Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού: Στρατηγικές Ανάπτυξης του Ιατρικού Τουρισμού Ονοματεπώνυμο: Φρίγγα Ελένη- Χριστίνα Σειρά: 12 Επιβλέπων Καθηγητής: Βασιλειάδης Χ. Επιβλέπων Υπεύθ. ΣΕΣΜΑ: Καλόμοιρος Α. Διευθυντής Προγράμματος: Σιώμκος Γ. Δεκέμβριος 2015
ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ & ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ Ιατρικός Τουρισμός Θεραπεία Ασθενειών Ευεξία (spa, εναλλακτικές θεραπείες) Αναπαραγωγή (γονιμότητα) Ενίσχυση Ιατρικοί τουρίστες είναι ταξιδιώτες, των οποίων κύριο κίνητρο για το ταξίδι είναι ένας συγκεκριμένος σκοπός, η λήψη υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης (Douglas, Douglas, & Derrett, 2001).
Λόγοι που αναπτύσσεται διεθνώς. Οι μετακινήσεις και τα ταξίδια πλέον είναι πολύ εύκολη υπόθεση. Προσφέρονται υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας σε άκρος ανταγωνιστικές τιμές. Δίνεται έμφαση στην ατομική εξυπηρέτηση των ιατρικών τουριστών. Παρέχεται η δυνατότητα ξεκούρασης και ανάρρωσης σε εξαιρετικές συνθήκες. Παρέχονται υπηρεσίες που μπορεί να μην επιτρέπονται στις χώρες προέλευσης των ιατρικών τουριστών.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή της χώρας προορισμού Πολιτικό περιβάλλον Νομικό περιβάλλον Οικονομικές συνθήκες Smith P. C. & Forgione D., 2007 κόστος επιλογή εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης ποιότητα υπηρεσιών φήμη νοσοκο μείου εκπαίδευση ιατρικού προσωπι κού
Παγκόσμιος Ιατρικός Τουρισμός Πολωνία Ινδία Ταϊλάνδη Ουγγαρία Δημοφιλείς Προορισμοί Ιατρικού Τουρισμού Σιγκαπούρη Βραζιλία Κόστα Ρίκα Μεξικό
Η ραγδαία αύξηση του Ιατρικού Τουρισμού Είναι θέμα κόστους?? Συγκριτικά Κόστη σε επιλεγμένες χώρες Procedure US India Thailand Singapore Malaysia Mexico Poland Hungary UK Heart bypass 113000 10000 13000 20000 9000 3250 7140 13921 Heart Valve replacement 150000 9500 11000 13000 9000 18000 9520 Angioplasty 47000 11000 10000 13000 11000 15000 7300 8000 Hip replacement Knee replacement Gastric bypass 47000 9000 12000 11000 10000 17300 6120 7500 12000 48000 8500 10000 13000 8000 14650 6375 10162 35000 11000 15000 20000 13000 8000 11069
Η περίπτωση της Ελλάδας Το 2015 έφτασε περίπου τις 13,946,041 αφίξεις 20 15 10 5 0 Ελλάδα Ελλάδα Ελλάδα Κορυφαίοι Προορισμοί Ασθενών Κόσμο Ευρώπη
S.W.O.T Analysis Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Ευκαιρίες Απειλές Ιδανικό κλίμα για ετήσιο τουρισμό Έντονη φυσική & πολιτιστική κληρονομιά Θέση της χώρας Ικανότητα προσέλκυσης διαφορετικών target group Ανάπτυξη νέων ξενοδοχειακών μονάδων Εκσυγχρονισμός υποδομών Χαμηλά κόστη για θεραπείες & υψηλά ποσοστά επιτυχίας Φιλελεύθερη νομοθεσία Εξειδικευμένο Ιατρικό & Νοσηλευτικό προσωπικό Καλή φήμη ιατρών Γραφειοκρατία Προβλήματα με ασφαλιστικά ταμεία Έλλειψη τεχνογνωσίας σε σχέση με τις προηγμένες χώρες Μη τακτικός έλεγχος των μονάδων Έλλειψη συγκεκριμένης πολιτικής από συναρμόδια υπουργεία Έλλειψη διεθνώς αναγνωρισμένων πιστοποιήσεων νοσοκομείων & Πρώιμο στάδιο Υγιής ανταγωνισμός (περιθώρια κέρδους) Ανάγκη για δημιουργία μονάδων στην περιφέρεια Μεγάλο ενδιαφέρον από τοπικούς φορείς Ανάγκη για προσωπική επαφή του πελάτη με τον εκάστοτε ιατρό ΣΔΙΤ Φήμη στο εξωτερικό ότι η Ελλάδα αποτελεί εποχιακό προορισμό διακοπών Ανάπτυξη γειτονικών χωρών που εκμεταλλεύονται καλύτερα τις δημόσιες σχέσεις & προβάλουν καλύτερα τη χώρα τους (πχ Κύπρος& Τουρκία) Πολιτικό Περιβάλλον
