ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ. Βρυξέλλες, 29/6/2012 Α.Π. Φ. 3070 / 260

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 29/6/2012 Α.Π. Φ. 3070 / 260 ΘΕΜΑ: Ετήσια Έκθεση για τη βελγική οικονομία και τις διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις Ελλάδος-Βελγίου το 2011 Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, την ετήσια έκθεση του Γραφείου μας σχετικά με τη βελγική οικονομία και τις διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις της Ελλάδος με το Βέλγιο. Στην ανάλυσή μας έχουμε περιλάβει και όσα στοιχεία υπάρχουν διαθέσιμα αναφορικά με τις εξελίξεις μέχρι και το πρώτο ήμισυ του τρέχοντος έτους. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Β' Συνημ.: Ετήσια έκθεση + 2 πίνακες εκατέρωθεν επενδύσεων Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2011 ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΛΓΙΟ... 3 A. Πληθυσμός:... 3 B. Έκταση:... 3 C. Κυριότερες πόλεις:... 5 D. Υποδομή:... 5 E. Κυριότερα λιμάνια:... 5 II. ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΕΛΓΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ... 6 III. ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 7 IV. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ - ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΕΓΕΘΩΝ ΒΕΛΓΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ...8 A. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)... 10 B. Κατά Κεφαλή ΑΕΠ... 12 C. Πληθωρισμός... 12 D. Δημοσιονομικό έλλειμμα... 13 E. Δημόσιο χρέος... 16 F. Αγορά εργασίας... 18 V. ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 21 A. Σύνολο εισαγωγών-εξαγωγών σε εκατ. ευρώ:... 21 B. Διμερές εμπόριο Ελλάδας Βελγίου... 26 C. Διμερές συμβατικό πλαίσιο:... 31 VI. ΆΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ... 32 VII. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 35 2

I. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΛΓΙΟ A. Πληθυσμός: Πληθυσμός: 10 973 000εκατ. κάτοικοι (εκτίμηση 2011) 57,6% στην Περιοχή της Φλάνδρας, 32,2% στην Περιοχή της Βαλλονίας, και 10,2% στην Περιοχή των Βρυξελλών. Ο πληθυσμός του Βελγίου είναι κατά 90% αστικός και αντιπροσωπεύει το 2,2% περίπου του συνολικού πληθυσμού της Ε.Ε. Περίπου το 10% του πληθυσμού είναι αλλοδαποί προερχόμενοι κυρίως από γειτονικές χώρες και από χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Αφρικής. Η ελληνική ομογένεια αριθμεί περίπου 30.000 άτομα, η πλειονότητα των οποίων έχει αποκτήσει την βελγική ιθαγένεια. B. Έκταση: Έκταση: 30.528 τετρ. χλμ. 13.522 τετρ. χλμ. Φλάνδρα, 16.844 τετρ. χλμ. Βαλλονία και 162 τετρ. χλμ. Βρυξέλλες Η έκταση αυτή αντιστοιχεί σε ποσοστό ίσο με το 1,3% της συνολικής έκτασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με πληθυσμιακή πυκνότητα 335 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο το Βέλγιο είναι, μετά την Ολλανδία, η πλέον πυκνοκατοικημένη χώρα της ΕΕ. 3

4

C. Κυριότερες πόλεις: Βρυξέλλες (πρωτεύουσα) με 1.892.000 κατοίκους (2009), Αμβέρσα με 961.000 κατοίκους, Γάνδη με 247.486 κατοίκους, Σαρλερουά με 203.464 κατοίκους, και Λιέγη με 194.715 κατοίκους. D. Υποδομές: Οδικό δίκτυο (μεγάλες οδικές αρτηρίες) 1.763 χλμ, σιδηροδρομικό δίκτυο 3.476 χλμ. E. Κυριότερα λιμάνια: Αμβέρσα (το δεύτερο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό λιμάνι μετά το Ρότερνταμ), Λιέγη (τρίτο μεγαλύτερο ποτάμιο λιμάνι της Ευρώπης) Γάνδη, και Ζίμπρουγκ. Το Βέλγιο διαιρείται σε τρεις γεωγραφικές και διοικητικές περιοχές: τη Φλάνδρα, τη Βαλλονία και τις Βρυξέλλες, οι οποίες υποδιαιρούνται σε δέκα επαρχίες που συγκεντρώνουν 589 κοινότητες: 262 η Βαλλονία, 308 η Φλάνδρα και 19 οι Βρυξέλλες. Το Βέλγιο απαρτίζεται εξάλλου από τρεις γλωσσικές κοινότητες: τη γαλλική (περίπου 4,5 εκατ.) τη φλαμανδική (περίπου 6,5 εκατ.) και τη γερμανική (περίπου 70.000). Οι διοικητικές περιοχές και οι γλωσσικές κοινότητες μαζί με την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση συγκροτούν επτά κέντρα αποφάσεων. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση αποφασίζει για θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας, δικαιοσύνης και κοινωνικής ασφάλισης ενώ στη δικαιοδοσία των τριών περιοχών ανήκουν τα κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα, η επιστημονική έρευνα, η γεωργική πολιτική, το εξωτερικό εμπόριο και η αναπτυξιακή βοήθεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η τάση αποκέντρωσης και αυτονομίας των τριών Περιφερειών σε θέματα κυρίως προϋπολογισμού και οικονομικής διαχείρισης, που οφείλεται κυρίως στις οικονομικές ανισότητες μεταξύ των Περιοχών αυτών και προωθείται έντονα από τη Φλάνδρα, ενδέχεται να οδηγήσει μελλοντικά στη μετεξέλιξη της χώρας σε συνομοσπονδία. Το Βέλγιο είναι ομοσπονδιακή δημοκρατία, με αρχηγό του κράτους τον Βασιλιά Αλβέρτο ΙΙ και πρωθυπουργό τον Elio Di Rupo. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από δύο σώματα: τη Γερουσία (74 μέλη) και τη Βουλή των Αντιπροσώπων (150 μέλη). H χώρα διήλθε μακρά περίοδο πολιτικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2010 και οδήγησε σε προσωρινή διακυβέρνηση της χώρας από «μεταβατική» κυβέρνηση υπό τον Yves Leterme, από τον Ιούνιο του 2010 μέχρι τον Δεκέμβριο 2011. Στις αρχές Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, η περίοδος της πολιτικής κρίσης έλαβε τέλος, καθώς 6 κόμματα δέχθηκαν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον εντολοδόχο σοσιαλιστή πρωθυπουργό Elio Di Rupo. Η κατάληξη των διαπραγματεύσεων των 6 κομμάτων για σχηματισμό κυβέρνησης έγινε υπό το βάρος της πίεσης των διεθνών αγορών στη βελγική οικονομία, και βασική 5

