ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΑΡΟΚΟ 2015

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΑΡΟΚΟ 2015 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΡΟΚΟΥ 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΩΡΑΣ...6 Έκταση...6 Πληθυσμός, πυκνότητα...6 Κυριότερες πόλεις...6 Πολιτικό σύστημα...6 Διοικητικό σύστημα...6 Θρήσκευμα...6 Εθνική σύνθεση...6 Γλώσσα...6 Ποσοστό αναλφαβητισμού...6 -Πάνω από το όριο της φτώχειας...6 -Ανω των 60 ετών...6 Νόμισμα...6 Καθεστώς ισοτιμίας...6 Ισοτιμία με και $...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΧΩΡΑΣ...7 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...7 Πορεία Μαροκινής οικονομίας 2012-2015...7 Εκτιμήσεις για το 2016... 11 ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ... 12 ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ... 12 ΑΕΠ ΚΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ... 15 Πρωτογενής τομέας... 15 Δευτερογενής Τομέας... 16 Τριτογενής τομέας... 17 ΑΕΠ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ... 18 Μεταβολή σε τιμές προηγουμένου έτους (%)... 18 Συνεισφορά στην ανάπτυξη (σε μονάδες)... 18 Συνιστώσες της ζήτησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ... 19 Δείκτες... 19 ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗ... 20 Ανάγκες χρηματοδότησης... 20 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου κεφαλαίου *... 20 Διάρθρωση κατά τομέα δραστηριότητος (%)... 20 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ... 21 Σε τρέχουσες τιμές... 21 Μεταβολή Ακαθ. Εθν. Διαθέσιμου Εισοδήματος (%)... 21 Διάρθρωση Ακαθ. Εθν. Διαθέσιμου Εισοδήματος (%)... 21 ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ... 22 Εισαγωγές... 22 Εξαγωγές... 22 Εμπορικό Ισοζύγιο... 22 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών... 22 2

Συναλλαγματικά αποθέματα... 22 ΕΞΕΛΙΞΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ... 23 ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ - ΑΛΙΕΙΑ... 23 Γεωργία (α)... 23 Γεωργία (β)... 24 Γεωργία (γ)... 25 Κτηνοτροφία... 26 Θαλάσσια Αλιεία... 27 ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ... 28 Δείκτης : Διάθεση και παραγωγή φωσφάτων... 28 Παραγωγή και Εξαγωγές φωσφορικού οξέως... 28 Μεταβολή δείκτη παραγωγής ορυχείων και μεταλλείων (%)... 28 ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ... 29 Σύνολο βιομηχανικής παραγωγής... 29 Διάρθρωση της παραγωγής ανά κλάδο... 29 Προστιθέμενη βιομηχανική αξία ανά κλάδο... 29 Ποσοστό επενδύσεων ανά κλάδο... 29 Ποσοστό εξαγωγών ανά κλάδο... 29 ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ... 30 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (κτήρια και δημόσια έργα)... 31 Δραστηριότητα τσιμεντοβιομηχανίας... 31 Αδειες Οικοδομών... 31 Διάρθρωση κατασκευαστικής δραστηριότητος ανα τομέα... 31 Μέση τιμή ανά m²... 31 Επιφάνεια νεοδμήτων κτηρίων... 31 Επιφάνεια οικοπέδων... 31 Αξία... 31 ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ... 32 Οδικό δίκτυο ασφαλτοστρωμένο... 32 Στόλος Αυτοκινήτων... 32 Κυκλοφορία οδική... 32 Κυκλοφορία επιβατών... 32 Κυκλοφορία εμπορευμάτων... 32 Αριθμός ατυχημάτων μεταφορών... 32 Αριθμός θυμάτων... 32 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ... 33 Αριθμός κλινών... 33 Πληρότητα... 33 Ρυθμός ανάπτυξης... 33 Προέλευση επισκεπτών... 33 Είσοδοι καταγεγραμένοι στα σύνορα... 33 Διαμονές σε ξενοδοχεία... 33 Εσοδα από τον τουρισμό... 33 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ... 34 3

Αριθμός συνδρομητών τηλεφωνίας... 34 Πυκνότητα τηλεφωνίας... 34 Αριθμός συνδρομών διαδικτύου... 34 ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ... 34 Κύκλος εργασιών των ασφαλιστικώνεταιρειών... 34 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ... 35 -Προϊόντα διατροφής... 35 -Άλλα... 35 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΑΝΕΡΓΙΑ... 36 Ενεργός πληθυσμός άνω των 15 ετών... 36 Απασχολούμενοι... 36 Απασχόληση ανά τομέα δραστηριότητος (%)... 36 Ανεργοι... 36 Ποσοστό Ανεργίας επί του ενεργού πληθυσμού... 36 ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ... 37 Τρέχοντα έσοδα... 37 Τρέχουσες Δαπάνες... 37 Ισοζύγιο Τακτικού Προϋπολογισμού... 37 Δαπάνες κεφαλαίου... 38 Ισοζύγιο Προϋπολογισμού... 38 Ανάγκες δανεισμού... 38 Εξωτερικός δανεισμός... 38 Καθαρός εσωτερικός δανεισμός... 38 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ... 39 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ... 39 -Εξωτερικό χρέος του θησαυροφυλακίου... 39 -Εσωτερικό χρέος του θησαυροφυλακίου... 39 ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΕΟΥΣ ΤΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ... 39 ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ... 40 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΧΡΕΟΥΣ... 40 ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΧΡΕΟΥΣ... 41 ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ... 41 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΧΡΕΟΥΣ... 41 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΑΡΟΚΟΥ... 42 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΑΡΟΚΟΥ 2014... 42 ΚΥΡΙΩΤΕΡΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ... 46 ΚΥΡΙΩΤΕΡΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ... 47 ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ... 48 Ε.Ε.... 48 Α. Συμφωνία Συνδεσης:... 48 Β. Ζώνη Ελευθέρου Εμπορίου:... 48 Γ. Αγροτική Συμφωνία:... 48 Δ. Συμφωνία επιλύσεως των διαφορών... 48 Ε. Συμφωνία για την αμοιβαία προστασία Γεωγραφικών Προσδιορισμών:... 48 4

Διαπραγματεύσεις για Ενισχυμένη και Περιεκτική Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου (Deep and Comprehensive Free Trade Agreement):... 49 ΗΠΑ:... 49 ΕΟΧ:... 49 Τουρκία:... 50 Αραβικές χώρες... 50 Συμφωνία ΑΓΑΔΙΡ... 50 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ... 51 Α. Μέτρα διασφαλίσεως:... 51 Β. Μέτρα antidumping:... 51 ΜΕΤΡΑ ΜΗ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ... 51 ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ... 52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΡΟΚΟΥ... 53 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ... 53 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 2010-2014... 53 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ 2014... 54 ΜΕΓΕΘΗ:... 54 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΔΙΑΘΡΩΣΗ:... 55 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ: ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ... 56 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:... 57 ΥΨΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ... 58 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΜΑΡΟΚΟΥ 2014 : ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΒΑΣΕΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ... 58 ΑΝΑΛΥΣΗ... 59 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2014 : ΚΥΡΙΩΤΕΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (ΕΚΤΟΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ)... 74 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2014/2013... 75 ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ... 75 ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ... 75 ΑΝΑΛΥΣΗ... 76 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΑΔΟΣ ΜΑΡΟΚΟΥ 2015... 86 ΕΞΑΓΩΓΕΣ (προσωρινά στοιχεία)... 86 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ(προσωρινά στοιχεία)... 89 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ... 90 ΔΙΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ... 103 ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΕΣ... 104 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 105 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2016... 105 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΩΡΑΣ Έκταση : 446.550 τ.χλμ (710.850 τ.χλμ. με την δυτική Σαχάρα) Πληθυσμός, πυκνότητα : 33,8 εκ. 43,4 κάτοικοι ανά τ. χλμ. Νοικοκυριά : 7,1 εκ. Αστικός πληθυσμός : 60,4% (επί του συνόλου) Κυριότερες πόλεις : Ραμπάτ (διοικητική πρωτεύουσα), Καζαμπλάνκα (οικονομική πρωτεύουσα), Μαρακές, Φες, Ταγγέρη Πολιτικό σύστημα : Συνταγματική μοναρχία Διοικητικό σύστημα : 12 περιφέρειες i Θρήσκευμα : Μουσουλμάνοι 98,7%, Χριστιανοί 1,1%, Εβραίοι 0,2% Εθνική σύνθεση : Άραβες-Βερβέροι 99,1% Γλώσσα : Αραβικά (επίσημη), Βερβερικές διάλεκτοι, Γαλλικά (επιχειρήσεις, διοίκηση, διπλωματία) Ποσοστό αναλφαβητισμού : 47,7% Άνδρες: 30,8%, Γυναίκες: 54,7%, Αστικά κέντρα : 29,4%, Ύπαιθρος: 60,5%, Εργαζόμενοι αναλφάβητοι : 35% Ποσοστό πληθυσμού -Πάνω από το όριο της φτώχειας : 14,3% -Ανω των 60 ετών : 9,7% Νόμισμα : Ντίρχαμ (DHM) Καθεστώς ισοτιμίας : Καθορισμός της ισοτιμίας από την Κεντρική Τράπεζα του Μαρόκου (de facto συνδεδεμένο νόμισμα με καλάθι νομισμάτων, σε οποίο περιλαμβάνονται κυρίως Ευρώ και $ ΗΠΑ αλλά και γιεν, λίρα στερλίνα κλπ) Ισοτιμία με και $ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (αγορά) 31 Δεκεμβρίου 2011 : 1 = 11,072 Ντίρχαμ και 1$ΗΠΑ = 8,551 Ντίρχαμ 31 Δεκεμβρίου 2012 : 1 = 11,114 Ντίρχαμ και 1$ΗΠΑ = 8,408 Ντίρχαμ 31 Δεκεμβρίου 2013 : 1 = 10,672 Ντίρχαμ και 1$ΗΠΑ = 7,732 Ντίρχαμ 31 Δεκεμβρίου 2014 : 1 = 10,426 Ντίρχαμ και 1$ΗΠΑ = 8,572 Ντίρχαμ 31 Δεκεμβρίου 2015 : 1 = 10,799 Ντίρχαμ και 1$ΗΠΑ = 8,264 Ντίρχαμ 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΧΩΡΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πορεία Μαροκινής οικονομίας 2012-2015 Η πορεία της μαροκινής οικονομίας κατά το έτος 2012, επηρεάσθηκε αισθητά από την αρνητική διεθνή οικονομική συγκυρία αλλά και από τις εγγενείς διαρθρωτικές αδυναμίες και θεσμικές αγκυλώσεις η θεραπεία των οποίων αποτελεί μέρος των δεσμεύσεων της κυβέρνησης έναντι του ΔΝΤ. Ακολουθώντας την φθίνουσα πορεία της εγχώριας ιδιωτικής κατανάλωσης και την περικοπή μέρους των προγραμματισμένων κρατικών επενδύσεων στις υποδομές, ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας περιορίσθηκε σε 2,4%, σημειώνοντας επιβράδυνση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (4,7%). Παράλληλα, η χρονίως αυξανόμενη ελλειμματικότητα του Εμπορικού Ισοζυγίου 1, σε συνδυασμό με (α) τις αυξημένες δαπάνες σε συνάλλαγμα για τις κρατικές επιδοτήσεις στις εισαγωγές των βασικών προϊόντων (καύσιμα, δημητριακά ζάχαρη), (β) την άνοδο της τιμής του πετρελαίου, (γ) την κακή σοδειά, καθώς και (δ) την κάμψη στις τουριστικές εισροές (-1,6%), τα μεταναστευτικά εμβάσματα (-4%) και τις επενδύσεις (-2%), οδήγησε σε κρίση συναλλαγματικών διαθεσίμων 2, η οποία αντιμετωπίσθηκε, κατ αρχήν, με προσφυγή στο ΔΝΤ 3 και, αμέσως μετά, σε εξωτερικό δανεισμό 4. Με τις δαπάνες του συστήματος επιδοτήσεων (55 δις Ντίρχαμ ή 6,6% του ΑΕΠ) και την μισθολογική αυξανόμενες, το δημοσιονομικό έλλειμμα, παρά την μικρή αύξηση των εσόδων, και την περικοπή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων κατά 12%, ανήλθε σε 7,1% του ΑΕΠ, επιδεινούμενο κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το προηγούμενο έτος. 5 Οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές της στρατηγικής για την οικονομία, όπως συμφωνήθηκαν με το ΔΝΤ και αποτυπώθηκαν στον Προϋπολογισμό του 2013, αφορούν α) στην αναδιάρθρωση του συστήματος οριζοντίων επιδοτήσεων και τον περιορισμό της δαπάνης που διατίθεται για την εξυπηρέτησή του (25%), στην αναδιάρθρωση του δημοσίου και συγκράτηση της δαπάνης που 1 Το 2012 οι Εξαγωγές κάλυψαν τις εισαγωγές κατά 48,2%. Το προηγούμενο έτος (2011) οι εξαγωγές ισοδυναμούσαν με 48,9 των εισαγωγών. Το εμπορικό έλλειμμα του Μαρόκου κατά το 2012 ανήλθε σε 197 δις Ντίρχαμ ή 17,59 δις. 2 Τον Νοέμβριο του 2012 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας ισοδυναμούσαν με 3 μήνες και 20 ημέρες εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Τον ίδιο μήνα του 2011 ισοδυναμούσαν με 5 μήνες και 7 ημέρες. 3 Τον Αύγουστο 2012 συμφωνήθηκε με το ΔΝΤ η χορήγηση Προληπτικής Πιστωτικής Διευκολύνσεως Ισοζυγίου πληρωμών διαρκείας 24 μηνών και ύψους $3,55 δις. 4 Τον Δεκέμβριο 2012 το Μαρόκο προέβη σε επιτυχή έκδοση ομολογιακού δανείου ύψους $1,5 δις. 5 2011: 6,1% του ΑΕΠ 7

