητές του, τις κλίσεις του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αλλά και β) και της εξατοµικευµένης (individualisierung) διδασκαλίας που προχωράει ένα βήµα παραπάνω, αφού προϋποθέτει την οργάνωση του µαθήµατος ανά µαθητή.

Σχεδιασµός εκπαιδευτικής εφαρµογής Η εφαρµογή έχει σχεδιαστεί ώστε να ενσωµατώνεται στην καθηµερινή διδακτική διαδικασία στο εργαστήριο πληροφορικής.

7 Σχεδιασµός εκπαιδευτικής εφαρµογής Η εφαρµογή έχει σχεδιαστεί ώστε να ενσωµατώνεται στην καθηµερινή διδακτική διαδικασία στο εργαστήριο πληροφορικής. Οι µαθητές δούλεψαν οµαδικά για ένα εξάµηνο και έπρεπε να δηµιουργήσουν εικονικές πινακοθήκες (Virtual Gallery), σε διαφορετικές αίθουσες µε έργα ζωγράφων σχετικά µε το µάθηµα των θρησκευτικών, διαφόρων τεχνοτροπιών και χρονικών περιόδων, γλυπτά, ψηφιδωτά κ.α.

gr/ugc/r/8525/894?locale=el) β) «Χριστιανικοί ναοί» (https://www.youtube.com/watch?

8 Οθόνη αίθουσας του εικονικού µουσείου «Χριστιανικά µνηµεία Κωνσταντινούπολης» Οθόνη αίθουσας του εικονικού µουσείου «Εκκλησίες» Στη διάρκεια της πρακτικής δηµιουργήθηκαν τα εικονικά µουσεία: α) «Χριστιανικά µνηµεία Κωνσταντινούπολης» ( β) «Χριστιανικοί ναοί» ( γ) «Πτυχές της θρησκείας του Βουδισµού» ( δ) «Ισλαµική τέχνη» ( «Μετανάστευση».

9 Οθόνη αίθουσας του εικονικού µουσείου «Βουδισµός και τέχνη» Οθόνη αίθουσας εικονικού µουσείου «Βουδισµός και τέχνη» Οθόνη αίθουσας εικονικού µουσείου «Τζαµιά του κόσµου» Οθόνη αίθουσας του εικονικού µουσείου «Μετανάστευση»

Έρευνα-Δείγµα έρευνας-αποτελέσµατα Οι συµµετέχοντες ήταν 104 µαθητές/τριες (52 αγόρια και 52 κορίτσια) της Α και Β Λυκείου του Πειραµατικού ΓΕΛ Παν/µίου Μακεδονίας.

10 Έρευνα-Δείγµα έρευνας-αποτελέσµατα Οι συµµετέχοντες ήταν 104 µαθητές/τριες (52 αγόρια και 52 κορίτσια) της Α και Β Λυκείου του Πειραµατικού ΓΕΛ Παν/µίου Μακεδονίας. Αξιοποιήθηκε η κλίµακα Likert 1-5 (µε άκρα καθόλου- πάρα πολύ). Η έρευνα διερευνά ερωτήµατα ως προς την εµπειρία των χρηστών σε εικονικά περιβάλλοντα, τη βελτίωση της αντίληψης του χώρου, τον χειρισµό και την πλοήγηση, τον τρόπο παροχής πληροφοριών, τον ρεαλισµό του περιβάλλοντος, την αίσθηση παρουσίας που προκαλεί η χρήση της εφαρµογής, και τέλος τη συνολική εντύπωση του χρήστη.

11 Οι περισσότεροι συµµετέχοντες δήλωσαν ότι είχαν αρκετή εµπειρία µε εικονικά περιβάλλοντα (37,5%), ενώ ένα πολύ µικρό ποσοστό (6,7%) δεν είχαν προηγούµενη εµπειρία. Σε σχέση µε την ικανότητα αντίληψης του χώρου, οι χρήστες έδωσαν σωστές απαντήσεις σε ποσοστό 66,3%.

Ως προς τους τρόπους πλοήγησης το 92,3% των χρηστών επέλεξε την ελεύθερη κάµερα, ενώ ένα µικρό ποσοστό (5,8%) προτίµησε την ύπαρξη εικονικού χαρακτήρα και κάµερας.

12 Ως προς τους τρόπους πλοήγησης το 92,3% των χρηστών επέλεξε την ελεύθερη κάµερα, ενώ ένα µικρό ποσοστό (5,8%) προτίµησε την ύπαρξη εικονικού χαρακτήρα και κάµερας. Οι περισσότεροι χρήστες θεωρούν ότι η ύπαρξη εικονικού ξεναγού θα δυσκόλευε την περιήγησή τους στον χώρο (66,3%) ενώ το µεγαλύτερο ποσοστό δεν θεώρησε απαραίτητη την ύπαρξη οδηγού (66,3%).

13 Οι χρήστες µε λιγότερη εµπειρία εικονικών περιβαλλόντων απάντησαν θετικά στην ανάγκη ύπαρξης οδηγού χρήσης, ενώ οι έµπειροι, αρνητικά. Στο ερώτηµα που αφορούσε την «Αληθοφάνεια» του περιβάλλοντος και της τρισδιάστατης απεικόνισης το µεγαλύτερο ποσοστό απάντησε θετικά (68%) και ένα µικρό ποσοστό (2,9%) δεν έµεινε ικανοποιηµένο.

