Σύνδεση της εργασίας των εκπαιδευτικών του Προγράμματος διδασκαλίας της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας με το σχολικό πρόγραμμα Παυλίνα Χατζηθεοδούλου-Λοϊζίδου Μαριάννα Φωκαΐδου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα διδασκαλίας της Ελληνικής ως Δεύτερης/Ξένης γλώσσας, 2011-2012
Δομή παρουσίασης Συμπεράσματα από την εφαρμογή του Προγράμματος διδασκαλίας της Ελληνικής ως δεύτερης Μορφές σύνδεσης της βελτίωσης των επιδόσεων στο σχολικό πρόγραμμα με τη διδασκαλία της γλώσσας του σχολείου Εργασία σε ομάδες: ένα παράδειγμα από τη Βρετανία Συζήτηση: Προοπτικές δράσης στις σχολικές μονάδες της Κύπρου
Διαπιστώσεις από την εφαρμογή του Προγράμματος «Οι αρχάριοι μαθητές και μαθήτριες αγαπούν το μάθημα των Ελληνικών και καταβάλλουν προσπάθειες να μάθουν τη γλώσσα. Οι πιο προχωρημένοι, όμως, είδαν πολύ αρνητικά το Πρόγραμμα, γιατί θεώρησαν ότι υποτιμήθηκαν οι γνώσεις τους και περιθωριοποιήθηκαν. Συχνά υπήρχε μια άρνηση από μέρους τους να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Από την άλλη προβληματίζονται για το πώς θα αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες των εξετάσεων» (Β.Δ.) «Όλοι οι μαθητές και μαθήτριες, που είναι ακροατές, επιθυμούν να εγγραφούν ως κανονικοί μαθητές, αλλά φοβούνται ότι δεν θα μπορέσουν να επιτύχουν στις σχετικές εξετάσεις. Ζητούν από τους εκπαιδευτικούς τους να τους προετοιμάσουν για τις εξετάσεις αυτές...» (Β.Δ.)
Ενέργειες κατά την εφαρμογή του Προγράμματος «Καμιά φορά μιλώ με τους καθηγητές που τους κάνουν ελληνικά. Στην έκθεση, για παράδειγμα, τι θέμα κάνουν, έτσι ώστε να τους κάνω κι εγώ κάτι αντίστοιχο για να τους βοηθήσω πάνω σε συγκεκριμένο θέμα που θα κάνουν στην τάξη.» (εκπαιδευτικός) «Ναι, κάποια επαφή υπάρχει (με τους άλλους συναδέλφους). Όχι και πάρα πολλή όμως». (εκπαιδευτικός) «Ενημερώθηκαν από την αρχή οι καθηγητές από τη Διεύθυνση ότι πρόκειται να λειτουργήσει αυτό το πιλοτικό Πρόγραμμα στο σχολείο Συνεννοούνται και μαζί μας, ας πούμε, οι πιο πολλές καθηγήτριες που διδάσκουν τα Νέα Ελληνικά, όταν γράψουν έκθεση στην τάξη έρχονται και μου τις φέρνουν και τις βλέπουμε μαζί.» (εκπαιδευτικός)
Ενέργειες κατά την εφαρμογή του Προγράμματος «Είχαμε δει κατά τη διάρκεια του μαθήματος, όταν τους εξηγούσα κάποιες λέξεις, μου έλεγαν «είναι παρόμοια και στη γλώσσα μας». Τότε είχα γράψει στον πίνακα κάποιες λέξεις και φώναζα, είχα Βούλγαρους, Ρώσους, Ουκρανούς και Άγγλους, και έρχονταν και έγραφαν τη λέξη στο αλφάβητο το δικό τους και πολλές φορές και τα γράμματα ήταν τα ίδια. Δηλαδή στα ρωσικά, για παράδειγμα, η λέξη κούκλα γραφόταν ακριβώς η ίδια και στα ρωσικά και στα βουλγάρικα. Αυτό το πράγμα τους άρεσε και μου λένε: «Κυρία, έχουμε ομοιότητες». Και αναφερθήκαμε στο ελληνικό αλφάβητο πώς ξεκίνησε και αυτό τους άρεσε, και άρχισαν να βλέπουν και διαφορετικά το μάθημα.» (εκπαιδευτικός) «Μέσα στα πλαίσια της εκδήλωσης για τον πόλεμο στη Γάζα δόθηκε η δυνατότητα στους αλλόγλωσσους μαθητές/τριες να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους από τον πόλεμο στο Ιράκ και να παρουσιάσουν σχετικές φωτογραφίες (τα αρχικά τους κείμενα τα έγραψαν στα αγγλικά, οι εκπαιδευτικοί τα μετέφρασαν και τους δίδαξαν πώς να τα παρουσιάσουν). Αντίστοιχα Ελληνοκύπριοι μαθητές/τριες παρουσίασαν τη φρίκη του πολέμου μέσα από μαρτυρίες για την τουρκική εισβολή.» (εκπαιδευτικός)
