Ζ Θ Δ Σ Α μ Το Αλφαβητάρι του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ξ Η Χ Β
Το Αλφaβητάρι του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Μάρτιος 2013
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α...7 ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ...8 ΑΓΟΡΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ...9 ΑΓΟΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ... 11 ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ... 12 ΑΘΕΜΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ... 13 ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ... 14 ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΤΙΜΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ... 17 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ... 19 ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ... 21 Γ... 23 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ... 24 ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ... 24 Δ... 25 ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ... 26 ΔΕΚΟ (σχετικά με καταγγελία)... 26 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ... 27 ΔΙΑΚΟΠΕΣ... 27 ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ... 29 Ε... 33 Ε-BANKING... 34 ΕΓΓΥΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ... 35 ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ... 35 ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ... 37 ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ... 38 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΦΙΛΙΚΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ... 38 ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ... 40 ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΟΦΕΙΛΕΤΩΝ (ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ)... 40 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ... 42 Η... 43 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ... 44 Θ... 45 ΘΕΡΜΑΝΣΗ... 46 Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 3
Κ... 49 ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ... 50 ΚΕΝΤΡΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑΤΟΣ... 51 ΚΟΤΣΑΔΟΡΟΙ... 52 Μ... 53 ΜΕΣΙΤΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ... 54 ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ... 55 ΜΙΣΘΩΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ (ΕΚΜΙΣΘΩΤΗΣ)... 56 ΜΙΣΘΩΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ (ΜΙΣΘΩΤΗΣ)... 57 Ξ... 59 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ... 60 Ο... 63 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙΑ... 64 Π... 67 ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ... 68 ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ... 68 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ... 70 ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ... 71 ΠΩΛΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΓΑΘΩΝ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ... 71 Σ... 75 SOLVIT... 76 ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ... 76 ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ... 77 ΣΥΣΤΗΜΑ PEGI... 77 ΣΥΣΤΗΜΑ RAPEX... 79 Τ... 81 ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ... 82 Υ... 85 ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ... 86 ΥΠΟΒΟΛΗ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑΣ... 88 Χ... 89 ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ... 90 ΠΗΓΕΣ... 91 44
Το Αλφαβητάρι του Καταναλωτή ΗΈνωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος από τη σύστασή της το 2009 έως και σήμερα στέκεται στο πλευρό του καταναλωτή παρέχοντάς του κάθε δυνατή συνδρομή προκειμένου να γνωρίζει και να διεκδικεί τα δικαιώματά του, να αποκτήσει καταναλωτική συνείδηση και να οδηγείται σε λύσεις για τα καθημερινά του προβλήματα. Στις σημερινές δυσχερείς οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, το έργο της αυτό έχει γίνει ακόμη πιο απαιτητικό και για το λόγο αυτό εντείνεται η αναζήτηση νέων τρόπων προσέγγισης, πληροφόρησης και επικοινωνίας με το καταναλωτικό κοινό. Στο πλαίσιο αυτής της αναζήτησης η Ένωσή μας προσπάθησε να κωδικοποιήσει και να παρουσιάσει με τον απλούστερο δυνατό τρόπο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καταναλωτών, αλλά και να δώσει σαφείς οδηγίες και χρήσιμες συμβουλές για την ορθή αξιοποίηση της αγοραστικής τους δύναμης, δημιουργώντας το Αλφαβητάρι του Καταναλωτή. Το Αλφαβητάρι είναι ένα δυναμικό εργαλείο που απευθύνεται σε όλους τους καταναλωτές και συνεχώς ανανεώνεται με ό,τι νέο προκύπτει ή αλλάζει στη νομοθεσία και νομολογία σχετικά με την Προστασία του Καταναλωτή. Κάθε παράπονο, καταγγελία και αίτημα καταναλωτή, αποτελεί έναυσμα για τη δημιουργία και προσθήκη περισσότερων λημμάτων, για περισσότερη πληροφόρηση. Σας ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας δείχνετε. Ιωάννα Καρανδινάκη Πρόεδρος ΕΝΩΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 5
A
ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ Η αγορά ακινήτου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις που θα λάβουμε στη ζωή μας και για το λόγο αυτό απαιτεί χρόνο, διεξοδική έρευνα, σωστή καθοδήγηση και οργάνωση. Κατά τη διαδικασία αγοράς ακινήτου πρέπει να δείξουμε μεγάλη προσοχή στα σωστά κριτήρια επιλογής του και στη δημιουργία ενός ασφαλούς οικονομικού πλάνου. Τέλος, στην περίπτωση που απαιτείται η λήψη δανείου, καθοριστικό ρόλο παίζει η ορθή επιλογή του πιστωτικού ιδρύματος και προϊόντος. 1. Κριτήρια επιλογής ακινήτου Επιλέγουμε την περιοχή στην οποία επιθυμούμε να ζήσουμε. Συνεκτιμούμε απόσταση και τρόπους πρόσβασης στον χώρο εργασίας μας, χαρακτηριστικά της περιοχής και στοιχεία που καλύπτουν παρούσες αλλά και μελλοντικές μας ανάγκες (σχολεία, καταστήματα, χώροι ψυχαγωγίας, πάρκα, γιατροί κ.λπ.). Σημαντικό είναι να υπολογίσουμε και τις αποστάσεις από οικεία πρόσωπα, συγγενείς και φίλους. Ιεραρχούμε με βάση τις οικονομικές μας δυνατότητες, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ακινήτου, όπως, για παράδειγμα, αριθμός υπνοδωματίων και λουτρών-wc, θέση στάθμευσης, σύστημα θέρμανσης, μέσα μαζικής μεταφοράς, μπαλκόνι, τζάκι, θέα. Υπολογίζουμε το χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρωθεί η διαδικασία μετακόμισης και εγκατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο που χρειάζεται για τις απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες έως την υπογραφή των συμβολαίων αλλά και το χρόνο που θα μεσολαβήσει μέχρι να εκκενωθεί το ακίνητο στην περίπτωση που δεν είναι ελεύθερο. 2. Δημιουργία ασφαλούς και βιώσιμου οικονομικού πλάνου Αφετηρία αποτελεί το χρηματικό ποσό που είμαστε σε θέση να επενδύσουμε για την αγορά του ακινήτου. Ξεκινάμε υπολογίζοντας το ποσό που έχουμε διαθέσιμο και αφαιρούμε τα έξοδα που εκ των προτέρων είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κατά προσέγγιση. Συγκεκριμένα, αφαιρούμε από το διαθέσιμο ποσό συμβολαιογραφικά και δικηγορικά έξοδα, έξοδα μετακόμισης, έξοδα ενδεχόμενης επισκευής ή ανακαίνισης του ακινήτου, κόστος εξοπλισμού (έπιπλα, συσκευές κ.λπ.). Με βάση το ποσό που μένει μετά την αφαίρεση των παραπάνω εξόδων, και εάν υπάρχει τέτοια ανάγκη, υπολογίζουμε το επιπλέον ποσό που απαιτείται για την αγορά και ξεκινάμε τις απαιτούμενες διαδικασίες λήψης στεγαστικού δανείου. Είναι εξαιρετικά σημαντικό προκειμένου να μη βρεθούμε στο μέλλον σε οικονομικό αδιέξοδο να υπολογίσουμε όσο το δυνατόν ακριβέστερα τη μηνιαία δόση αποπληρωμής του δανείου που θα λάβουμε, καθώς και την ενδεχόμενη φορολογική επιβάρυνση που 8