Κύριος Ανταγωνιστής της Ελλάδας Η Τουρκία! 320.000 αλλοδαποί ασθενείς νοσηλεύτηκαν στην Τουρκία το 2011 και 500.000 το 2013 Προσφέρει χαμηλότερες τιμές. Κάτοικος Βερολίνου χρειάζεται μόλις 1.100 για να επισκεφτεί την Αττάλεια, να υποβληθεί σε οφθαλμολογική επέμβαση και να χαλαρώσει για τρεις ημέρες σε λουξ ξενοδοχείο. 43 πιστοποιημένα νοσοκομεία από το JCI «επιθετική» πολιτική προώθησης του ιατρικού τουριστικού προϊόντος
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δημόσιος τομέας: έχει σημαντική δυναμικότητα από πλευράς υποδομών με πολλά νοσοκομεία στην περιφέρεια, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τα νοσοκομεία αυτά είναι υποστελεχωμένα και πάσχουν από οργανωτικές και λειτουργικές αδυναμίες αλλά και από 'ξενοδοχειακή' υποδομή το θεσμικό πλαίσιο και οι εργασιακές σχέσεις είναι δύσκαμπτα Ενώ πάσχει από: Οργάνωση και διαδικασίες Μάρκετινγκ Ολοκληρωμένο Θεσμικό πλαίσιο Ιδιωτικός τομέας: έχει 4-5 συγκροτήματα νοσοκομείων και άλλων ιατρικών μονάδων με σχετικά καλή διοίκηση, ιατρούς και υποδομές Σε γενικές γραμμές ισχύει ότι ο κλάδος υγείας στην Ελλάδα ως πάροχος ιατρικού τουρισμού έχει: Καλές υποδομές σε κτίρια και εξοπλισμό Πολλούς και καλούς ιατρούς στις περισσότερες ειδικότητες
ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΔΟΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) Αναπαραγωγή Αποκατάσταση Τεχνητή Αναπαραγωγή Υπάρχει καλή γεωγραφική κάλυψη από δημόσια νοσοκομεία αλλά χρειάζονται ειδική ρύθμιση και οργάνωση. Τα ιδιωτικά κέντρα καλύπτουν Αθήνα- Θεσσαλονίκη αλλά από τουριστικές περιοχές μόνο Κρήτη και Ρόδο. Υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση ιδιωτικών κέντρων σε Μακεδονία και Θεσσαλία. Έχουν υψηλού επιπέδου υποδομές, σύγχρονο εξοπλισμό και άρτιο επιστημονικό προσωπικό. Είναι μοναδικά στο είδος στα Βαλκάνια και σπάνια για την Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει ευνοϊκή νομοθεσία συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης και ήδη έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ο αναπαραγωγικός τουρισμός. Τα ιδιωτικά κέντρα βρίσκονται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κρήτη.
ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΔΟΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (2) Ιαματικά Λουτρά Υπάρχει ευρεία γεωγραφική διασπορά. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν με τις κατάλληλες ιατρικές και τουριστικές υποδομές. Εξειδικευμένες Θεραπείες σε Τριτοβάθμια Νοσοκομεία Τα ιδιωτικά τριτοβάθμια νοσοκομεία είναι συγκεντρωμένα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ τα δημόσια έχουν μεγαλύτερη διασπορά. Βέβαια μόνο τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία (Πάτρα, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Λάρισα και Αλεξανδρούπολη) έχουν ιατρικό προσωπικό που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει ιατρικό τουρισμό.
