Μουσειολογική Μελέτη για τη Μόνιµη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου

Μουσειολογική Μελέτη για τη Μόνιµη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου Φάση Φράγκου Ευαγγελία Ρογκενµπούκε Μισέλ

ΟΜΑ Α ΕΡΓΟΥ 1. Φράγκου Ευαγγελία 2. Ρογκενµπούκε Μισέλ 3. Μπουλώτης Χρήστος 4. αµιανίδης Κων/νος Αθήνα εκέµβριος 2012 2

Περιεχόµενα 1. Προδιαγραφές/ κατευθυντήριες γραµµές για την υλοποίηση της έκθεσης.. σελ. 4 1.1. Προθήκες. «4 1.2. Φωτισµός... «7 1.3. Ερµηνευτικά Μέσα.. «7 2. Υπόµνηµα συντήρησης και έκθεσης των αντικειµένων. «13 2.1. Περιβαλλοντικές Συνθήκες «16 3. Ενδεικτικός προϋπολογισµός «18 3.1. Αναλυτική περιγραφή της περιοχής παρέµβασης Υφιστάµενη Κατάσταση... «18 3.2. Υποέργα... «20 3

Προδιαγραφές/ κατευθυντήριες γραµµές για την υλοποίηση της έκθεσης 1. 1.1. Προθήκες Ο σχεδιασµός των προθηκών εξασφαλίζει τη φυσική προσβασιµότητα στα εκθέµατα και το πληροφοριακό υλικό που τα συνοδεύει. Στους εκθεσιακούς χώρους των δύο κτηρίων της «Μόνιµης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» προτείνονται πέντε διαφορετικοί τύποι προθηκών. Συγκεκριµένα: Α. Κατακόρυφες ορθογώνιες προθήκες µε µία κρυστάλλινη ανοιγόµενη επιφάνεια, όπου τα εκθέµατα θα εδράζονται σε εσωτερικές βάσεις ή ράφια. Β. Γωνιακές προθήκες ειδικής κατασκευής και διαστάσεων, προσαρµοσµένες στις διαστάσεις του κτιρίου µε µία ή δύο ανοιγόµενες κρυστάλλινες επιφάνειες, όπου τα εκθέµατα θα εδράζονται σε εσωτερικές βάσεις ή ράφια. Γ. Επιδαπέδιες προθήκες (τύπου τραπέζι) µε µία ανοιγόµενη επιφάνεια.. Προθήκες που έχουν διαµορφωθεί µέσα στις εσοχές των παραθύρων του κτηρίου µε ανοιγόµενη κρυστάλλινη επιφάνεια, όπου τα εκθέµατα θα εδράζονται σε εσωτερική κατασκευή µε ράφια. Ε. Επιτραπέζιες προθήκες, µε ένα κρύσταλλο στο άνω µέρος τους, τοποθετηµένες πάνω σε παλαιά θρανία. Στα σχέδια 1 & 2 παρουσιάζονται σχηµατικά οι τύποι των προθηκών µέσα στους εκθεσιακούς χώρους. 4

5

6

Υλικά: MDF, ελεύθερο φορµαλδεΰδης, βαµµένο µε οικολογικές βαφές, κρύσταλλα ασφαλείας πάχους 10χιλιοστών, λαµπτήρες led ή φθορισµού. Τα χρώµατα και γενικώς τα υλικά που θα χρησιµοποιηθούν στις προθήκες και τα βάθρα θα είναι ελεύθερα φορµαλδεΰδης. 1.2. Φωτισµός Ο φωτισµός των εκθεµάτων προτείνεται να πραγµατοποιείται µε λαµπτήρες φθορισµού στο εσωτερικό των προθηκών και επιλεκτικά σε ορισµένες περιπτώσεις µε φωτιστικά σποτ Led. Στις προθήκες (που δηµιουργούνται στις εσοχές των παραθύρων) προτείνεται να χρησιµοποιηθεί φωτισµός led κατακόρυφα. Επιπλέον, για τα αντικείµενα που πρόκειται να εκτεθούν ελεύθερα στο πάνω µέρος των προθηκών ο φωτισµός τους προτείνεται να γίνει µε σποτ λαµπτήρων φθορισµού µε φίλτρα UV. 1.3. Ερµηνευτικά µέσα 1. Ψηφιακές προβολές µέσα στην έκθεση Συνολικά τοποθετούνται τέσσερις ψηφιακές προβολές µέσα στην έκθεση του κεντρικού κτηρίου. α. Αρχικά, στη θεµατική ενότητα «Το παιχνίδι στην αρχαιότητα» µια τρίλεπτη ψηφιακή προβολή µε τίτλο «Τα παιχνίδια µια φορά κι έναν καιρό» παρουσιάζει την εξέλιξη των παιχνιδιών από την αρχαιότητα, στο βυζάντιο, στην εποχή της τουρκοκρατίας έως τους νεότερους χρόνους.. Θα πρέπει να αναδεικνύονται οι καταβολές πολλών παραδοσιακών παιχνιδιών από την αρχαιότητα έως τους νεότερους χρόνους. Αναλυτικότερα µπορούν να αναφερθούν και να εµπλουτιστούν µε εικόνες: Οι καταβολές πολλών παιχνιδιών 7

