131 Σ Υ Ν Δ Ε Σ Μ Ο Σ Μ Ε Τ Α Λ Λ Ε Υ Τ Ι Κ Ω Ν Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν Βασ. Γεωργίου Β 10 & Ρηγίλλης, Αθήνα 106 74 Τηλ: 210-7215900, Fax: 210-7215950, e-mail: info@ sme.gr Ενημερωτική Έκθεση Πεπραγμένων Δεκεμβρίου 2013 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΔΣ Περί τελών επί των ιδιωτικών παραχωρήσεων και τρόποι παρακίνησης των μισθωμάτων Innovation Partnership - Ελληνικές συμμετοχές Εκδηλώσεις σε σχέση με Ο.Π.Υ στα πλαίσια της Ελληνικής Ευρωπαϊκής Προεδρίας του Α εξαμήνου του 2014 Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Τέλη επί των ιδιωτικών παραχωρήσεων και τρόποι κλιμάκωσης των μισθωμάτων Προβλήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης εξορυκτικών έργων Παρατηρητήριο ΣΕΒ Επιστολή ΣΜΕ προς υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Κ. Μητσοτάκη για τις Επιθεωρήσεις Μεταλλείων Γ. ΣΜΕ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Αναθεώρηση της οδηγίας 2011/92/EU για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων (ΕΙΑ) Εκδηλώσεις σχετικά με Ο.Π.Υ κατά την Ελληνική Ευρωπαϊκή Προεδρία Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Συμμετοχή του ΓΔ ΣΜΕ στη συνεδρίαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία της Commission 2
Α. Δ.Σ. Τα κυριότερα θέματα ήταν: Περί τελών επί των ιδιωτικών παραχωρήσεων και τρόποι παρακίνησης των μισθωμάτων Innovation Partnership- Ελληνικές συμμετοχές Εκδηλώσεις σε σχέση με Ο.Π.Υ στα πλαίσια της Ελληνικής Ευρωπαϊκής Προεδρίας του Α εξαμήνου του 2014. Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Τέλη επί των ιδιωτικών παραχωρήσεων και τρόποι κλιμάκωσης των μισθωμάτων Πραγματοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπων ΣΜΕ με υφυπουργό ΠΕΚΑ κ. Α. Παπαγεωργίου και στελεχών του υπουργείου, στην οποία συζητήθηκαν τα θέματα των τελών και των μισθωμάτων. Παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι θέσεις των μεταλλευτικών εταιρειών και οι απόψεις τους για ορθολογικότερη εφαρμογή των τελών όπως και του προτεινόμενου τρόπου κλιμάκωσης των μισθωμάτων. Προβλήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης εξορυκτικών έργων Παρατηρητήριο ΣΕΒ Ως γνωστόν, τον Ιούνιο του 2013 είχε οργανωθεί ημερίδα διαβούλευσης από το ΣΕΒ πάνω στο θέμα «Μεταρρύθμιση του Συστήματος Αδειοδότησης Έργων και Δραστηριοτήτων». Στην ημερίδα αυτή, ένα από τα ξέχωρα θεματικά εργαστήρια ήταν η Αδειοδότηση εξορυκτικών δραστηριοτήτων, το οποίο συντόνισε ο ΣΜΕ. Παρά το ότι τα αποτελέσματα, οι επισημάνσεις και οι παρατηρήσεις που έγιναν, παρουσιάστηκαν και παραδόθηκαν μέσω του ΣΕΒ στην πολιτική ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων, σε ό,τι αφορά το ΥΠΕΚΑ και την αδειοδότηση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων, δεν προχώρησε τίποτε ιδιαίτερο. Το ΔΣ του Συνδέσμου μας, αποφάσισε, εκτός των ενεργειών που θα κάνει προς τη νέα Γ.