αυτή θα προκαλέσει. Προκειμένου να υπολογιστεί αντικειμενικά και ορθά το μηνιαίο κόστος της αγοράς του ακινήτου, φρόνιμο είναι να συνυπολογίσουμε στη μηνιαία δόση αποπληρωμής του δανείου όλα τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης της κατοικίας, όπως λογαριασμούς υπηρεσιών κοινής ωφελείας, κοινόχρηστα, τηλεπικοινωνίες κ.λπ. Έχει διαπιστωθεί ότι το μηνιαίο κόστος αγοράς και συντήρησης της κατοικίας μας συν τις τυχόν άλλες οικονομικές μας υποχρεώσεις (δάνεια, κάρτες, δόσεις σε ασφαλιστικά ταμεία και εφορία) πρέπει να φθάνει το πολύ το ποσοστό του 40% των μηνιαίων εισοδημάτων μας, άλλως κινδυνεύουμε σοβαρά να βρεθούμε σε οικονομικό αδιέξοδο. 3. Επιλογή τράπεζας στεγαστικού δανείου Έχοντας υπολογίσει με τον τρόπο που αναφέρεται ανωτέρω το ποσό που απαιτείται να λάβουμε ως δάνειο και τη μηνιαία δόση αποπληρωμής του που δεν θα θέσει σε κίνδυνο την κάλυψη των βασικών αναγκών διαβίωσής μας, επικεντρωνόμαστε α. στο χρόνο αποπληρωμής του δανείου, β. στην επιλογή μεταξύ σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου, και γ. στη σύγκριση δανειακών προγραμμάτων και των όρων τους (π.χ. επιτόκιο) επισκεπτόμενοι τραπεζικά καταστήματα ή και χρησιμοποιώντας διαδικτυακά εργαλεία σύγκρισης δανειακών προγραμμάτων. Παρατηρήσεις: Όταν βρεθεί το ακίνητο που σας ενδιαφέρει ζητήστε από Νομικό Σύμβουλο (Δικηγόρο) λεπτομερή έλεγχο των Τίτλων Ιδιοκτησίας είναι το σημαντικότερο στάδιο στη διαδικασία αγοράς ακινήτου και σας απαλλάσσει από σοβαρά μελλοντικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Συμβουλευτείτε Πολιτικό Μηχανικό για τεχνικό έλεγχο του ακινήτου, ώστε να εντοπιστούν τυχόν κακοτεχνίες, να ελεγχθεί η Στατική Επάρκεια του κτιρίου και ειδικά σε παλαιά κτίρια αν το κτίριο είχε υποστεί βλάβες από σεισμό η άλλη αιτία και με ποιο τρόπο επισκευάστηκε. ΑΓΟΡΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Μετά την επιλογή μάρκας, μοντέλου και χαρακτηριστικών του αυτοκινήτου, επισκεπτόμαστε τον προμηθευτή, ο οποίος θα ετοιμάσει δελτίο παραγγελίας, στην περίπτωση που το αυτοκίνητο που επιλέξαμε δεν είναι ετοιμοπαράδοτο. Αυτό το αποδεικτικό παραγγελίας πρέπει απαραίτητα να περιέχει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία (αναλυτική περιγραφή και χαρακτηριστικά του μοντέλου που παραγγείλαμε, τιμή, προκαταβολή, τόπο και ημερομηνία σύναψης της σύμβασης πώλησης). Σε μια σύμβαση πώλησης που το αντίτιμό της θα αποπληρωθεί σε δόσεις, η προκαταβολή είναι σχεδόν πάντοτε απαιτητή. Ο τόπος σύναψης της σύμβασης επηρεάζει το χρόνο που σας αναγνωρίζεται για να ξανασκεφτείτε την αγορά. Όταν τόπος πώλησης δεν είναι η επιχείρηση του πωλητή, αλλά κάποια άλλη τοποθεσία (π.χ. έκθεση αυτοκινήτων), το δικαίωμα υπαναχώρησης που σας αναγνωρίζεται Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 9
πρέπει να συμπεριλαμβάνεται εμφανώς στα στοιχεία του δελτίου παραγγελίας. Οι γενικοί όροι συναλλαγής που ο προμηθευτής συμπεριλαμβάνει στα έγγραφα σύναψης της πώλησης, πρέπει είναι σύμφωνοι με το νόμο και να μην περιορίζουν ή να βλάπτουν τα δικαιώματα του αγοραστή-καταναλωτή. Πριν υπογράψουμε το δελτίο παραγγελίας, το οποίο στη συνέχεια θα υπέχει θέση σύμβασης πώλησης: 1. Μελετάμε προσεκτικά όλους τους όρους του δελτίου παραγγελίας και τους γενικούς όρους συναλλαγών. 2. Επιβεβαιώνουμε ότι το περιεχόμενο του δελτίου παραγγελίας συνάδει με την προφορική συμφωνία μας με τον προμηθευτή. 3. Επιμένουμε στον ακριβή προσδιορισμό ημερομηνίας παράδοσης του αυτοκινήτου. 4. Δεν αποδεχόμαστε κανέναν όρο ο οποίος φαίνεται να είναι αντίθετος με τις διατάξεις αναγκαστικού δικαίου. Κανένας όρος δεν πρέπει να στερήσει ή να περιορίσει την προστασία που σας παρέχει ο νόμος. 5. Μελετάμε προσεκτικά τους όρους της εγγύησης του αυτοκινήτου. Αν η συμφωνημένη ημερομηνία παράδοσης παρέλθει άπρακτη, έχουμε τη δυνατότητα να απευθύνουμε παράπονο στον προμηθευτή, εκτός αν έχει ήδη εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας παράδοσης, που τίθεται από το σύνολο σχεδόν των αντιπροσωπειών αυτοκινήτου. Κατά την παραλαβή του αυτοκινήτου, ελέγχουμε αν τα βασικά του χαρακτηριστικά συμφωνούν με το δελτίο παραγγελίας και την προηγούμενη προφορική συμφωνία με τον προμηθευτή, και μόνο σε αυτήν την περίπτωση το αποδεχόμαστε. Αντίθετα, αν διαπιστώσουμε ότι το συγκεκριμένο αυτοκίνητο που επιθυμεί να μας παραδώσει ο προμηθευτής διαφέρει από εκείνο που εμείς είχαμε παραγγείλει, αρνούμαστε να το παραλάβουμε. Ζητάμε την έκδοση απόδειξης αγοράς, η οποία να περιέχει τη βασική τιμή, τη χρέωση του πρόσθετου εξοπλισμού που επιλέξαμε, το ΦΠΑ και άλλες πρόσθετες υπηρεσίες. τροποι πληρωμης Τις περισσότερες φορές δεν διαθέτουμε το σύνολο του ποσού αγοράς του αυτοκινήτου και απαιτείται η χορήγηση πίστωσης είτε από τον ίδιο τον προμηθευτή είτε από κάποια τράπεζα. Εκτιμούμε τυχόν επιβαρύνσεις και επιλέγουμε ανάμεσα στην πλήρη αποπληρωμή του τιμήματος κατά την παράδοση του αυτοκινήτου και στη συμφωνία καταβολής του ποσού σε δόσεις. Στη συνέχεια, πρέπει να μεριμνήσουμε για την ασφάλιση του αυτοκινήτου (σε κάποιες περιπτώσεις ορθή είναι και η ασφάλιση που υπερβαίνει το βαθμό υποχρεωτικής ασφάλισης) και για την ταξινόμηση του οχήματος. 10
μετα την αγορα Υποχρεωτική είναι η ασφάλιση και η ταξινόμηση του οχήματος. Για οποιαδήποτε βλάβη παρουσιαστεί μετά την αγορά, ελέγχουμε τους όρους της εγγύησης. ΑΓΟΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Πριν προβούμε στην αγορά ενός παιχνιδιού πρέπει να ελέγξουμε την ασφάλεια του προϊόντος, ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για την αξιοπιστία του. Πιο συγκεκριμένα: Ελέγχουμε την κατάσταση του παιχνιδιού και αν έχουμε οποιαδήποτε αμφιβολία ως προς την αξιοπιστία του, το τοποθετούμε στη συσκευασία του και το επιστρέφουμε στο κατάστημα που πραγματοποιήσαμε την αγορά. Διαβάζουμε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσεως, καθώς και τις οδηγίες συναρμολόγησης, και τις εξηγούμε όσο πιο απλά μπορούμε στα παιδιά κάνοντας παράλληλα και επίδειξη του παιχνιδιού Γνωρίζουμε ότι όλα τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να φέρουν την ένδειξη «CE» Καταγγέλλουμε στις αρμόδιες αρχές περιπτώσεις ελαττωματικών ή επικίνδυνων παιχνιδιών, ώστε να προστατευτούν όλα τα παιδιά Απαγορεύουμε στα παιδιά κάτω των τριών ετών να παίζουν με παιχνίδια που περιέχουν μικρά κομμάτια γιατί υπάρχει κίνδυνος να τα καταπιούν Αποφεύγουμε παιχνίδια με κορδόνια τα οποία μπορούν να τυλιχτούν γύρω από το λαιμό των παιδιών Αποφεύγουμε τα παιχνίδια που κάνουν μεγάλο θόρυβο γιατί μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην ακοή των παιδιών Ελέγχουμε τα παιχνίδια ώστε να μην αποτελούνται από αιχμηρά αντικείμενα ή γωνίες Τηρούμε πιστά τις ηλικίες που αναφέρονται στη συσκευασία, γιατί σε διαφορετική περίπτωση ένα παιχνίδι μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο στα χέρια ενός μικρότερου παιδιού Στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, προσέχουμε το περιεχόμενό τους και ελέγχουμε το χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά σε αυτό Προτρέπουμε σε ομαδικά παιχνίδια, καθώς, εκτός από διασκέδαση, τα παιδιά μέσα από αυτά κοινωνικοποιούνται και αναπτύσσουν την ομαδικότητα Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 11