από τους προϊστορικούς χρόνους, οι αναφορές αθυρµάτων (παιχνιδιών) από τους αρχαίους συγγραφείς, αρχαιολογικά ευρήµατα από την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώµη, το πέρασµα στο χριστιανικό Βυζάντιο και µετά στην τουρκοκρατία µέχρι και τη δεκαετία του 60 β. Στη θεµατική ενότητα «Από τον κόσµο της κούκλας» µια τρίλεπτη ψηφιακή προβολή παρουσιάζει την εξέλιξη της κούκλας (π.χ. από τις πλαγγόνες στη «Μπάρµπι») καθώς και τα είδη αυτών. Πρέπει επίσης να αναδειχθεί η σηµασία του συγκεκριµένου παιχνιδιού για την ψυχοσύνθεση των κοριτσιών κυρίως και να συνδεθεί µε τη θέση της γυναίκας στις ανθρώπινες κοινωνίες ανά τις εποχές. Ένα ερώτηµα που µπορεί να συζητηθεί είναι και η ταύτιση των συγκεκριµένων παιχνιδιών σχεδόν αποκλειστικά µε το κορίτσι, τα κοινωνικά στερεότυπα κλπ. γ. Στη θεµατική ενότητα «Μεταφορικά & Πόλεµος» µια τρίλεπτη ψηφιακή προβολή παρουσιάζει την τεχνολογική εξέλιξη των παιχνιδιών που σχετίζονται µε τα µεταφορικά µέσα. Θέµατα που µπορούν να αναδειχτούν είναι η τεχνολογική εξέλιξη, η κοινωνική και στρατιωτική οργάνωση και οι ψυχαγωγικές και άλλες δραστηριότητες του ανθρώπου, όπως αποτυπώνονται στα παραπάνω παιχνίδια. δ. Τέλος, στη θεµατική ενότητα «Οπτικά παιχνίδια» µια τρίλεπτη ψηφιακή προβολή θα παρουσιάζει πληροφορίες πάνω στην οπτικοποιήση της αφήγησης. Ο «Μαγικός Φανός», προσθέτει ή αφαιρεί µαγεία από αυτό το «ταξίδι» στον κόσµο της µυθοπλασίας και του παιχνιδιού; Το παραµύθι που παραδοσιακά συνδέεται µε τις αφηγήσεις των ενηλίκων και κυρίως του παππού και της γιαγιάς, εξελίχθηκε απλώς ή άλλαξε τελείως και πώς; 2. Οπτικοακουστικές προβολές Στην αίθουσα προβολών του κεντρικού κτηρίου προτείνεται να παρουσιάζονται δυο οπτικοακουστικές προβολές διάρκειας 15 λεπτών η κάθε µία µε θέµα: 8

α. Συλλέκτης Συλλογή: Στην προβολή αυτή θα παρουσιάζεται ο συλλέκτης, διάφορες σκέψεις του για το παιχνίδι και τη σηµασία του, η ιστορία της συλλογής (τα ερεθίσµατα για τη δηµιουργία της συλλογής, το πρώτο παιχνίδι του συλλέκτη, κλπ). Η δηµιουργία του σεναρίου της προβολής θα στηριχθεί σε συνέντευξη του ίδιου του συλλέκτη. β. Το παιχνίδι σήµερα: Η Συλλογή αποτελείται από παιχνίδια του παρελθόντος που ενώ δεν είναι τόσο µακρινό, λόγω της ταχύτατης εξέλιξης της τεχνολογίας, φαντάζει πολλές φορές εντελώς ξένο στη σηµερινή πραγµατικότητα και πολύ περισσότερο στα παιδιά του σήµερα. Ο ήχος από το παιχνίδι των παιδιών στις αλάνες, έσβησε ή «εγκλωβίστηκε» απλώς στους ήχους των τσιµεντουπόλεων; Θα µπορούσε και πώς να αναβιώσει µε τη βοήθεια της Συλλογής; Θα είχε την ίδια γοητεία και για τα παιδιά του σήµερα που περνούν υπερβολικά πολλές ώρες µπροστά από την οθόνη ενός υπολογιστή; Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι και αυτά ένα ταξίδι στη µυθοπλασία; Υπάρχει σε αυτά η ίδια αθωότητα των παλαιοτέρων παιχνιδιών; Ήταν τα παλαιότερα παιχνίδια τόσο αθώα ή απλώς τα θυµόµαστε µε µια ροµαντική διάθεση που τα ωραιοποιεί; 3. Εποπτικό υλικό Οι πληροφορίες που θα παρέχονται µπορούν να ενταχθούν σε δύο κατηγορίες: α) σηµατοδοτούν την έναρξη των θεµατικών ενοτήτων και βοηθούν τον επισκέπτη να περιηγηθεί στην έκθεση, και β) προσφέρουν πληροφορίες για τις επιµέρους εκθετικές ενότητες και την ταυτότητα των αντικειµένων. Το εποπτικό υλικό εκτός των προθηκών θα περιλαµβάνει έντυπα κείµενα µε φωτογραφικό υλικό σε ορισµένες περιπτώσεις. Κτήριο Α α. Στον χώρο της Εισόδου: Κείµενα και φωτογραφίες που σχετίζονται µε τη Συλλογή, το συλλέκτη Χ. Μπουλώτη, το ιστορικό της δηµιουργίας της Έκθεσης. 9

β. Στην είσοδο της Αίθουσας 1: Κάτοψη της έκθεσης µε τις θεµατικές και την προτεινόµενη διαδροµή (ή διαδροµές). γ. Στην Αίθουσα 1 δίπλα στην προθήκη Α2: Κείµενο για τα πρώτα παιχνίδια του παιδιού (π.χ. Κουδουνίστρες: Η σηµασία τους- Συµβολισµοί). δ. Στην Αίθουσα 1 δίπλα στην προθήκη Α8: Κείµενα εµπλουτισµένα µε κάποιες εικόνες, για τα συλλεκτικά κουτιά και τους κουµπαράδες (θα µπορούσαν να βασιστούν σε κείµενα του ίδιου του συλλέκτη πάνω στις δύο αυτές κατηγορίες παιχνιδιών). ε. Στην Αίθουσα 2, στον τοίχο αριστερά της εισόδου: Κείµενα εµπλουτισµένα µε κάποιες εικόνες για τα µεταφορικά παιχνίδια µέσα από τη µατιά του συλλέκτη Χ. Μπουλώτη. Ένα τρενάκι αποτέλεσε την αφορµή για την έναρξη της συλλεκτικής του δραστηριότητας και του ενέπνευσε την ιδέα της δηµιουργίας της Μόνιµης Έκθεσης. ζ. Στην Αίθουσα 3 δίπλα στην προθήκη Α16: Κείµενα εµπλουτισµένα µε κάποιες εικόνες, για τα επιτραπέζια παιχνίδια, τα χαρακτηριστικά των οµαδικών παιχνιδιών που εισάγει τον επισκέπτη στην αίθουσα µε τα παιχνίδια για µεγαλύτερα παιδιά ή και τους ενήλικες. η. Στην Αίθουσα 3 πίσω από την προθήκη Α16: Κείµενα εµπλουτισµένα µε κάποιες εικόνες, για τα παιχνίδια δράσης («Υπ ατµόν» όπως τα αναφέρει ο Συλλέκτης) και τα παιχνίδια κατασκευών. Κτήριο Β α. Αίθουσα 1 στον τοίχο δίπλα στην εσωτερική πόρτα: Κείµενα εµπλουτισµένα µε κάποιες εικόνες, για τα Σχολικά είδη και τη Συλλογή Παιδικών Βιβλίων. Στα σχέδια 3 & 4 φαίνονται οι θέσεις του εποπτικού υλικού. 10