προορίζεται για μισθούς και συντάξεις (45%), καθώς και σε μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητος αλλά και της εξαγωγικής βάσης της χώρας, προκειμένου να αντιμετωπισθεί με προοπτική το έλλειμμα εμπορικών ανταλλαγών. Κατά το 2013, ο ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε σε 4,5%, τροφοδοτούμενος από την αύξηση της εγχώριας αγροτικής παραγωγής κατά 15%, την αύξηση της εγχώριας ζήτησης κατά 3,9%. Ο ρυθμός ανάπτυξης του μη αγροτικού ΑΕΠ σημείωσε κάμψη σε σχέση με τα προηγούμενα έτη ανερχόμενος σε 3% (έναντι μέσου πενταετίας 3,3%). Σε όρους προστιθέμενης αξίας, ο πρωτογενής τομέας αντιστοιχεί σε 16,6% ο δευτερογενής σε 28,5% και ο τριτογενής κατά 54,9% του ΑΕΠ. Σε χαμηλά επίπεδα (1,9%) κινήθηκε ο πληθωρισμός. Μικρή αύξηση σημείωσε η ανεργία 9,2% έναντι 9% κατά το 2012. Σχετική βελτίωση σημειώθηκε στα δημόσια οικονομικά. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού περιορίσθηκε σε -5,5% (έναντι -7% κατά το 2012). Το πρωτογενές έλλειμμα περιορίσθηκε σε - 0,5% του ΑΕΠ έναντι (-2% κατά το 2012), με υποχώρηση των δαπανών, οι οποίες αντιστοιχούν σε 23,9% του ΑΕΠ (έναντι 26,1% κατά το 2012) και αύξηση των εσόδων τα οποία ανήλθαν σε 23,4% του ΑΕΠ. Σημαντική μείωση εμφανίζουν οι δαπάνες του συστήματος επιδοτήσεων (καύσιμα, σιτηρά, ζάχαρη) οι οποίες ανήλθαν σε 4,8% του ΑΕΠ έναντι 6,6% κατά το 2012. Εις ό,τι αφορά εμπορικές ανταλλαγές, σε σχέση με το προηγούμενο έτος 2012 η μείωση του όγκου εμπορίου (κατά -2,7%), λόγω της παράλληλης μείωσης των εισαγωγών (κατά -1,5%) και των εξαγωγών (κατά -0,1%) συνέβαλλε στην ελάφρυνση του εμπορικού ελλείμματος κατά 2,7% (περίπου 5 δις ). Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλλε η μείωση της αξίας των εισαγωγών καυσίμων κατά 4,1% και οι περιορισμένες ανάγκες για εισαγωγές σιτηρών. Αρνητικά κατά (-22,9%) εξελίχθηκαν οι εξαγωγές φωσφάτων, ενώ σημαντική αύξηση κατέγραψαν οι εξαγωγές αυτοκινήτων, 71,2% και ηλεκτρικών καλωδίων 11,6%. Οι εξαγωγές εκτός φωσφάτων αυξήθηκαν συνολικά κατά 6,7%. Οι εξαγωγές αγροτικών και προϊόντων τροφίμων αυξήθηκαν κατά 3,4%, ενώ σε υποχώρηση βρίσκονται οι παραδοσιακοί τομείς των υφαντουργικών και του δέρματος. Η μείωση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ανήλθε σε 7,6% του ΑΕΠ έναντι 9,8% κατά το 2012), η οποία επέτρεψε την αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων (κατά 3,8%) και την εξοικονόμηση πόρων για την χρηματοδότηση της ανάπτυξης μέσω των δημοσίων επενδύσεων οι οποίες όμως περιορίσθηκαν σε ποσοστό 5,5% του ΑΕΠ έναντι 6,9% κατά το προηγούμενο έτος. Οι ροή των αμέσων ξένων επενδύσεων σημείωσε αύξηση κατά 23,1% ενώ οι συναλλαγματικές εισροές από τα μεταναστευτικά εμβάσματα (6,6% του ΑΕΠ) και τον τουρισμό (6,6% του ΑΕΠ) σημείωσαν ελαφρά κάμψη κατά -1,5% και -0,4% αντιστοίχως. Οι ανάγκες δανεισμού ανήλθαν σε 5,8% του ΑΕΠ έναντι 7,5% κατά το 2012. Ποσοστό 4,5% του ΑΕΠ αντιστοιχούσε σε εσωτερικό δανεισμό. 8

Κατά τα έτη 2014 και 2015 η εικόνα της οικονομίας σταθεροποιείται εις ό,τι αφορά τα δημόσια οικονομικά και βελτιώνεται η εξωτερική θέση της χώρας. Κατά το 2015, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ανήλθε σε 5%, ενώ το ΑΕΠ της χώρας ξεπέρασε το φράγμα των 1.000 δις Ντίρχαμ (περίπου 94,33 δις). Σε όρους προστιθέμενης αξίας, η συμβολή του αγροτικού τομέα στην αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε σε 2,8%, ενώ οι υπόλοιποι τομείς παραγωγής συνέβαλλαν κατά 3,7%. Η καθοδική πορεία των διεθνών τιμών καυσίμων και το υψηλό επίπεδο βροχοπτώσεων συνεισέφεραν θετικά ως παράγοντες ευνοϊκής συγκυρίας στην καλή επίδοση της οικονομίας : Η μείωση του ενεργειακού κόστους κατά Ντίρχαμ 25,1 δις, συνέβαλλε στην βελτίωση της εξωτερικής θέσης της χώρας, εξασφαλίζοντας αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα οποία σήμερα αντιστοιχούν σε 7 μήνες εισαγωγών έναντι 4 μηνών το 2012. Σύμφωνα με στοιχεία Νοεμβρίου 2015, οι εισαγωγές, ανερχόμενες σε Ντίρχαμ 335,7 δις, καλύπτονται κατά 81% από τις εξαγωγές (11/2014 : 72,1%), ενώ το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε σημαντικά, ανερχόμενο σε Ντίρχαμ 64,7 δις (11/2014 : 106,1 δις). Στην αύξηση των εξαγωγών συνεισέφεραν θετικά οι κλάδοι της αυτοκινητοβιομηχανίας (+ 25%) των καλωδιώσεων αυτοκινήτων (+ 13,4%), της αεροναυτικής (+5%), και της βιομηχανίας τροφίμων (+14,7%), Εκτός καυσίμων οι εισαγωγές παρουσίασαν οριακή αύξηση ύψους 1,5% Αισθητή βελτίωση σε σχέση με το έτος καμπής 2012, σημειώνεται στα δημόσια οικονομικά: Κατά το 2015, το δημοσιονομικό έλλειμμα περιορίσθηκε σε 4% έναντι 7,1%, λόγω της οριακής αύξησης των τακτικών εσόδων, καθώς και και της γενναίας μείωσης του μεριδίου των κρατικών κοινωνικών επιδοτήσεων επί της λιανικής τιμής βασικών αγαθών (όπως τα καύσιμα), στις τακτικές δαπάνες του Προϋπολογισμού. Κατά τον μήνα Νοέμβριο 2015, ειδικώτερα, τα εισπραχθέντα τακτικά έσοδα αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 98,4% των τακτικών δαπανών, έναντι 91,2% κατά το προηγούμενο έτος. Υπολογιζόμενο σε Ντίρχαμ 3 δις, το έλλειμμα διαμορφώνεται σε επίπεδο χαμηλότερο του προβλεπομένου στον Προϋπολογισμό 2015 (Ντίρχαμ 19 δις). Εις ό,τι αφορά την διάρθρωση των δαπανών, κατεγράφη αύξηση (α) των μεριδίων της μισθοδοσίας (2015: 40,9% / 2014: 38,5%), (β) των αγορών υλικού (2015: 21,1% / 2014: 20,3%), (γ) των δημοσίων επενδύσεων (2015: 19,6% / 2014: 18%) και (δ) των τόκων εξυπηρέτησης δανείων (2015: 11,2% / 2014: 9,3%), έναντι σημαντικής μειώσεως του μεριδίου των κοινωνικών επιδοτήσεων (2015: 7,2% / 2014: 13,8%). 9