14 Μία άλλη παράµετρος που εξετάστηκε αφορούσε την αίσθηση παρουσίας στον χώρο. Οι µαθητές ρωτήθηκαν εάν είχαν την αίσθηση ότι βρισκόταν σε πραγµατικό µουσείο και το 63, 5% απάντησε «πάρα πολύ».

16 Το µεγαλύτερο ποσοστό χαρακτήρισε την εµπειρία (45,2%) συναρπαστική, το 33,7% ενδιαφέρουσα, το 19,2% ευχάριστη και ένα πολύ µικρό ποσοστό (1,9%) τη χαρακτήρισε αδιάφορη.

17 Στην ερώτηση εάν θα επισκέπτονταν το εικονικό µουσείο εάν είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν το αληθινό µουσείο το 70% των µαθητών απάντησε αρνητικά, ενώ το ποσοστό διαφοροποιούνταν στην περίπτωση που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν το µουσείο (όλοι οι µαθητές θα το επισκέπτονταν).

18 Τέλος στην ερώτηση εάν η ένταξη των εικονικών µουσείων στο µάθηµα ενίσχυσε το ενδιαφέρον των µαθητών και τη συµµετοχή τους στο µάθηµα οι περισσότεροι µαθητές ήταν θετικοί (54,8% «πάρα πολύ», 27,9% «πολύ», 13,5% «αρκετά» και µόνο το 3,8% απάντησε «λίγο»), ενώ δεν υπήρχε αρνητική απάντηση.

19 Συµπεράσµατα Η τεχνολογική ανάπτυξη αποτελεί κοµµάτι του περιβάλλοντος επηρεάζει τη θρησκευτική ανάπτυξη του νέου και σήµερα ο ρόλος του εκπαιδευτικού και ιδιαίτερα του θεολόγου είναι να βοηθήσει τους νέους να αναπτύξουν ικανότητες κατανόησης αυτών των νέων δεδοµένων διαδραµατίζοντας καθοριστικό ρόλο στον τεχνολογικό εκσυγχρονισµό του ΜτΘ (Μητροπούλου, 2014:22). Προωθεί επίσης την ενεργητική, ερευνητική, ανακαλυπτική και βιωµατική µάθηση και δραστηριοποιεί τα κίνητρα µάθησης. (Bell, et al., 1995, Brown, et al., 1993: , Scardamalia & Bereiter, 1991:37-69). Η αξιοποίηση του εικονικού µουσείου στην εκπαίδευση µπορεί να διαµορφώσει το κατάλληλο περιβάλλον και να προσφέρει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να εµπλουτισθεί το µάθηµα των Θρησκευτικών και να αναδειχθούν πτυχές της θρησκευτικής παράδοσης.

20 Βιβλιογραφία Αβούρης Ν. (2001), Εισαγωγή στην Επικοινωνία Ανθρώπου-Υπολογιστή. Αθήνα: Δίαυλος. Αλµπανάκη, Ξ. (2013). Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις του µαθήµατος των Θρησκευτικών στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση µε δηµιουργική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών. Θεσσαλονίκη: Μπαρµπουνάκης. Δερβίσης, Σ. (2002). Διδακτική µεθοδολογία, ειδική διδακτική, Θεσσαλονίκη: Δερβίσης. Κανακίδου, E. -Παπαγιάννη, B. (1998). «Διαπολιτισµική Εκπαίδευση», 3η έκδ, Ελληνικά Γράµµατα, Αθήνα. Κόµης, Β. Ι. (2004). «Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των επικοινωνιών», Αθήνα: Νέες Τεχνολογίες. Μητροπούλου, Β. (2007). Νέες Τεχνολογίες και Θρησκευτική Αγωγή, Θεσσαλονίκη:Βάνιας. Μητροπούλου, Β. (2008). Το εκπαιδευτικό λογισµικό στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών, Θεσσαλονίκη: Βάνιας. Μπήτρος, Ι. Δηµητρόπουλος, Λ. Βρέλλης, Ι, Βέρρα, Μ, Σιντόρης, Χ, Αβούρης, Ν. (2010). Μαθαίνοντας σε εικονικά µουσεία, Α. Τζιµογιάννης (επιµ.), Πρακτικά Εργασιών 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου µε Διεθνή Συµµετοχή «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», τόµος ΙΙ, σ , Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου, Κόρινθος, Σεπτεµβρίου Μπουµπουρέκα, Π. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό, Ενότητα: Θέµατα Διδακτικής Μεθοδολογίας: Διδακτική προγραµµάτων και αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη. Επιµορφωτικό πρόγραµµα Επιµόρφωση σε θέµατα ΕπιστηµονικήςΠαιδαγωγικής Καθοδήγησης για την απόκτηση πιστοποιητικού καθοδηγητικής επάρκειας εκπαιδευτικών Πρωτοβάθµιας και Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης. Εθνικό Κέντρο Δηµόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ).

Σχετικά έγγραφα

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου Διδάσκουν: Πολύκαρπος Καραμούζης, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)