Σχέδιο 4: Τελική διαµόρφωση προθηκών και εποπτικού υλικού στο κτήριο του Κτηνιατρείου (κτήριο Β) Προθήκες Προθήκες Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6 & Β7: Σχολικά Προθήκες Β8 & Β9: Παιδικά βιβλία 12

Υπόµνηµα συντήρησης και έκθεσης των αντικειµένων 2. Η προληπτική συντήρηση των µουσειακών αντικειµένων και ο έλεγχος του φωτισµού και του κλιµατισµού είναι απαραίτητα στοιχεία για τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας των εκθεσιακών χώρων. Το φυσικό ή τεχνητό φως καταστρέφει τα οργανικά κυρίως υλικά (χαρτί, ύφασµα, χρωστικές κλπ.) σε βαθµό που είναι ανάλογος µε τη διάρκεια έκθεσής τους στο φως καθώς και την ένταση του φωτισµού. Ο σωστός έλεγχος του φωτισµού στους εκθεσιακούς χώρους αποτελεί ένα από τα κυριότερα µέτρα που λαµβάνονται για τον περιορισµό και την επιβράδυνση της φθοράς των αντικειµένων. Για την προστασία των οργανικών υλικών πρέπει να λαµβάνονται τα παρακάτω µέτρα πριν από το σχεδιασµό ενός µουσείου ή µιας προθήκης: α) ελάττωση της υπέρυθρης ακτινοβολίας, β) εξάλειψη της υπεριώδους ακτινοβολίας, γ) µείωση του χρόνου έκθεσης στο φως και δ) µείωση της έντασης του φωτισµού. Πρωταρχικός παράγοντας προστασίας των εκθεµάτων είναι ο έλεγχος της σχετικής υγρασίας. Η υγρασία επηρεάζει ορισµένα υλικά περισσότερο από τη θερµοκρασία, όπως για παράδειγµα τα µετάλλινα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψιν: α) οι αντιδράσεις των αντικειµένων στην υγρασία, β) οι τρόποι µέτρησης αυτής και γ) η σηµασία των αλλαγών στις συνθήκες υγρασίας. Για τα οργανικά υλικά, αυτά δηλαδή που έχουν φυτική ή ζωική προέλευση, όπως ξύλο, χαρτί, κ.ά., η προτεινόµενη τιµή σχετικής υγρασίας είναι 45% - 55%. Για τα ανόργανα αντικείµενα, τα αντικείµενα δηλαδή που προέρχονται από τον ορυκτό πλούτο, όπως πέτρα, πηλός, γυαλί και µέταλλο, η προτεινόµενη τιµή σχετικής υγρασίας είναι κάτω από 55%. Για τον έλεγχο της υγρασίας µέσα στις προθήκες απαιτούνται ειδικά όργανα µέτρησης, όπως θερµοϋδρογράφος κ.ά. Ειδικά για κάθε κατηγορία υλικού οι ιδανικές συνθήκες έκθεσης είναι οι παρακάτω:

Ιδανικές συνθήκες έκθεσης µετάλλινων αντικειµένων Θερµοκρασία: 21 C Υγρασία: κάτω από 45% RH Φωτισµός: ανώτατο όριο έντασης φωτισµού 500 Lux (πολύ µικρότερη όταν έχουν λιθόγραφες παραστάσεις) Ασφάλεια: πυρασφάλεια Λοιπά στοιχεία: φίλτρα ενεργού άνθρακα για τον έλεγχο µολυντικών στοιχείων, εξάλειψη υπεριώδους ακτινοβολίας µε φίλτρα UV και υπέρυθρης ακτινοβολίας µε ειδικά φίλτρα Ιδανικές συνθήκες έκθεσης πήλινων αντικειµένων Θερµοκρασία: 21 C Υγρασία: κάτω από 45% RH Φωτισµός: ανώτατο όριο έντασης φωτισµού 300 Lux Ασφάλεια: πυρασφάλεια Λοιπά στοιχεία: φίλτρα ενεργού άνθρακα για τον έλεγχο µολυντικών στοιχείων, εξάλειψη υπεριώδους ακτινοβολίας µε φίλτρα UV και υπέρυθρης ακτινοβολίας µε ειδικά φίλτρα 14

Ιδανικές συνθήκες έκθεσης γυάλινων αντικειµένων Θερµοκρασία: 21 C Υγρασία: κάτω από 45% RH Φωτισµός: ανώτατο όριο έντασης φωτισµού 300 Lux Ασφάλεια: πυρασφάλεια Λοιπά στοιχεία: φίλτρα ενεργού άνθρακα για τον έλεγχο µολυντικών στοιχείων, εξάλειψη υπεριώδους ακτινοβολίας µε φίλτρα UV και υπέρυθρης ακτινοβολίας µε ειδικά φίλτρα. Ιδανικές συνθήκες έκθεσης οργανικών υλικών Θερµοκρασία: 18-20 C Υγρασία: 45% - 55% RH Φωτισµός: ανώτατο όριο έντασης φωτισµού 50 Lux Ασφάλεια: πυρασφάλεια Λοιπά στοιχεία: φίλτρα ενεργού άνθρακα για τον έλεγχο µολυντικών στοιχείων, εξάλειψη υπεριώδους ακτινοβολίας µε φίλτρα UV και υπέρυθρης ακτινοβολίας µε ειδικά φίλτρα 15

