«Με επίκεντρο την προστασία του παιδιού»

«Με επίκεντρο την προστασία του παιδιού» 1 ο Εθνικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Ιατρών για τη Σωστή & Έγκαιρη Διαχείριση Περιστατικών Σωματικά Κακοποιημένων Παιδιών 26.09.2016

υπεύθυνοι προγράμματος Σωματείο ΕΛΙΖΑ Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού Το Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο ΕΛΙΖΑ, Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού, ιδρύθηκε στην Αθήνα το 2008 για να προσφέρει προστασία σε παιδιά που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν κακοποίηση ή παραμέληση, και είναι η μόνη που δίνει έμφαση στην προσχολική ηλικία. Η φιλοσοφία του ΕΛΙΖΑ στηρίζεται στις εξής αρχές: (1) πρακτικές βασισμένες σε σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα (2) σεβασμός στην πολιτισμική και εθνική ταυτότητα κάθε ανθρώπου (3) διεπιστημονική προσέγγιση και προσανατολισμό (4) ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ οργανώσεων Το ΕΛΙΖΑ δεν λαμβάνει καμία ενίσχυση από κρατική πηγή και στηρίζεται στη γενναιοδωρία της κοινωνίας με χρηματοδότηση από ιδιώτες, εταιρείες, οργανισμούς και ιδρύματα καθώς και από τα έσοδα των εκδηλώσεων που οργανώνει. 2

υπεύθυνοι προγράμματος Σωματείο ΕΛΙΖΑ Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού (συν.) Βασική αρχή του ΕΛΙΖΑ είναι «ΣΗΜΕΡΑ, ΟΧΙ ΑΥΡΙΟ» και η αποστολή του είναι να προάγει τα δικαιώματα και να αλλάξει τη ζωή των παιδιών μέσα από καινοτόμα προγράμματα βασισμένα σε διεθνή πρότυπα και σε σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Το 2009 σε συνεργασία με τα «Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδος» ίδρυσε τον πρώτο Ξενώνα Θεραπείας και Αποκατάστασης για κακοποιημένα και παραμελημένα παιδιά προσχολικής ηλικίας στην Ελλάδα, το οποίο από την 1η Μαρτίου 2016, βρίσκεται στην αποκλειστική ευθύνη των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος. Το ΒΗΜΑ, ένα κοινοτικό πρόγραμμα που λειτουργεί σε συνεργασία με την οργάνωση «ένα παιδί, ένας κόσμος», προσφέρει εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες και υποστήριξη σε γονείς με μικρά παιδιά, με απώτερο σκοπό την πρόληψη της παραμέλησης ή κακοποίησης, που συχνά είναι επακόλουθα των διαταραγμένων οικογενειακών σχέσεων, της αρρώστιας, του κοινωνικού αποκλεισμού, της ανεργίας, της φτώχειας ή των διακρίσεων. Στον τομέα εκπαίδευσης επαγγελματιών, όπως είναι οι γιατροί, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας το ΕΛΙΖΑ σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδεύσεις και επιμορφωτικά σεμινάρια με στόχο την καλλιέργια ενός σταθερού κύκλου προστασίας γύρω από κάθε παιδί που κινδυνεύει. Εξίσου σημαντική είναι η ενημέρωση και η στήριξη των νέων γονεών μέσα από εξειδεικευμένους οδηγούς και φυλλάδια καθώς και η εκπαίδευση των μικρών παιδιών ώστε να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική κακοποίηση. 3

υπεύθυνοι προγράμματος Β Παιδιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α., Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» - Διαθέτει 55 κλίνες για βρέφη και παιδιά και 30 θερμοκοιτίδες στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Νεογνών (NICU). - Περίπου 3.500 παιδιά νοσηλεύονται κάθε χρόνο ενώ αντιμετωπίζονται 20.000 περιστατικά στα Επείγοντα Περιστατικά. Κάθε χρόνο εκπαιδεύονται 30 ειδικευόμενοι γιατροί παιδιατρικής και πάνω από 120 φοιτητές της ιατρικής εκ περιτροπής. - Παρέχει διεπιστημονική και εξειδικευμένη παιδιατρική φροντίδα. - Διαθέτει δύο ερευνητικά εργαστήρια: το εργαστήριο Κλινικής Βιοχημείας και Μοριακής Διάγνωσης καθώς και το εργαστήριο Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας. - Εκπονείται ένας σημαντικός αριθμός ερευνητικών μελετών αυτόνομα, αλλά και σε συνεργασία με άλλα εργαστήρια της χώρας ή άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. 4