ανησυχία είναι ότι η πολιτική ήπιας λιτότητας που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση συνασπισμού ενδέχεται να «παγώσει» την μέχρι τώρα αναπτυσσόμενη, εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης, βελγική οικονομία. II. ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΕΛΓΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Η βελγική οικονομία είναι μια σύγχρονη οικονομία, θεμελιωμένη πρωταρχικώς στη δράση των πολλών ιδιωτικών επιχειρήσεων που εδρεύουν στη χώρα, ενώ τα κύρια πλεονεκτήματα της κεφαλαιοποίησής της αντλούνται από τη στρατηγική θέση της χώρας στο κέντρο της Ευρώπης, τα εξελιγμένα δίκτυα μεταφορών, τη διαφοροποιημένη βιομηχανική και εμπορική σύνθεση της παραγωγικής της βάσης και τον απόλυτα εξωστρεφή προσανατολισμό της βελγικής επιχειρηματικότητας. Ελλείψει ιδίων φυσικών πόρων, το Βέλγιο υποχρεούται να εισάγει μεγάλες ποσότητες πρώτων υλών και να εξάγει μεγάλους όγκους μεταποιημένων (κυρίως βιομηχανικών) αγαθών, γεγονός που καθιστά τη βελγική οικονομία ιδιαίτερα ευάλωτη στις ασταθείς διακυμάνσεις των διεθνών αγορών. Μετά από τέσσερα χρόνια ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, το δεύτερο εξάμηνο του 2008 και το πρώτο εξάμηνο του 2009 η βελγική οικονομία διήλθε περίοδο βαθιάς ύφεσης, υπό το βάρος της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Η οικονομία επλήγη κατ αρχάς από την κρίση στον τραπεζικό τομέα, καθώς οι τρεις σημαντικότερες βελγικές τράπεζες χρειάστηκε να λάβουν κρατική οικονομική ενίσχυση για να επιβιώσουν (Fortis, Dexia, KBC), ενώ η Fortis κατέληξε επιπλέον να εξαγοραστεί από τον γαλλικό όμιλο BNP Paribas. Στη συνέχεια η κρίση επηρέασε το εξωτερικό εμπόριο της χώρας, το οποίο παραδοσιακά κρατούσε υψηλά όλους τους βελγικούς δημοσιονομικούς δείκτες. Από την εν λόγω ύφεση, η βελγική οικονομία εξήλθε επισήμως το τρίτο τρίμηνο του έτους 2009 (σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Εθνική τράπεζα του Βελγίου), κατόπιν τεσσάρων διαδοχικών τριμήνων καθοδικής αναπτυξιακής πορείας. Η μελλοντική πορεία της βελγικής οικονομίας παραμένει σχετικά εύθραυστη, κυρίως εξαιτίας του υψηλού δημόσιου χρέους, καθώς και των δημόσιων δαπανών που είναι δύσκολο να μειωθούν δραστικά κατά τα επόμενα έτη, κυρίως εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Ιστορικά το Βέλγιο έχει αντιμετωπίσει κατά το παρελθόν προβλήματα υπερβολικού χρέους, όπως για παράδειγμα το 1993 (134% του ΑΕΠ). Χάρη σε πολυετή πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής που ακολούθησε, το δημόσιο χρέος υποχώρησε εντυπωσιακά έως το τέλος του 2007 (σε 84% του ΑΕΠ), στη συνέχεια όμως και κατά την περίοδο 2008-2009, με την αρχή της οικονομικής κρίσης και στη συνέχεια την παγκόσμια ύφεση, η πτωτική πορεία του χρέους ανεκόπη. Η ενίσχυση του τραπεζικού κλάδου προς αποφυγή πτώχευσης είχε ως αποτέλεσμα την εκτίναξη του δημόσιου χρέους του κράτους σε ποσοστό 89,3% του ΑΕΠ το 2008, σε 95,7% το 2009, 95,9% το 2010 και 98,2% το 2011. Οι διεθνείς αγορές δείχνουν ανησυχία για το υψηλό δημόσιο χρέος του Βελγίου το οποίο πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ και αυτό αντανακλάται στα υψηλά επιτόκια που ζητούν οι διεθνείς δανειστές. Το Βέλγιο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του 2011, αντιμετώπισε κατά περιόδους σοβαρές δυσκολίες δανεισμού από τις διεθνείς αγορές, εξαιτίας αυξημένου κόστους δανεισμού. Κύριες αιτίες υπήρξαν αφ ενός το υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, και αφ ετέρου η πολιτική κρίση που συνεχιζόταν. Μετά μάλιστα την εμπλοκή του βελγικού κράτους από τον Οκτώβριο του 2011 στη διάσωση του γαλλο-βελγικού τραπεζικού ομίλου DEXIA, με την εθνικοποίηση της βελγικής θυγατρικής κόστους 4 δις. - και την παροχή βελγικών κρατικών εγγυήσεων συνολικού ύψους 33,3 δις. κατόπιν της πρόσφατης απόφασης αύξησης των συνολικών τριμερών εγγυήσεων Γαλλίας-Βελγίου-Λουξεμβούργου σε 55 δις., εκφράζονται φόβοι ότι η δημοσιονομική ισορροπία του Βελγίου θα επιδεινωθεί, και το δημόσιο χρέος του θα εκτιναχθεί σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. 6

Κοινή διαπίστωση διεθνών χρηματοδοτικών οργανισμών αλλά και έγκυρων οικονομικών αναλυτών στη διάρκεια του 2011 αποτέλεσε το γεγονός ότι η βελγική Κυβέρνηση έπρεπε να προβεί άμεσα σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις ιδιαίτερα στον δραστικό περιορισμό κρατικών δαπανών στους τομείς κοινωνικών ασφαλίσεων και εργασίας, προκειμένου να μειώσει το δημόσιο χρέος της χώρας. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής καθυστέρησαν σημαντικά εξαιτίας της πολιτικής κρίσης που διήλθε η χώρα, η οποία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2010, οδήγησε σε προσωρινή διακυβέρνηση της χώρας από «μεταβατική» κυβέρνηση και επαναχρησιμοποίηση του προϋπολογισμού του 2010 κατά το 2011. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η πολιτική απραξία επί 1 1/2 έτος επέδρασε θετικά στην οικονομία, με την έννοια ότι δεν εθίγησαν η ιδιωτική κατανάλωση και οι ιδιωτικές επενδύσεις από κυβερνητικά μέτρα λιτότητας που θα είχαν περικόψει εισοδήματα, όπως για παράδειγμα η επιδιωκόμενη και από την Ε.Ε.- κατάργηση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των βελγικών μισθών, οι περικοπές σε συντάξεις και επιδόματα ανεργίας κ.α. Πολλοί αποδίδουν μάλιστα το γεγονός ότι το Βέλγιο κατατασσόταν μέχρι το 2011 μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ακριβώς σε αυτήν την πολιτική απραξία. Στο τέλος του 2011 ωστόσο, και συγκεκριμένα στις αρχές Δεκεμβρίου, σχηματίσθηκε Κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον σοσιαλιστή Elio Di Rupo, η οποία αμέσως ξεκίνησε να υλοποιεί πρόγραμμα λιτότητας, υπό τις εντεινόμενες πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των αγορών (βλ. και κατωτέρω, υπό κεφάλαιο IV). III. ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 2008 2009 2010 2011 2012* Μεταβολή πραγματικού ΑΕΠ (% μεταβολή) +0,9-2,7 +2,2 +2,0 +0,6 Ακαθάριστη κεφαλαιακή δαπάνη (% μεταβολή) +2,2-7,9-1,0 +5,2 +0,8 Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσιών (% μεταβολή) +1,8-11,3 +9,9 +4,4 0,0 Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσιών (% μεταβολή) +2,9-10,6 +8,7 +5,1 +0,3 Δημοσιονομικό αποτέλεσμα (% του ΑΕΠ) -1,0-5,6-3,8-3,7-2,8 Πρωτογενές αποτέλεσμα (% του ΑΕΠ) 2,8-2,0-0,4-0,4 +0,6 Δημόσιο χρέος (σε δισ. ευρώ) 309,2 326,2 340,3 361,7 - Δημόσιο χρέος (% του ΑΕΠ) 89,3 95,7 95,9 98,2 98,9 Κρατικά έσοδα (σε δις. ευρώ) 168,8 163,8 173,2 182,4 - Κρατικές δαπάνες (σε δις. ευρώ) 172,4 183,0 187,1 196,7 - Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% του ΑΕΠ) -1,6-1,6 +1,4-0,8-1,4 Πληθωρισμός (% μεταβολή) 4,5 0,0 2,3 3,5 2,6 Εναρμονισμένος δείκτης ανεργίας (%) 7,0 7,9 8,3 7,2 7,5 ΠΗΓΕΣ: EUROSTAT, Banque Nationale de Belgique, Institut des Comptes Nationaux Σημειώσεις: * Προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας Βελγίου, Institut des Comptes Nationaux 7