Σημειώνεται η ποσοστιαία υστέρηση 11,8% στον τομέα των μη φορολογικών εσόδων, λόγω της μείωσης της συνεισφοράς των κρατικών μονοπωλίων κατά 23% (ή Ντίρχαμ 2 δις), καθώς και ότι οι δαπάνες των δημοσίων επενδύσεων ύψους Ντίρχαμ 47,6 δις χρηματοδοτήθηκαν εν μέρει με προσφυγή σε εσωτερικό δανεισμό. Οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, ύψους Ντίρχαμ 25,7 δις, σημείωσαν αύξηση κατά 14%, Το μεγαλύτερο μέρος τους, ύψους 22,7 δις, αφορά σε εσωτερικό χρέος που εξυπηρετείται με εθνικό νόμισμα. Η εξαιρετική επίδοση του αγροτικού τομέα με παραγωγή 115 εκατ. τόνους δημητριακών κατά την περίοδο 2014-2015 δεν πρόκειται να επαναληφθεί κατά το 2016, λόγω των μειωμένων βροχοπτώσεων. Αναμενόμενη μείωση της παραγωγής του πρωτογενούς τομέα κατά το τ.ε., θα αντισταθμισθεί εν μέρει από την δραστηριότητα της βιομηχανικής παραγωγής και των υπηρεσιών. Η συνεχής αύξηση των παραγωγικών και εξαγωγικών επιδόσεων νέων και αναπτυσσόμενων κλάδων, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η αεροναυτική, στους οποίους πραγματοποιούνται σημαντικές ξένες επενδύσεις, συνεισφέρει στην δυναμικότητα της οικονομίας, αντισταθμίζοντας εν μέρει την παθητικότητα παραδοσιακών κλάδων και ειδικώτερα: α) την κάμψη του κατασκευαστικού τομέα, β) τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μονοπωλιακός φορέας των φωσφάτων (Office Cherifien des Phosphates - O.C.P.), καθώς και γ) τη στασιμότητα των εσόδων από τον τουρισμό. Κατά το 2015, οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις συνέχισαν να αυξάνονται με φθίνοντες ρυθμούς. Καταγράφεται αύξηση των ΑΞΕ ύψους 7% έναντι 14% κατά το 2014. Προγραμματισμός νέων επενδύσεων όπως (α) η ίδρυση εργοστασίου παραγωγής αυτοκινήτων της Peugeot στη χώρα, (β) η ιδρυση πλατφόρμας για την υποστήριξη κινεζικών επιχειρήσεων που θα εγκατασταθούν στο Μαρόκο από την Γαλλο-κινεζική ISI Golden Age International Holding (γ) η εγκατάσταση εργοστασίου κατασκευής εξαρτημάτων ανεμογεννητριών στην Ταγγέρη, καθώς και (δ) πορεία δημοπρατήσεων έργων ΣΔΙΤ, σε πλαίσιο προγραμμάτων για τις ΑΠΕ και το Φυσικό αέριο, αναμένεται ότι θα διατηρήσουν τις ΑΞΕ σε θετική πορεία κατά το 2016 αλλά και τα επόμενα έτη. H αύξηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (υψηλής και μεσσαίας τάσεως) κατά 1,6%, σηματοδοτεί ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής, ενώ αναμένεται, επίσης, ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητος, με μέτρα για την αύξηση των στεγαστικών δανείων. 10

Εκτιμήσεις για το 2016 ii Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού, κατά το 2016, θα επιτευχθεί ρυθμός ανάπτυξης ύψους 3%. Ο Προϋπολογισμός του 2016 προβλέπει (α) κόστος 61$ΗΠΑ/βαρέλι πετρελαίου, (β) διατήρηση του ύψους της μισθολογικής δαπάνης, (γ) περεταίρω μειώσεις των λειτουργικών δαπανών, ειδικώτερα αυτής για αγορές αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και της δαπάνης για το σύστημα κοινωνικής επιδοτήσεως τιμών βασικών αγαθών, ενώ (δ) δρομολογούνται διαδικασίες για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος. Παράλληλα επιδιώκεται βελτίωση των φορολογικών εσόδων, με την κατάργηση φοροαπαλλαγών και την πάταξη της φοροδιαφυγής. Παρά τις αντίθετες απόψεις και προτάσεις από πλευράς Συνομοσπονδίας εργοδοτών, βασικός στόχος παραμένει η βελτίωση της εισπραξιμότητας του φόρου των επιχειρήσεων, όπου τα έσοδα εμφανίζουν υστέρηση διαρθρωτικού χαρακτήρα. Υπολογίζεται ότι, μόλις 3% των επιχειρήσεων καταβάλλει ποσοστό 97% των εισπραττομένων εσόδων. O Προυπολογισμός εισάγει κλιμακούμενη φορολογία των επιχειρήσεων ύψους 10%, 20%, 30% και 31% επί φορολογητέας βάσεως >300.000, >1.000.000,>5.000.000 και < 5.000.000 Ντίρχαμ αντιστοίχως. Ελαφρύνσεις θεσπίζονται για την ενίσχυση της υδατοκαλλιέργειας, με την μείωση του δασμού εισαγωγής ιχθυοτροφών από 25% σε 2,5%, καθώς και των κατασκευών με την μείωση του συντελεστή φορολογίας στην άμμο. Αναμενόμενη τροποποίηση του Διατάγματος περί Δημοσίων προμηθειών, θα ρυθμίσει καθεστώς προθεσμιών στις καθυστερήσεις πληρωμών του κράτους προς εργολήπτες και προμηθευτές. Προβλέπει προθεσμία 60 ημερών, πέραν της οποίας θα καταμετρώνται τόκοι υπερημερίας υπέρ των δικαιούχων. Στην ρύθμιση θα περιλαμβάνονται οργανισμοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα και της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ, επίσης, εισάγεται ευθύνη των λειτουργών. Διαρκής προσπάθεια απαιτείται για την καταπολέμηση της ανεργίας, η οποία ανέρχεται σε 10%, καταγράφοντας αύξηση σε σχέση με τό 2012 (8,5%). Κατά τον Υπουργό Οικονομικών, η ετήσια απορρόφηση της ζήτησης 360.000 νέων που επιθυμούν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας αποτελεί πρόκληση για τη χώρα, η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί με φαντασία και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την ενίσχυση κλάδων της βιομηχανίας που παράγουν προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία. Κατά το παρελθόν έτος, η κυβέρνηση εκλήθη να αντιμετωπίσει σειρά κρίσεων σε μεγάλες προβληματικές επιχειρήσεις της χώρας, όπως η αναστολή λειτουργίας και οιονί χρεοκοπία των διϋλιστηρίων SAMIR, η αναδιάρθρωση του Ομίλου Φωσφάτων (OCP) και της χαλυβουργίας Maghreb Steel, καθώς και η διαδοχή της ισπανικής Abengoa στην λειτουργία του εργοστασίου ηλεκτροπαγαραγωγής Ain Beni Mathar, οι οποίες δεν έχουν αποσοβηθεί και αναμένεται ότι θα αποτελέσουν, επίσης, σημαντικές προκλήσεις στο εγγύς μέλλον. 11

ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 2012 2013 2014 2015 ΠΡΟΥΠ. 2016 2017 2018 2019 2020 3,0% 4,7% 2,4% 5,0% 3,0% 0,0% 4,2% 4,6% 4,8% 5,0% -7,2% -9,5% -2,0% -5,1% -5,7% -4,9% -4,3% -7,9% -0,5% -1,0% -1,0% -1,0% -3,5% -3,0% -2,8% -2,5% -2,1% ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (%) ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (% ΑΕΠ) ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (% ΑΕΠ) ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ (εκατ. Ντίρχαμ, σε τρέχουσες τιμές) 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 ΑΕΠ (σε τιμές προηγουμένου έτους) 653.876 784.624 820.077 847.881 901.366 924.769 Μεταβολή (%) 4,9 3,8 5,2 3,0 4,7 2,4 ΑΕΠ (Προστιθέμενη Αξία) 585.854 703.312 755.309 781.813 821.856 830.734 Μεταβολή (%) 4,6 4,7 6,3 2,7 3,9 1,4 12

6 Μεταβολή ΑΕΠ σε σχέση με το προηγούμενο έτος (%) 5 4 4,9 5,2 4,7 3 3,8 R² = 0,2982 2 1 3 2,4 0 Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 20,0 Μεταβολή ΑΕΠ (προστιθέμενη αξία) 2010 2011 2012 2013 2014 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 10,2 4,7 2,9 1,1 18,5 6,3 6,3 6,2 6,3 6,7 0,8 3,9 0,6 1,7 2,7 2,1 1,4 2,2-2,6-7,8 ΑΕΠ Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας τριτογενής τομέας 13

100% 80% 60% 40% 20% 0% Διάρθρωση του ΑΕΠ% 58,0 56,9 56,9 58,0 56,6 57,7 28,3 28,6 28,9 28,6 28,7 29,3 13,7 14,4 14,2 13,4 14,7 13,0 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5 Συμβολή τομέων στην ανάπτυξη (Μονάδες αύξησης του ΑΕΠ) 0,6 0,2 1,6 2,5 2,3 0,4 0 0,6 0,9 0,4 0,1 0,1 0,2 0,4-0,3-0,1-0,3-1,0 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας 14

ΑΕΠ ΚΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Πρωτογενής τομέας 2005-9 2010 2011 2012 2013 2014 Προστιθέμενη αξία 80.206 101.558 107.594 104.540 121.206 107.605 Μερίδιο (% ΑΕΠ) 14,4 14,2 13,4 14,7 13,0 13,7 Συμβολή στην προστιθέμενη αξία του ΑΕΠ 0,6 0,1 0,9-1,0 2,3-0,3 Μεταβολή (σε τιμές προηγουμένου έτους %) 4,8 1,1 6,7-7,8 18,5-2,6 Γεωργία 78.412 96.374 100.251 97.582 113.128 99.121 -Μεταβολή (%) 2,3 5,7-9,1 17,9-2,5 Αλιεία- Υδατοκαλλιέργεια 6.122 5.184 7.343 6.958 8.078 8.484 -Μεταβολή (%) -15,9 24,8 9,7 26,8-3,9 15

Δευτερογενής Τομέας 2005-9 2010 2011 2012 2013 2014 Προστιθέμενη Αξία 165.887 201.314 218.240 223.903 235.854 243.627 Μερίδιο (%ΑΕΠ) 28,3 28,6 28,9 28,6 28,7 29,3 Συμβολή στην Αύξηση του ΑΕΠ 0,0 2,5 1,6 0,2 0,2 0,4 Μεταβολή (σε τιμές προηγουμένου έτους %) 10,2 6,3 0,8 0,6 1,7 Μεταλεία-ορυχεία 15.214 22.632 31.650 33.420 29.983 22.904 -Μεταβολή (%) -3,6 42,1 5,0-2,1-1,5 4,2 Βιομηχανία (εκτός διυλιστηρίων) 102.547 122.330 127.057 129.146 139.982 151.149 -Μεταβολή (%) 8,4 6,8 1,8-0,6 1,0 Βιομηχανία τροφίμων και καπνού 39.161 38.628 41.510 52.035 60.978 -Μεταβολή (%) 9,5 2,3 4,7 2,3 5,7 Κλωστουφαντουργία και δέρμα 15.046 15.305 15.058 14.950 15.906 -Μεταβολή (%) 1,3 3,6 1,5-1,3 4,5 Χημικά - παραχημικά 16.680 17.828 14.415 16.172 18.497 -Μεταβολή (%) 28,8 6,6-6,0-0,2 0,9 Μηχανήματα-μεταλουργία -ηλεκτρισμός 24.566 27.758 31.122 30.291 30.931 -Μεταβολή (%) 1,5 21,9 5,9-5,0 1,9 Αλλες βιομηχνικές δραστηριότητες 26.877 27.538 27.041 26.534 24.837 -Μεταβολή (%) 12,9 7,4-1,4 0,0-11,2 Ενέργεια 23.318 25.224 25.477 - - -Μεταβολή (%) 5,6 10,0-0,5 - - Διυλιστήρια 1.511 3.559 2.314 1.564 - - -Μεταβολή (%) 6,6 32,5-54,6-10,9 - - Ηλεκτρισμός και υδατα 12.799 14.931 13.930 12.657 15.359 17.003 -Μεταβολή (%) 2,4 18,2 8,3-6,7 14,5 4,5 Κατασκευές και δημόσια έργα 35.327 41.421 45.603 48.680 50.530 52.571 -Μεταβολή (%) 7,3 2,4 4,9 2,2 1,6 1,4 16