υπεύθυνοι προγράμματος Β Παιδιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α., Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» (συν.) - Στεγάζεται σε: - αμιγώς παιδιατρικό Νοσοκομείο χωρητικότητας 480 κλινών, παιδιατρικό κέντρο αναφοράς για την Κεντρική και Νότια Ελλάδα - προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες στους τομείς Γενικής Παιδιατρικής και όλων των σχετιζόμενων ειδικοτήτων, Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών και Παίδων, Χειρουργικής, ΩΡΛ, Οφθαλμολογικής, Ορθοπεδικής, Νευροχειρουργικής και Παιδοψυχιατρικής - όλα τα τμήματα του νοσοκομείου εκπαιδεύουν φοιτητές ιατρικής και ιατρούς ειδικότητας - διαχειρίζεται ένα μεγάλο αριθμό περιστατικών της ευρύτερης περιοχής της Αττικής μαζί με το γειτονικό νοσοκομείο «Αγία Σοφία» 5

σωματική κακοποίηση παιδιών ένα κοινωνικό πρόβλημα που μας αφορά όλους Η κακοποίηση των παιδιών ανήκει στο φάσμα της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία περιλαμβάνει τη βία μέσα στην οικογένεια, την κακοποίηση εξαρτημένου ενήλικα και την κακομεταχείριση των ζώων. Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ΠΟΥ (WHO), «η κακοποίηση ή κακομεταχείριση του παιδιού περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά τη ζωή και την ανάπτυξη του παιδιού, στα πλαίσια μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης και δύναμης». Η πραγματική συχνότητα εμφάνισης της σωματικής κακοποίησης παγκοσμίως είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Η αναφερόμενη συχνότητα εμφάνισης εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από την πηγή των δεδομένων και τις εθνικές στρατηγικές παιδικής προστασίας σε μια δεδομένη χώρα. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τους παράγοντες που διαμορφώνουν τον αναφερόμενο επιπολασμό της σωματικής κακοποίησης των παιδιών, τα ταυτοποιημένα περιστατικά σωματικής κακοποίησης εκπροσωπούν μόνο ένα μικρό ποσοστό των πραγματικών. Διεθνώς, ακόμη και σε χώρες με συστήματα υποχρεωτικής αναφοράς, η σωματική κακοποίηση όπως επίσης και άλλες μορφές κακοποίησης που βιώνουν τα παιδιά υποδιαγιγνώσκονται. 6

σωματική κακοποίηση παιδιών στατιστικά στοιχεία για την Ελλάδα Η σωματική κακοποίηση είναι μια από τις δέκα μείζονες δυσμενείς εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και αποτελεί ένα μείζων πρόβλημα δημόσιας υγείας με δυνητικά καταστροφικές επιδράσεις για όλα τα μέλη της οικογένειας, Μια αναδρομική μελέτη (1980-1990) στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» στην Αθήνα, το μεγαλύτερο τριτοβάθμιο παιδιατρικό νοσοκομείο στην Ελλάδα, έδειξε ασυνήθιστα χαμηλά ποσοστά επίσημης διάγνωσης σωματικής κακοποίησης (0.64/1000). Αντίθετα, τα ευρήματα μιας μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης στην Ελλάδα (Becan Study- Επιδημιολογική Μελέτη για την Κακοποίηση και Παραμέληση του Παιδιού στα Βαλκάνια, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 2013) έδειξαν ανησυχητικά υψηλά ποσοστά έκθεσης στην σωματική βία (76.37%) μεταξύ των παιδιών και των εφήβων. 9 στις 10 περιπτώσεις δεν αναφέρονται ποτέ και παραμένουν χωρίς διάγνωση και αντιμετώπιση. Σημαντικό ρόλο παίζει η έλλειψη ενημέρωσης των ιατρών που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει τη ζωή ενός παιδιού, ιδιαίτερα των παιδιών κάτω των 4 ετών που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από κακοποίηση. 7