IV. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Στο τέλος Νοεμβρίου 2011, τα 6 βελγικά -ακόμη τότε διαπραγματευόμενα προς σχηματισμό Κυβέρνησης- κόμματα, υπό την πίεση της Ευρ. Επιτροπής, αλλά και της υποβάθμισης του κρατικού χρέους του Βελγίου από τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor s, κατέληξαν σε συμφωνία επί του σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2012, επί των στόχων για τους προϋπολογισμούς των επομένων ετών έως το 2015 και της υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η συμφωνία αυτή ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για σχηματισμό ομοσπονδιακής κυβέρνησης συνασπισμού και είχε ως σκοπό τον καθησυχασμό των κοινοτικών οργάνων και των διεθνών αγορών, καθώς εξάλειψε το ενδεχόμενο επανεκτέλεσης για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά του προϋπολογισμού του 2010. Το αρχικό σχέδιο προϋπολογισμού του 2012 στόχευε στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας στο 2,8% του ΑΕΠ, και μεσοπρόθεσμος στόχος ήταν και παραμένει η εξισορρόπηση εσόδων δαπανών έως το 2015 και η δημοσιονομική εξυγίανση. Αρχικά επιδιώχθηκε η εξοικονόμηση 11,3 δις. με μείωση των κρατικών δαπανών κατά 42% και αύξηση των εσόδων κατά 34% στον προϋπολογισμό του 2012, καθώς επίσης και με υιοθέτηση πρόσθετων εκτάκτων μέτρων. Περιορισμός κρατικών δαπανών προβλέπεται κυρίως στους τομείς χρηματοδότησης κρατικών φορέων, χρηματοδότησης κοινοβουλίου, βασιλικής οικογένειας κλπ., δράσεων αναπτυξιακής συνεργασίας, χρηματοδότησης κρατικών επιχειρήσεων, παροχής διαφόρων εισοδηματικών ενισχύσεων προς τους πολίτες, χρηματοδότησης συντάξεων από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, δαπανών υγειονομικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και κόστους επιδομάτων ανεργίας. Από την άλλη πλευρά, προβλέπεται αύξηση φορολογίας ακινήτων, υπεραξίας μετοχών και χρηματιστηριακών συναλλαγών, κατάργηση διαφόρων φοροαπαλλαγών προς επιχειρήσεις, αύξηση ειδικών φόρων και ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, κ.α. Επιπλέον, προβλέπονταν και άλλα, διαρθρωτικής φύσεως έκτακτα μέτρα, ορισμένα από τα οποία ήδη ελήφθησαν στη συνέχεια του τρέχοντος έτους, όπως η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η άρση του τραπεζικού απορρήτου για συγκεκριμένες περιπτώσεις, η επιβολή τραπεζικού φόρου ανάλογα με τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο εκάστου τραπεζικού ιδρύματος, η επανακρατικοποίηση του ταμείου εγγύησης καταθέσεων, η επιβολή ποσοστώσεων στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κ.α. Το συμφωνηθέν σχέδιο προϋπολογισμού του Νοεμβρίου άφηνε άθικτα ορισμένα ακανθώδη ζητήματα, όπως για παράδειγμα την επιδιωκόμενη από την Ε.Ε. και τη βελγική εργοδοσία κατάργηση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των βελγικών μισθών, ενώ παράλληλα εκτιμάται ότι τοποθέτησε δυσανάλογα μεγάλα βάρη στις βελγικές επιχειρήσεις, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την ανακοπή της οικονομικής ανάπτυξης και τη βύθιση της βελγικής οικονομίας σε ύφεση. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η βελγική κυβέρνηση ανήγγειλε πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα παγώματος των ομοσπονδιακών δαπανών το 2012, καθώς επίσης υιοθέτησε σειρά πρόσθετων διοικητικών μέτρων κυρίως για την πάταξη της φοροαποφυγής. Το βελγικό κράτος έχει θέσει στο στόχαστρό του ειδικότερα τις offshore καταθέσεις, καθώς και τα έσοδα ορισμένων ιδιαίτερα κλάδων δραστηριότητας (κατασκευές, υπηρεσίες τουρισμού και εστίασης), ενώ απλοποιούνται οι διαδικασίες για διεξαγωγή φορολογικής έρευνας και επισπεύδεται η είσπραξη προστίμων. Περαιτέρω, στις αρχές Μαρτίου του 2012 επετεύχθη πολιτική συμφωνία μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων που στηρίζουν την Κυβέρνηση συνεργασίας με σκοπό την αναπροσαρμογή του ήδη περιοριστικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού του 2012 προς εξοικονόμηση πρόσθετων κονδυλίων 2,5 δις. πέραν των περικοπών 11,3 δις. που είχαν προβλεφθεί στο αρχικό σχέδιο προϋπολογισμού. Τα δημοσιονομικά μέτρα που 8

ανακοινώθηκαν το Μάρτιο και χαρακτηρίστηκαν από την Κυβέρνηση συνασπισμού ως δίκαια και ισορροπημένα, συνίστανται κυρίως σε πρόσθετη φορολόγηση των χρηματιστηριακών συναλλαγών, των προϊόντων καπνού, καθώς και σε εντατική εκστρατεία πάταξης της φοροαποφυγής και της φορολογικής απάτης και περικοπές περιττών κρατικών δαπανών. Σύμφωνα με εδώ έγκυρες πηγές, κατά την επόμενη τριετία θα απαιτηθούν πρόσθετα κονδύλια εξοικονόμησης 24 δις. στο πλαίσιο του βελγικού Προγράμματος Σταθερότητας, το οποίο προβλέπει ισοσκέλιση του προϋπολογισμού έως το 2015. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου του Βελγίου οι οποίες κατατέθηκαν στην Κυβέρνηση στο τέλος παρελθόντος Μαρτίου, κατά το 2013 η προσπάθεια δημοσιονομικής εξοικονόμησης θα αντιπροσωπεύει το 1,2% του ΑΕΠ, ήτοι 5 δις, κατά το 2014 το 2,1% του ΑΕΠ ή 8 δις. και το 2015 το 2,9% του ΑΕΠ ή 11 δις. Συνεπώς την προσεχή τριετία δρομολογείται αυστηρή λιτότητα προς εξοικονόμηση 24 δις., επιπροσθέτως των 13 δις. που εξοικονομούνται συνολικά κατά το τρέχον έτος. Είναι βέβαιο ότι η εξοικονόμηση αυτή δημοσιονομικών πόρων, που μέχρι σήμερα υλοποιείται από την Κυβέρνηση Di Rupo βασικά μέσω φορολογικών μέτρων και «παγώματος» κρατικών δαπανών και πάντοτε με το σκεπτικό της ήπιας λιτότητας ώστε να θιγούν κατά το λιγότερο δυνατόν οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και η οικονομική ανάπτυξη, θα πρέπει κατά την προσεχή τριετία να ενταθεί δια της λήψης πληθώρας πρόσθετων μέτρων, τα οποία ενδεχομένως θα περιλαμβάνουν και αποσπασματικά εισπρακτικά μέτρα, προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι της ισοσκέλισης. Εάν στις ως άνω παραμέτρους προστεθεί και η προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί για την δημοσιονομική ισοσκέλιση και των με ισχυρές τάσεις ανταγωνισμού- περιφερειακών και τοπικών αρχών έως το 2015 κατά πάσα πιθανότητα και με μεταφορά σε αυτές αρμοδιοτήτων που σήμερα χρηματοδοτούνται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση- είναι φανερό ότι συντίθεται ένα ιδιαίτερα δύσκολο σκηνικό για την βελγική Κυβέρνηση και το βελγικό λαό κατά την προσεχή τριετία. Στο τέλος Μαρτίου τ.ε. ανακοινώθηκαν από τη βελγική Στατιστική Υπηρεσία (Institut des Comptes Nationaux) τα προσωρινά στοιχεία δημοσιονομικού ελλείμματος και δημοσίου χρέους του Βελγίου για το έτος 2011, καθώς επίσης και σειρά μακροοικονομικών δεικτών για το περασμένο έτος. Σημειωτέον ότι τα στοιχεία αυτά αναθεωρήθηκαν ελαφρώς στα μέσα Ιουνίου τ.ε. και απεικονίζονται στον πίνακα των μακροοικονομικών μεγεθών υπό κεφάλαιο III. Με βάση τα εν λόγω στοιχεία, τα οποία κοινοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του Βελγίου που απορρέουν από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2011 ανήλθε σε 14,28 δις., ήτοι 3,7% του ΑΕΠ (ενώ το πρωτογενές έλλειμμα σε 1,51 δις. ή 0,4% του ΑΕΠ). Το δημόσιο χρέος ανήλθε σε 361,73 δις., ήτοι 98,2% του ΑΕΠ, έναντι 340,3 δις. ή 95,9% του ΑΕΠ το 2010. Οι πρωτογενείς δαπάνες αυξήθηκαν κατά 0,6% του ΑΕΠ και ανήλθαν σε 49,9% του ΑΕΠ, κυρίως ως αποτέλεσμα των μικρών αυξήσεων των επενδυτικών δαπανών και των παροχών κοινωνικής ασφάλισης. Οι δαπάνες τόκων μειώθηκαν. Τα κρατικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 0,7% του ΑΕΠ, ανερχόμενα σε 49,5% του ΑΕΠ, κυρίως λόγω σημαντικής αύξησης των φορολογικών εσόδων από επιχειρήσεις, καθώς και των πληρωμών προμηθειών για εγγυήσεις και μερισμάτων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ως αποτέλεσμα των κρατικών παρεμβάσεων στον εν λόγω τομέα στο πλαίσιο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Η αύξηση του δημοσίου χρέους κατά 2,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2010 αιτιολογείται από την Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου ως οφειλόμενη στη χρηματοδότηση της κρατικοποίησης της τράπεζας DEXIA από το βελγικό δημόσιο, την αύξηση του διμερούς δανεισμού προς την Ελλάδα στο πλαίσιο του συστήματος διάσωσης της 9