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ Στις αεροπορικές μετακινήσεις μας: Πρέπει να έχουμε εγκαίρως ενημερωθεί για την ταυτότητα του αερομεταφορέα που θα χρησιμοποιήσουμε. Αερομεταφορείς που κρίνονται μη ασφαλείς τίθενται υπό απαγόρευση ή περιορισμό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατάλογος αερομεταφορέων που κρίθηκαν μη ασφαλείς βρίσκεται αναρτημένος στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/transport/modes/air/safety/ air-ban/index_en.htm. Σύμφωνα με τον κανονισμό 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Φεβρουαρίου 2004 ισχύουν τα εξής: αρνηση επιβιβασης: Στην περίπτωση που η αεροπορική εταιρεία αρνηθεί την επιβίβασή μας στο αεροσκάφος λόγω υπεράριθμων επιβατών ή για λόγους ασφαλείας (υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε κάνει εγκαίρως έλεγχο του εισιτηρίου, η αεροπορική εταιρεία ανήκει σε χώρα της Ε.Ε. και η πτήση πραγματοποιείται από ή προς χώρα της Ε.Ε.), η εταιρεία μας οφείλει αποζημίωση η οποία κυμαίνεται από 250 έως 600. Παράλληλα πρέπει να μας παρέχει δωρεάν γεύματα και αναψυκτικά και να μας εξασφαλίζει διανυκτέρευση (όταν είναι αναγκαίο) και μεταφορά στον τόπο διαμονής μας. ματαιωση πτησης: Σε περίπτωση ματαίωσης της πτήσης μας, δικαιούμαστε την ίδια αποζημίωση που ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο, εκτός Α. εάν έχουμε ενημερωθεί τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν την ημερομηνία αναχώρησής μας, ή Β. εάν μία ή δύο εβδομάδες νωρίτερα η εταιρεία μας έχει προσφέρει μια εναλλακτική πτήση η οποία δεν θα αναχωρεί πάνω από δύο ώρες νωρίτερα από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησής μας και θα φτάνει στον προορισμό μας σε λιγότερο από τέσσερις ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα άφιξής μας, ή Γ. εάν ενημερωθούμε για τη ματαίωση μία εβδομάδα νωρίτερα και η εταιρεία μας προτείνει εναλλακτική πτήση, η οποία αναχωρεί το πολύ μία ώρα αργότερα από την αρχικά προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και φτάνει το πολύ δύο ώρες αργότερα από την αρχικά προγραμματισμένη ώρα άφιξης. Επίσης η εταιρεία οφείλει να μας εξηγήσει τους λόγους ματαίωσης της πτήσης, και αν αυτή έχει προκληθεί από έκτακτες συνθήκες ανωτέρας βίας (απεργία εργαζομένων, δυσμενείς καιρικές συνθήκες), τότε η εταιρεία έχει το δικαίωμα να μην προβεί στην αποζημίωσή μας. καθυστερηση πτησης Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις καθυστέρησης πτήσης: α) άνω των δύο ωρών για 12
όλες τις πτήσεις έως 1.500 χλμ., β) τριών και άνω ωρών για ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1.500 χλμ. και γ) τεσσάρων και άνω ωρών που δεν εμπίπτουν στις δύο προηγούμενες πτήσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αεροπορική εταιρεία οφείλει να προβεί σε κάλυψη της διατροφής μας ανάλογα με το χρόνο αναμονής μας και σε περίπτωση που η αναμονή διαρκέσει πάνω από ένα 24ωρο, η εταιρεία οφείλει να καλύψει τη διανυκτέρευσή μας σε ξενοδοχείο αλλά και τη μεταφορά μας από τον αερολιμένα προς το κατάλυμα. Επίσης, η αεροπορική εταιρεία δεσμεύεται να μας δώσει μια γραπτή δήλωση με τα δικαιώματά μας ως επιβάτη. Όταν η καθυστέρηση φτάνει ή ξεπερνά τις πέντε ώρες, δικαιούμαστε να ζητήσουμε την επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου, μόνο στην περίπτωση όμως που αποφασίσουμε ότι δεν θέλουμε να πετάξουμε έστω και καθυστερημένα. Χρηματική αποζημίωση για τυχόν καθυστέρηση δεν προβλέπεται. δικαιωμα αποζημιωσης για αλλους λογους Η αεροπορική εταιρεία οφείλει να καταβάλλει αποζημίωση λόγω φθοράς, απώλειας καταστροφής αποσκευών ή καθυστέρησης στην άφιξή τους στον τόπο προορισμού, καθώς και στις περιπτώσεις τραυματισμού ή θανάτου. Σε περίπτωση καθυστέρησης στην άφιξη των αποσκευών, δικαιούμαστε να υποβάλουμε καταγγελία εντός 21 ημερών. δικαιωματα επιβατων με μειωμενη κινητικοτητα Οι επιβάτες με αναπηρία ή οι επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα έχουν τώρα το δικαίωμα να λαμβάνουν δωρεάν βοήθεια επί του αεροσκάφους αλλά και στα αεροδρόμια, ώστε να μπορούν να ταξιδεύουν το ίδιο εύκολα με όλους τους άλλους. Ο Κοινοτικός Κανονισμός 1107/2006, που αφορά στα «δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς» (PRM s Regulation), δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 5 Ιουλίου 2006. Στις περιπτώσεις επιβατών με μειωμένη κινητικότητα, η αεροπορική εταιρεία πρέπει να ενημερώνεται σχετικά με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες αυτών τουλάχιστον 48 ώρες πριν. Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκδόθηκε την 4η Ιουλίου 2012, δημιουργήθηκε νέα εφαρμογή για «έξυπνες» τηλεφωνικές συσκευές που βοηθάει στην αντιμετώπιση προβλημάτων κατά τις μετακινήσεις των επιβατών (βλ. http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/12/ 738&format=HTML&aged=0&language=EL&guiLanguage=en). ΑΘΕΜΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Αθέμιτες θεωρούνται οι εμπορικές πρακτικές οι οποίες: δεν σέβονται τις αρχές επαγγελματικής ευσυνειδησίας δύνανται να επηρεάσουν τις αποφάσεις συναλλαγής των καταναλωτών. Ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας, επειδή είναι Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 13
ευάλωτες ή εύπιστες λόγω ηλικίας (παιδιά ή ηλικιωμένοι) ή λόγω αναπηρίας νοητικής ή σωματικής. ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ Ο νόμος 3709/2008 ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις επιβατών και μεταφορέων στις τακτικές θαλάσσιες μεταφορές. Συγκεκριμένα περιέχει νομοθετικές προβλέψεις για τις περιπτώσεις: α. Επιστροφής ναύλου αποζημιώσεων έκπτωσης ναύλου ατόμων μειωμένης κινητικότητας β. Καθορισμού ορίου βάρους μεταφερόμενων αποσκευών και ευθύνης για τη φθορά ή την απώλειά τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού γ. Καθυστέρησης απόπλου και καθυστέρησης λόγω διακοπής ταξιδιού δ. Απώλειας ανταπόκρισης ε. Απαγόρευσης απόπλου λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών στ. Ακύρωσης ταξιδιού ζ. Άρνησης επιβίβασης η. Καταγγελιών-παραπόνων επιβατών και θ. Τρόπου επιστροφής εισιτηρίου-ναύλου και καταβολής χρηματικών αποζημιώσεων. Ειδικότερα: Η πλοιοκτήτρια εταιρεία πρέπει να μας παρέχει τις συμφωνηθείσες υπηρεσίες που αναγράφονται στο εισιτήριό μας. Σε αντίθετη περίπτωση, έχουμε τα εξής δικαιώματα: 1. να ακυρώσουμε το εισιτήριό μας και να μας επιστραφεί η τιμή του εισιτηρίου με καταβολή αποζημίωσης ίση με την τιμή του ναύλου. 2. να ταξιδέψουμε, σε θέση φθηνότερη από την αρχικώς συμφωνηθείσα, λαμβάνοντας αποζημίωση το διπλάσιο της διαφοράς των δύο ναύλων. 3. να ζητήσουμε να ταξιδέψουμε σε θέση ανώτερη από αυτήν που πληρώσαμε, καταβάλλοντας το μισό της διαφοράς των δύο ναύλων. Εάν όμως ο μεταφορέας μας προσφέρει μόνος του ανώτερη θέση, τότε δεν δικαιούται να εισπράξει τη διαφορά. Σε περιπτώσεις ακύρωσης του εισιτηρίου μας, δικαιούμαστε: 1. Επιστροφή του μισού ναύλου και 14