Τριτογενής τομέας 2005-9 2010 2011 2012 2013 2014 Προστιθέμενη αξία 339.762 400.440 429.475 453.370 464.796 479.502 Μερίδιο (%ΑΕΠ) 58,0 56,9 56,9 58,0 56,6 57,7 Συμβολή στην Αύξηση του ΑΕΠ 0,4-0,3 0,6 0,4-0,1 0,1 Μεταβολή (σε τιμές προηγουμένου έτους %) 2,9 6,2 6,3 2,1 2,2 Εμπόριο 61.259 66.055 72.022 77.133 76.807 77.718 -Μεταβολή (%) 4,1-3,3 7,4 4,1-1,1 0,9 Ξενοδοχεία και εστίαση 13.672 17.268 17.438 18.326 19.729 21.042 -Μεταβολή (%) 4,4 7,7-1,1 2,6 4,7 2,4 Μεταφορές 23.769 28.053 27.901 29.453 30.689 33.717 -Μεταβολή (%) 5,3 4,9 7,0 2,4 1,2 5,6 Ταχυδρομεία και επικοινωνίες 23.576 27.853 28.109 26.373 23.055 22.509 -Μεταβολή (%) 7,8 5,2 9,5 29,5 2,9 6,3 Χρηματο-οικονομικά και ασφάλειες 30.774 39.222 41.088 43.420 42.989 43.748 -Μεταβολή (%) 9,2 13,0 8,6 4,2 0,2 1,4 Κτηματικές συναλλαγές και υπηρεσίες προς επιχειρήσεις 52.687 63.731 74.383 79.431 84.200 88.525 -Μεταβολή (%) 6 2 6 4 2 2 Αλλες υπηρεσίες μή χρηματο-οικονομικές 55.534 64.627 68.797 74.345 79.318 81.173 -Μεταβολή (%) 5,6 0,8 9,9 5,1 3,7 2,5 Δημόσια διοικηση και ασφάλεια 69.270 82.383 88.100 92.820 95.468 97.965 -Μεταβολή (%) 4,3 4,4 1,6 7,1 5,0 1,3 Παιδεία Υγεία και κοινωφελείς δράσεις 9.221 11.248 11.637 12.069 12.541 13.105 -Μεταβολή (%) 2,1 2,4 2,1 3,0 2,9 2,5 Μη αγροτικό ΑΕΠ 505.648 601.754 647.715 677.273 700.650 723.129 17

ΑΕΠ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΚΟ Μεταβολή σε τιμές προηγουμένου έτους (%) 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Α.Εγχ.Π. 4,9 7,8 5,2 3,0 4,7 2,4 Εισαγωγές Αγαθών και υπηρεσιών 7,3 3,3 9,1 3,3 0,9 1,8 Τελική Εσωτερική Κατανάλωση 3,3 5,0 5,1 3,8 3,0 Δημόσια κατανάλωση 5,2 4,1 5,5 4,2 3,6 3,3 Ιδιωτική κατανάλωση 5,7 0,9 3,4 8,5 4,2 1,8 Κατανάλωση Μη Κερδοσκοπικών Οργ. 1,9 14,6 21,0 6,9 1,9 14,0 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου κεφαλαίου 8,6-1,4 7,8 3,6-1,5-0,4 Εξαγωγές αγαθών και Υπηρεσιών 3,4 17,9 5,6 2,7 0,9 6,3 Συνεισφορά στην ανάπτυξη (σε μονάδες) 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Α.Εγχ.Π. 4,9 3,8 5,2 3,0 4,7 2,4 Εισαγωγές Αγαθών και υπηρεσιών 2,0-3,1-3,9-1,6-0,5-0,8 Τελική Εσωτερική Κατανάλωση 2,6 3,8 4,1 3,0 2,3 Δαπάνες Διοίκησης 3,0 2,4 3,2 2,5 2,2 2,0 Δαπάνες Νοικοκυριών 1,0 0,2 0,6 1,6 0,8 0,3 Δαπάνες Μη Κερδοσκοπικών Οργ. 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου κεφαλαίου 2,6-0,5 2,4 1,1-0,5-0,1 Εξαγωγές αγαθών και Υπηρεσιών 1,0 5,0 1,8 0,9 0,3 2,1 18

Συνιστώσες της ζήτησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Εισαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών 42,2 43,0 48,7 50,2 47,1 46,6 Τελική Εσωτερική Κατανάλωση 75,7 76,7 78,2 80,2 79,7 80,2 Δαπάνες Διοίκησης 57,9 58,8 59,5 60,4 59,9 60,3 Δαπάνες Νοικοκυριών 17,8 17,9 18,7 19,8 19,8 19,9 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου κεφαλαίου 31,4 30,7 31,5 32,6 30,3 29,4 Αυξομείωση αποθεμάτων 2,8 3,4 4,3 2,4 4,4 2,8 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 32,4 32,2 34,7 34,9 32,7 34,3 Δείκτες 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Ανοιγμα Οικονομίας (%) 6 74,6 75,2 83,4 85,1 79,7 80,9 Διείσδυση εισαγωγών (En %) 7 38,3 38,7 42,6 43,4 41,0 41,3 Ακαθάριστες Επενδύσεις 8 34,1 34,1 35,8 35,0 34,7 32,2 Πηγή : Haut Commissariat au Plan./Νοέμβριος 2015 6 Εισαγωγές + Εξαγωγές % του ΑΕΠ 7 Εισαγωγές % της Εσωτερικής Ζήτησης 8 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου + Μεταβολή αποθεμάτων 19

ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗ 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Έσοδα (σε εκατ. Ντίρχαμ) 213.348 233.033 228.794 216.273 243.658 243.822 -Ακαθ. Εθν. Αποταμίευση 213.383 233.034 228.796 216.272 243.659 243.803 -Μεταβιβάσεις κεφαλαίων από το εξωτερικό -35-1 -2 1-1 19 Έξοδα (σε εκατ. Ντίρχαμ) 213.348 233.033 228.794 216.273 243.658 243.822 -Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 205.100 240.536 258.285 276.390 273.392 272.094 -Αυξομείωση αποθεμάτων 18.080 26.820 35.114 20.530 39.449 25.585 Ανάγκες χρηματοδότησης -9.832-34.323-64.605-80.647-69.183-53.857 % του ΑΕΠ -1,5-4,4-7,9-9,5-7,7-5,8 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου κεφαλαίου * 240.536 258.285 276.390 273.392 272.094 Μεταβολή (%) 1,5 7,4 7,0-1,1-0,5 -Προϊόντα Γεωργίας Αλιείας 0,4-8,0 14,0-1,5-20,6 -Βιομηχανικά Προϊόντα -6,5 3,8 12,0-9,0-3,9 -Κατασκευές Δημόσια έργα 6,2 8,0 4,6 3,4 2,2 -Υπηρεσίες 10,3 17,9 1,9 5,0 1,1 Διάρθρωση κατά τομέα δραστηριότητος (%) -Προϊόντα Γεωργίας Αλιείας 2,3 1,9 2,1 2,0 1,6 -Βιομηχανικά Προϊόντα 36,5 35,3 37,0 34,0 32,8 -Κατασκευές Δημόσια έργα 48,3 48,5 47,5 49,6 50,9 -Υπηρεσίες 12,9 14,2 13,5 14,4 14,6 Πηγή : Haut Commissariat au Plan./Νοέμβριος 2015 *Τρέχουσες τιμές, σε εκατ. Ντίρχαμ 20

ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ 2005-9 2010 2011 2012 2013 2014 Σε τρέχουσες τιμές (σε εκατ. Ντίρχαμ) 708.295 834.897 870.504 896.669 962.071 985.174 Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα 649.891 773.816 806.244 830.762 889.123 903.877 -Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) 653.876 784.624 820.077 847.881 901.366 924.769 -Εθνικό Εισόδημα προερχόμενο από το εξωτερικό -3.986-10.808-13.833-17.119-12.243-20.892 Τρέχουσες Μεταβιβάσεις από το εξωτερικό 58.405 61.081 64.260 65.907 72.948 81.297 Δαπάνες κατανάλωσης 494.912 601.863 641.708 680.397 718.412 741.370 -Νοικοκυριά 378.839 461.040 488.348 512.207 540.103 557.517 -Δημόσια διοίκηση 116.074 140.823 153.360 168.190 178.309 183.853 Ακαθάριστη Εθνική Αποταμίευση 213.383 233.034 228.796 216.272 243.659 243.803 Μεταβολή Ακαθ. Εθν. Διαθέσιμου Εισοδήματος (%) 5,0 4,7 4,3 3,0 7,3 2,4 Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα 5,0 4,8 4,2 3,0 7,0 1,7 -Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) 5,1 4,8 4,5 3,4 6,3 2,6 -Εθνικό Εισόδημα από το εξωτερικό 10,7 4,7 28,0 23,8-28,5 70,6 Τρέχουσες Μεταβιβάσεις από το εξωτερικό 4,7 2,5 5,2 2,6 10,7 11,4 Δαπάνες κατανάλωσης 5,6 4,6 6,6 6,0 5,6 3,2 -Νοικοκυριά 5,6 5,0 5,8 4,9 5,5 3,1 -Δημόσιος τομέας 5,4 3,2 8,9 9,7 6,0 3,1 Ακαθάριστη Εθνική Αποταμίευση 3,6 4,8-1,8-5,5 12,7 0,1 Διάρθρωση Ακαθ. Εθν. Διαθέσιμου Εισοδήματος (%) Μέση Εθνική Κατανάλωση (1) 69,9 72,1 73,7 75,9 74,7 75,3 -Νοικοκυριά 53,5 55,2 56,1 57,1 56,1 56,6 -Δημόσιος τομέας 16,4 16,9 17,6 18,8 18,5 18,7 Ακαθάριστη Εθνική Αποταμίευση 30,1 27,9 26,3 24,1 25,3 24,7 Ακαθάριστη Εθνική Αποταμίευση % του ΑΕΠ 32,6 29,7 27,9 25,5 27,0 26,4 21