2.1. Περιβαλλοντικές συνθήκες Λόγω της ιδιαιτερότητας και του χαρακτήρα της Συλλογής (συλλογή παιχνιδιών), που αποτελείται από αντικείµενα διαφόρων υλικών (οργανικών, ανόργανων και µετάλλινων) και τα οποία δεν µπορούν να εκτεθούν χωριστά, θα πρέπει να προβλεφθεί µια µέση τιµή σχετικής υγρασίας και θερµοκρασίας, τόσο στο περιβάλλον των αιθουσών όσο και στο εσωτερικό των προθηκών. Επιπλέον, οι διακυµάνσεις των τιµών αυτών δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα όρια ασφαλείας. Έτσι, προτείνεται στις εκθεσιακές αίθουσες η σχετική υγρασία να µην ξεπερνά το 55% και να µην είναι µικρότερη από 45%. Επίσης η κατάλληλη θερµοκρασία του εκθεσιακού χώρου θεωρείται ότι πρέπει να είναι 21 ο C (µε +/- 1,5 ο C απόκλιση). Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε την εγκατάσταση κλιµατιστικού, που προβλέπεται στην κτιριολογική µελέτη και καταγραφικών σχετικής υγρασίας- θερµοκρασίας που θα περιγραφούν στο Υποέργο 2, «Τεκµηρίωση, συγκρότηση, επιµέλεια υλικού Συλλογής, συντήρηση, ανάρτηση και έκθεση των αντικειµένων της Συλλογής. Συγγραφή κειµένων. Εικαστική αναµόρφωση εξωτερικών χώρων». Ιδιαίτερη µέριµνα πρέπει να ληφθεί και για τον κατάλληλο φωτισµό και τον έλεγχό του στον εκθεσιακό χώρο. Στα ανόργανα υλικά το ανώτατο όριο φωτισµού είναι 500 Lux και το κατώτερο 300 Lux, ενώ για τα οργανικά υλικά ανώτατο όριο έντασης φωτισµού είναι τα 50 Lux. Απαραίτητη είναι η τοποθέτηση ειδικών φίλτρων για τον περιορισµό ειδικά της υπεριώδους ακτινοβολίας. Τα οργανικά υλικά ως πιο φωτοευαίσθητα µπορούν να φωτιστούν µε Led, που δεν προκαλούν φθορά στα εκθέµατα και εκπέµπουν στην περιοχή του φάσµατος από 565nm έως τα 600nm. Επιπλέον, δεν αναπτύσσουν µεγάλη θερµοκρασία µέσα στις προθήκες και το φως τους είναι πιο καθαρό µε αποτέλεσµα να µην αναπτύσσονται µικροοργανισµοί. Στους εκθεσιακούς χώρους των κτηρίων της Έκθεσης, έχει αποκλειστεί σχεδόν εξ ολοκλήρου ο φυσικός φωτισµός, (έχουν κλειστεί όλα τα παράθυρα µε εξαίρεση τα τέσσερα της πρόσοψης του Κτηρίου του Νηπιαγωγείου, ενώ στο Κτήριο του Κτηνιατρείου µε τα Σχολικά Είδη και τη Συλλογή Βιβλίων, το µοναδικό παράθυρο βοηθά στη δηµιουργία ατµόσφαιρας µιας σχολικής αίθουσας), βασική 16

πηγή υπέρυθρης και υπεριώδους ακτινοβολίας, τόσο για την ασφάλεια των εκθεµάτων όσο και για την δηµιουργία της κατάλληλης ατµόσφαιρας, σύµφωνα µε το µουσειολογικό σκεπτικό (απόδοση εκθεµάτων σκηνογραφικά θεατρικότητα ταξίδι στη µυθοπλασία). Επιπλέον, προβλέπεται στην κτιριολογική µελέτη η τοποθέτηση ειδικών φίλτρων υπεριώδους ακτινοβολίας, ενώ ο φωτισµός των προθηκών που έχει επιλεγεί (λαµπτήρες φθορισµού και L.E.D.) εξασφαλίζει πολύ χαµηλές τιµές εκποµπής της παραπάνω ακτινοβολίας. 17

Ενδεικτικός προϋπολογισµός 3. 3.1. Αναλυτική Περιγραφή της περιοχής παρέµβασης Υφιστάµενη κατάσταση Η συλλογή παιδικών παιχνιδιών και βιβλίων του κ. Χρήστου Μπουλώτη περιλαµβάνει περισσότερα από 7.000 εκθέµατα, διαφόρων εποχών, από την αρχαιότητα (αντίγραφα αρχαίων παιχνιδιών) έως και τις αρχές δεκαετία του 1960, που χωρίζονται σε σαφώς διακριτές θεµατικές ενότητες. Το 1992 διοργανώθηκε µε επιτυχία, έκθεση µέρους της συλλογής παιδικών παιχνιδιών και βιβλίων στο Παντελίδειο Παρθεναγωγείο, οπότε και το Υπουργείο Πολιτισµού, αποφάσισε να συµπεριλάβει το υπό ίδρυση µουσείο, στον ειδικό τόµο που εξέδωσε µε τα νέα τοπικά µουσεία της Ελλάδας ως Μουσείο του ήµου Μύρινας. Στην συνέχεια µε την υπ αριθµ. 127/2006 απόφασή του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Μύρινας, αποφασίστηκε η σύσταση οργανισµού για τη δηµιουργία Μουσείου Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου, ενώ µε την υπ αριθµ. 169/2006 απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Μύρινας αποφασίστηκε η σύσταση νοµικού προσώπου µε την επωνυµία «Μουσείο Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και βιβλίου στη Μύρινα Λήµνου» και καθορίστηκαν οι σκοποί και οι πόροι του. Με την ίδια απόφαση, το ηµοτικό Συµβούλιο του ήµου Μύρινας αποδέχθηκε την δωρεά της αξιόλογης συλλογής από παλαιά βιβλία και παιχνίδια του κ. Χρήστου Μπουλώτη και αποφάσισε να γίνει καταγραφή όλων των εκθεµάτων της συλλογής. Στο Φ.Ε.Κ 1499 Β/10-10-2006 δηµοσιεύτηκε η αριθµ.2097/2006 απόφαση του Γενικού Γραµµατέα Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για τη Σύσταση Νοµικού προσώπου στον ήµο Μύρινας µε την επωνυµία «Μουσείο Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». 18