όλων των κρατήσεων υπέρ τρίτων, καθώς και του Φ.Π.Α., αν η ακύρωση γίνει 12 ώρες πριν τον προγραμματισμένο απόπλου. 2. Επιστροφή του 75% του ναύλου και όλων των κρατήσεων υπέρ τρίτων, καθώς και του Φ.Π.Α., αν η ακύρωση γίνει 7 ημέρες πριν τον προγραμματισμένο απόπλου. 3. Επιστροφή ολόκληρου του ναύλου και όλων των κρατήσεων υπέρ τρίτων, καθώς και του Φ.Π.Α., αν η ακύρωση γίνει 14 ημέρες πριν τον προγραμματισμένο απόπλου. Επίσης, δικαιούμαστε τα ίδια, ανεξάρτητα από το χρόνο ακύρωσης, όταν υπάρχουν λόγοι ανωτέρας βίας ή υγείας, οι οποίοι αποδεικνύονται εγγράφως. 4. Να αλλάξουμε το εισιτήριό μας, για το ίδιο ή άλλο δρομολόγιο, εφόσον υπάρχουν θέσεις, χωρίς όμως να δικαιούμαστε επιστροφή τυχόν διαφοράς ναύλων, εφόσον ζητήσουμε την αλλαγή 24 ώρες πριν τον προγραμματισμένο απόπλου. Σε περίπτωση καθυστέρησης απόπλου λόγω υπαιτιότητας του μεταφορέα (βλάβη, ζημιά), έχουμε τις εξής επιλογές: 1. να ακυρώσουμε το εισιτήριό μας και να μας επιστραφεί όλο το αντίτιμο. 2. να παραμείνουμε στο πλοίο και να ταξιδέψουμε με έξοδα και μέριμνα του μεταφορέα. Σε αυτή την περίπτωση: Εάν η καθυστέρηση είναι μεγαλύτερη από 4 ώρες, ο μεταφορέας πρέπει να μας παράσχει γεύμα. Εάν η καθυστέρηση είναι μεγαλύτερη από 6 ώρες και η αναχώρηση θα πραγματοποιηθεί την επόμενη μέρα, ο μεταφορέας πρέπει να μας χορηγήσει κατάλυμα. Κατάλυμα πρέπει να μας χορηγηθεί και σε περίπτωση που η καθυστέρηση είναι μεγαλύτερη από 6 ώρες, και η ώρα του απόπλου ήταν ανάμεσα στις 12:00 το βράδυ και στις 5:00 τα ξημερώματα. Αν ο μεταφορέας αδυνατεί να μας βρει κατάλυμα, πρέπει να μας καταβάλει αποζημίωση διπλάσια του ναύλου του επιβάτη. Αποζημίωση δικαιούμαστε και στην περίπτωση καθυστερημένης άφιξης στον προορισμό μας, η οποία ποικίλλει ανάλογα με το χρόνο καθυστέρησης. Σε περίπτωση βλάβης ή ζημιάς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ή σε κάποιο ενδιάμεσο λιμάνι, δικαιούμαστε: 1. να διακόψουμε το ταξίδι μας και να μας επιστραφεί η διαφορά του ναύλου για το υπόλοιπο κομμάτι της διαδρομής, ή 2. να συνεχίσουμε το ταξίδι μας. Σε αυτήν την περίπτωση: Εάν φτάσουμε στον προορισμό μας με τρίωρη καθυστέρηση, δικαιούμαστε αποζημίωση 25% του ναύλου. Εάν φτάσουμε στον προορισμό μας με εξάωρη καθυστέρηση, δικαιούμαστε αποζημίωση 50% του ναύλου. Εάν η βλάβη ή η ζημιά συμβεί σε ενδιάμεσο λιμάνι και εφόσον δεν μεταφερθούμε, με μέριμνα του μεταφορέα, στον τελικό μας προορισμό, δικαι- Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 15
ούμαστε (ανάλογα με το χρόνο καθυστέρησης) διατροφή και κατάλυμα με δαπάνη του μεταφορέα. Αν ο μεταφορέας αδυνατεί να μας βρει κατάλυμα, οφείλει να μας αποζημιώσει. Σε περίπτωση που χάσουμε την ανταπόκριση που θα μας μετέφερε στον τελικό προορισμό μας εξαιτίας του μεταφορέα του αρχικού δρομολογίου, πρέπει να ενημερώσουμε τον μεταφορέα, ο οποίος οφείλει να μας μεταφέρει στον τελικό προορισμό μας, με δικές του δαπάνες. Δικαιούμαστε επίσης γεύματα και παροχή καταλύματος (υπό προϋποθέσεις). Σε περίπτωση απαγόρευσης απόπλου λόγω καιρικών συνθηκών, δικαιούμαστε: 1. Ή να μείνουμε στο πλοίο, εφόσον οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν. 2. Ή να ακυρώσουμε το ταξίδι μας και να μας επιστραφεί ο ανάλογος ναύλος. Σε περίπτωση ακύρωσης ταξιδιού με υπαιτιότητα του μεταφορέα, δικαιούμαστε αποζημίωση, η οποία διαμορφώνεται ανάλογα με τη ζημιά που μας προκάλεσε η ακύρωση. Δεν δικαιούμαστε αποζημίωση, εάν ο μεταφορέας μάς ενημερώσει για την ακύρωση 12 ώρες πριν από την προγραμματισμένη αναχώρηση και φροντίσει για τη μεταφορά μας στον προορισμό μας με άλλο μέσο, το οποίο θα αναχωρεί το πολύ 12 ώρες μετά την προγραμματισμένη αναχώρηση. Σε περίπτωση ακύρωσης του ταξιδιού λόγω βλάβης ή ζημιάς του πλοίου δικαιούμαστε ή να ακυρώσουμε το ταξίδι μας και να πάρουμε πίσω το αντίτιμο του εισιτηρίου μας ή να συμφωνήσουμε τη μεταφορά μας στον προορισμό μας με δαπάνες του μεταφορέα εντός 24 ωρών. Οι υποχρεώσεις του μεταφορέα για παροχή τροφής και καταλύματος είναι ίδιες με εκείνες της περίπτωσης καθυστέρησης του απόπλου. Στην περίπτωση που ο μεταφορέας δεν μπορεί να εξασφαλίσει την προώθησή μας στον τελικό μας προορισμό εντός 24 ωρών, δικαιούμαστε αποζημίωση ίση με το διπλάσιο του ναύλου του επιβάτη. Σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης λόγω έκδοσης υπεράριθμων εισιτηρίων, δικαιούμαστε ή να αποζημιωθούμε με το τριπλάσιο του ναύλου του επιβάτη, ή να μεταφερθούμε στον τελικό μας προορισμό με φροντίδα και έξοδα του μεταφορέα. Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου τα εξής: Τα άτομα με αναπηρία άνω του 80% δικαιούνται έκπτωση 50% επί του ναύλου. Η ίδια έκπτωση χορηγείται στον συνοδό του ανάπηρου καθώς και στο αναπηρικό όχημα. Μπορούμε να μεταφέρουμε χωρίς επιβάρυνση χειραποσκευές μέχρι 50 κιλά. Για επιπλέον βάρος χρεωνόμαστε. Ευθύνη του μεταφορέα για τυχόν φθορά ή απώλεια των αποσκευών μας προκύπτει μόνο εάν τις έχουμε παραδώσει για φύλαξη και έχουμε λάβει τη σχετική απόδειξη Καταγγελίες και παράπονα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού απευθύνονται στον αρμόδιο αξιωματικό του πλοίου, ενώ καταγγελίες και παράπονα για μη τήρηση 16
υποχρεώσεων του μεταφορέα ή του εκδότη του εισιτηρίου απευθύνονται στην πλοιοκτήτρια εταιρεία, στον εκδότη του εισιτηρίου μας, ή στον ναυτικό πράκτορα, που ορίζεται από την πλοιοκτήτρια εταιρεία. ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΤΙΜΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ Στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 38 (παράγραφος 2) του Ν.Δ. 136/46 «Περί Αγορανομικού Κώδικος», όπου θεσπίζονται ορισμένες υποχρεώσεις των επιχειρήσεων σχετικά με την τοποθέτηση πινακίδων στα προϊόντα που πωλούν, οι λιανοπωλητές είναι υποχρεωμένοι, όπως σε κάθε είδος που εκθέτουν προς πώληση, να τοποθετούν ή να αναρτούν ή να προσδένουν μια τέτοια πινακίδα, η οποία θα είναι ευδιάκριτη για τον καταναλωτή και στην οποία θα αναγράφονται ορισμένες ενδείξεις, όπως η τιμή, η ποιότητα, η προέλευση κ.