Συμπεράσματα από τη μέχρι τώρα εφαρμογή του Προγράμματος Να διευκρινιστεί η έννοια των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Να γίνει κατανοητή η δυνατότητα συνδυασμού της συμμετοχής στο Πρόγραμμα με διάφορες ταυτότητες στο σχολείο Να επιδιωχθεί η στέγαση επιμέρους δράσεων κάτω από ένα κοινό πρόγραμμα ένταξης των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Η δράση να είναι ευέλικτη και να προσαρμόζεται στις ατομικές ανάγκες των παιδιών
Στόχοι προγραμμάτων ένταξης αλλόγλωσσων παιδιών Υψηλές προσδοκίες Θετικό σχολικό κλίμα Αντιμετώπιση προκαταλήψεων και προώθηση ενταξιακών δράσεων Μεντορικές σχέσεις Γονεϊκή εμπλοκή Ακαδημαϊκή στήριξη (DfES, 2002)
Βασική προϋπόθεση προγραμμάτων ένταξης Τα δεδομένα της κάθε σχολικής μονάδας είναι μοναδικά και οι οποιεσδήποτε ενέργειες βελτίωσης των επιδόσεων των μαθητών/τριών αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν: Προγράμματα ένταξης στο σχολικό πρόγραμμα με συνεργασίες εκπαιδευτικών Πρόσθετη ενισχυτική διδασκαλία Απογευματινές «παιδικές/νεανικές λέσχες» για διεκπεραίωση της κατ οίκον εργασίας Ενίσχυση της προσωπικής ευθύνης των μαθητών με καθορισμό στόχων και αξιολόγηση της προόδου, εξατομικευμένη εργασία Συνεχή παρακολούθηση της προόδου
Ένα παράδειγμα Παρακολουθήστε το φιλμάκι από ένα σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Βρετανία και καταγράψτε: Ποιος είναι ο στόχος της σχολικής μονάδας Ποια είναι η μορφή και ο στόχος του προγράμματος ένταξης (induction course) Ποια είναι τα δεδομένα που καθορίζουν το πλαίσιο της τάξης αλλόγλωσσων παιδιών Ποιες είναι οι ενέργειες της εκπαιδευτικού εντός και εκτός της τάξης
Ποιος είναι ο στόχος της σχολικής μονάδας Αύξηση των ευκαιριών ζωής Βελτίωση επιδόσεων Συνεργασία όλων, ώστε το πρόγραμμα να μη θεωρείται ότι αφορά μόνο τη συγκεκριμένη ομάδα παιδιών ή τη συγκεκριμένη εκπαιδευτικό
Ποια είναι η μορφή και ο στόχος του προγράμματος ένταξης (induction course) Δώδεκα συναντήσεις Εστίαση σε Βασικό λεξιλόγιο μαθημάτων Βασικές δεξιότητες (ομιλία, ακρόαση/οδηγίες) Συνεννόηση με εκπαιδευτικούς των άλλων ειδικοτήτων και με τη Διεύθυνση.
Ποια είναι τα δεδομένα που καθορίζουν το πλαίσιο της τάξης αλλόγλωσσων παιδιών Δίγλωσση εκπαιδευτικός Δυνατότητα αξιοποίησης διερμηνέων Συνεχής ροή μαθητών στο σχολείο
Ποιες είναι οι ενέργειες της εκπαιδευτικού εντός και εκτός της τάξης Εκτός της τάξης Ενημέρωση όλων για το τι μπορεί να προσφέρει το Πρόγραμμα Συνεισφορά όλων για το ποιες είναι οι βασικές δεξιότητες και βασικό λεξιλόγιο που απαιτείται στο κάθε μάθημα Εντός της τάξης Δημιουργία κλίματος αποδοχής και κινητοποίηση/εμψύχωση - Προσανατολισμός στον στόχο της συνάντησης Διερεύνηση προϋπάρχουσας γνώσης Έμφαση στην κατανόηση οδηγιών Εξοικείωση με συνεργατική μέθοδο, εργασία σε ζευγάρια Σταδιακή μετακίνηση από το εύκολο στο δύσκολο Ποικιλία δραστηριοτήτων Λειτουργική ένταξη μητρικών γλωσσών Σύνδεση γλώσσας του σχολείου με καθημερινότητα Προσωπική νοηματοδότηση της νέας γνώσης
Ενέργειες που μπορούν να γίνουν στη σχολική μονάδα/ες όπου υπηρετώ Δυνατότητες Αδυναμίες Ευκαιρίες Προκλήσεις