οικονομίας της που έχει τεθεί σε ισχύ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2010, και στη συμμετοχή στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης (EFSF) υπέρ Ιρλανδίας και Πορτογαλίας. Όσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατέγραψε το 2011 έλλειμμα ύψους 3,4% του ΑΕΠ (έναντι 3% το 2010), οι περιφέρειες και οι κοινότητες κατέγραψαν έλλειμμα 0,2% του ΑΕΠ (έναντι 0,7% το 2010), οι τοπικές αρχές έκλεισαν με ισοσκελισμένο προϋπολογισμό (όπως και τα 2009 και 2010), και τέλος οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης κατέγραψαν έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ (το ίδιο με το 2010). Από πλευράς μακροοικονομικών δεικτών κυριαρχεί η θετική αναπτυξιακή πορεία της βελγικής οικονομίας το 2011, με ρυθμό ανάπτυξης 2%, με σημαντική αύξηση των επενδύσεων (+5,2%), καθώς και του εξωτερικού εμπορίου κατά 14,3%. Κεντρικό βέβαια ζήτημα που τίθεται για το 2012 και τα επόμενα χρόνια είναι κατά πόσον αυτή η γενικά ικανοποιητική εικόνα της βελγικής οικονομίας μπορεί να συνεχισθεί υπό το βάρος των δημοσιονομικών μέτρων που έχει λάβει και των πρόσθετων που πρόκειται να λάβει η κυβέρνηση Di Rupo στην προσπάθεια ισοσκέλισης του προϋπολογισμού έως το 2015 (βελγικό Πρόγραμμα Σταθερότητας). Σύμφωνα πάντως με τις αναθεωρημένες προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας, το 2012 αναμένεται μικρός έστω αναπτυξιακός ρυθμός, της τάξης του 0,6%. Το 2011 παρατηρούμε εξάλλου την σαφή επιδείνωση του πληθωρισμού σε 3,5% από 2,3% το 2010, τη μείωση της ανεργίας (εναρμονισμένος δείκτης) σε 7,2% από 8,3% το 2010, και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (0,8% του ΑΕΠ). A. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) Το βελγικό ΑΕΠ αντιπροσωπεύει το 2,8% του συνολικού ΑΕΠ της Ε.Ε. (στοιχεία 2011) και το 1% περίπου του ΟΟΣΑ (κατά 30% ανώτερο του μέσου κοινοτικού όρου). Το Βέλγιο είναι ένας σημαντικός εμπορικός κόμβος και διαμετακομιστικό κέντρο, με εξαιρετικά αναπτυγμένο δίκτυο μεταφορών, από όπου διακινούνται προϊόντα και υπηρεσίες σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. και τρίτες χώρες. Η βιομηχανική και εμπορική βάση του Βελγίου είναι εξαιρετικά ευρεία και διαφοροποιημένη, και η βελγική αγορά, παρά τα διαρθρωτικά προβλήματα που παρουσιάζει σήμερα η αγορά εργασίας (χαμηλό ποσοστό απασχόλησης, υψηλό εργατικό κόστος), θεωρείται από τις πλέον δυναμικές και ανταγωνιστικές στον ευρωπαϊκό χώρο, αν όχι παγκοσμίως. Η βελγική οικονομία κατατάσσεται μεταξύ των πλέον εξωστρεφών και ανταγωνιστικών σε παγκόσμιο επίπεδο, με τις εξαγωγές να προσεγγίζουν (το 2011) το 67% του βελγικού ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές). Η εξωστρέφεια αυτή της βελγικής οικονομίας είναι ο παράγων που, σύμφωνα με έγκυρους διεθνείς οικονομικούς αναλυτές, έχει βοηθήσει μέχρι σήμερα το Βέλγιο να μετριάσει κάπως τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Από την άλλη πλευρά βέβαια, το γεγονός ότι η βελγική οικονομία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το διεθνές εμπόριο, την καθιστά αρκετά ευαίσθητη στις μεταβολές του, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Με βάση τα αναθεωρημένα στατιστικά στοιχεία του Ιουνίου 2012, η βελγική κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα αναμένουν για το 2012 θετικό ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 0,6%, έναντι αρχικής πρόβλεψης του Μαρτίου για μικρή συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,1% και έναντι ρυθμού ανάπτυξης 2% που σημειώθηκε το 2011. 10

Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 Σε σταθερές τιμές έτους 2009 (εκατ. ) % μεταβολή σε σύγκριση με προηγούμενο έτος ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 355.392 348.310 340.732 350.055 347.100 2,0 2,2-2,7 0,9 2,8 360000 355000 350000 345000 340000 347.100 350.055 355.392 335000 348.310 330000 2007 2008 340.732 2009 2010 2011 Σε σταθερές τιμές 2009 (εκατ. ) 5,0 4,0 3,0 2,8 2,2 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0 0,9 2007 2008 2009 2010 2011-2,7 % μεταβολή σε σύγκριση με τιμή προηγούμενου έτους 2,0 11

B. Κατά Κεφαλή ΑΕΠ Το κατά κεφαλή ΑΕΠ του Βελγίου παρέμεινε υψηλό κατά το έτος 2011, διατηρώντας το Βέλγιο μεταξύ των χωρών με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ παγκοσμίως. Το βελγικό κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι κατά ποσοστό 33,5% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (Ε.Ε.-27) και το έβδομο υψηλότερο μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης 1. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι οι Βρυξέλλες συγκαταλέγονται μεταξύ των τριών πλουσιότερων πόλεων της Ευρώπης, κυρίως λόγω των υψηλά αμειβόμενων μη-μόνιμων κατοίκων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat έτους 2009, στις Βρυξέλλες το ΑΕΠ ανά κάτοικο (σε όρους PPS) ανέρχεται σε 52.500 ευρώ, στην Αμβέρσα σε 31.700 ευρώ, στην περιοχή της Braband Flamant σε 29.700 ευρώ, ενώ στην περιοχή της Braband Wallon σε 28.100 ευρώ. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Λιέγης είναι αρκετά χαμηλότερο και ανέρχεται σε 20.700 ευρώ. Μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων, οι Βρυξέλλες κατατάσσονται τρίτες, μετά από το Λονδίνο (78.000 ευρώ) και το Λουξεμβούργο (62.500 ευρώ). Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 Σε Ευρώ ( ) 33.500 32.600 31.600 32.299 31.600 30.200 29.000 ΠΗΓΗ : EUROSTAT 35000 30000 25000 20000 15000 29.000 30.200 31.600 32.299 31.600 32.600 33.500 10000 5000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Σε Ευρώ ( ) C. Πληθωρισμός Τον Ιούλιο του 2008 ο βελγικός πληθωρισμός ανήλθε σε ποσοστό 5,91%, αγγίζοντας την υψηλότερη τιμή των τελευταίων 25 χρόνων. Έκτοτε η πορεία του υπήρξε καθοδική μέχρι και το φθινόπωρο του έτους 2009, οπότε και άρχισε πάλι να αυξάνεται. Το 2009 ο πληθωρισμός στο Βέλγιο ανήλθε σε μηδενικά επίπεδα, το 2010 ωστόσο ανήλθε στο 2,3%, 1 http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=nama_aux_gph&lang=en 12

ενώ το 2011 σημείωσε περαιτέρω άλμα στο 3,5%. Για το 2012, οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου επαναφέρουν τον πληθωρισμό σε επίπεδα κάτω του 3%, και συγκεκριμένα στο 2,6%. Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 % Ποσοστό 3,5 2,3 0,0 4,5 1,8 2,3 2,5 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,52011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2,3 2,3 2 1,8 1 0,0 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 % Ποσοστό Πληθωρισμoύ. D. Δημοσιονομικό έλλειμμα Η οικονομική ενίσχυση των βελγικών τραπεζών δια της χορήγησης δανείων ή εγγυήσεων είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος ήδη από το έτος 2008. Το έτος 2009 το έλλειμμα ανήλθε σε 5,6% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα αυτό, που υπήρξε το υψηλότερο που έχει σημειωθεί μετά το 1993 (7,7% του ΑΕΠ), εξηγείται από την οικονομική κρίση: την επίπτωση του σχεδίου ανάκαμψης, την άνοδο των κοινωνικών 13