Γ. Περιβάλλοντος κα Γιαννακοπούλου και τον υπουργό ΠΕΚΑ κ. Μανιάτη, να ζητηθεί η συνδρομή του Παρατηρητηρίου προς ανάδειξη εκ νέου, των προβλημάτων. Οι προτάσεις που επανατοποθετήσαμε, δεν χρήζουν ιδιαίτερης χρονοβόρας προσπάθειας για την υλοποίησή τους, ούτε νέες νομοθετικές ρυθμίσεις. Επίσης κοινοποιήσαμε στο Παρατηρητήριο σοβαρά αδειοδοτικά προβλήματα μελών μας. Συγκεκριμένα: Α. Προτάσεις Παρατηρητηρίου στις οποίες δεν απαιτούνται σύνθετες ενέργειες για την υλοποίησή τους και για τις οποίες δεν εκδηλώθηκε κανένα ενδιαφέρον υλοποίησης. Εξορθολογισμός και ορθή εφαρμογή του one-stop-shop Αξιοποίηση νομοθετικού πλαισίου στην κατεύθυνση επαναθεώρησης του πλήθους ισχυόντων κανονιστικών διατάξεων και νόμων Έκδοση όλων των απαιτούμενων εφαρμοστικών διατάξεων του Ν. 4014/2011 Μείωση χρόνων αδειοδότησης με συγκεκριμένες ενέργειες όπως: Θεσμοθέτηση αποκλειστικών και περιοριστικών προθεσμιών, ουσιαστική αξιοποίηση της άπρακτης προθεσμίας Ορισμός Υπευθύνου Φακέλου για το σύνολο της αδειοδότησης ανά είδος δραστηριότητας (Account Manager), ενίσχυση λογοδοσίας 3
Κανονιστικός τρόπος επίλυσης προβλημάτων αμφισβήτησης κυριότητας γης (δασικής, ιδιωτικής κτλ) Συντονισμός αρχαιολογικών υπηρεσιών από το Υπουργείο πολιτισμού, επιτάχυνση σωστικών απαλλοτριώσεων και εξορθολογισμός αποζημιώσεων Επιτάχυνση του καθορισμού προδιαγραφών σύνταξης ΜΠΕ εξορυκτικών έργων Προσανατολισμός προς την προτυποποίηση μελετών και λοιπών τυπικών υποχρεώσεων Άπαξ γνωμοδότηση Επικαιροποίηση γνωμοδότησης και όχι επανυποβολή Προδιαγραφές γνωμοδοτήσεων και όχι guidelines Διεύρυνση της χρονικής διάρκειας ισχύος των γνωμοδοτήσεων Μείωση εμπλεκόμενων υπηρεσιών γνωμοδοτήσεων Ενιαία αντιμετώπιση αδειοδότησης εξορυκτικών δραστηριοτήτων από τις αρμόδιες αρχές και της περιφέρειας Οι γνωμοδοτήσεις να περιορίζονται στις αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Απαίτηση τεκμηρίωσης γνωμοδοτήσεων Απαίτηση από κοινού γνωμοδότησης αρμόδιων υπηρεσιών σε κοινή συνεδρίαση. Συντονισμός διαφορετικών υπηρεσιών στις γνωμοδοτήσεις Αποκλειστική προθεσμία 2 μηνών για γνωμοδότηση υπηρεσιών στο αίτημα συναίνεσης για ερευνητικές εργασίες λατομικών Π.Υ. Ανάληψη πρωτοβουλίας από την πολιτεία, για διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου Προβολή της Εθνικής Μεταλλευτικής Πολιτικής στα συναρμόδια Υπουργεία και τις Περιφέρειες Ποιοτική και ποσοτική ενίσχυση στελεχών υπηρεσιών με εξειδικευμένο προσωπικό Εκπαίδευση, ενημέρωση προσωπικού στις Περιφέρειες και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση σχετικά με την Περιβαλλοντική Αδειοδότηση και εν γένει την αδειοδότηση λειτουργίας των εξορυκτικών επιχειρήσεων Εφαρμογή του Outsourcing στην αξιολόγηση ΜΠΕ Προτεραιότητα βάσει σημαντικότητας ενός αδειοδοτούμενου έργου από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και όχι τοπικιστικά κριτήρια Ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων Ενιαία βάση δεδομένων για διάχυση πληροφορίας προς τις ενδιαφερόμενες δημόσιες υπηρεσίες και όχι συνεχής απολογισμός επί ίδιων πραγμάτων (π.