σωματική κακοποίηση παιδιών στατιστικά στοιχεία για την Ελλάδα (συν.) Εκτός από τις άμεσες ολέθριες συνέπειες της κακοποίησης στην δια βίου υγεία των παιδιών (αναπηρία, παραμορφωτικά τραύματα, διαταραχές της συμπεριφοράς και της διάθεσης), πρόσφατες ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι τα τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας έχουν αθροιστική επίδραση και σχετίζονται με χρόνια προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας στην ενήλικο ζωή. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι όσο πιο νωρίς στην ζωή ενός ατόμου συμβούν τραυματικά γεγονότα, τόσο σοβαρότερες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία του. Αν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση, οι αντιξοότητες στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να μεταβάλουν ανεπανόρθωτα τον τρόπο που ο εγκέφαλος και το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργούν. Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν τις επιγενετικές μεταβολές που παρατηρούνται ήδη σε παιδική ηλικία όχι μόνο σε ενήλικα θύματα κακοποίησης, αλλά και σε παιδιά που έχουν εκτεθεί σε ενδοοικογενειακή βία και διαταραγμένη οικογενειακή ζωή. Τα παιδιά αυτά έχουν σημαντικά μικρότερο μήκος τελομερών, πιθανή πρώιμη ένδειξη της βιολογικής επίδρασης της έκθεσης στη βία στην υγεία των κυττάρων. Δυστυχώς οι επιδράσεις αυτές ενδέχεται να μεταβιβάζονται μέσω των γονιδίων και στις επόμενες γενεές. 8

σωματική κακοποίηση παιδιών σημαντικά κενά στο σύστημα Δεν υπάρχει ενημέρωση για το σύστημα υποχρεωτικής αναφοράς περιστατικών, συνεπώς, ακόμη και αυτοί, που αναγνωρίζουν παιδιά που είναι θύματα σωματικής κακοποίησης, δεν γνωρίζουν ότι την ανάγκη ούτε τη διαδικασία αναφοράς των εν λόγω περιστατικών στις αρχές. Παρά το γεγονός ότι οι επαγγελματίες υγείας παίζουν βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση της σωματικής κακοποίησης παιδιών, δεν υπάρχει δομημένο πρόγραμμα εκπαίδευσης που να παρέχει στους επαγγελματίες τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν εργαλεία τα οποία συμβάλλουν στη σωστή αναγνώριση, αναφορά, και διαχείριση των θυμάτων και των οικογενειών τους. Υπάρχει έλλειψη συστηματικής διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών που διαχειρίζονται περιστατικά σωματικά κακοποιημένων παιδιών. Δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα που να επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων περιστατικών κακοποιημένων παιδιών τα οποία να είναι διαθέσιμα σε εμπλεκόμενους φορείς ώστε να βελτιωθούν οι στρατηγικές παρέμβασης και πρόληψης. Υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης και οικονομικής ενίσχυσης ώστε να αφιερωθούν οι κατάλληλοι πόροι για την επίλυση των παραπάνω ζητημάτων. 9

σωματική κακοποίηση παιδιών σημαντικά κενά στο σύστημα Συνεπώς, η υποψία, η διάγνωση και η παρακολούθηση του παιδιού βασίζονται πολλές φορές στη διαίσθηση, την καλή θέληση και την τόλμη μεμονωμένων επαγγελματιών υγείας και όχι στο εκπαιδευτικό υπόβαθρο ή την εφαρμογή πρότυπων κατευθυντήριων οδηγιών κλινικής πρακτικής. 10

σκεπτικό πρωτοβουλίας πρόγραμμα με μοναδικό αποτύπωμα Για να εξασφαλίσουμε την υγεία της νεότερης γενιάς αλλά και των γενεών που έπονται, είναι επείγον και άκρως απαραίτητο να παρέμβουμε με τρόπο που θα περιορίσει την έκθεση των παιδιών στην κακοποίηση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσουμε ένα πρόγραμμα εθνικής σημασίας που θα συνδράμει στην επίλυση παγιωμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι γιατροί στα νοσοκομεία παίδων, θα ενεργοποιήσει όλους τους εμπλεκόμενους, θα αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης περιστατικών που αφορούν παιδιά/θύματα κακοποίησης και θα δημιουργήσει αντίκτυπο με διάρκεια στο χρόνο 11