Προτάσεις Οι επιχειρήσεις και οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να εστιάσουν σε πέντε πεδία: Θεσμικό Τοπικά Πιλοτικά Προγράμματα Συστήματα Ποιότητας Εξειδίκευση σε Συγκεκριμένα Είδη Θεραπείας Παρεχόμενα Πακέτα
Θεσμικό Το ελληνικό κράτος θα πρέπει να μεριμνήσει μια σειρά θεσμικών ζητημάτων, αν θέλει η χώρα να αποτελέσει βασικός παίχτης στον ιατρικό τουρισμό. Αλλιώς θα υπάρξουν εμπόδια στη διασυνοριακή φροντίδα που περιορίζουν τις δυνατότητες ανάπτυξης του. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής: Προ-εγκρίσεις από τους φορείς ασφάλισης στη χώρα προέλευσης Πληρωμή στη χώρα θεραπείας και διαδικασίες αποζημίωσης των ασθενών Πληροφόρηση για τις δυνατότητες του ασθενή να επιδιώξει διασυνοριακή φροντίδα Διακίνηση Ιατρικής Πληροφορίας Διασφάλιση συνέχειας στη φροντίδα πριν και μετά την θεραπεία Αναγνώριση συνταγών στην ΕΕ Ποιότητα Υπηρεσιών και Ασφάλεια Ασθενών
Η πιστοποίηση για παρόχους υγείας καλύπτει κυρίως: Διασφάλιση Ποιότητας Φυσική Ασφάλεια και Διαχείριση Υποδομών Ασφαλής Διαχείριση και Διακίνηση της Ιατρικής Πληροφορίας Εφαρμογή κλινικών πρωτοκόλλων Συνεχής εκπαίδευση του επιστημονικού και λοιπού προσωπικού Θεσμική και ασφαλιστική κατοχύρωση στο επίπεδο της κάλυψης αστικής ευθύνης για την παρεχόμενη ιατρική υπηρεσία και την εν γένει ασφάλιση του ασθενή κατά την παραμονή του στο νοσοκομείο Πλαίσιο τιμολόγησης Δίκτυο αξιόπιστων συνεργατών από τον τουριστικό και ξενοδοχειακό κλάδο Σύναψη συνεργασιών σε διεθνές επίπεδο για την διακίνηση ασθενών (Medical Tourism facilitators) σε συνδυασμό με Δράσεις προβολής και οργανωμένης προώθησης του νέου προϊόντος Συστήματα Ποιότητας Η πιστοποίηση ξενοδοχειακών μονάδων καλύπτει: Πλαίσιο συνεργασίας με παρόχους του κλάδου υγείας Προσαρμογή υποδομών για υποδοχή ατόμων ασθενών, με ειδικές ανάγκες και αναπηρία Διαχείριση έκτακτων συμβάντων Διασφάλιση υγιεινής και καθαριότητας Διασφάλιση ατομικότητας, εμπιστευτικότητας δεδομένων του Διεθνούς Ασθενή Εξατομικευμένα προγράμματα υπηρεσιών δωματίου και βοηθητικών υπηρεσιών Διασφάλιση Υπηρεσιών μεταφοράς Απασχόληση ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού
Διαμόρφωση all-inlcusive πακέτων Τα διαμορφωμένα πακέτα θα πρέπει να συνδυάζουν παροχές νοσοκομειακές, διαμονής και μεταφοράς. Θα πρέπει να διασφαλίζεται όσο γίνεται αποδοτικότερη υπηρεσία, για τη μεγαλύτερη δυνατή μείωση του κόστους και τη διαμόρφωση ανταγωνιστικών τιμών πακέτων. Τα περισσότερα νοσοκομεία στο εξωτερικό παρέχουν μια ενιαία τιμή για τις διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες τους, συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών του ιατρικού προσωπικού, ενώ πολλές φορές συμπεριλαμβάνονται και τα μεταφορικά αλλά και η διαμονή. Τα ξενοδοχεία οφείλουν να διαμορφώσουν μια ελκυστική all-inclusive τιμή στους υποψήφιους πελάτες της κατηγορίας των ιατρικών τουριστών.