δαπανών, τη μείωση των φορολογικών εσόδων. Το σημαντικότερο τμήμα του ελλείμματος προέρχεται από το ομοσπονδιακό κράτος. Το 2010, το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε σε 3,8% του ΑΕΠ και το 2011 σε 3,7% του ΑΕΠ, ενώ για το 2012 στόχος είναι να μειωθεί ακόμη περισσότερο, σύμφωνα και με τις επιταγές της Ε.Ε. και για να εξέλθει η χώρα της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, στο 2,8%. Βέλγοι αναλυτές εκτιμούν ότι τα υψηλότερα κόστη δανεισμού που αντιμετώπισε το Βέλγιο το 2011 σχετίζονται περισσότερο με μία γενικευμένη διεθνή ανησυχία για την κατάσταση στην ευρωζώνη, παρά με την καθ εαυτού κατάσταση της βελγικής οικονομίας. Οι βελγικές αρχές επιχειρηματολογούν υπέρ της άποψης ότι η βελγική οικονομία είναι υγιέστερη από εκείνες των χωρών που προσέτρεξαν στο μηχανισμό στήριξης, με προοπτικές ισχυρής ανάπτυξης και με πρόγραμμα ισοσκέλισης του προϋπολογισμού έως το 2015 (βελγικό Πρόγραμμα Σταθερότητας). Η δημοσιονομική προσαρμογή, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση και ενίσχυση της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος που βρίσκονται σε εξέλιξη- καθώς και η υιοθέτηση διαρθρωτικών αναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων κρίνονται από την Ε.Ε., το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τους διεθνείς αναλυτές ως απαραίτητες προϋποθέσεις για να μην περιέλθει το Βέλγιο σε δυσχερή θέση και αντιμετωπίσει προβλήματα αναχρηματοδότησης του δημόσιου χρέους του, όπως συνέβη για παράδειγμα στην περίπτωση της Ελλάδας. Σημειωτέον ότι στο πλαίσιο του «ευρωπαϊκού εξαμήνου» συντονισμού οικονομικών και δημοσιονομικών πολίτικων, στις 30 Μαΐου τ.ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε τις συστάσεις της για τη βελγική οικονομία, οι οποίες επικεντρώνονται σε επτά τομείς της κοινωνικο-οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Συνοψίζουμε κατωτέρω τις ακόλουθες σημαντικότερες πτυχές των εν λόγω συστάσεων: - Διαπιστώνεται επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, οφειλόμενη κυρίως στην επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου, καθώς επίσης σημαντικές ζημίες στον επιχειρηματικό τομέα και πτώση του επιπέδου ανταγωνιστικότητας της βελγικής οικονομίας. Η πτώση της ανταγωνιστικότητας αποδίδεται βασικά στην άνοδο του εργατικού κόστους με ταχυτέρους ρυθμούς απ ότι στους σημαντικούς γειτονικούς εμπορικούς εταίρους του Βελγίου και μελή της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία). - Όσον αφορά τη φορολογική πολιτική, διαπιστώνεται ότι τα διάφορα φορολογικά μετρά που υιοθέτησε τους προηγούμενους μήνες η βελγική κυβέρνηση δεν οδηγούν σε δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, τα οποία εξακολουθούν να βαρύνουν τους μισθωτούς, αυξάνοντας κατ αυτόν τον τρόπο και το εργατικό κόστος. Η έκθεση διαπιστώνει την ύπαρξη περιθωρίων αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ, καθώς και φορολόγησης των ακινήτων στις πραγματικές τους αξίες. Προτείνεται εξάλλου η «πράσινη» φορολόγηση των καυσίμων και η επιβολή φόρου εκπομπών άνθρακα, ώστε να δοθεί αναπτυξιακή δυναμική φιλική προς το περιβάλλον. Επισημαίνεται ακόμη η ανάγκη συντονισμού των φορολογικών πολιτικών μεταξύ ομοσπονδιακών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, δεδομένου του αποκεντρωμένου διοικητικού συστήματος του Βελγίου. - Στο πλαίσιο αναμόρφωσης των συστημάτων υγείας και κοινωνικών ασφαλίσεων, προτείνεται η περικοπή των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, καθώς επίσης και η σύνδεση του ορίου συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής. - Στον τομέα της πραγματικής οικονομίας, προτείνεται η περαιτέρω ενίσχυση των επιπέδων ρευστότητας των εγχώριων τραπεζών, και ιδιαίτερα των ασθενέστερων, ώστε να μην υπάρξει διατάραξη της ροής χρηματοδότησης της οικονομίας. - Διαπιστώνεται επίσης ότι οι πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης, παρά τη διάθεση αυξημένων κονδυλίων από τη βελγική κυβέρνηση, καθίστανται μάλλον 14

αναποτελεσματικές εξαιτίας άλλων παραγόντων, όπως η έλλειψη συντονισμού κατά την υλοποίηση αυτών των πολιτικών. - Σχετικά με την αύξηση του εργατικού κόστους, εκτιμάται ότι παρά την απόφαση της βελγικής κυβέρνησης να περιορίσει την πραγματική αύξηση των μισθών κατά την τρέχουσα διετία σε ποσοστό 0,3%, οι ονομαστικοί μισθοί έχουν σημειώσει σημαντική άνοδο. Για την αντιμετώπιση του φαινόμενου αυτού προτείνεται η περίληψη στις συμφωνίες των κοινωνικών εταίρων και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ρητρών προσωρινού «παγώματος» της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού. - Επισημαίνεται τέλος η αναγκαιότητα εξυγίανσης και ενίσχυσης της διαφάνειας και του ανταγωνισμού στον κλάδο μεταφορών και ιδιαίτερα των σιδηροδρομικών μεταφορών. ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Σε εκ. -14.282,6-13.940,3-19.286,3-3.577,6-323,5 991,7 % ΑΕΠ -3,7-3,8-5,6-1,0-0,3 0,1 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 5.000,00 0,00-5.000,00-10.000,00-3.577,60-323,50 991,70-15.000,00-20.000,00 Σε εκ. -14.282,60-13.940,30-19.286,30 2011 2010 2009 2008 2007 2006 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0 0,1 2011 2010 2009 2008-0,3 2007 2006-1,0-3,7-3,8-5,6 % ΑΕΠ 15

E. Δημόσιο χρέος Η ενίσχυση του τραπεζικού κλάδου προς αποφυγή πτώχευσης είχε ως αποτέλεσμα την εκτίναξη του δημόσιου χρέους του κράτους σε ποσοστό 89,3% του ΑΕΠ το 2008, σε 95,7% το 2009, 95,9% το 2010 και 98,2% το 2011. Οι προοπτικές για το 2012 σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου φέρνουν το χρέος στο 98,9% του ΑΕΠ. Οι διεθνείς αγορές δείχνουν ανησυχία για το υψηλό δημόσιο χρέος του Βελγίου, και αυτό αντανακλάται στα υψηλότατα επιτόκια που ζητούν οι διεθνείς δανειστές. Σημειωτέον ότι το βελγικό δημόσιο χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία EUROSTAT του 2011 ήταν το πέμπτο υψηλότερο μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, μετά τις Ελλάδα, Ιταλία, Ιρλανδία και Πορτογαλία από πλευράς υψηλής αναλογίας δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. Το Βέλγιο, στη διάρκεια του 2011, αντιμετώπισε κατά περιόδους και ιδιαίτερα προς το τέλος του έτους, σημαντικές δυσκολίες δανεισμού από τις διεθνείς αγορές εξαιτίας αυξημένου κόστους δανεισμού, οφειλόμενου κατά βάση στο υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους και στην πολιτική κρίση. Μετά την εμπλοκή του βελγικού κράτους από τον Οκτώβριο του 2011 στη διάσωση του γαλλο-βελγικού τραπεζικού ομίλου DEXIA, με την εθνικοποίηση της βελγικής θυγατρικής κόστους 4 δις. - και την παροχή βελγικών κρατικών εγγυήσεων συνολικού ύψους 33,3 δις., υπάρχει σημαντική πιθανότητα να επιδεινωθεί η δημοσιονομική ισορροπία του Βελγίου και το δημόσιο χρέος του να εκτιναχθεί σε υψηλότερα επίπεδα. Στα μέσα Δεκεμβρίου 2011, σχεδόν ένα μήνα μετά την υποβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από την Standard & Poor s, και παρά τη λήξη της περιόδου πολιτικής κρίσης στο Βέλγιο, ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody s προέβη σε υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας του Βελγίου κατά δυο βαθμίδες, σε AA3 από AA1. Το σκεπτικό ήταν αφ ενός η αβεβαιότητα στην ευρωζώνη που δημιουργεί ιδιαίτερα αρνητικές προοπτικές για υπερχρεωμένα κράτη μέλη, αφ έτερου δε η εξωστρέφεια της βελγικής οικονομίας και η εξάρτησή της από τις εξαγωγές, που αναμενόταν να πληγούν από την ύφεση και τα μέτρα λιτότητας στις οικονομίες των εμπορικών εταίρων του Βελγίου, καθώς βεβαίως και η εμπλοκή του βελγικού κράτους στη διάσωση του ομίλου Dexia. Η κρίση εμπιστοσύνης των επενδυτών στις αγορές ομολόγων χωρών της ευρωζώνης οδήγησε το Νοέμβριο 2011 τα spreads, τις αποδόσεις και τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) κρατικού χρέους χωρών της ευρωζώνης μεταξύ των οποίων το Βέλγιο, σε υψηλότατα επίπεδα. Στα μέσα Νοεμβρίου, το Βέλγιο άντλησε με αρκετή δυσκολία δανεισμό μέσω εντόκων γραμματίων του δημοσίου καταβάλλοντας το υψηλότερο επιτόκιο της τελευταίας τριετίας, πλησίον του 5% (το οποίο λίγο αργότερα πλησίασε και τα επίπεδα του 6% για να αποκλιμακωθεί στη συνέχεια, βλ. κατωτέρω), ενώ το spread των δεκαετών βελγικών ομόλογων ανήλθε στις 315 μονάδες βάσης έναντι των γερμανικών (υψηλότερο επίπεδο από το 1993). Σε επίσης ιστορικά υψηλά επίπεδα εκτινάχθηκαν τα ασφάλιστρα κίνδυνου (CDS) βελγικού χρέους. Σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές, οι πιέσεις των αγορών σε χώρες σαν το Βέλγιο, αντανακλούν την επέκταση της κρίσης στον πυρήνα της ευρωζώνης, εντείνοντας τις ανησυχίες των επενδυτών περί συστημικού κινδύνου που απειλεί τη συνοχή της ευρωζώνης. Το Δεκέμβριο 2011, το επιτόκιο των βελγικών δεκαετών ομολόγων ανερχόταν σε 4,40%, ευρισκόμενο σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα του Νοεμβρίου. Σύμφωνα με την κρατούσα βελγική οπτική, η χώρα είναι «παράπλευρο» θύμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, και τα επιτόκια δανεισμού του Βελγίου έχουν επηρεαστεί προς τα επάνω από τη γενικευμένη αναταραχή. Η οπτική αυτή αποσιωπά βεβαίως το γεγονός ότι το Βέλγιο είναι από τις πλέον χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης. Στο Βέλγιο, όπως και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, προβάλλεται αρκετά έντονα η αντίληψη ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με «περισσότερη» Ευρώπη και μεγαλύτερες παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με αγορά κρατικών ομόλογων ώστε να αποφευχθεί η εξάπλωση της κρίσης. Σε αυτό το πνεύμα, χαιρετίστηκε από τα βελγικά μέσα η ψήφιση στα 16