λπ. των προϊόντων. Ειδικότερα, όσον αφορά προϊόντα που πωλούνται εντός καταστήματος ή από υπαίθριους πωλητές: 1. Η τιμή πώλησης αναγράφεται υποχρεωτικά στην πινακίδα και αναφέρεται: Α. Σε τιμή ανά μονάδα μέτρησης, δηλαδή τιμή ανά λίτρο ή κυβικό μέτρο ή χιλιόγραμμο ή μέτρο ή τετραγωνικό μέτρο, κατά περίπτωση, αν τα προϊόντα πωλούνται χύμα ή από ανοικτές συσκευασίες. Β. Σε τιμή πώλησης ανά συσκευασία, αν τα προϊόντα πωλούνται σε κλειστές συσκευασίες. Ειδικά για την τελευταία περίπτωση, στην πινακίδα αναγράφεται, πέρα από την τιμή πώλησης ανά συσκευασία, και η τιμή ανά μονάδα μέτρησης, κατόπιν αναγωγής της πρώτης τιμής στη δεύτερη. Δεν είναι υποχρεωτική η αναγραφή στην πινακίδα αυτή της τιμής ανά μονάδα μέτρησης στις κατωτέρω περιπτώσεις: Αν το κατάστημα λιανικής πώλησης των προϊόντων έχει εμβαδόν μέχρι 50 τ.μ., αν πρόκειται για περίπτερο ή για υπαίθριο σημείο λιανικής πώλησης. Αν η ποσότητα των συσκευασμένων προϊόντων ισοδυναμεί με 1 λίτρο ή κυβικό μέτρο ή 1 χιλιόγραμμα ή 1 μέτρο ή 1 τετραγωνικό μέτρο, κατά περίπτωση. Αν πρόκειται για παγωτά βάρους μέχρι 200 γραμμάρια, για μαγειρευμένα ή ημιμαγειρευμένα φαγητά, για μη εδώδιμα προϊόντα, των οποίων η ποσότητα της συσκευασίας είναι κάτω από 50 γραμμάρια ή 50 χιλιοστόλιτρα ή πάνω από 10 χιλιόγραμμα ή 10 λίτρα και για χρώματα, βερνίκια, μελάνες, καλλυντικά, προϊόντα αρωματοποιίας και καλλωπισμού. Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 17
Γ. Σε τιμή πώλησης ανά τεμάχιο ή σετ, προκειμένου για βιομηχανικά προϊόντα μη εδώδιμα, τα οποία, κατά τη συνήθη εμπορική πρακτική, πωλούνται με το τεμάχιο ή σε σετ. Ο τρόπος απεικόνισης των τιμών πώλησης στις πινακίδες από τους λιανοπωλητές ορίζεται λεπτομερώς από το νόμο. Ειδικότερα, για τους κατόχους άδειας λειτουργίας πρατηρίων υγρών καυσίμων, ισχύει η υποχρέωση να έχουν αναρτημένη πινακίδα με τις τιμές πώλησης του κάθε είδους καυσίμου που πωλούν κατά μονάδα μέτρησης (λίτρο), ανεξάρτητα από την αναγραφή των τιμών επί των αντλιών. 2. Υποχρεωτική είναι η αναγραφή στην πινακίδα της ποιότητας, σύνθεσης και άλλων ποιοτικών χαρακτηριστικών, εκτός εάν οι ενδείξεις αυτές αναφέρονται με οποιονδήποτε τρόπο επί του προϊόντος, οπότε ο καταναλωτής μπορεί να ενημερωθεί από τις ενδείξεις αυτές. Διαφορετικά την ευθύνη για την αναγραφή των ενδείξεων αυτών στην πινακίδα φέρει ο λιανοπωλητής με τη συνευθύνη και των άλλων υπόχρεων επιχειρήσεων (βιομηχανία, βιοτεχνία, εισαγωγέας, παρασκευαστής, κατασκευαστής, συσκευαστής κ.λπ.). Για τα τρόφιμα και ποτά, που πωλούνται λιανικώς χύμα, οι λιανοπωλητές υποχρεούνται, να τοποθετούν ή αναρτούν ή προσδένουν πινακίδα, στην οποία αναγράφονται οι κατωτέρω ενδείξεις: α. Το είδος του τροφίμου ή ποτού (π.χ. φιστίκι, μοσχάρι, πατάτες κ.λπ.) ακολουθούμενο, αν συντρέχει περίπτωση, από την εμπορική μορφή παρουσίασής του (π.χ. φιστίκι καθαρισμένο, μοσχάρι μπούτι, ψάρι ξιφίας σε φέτες κ.ο.κ.). β. Η ποιότητα του είδους και η ποικιλία αυτού, εφόσον αυτές προβλέπονται από άλλες διατάξεις και η χώρα προέλευσης του είδους. Ειδικά για αγροτικά προϊόντα που καλλιεργούνται και παράγονται στη χώρα μας, αναγράφεται, ως δηλωτικό της προέλευσης αυτών, ο τόπος παραγωγής ή συγκομιδής τους (π.χ. φιστίκι Αίγινας, πεπόνια Άργους). γ. Η τιμή πώλησης του είδους, εκφραζόμενη σε τιμή ανά μονάδα μέτρησης κατά κιλό (στερεά τρόφιμα) και λίτρο (υγρά τρόφιμα), καθώς και σε τιμή ανά τεμάχιο, όπου η αγοραπωλησία με το τεμάχιο είναι επιτρεπτή. Αρχίζοντας από το άνω μέρος της πινακίδας και με κατεύθυνση προς το κάτω μέρος, οι αναγραφόμενες παραπάνω ενδείξεις ακολουθούν υποχρεωτικά τη σειρά απεικόνισής τους, ενώ απαγορεύεται για οποιονδήποτε λόγο η διαφοροποίηση της σειράς αυτής. Οι ανωτέρω ενδείξεις πρέπει να είναι απολύτως ορατές, χωρίς να παρεμποδίζεται η ορατότητά τους από άλλα αντικείμενα ή από άλλες μεθόδους που τις καθιστούν μη ορατές (π.χ. αναδίπλωση πινακίδας) και να αναγράφονται με ισομεγέθη, ευδιάκριτα και ευανάγνωστα γράμματα του ιδίου χρώματος. Η καταστροφή, παραποίηση, αλλοίωση και αφαίρεση των αναγραφόμενων ενδείξεων απαγορεύεται. 18
ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Πρόκειται για συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή που ιδρύθηκε με το νόμο 2472/1997, ο οποίος ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο την Ευρωπαϊκή Οδηγία 95/46/ΕΚ. Η Οδηγία αυτή θέτει κανόνες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εφαρμόζει το νόμο 3471/2006, που αντίστοιχα ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο την Ευρωπαϊκή Οδηγία 58/2002. προσωπικα δεδομενα Κάθε πληροφορία που αφορά και περιγράφει ένα φυσικό πρόσωπο, όπως είναι τα στοιχεία αναγνώρισης, τα φυσικά χαρακτηριστικά, η εκπαίδευση, η εργασία, η οικονομική κατάσταση, τα ενδιαφέροντα, οι δραστηριότητες κ.λπ., αποτελεί προσωπικό δεδομένο. Προσωπικό δεδομένο φυσικού προσώπου που έχει σχέση με τη φυλετική ή εθνική του προέλευση, τα πολιτικά του φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές του πεποιθήσεις, τη συμμετοχή του σε συνδικαλιστική οργάνωση, την υγεία του, την κοινωνική του πρόνοια, την ερωτική του ζωή, τις ποινικές διώξεις και καταδίκες του, καθώς και τη συμμετοχή του σε συναφείς με τα ανωτέρω ενώσεις προσώπων, χαρακτηρίζεται ειδικότερα ως ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο και τυγχάνει υψηλότερου βαθμού προστασίας από το νόμο σε σχέση με τα απλά προσωπικά δεδομένα. Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι κάθε εργασία που πραγματοποιείται στα δεδομένα αυτά, όπως συλλογή, καταχώρηση, οργάνωση, διατήρηση ή αποθήκευση, τροποποίηση, εξαγωγή, χρήση, διαβίβαση, διάδοση, συσχέτιση ή συνδυασμός, διασύνδεση, δέσμευση, διαγραφή, καταστροφή. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα που τηρεί και επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα ονομάζεται υπεύθυνος επεξεργασίας. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα που επεξεργάζεται δεδομένα για λογαριασμό κάποιου υπεύθυνου επεξεργασίας ονομάζεται εκτελών την επεξεργασία. Ο νόμος 2472/1997 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, η εφαρμογή του οποίου εποπτεύεται από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, και ο νόμος 3471/2006 για την προστασία των προσωπικών δεδο- Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 19