χ. απόβλητα) σε διαφορετικές υπηρεσίες Β. Ιδιαίτερα προβλήματα εταιρειών μελών Ο υπολογισμός ανταλλάγματος χρήσης δασικής γης, βγάζει υπέρογκα ποσά παρά το ότι ο φορέας εκμετάλλευσης, με βάση τα νέα δεδομένα του 4014/2011, υποβάλλει εγγυητική επιστολή, στην αρχή του έργου, για αποκατάσταση. Στο νέο δασικό νομοσχέδιο «Δασικά οικοσυστήματα: Ορισμοί, μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης» το οποίο δεν έχει κατατεθεί ακόμη στη Βουλή, προβλέπει εκτός της καταβολής χρηματοοικονομικής εγγύησης, εκτός της υποχρέωσης καταβολής ανταλλάγματος χρήσης γης ( το οποίο στο νέο σχέδιο γίνεται ιδιαίτερα ασαφές με παραμέτρους όπως η αισθητική του δάσους, οι προστατευτικές και υδρονομικές ιδιότητες κτλ), υποχρέωση του φορέα σε πρόσθετη αναδάσωση επιφάνειας ίσης με την προσβαλλόμενη. Διάφορες Δασικές Υπηρεσίες συνεχίζουν απτόητες να γνωμοδοτούν εκτός αρμοδιοτήτων τους όπως για τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων. 4
Παρά τις αντίστοιχες εγκυκλίους, συνεχίζει να ζητείται ανταλλαγή χρήσης δασικής γης για υπόγειες εκμεταλλεύσεις. Παρουσιάζονται τεράστιες καθυστερήσεις στην αδειοδότηση εξορυκτικών έργων. Συγκεκριμένα παραθέτουμε; Καθυστέρηση έγκρισης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για Ερευνητικό Πρόγραμμα Γεωτρήσεων που υπεβλήθηκε στο ΥΠΕΚΑ και η αξιολόγησή της, είκοσι ένα (21) μήνες μετά την υποβολή της, βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα παρά την ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών και των θετικών γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων υπηρεσιών (Σάπες Θράκης). Καθυστερήσεις ανοίγματος φακέλων κατατεθημένων ΜΠΕ που φτάνουν έως και τον ενάμιση χρόνο. Καθυστερήσεις εγκρίσεων ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων που υπερβαίνουν τον ένα χρόνο. Καθυστερήσεις ρυθμίσεων θεμάτων Εγγυητικών Επιστολών για ολοκληρωμένες αποκαταστάσεις που υπερβαίνουν το ενιάμηνο. Επιστολή ΣΜΕ προς υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Κ. Μητσοτάκη για τις Επιθεωρήσεις Μεταλλείων Στην επιστολή αυτή, ο ΣΜΕ εξέφρασε την αντίθεσή του στην προτεινόμενη διοικητική μεταρρύθμιση που προβλέπει οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων να καταργηθούν ως αυτοτελή όργανα και να υπαχθούν ως απλά τμήματα σε μία Γενική ή απλή Δν/ση Επιθεωρήσεων του ΥΠΕΚΑ. Παραθέτουμε τα εξής βασικά αποσπάσματα της επιστολής αυτής: «Όπως γνωρίζετε, οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων που ιδρύθηκαν και λειτουργούν εδώ και 160 χρόνια, έχουν να αντιμετωπίσουν τεράστιο έργο. Αποτελούν το μόνο κυρίαρχο όργανο της πολιτείας σε σχέση με την εξορυκτική δραστηριότητα που έρχεται ως κριτής στις διενέξεις πολιτών, επιχειρήσεων και σωματείων, γνωματεύοντας ή παίρνοντας θέση και αποφασίζοντας με διοικητικές πράξεις για το δέον γενέσθαι σε θέματα εφαρμογής των νόμων που διέπουν την εξορυκτική δραστηριότητα. Επίσης αποτελεί κυρίαρχο όργανο της πολιτείας σε θέματα προστασίας υγιεινής και ασφάλειας εργαζομένων και περιοίκων, φέρει ουσιαστική ευθύνη για αδειοδότηση και λειτουργία σημαντικών τομέων εξόρυξης όπως τα μάρμαρα, γνωματεύει επί καθεστώτος και λειτουργίας παραχωρήσεων, προστατεύει την υγιή επιχείρηση από τον αθέμιτο ανταγωνισμό (π.