Στο πλαίσιο του έργου «Καταγραφή και αξιολόγηση της συλλογής παιδικών παιχνιδιών και βιβλίων του Χρ. Μπουλώτη» πραγµατοποιήθηκε σε πρώτη φάση η καταγραφή 1.000 αντικειµένων, από ένα σύνολο 7.000 αντικειµένων, τα οποία είναι καταχωρηµένα και σε ηλεκτρονική µορφή. Η διαδικασία καταγραφής περιέλαβε τα εξής: Κατηγοριοποίηση των αντικειµένων Αντιστοίχηση ενός κωδικού αριθµού σε κάθε αντικείµενο Φωτογράφηση και περιληπτική περιγραφή του αντικειµένου Μετά την ανωτέρω καταγραφή και µετά την υπ αριθµ. 265/2006 απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Μύρινας, έγινε η αποδοχή των 1.000 καταγεγραµµένων αντικειµένων της συλλογής παιδικών παιχνιδιών και βιβλίων του Χρήστου Μπουλώτη, η οποία θα φιλοξενηθεί από το υπό ίδρυση Μουσείο Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου. Με την υπ αριθµ. 269/2006 απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Μύρινας αποφασίστηκε η εκπόνηση Μουσειολογικής και κτιριολογικής µελέτης για το Μουσείο Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου. Με την υπ αριθµ. 33/2007 απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Μύρινας ορίστηκε η σύνθεση του ιοικητικού Συµβουλίου του Μουσείου Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου. Τα σταθερά βήµατα που έγιναν τα προηγούµενα χρόνια και περιγράφονται παραπάνω, έφεραν την όλη προσπάθεια στο στάδιο πλήρους ωρίµανσης. Έτσι, µετά από κάποιες αλλαγές στον αρχικό σχεδιασµό, ο ήµος Λήµνου αποφάσισε το 2011 τη δηµιουργία των υποδοµών για τη στέγαση και έκθεση της Συλλογής. Το έργο προγραµµατίζεται µε στόχο να καλύψει όλες τις κτιριακές και τεχνικές προδιαγραφές ενός µουσείου. Ωστόσο, για να µπορέσει να πιστοποιηθεί µελλοντικά ως µουσείο, απαιτούνται και ορισµένες διοικητικές ρυθµίσεις που δεν µπορούν πρακτικά να ολοκληρωθούν άµεσα. Για το λόγο αυτό το παρόν έργο περιλαµβάνει τη 19

δηµιουργία της «Μόνιµης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». Ο σχεδιασµός ωστόσο του έργου προβλέπει τη µελλοντική πιστοποίησή της ως µουσείο, όταν ολοκληρωθούν οι διοικητικές ρυθµίσεις που απαιτούνται. 3.2. Υποέργα Το έργο της «Μόνιµης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» θα διαµορφωθεί σε δύο υποέργα. Υποέργο Τίτλος Κόστος Χωρίς ΦΠΑ ΦΠΑ 16% ΦΠΑ 23% Τελικό Υποέργο 1 Προθήκες και λοιπές κατασκευές 242.800,00 38.848,00 281.648,00 Υποέργο 2 Τεκµηρίωση, συγκρότηση, επιµέλεια υλικού συλλογής, συντήρηση, ανάρτηση και έκθεση των αντικειµένων της συλλογής. Συγγραφή κειµένων. Εικαστική αναµόρφωση εξωτερικών χώρων. Ψηφιοποίηση υλικού, δηµιουργία web portal, λοιπές δράσεις προβολής και προώθησης 224.000,00 51.520,00 275.520,00 Γενικά σύνολα 476.100,00 38.848,00 51.520,00 557.168,00 20

Υποέργο 1 Τίτλος: Προθήκες και λοιπές κατασκευές Σύντοµη περιγραφή - Στόχοι έργου Προβλέπεται η προµήθεια και εγκατάσταση προθηκών, ραφιέρες και φωτισµός για τα παράθυρα που µετατρέπονται σε προθήκες, εσωτερικών βάσεων για την διαµόρφωση του εσωτερικού των προθηκών και ράφια από κρύσταλλο που είναι απαραίτητα για κάποιες επιτοίχιες προθήκες. Επίσης, προµήθεια επιφανειών από plexiglas για τις λεζάντες και το εποπτικό υλικό και εξωτερικών µεταλλικών πινακίδων των κτηρίων. Τέλος, προβλέπεται και η κατασκευή διαχωριστικού ξύλινου πάνελ στο κτήριο του Νηπιαγωγείου. Ειδικότερα στο πλαίσιο του Υποέργου 1 θα υλοποιηθούν τα παρακάτω πακέτα εργασίας: Πακέτο εργασίας 1: Προµήθεια και εγκατάσταση προθηκών και φωτισµού και λοιπόν κατασκευών για την διαµόρφωση της έκθεσης Πακέτο εργασίας 2: Προµήθεια επιφανειών από plexiglas Πακέτο εργασίας 3: Προµήθεια µεταλλικών πινακίδων Πακέτο εργασίας 4: Προµήθεια και εγκατάσταση βιντεοπροβολέων και ηλεκτρικών οθονών και λοιπού εξοπλισµού Πακέτο εργασίας 5: Εποπτικό υλικό υπαίθριας διαδροµής Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα πακέτα εργασίας µε τα παραδοτέα του κάθε πακέτου. 21