μένων στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες αποτελούν τα βασικά νομοθετήματα που διέπουν τον συγκεκριμένο τομέα. Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται μόνο όταν το άτομο έχει δώσει τη συγκατάθεσή του, με εξαιρέσεις κατά τις οποίες δεν απαιτείται η συγκατάθεσή του και οι οποίες ορίζονται στο άρθρο 5 του Ν. 2472/1997, ενώ η επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται μόνο υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Νόμος 2472/1997 στο άρθρο 7. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να ενημερώνει το φυσικό πρόσωπο για τη συλλογή των προσωπικών του δεδομένων, καθώς επίσης και για την ταυτότητά του και την ταυτότητα του τυχόν εκπροσώπου του, το σκοπό της επεξεργασίας, τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες αποδεκτών των δεδομένων, την ύπαρξη του δικαιώματος πρόσβασης. Το άτομο του οποίου τα προσωπικά δεδομένα γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας, έχει δικαίωμα να γνωρίζει την ταυτότητα του υπεύθυνου επεξεργασίας, το σκοπό για τον οποίο συλλέγει και επεξεργάζεται τα δεδομένα, καθώς και ποιοι είναι οι αποδέκτες των δεδομένων αυτών. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας ενημερώνει το φυσικό πρόσωπο για το εάν υποχρεούται ή όχι να παράσχει τη συνδρομή του για την επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων, με βάση ποιες διατάξεις, καθώς και για τις τυχόν συνέπειες της αρνήσεώς του. Στην περίπτωση που τα προσωπικά δεδομένα ανακοινώνονται σε τρίτους, το φυσικό πρόσωπο πρέπει να ενημερώνεται για την ανακοίνωση πριν από αυτούς. περιπτωσεις αρσης της υποχρεωσης ενημερωσης Με απόφαση της Αρχής προστασίας προσωπικών δεδομένων, μπορεί να αρθεί εν όλω ή εν μέρει η υποχρέωση ενημέρωσης του φυσικού προσώπου, εφόσον η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα γίνεται για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Σε επείγουσες περιπτώσεις η άρση της υποχρέωσης ενημέρωσης μπορεί να γίνει με προσωρινή, άμεσα εκτελεστή, απόφαση του Προέδρου, ο οποίος πρέπει να συγκαλέσει το συντομότερο την Αρχή για την έκδοση οριστικής απόφασης επί του θέματος. Η υποχρέωση ενημέρωσης δεν υφίσταται υπό προϋποθέσεις, όταν η συλλογή γίνεται αποκλειστικά για δημοσιογραφικούς σκοπούς και αφορά δημόσια πρόσωπα. δικαιωμα προσβασης Το φυσικό πρόσωπο του οποίου τα προσωπικά δεδομένα έχουν υποστεί επεξεργασία, έχει δικαίωμα να ζητά και να λαμβάνει από τον υπεύθυνο επεξεργασίας, χωρίς καθυστέρηση και κατά τρόπο εύληπτο και σαφή, πληροφορίες για τα δεδομένα που το αφορούν. Για το σκοπό αυτόν συντάσσει και αποστέλλει συστημένη επιστολή στον υπεύθυνο επεξεργασίας, ενώ είναι απαραίτητο να κρατήσει αντίγραφο της επιστολής, την ταχυδρομική απόδειξη, καθώς και απάντηση που τυχόν θα λάβει. 20
Εάν ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν απαντήσει εντός 15 ημερών, ή η απάντησή του δεν κρίνεται ικανοποιητική, προβλέπεται η δυνατότητα υποβολής αναφοράς-καταγγελίας στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. δικαιωμα αντιρρησης Το φυσικό πρόσωπο διατηρεί δικαίωμα προβολής αντιρρήσεων και αιτήματος προς τον υπεύθυνο επεξεργασίας για τη διόρθωση ή τη διαγραφή των προσωπικών του δεδομένων. Το δικαίωμα αυτό ασκείται κατά τον ίδιο τρόπο με το δικαίωμα πρόσβασης (συστημένη επιστολή), ενώ και σε αυτή την περίπτωση η μη λήψη απάντησης ή η λήψη μη ικανοποιητικής απάντησης εντός 15 ημερών, του δίνει τη δυνατότητα να υποβάλει αναφορά-καταγγελία στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Εάν η Αρχή πιθανολογήσει ότι οι αντιρρήσεις είναι εύλογες και ότι συντρέχει κίνδυνος σοβαρής βλάβης του υποκειμένου από τη συνέχιση της επεξεργασίας, μπορεί να επιβάλει την άμεση αναστολή της επεξεργασίας εωσότου εκδώσει οριστική απόφαση επί των αντιρρήσεων. Τέλος, όλα τα φυσικά πρόσωπα διατηρούν το δικαίωμα να υποβάλουν στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δήλωση ότι δεν επιθυμούν τα προσωπικά τους δεδομένα να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας από οποιονδήποτε για λόγους προώθησης πώλησης αγαθών ή υπηρεσιών από απόσταση. Η Αρχή τηρεί σχετικό αρχείο και οι υπεύθυνοι επεξεργασίας είναι υποχρεωμένοι να ανατρέχουν στο μητρώο αυτό πριν από κάθε επεξεργασία και να διαγράφουν από το αρχείο τους τα φυσικά πρόσωπα που περιέχονται σε αυτό. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Από το νόμο τίθεται η υποχρέωση ασφάλισης του αυτοκινήτου για την κάλυψη αστικής ευθύνης έναντι τρίτων, η οποία θα προκύψει από ενδεχόμενο ατύχημα στο οποίο εμπλέκεται το αυτοκίνητό μας. Ο νόμος 489/1976, όπως κωδικοποιήθηκε με το Π.Δ. 237/1986 περιέχει τις κύριες διατάξεις για την υποχρεωτική ασφάλιση των αυτοκινήτων για αστική ευθύνη και ο νόμος 2496/1997 αφορά γενικά την ασφαλιστική σύμβαση. Ως «αυτοκίνητο» χαρακτηρίζεται από το νόμο κάθε όχημα που κινείται στο έδαφος και όχι σε σιδηροτροχιές, με τη χρήση μηχανικής ή ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξάρτητα από τον αριθμό τροχών που φέρει. Με την έννοια του «οχήματος» που περιγράφηκε εξισώνεται και κάθε ρυμουλκούμενο, είτε είναι συνδεδεμένο με το κυρίως όχημα είτε όχι. Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής ευθύνης καλύπτει τον κύριο του αυτοκινήτου, τον κάτοχό του και κάθε οδηγό ή προστηθέντα στην οδήγηση Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 21
ή υπεύθυνο του ασφαλισμένου αυτοκινήτου, εάν προκληθεί τροχαίο ατύχημα με υπαιτιότητά τους. Δεν καλύπτονται όσοι προκάλεσαν τροχαίο ατύχημα οδηγώντας αυτοκίνητο που έχει προηγούμενος κλαπεί (δηλαδή, οι κλέπτες), καθώς και όποιος προκαλέσει τροχαίο ατύχημα με πρόθεση. Αντίθετα, καλύπτεται η αστική ευθύνη έναντι τρίτων του κυρίου ή κατόχου του αυτοκινήτου, για ατύχημα που προκλήθηκε κατά την οδήγησή του ύστερα από κλοπή ή απόκτησής του με τη βία (από εκείνον δηλαδή που το έκλεψε ή το απέκτησε με βία). Σύμφωνα με τους όρους του ασφαλιστηρίου συμβολαίου για την κάλυψη αστικής ευθύνης έναντι τρίτων, η εκάστοτε ασφαλιστική εταιρεία αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τη ζημία που έχει προκληθεί σε τρίτους σε περίπτωση πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος με υπαιτιότητα του οδηγού, του κατόχου, του κυρίου του αυτοκινήτου και όποιων άλλων προσώπων καλύπτονται από τους όρους του κατά περίπτωση ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια για την κάλυψη αστικής ευθύνης έναντι τρίτων από ενδεχόμενο τροχαίο ατύχημα καλύπτουν την ευθύνη λόγω θανάτου, σωματικής βλάβης και ζημιών σε πράγματα των τρίτων, καθώς και της χρηματικής ικανοποίησης για ψυχική οδύνη ή ηθική βλάβη. Ως «τρίτοι» θεωρούνται και οι επιβαίνοντες στο όχημα που προκάλεσε το ατύχημα. Δεν θεωρούνται «τρίτοι» και δεν αποζημιώνονται ο ίδιος ο ασφαλισμένος αν επιβαίνει στο όχημα- και ο οδηγός του. Σε περίπτωση που: ο οδηγός δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης για την κατηγορία του οχήματος που οδηγεί, ο οδηγός κατά το χρόνο του ατυχήματος τελούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος ή τοξικών ουσιών και αυτή η κατάσταση τελούσε σε ουσιώδη συνάφεια με την πρόκληση του ατυχήματος ο οδηγός κατά τη διάρκεια του ατυχήματος έκανε χρήση του οχήματος διαφορετική από αυτήν για την οποία έχει ασφαλιστεί και η χρήση αυτή τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με το ατύχημα που προκλήθηκε, η ασφαλιστική εταιρεία δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη για την αποζημίωση των ζημιωθέντων τρίτων, αλλά έχει το δικαίωμα να στραφεί κατά του ασφαλισμένου, ζητώντας του να την αποζημιώσει για τα ποσά που αυτή κατέβαλε. 22