μέσα Νοεμβρίου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κανονισμού που επιβάλει περιορισμούς στις ανοικτές πωλήσεις και τις αγοραπωλησίες ασφάλιστρων κίνδυνου (CDS), περιορίζοντας έτσι την κερδοσκοπία. Σημειώνουμε ωστόσο μία ιδιαίτερη πτυχή των βελγικών δημόσιων οικονομικών, η οποία παραδοσιακά δρα επιβοηθητικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων χρέους στο Βέλγιο, συγκεκριμένα δια της άντλησης εσωτερικού δανεισμού. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2011, η απερχόμενη μεταβατική Κυβέρνηση Leterme άντλησε με απόλυτη επιτυχία κονδύλια ύψους 5,73 δις. ευρώ δια της διάθεσης κρατικών ομολόγων σε Βέλγους πολίτες. Το συνολικό ποσό που συλλέχθηκε από τον εσωτερικό αυτόν ομολογιακό δανεισμό υπήρξε ιστορικά υψηλό (το προηγούμενο υψηλότερο πόσον που είχε ποτέ συγκεντρωθεί με εσωτερικό δανεισμό ήταν 510 εκατ. Ευρώ, το 1998). Στη διάρκεια του τρέχοντος έτους πραγματοποιήθηκαν ακόμη δύο εκδόσεις ομολογιακών δανείων (στις αρχές Μαρτίου και Ιουνίου) από τις οποίες αντλήθηκαν 105,28 εκατ. ευρώ. Ο εσωτερικός ομολογιακός δανεισμός αποτελεί πρακτική που έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα στο Βέλγιο, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1990, προκειμένου να αντιμετωπίσει το μεγάλο τότε πρόβλημα χρέους, και στοχεύει στην κατεύθυνση ενός τουλάχιστον μέρους της σε υψηλά επίπεδα- αποταμίευσης των Βέλγων σε κρατικούς τίτλους. Σύμφωνα με έγκυρους οικονομικούς αναλυτές, η αποταμίευση Βέλγων υπηκόων υπερκαλύπτει το επίπεδο του βελγικού δημοσίου χρέους. Οι βελγικές αρχές αναγνωρίζουν μεν το υψηλό επίπεδο του δημοσίου χρέους της χώρας, ωστόσο διατείνονται ότι οι προοπτικές εξέλιξής του είναι ευνοϊκές διότι έχει εκδοθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου σε ευρώ, κάτι που το απαλλάσσει εκ πρώτης όψεως από κινδύνους συναλλαγματικών μεταβολών. Σημειώνουμε βεβαίως ότι το 53% του βελγικού χρέους βρίσκεται εις χείρας αλλοδαπών, και το 26,1% εκτός ευρωζώνης. Επίσης, το μακροπρόθεσμο χρέος της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης αντιστοιχεί σε 78,4% του συνολικού δημοσίου χρέους (το συνολικό δημόσιο μακροπρόθεσμο χρέος αντιστοιχεί σε 86,4% του συνολικού χρέους). Η ανάλυση του βελγικού δημοσίου χρέους υποδεικνύει την ανάγκη υιοθέτησης μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής που προβλέπονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Βελγίου, ώστε το χρέος να αρχίσει να μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 2012 και να φθάσει στα επίπεδα του 90% το 2015. Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Σε εκατ. 361.735 340.303 326.186 309.198 282.106 280.413 % ΑΕΠ 98,2 95,9 95,7 89,3 84,0 88,0 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 17

400000 350000 300000 280.413 250000 200000 150000 361.735 340.303 326.186 309.198 282.106 100000 50000 0 Σε εκατ. 2011 2010 2009 2008 2007 2006 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 98,2 95,9 95,7 89,3 88,0 84,0 2011 2010 2009 2008 2007 2006 % ΑΕΠ F. Αγορά εργασίας Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Εθνικού Γραφείου Εργασίας (ONEM) που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2012, το ποσοστό των ανέργων το 2011 ανήλθε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1992 και είναι συγκρίσιμο με τα επίπεδα προ της τρέχουσας οικονομικής κρίσεως που ξεκίνησε το 2008. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα επίσημα βελγικά στατιστικά στοιχεία, ο εναρμονισμένος δείκτης ανεργίας το 2011 ανήλθε σε 7,2%, έναντι 8,3% το 2010. Η βελτίωση αυτή οφείλεται σύμφωνα με τους αναλυτές στην σχετικά καλή οικονομική συγκυρία το 2011 και τον θετικό ρυθμό ανάπτυξης 2%, στα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της προσωρινής λόγω κρίσης- ανεργίας τα οποία μείωσαν τον αριθμό απολύσεων, καθώς και στα προγράμματα υποστήριξης των ανέργων. Το επίπεδο της ανεργίας μειώθηκε αισθητά στη Βαλλονία κατά 6,2% περιοχή με παραδοσιακά υψηλή ανεργία η οποία ωστόσο βαίνει μειούμενη από το 2007- παρέμεινε περίπου αμετάβλητο στην Φλάνδρα (+0,2%), αυξήθηκε ωστόσο αισθητά στις Βρυξέλλες, κατά 7,2%. Η χειροτέρευση αυτή της εικόνας στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με τα στοιχεία της 18

έκθεσης, οφείλεται πρωτίστως στην υψηλοτάτη ανεργία των μη Ευρωπαίων μεταναστών, καθώς και στην επιδείνωση κατά 15%- του επιπέδου ανεργίας των ηλικιών άνω των 50 ετών. Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας έκθεσης, η συνολική μακροχρόνια ανεργία μεταξύ του 2007 και του 2011 έχει μειωθεί σημαντικά κατά 11,7%, ενώ αντιθέτως έχει αυξηθεί κατά 10,2% η ανεργία διάρκειας κάτω του ενός έτους, καθώς και κατά 8,2% η ανεργία διάρκειας 1-2 ετών. Έτος 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 Πληθυσμός (σε χιλ.) 10.973 10.951 10.840 10.753 10.667 10.585 10.511 Εργατικό δυναμικό (σε 5.179 5.138 5.088 5.044 4.992 4.975 4.933 χιλ.) Ανεργία % 7,2 8,3 7,9 7,0 7,5 8,3 8,5 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 5100 5000 4900 4.933 4.975 4800 4700 4600 4500 4400 4300 4200 4100 4.992 5.044 5.088 5.138 5.179 4000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Εργατικό δυναμικό (σε χιλιάδες) 19