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Εισαγωγές 261.288 326.042 263.982 297.963 357.770 386.949 383.720 386.118 -Μεταβολή 24,1% 24,8% -19,0% 12,9% 20,1% 8,2% -0,8% 0,6% Εισαγωγές καυσίμων 53.988 72.715 54.136 68.479 90.351 106.619 102.266 92.564 -Μεταβολή 20,2% 34,7% -25,6% 26,5% 31,9% 18,0% -4,1% -9,5% Εισαγωγές εκτός καυσίμων και δημητριακών 193.026 236.010 201.095 218.088 250.338 261.353 268.731 275.727 -Μεταβολή 20,4% 22,3% -14,8% 8,4% 14,8% 4,4% 2,8% 2,6% Εξαγωγές 125.588 155.040 113.020 149.583 174.995 184.885 185.387 200.013 -Μεταβολή 12,2% 23,5% -27,1% 32,4% 17,0% 5,7% 0,3% 7,9% Εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων 85.613 102.272 75.117 101.631 118.585 125.029 124.318 139.818 Μεταβολή 11,9% 19,5% -26,6% 35,3% 16,7% 5,4% -0,6% 12,5% Εμπορικό Ισοζύγιο -135.699-171.002-150.962-148.380-182.775-202.063-198.333-186.105 Μεταβολή 37,7% 26,0% -11,7% -1,7% 23,2% 10,6% -1,8% -6,2% Δείκτης Κάλυψης Εισαγωγών από Εξαγωγές 48,1% 47,6% 42,8% 50,2% 48,9% 47,8% 48,3% 51,8% Τουρισμός 58.674 55.551 52.834 56.422 58.904 57.835 57.614 59.317 -Μεταβολή 11,8% -5,3% -4,9% 6,8% 4,4% -1,8% -0,4% 3,0% % ΑΕΠ 9,1% 7,7% 7,1% 7,2% 7,2% 6,8% 6,4% 6,4% Μεταναστευτικά εμβάσματα 55.001 53.072 50.211 54.387 58.385 58.751 57.867 59.946 Μεταβολή 15,0% -3,5% -5,4% 8,3% 7,4% 0,6% -1,5% 3,6% % ΑΕΠ 8,5% 7,4% 6,7% 6,9% 7,1% 6,9% 6,4% 6,5% Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών -410-35.936-39.875-34.321-64.603-80.647-71.330-52.337 Ποσοστό % του ΑΕΠ -0,1% -5,0% -5,3% -4,4% -7,9% -9,5% -7,9% -5,7% Συναλλαγματικά αποθέματα 188.651 182.256 182.774 194.605 173.843 144.736 150.267 180.760 -Μεταβολή 8,2% -3,4% 0,3% 6,5% -10,7% -16,7% 3,8% 20,3% Σε μήνες εισαγωγών 7,9 6,1 7,8 7,5 5,6 4,3 4,4 5,2 22

ΕΞΕΛΙΞΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ - ΑΛΙΕΙΑ Γεωργία (α) ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΚΟ Μέση τιμή 2005-09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 Υδατοπτώσεις (σε mm) 327,5 604,8 690,8 400,2 450,0 274,0 348,0 Καλλιεργούμενη έκταση (σε χιλιάδες εκτάρια) Δημητριακά 5325 5056 5376 5217 5391 5990 Σκληρός σίτος 974 901 957 963 945 905 Μαλακός σίτος 1922 1951 2131 2179 2259 2081 Κριθάρι 2145 1922 2026 1893 1967 1585 Καλαμπόκι 232 230 192 118 178 178 Όσπρια 369 398 429 398 400 Ελαιώδη 59 86 56 29 34 37 Ηλιοτρόπια 37 62 37 12 17 21 Αραχίδες 21 23 18 16 16 16 Βιομηχανικές καλλιέργειες 168 137 194 150 149 Ζαχαρότευτλα 57 51 52 31 37 Ζαχαροκάλαμο 16 15 15 16 15 Επιφάνεια καλλιεργουμένων γαιών 7004 6965 7615 7365 8119 Επιφάνεια καλλιεργήσιμων γαιών 8976 8988 9111 9043 9797 Kαλλιεργούμενες/καλλιεργήσιμες γαίες 78 77 84 81 83 23

Γεωργία (β) Μέση τιμή 2005-09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 Παραγωγή καλλιεργειών (σε χιλιάδες εκατόκιλα) Δημητριακά 63.533 78.254 86.220 53.012 98.640 69.307 115.000 Σκληρός σίτος 13.646 16.328 18.480 11.349 18.972 14.102 24.000 Μαλακός σίτος 28.541 32.433 41.699 27.431 50.367 37.057 56.000 Κριθάρι 19.078 25.664 23.176 12.014 27.226 16.381 35.000 Καλαμπόκι 1.536 2.792 2.213 902 1.181 974 Όσπρια 2.188 2.824 3.392 2.703 2.933 3.164 Ελαιώδη 760 1.100 890 557 582 662 Ηλιοτρόπια 283 593 487 177 190 274 Αραχίδες 468 655 397 363 388 384 Βιομηχανικές καλλιέργειες 37.131 30.682 37.991 21.677 27.801 34.872 Ζαχαρότευτλα 28.033 24.359 30.351 16.267 21.422 32.086 Ζαχαροκάλαμο 8.886 6.323 7.639 5.410 5.410 2.786 24

Γεωργία (γ) Μέση τιμή 2005-09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 Απόδοση καλλιεργειών (σε εκατόκιλα/εκτάριο) Δημητριακά 11,8 15,5 16,0 10,2 18,3 11,4 Σκληρός σίτος 13,8 18,1 19,3 11,8 20,1 14,8 Μαλακός σίτος 14,5 16,6 19,6 12,6 22,3 16,4 Κριθάρι 8,8 13,4 11,4 6,3 13,8 8,6 Καλαμπόκι 6,6 12,1 11,5 7,6 6,6 Όσπρια 5,9 7,1 7,9 6,8 7,3 Ελαιώδη 13,1 12,8 16,0 19,5 17,1 Ηλιοτρόπια 7,9 9,6 13,3 15,2 11,2 Αραχίδες 22,8 28,6 22,3 23,5 23,8 Βιομηχανικές καλλιέργειες 223,2 224,0 195,6 144,1 185,6 Ζαχαρότευτλα 495,0 476,7 587,1 523,2 575,8 Ζαχαροκάλαμο 572,3 424,3 509,3 345,1 400,8 Παραγωγή λαχανικών (σε χιλιάδες τόνους) 6784 6699 7409 7685 7958 7694 Τομάτες (%) 19,6 15,2 16,4 15,9 16,2 15,0 Πατάτες (%) 21,8 20,3 23,2 21,6 24,2 25,4 25

Κτηνοτροφία Σύνολο ζώων (κεφαλές) 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 25.169 25.163 26.883 27.637 29.365 28.617 Βοοειδή 2.787 2.788 2.949 3.029 3.173 3.239 Πρόβατα 17.134 17.082 18.429 19.006 19.956 19.231 Κατσίκια 5.248 5.293 5.505 5.602 6.236 6.147 Παραγωγή κρέατος (από τα εγκεκριμένα σφαγεία, σε χιλ. τόνους) 197 206 219 228 272 Βοοειδή 139 151 159 170 212 Πρόβατα 41 36 39 38 38 Κατσίκια 14 14 16 14 15 26

Θαλάσσια Αλιεία Αλιευτικός στόλος χώρας Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Αριθμός σκαφών 2.996 3.020 3.014 3.009 2.949 Παράκτια αλιεία (%) 85,0 85,1 85,0 83,9 84,9 Χωρητικότητα (σε χιλιάδες τόνους) 260 266 270 270 273 Παράκτια αλιεία (%) 44,1 45,3 45,4 45,8 46,0 Αλιευτική παραγωγή Ποσότητα (σε χιλιάδες τόνους) 998 1.138 957 1.171 1.246 +8,9% +0,1% Παράκτια αλιεία (%) 78 79 71 72 69 Αξία (σε εκατ. Ντίρχαμ ) 7.075 6.659 7.959 7.826 8.794 +10,0% +9,1% Παράκτια αλιεία (%) 41 36 38 35 41 Μέση τιμή ανά τόνο (Ντίρχαμ /Kg) 7 6 8 7 7 Παράκτια αλιεία 4,8 4,4 6,9 5,6 5,6 Αλιεία ανοικτής θαλάσσης 27,3 15,0 14,6 11,6 12,1 Απορρόφηση των προϊόντων παράκτιας αλιείας (%) Εσωτερική κατανάλωση 38,6 43,5 37,2 39,0 33,7 25,3 Κονσερβοποιΐα 17,2 20,4 12,8 13,2 13,0 16,0 Κατάψυξη 6,0 3,8 4,8 5,2 3,7 3,2 Υποπροϊόντα 31,5 31,0 20,8 18,4 15,3 26,6 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2015 -Ministère de l'agriculture et de la Pêche Maritime -Office National des Pêches -Haut commissariat au Plan 27

ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Δείκτης : Διάθεση και παραγωγή φωσφάτων - -10,70% -26,40% 45,30% 5,40% -3,50% Εμπορεύσιμη παραγωγή (σε χιλιάδες τόνους) 25.128 26.603 28.052 27.060 26.430 27.390 Εξαγωγές (σε χιλιάδες τόνους) 11.614 10.254 9.357 9.100 8.608 8.738 Παραγωγή και Εξαγωγές φωσφορικού οξέως Παραγωγή (σε χιλιάδες τόνους) 3.221 3.998 4.488 4.265 4.464 4.525-5,4% Εξαγωγή (σε χιλιάδες τόνους) 2.120 2.345 2.258 1.896 2.076 2.148 Εξαγωγή (σε εκατ. Ντίρχαμ) 11.785 13.584 17.115 14.667 12.053 12.781 Μέση τιμή Εξαγωγών (σε Ντίρχαμ/τόνο) 5.954 5.794 7.581 7.735 5.805 5.950 Δείκτης: Παραγωγή / Εξαγωγές 45,2 38,5 33,4 33,6 32,6 31,9 Κύκλος εργασιών (εξαγωγές) groupe OCP (σε εκατ. Ντίρχαμ) 25.152 35.888 48.461 48.395 37.332 38.278 Παράγωγα φωσφάτων ( %) 71,3 75,0 74,0 73,5 75,6 78,6 Μεταβολή δείκτη παραγωγής ορυχείων και μεταλλείων (%) 0,9 15,8 5,2-3,2-1,9 3,3 Μεταλλικά ορυκτά 0,9-6,3 0,4-0,2 1,8 0,9 Μη Μεταλλικά ορυκτά 0,9 17,0 5,4-3,3-2,1 3,4 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 -Ministère de l'energie, des Mines, de l'eau et de l'environnement -Haut commissariat au Plan -OCP 28

ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΚΟ Μέσος 2005-00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σύνολο βιομηχανικής παραγωγής (σε εκατ. Ντίρχαμ) 272.037 332.591 386.818 394.424 392.048 Μεταβολή (%) 7,7 18,9 16,3 2,0-0,6 Διάρθρωση της παραγωγής ανά κλάδο (%) : Αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα 28,7 28,6 26,2 27,2 27,3 Υφάσμα-δέρμα 10,3 7,8 6,9 6,6 6,2 Χημικά- παραχημικά 39,5 42,0 45,0 44,8 42,1 Μηχανική και Μεταλουργία 14,8 14,7 14,8 14,5 16,9 Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά 6,8 6,9 7,1 6,9 7,4 Προστιθέμενη βιομηχανική αξία ανά κλάδο (%)(1) 27,6 29,1 25,8 25,4 26,5 Αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα 29,2 30,6 28,5 28,1 28,3 Υφάσμα-δέρμα 36,4 36,0 33,7 33,2 34,2 Χημικά- παραχημικά 26,2 29,8 25,0 24,1 27,2 Μηχανική και Μεταλουργία 23,8 21,6 21,0 21,5 20,2 Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά 25,1 26,9 24,0 24,3 24,3 Ποσοστό επενδύσεων ανά κλάδο (%) (2) 26,6 23,8 25,7 23,1 23,6 Αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα 17,2 16,0 14,2 15,0 14,0 Υφάσμα-δέρμα 15,4 10,1 12,9 12,4 11,3 Χημικά- παραχημικά 37,4 24,3 25,4 26,0 33,6 Μηχανική και Μεταλουργία 29,9 57,3 65,5 41,7 19,9 Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά 23,7 20,8 22,2 21,3 22,8 Ποσοστό εξαγωγών ανά κλάδο (%) (3) 25,8 26,8 28,2 28,0 29,5 Αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα 15,5 12,6 12,1 12,6 12,9 Υφάσμα-δέρμα 64,1 62,8 62,9 63,7 63,4 Χημικά- παραχημικά 21,4 26,8 28,0 27,4 25,9 Μηχανική και Μεταλουργία 14,4 16,4 17,2 19,5 33,4 Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά 61,6 67,4 79,0 76,9 74,3 29

ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Μεταβολή δείκτη βιομηχανικής παραγωγής ( %) 2,8 1,4 3,3 2,2 2,0 3,4 Προϊόντα βιομηχανιών τροφίμων 1,9 0,0-0,4 3,6-3,4 1,8 Προϊόντα βιομηχανιών υφαντουργίας 2,3 5,1 1,7 1,9 3,4 0,9 Χημικά προϊόντα 3,8-6,3 2,6 1,2-0,1 1,0 Προϊόντα από μέταλλα 15,1 9,2 2,6-2,3 8,2-4,2 Προϊόντα αυτοκινητοβιομηχανίας 1,4-0,6 4,0-1,3-10,6 3,1 Ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές 4.0 1.6-1.3-0.6 4.0-1.3 Δραστηριότητα Βιομηχανίας ζάχαρης (σε χιλ. τόνους) Παραγωγή ζάχαρης 435 379 362 247 357 478 - από ζαχαροκάλαμα 82,9 64,2 67,1 13,0 Εισαγωγή κατεργασμένης ζάχαρης 749 798 884 1003 923 772 Κατανάλωση ζάχαρης 1,077 1,142 1,161 1,171 1,207 Δραστηριότητα βιομηχανίας αλεύρων (σε χιλ. εκατόκιλα) Παραγωγή αλεύρων 43.978 50.049 52.968 58.500 56.800 56.100 - από μαλακό σίτο 37.057 43.369 45.378 50.700 49.700 48.600 Δραστηριότητα ελαιοτριβείων (σε τόνους) Παραγωγή 74.000 160.000 150.000 120.000 100.000 120.000 Εξαγωγή 13.560 21.100 33.000 11.000 12.739 21.944 Ποσοστό εξαγωγών (Ποσότητες %) 21,9 13,2 22,0 9,2 12,7 18,3 Δραστηριότητα των βιομηχανιών γάλακτος Παραγωγή φρέσκου γάλακτος (σε εκατ. λίτρα) 1.742 2.100 2.169 2.465 2.484 2.300 Ποσότητα επεξεργασμένου γάλακτος (σε εκατ. λίτρα) 1.221 1.470 1.540 1.750 - Επί της συνολικής παραγωγής (%) 70,0 70,0 71,0 71,0 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 Ministère de l'industrie, du Commerce et des Nouvelles Technologies/Haut Commissariat au Plan/ONICLE 30

Μέσος ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (κτήρια και δημόσια έργα) 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Δραστηριότητα τσιμεντοβιομηχανίας Εισαγωγή τριμέντου (σε χιλ. τόνους) 255 435 185 203 124 111 Συνολικές πωλήσεις τσιμέντου (σε χιλ. τόνους) 12.600 14.571 16.130 15.871 14.864 14.060 +1,4% Αδειες Οικοδομών (αριθμός) 51.326 57.296 53.086 54.869 53.008 Διάρθρωση κατασκευαστικής δραστηριότητος ανα τομέα (%) Κτήρια 13 10 12 11 13 Επαύλεις 5 3 4 5 4 Εργατικές κατοικίες 74 79 76 75 75 Κτήρια εμπορικής και βιομηχανικής χρήσεως 7.5 6.7 6.5 6.3 7.1 7.9 Κτήρια διοικήσεως 0.4 0.2 0.3 0.4 0.4 0.4 Άλλα 0.7 0.4 0.4 0.5 0.4 0.4 Μέση τιμή ανά m² (σε Ντίρχαμ) 1.163 1.188 1.255 1.293 Κτήρια 1.186 1.203 1.304 1.308 Επαύλεις 1.432 1.654 1.758 1.660 Εργατικές κατοικίες 1.215 1.156 1.216 1.262 Κτήρια εμπορικής και βιομηχανικής χρήσεως 1.206 1.230 1.243 1.270 Κτήρια διοικήσεως 1.550 1.767 1.931 1.821 Άλλα 1.341 1.281 1.332 1.631 Επιφάνεια νεοδμήτων κτηρίων (σε χιλ. m²) 5.833 6.614 5.639 5.976 5.992 Επιφάνεια οικοπέδων (σε χιλ. m²) 15.933 16.033 17.947 16.218 17.024 Αξία (σε εκατ. Ντίρχαμ) 21.031 20.537 22.758 23.642 25.838 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 Ministère de l'industrie, du Commerce, de l'investissement et de l'economie Numérique Haut Commissariat au Plan Association Professionnelle des Cimentiers du Maroc 31

ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Οδικό δίκτυο ασφαλτοστρωμένο (σε χιλ. Km) 36,8 41,1 41,4 41,4 Στόλος Αυτοκινήτων(σε χιλ.) 2.301 2.791 2.954 3.124 3.286 3.438 Αυτοκίνητα τουρισμού (%) 71,8 70,8 70,5 70,5 70,4 70,5 Κυκλοφορία οδική Αυτοκινητόδρομοι (σε Km) 772 1.097 1.416 1.416 1.416 1.511 Επενδύσεις (σε εκατ.ντίρχαμ) 3.951 7.479 5.232 3.797 2.974 4.980 Κύκλος εργασιών (σε εκατ. Ντίρχαμ) 1.039 1.668 1.833 2.015 2.166 Κυκλοφορία επιβατών (σε χιλ.) Σιδηροδρομικώς 25.566 30.914 33.930 36.000 38.100 Αεροπορικώς 11.633 15.362 15.670 15.105 16.496 Κυκλοφορία εμπορευμάτων (σε χιλ. τόνους) Σιδηροδρομικές μεταφορές 32.465 35.669 37.000 37.011 36.200 Θαλάσσιες μεταφορές 67.165 69.236 69.104 71.167 67.861 +13,2% -3,4% Αεροπορκές μεταφορές 61 56 55 52 53 +4,8% +1,8% Αριθμός ατυχημάτων μεταφορών 59.330 65.461 67.082 67.151 68.458 Ποσοστό σοβαρών ατυχημάτων (%) 27,7 23,2 24,8 23,8 21,5 Αριθμός θυμάτων 94.048 102.250 106.178 104.855 104.855 Νεκροί 3.883 3.778 4.222 4.167 3.705 Σοβαρά τραυματισμένοι 12.409 11.414 12.482 11.791 10.993 Ελαφρά τραυματισμένοι 77.757 87.058 89.529 90.099 90.157 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Μάιος 2015 / Νοέμβριος 2015 Haut Commissariat au Plan / Office National des Transports / Office National des Chemins du Fer / Office National des Aéroports Royal Air Maroc / Office d'exploitation des Ports / Direction Générale de la Sûreté Nationale 32

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Αριθμός κλινών 143.652 173.133 184.125 198.211 207.572 207.584 Πληρότητα ( %) 46,0 43,0 40,0 40,0 43,0 44,0 Αφίξεις εκτός ομογενών (σε χιλ.) 3.833 4.910 4.934 5.012 5.323 5.437 Ρυθμός ανάπτυξης (%) 9,8 14,4 0,5 1,6 6,2 2,1 Προέλευση επισκεπτών (%) Γαλλία 41,0 37,2 36,0 35,3 33,5 33,1 Ισπανία 13,5 14,8 14,1 14,6 12,8 12,6 Γερμανία 4,2 4,2 4,5 4,0 4,5 4,7 Ιταλία 4,0 4,7 4,3 3,9 4,4 4,7 ΗΠΑ 2,7 2,8 2,6 2,8 3,0 3,1 Αραβικές χώρες 5,7 5,6 6,3 7,4 8,2 3,3 Είσοδοι καταγεγραμένοι στα σύνορα (σε χιλ.) 7.206 9.288 9.342 9.375 10.046 10.283-0,9% Μαροκινοί κάτοικοι εξωτερικού (%) 47,1 48,5 47,1 47,2 46,5 47,0 Ξένοι τουρίστες (%) 52,9 51,5 52,9 52,8 53,5 53,0 Διαμονές σε ξενοδοχεία (σε χιλ./νύκτα) 16.227 18.020 16.869 17.484 19.114 19.633-6,7% Εξωτερικός τουρισμός (%) 80,0 77,4 73,6 71,8 72,9 73,0 Εσωτερικός Τουρισμός (%) 20,0 22,6 26,4 28,2 27,1 27,0 Εσοδα από τον τουρισμό (σε εκατ. Ντίρχαμ) 52.102 56.422 58.904 57.835 57.572 57.614 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 Ministère du Tourisme et de l'artisanat Haut commissariat au Plan 33

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Μέσος 2005-09 2010 2011 2012 2013 2014 Αριθμός συνδρομητών τηλεφωνίας (Σε χιλ.) 21.605 35.731 40.120 42.295 45.349 46.602 Σταθερής τηλεφωνίας 2.302 3.749 3.566 3.279 2.925 2.488 Κινητής τηλεφωνίας 19.304 31.982 36.554 39.016 42.424 44.115 Πυκνότητα τηλεφωνίας (%) 71 113 125 130 138 140 Σταθερής τηλεφωνίας 7,5 11,9 11,1 10,1 8,9 7,5 Κινητής τηλεφωνίας 63 101 114 120 129 133 Αριθμός συνδρομών διαδικτύου (σε χιλ.) 626.500 1.866.963 3.182.116 3.957.068 5.776.173 9.969.023 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 Agence Nationale de Réglementation des Télécommunications (ANRT) ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μέσος 2002-08 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Κύκλος εργασιών των ασφαλιστικώνεταιρειών (σε εκ.ντίρχαμ) 14.601 20.940 21.873 23.894 26.024 26.734 28.421 Κλάδος ζωής και κεφαλαίου (%) 29,1 31,7 30,1 32,0 33,7 32,2 33,1 Άλλοι κλάδοι (%) 70,7 67,6 69,3 67,3 65,6 67,8 66,9 Κλάδος Αυτοκινήτου 33,1 31,5 32,3 31,5 30,8 31,8 31,8 Κλάδος ατυχημάτων 12,4 12,5 12,5 11,7 11,3 11,5 11,3 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Απρίλιος 2015 Direction des Assurances et de la Prévoyance Sociale 34

