Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης

Transcript

1 Κρίσεις και μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία, τέλη 19 ου 21 ος αιώνας Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης Γιώργος Προγουλάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών) Σχολιαστής: Χρυσάφης Ιορδάνογλου (Πάντειο Πανεπιστήμιο)

2 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΕΠΟΧΗΣ α) κατάργηση της συνθήκης του Bretton-Woods (15 Αυγούστου 1971) και υποτίμηση του δολαρίου β) αύξηση της τιμής του πετρελαίου: κατά80% το 1973 (1 η πετρελαϊκή κρίση) κατά70% το 1979 (2 η πετρελαϊκή κρίση)

3 ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ ,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00-5, ΤΙΜΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ

4 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΟΚ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ περίοδοι κυλιόμενου μέσου όρου (ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ)

5 Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 70 ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΟΚ Δύσκολα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κρίση. Αυτό που συμβαίνει είναι η εξάντληση των ωφελειών από την μίμηση του αμερικάνικου μοντέλου, και ο περιορισμός του ρυθμού ανάπτυξης το εγχώριο προϊόν αυξάνεται κατά 3% σε ετήσια βάση μεταξύ , έναντι 4,3% κατά την περίοδο ηανεργίατο1981, μετά και την 2 η πετρελαϊκή κρίση ανεβαίνει στο 7,5%

6 15 ΕΤΗΣΙΑ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΕΛΛΑΔΑ - ΕΟΚ ΕΛΛΑΔΑ ΕΟΚ

7 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 ΜΕΣΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: ΕΛΛΑΔΑ - ΕΟΚ ,8 4,6 4, ,0 ΕΛΛΑΔΑ ΕΟΚ

8 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ: ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ Μεταποίηση ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ Δημ. Διοίκηση και Ασφάλεια

9 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Α γενής Β γενής Γ γενής ΣΥΝΟΛΟ Οενεργόςπληθυσμόςως% του συνολικού πληθυσμού 1971 = 37,3% 1981 = 36,4%

10 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (δις δρχ. 1958) ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ Μεταποίηση Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου ως % του ΑΕΠ 1972: 31% 1981: 25%

11 ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 ΑΞΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ 7 εκ ΤΟΝΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕγΠ

12 ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1. ΟΙ ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΔΟΛΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ECU ΜΕ ΤΗΝ ΔΡΑΧΜΗ ,0 60,0 50,0 40,0 ECU / ΔΡΧ 30,0 ΔΟΛ / ΔΡΧ 20,0 10,0 0, Το 1981 σε σχέση με το 1970, οι τιμές στην Ελλάδα είχαν αυξηθεί κατά 60% σε σχέση με αυτές της ΕΟΚ ΗαξίατουECU όμως είχε διπλασιαστεί

13 ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2. Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ 15,0 ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΜΙΣΘΟΥ ,0 5,0 0,0 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚ ΟΤΗΤΑ ΜΙΣΘΟΣ -5, , = 100 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 117,5 ΜΙΣΘΟΙ 122,5

14 ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ: 1979 (σε μάρκα) 25 21, , ,2 10,2 8,6 7,8 7,3 6,2 4,3 ΩΡΙΑΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΩΡΟΜΙΣΘΙΟΥ 0 Δυτ. Γερμανία Γαλλία Αγγλία Ιταλία Ελλάδα Οικονομικός Ταχυδρόμος

15 ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕΠ: ,0 32,0 30,0 28,0 26,0 24,0 22,0 20,0 ΕΣΟΔΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Άμεσοι και Έμμεσοι Φόροι ως % ΑΕΠ Άμεσοι Φόροι 3,5 5,1 Έμμεσοι Φόροι 11,8 10,7

16 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΕΠΚ (δις δρχ.) (α) ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ (δις δρχ.) (β) (α) / (β) (1) , (2) ,03 (1) Σε τιμές 1958, (2) σε τιμές 1970

17 ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 80,

18 10,00 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ,00 0,00-5, ,00-15,00-20,00 ΤτΕ, Μηνιαίο Στατιστικό Δελτίο

19 30,0 ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ,0 20,0 15,0 10,0 ΔΤΚ ΕΠΙΤΟΚΙΟ 5,0 0, Επιτόκιο: καταθέσεων ταμιευτηρίου στις εμπορικές τράπεζες

20 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕγΠ ,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,

21 1800,0 1600,0 1400,0 1200,0 1000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0,0 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ, ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ, ΔΟΛΑΡΙΟ, ΜΕΤΟΧΕΣ, ΧΡΥΣΗ ΛΙΡΑ: (1970 = 100) ΔΤΚ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΔΟΛΑΡΙΟ ΜΕΤΟΧΕΣ ΧΡΥΣΗ ΛΙΡΑ

22 (δ) / (ε): εισαγωγές + εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (%) ,0 50,0 40,0 30,0 20,0 (β) / (α) (γ) / (ε) (δ) / (ε) 10,0 0, (β) / (α): εξαγωγές ως ποσοστό των εισαγωγών (γ) / (ε): εμπορικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ

23 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 ΟΙ ΑΔΗΛΟΙ ΠΟΡΟΙ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ (α) / (β) (α) / (γ) (α)) / (β):( άδηλοι πόροι ως ποσοστό των εξαγωγών (α)) / (γ):( άδηλοι πόροι ως ποσοστό του εμπορικού ελλείμματος

24 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ, ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΑ ΕΜΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ

25 ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΤΑ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ % Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Συμβοηθούντα μέλη της οικογένειας Μισθωτοί Εργαζόμενοι στην κεντρική κυβέρνηση

26 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 ΠΟΣΟΣΤΟ ΦΤΩΧΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ,0 20,6 21,8 14,8 6,6 6,3 0,0 ΕΛΛΑΔΑ 1974 ΕΛΛΑΔΑ 1981 ΙΤΑΛΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΕΚΚΕ, Διαστάσεις της φτώχειας στην Ελλάδα

27 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΕΡΓΩΝ: (χιλ.)

28 Κρίσεις και μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία, τέλη 19 ου 21 ος αιώνας Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης Γιώργος Προγουλάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών) Σχολιαστής: Χρυσάφης Ιορδάνογλου (Πάντειο Πανεπιστήμιο)