9 8 7 6 5 4 Εναρμονισμένος δείκτης ανεργίας (%) 3 2 1 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20

V. ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της βελγικής στατιστικής υπηρεσίας, το εμπορικό ισοζύγιο του Βελγίου παρέμεινε ελλειμματικό κατά το 2011, σημειώνοντας μάλιστα σημαντικότατη επιδείνωση κατά 130% έναντι του 2010. Το βελγικό εμπορικό έλλειμμα ανήλθε το 2011 σε 8,94 δις., έναντι 3,89 δις. το 2010. Η μεγάλη αυτή επιδείνωση του βελγικού εμπορικού ελλείμματος οφείλεται στην ταχύτερη αύξηση των εισαγωγών της χώρας (+15,3%) απ ότι αυξήθηκαν οι εξαγωγές (+13,2%). Σημειώνεται ότι το εμπορικό έλλειμμα του Βελγίου την τελευταία διετία διαμορφώνεται αποκλειστικά από το εμπόριο με χώρες της Ε.Ε. (έλλειμμα 14,66 δις. το 2011), ενώ το εμπόριο με τρίτες χώρες είναι πλεονασματικό (πλεόνασμα 5,72 δις. το 2011). Ο όγκος του βελγικού εξωτερικού εμπορίου αυξήθηκε το 2011 κατά 14,27% έναντι του 2010, ανερχόμενος σε 483,03 δις., έναντι 422,72 δις.. Τη μερίδα του λέοντος στις βελγικές εξαγωγές εξακολουθούν να κατέχουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι το 70% των βελγικών εξαγωγών κατευθύνθηκε προς αυτές, σημειώνοντας αύξηση 10,2%. Αντίστοιχα, το 73,3% των συνολικών βελγικών εισαγωγών το 2011 προήλθε από χώρες της Ε.Ε., σημειώνοντας αύξηση 14,6%. Σημαντικό είναι πάντως να καταγράψουμε την αντιστροφή της τάσης που υπήρχε προ κρίσης και μέχρι το έτος 2007, δηλαδή την ύπαρξη εμπορικού πλεονάσματος με τις χώρες Ε.Ε. και μικρού σχετικά εμπορικού ελλείμματος με τις τρίτες χώρες, που μετατράπηκε σε πλεόνασμα με τις χώρες εκτός Ε.Ε. και διογκούμενο εμπορικό έλλειμμα με τους κοινοτικούς εμπορικούς εταίρους του Βελγίου. A. Σύνολο εισαγωγών-εξαγωγών σε δισ. ευρώ: 2007 2008 2009 2010 2011 % 2010-2011 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 217.714,1 223.739,3 177.583,2 209.413,4 237.041,5 +13,19% Εντός ΕΕ 164.968,0 169.381,2 134.067,7 150.374,0 165.703,8 +10,19% Εκτός ΕΕ 52.746,2 54.358,1 43.515,4 59.039,3 71.337,7 +20,83% ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 216.761,2 234.770,8 182.877,4 213.302,4 245.985,5 +15,32% Εντός ΕΕ 162.305,9 174.404,5 136.699,9 157.386,1 180.366,2 +14,60% Εκτός ΕΕ 54.455,1 60.366,3 46.177,4 55.916,5 65.619,2 +17,35% ΕΜΠ. ΙΣΟΖΥΓΙΟ 952,9-11.031,5-5.294,2-3.889,0-8.944,0 +129,98% Εντός ΕΕ 2.662,1-5.023,3-2.632,2-7.012,1-14.662,4 +109,10% Εκτός ΕΕ -1.708,9-6.008,2-2.662,0 3.122,8 5.718,5 +83,12% ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 21

ΕΞΑΓΩΓΕΣ 250,0 200,0 σε δισ. ευρώ 150,0 100,0 50,0 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΕΞΑΓΩΓΕΣ Εντός ΕΕ Εκτός ΕΕ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 250,0 200,0 σε δισ. ευρώ 150,0 100,0 50,0 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Εντός ΕΕ Εκτός ΕΕ 22

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Εντός ΕΕ Εκτός ΕΕ Οι έξι σημαντικότερες χώρες προορισμού των βελγικών εξαγωγών είναι οι εξής: ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 38.299,0 34.427,6 29.933,4 38.302,6 36.648,7 35.657,6 32.120,5 ΓΑΛΛΙΑ 38.228,4 34.394,4 31.601,4 38.931,9 36.861,4 35.424,4 33.884,7 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 30.975,0 27.618,5 24.573,4 30.339,9 28.372,7 26.659,0 24.609,4 ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 15.021,2 13.637,0 12.805,6 15.676,1 16.087,2 16.213,6 15.470,3 ΗΠΑ 10.683,0 9.562,6 7.588,8 8.567,8 9.428,4 9.624,6 9.426,8 ΙΤΑΛΙΑ 9.204,9 8.856,0 7.573,1 9.818,4 10.652,7 10.142,2 9.646,7 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 23

2005 2006 ΓΕΡΜΑΝΙ Α 2007 ΗΠΑ 2008 2009 2010 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2011 Σε εκατ. ευρώ ΙΤΑΛΙΑ ΗΠΑ ΗΝΩΜ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ Οι σημαντικότερες χώρες προέλευσης των βελγικών εισαγωγών, είναι οι τέσσερις γειτονικές χώρες του Βελγίου, ενώ στην πέμπτη θέση κατατάσσονται οι ΗΠΑ: ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 59.457,0 49.743,5 41.667,0 57.334,6 48.930,9 46.829,0 42.153,5 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 38.150,0 34.479,6 30.747,0 37.860,9 36.781,6 34.349,6 31.389,2 ΓΑΛΛΙΑ 29.277,0 26.588,9 24.183,4 28.294,5 27.258,8 26.422,8 24.662,4 ΗΝΩΜ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 16.296,3 13.385,3 10.444,9 14.594,9 14.936,0 15.037,2 14.118,2 ΗΠΑ 9.580,4 8.611,0 8.017,7 9.955,0 9.193,8 8.272,3 7.286,6 ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 24

Οι επτά πρώτες κατηγορίες προϊόντων που εισήχθησαν στο Βέλγιο το έτος 2011 είναι οι εξής: Ορυκτά προϊόντα ΠΡΟΪΟΝ Μηχανές και συσκευές, ηλεκτρικά υλικά, τα μέρη και τα εξαρτήματά τους Προϊόντα χημικών και συναφών βιομηχανιών Εξοπλισμός μεταφορών Κοινά μέταλλα και τεχνουργήματα αυτών Πολύτιμοι λίθοι και μέταλλα ΣΥΝΟΛΟ ΑΞΙΑΣ (σε εκατ. ευρώ) 51.160,41 32.826,67 29.088,82 26.225,36 ΧΩΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Νορβηγία, Γαλλία, Αλγερία, Κατάρ Γερμανία, Γαλλία, Κίνα, Ολλανδία, ΗΠΑ Ιρλανδία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Γερμανία, Σιγκαπούρη, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Σουηδία 21.415,98 Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ρωσία 17.077,44 Ηνωμένο Βασίλειο, Ινδία, ΗΑΕ, Ισραήλ, Ρωσία Πλαστικές ύλες 12.449,03 Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, ΗΠΑ ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 25