Αναλυτική περιγραφή παραδοτέων Πακέτο εργασίας 1: Προµήθεια και εγκατάσταση προθηκών και φωτισµού και λοιπόν κατασκευών για την διαµόρφωση της έκθεσης Το συγκεκριµένο πακέτο αφορά την προµήθεια και εγκατάσταση προθηκών, ραφιέρες και φωτισµός για τα παράθυρα που µετατρέπονται σε προθήκες, εσωτερικών βάσεων για την διαµόρφωση του εσωτερικού των προθηκών και ράφια από κρύσταλλο που είναι απαραίτητα για κάποιες επιτοίχιες προθήκες. Τέλος, προβλέπεται και η κατασκευή διαχωριστικού ξύλινου πάνελ στο κτήριο του Νηπιαγωγείου. - ΠΡΟΘΗΚΕΣ Όλες οι κατασκευές οφείλουν να ανταποκρίνονται σε όλες τις απαιτήσεις κατασκευαστικής αρτιότητας, αντοχής και αισθητικής ποιότητας καθώς και στις παρακάτω προδιαγραφές: Α. Κατασκευές από M.D.F. Τα MDF που θα χρησιµοποιηθούν για τις κατασκευές θα πρέπει να είναι χωρίς πρόσθετη φορµαλδεΰδη (που τα κατατάσσουν στην κατηγορία ZF). Η περιεκτικότητα σε φορµαλδεΰδη να είναι λιγότερη ή ίση του 1.0 mg/100g (δηλ. ισοδύναµη µε την περιεκτικότητα στο φυσικό ξύλο), σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 120. Οι κατακόρυφες και οριζόντιες επιφάνειες των κατασκευών θα πρέπει να σχηµατίζουν αυστηρά, γωνία 90ο. Όλες οι επιφάνειες να έχουν άριστη κατεργασία και λείανση. Οι ενώσεις τους να υλοποιηθούν στις 45 µοίρες, χωρίς βίδες και καρφιά, αλλά µε το συγκολλητικό µέσο, ψυχράς συγκόλλησης, σύµφωνα µε τα πρότυπα: DIN / EN 204 D3 Water Resistance και επιπροσθέτως, ενδεχοµένως µε αφανείς καβύλιες. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι προθήκες ή θύλακες ζητούνται από τη µελέτη να τοποθετηθούν σε συσσωµατώµατα, η συναρµογή τους να γίνεται, είτε σε απόλυτη επαφή, χωρίς τριχοειδείς ρηγµατώδεις ή µε την παρεµβολή κατακόρυφης ή κατά περίπτωση οριζόντιας σκοτίας, 22

σταθερού πλάτους σε όλη της την έκταση, όπως θα υποδειχθεί και θα συµφωνηθεί εκ των προτέρων µε τον υπεύθυνο του έργου. Όπου προβλέπετε από τη µελέτη ή ζητηθεί σκοτία, αυτή πρέπει να είναι σταθερή σε εύρος σε όλο της το µήκος και να µην υπερβαίνει τα 8mm. Απαραίτητο είναι ο χώρος φιλοξενίας των εκθεµάτων να καλύπτεται από πιστοποιητικό για την πλήρη στεγανότητα και τις µηδενικές εκποµπές ουσιών. Β. Μεταλλικές κατασκευές Μηχανισµοί Μεταλλικοί σκελετοί: Οι µεταλλικοί σκελετοί θα πρέπει να κατασκευαστούν από χαλυβδοέλασµα τύπου ST37 κατά τα πρότυπα DIN 17100 ή EN 10025 και EN 10051, µε ηλεκτροστατική βαφή. Μηχανισµοί ανοιγόµενων επιτοίχιων προθηκών µε δύο άξονες (επιτοίχιες προθήκες): Οι µηχανισµοί των ανοιγόµενων επιτοίχιων προθηκών µε δύο άξονες περιστροφής θα πρέπει να κατασκευαστούν αυστηρά από χαλυβδοέλασµα τύπου ST 52, κατά τα πρότυπα DIN 17100 ή EN 10025 και EN 10051, µε συµπληρώµατα αλουµινίου. Ειδικά οι µηχανισµούς που ανοίγουν τις περιστρεφόµενες θύρες µεγάλου βάρους, είναι απαραίτητο να έχουν πιστοποιητικό συµβατότητας µε τις απαιτήσεις (δηλ. ότι µπορούν να ανοίγουν και να κλείνουν κρύσταλλα βάρους έως 180kg και για τουλάχιστον 1.800 ανοίγµατα), από ανεξάρτητο φορέα πιστοποίησης. Οι συγκολλήσεις των µεταλλικών µερών να είναι TIG και να παρουσιάζονται απολύτως λειασµένες. ε θα γίνουν αποδεκτές στρεβλώσεις µεταλλικών πλαισίων. Μηχανισµοί ανοίγµατος για προθήκες µε ηλεκτροµηχανικό µηχανισµό ανοίγµατος: Σύστηµα ανοίγµατος κρυστάλλινου κώδωνα. Θα πρέπει να είναι σύστηµα το οποίο εξασφαλίζει την 100% πρόσβαση στο εσωτερικό µέρος των προθηκών, µε τη βοήθεια ενός ειδικού µη ορατού ηλεκτροκίνητου πιστοποιηµένου µηχανισµού. Ο µηχανισµός αυτός θα είναι κατασκευασµένος από χαλυβδοέλασµα Stall 37.2 βαρέως τύπου άριστης ποιότητας και αντοχής και είναι στερεωµένος στο εσωτερικό µέρος του σκελετού των προθηκών. Η ταχύτητα ανοίγµατος και κλεισίµατος όλου του συστήµατος κατά την λειτουργία του θα είναι ιδιαίτερα σταθερή και οµαλή και δεν θα µεταφέρεται κανενός είδους κραδασµού στο εσωτερικό µέρος υποδοχής των εκθεµάτων. Όπου υπάρχουν κολλήσεις θα είναι άριστες και µη ορατές, οι ενώσεις θα έχουν τέλεια εφαρµογή, δίχως ορατούς κοχλίες και ανώµαλες προεξοχές. Οι προθήκες κατά το κλείσιµο θα κλείνουν ερµητικά υπό πίεση και µε ασφάλεια. 23