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ 1,0% 1,0% 0,9% 1,3% 1,6% 0,4% 1,6% -Προϊόντα διατροφής 1,0% 1,2% 1,4% 2,3% 2,4% -1,1% 2,7% -Άλλα 0,9% 0,8% 0,6% 0,5% 1,5% 1,7% 0,7% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-1,0% -1,5% ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Προϊόντα διατροφής Άλλα ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Νοέμβριος 2015 35

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΑΝΕΡΓΙΑ 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ενεργός πληθυσμός άνω των 15 ετών (σε χιλιάδες) 11.109 11.415 11.538 11.549 11.705 11.813 Απασχολούμενοι (σε χιλιάδες) 10.017 10.405 10.509 10.511 10.625 10.646 Αστικά κέντρα (σε χιλιάδες) 5.713 5.966 5.553 6.655 6.217 6.307 Υπαιθρος 5.396 5.449 5.237 5.404 5.488 5.506 15-24 ετών 20,4 18,2 17,3 16,4 15,4 15,3 25-44 ετών 50,2 50,7 51,4 51,6 52,3 52,2 45-59 ετών 22,8 24,4 24,9 25,2 25,3 25,4 Απασχόληση ανά τομέα δραστηριότητος (%) Γεωργία - δασικές εργασίες -αλιεία 5,3 4,8 4,9 5,1 4,9 4,9 Βιομηχανία 21,1 20,2 20,2 18,7 18,4 17,9 Κατασκευές - δημόσια έργα 10,6 12,4 12,4 11,9 10,9 10,9 Εμπόριο 20,5 20,2 20,6 20,5 21,0 22,1 Μεταφορές και λογιστική υποστήριξη 6,5 6,9 7,1 6,8 6,6 6,8 Υπηρεσίες και Διοίκηση 35,7 35,3 35,1 36,8 38,0 37,2 Άλλες 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Ανεργοι (σε χιλιάδες) 1.092 1.037 1.028 1.038 1.081 1.167 Αστικά κέντρα 886 823 817 824 871 935 Υπαιθρος 206 214 211 214 210 233 Ποσοστό Ανεργίας επί του ενεργού πληθυσμού (%) 9,8 9,1 8,9 9,0 9,2 9,9 Ανδρες 9,8 8,9 8,4 8,7 9,1 9,7 Γυναίκες 10,0 9,6 10,2 9,9 9,6 10,4 Πόλεις 15,6 13,7 14,7 13,4 14,0 14,8 Υπαιθρος 3,8 3,9 4,0 4,0 3,8 4,2 ΠΗΓΗ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ : Νοέμβριος 2015 Haut Commissariat au Plan 36

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Τρέχοντα έσοδα (εκτός ΦΠΑ) 156.788 186.300 172.596 174.145 192.298 201.628 206.199 215.623 Ως (%) του ΑΕΠ 24,2% 26,0% 23,1% 22,2% 23,4% 23,8% 22,9% 23,3% Φορολογικά έσοδα 135.204 167.276 150.853 154.005 163.586 176.068 174.187 177.450 Ως (%) του ΑΕΠ 20,9% 23,3% 20,2% 19,6% 19,9% 20,8% 19,3% 19,2% Εσοδα ιδιωτικοποιήσεων 3.053 2 0 35 5.319 3.292 0 2.046 Ως (%) του ΑΕΠ 0,5% 0,0% 0,0% 0,0% 0,6% 0,4% 0,0% 0,2% Τρέχουσες Δαπάνες 134.990 157.036 152.733 162.020 194.214 215.623 209.702 210.436 Ως (%) του ΑΕΠ 20,8% 21,9% 20,4% 20,6% 23,7% 25,4% 23,3% 22,8% Δαπάνες διοικήσεως 65.665 70.315 75.527 78.768 88.973 96.673 99.044 101.645 Ως (%) του ΑΕΠ 10,1% 9,8% 10,1% 10,0% 10,8% 11,4% 11,0% 11,0% Επιδοτήσεις 16.350 31.450 13.276 27.195 48.830 54.870 41.600 32.648 Ως (%) του ΑΕΠ 2,5% 4,4% 1,8% 3,5% 6,0% 6,5% 4,6% 3,5% Ισοζύγιο Τακτικού Προϋπολογισμού 21.798 29.264 19.863 12.125-1.916-13.995-3.503 5.188 Ισοζύγιο Τακτικού Προϋπολογισμού / ΑΕΠ 3,4% 4,1% 2,7% 1,5% -0,2% -1,7% -0,4% 0,6% 37

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Δαπάνες κεφαλαίου (επενδύσεις) 28.212 37.740 46.219 47.031 50.023 51.458 48.195 52.509 Ως (%) του ΑΕΠ 4,4% 5,3% 6,2% 6,0% 6,1% 6,1% 5,3% 5,7% Ισοζύγιο Ειδικών λογαριασμών του θησαυροφυλακίου 9.338 11.546 10.456-858 3.668 7.893 6.009 4.500 Ισοζύγιο Προϋπολογισμού 2.924 3.070-15.900-35.764-48.271-57.560-45.689-42.821 Ως (%) του ΑΕΠ 0,5% 0,4% -2,1% -4,6% -5,9% -6,8% -5,1% -4,6% Ισοζύγιο προϋπολογισμού /ΑΕΠ (εκτός ιδιωτικοποιήσεων) 0,0% 0,4% -2,1% -4,6% -6,5% -7,2% -5,1% -4,9% Ανάγκες δανεισμού 4.977 1.078-17.975-28.878-38.420-62.347-52.039-46.712 Ανάγκες δανεισμού /ΑΕΠ 0,8% 0,2% -2,4% -3,7% -4,7% -7,4% -5,8% -5,1% Εξωτερικός δανεισμός 3.597 11.082 12.822 15.837 7.279 15.249 15.009 9.064 Εξωτερικός δανεισμός /ΑΕΠ 0,6% 1,5% 1,7% 2,0% 0,9% 1,8% 1,7% 1,0% Δάνεια 14.947 20.551 17.776 21.533 13.954 23.146 23.015 17.457 Αποσβέσεις -11.350-9.469-4.954-5.696-6.675-7.897-8.006-8.393 Καθαρός εσωτερικός δανεισμός -8.574-12.160 5.153 13.041 31.141 47.097 37.030 37.647 Καθαρός εσωτερικός δανεισμός/αεπ -1,3% -1,7% 0,7% 1,7% 3,8% 5,6% 4,1% 4,1% 38

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (σε εκατ. $US) 12.527 13.709 15.823 16.492 19.372 20.798 22.048 25.222 28.801 30.752 (σε εκατ. Ντίρχαμ) 115.871 115.927 122.043 133.557 152.267 173.805 189.108 212.713 234.746 278.071 % του ΑΕΠ 22,0% 20,1% 19,8% 19,4% 20,8% 22,7% 23,6% 25,7% 26,9% 30,1% Εξυπηρέτηση χρέους (σε εκατ. $US) 2.382 2.107 2.449 2.345 1.752 1.820 2.163 2.307 2.590 2.678 Εξυπηρέτηση χρέους (σε εκατ. Ντίρχαμ) 21.176 18.618 20.141 18.279 14.226 15.372 17.533 19.958 21.848 22.584 % των τακτικών εσόδων 9,3% 7,1% 6,8% 5,4% 5,1% 4,7% 4,8% 5,4% 5,8% 5,7% Τόκοι (En millions DH) 4.161 4.199 4.686 4.968 5.121 4.827 5.667 6.165 6.889 7.423 % του ΑΕΠ 0,8% 0,7% 0,8% 0,7% 0,7% 0,6% 0,7% 0,7% 0,8% 0,8% Μέσο κόστος (%) 3,6% 3,6% 4,0% 4,1% 3,8% 3,2% 3,3% 3,3% 3,2% 3,2% -Εξωτερικό χρέος του θησαυροφυλακίου 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (σε εκατ. Ντίρχαμ) 69.041 65.057 65.946 68.259 78.738 92.353 99.581 116.872 129.804 141.086 % του ΑΕΠ 13,1% 11,3% 10,7% 9,9% 10,7% 12,1% 12,4% 14,1% 14,9% 15,3% Τόκοι (σε εκατ. Ντίρχαμ) 2.389 2.440 2.709 2.842 2.863 2.329 3.037 3.324 3.882 3.736 % του ΑΕΠ 0,5% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% 0,3% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% Μέσο κόστος (%) 3,4% 3,5% 4,2% 4,3% 4,2% 3,0% 3,3% 3,3% 3,3% 2,9% -Εσωτερικό χρέος του θησαυροφυλακίου 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (σε εκατ. Ντίρχαμ) 258.489 265.777 263.833 257.547 266.439 292.252 331.342 376.805 424.458 445.479 % του ΑΕΠ 49,0% 46,0% 42,8% 37,4% 36,2% 38,2% 41,3% 45,5% 47,9% 48,2% Τόκοι (σε εκατ. Ντίρχαμ) 14.980 16.362 16.494 15.562 14.598 15.410 15.535 17.335 19.427 22.011 % του ΑΕΠ 2,8% 2,8% 2,7% 2,3% 2,0% 2,0% 1,9% 2,1% 2,2% 2,4% Μέσο κόστος (%) 6,2% 5,9% 5,8% 5,4% 5,1% 5,3% 4,8% 4,8% 4,7% 4,7% ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΕΟΥΣ ΤΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Πορεία χρέους (σε εξατ. Ντίρχαμ) 327.530 330.834 329.779 325.806 345.177 384.605 430.923 493.677 554.262 586.565 % του ΑΕΠ 62,1% 57,3% 53,5% 47,3% 46,9% 50,3% 53,7% 59,6% 62,8% 63,4% Τόκοι (σε εκατ. Ντίρχαμ) 17.369 18.802 19.203 18.404 17.461 17.739 18.572 20.659 23.309 25.747 % του ΑΕΠ 3,3% 3,2% 3,1% 2,7% 2,4% 2,3% 2,3% 2,5% 2,6% 2,8% 39