Γ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, που υπάγεται στο υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, έχει ως σκοπό και καθήκον: 1. Να εισηγείται τη χάραξη και την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα της προστασίας του καταναλωτή. 2. Να μεριμνά για τον έλεγχο της εφαρμογής της νομοθεσίας που αφορά την προστασία του καταναλωτή και να φροντίζει για τα συμφέροντα των καταναλωτών εν γένει και ιδίως: α. την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών β. τα οικονομικά τους συμφέροντα γ. την οργάνωσή τους σε ενώσεις καταναλωτών δ. το δικαίωμα ακρόασής τους σε θέματα που τους αφορούν και ε. την πληροφόρηση και επιμόρφωσή τους σε καταναλωτικά θέματα. Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή επίσης επιλαμβάνεται των προβλημάτων που οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν στις συναλλαγές τους, τόσο με τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα όσο και με τις επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής του δημοσίου τομέα και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Για την υποβολή παραπόνων και καταγγελιών λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή 1520, ενώ στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτής (www.efpolis. gr) υπάρχει διαθέσιμη φόρμα ηλεκτρονικής υποβολής τους. ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Γενικοί Όροι Συναλλαγών είναι όροι σε συμβάσεις που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων, για απροσδιόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων και δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών. Αν υπάρχει οικονομική ανισορροπία μεταξύ των μερών της σύμβασης, ο οικονομικά ασθενέστερος πρέπει συνήθως να αντιμετωπίσει έναν μακρύ κατάλογο όρων. Σε περίπτωση που η σύμβαση είναι μεταξύ εμπόρου και καταναλωτή, οι ΓΟΣ δεν δεσμεύουν τον καταναλωτή, αν κατά την κατάρτιση της σύμβασης τους αγνοούσε ανυπαιτίως και ο προμηθευτής δεν του επισήμανε την ύπαρξή τους ή του στέρησε τη δυνατότητα να λάβει πραγματική γνώση του περιεχομένου τους. Κατά τον επιστημονικό ορισμό, είναι ρήτρες με προκαθορισμένο περιεχόμενο για απροσδιόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων που θα καταρτιστούν μελλοντικά μεταξύ της επιχείρησης που τις θεσπίζει και τους κατ ιδίαν συναλλασσόμενους, με ισχύ γενική και ενιαία. 24
Δ
ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) μετρά το συνολικό κόστος των αγαθών και υπηρεσιών που αγοράστηκαν από έναν τυπικό καταναλωτή και χρησιμοποιείται για να ελεγχθούν οι μεταβολές στην αγοραστική αξία. Ο ΔΤΚ είναι η μέση μεταβολή στο χρόνο των τιμών που πληρώνουν οι καταναλωτές αστικών περιοχών για ένα «καλάθι» καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών. Το καλάθι του ΔΤΚ έχει αναπτυχθεί από λεπτομερείς πληροφορίες για δαπάνες που καταβάλλονται από οικογένειες και ιδιώτες για ό, τι πραγματικά αγόρασαν. Ο ΔΤΚ στην ουσία περιγράφει την κίνηση των τιμών και μας δίνει μια ιδέα για το πώς οι αυξήσεις των τιμών επηρεάζουν τις τυπικές δαπάνες των νοικοκυριών και τη μεταβολή της αγοραστικής δύναμης ενός ευρώ λόγω πληθωρισμού. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή καταρτίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή παράλληλα με τον εθνικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Οι Εναρμονισμένοι Δείκτες Τιμών Καταναλωτή υπολογίζονται σε κάθε κράτοςμέλος της Ε.Ε. για τις ανάγκες των ευρωπαϊκών συγκρίσεων σύμφωνα με το άρθρο 121 της Συνθήκης του Άμστερνταμ και σχεδιάστηκαν για να παρέχουν συγκρίσιμα στοιχεία για διεθνείς συγκρίσεις πληθωρισμού τιμών καταναλωτή. ΔΕΚΟ (σχετικά με καταγγελία) Σύμφωνα με το νόμο 3429/2005, άρθρο 7 παρ. 3: «[...] Κάθε δημόσια επιχείρηση που προσφέρει προϊόντα ή υπηρεσίες σε καταναλωτές υποχρεούται, εντός έξι μηνών από τη θέση του νόμου αυτού σε ισχύ, να καταρτίσει και να υποβάλει στη Διυπουργική Επιτροπή Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών Χάρτη Υποχρεώσεων προς τον Καταναλωτή (Χ.Υ.Κ.). Εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, οι δημόσιες επιχειρήσεις ζητούν εγγράφως τις απόψεις της Επιτροπής Προστασίας των καταναλωτών των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών του άρθρου 13 του ν. 2251/1994 (ΦΕΚ 191 Α ) και του Συνηγόρου του Καταναλωτή του ν. 3297/ 2004 (ΦΕΚ 259 Α ). Ο Χ.Υ.Κ. καθορίζει τις καταστατικές υποχρεώσεις, τους όρους υπό τους οποίους η δημόσια επιχείρηση παρέχει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της προς τους καταναλωτές και τη διαδικασία αποζημίωσης προς αυτούς σε περίπτωση μη τήρησης εκ μέρους της των ανωτέρω υποχρεώσεων και όρων.» Οι Χάρτες Υποχρεώσεων προς τους Καταναλωτές (ΧΥΚ) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των μέτρων για τον εκσυγχρονισμό των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Με αυτούς συστηματοποιείται ή διαμορφώνεται ένα ελάχιστο πλαίσιο προτυποποίησης των υπηρεσιών που παρέχουν οι ΔΕΚΟ. Ειδικότερα, ο ΧΥΚ πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών της παρεχόμενης υπηρεσίας ή προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων και των χρονικών ορίων εντός των οποίων παρέχεται. 26
Προσδιορισμό των χρονικών ορίων εντός των οποίων πρέπει να παρέχεται η υπηρεσία μετά από σχετική αίτηση του καταναλωτή και πρόβλεψη αποζημίωσης για την ενδεχόμενη μη εμπρόθεσμη παροχή της υπηρεσίας. Προσδιορισμό επαρκούς χρονικού ορίου, εντός του οποίου ο καταναλωτής υποχρεούται να εκπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις του (αποπληρωμή λογαριασμών) προς τη ΔΕΚΟ, εφόσον πρόκειται για παροχή γενικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας. Το όριο αυτό να είναι τουλάχιστον ένας μήνας από την έκδοση του λογαριασμού. Περιγραφή των διαδικασιών πρόσβασης των καταναλωτών στις πληροφορίες που αφορούν την παρεχόμενη υπηρεσία. Απλούστευση, στο μέτρο του δυνατού, των διοικητικών διαδικασιών. Καθιέρωση, όπου δεν υπάρχουν, και εξορθολογισμός των υφιστάμενων διαδικασιών επίλυσης διαφορών μεταξύ ΔΕΚΟ και καταναλωτών. Μέριμνα για τη διευκόλυνση εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων σε οικονομικά αδύναμες ομάδες καταναλωτών με ιδιαίτερη έμφαση στους ηλικιωμένους, πολύτεκνους, άτομα με ειδικές ανάγκες κ.ο.κ. Μέριμνα για τη συντήρηση και το διαρκή εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού και των μέσων με τα οποία παρέχονται οι υπηρεσίες. Πρόβλεψη προτύπων ελέγχων και ενημέρωση μέσω ειδικών εντύπων για τα αποτελέσματα των τακτικών ελέγχων (π.χ. πληροφορίες για τη συντήρηση του δικτύου ύδρευσης, των μέσων μαζικής μεταφοράς κ.ο.κ.) Ειδική μέριμνα για την πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες όλων των ατόμων που έχουν ειδικές ανάγκες και εξαιτίας αυτών δυσκολεύονται στην πρόσβαση. Στις ΔΕΚΟ, που παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφελείας με βάση Γενικούς Όρους Συναλλαγών (ΓΟΣ), οι ΓΟΣ ερμηνεύονται με κριτήριο την ανάγκη προστασίας των καταναλωτών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του νόμου 2251/1994. Οι ΔΕΚΟ δεν πρέπει να χρησιμοποιούν καταχρηστικούς ΓΟΣ, με την έννοια του άρθρου 2 παρ. 6 και 7, του νόμου 2251/1994. ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Βλ. ΣΥΣΤΗΜΑ PEGI ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να γνωρίζουμε τους κινδύνους που καραδοκούν αφού και ο ήλιος και η υπεριώδης ακτινοβολία του μπορεί να μας βλάψει αν δεν συμπεριφερθούμε υπεύθυνα. Για το λόγο αυτό, αποφεύγουμε την έκθεσή μας στον Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 27