Το ανωτέρω σύστηµα σε καµία περίπτωση δεν λειτουργεί µε έµβολα λαδιού ή οποιοδήποτε άλλου υγρού µέσου ή αέρα. Επίσης δεν χρησιµοποιείται οποιαδήποτε µορφής λιπαντικό µέσο, για οποιαδήποτε κίνηση του µηχανισµού, όπως λάδια, γράσα, γρασαδόροι κλπ. Ο τρόπος ανοίγµατος επιτυγχάνεται µέσω ειδικού µηχανισµού όπου µε µία κίνηση (µε το πάτηµα ενός κοµβίου) µετακινείται προς τα επάνω ο κρυστάλλινος κώδωνας των προθηκών. Οι προθήκες κατά το κλείσιµο κλείνουν ερµητικά υπό πίεση και µε ασφάλεια. Ο χειρισµός, για το άνοιγµα και κλείσιµο του κρυστάλλινου κώδωνα, θα γίνεται µόνο µέσω ενός ενσύρµατου χειριστηρίου, µε διακόπτη - και θα συνδέεται µε την προθήκη µέσω ειδικού φύσις. Γ. Κρύσταλλα Τα κρύσταλλα των προθηκών θα είναι υπέρλευκα, πολυστρωµατικά - τρίπλεξ, µε ρονταρισµένες όλες τις ακµές τους, πάχους κατά περίπτωση: 5+5 χιλ + 0,76 χιλ. µεµβράνη PVB, µε εσωτερικό φίλτρο UV, 4+4χιλ + 0,76 χιλ. µεµβράνη PVB, µε εσωτερικό φίλτρο UV, ιαπερατότητα τουλάχιστον 91 %, Ανακλαστικότητα εξωτερικού ορατού φωτός: 8 % Συντελεστής σκίασης: 1.03. Συγκολλήσεις Κρύσταλλο µε µέταλλο : -DIN 53504 Tensile Strength: 3 N/mm2, -DIN 5304 Elongation at Break: >500%, -DIN 53445 Glass transition temperature -45 oc, -EN 1465 Tensile shear strength fir a 4mm applied thickness: 1 N/mm2, -DIN 53479 Density: 1,25 kg/l, 24

-DIN 53505 Shore A hardness: 35, -DIN 53515 Tear Strength: 4,5 N/mm, -DIN 52451 Shrinkage: 1%. Ξύλο µε ξύλο: -Κόλλα κρύας συγκόλλησης, σύµφωνα µε τα πρότυπα D3 DIN / EN 204. Κρύσταλλο µε κρύσταλλο: Κατά προτίµηση µε γεννήτρια UV και το ανάλογο συγκολλητικό. Άλλη αποδεκτή συγκόλληση µε ουδέτερη διάφανη σιλικόνη, να πληροί τα ακόλουθα: -Το πρότυπο DIN 18545 και ISO 11600-F & G-25lm, -ISO 8393 (σε δοκίµιο: 12x12x50mm size T.A. joint ), -E-Modulus 100% 0.26 MPa, -Tensile strength: 0.4 MPa, -Elongation at Break: 250%, -Hardness 10 Shore A, -ASTM D412 (σε δοκίµιο: 2mm thikness S2 dump bells), -E-Modulus: 100% 0.23 MPa, -Tensile strength: 1 MPa, -Elongation at Break: 500%. 25

Κρύσταλλο µε MDF: Σύµφωνα µε πρότυπα: -DIN 18545 και ISO 11600-F & G-25lm, -ISO 8393 (σε δοκίµιο: 12x12x50mm size T.A. joint ), -E-Modulus 100% 0.26 MPa, -Tensile strength: 0.4 MPa, -Elongation at Break: 250%, -Hardness 10 Shore A, -ASTM D412 (σε δοκίµιο: 2mm thikness S2 dump bells), -E-Modulus 100% 0.23 MPa, -Tensile strength: 1 MPa, -Elongation at Break: 500%. Μέταλλο µε µέταλο: Όλες οι κολλήσεις των µετάλλων θα πρέπει να πραγµατοποιηθούν µε συγκόλληση TIG. εν θα υπάρχουν στρεβλώσεις πουθενά. Ε. Κλειδαριές Οι προθήκες θα ασφαλίζουν µε κλειδαριές ασφαλείας. Κάθε κλειδαριά θα διαθέτει από δύο κλειδιά. Θα υπάρχει η δυνατότητα οι κλειδαριές να διαθέτουν κλειδί πασπαρτού. ΣΤ. Βαφές 26

Όπου χρησιµοποιηθεί ηλεκτροστατική βαφή θα είναι σύµφωνα µε το πρότυπο DIN 50939 και DIN 55990/3. Στις αποχρώσεις και την υφή που θα υποδείξει η αναθέτουσα αρχή. Ξύλινων Επιφανειών: α) Εσωτερικά των προθηκών Βαφή υδατοδιαλυτή η οποία θα πρέπει να έχει τις παρακάτω ιδιότητες: Κατά το πρότυπο DΙΝ 18363, 2.4.1, Ανθεκτική σε πλύση κατά DIN 53778, Μη εύλεκτο (εφάµιλλο µε πιστοποίηση DIN 4102 κλάση Α2) Voc - 1g/l Με διαλύτη το νερό Χωρίς διαλυτικά Φιλική προς το περιβάλλον Άριστα οικολογική β) Εξωτερικά των προθηκών Ριπολίνες υδατοδιαλυτές, µε πρότυπο TT-P-19, και πρότυπο N.F.P.A. Class A για καθυστέρηση σε φωτιά. γ) Εξωτερικά των λοιπών κατασκευών: Η βαφή θα πρέπει να γίνει µε πλαστικά υδατοδυαλυτά χρώµατα άριστης ποιότητας. Ζ. Στεγανωτικά υλικά Στην επαφή των κινητών µερών µεταξύ τους, και στην επαφή κινητών µε σταθερά, σε όλο το µήκος της επαφής, αυτά πρέπει να επικολλώνται µε ουδέτερο συγκολλητικό µέσο - όχι αυτοκόλλητα, διαφανή, άµεσης επαναφοράς, ελαστικά παρεµβύσµατα, χωρίς τριχοειδείς γραµµώσεις, σύµφωνα µε τα πρότυπα: 27