Αναγκαιότητα Εξειδίκευσης σε προϊόντα Ιατρικού Τουρισμού Επιλεκτικός Ιατρικός Τουρισμός για εξειδικευμένες ιατρικές παρεμβάσεις από τα Τριτοβάθμια Νοσοκομεία του Ιδιωτικού Τομέα Αποκαταστατικός και Γηριατρικός Τουρισμός Ιατρικός Τουρισμός Εξωσωματικής και Υποβοηθούμενης Γονιμοποίησης Ξενοδοχεία και Ξενώνες συνεργαζόμενα με Κέντρα Αιμοκάθαρσης Λουτροπόλεις- Κέντρα Αποκατάστασης- Προσκείμενες υποδομές φιλοξενίας για Τουρισμό ομάδων ειδικών κατηγοριών Οφθαλμολογία - Αισθητική Δερματολογία και Πλαστική Χειρουργική
Τοπικά Πιλοτικά Προγράμματα Άρτια Εξοπλισμένα Ιατρεία με Υπερσύχρονα μηχανήματα Εξειδικευμένο Σύγχρονο κέντρο Αιμοκάθαρσης Πλήρως Οργανωμένο Εθνικό Γενικό Νοσοκομείο Σύγχρονα Ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, αλλά και Ειδικά Ελικόπτερα- Ασθενοφόρα Γηριατρική Νοσηλεία Ρόδος Διαθέτει Προηγμένα Ερευνητικά και Θεραπευτικά κέντρα Σύγχρονης Ιατρικής Στα Χανιά & το Ηράκλειο λειτουργούν Προηγμένα κέντρα Τεχνητής Γονιμοποίησης Λειτουργούν επίσης, Υπερσύγχρονα κέντρα Φυσικής και Ψυχικής Αποκατάστασης Δημόσιες Μονάδες Τεχνητού Νεφρού (Όμιλος Νεφρολογικών Κέντρων Mesogeios) Τεράστια παράδοση στις επεμβατικές μεθόδους διόρθωσης Οφθαλμολογικών Παθήσεων Κρήτη Διεθνής Συγκοινωνιακός Κόμβος Έχει παράδοση στη Νευροχειρουργική και στις Μεταμοσχεύσεις European Interbalkan Medical Center (εξειδικεύεται στον ιατρικό τουρισμό) Στο δημόσιο τομέα, έχει το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, όπου διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένες Πανεπιστημιακές Κλινικές Συνεργασία ΑΧΕΠΑ με ξενοδοχεία 5 αστέρων Θεσσαλονίκη
Προϋποθέσεις Ανάπτυξης Ιατρικού Τουρισμού Υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, αναγνωρισμένες από Διεθνείς Οργανισμούς Ολοκληρωμένο πακέτο ιατρικών υπηρεσιών που περιλαμβάνει και τις τουριστικές υπηρεσίες Χαλάρωση και αναψυχή σε επιλεγμένους προορισμούς της Χώρας με την αντίστοιχη προβολή από τα ΜΜΕ Ανταγωνιστικές τιμές Ισχυρό θεσμικό πλαίσιο Συνεργασία Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα με κοινό όραμα και κίνητρα Πιστοποίηση των παρεχόμενων ιατρικών πράξεων και κατάλληλο εκπαιδευμένο προσωπικό Προβολή ιατρικών καινοτομιών της Ελλάδας στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε Χώρες που παραδοσιακά επιλέγουν τη Χώρα μας ως τουριστικό προορισμό
Στρατηγικές Υπουργείων Προβολή και Ενημέρωση (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) Στρατηγικές συνεργασίες με Tour Operators Ειδικά πακέτα Ιατρικού τουρισμού σε χαμηλό κόστος Επιλογή ιατρικών πράξεων και πιστοποίηση τους Προ-επιλογή Νοσοκομείων και Κ.Υ. Συνεργασίες ΕΟΠΥΥ με Ασφαλιστικές Εταιρείες και Ιδιωτικά Κέντρα/Κλινικές/Ιδιώτες Προώθηση συνεργασιών με ξένους επενδυτές Έρευνα αγοράς και διακρατικές συμφωνίες
Αν αναπτυχθεί η διασυνοριακή φροντίδα μέσα στην ΕΕ και αν χρησιμοποιηθεί σωστά η υποδομή του ΕΣΥ μέσω ΣΔΙΤ, μπορεί να τεθεί στόχος πενταπλάσιος (2 δις. εκ. ετησίως). Οικονομικά Οφέλη Δεν είναι δυνατό να υπάρξουν ασφαλείς προβλέψεις για τα έσοδα που μπορεί να αποφέρει στην εθνική οικονομία ο ιατρικός τουρισμός. Παγκόσμιο τζίρος υπολογίζεται στα 130 δισ. δολάρια για το 2015 και η αγορά να αναπτύσσεται 20%-30% ετησίως. Ένας ρεαλιστικά αισιόδοξος στόχος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα είναι να έρχονται 100.000 ασθενείς το χρόνο, που θα δαπανούν κατά μέσο όρο 4.000 ευρώ ο καθένας.