ήλιο τις ώρες μεταξύ 11.00-16.00. Δεν ξεχνάμε τον κατάλληλο εξοπλισμό που περιλαμβάνει τις αντιηλιακές κρέμες, το καπέλο, τα γυαλιά και το εμφιαλωμένο νερό. Δεν κολυμπάμε με γεμάτο στομάχι και όταν έχουμε καταναλώσει αλκοόλ. Δεν απομακρυνόμαστε από την ακτή ώστε να μπορούν να μας προσεγγίσουν άμεσα σε περίπτωση ατυχήματος και ειδικά σε παραλίες που δεν γνωρίζουμε τη διαμόρφωση και το βάθος του βυθού. Σε περίπτωση που συνοδεύουμε παιδιά, φροντίζουμε να είμαστε δίπλα τους καθ όλη την ώρα της θαλάσσιας εξόρμησης μας. Αποφεύγουμε να κολυμπάμε μόνοι μας και ειδικά αν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι οι κατάλληλες. Μαθαίνουμε να προσφέρουμε τις πρώτες ανάγκες για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε το συνάνθρωπο μας αν το χρειαστεί. προσεχουμε ιδιαιτερα τη διατροφη μας Για την αγορά, διατήρηση και κατανάλωση τροφίμων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς η υψηλή θερμοκρασία και τα έντομα καθιστούν επικίνδυνη οποιαδήποτε κατανάλωση. Οι χώροι πώλησης ή διάθεσης των τροφίμων οφείλουν να τηρούν τις συνθήκες υγιεινής και καθαριότητας. Οι συσκευασίες των τροφίμων πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά και δεν πρέπει να είναι κατεστραμμένες και ελαττωματικές. Ιδιαίτερη προσοχή εφιστάται στη συσκευασία, την όψη και τη γεύση των παγωτών. Η διατροφη μας σε εστιατορια: Είναι σημαντικό να προσέχουμε τις τροφές που θα καταναλώσουμε στα εστιατόρια. Πρέπει να είναι φρεσκομαγειρεμένες και ποτέ εκτεθειμένες, να έχουν φυσιολογική οσμή, γεύση και όψη. Σε διαφορετική περίπτωση αποφεύγουμε την κατανάλωσή τους. Η διατροφη μας σε κυλικεια: Κατά τη διάρκεια των διακοπών μας θα καταναλώσουμε τροφές και ροφήματα από κυλικεία που θα συναντήσουμε σε πλοία, αμαξοστοιχίες, αεροδρόμια, οδικά δίκτυα και χώρους τουριστικούς και διασκέδασης. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε πως, οι τιμές αρκετών προϊόντων των κυλικείων έχουν ρυθμιστεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα μπορούμε να ενημερωθούμε από τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή για τις τιμές εμφιαλωμένων νερών, τοστ, σάντουιτς και ροφημάτων. 28
Εξίσου σημαντικό είναι να παρατηρούμε αν οι τιμές των προϊόντων αναγράφονται ευκρινώς στις συσκευασίες και να τις ελέγχουμε την ώρα της τιμολόγησης τους. Τέλος, προσέχουμε ότι τα τρόφιμα και οι χυμοί φυλάσσονται και διατηρούνται σε σκιερά μέρη, σε ψυγεία και δεν είναι εκτεθειμένα στον ήλιο, τις υψηλές θερμοκρασίες και τα έντομα. Βλ. επίσης: Αεροπορικά Ταξίδια, Ακτοπλοϊκά Ταξίδια, Ξενοδοχεία, Οργανωμένα Ταξίδια, Μετακινήσεις. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Διαφήμιση είναι η διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του καταναλωτικού κοινού για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία επί πληρωμή. Η διαφήμιση μπορεί να χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα) που συνδέουν τον χρήστη με την αγορά ή την χρήση του προϊόντος και άλλοτε λογικά χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική) όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά. Σήμερα η διαφήμιση είναι το κύριο μέσο παροχής πληροφοριών προς το καταναλωτικό κοινό για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που διακινούνται στην αγορά, καθιστώντας το εξαιρετικά ευάλωτο στη χρήση αθέμιτων διαφημιστικών πρακτικών. Για το λόγο αυτό η διαφήμιση διέπεται από το άρθρο 9 του Ν. 2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3587/2007. Στις νομικές αυτές διατάξεις ενσωματώνεται και η Οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αθέμιτη είναι η διαφήμιση που κρίνεται αντίθετη προς τις απαιτήσεις της επαγγελματικής ευσυνειδησίας και στρεβλώνει ουσιωδώς ή ενδέχεται να στρεβλώσει ουσιωδώς την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή. Είδος αθέμιτης διαφήμισης είναι η παραπλανητική διαφήμιση, η οποία περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι, συνεπώς, αναληθής ή, όταν, με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει το μέσο καταναλωτή, ακόμα και αν οι πληροφορίες είναι, αντικειμενικά, ορθές όσον αφορά ένα ή περισσότερα στοιχεία (π.χ. την ύπαρξη ή τη φύση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, τα κύρια χαρακτηριστικά τους, την τιμή και τον τρόπο υπολογισμού της) και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής, την οποία, διαφορετικά, δεν θα ελάμβανε. Παραπλανητικές διαφημίσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου θεωρούνται όσες: χρησιμοποιούν σήμα ή χωρίς αντίστοιχο διακριτικό γνώρισμα χωρίς την αντίστοιχη άδεια, περιλαμβάνουν ισχυρισμό, ότι ένα προϊόν ή μία υπηρεσία ή ο προμηθευτής Τ ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι τ ο υ Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Η 29
τους έχουν την έγκριση, πιστοποίηση ή άδεια δημόσιου ή άλλου φορέα, ενώ δεν την έχουν, προσκαλούν σε αγορά προϊόντων σε μια καθορισμένη τιμή, χωρίς να γίνεται γνωστή η ύπαρξη των οποιωνδήποτε εύλογων λόγων που μπορεί να έχει ο προμηθευτής, για τους οποίους πιστεύει ότι δεν θα μπορέσει να προμηθεύσει ή να αναθέσει σε άλλο προμηθευτή να προμηθεύσει τα προϊόντα αυτά ή ισοδύναμά τους στην τιμή αυτή μέσα σε εύλογο διάστημα και σε εύλογες ποσότητες, λαμβανομένων υπ όψιν του προϊόντος, της κλίμακας διαφήμισης αυτού και της τιμής που προσφέρεται (διαφήμιση «δόλωμα»), προσκαλούν σε αγορά προϊόντων σε καθορισμένη τιμή και στη συνέχεια: α. δηλώνεται άρνηση επίδειξης του διαφημιζόμενου προϊόντος στους καταναλωτές, ή β. άρνηση λήψης παραγγελιών για το προϊόν ή παράδοσής του σε εύλογο χρόνο, ή γ. επιδεικνύεται ένα ελαττωματικό δείγμα του, με πρόθεση προώθησης ενός άλλου προϊόντος («δόλωμα και μεταστροφή»). δηλώνουν ψευδώς, ότι το προϊόν θα είναι διαθέσιμο για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, ή ότι θα διατίθεται μόνο υπό ειδικούς όρους για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να προκληθεί η λήψη άμεσης απόφασης και να στερηθεί από τους καταναλωτές η δυνατότητα ή ο χρόνος να προβούν σε τεκμηριωμένη επιλογή, δηλώνουν την ανάληψη της υποχρέωσης παροχής υπηρεσιών υποστήριξης μετά την πώληση σε καταναλωτές με τους οποίους ο προμηθευτής είχε επικοινωνήσει πριν από τη συναλλαγή σε γλώσσα που δεν είναι επίσημη γλώσσα του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται ο προμηθευτής και στη συνέχεια διάθεση αυτής της υπηρεσίας μόνο σε άλλη γλώσσα, χωρίς αυτό να έχει καταστεί γνωστό στον καταναλωτή πριν αυτός δεσμευθεί για τη συναλλαγή, δηλώνουν, ή με άλλο τρόπο δημιουργούν την εντύπωση ότι ένα προϊόν μπορεί να πωλείται νόμιμα, ενώ δεν μπορεί, παρουσιάζουν τα δικαιώματα που παρέχει ο νόμος στον καταναλωτή ως ειδικό χαρακτηριστικό της προσφοράς του προμηθευτή, 30