(Σε εκατ. Ντίρχαμ) 2008T4 2009T4 2010T4 2011T4 2012T4 2013T4 2014T4 2015T3 2015T4 2016T1 2016T2 2016T3 ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ 325.806 345.177 384.605 430.924 493.677 554.261 586.565 620.542 Βραχυπρόθεσμο χρέος 38.443 62.665 38.211 16.411 15.721 30.917 14.921 27.137 Εσωτερικό 38.443 62.665 38.211 16.411 15.721 30.917 14.921 27.137 Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 287.363 282.512 346.394 414.513 477.956 523.344 571.644 593.405 Εσωτερικό 219.104 203.774 254.041 314.932 361.084 393.540 430.558 453.605 Εξωτερικό 68.259 78.738 92.353 99.581 116.872 129.804 141.086 139.800 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΧΡΕΟΥΣ 20.820 23.659 27.413 23.095 34.820 42.300 26.232 35.356 37.700 30.148 34.676 27.730 Βραχυπρόθεσμο χρέος 8.044 8.844 18.994 11.601 16.066 19.337 8.735 6.754 4.263 4.916 5.553 17.006 Εσωτερικό 8.044 8.844 18.994 11.601 16.066 19.337 8.735 6.754 4.263 4.916 5.553 17.006 Εξωτερικό 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 12.776 14.815 8.419 11.494 18.754 22.963 17.497 28.602 33.437 25.232 29.123 10.724 Εσωτερικό 10.872 13.135 6.631 8.833 15.856 20.060 14.721 25.284 30.301 22.507 26.300 7.868 Εξωτερικό 1.904 1.680 1.788 2.661 2.898 2.902 2.776 3.318 3.136 2.725 2.823 2.856 ΧΡΕΟΛΥΣΙΑ 16.239 19.304 22.890 18.378 29.494 36.780 19.959 30.423 31.885 22.971 25.094 22.597 Βραχυπρόθεσμο χρέος 7.444 8.182 17.985 10.958 15.540 18.493 7.871 6.225 3.813 4.350 4.958 16.000 Εσωτερικό 7.444 8.182 17.985 10.958 15.540 18.493 7.871 6.225 3.813 4.350 4.958 16.000 Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 8.795 11.121 4.905 7.420 13.954 18.287 12.089 24.198 28.072 18.621 20.136 6.597 Εσωτερικό 7.413 9.830 3.557 5.653 12.090 16.644 10.613 21.564 26.193 16.439 18.700 4.256 Εξωτερικό 1.382 1.292 1.348 1.767 1.864 1.643 1.475 2.634 1.879 2.182 1.436 2.341 ΤΟΚΟΙ 4.581 4.356 4.524 4.717 5.326 5.519 6.272 4.933 5.815 7.177 9.582 5.133 Βραχυπρόθεσμο χρέος 600 662 1.010 643 526 844 864 529 449 566 595 1.006 Εσωτερικό 600 662 1.010 643 526 844 864 529 449 566 595 1.006 Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 3.981 3.694 3.514 4.074 4.800 4.676 5.408 4.404 5.365 6.611 8.987 4.127 Εσωτερικό 3.459 3.305 3.074 3.180 3.767 3.416 4.108 3.720 4.108 6.068 7.600 3.612 Εξωτερικό 522 389 440 894 1.034 1.259 1.301 684 1.257 543 1.387 515 40

ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΧΡΕΟΥΣ (Σε εκατ. Ντίρχαμ) 2008T4 2009T4 2010T4 2011T4 2012T4 2013T4 2014T4 2015T3 2015T4 2016T1 2016T2 2016T3 ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ 74.495 85.295 95.143 105.003 113.892 124.554 157.432 177.613 Βραχυπρόθεσμο χρέος 0 0 0 0 0 0 0 0 Εσωτερικό Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 74.495 85.295 95.143 105.003 113.892 124.554 157.432 177.613 Εσωτερικό 9.197 11.766 13.691 15.475 18.051 19.611 20.447 21.788 Εξωτερικό 65.299 73.528 81.452 89.528 95.841 104.942 136.985 155.824 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΧΡΕΟΥΣ 2.343 2.436 2.716 2.820 3.250 3.578 4.198 2.187 5.029 2.377 5.811 2.555 Βραχυπρόθεσμο χρέος 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Εσωτερικό 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Εξωτερικό 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 2.343 2.436 2.716 2.820 3.250 3.578 4.198 2.187 5.029 2.377 5.811 2.555 Εσωτερικό 273 255 286 283 351 377 377 166 376 221 1.016 166 Εξωτερικό 2.070 2.181 2.430 2.537 2.899 3.200 3.821 2.022 4.653 2.156 4.795 2.389 ΧΡΕΟΛΥΣΙΑ 1.605 1.634 1.793 1.779 2.045 2.319 2.406 1.484 2.785 1.614 3.362 1.902 Βραχυπρόθεσμο χρέος 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Εσωτερικό Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 1.605 1.634 1.793 1.779 2.045 2.319 2.406 1.484 2.785 1.614 3.362 1.902 Εσωτερικό 180 145 119 76 80 84 88 50 93 69 447 53 Εξωτερικό 1.426 1.489 1.674 1.703 1.965 2.235 2.318 1.434 2.692 1.545 2.915 1.849 ΤΟΚΟΙ 738 802 923 1.041 1.205 1.259 1.792 704 2.244 763 2.450 652 Βραχυπρόθεσμο χρέος 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Εσωτερικό Εξωτερικό Μεσο-μακροπρόθεσμο χρέος 738 802 923 1.041 1.205 1.259 1.792 704 2.244 763 2.450 652 Εσωτερικό 94 110 167 207 271 294 288 115 283 152 570 112 Εξωτερικό 645 692 756 834 934 965 1.504 588 1.961 611 1.880 540 41

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΑΡΟΚΟΥ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΑΡΟΚΟΥ 2014 ΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΜΕΡΙΔΙΟ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΜΕΡΙΔΙΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΔΚΕ* 1. Προϊόντα διατροφής, ποτά και καπνός 41.468 10,8% 35.094 17,7% -6.374 84,6% 2. Προϊόντα ενέργειας 91.253 23,7% 6.226 3,1% -85.027 6,8% 3. Ποϊόντα ακατέργαστα ζωϊκής και φυτικής προελεύσεως 11.846 3,1% 3.500 1,8% -8.346 29,5% 4. Προϊόντα ορυκτά 8.189 2,1% 13.921 7,0% 5.732 170,0% 5. Ενδιάμεσα προϊόντα 81.818 21,2% 48.409 24,4% -33.409 59,2% 6. Βιομηχανικός εξοπλισμός 79.640 20,7% 33.385 16,9% -46.255 41,9% 7. Προϊόντα έτοιμα προς κατανάλωση 71.388 18,5% 57.537 29,0% -13.851 80,6% Σύνολο (σε εκατ. Ντίρχαμ) 385.602 100,0% 198.072 100,0% -187.530 51,4% Σύνολο (σε εκατ. ) 35.054 18.007-17.048 *Δείκτης κάλυψης των εισαγωγών από τις εισαγωγές ΠΗΓΗ: Υπουργείο Οικονομικών, Μάρτιος 2015 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΜΑΡΟΚΟΥ 2010-2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Εισαγωγές 297.963 357.770 386.949 383.720 388.118 366.500 -Μεταβολή 12,9% 20,1% 8,2% -0,8% 1,1% -5,6% Εισαγωγές καυσίμων 68.479 90.351 106.619 102.266 92.815 66.700 -Μεταβολή 26,5% 31,9% 18,0% -4,1% -9,2% -28,1% Εισαγωγές εκτός καυσίμων και δημητριακών 218.088 250.338 261.353 268.731 277.530 286.400 -Μεταβολή 8,4% 14,8% 4,4% 2,8% 3,3% 3,2% Εξαγωγές 149.583 174.995 184.885 185.387 200.813 214.100 -Μεταβολή 32,4% 17,0% 5,7% 0,3% 7,9% 6,6 Εμπορικό Ισοζύγιο -148.380-182.775-202.063-198.333-187.305-152.400 Μεταβολή -1,7% 23,2% 10,6% -1,8% -5,6% -18,6% Δείκτης Κάλυψης Εισαγωγών από Εξαγωγές 50,2% 48,9% 47,8% 48,3% 51,8% 58% ΠΗΓΗ: Παρουσίαση Υπουργού Οικονομικών, Φεβρουάριος 2016 42

Οι εμπορικές ανταλλαγές του Μαρόκου χαρακτηρίζονται από: Ανελλαστική εξάρτηση από τις εισαγωγές καυσίμων (πετρέλαιο, υγροποιημένα αέρια πετρελαίου, φυσικό αέριο, λιπαντικά, άνθρακας, άσφαλτος οδοποιϊας), με μερίδιο 23,7% επί του συνόλου των εισαγωγών της χώρας. Δεδομένου ότι το Μαρόκο διαθέτει ένα μόνο διυλιστήριο του οποίου έχει ανασταλεί η λειτουργία, υπάρχει περιθώριο για την εισαγωγή επεξεργασμένων καυσίμων, λιπαντικών και υγροποιημένων αερίων πετρελαίων η τιμή λιανικής πώλησης των οποίων καθορίζεται και επιδοτείται από το κράτος. Στό πλαίσιο αυτό υλοποιείται φιλόδοξο πρόγραμμα για την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Με ορίζοντα το 2020 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από εκτιμάται ότι θα καλύψει ποσοστό 42% (αιολική: 14% + ηλιακή: 14%, + υδροηλεκτρική: 14%) των αναγκών της χώρας. Η συμμετοχή των εισαγομένων καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (άνθρακας και πετρέλαιο) αναμένεται ότι θα μειωθεί σημαντικά από 68% (2010) σε 36% (2020). Μερικώς ανελλαστική εξάρτηση από τις εισαγωγές δημητριακών, κρέατος και γάλακτος (κυρίως μαλακό σιτάρι κριθάρι βόειο κρέας και αγελαδινό γάλα). Μετά την εγχώρια συγκομιδή δημητριακών, η οποία εξαρτάται από το επίπεδο των ετησίων βροχοπτώσεων, η κατανάλωση καλύπτεται από εισαγωγές εκτός δασμών και ποσοστώσεων μέσω διεθνών διαγωνισμών, που διενεργεί ό Διεπαγγελματικός Οργανισμός Δημητριακών και Οσπρίων. Σημειώνουμε ότι η λιανική τιμή πώλησης του άρτου επίσης επιδοτείται από το κράτος. Βαρύτητα πρωτογενούς τομέα στις εξαγωγές: Η αλιεία και η αγροτική παραγωγή (κυρίως οπωροκηπευτικά) συμμετέχουν με σημαντικό μερίδιο στις εξαγωγές τροφίμων. Στους τομείς αυτούς απασχολείται αμέσως ή εμμέσως μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ανάπτυξη καινοτόμων βιομηχανιών με εξαγωγικό προσανατολισμό. Η βιομηχανική πολιτική του κράτους (Plan Emergence) προωθεί την ανάπτυξη καινοτόμων τομέων της βιομηχανίας. Στον τομέα της αεροναυτικής και της βιομηχανίας ηλεκτρονικών σημαντικές ξένες επενδύσεις που έχουν κυρίως εξαγωγικό προσανατολισμό παράγουν ενδιάμεσα προϊόντα και βιομηχανικό εξοπλισμό, ενώ τα αυτοκίνητα τουρισμού (Εργοστάσιο της Renault στην Ταγγέρη), έχουν αναδειχθεί κατά τηντελευταία διετία ως το κυριώτερο εγαγώγιμο προϊόν της χώρας. Εξάρτηση από τις διεθνείς τιμές των φωσφάτων, τα οποία, έως πρόσφατα, αποτελούσαν το κύριο εξαγόμενο προϊόν της χώρας. Τα ορυκτά (εκτός πετρελαιοειδών) αποτελούν μαζί με την αυτοκινητοβιομηχανία, τους κυριώτερους κλάδους της οικονομίας που παρουσιάζουν πλεόνασμα εμπορικών ανταλλαγών. 43

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΜΑΡΟΚΟΥ Εσωτερικά έτος 2007/Εξωτερικά έτος 2015 Άλλα 16% Αυτοκίνητα 24% Ηλεκτρονικά 4% 17% 10% Αεροναυτική 3% 6% 2% 28% Τρόφιμα 18% 19% 13% 5% Κλωστοϋφαντουργικά και δέρμα 15% Παράγωγα Φωσφάτων 16% Φωσφάτα Ακατέργαστα 4% 44

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΜΑΡΟΚΟΥ Εσωτερικά έτος 2007 / Εξωτερικά έτος 2015 Αφρική 10% 5% Αμερική 9% 8% 10% 77% Ευρώπη 69% Ασία 12% 45