DIN 53550 1.2-1.5 g/cm3, DIN 53505 40-75, DIN 53512 20-40%, DIN 53517 10-25%, DIN 53504 3,0-9,0 Mpa. Η. Φωτισµός Ο φωτισµός θα είναι γραµµικός µέσω Led stripe. Τα Led θα είναι υψηλής απόδοσης, και θα τοποθετηθούν στο µπροστινό µέρος του ουρανού της προθήκης. Κάθε προθήκη θα διαθέτει dimmer. Η απόδοση ως προς το χρώµα θα είναι 3000 Κ. Σχετικά µε την παροχή ρεύµατος στα εντός των προθηκών ή κατασκευών φωτιστικά, συνιστάται η χρήση καλωδίων σιλικόνης για µέγιστη ασφάλεια. Θ. Επικουρικές πακτώσεις σε δάπεδα και τοίχους: Οι πακτώσεις σε δάπεδα και τοίχους, θα πραγµατοποιείται µε χηµικά αγκύρια ρητίνης, µε δυνατότητα στερέωσης χωρίς µηχανική εκτόνωση. 28

ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΘΗΚΩΝ Τύπος προθήκης Τύπος Α Τύπος Β Τύπος Τύπος Ε Τύπος ΣΤ Περιγραφή Επιτοίχια προθήκη µε µία κρυστάλλινη ανοιγόµενη επιφάνεια µέσω κρυφών µεταλλικών µηχανισµών ανοίγµατος Επιδαπέδια προθήκη µε κρυστάλλινο κώδωνα, ανοιγόµενη µε τη βοήθεια κρυφού ηλεκτροµηχανικού µηχανισµών ανύψωσης Επιτοίχια γωνιακή προθήκη µε ανοιγόµενες τις κρυστάλλινες επιφάνειες της, µέσω κρυφών µεταλλικών µηχανισµών ανοίγµατος Επιτοίχια προθήκη στην αίθουσα σχολικών (Κτηνιατρείο), µε µία κρυστάλλινη ανοιγόµενη επιφάνεια η κάθε µία, µέσω κρυφών µεταλλικών µηχανισµών ανοίγµατος Επιτραπέζιες προθήκες, τοποθετηµένες πάνω σε παλαιά θρανία Σύµφωνα µε τα παρακάτω σχέδια (σχ.1 & σχ.2) που παρουσιάζουν την χωροθέτηση των προθηκών στους εκθεσιακούς χώρους, η κατανοµή των προθηκών ανάλογα µε τον τύπο του είναι η εξής: Τύπος Α : Προθήκες 1, 4, 5, 6, 8, 9,12 29

Τύπος Β: Προθήκη 10 Τύπος : Προθήκες 2, 3, 5, 7, 11 Τύπος Ε: Προθήκες 15, 16, 17 Τύπος ΣΤ: Προθήκες Κ2, Κ3, Κ4, Κ5, Κ6, Κ7 30

Σχ.1.: Χωροθέτηση προθηκών στο χώρο του Νηπιαγωγείου 31

Σχ.2.: Χωροθέτηση προθηκών στο χώρο του Κτηνιατρείου 32

Προθήκη Τύπου Α Περιλαµβάνει επτά (7) επιτοίχιες προθήκες διαφόρων διαστάσεων µε µία κρυστάλλινη ανοιγόµενη επιφάνεια η κάθε µία, µέσω κρυφών µεταλλικών µηχανισµών ανοίγµατος. Η κατασκευή διαµορφώνεται καθ ύψος σε δύο χώρους µε αυτοτελή λειτουργία αλλά δοµική συνέχεια. Οι χώροι αυτοί είναι οι εξής: α. άνω τµήµα β. κάτω τµήµα ή βάση α. Το άνω τµήµα της προθήκης περιβάλλεται από την πλάτη διπλού τοιχώµατος και των δύο πλαϊνών όψεων, επένδυσης από ξυλεία ZF-MDF επί µεταλλικού σκελετού και µια κρυστάλλινη όψη. Περιλαµβάνει τρεις διακεκριµένους χώρους: α1. Χώρος φωτισµού στο άνω µέρος του τµήµατος. Ο χώρος θα είναι στεγανά διαχωρισµένος (ώστε να µην επιτρέπεται η εισροή αιωρούµενων σωµατιδίων ή η µεταφορά θερµότητας προς αυτόν) από τον χώρο φιλοξενίας εκθεµάτων και θα είναι κατάλληλα διαµορφωµένος για να δεχθεί τις αναγκαίες για τον φωτισµό εγκαταστάσεις (ηλεκτρολογικό υλικό, φωτιστικά σώµατα, µετασχηµατιστές, συστήµατα,κτλ.). Ο χώρος αυτός θα είναι επισκέψιµος από το άνω µέρος οροφή της προθήκης, µέσω ανακλινόµενης µε τη βοήθεια αφανών στροφέων θυρίδας, η οποία θα µπορεί ανοίγοντας να σταθεροποιείται σε γωνία 90ο τουλάχιστον. α2. Στεγανός χώρος φιλοξενίας εκθεµάτων. Ο χώρος φιλοξενίας εκθεµάτων κατασκευάζεται µε βάση απολύτως οριζόντια, πάνω στην οποία τοποθετείται το βάθρο λεζάντας, διαµορφωµένο στο εµπρός µέρος και σε όλο του το µήκος µε κεκλιµένη επιφάνεια γωνίας 45ο, κατασκευασµένο από ξυλεία ZF- MDF. α3. Χώρος µηχανισµού ανοίγµατος 33