σε ποιους απευθυνόμαστε Γιατρούς πχ. παιδίατροι, ορθοπεδικοί, χειρουργοί, νευροχειρουργοί, οφθαλμίατροι, ωτορινολαρυγγολόγοι Διεύθυνση Νοσοκομείων για παιδιά σε πανελλαδικό επίπεδο Φορείς & Οργανισμοί που ασχολούνται με την προστασία του παιδιού Πολιτεία Ακαδημαϊκή κοινότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο Δημοσιογράφους 12

διεπιστημονική ομάδα Ομάδα ΕΛΙΖΑ Ακαδημαϊκή Ομάδα Παιδίατροι - Εκπαιδευτές 13

διεπιστημονική ομάδα συνεργασία με Αμερικανούς επιστήμονες Επίβλεψη επιδημιολογικής έρευνας, συμμετοχή στην εκπαίδευση γιατρών και προσαρμογή πρωτοκόλλου διάγνωσης περιστατικών Δρ. John Mishel Leventhal MD: Καθηγητής Παιδιατρικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου YALE. Διευθυντής Προγραμμάτων για τα Κακοποιημένα Παιδιά και Πρόληψης της Κακοποίησης των Παιδιών. Πρόεδρος της Ray Helfer Society, διεθνούς επίτιμης εταιρείας για γιατρούς που ηγούνται στον τομέα της κακοποίησης των παιδιών. Υπεύθυνη εκπαίδευσης γιατρών και συμμετοχή στην προσαρμογή πρωτοκόλλου διάγνωσης περιστατικών Δρ. Resmiye Oral: Καθηγήτρια Παιδιατρικής, εμπειρογνώμονας στην παιδιατρική κακοποιημένων παιδιών. Διευθύντρια Προγράμματος Προστασίας Παιδιού Νοσοκομείο Πανεπιστήμιο IOWA. 14

διεπιστημονική ομάδα σε εθνικό επίπεδο Μαρίζα Τσολιά - Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας, Διευθύντρια της Β Παιδιατρικής Κλινικής Ε.Κ.Π.Α., Νοσοκομείο Παίδων «Π. & A. Κυριακού» Αλεξάνδρα Σολδάτου - Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Β Παιδιατρική Κλινική Ε.ΚΠ.Α., Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Fellow of the American Academy of Pediatrics Μπίλιω Παούρη -Παιδίατρος / Πανεπιστημιακή Υπότροφος στη Β Παιδιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α., Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Ηλέκτρα Κουτσούκου - Δικηγόρος, εξειδικευμένη σε θέματα προστασίας δικαιωμάτων παιδιού. Επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Αφροδίτη Στάθη - Διοικητική Διευθύντρια της Εταιρίας κατά της Κακοποίησης του Παιδιού ΕΛΙΖΑ, Ψυχολόγος, MSc Οργανωσιακή και Κοινωνική Ψυχολογίας - London School of Economics & Political Sciences Έμυ Ντότσικα - Υπεύθυνη Προγραμμάτων Εταιρίας κατά της Κακοποίησης του Παιδιού - ΕΛΙΖΑ, κάτοχος μεταπτυχιακού και προπτυχιακού τίτλου από το τμήμα «Marketing και Επικοινωνίας με Νέες Τεχνολογίες» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. 15

διεπιστημονική ομάδα σε τοπικό επίπεδο Μανώλης Γαλανάκης, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής - Παιδιατρικών Λοιμώξεων Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής ΠαΓΝΗ, Διευθυντής Σπουδών Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Εμβόλια και Πρόληψη Λοιμώξεων σε Παιδιά και Εφήβους» Χρυσούλα Περδικογιάννη, Παιδίατρος, λέκτορας Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης, Παιδιατρική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Μαρία Α. Χρηστάκη, Παιδίατρος - Νεογνολόγος, Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Μαρία Ζαχαριουδάκη, Ιατρός, Υποψήφια Διδάκτωρ, Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, Τομέας Μητέρας Παιδιού, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης 16

εθνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης γιατρών ολοκληρωμένη προσέγγιση ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΙΔΩΝ Π & Α ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 2014-2015 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΩΝ ΤΩΝ 12 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑΤΡΩΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΡΟΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ 12 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ, ΦΟΡΕΩΝ & ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΙΣ 12 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 17

τρόπος επιμόρφωσης γιατρών train the trainer approach Εκπαιδευτική μέθοδος που εξασφαλίζει αυξημένο αριθμό συμμετεχόντων, σωστή διασπορά πληροφοριών και μακροπρόθεσμη παρέμβαση αλλάζοντας τον τρόπο που οι γιατροί κατανοούν την σωματική κακοποίηση των παιδιών και μειώνοντας δραστικά τις πιθανότητες να «ξεφύγουν» περιστατικά χωρίς αναγνώριση Στη συνέχεια οι ίδιοι 22 επιμορφωτές παιδίατροι θα επιστρέψουν στις κατά τόπους πανεπιστημιακές παιδιατρικές κλινικές και θα ενημερώσουν τους δικούς τους συναδέλφους Αυτοί οι 22 επιμορφωτές παιδίατροι σε πρώτη φάση θα ενημερώσουν 150-200 γιατρούς της Αθήνας υπό την επίβλεψη των καθηγητών από τα Πανεπιστήμια YALE & IOWA 22 παιδίατροι από τις 12 πανεπιστημιακές παιδιατρικές κλινικές της χώρας θα μετατραπούν αρχικά σε επιμορφωτές 18

επιμόρφωση παιδιάτρων/εκπαιδευτών από όλη την Ελλάδα Αθήνα - Νοσοκομείο Παίδων Π&Α Κυριακού, 31 Μαϊου 2 Ιουνίου 2016 22 παιδίατροι 12 Πανεπιστημιακές Παιδιατρικές κλινικές της Ελλάδας 2,5 ημέρες εκπαίδευσης, 25 ώρες διαλέξεων Παράγοντες κινδύνου / επιδημιολογία Ενδοοικογενειακή βία ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ Κατάγματα Εγκαύματα & Σπλαχνικό τραύμα Συλλογή στοιχείων & λήψη αποφάσεων Ανάπτυξη ικανοτήτων επικοινωνίας / Συνεντεύξεις με παιδιά & οικογένεια US Perspective Φυσική εξέταση & φωτογραφική απεικόνιση Γενική Διαγνωστική προσέγγιση Βίαιος τραυματισμός της κεφαλής Κακώσεις δέρματος και μώλωπες Πρωτόκολλο διάγνωσης Διεπιστημονική διαχείριση Συγγραφή γραμμάτων & Καταγραφή περιστατικών 19

ενημέρωση ιατρών όλων των ειδικοτήτων & επαγγελματιών υγείας Αθήνα Θεσσαλονίκη Ηράκλειο Αλεξανδρούπολη 3 Ιουνίου 17 Σεπτεμβρίου 28 Σεπτεμβρίου 8 Οκτωβρίου Αθήνα Δυτική Αττική 14 Οκτωβρίου Ιωάννινα 19 Οκτωβρίου Λάρισα Νοέμβριος 16 Πάτρα Δεκέμβριος 16 20

ενημέρωση ιατρών όλων των ειδικοτήτων και επαγγελματιών υγείας Αμφιθέατρο ΠΑΓΝΗ, 28 Σεπτεμβρίου 2016 21

ενημέρωση ιατρών όλων των ειδικοτήτων και επαγγελματιών υγείας Αμφιθέατρο ΠΑΓΝΗ, 28 Σεπτεμβρίου 2016 22

σημαντικοί χορηγοί & υποστηρικτές σε μια κοινή προσπάθεια με εθνικό αντίκτυπο ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ 23

Υπεύθυνες επικοινωνίας Αφροδίτη Στάθη Διοικητική Διευθύντρια ΕΛΙΖΑ Τ. 210 3231704 Κ. 6951 817319 - F. 210 3254144 E-mail. a.stathi@eliza.org.gr Εμυ Ντότσικα Υπεύθυνη Προγραμμάτων ΕΛΙΖΑ Τ. 210 3231704 Κ. 6948508164 - F. 210 3254144 E-mail. e.ntotsika@eliza.org.gr