Οι επτά πρώτες κατηγορίες προϊόντων που εξήχθησαν από το Βέλγιο το έτος 2011 είναι οι εξής: ΠΡΟΪΟΝ Προϊόντα χημικών και συναφών βιομηχανιών Ορυκτά προϊόντα Μηχανές και συσκευές, ηλεκτρικά υλικά, τα μέρη και τα εξαρτήματά τους Εξοπλισμός μεταφορών Κοινά μέταλλα και τεχνουργήματα αυτών Πλαστικές ύλες Πολύτιμοι λίθοι και μέταλλα ΣΥΝΟΛΟ ΑΞΙΑΣ (σε εκατ. ευρώ) ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 38.530,90 30.538,56 25.665,18 25.190,00 ΧΩΡΕΣ ΕΞΑΓΩΓΗΣ Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Γαλλία, Σουηδία 23.765,50 Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία 20.912,96 18.587,34 Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Ινδία, Γερμανία, ΗΑΕ, Ελβετία, Χονγκ Κονγκ, Ισραήλ, ΗΠΑ B. Διμερές εμπόριο Ελλάδας Βελγίου Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Βελγίου αναπτύσσονται ομαλά, σημειώνοντας σταθερή αύξηση, με εξαίρεση την διετία 2008-2009, και λιγότερο το 2010, χρονιές κατά τις οποίες το διμερές εμπόριο φαίνεται ότι επλήγη από την διεθνή οικονομική κρίση. Ωστόσο, τόσο το επίπεδο όσο και η δομή των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδας-Βελγίου δεν ανταποκρίνονται στις υφιστάμενες δυνατότητες για μία περισσότερο δυναμική και ισόρροπη ανάπτυξη των διμερών συναλλαγών (κυρίως από ελληνικής πλευράς) και αύξηση της εκατέρωθεν επενδυτικής δραστηριότητας. Στον τομέα των επενδύσεων, η δραστηριοποίηση των βελγικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι εντονότερη, ενώ η ελληνική επενδυτική παρουσία στο Βέλγιο είναι περιορισμένη. Σύμφωνα με τα προσωρινά ελληνικά στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι ελληνικές εξαγωγές προς Βέλγιο το 2011 αυξήθηκαν κατά 18,29% σε σύγκριση με το 2010, ανερχόμενες σε 283,47 εκατ., ενώ οι ελληνικές εισαγωγές από το Βέλγιο ανήλθαν σε 1,58 δις., μειωμένες κατά 3,39% έναντι του 2010. Σύμφωνα με τα προσωρινά βελγικά στατιστικά στοιχεία, οι ελληνικές εξαγωγές προς Βέλγιο το 2011 εμφανίζονται αυξημένες -και μάλιστα σε πάνω από τα προ της κρίσης επίπεδα- κατά 28,74% έναντι του 2010 και ανέρχονται σε 329,58 εκατ., ενώ οι εισαγωγές μας από το Βέλγιο ανήλθαν σε 1,64 δις., μειωμένες κατά 3,35% έναντι του 2010. Κατωτέρω παρουσιάζουμε συνοπτικά την εξέλιξη του διμερούς εμπορίου κατά την εξαετία 2006-2011, με βάση τόσο τα βελγικά στοιχεία, όσο και τα ελληνικά (τα οποία κυμαίνονται σε κάπως χαμηλότερα επίπεδα τόσο στις εξαγωγές όσο και στις εισαγωγές), καθώς και την εξέλιξη των ελληνικών εξαγωγών κατά την ίδια εξαετία, με βάση τα βελγικά στοιχεία. 26

Εισαγωγές στο Βέλγιο από την Ελλάδα (βελγικά στοιχεία Institut des Comptes Nationaux, σε εκατ. ευρώ, προσωρινά στοιχεία 2011) 2011 2010 2009 2008 2007 2006 329,58 256,0 239,0 244,90 284,50 240,67 350 300 250 200 329,58 256,00 239,00 244,90 284,50 240,67 150 100 50 0 Σε εκατ. 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Εξαγωγές από την Ελλάδα στο Βέλγιο (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ., σε εκατ. Ευρώ, προσωρινά στοιχεία από 2007) 2011 2010 2009 2008 2007 2006 283,47 239,63 227,93 225,36 265,72 216,46 27

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΣ ΒΕΛΓΙΟ 2006-2011 (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ.) ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ 300 200 100 0 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Ελληνικές εξαγωγές στο Βέλγιο Εξαγωγές από το Βέλγιο προς την Ελλάδα (βελγικά στοιχεία Institut des Comptes Nationaux, σε εκατ. ευρώ, προσωρινά στοιχεία 2011) 2011 2010 2009 2008 2007 2006 1.642,05 1.698,91 1.954,95 2.293,32 2.177,13 1.853,02 2500 2000 1500 1.853,02 2.177,13 2.293,32 1.954,95 1.698,91 1.642,05 1000 500 0 Σε εκατ. 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Εισαγωγές στην Ελλάδα από το Βέλγιο (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ., σε εκατ. Ευρώ, προσωρινά στοιχεία από 2007) 2011 2010 2009 2008 2007 2006 1.577,97 1.633,31 1.913,88 2.165,54 2.161,51 1.769,19 28

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΑΠΟ ΒΕΛΓΙΟ 2006-2011 (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ.) ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ 3.000,00 2.000,00 1.000,00 0,00 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Ελληνικές εισαγωγές από το Βέλγιο Κυριότερες εισαγωγές της χώρας μας από το Βέλγιο με βάση ελληνικά στατιστικά στοιχεία έτους 2011, είναι οι εξής: φαρμακευτικά προϊόντα (459,32 εκατ. ), μηχανολογικός εξοπλισμός (111,84 εκατ. ), οχήματα και εξοπλισμός μεταφορών (106,50 εκατ. ), πλαστικές ύλες και προϊόντα (97,42 εκατ. ), οργανικά χημικά (66,12 εκατ. ), υποδήματα (51,01 εκατ. ), ορυκτά καύσιμα (47,34 εκατ. ), όργανα και συσκευές ακριβείας (45,98 εκατ. ), αιθέρια έλαια / είδη αρωματοποιίας (33,19 εκατ. ) και ζαχαρώδη προϊόντα (30,90 εκατ. ). 29

Πίνακας: Διάρθρωση των ελληνικών εξαγωγών προς το Βέλγιο / Κεφάλαια δασμολογίου με εξαγωγές άνω του 1 εκατ. το 2011 Κ.Δ. Προϊόντα 2006 2007 2008 2009 2010 2011 10/11 (%) 24 Καπνά & προϊόντα καπνού 48.235 26.033 21.574 55.148 54.283 53.556-1,3 39 Πλαστικές ύλες 24.327 39.806 30.122 25.914 27.645 32.598 +17,9 27 Ορυκτά καύσιμα 13.623 12.688 1.293 2.851 581 31.386 +5.302,1 28 Ανόργανα χημικά προϊόντα 385 2.063 2.235 8.760 22.870 26.409 +15,5 87 Εξοπλισμός χερσαίων μεταφορών 3.473 1.586 1.410 3.295 15.843 24.598 +55,3 72 Σίδηρος & χάλυβας 24.849 50.127 24.408 4.731 4.052 19.327 +377,0 76 Προϊόντα αλουμινίου 7.583 11.160 7.732 5.135 8.924 14.438 +61,8 20 Παρ/τα φρούτων & λαχ/κών 20.306 16.125 19.317 19.930 14.729 14.328-2,7 84 Μηχανολογικός εξοπλισμός 10.578 12.283 17.161 14.991 12.169 10.375-14,7 30 Φαρμακευτικά 11.077 12.188 11.502 9.250 15.464 9.392-39,3 74 Προϊόντα χαλκού 10.939 9.603 11.752 6.351 7.212 7.790 +8,0 71 Πολύτιμα μέταλλα, πέτρες, 259 813 677 354 1.281 7.176 +460,2 κοσμήματα 61 Πλεκτά ενδύματα 10.010 18.142 14.862 10.946 9.428 7.033-25,4 04 Γαλακτοκομικά προϊόντα 3.646 4.000 4.380 4.867 4.963 5.959 +20,1 08 Καρποί & φρούτα νωπά 4.524 4.919 4.942 3.917 3.832 5.805 +51,5 31 Λιπάσματα 1.208 10 1.382-2.829 4.833 +70,8 25 Ορυκτά πετρώματα 3.866 5.326 5.983 5.656 6.120 4.400-28,1 85 Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 6.164 6.974 6.959 3.981 3.097 3.921 +26,6 89 Πλοία, βάρκες, πλωτές κατασκευές 0 103 1 4 4 2.942 +73.450 22 Ποτά 2.594 2.923 3.096 2.923 2.508 2.928 +16,7 10 Δημητριακά 1.261 2.355 1.026 2.830 403 2.618 +549,6 90 Όργανα & συσκευές ακριβείας 2.004 1.351 1.753 3.478 2.385 2.518 +5,6 64 Υποδήματα & αξεσουάρ 124 695 492 1.416 2.444 2.429-0,6 48 Προϊόντα χάρτου 1.001 1.702 1.184 1.499 1.945 2.390 +22,9 73 Χαλυβουργικά προϊόντα 1.028 1.718 3.247 1.501 1.904 2.088 +9,7 15 Ζωικά και φυτικά λίπη & έλαια 1.822 1.552 2.363 2.152 2.004 1.904-5,0 19 Παρ/τα δημητριακών 2.620 2.871 1.908 1.603 1.364 1.525 +11,8 94 Έπιπλα & φωτιστικά 1.995 1.910 2.104 1.790 1.451 1.484 +2,3 21 Διάφορα παρ/τα διατροφής 858 776 1.131 406 357 1.107 +210,1 03 Ψάρια & θαλασσινά 1.287 1.436 1.399 1.130 810 1.103 +36,2 16 Κακάο & είδη σοκολατοποιίας 86 397 850 665 895 1.093 +22,1 52 Βαμβάκι 296 468 976 549 850 1.018 +19,8 99 Εμπιστευτικά 18 218 651 1.264 4.287 5.268 +22,9 Σημείωση: Ποσά σε.000. ΠΗΓΕΣ : EUROSTAT, Institut des Comptes Nationaux 30