χ παράνομη λατόμευση) και αποτελεί το μόνο όργανο ουσιαστικού ελέγχου και παρεμβάσεων για ορθολογική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας. Είναι το μόνο κυρίαρχο όργανο της πολιτείας που έχει το δικαίωμα να σταματά ένα εξορυκτικό έργο και να αποφασίζει μέτρα και περιορισμούς για την επαναλειτουργία του. Όλο αυτό το πολύ μεγάλο βάρος υποχρεώσεων, αντί για οργανωτική ενίσχυση των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων το ανάγετε σε λειτουργία ενός δύο τμημάτων». «Έχουμε τη γνώμη ότι η υπαγωγή των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων σε ένα φορέα επιθεωρήσεων μαζί με τις επιθεωρήσεις περιβάλλοντος, υποβαθμίζει το ρόλο της πολιτείας σε σχέση με την ορθή αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, καταργώντας την αυτοδυναμία, την ευελιξία και κύρος που απαιτείται από τις Επιθεωρήσεις Μεταλλείων, προκειμένου να εκπληρώσουν το σκοπό τους και να φέρουν εις πέρας το απαιτούμενο δύσκολο έργο τους. Όσο και αν φαίνεται οξύμωρο, εμείς ως Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, που αντιπροσωπεύουμε τους εργοδότες επιχειρηματίες της ελληνικής εξορυκτικής 5
βιομηχανίας, ζητούμε την ενίσχυση και ενδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών και σε επίπεδο κύρους και σε επίπεδο λειτουργίας, διότι θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο απαιτείται για να αναπτυχθεί σωστά ο ορυκτός πλούτος της χώρας». Γ. ΣΜΕ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Αναθεώρηση της οδηγίας 2011/92/EU για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων (ΕΙΑ) Τελικώς, επήλθε συμφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων για την αναθεώρηση της οδηγίας Ε.Ι.Α. Η συμφωνία έλαβε σοβαρά υπόψη τις ενστάσεις του κλάδου, υιοθετώντας πολλές από τις θέσεις του. Η Euromines, όπως και άλλοι σύνδεσμοι του κλάδου, σε συνεργασία με τους συνδέσμους-μέλη (όπως και ο ΣΜΕ), μέσα από συντονισμένη εργασία, κατόρθωσαν να πετύχουν τη διαφοροποίηση του αρχικού, προβληματικού, σχεδίου της Commission. Συγκεκριμένα: Το screening και το scoping έμειναν τα ίδια όπως και προηγούμενα οπότε η προκαταρκτική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (με τα ελληνικά δεδομένα) συνεχίζει να παραμένει μη υποχρεωτική. Η έρευνα μένει εκτός των υποχρεώσεων υποβολής ΕΙΑ. Η νέα ΕΙΑ δεν θα έχει αναδρομική ισχύ και προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις Δεν θα απαιτείται η κατάστρωση της μελέτης ΕΙΑ να γίνεται από πιστοποιημένους ειδικούς. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι παρά το ότι περιορίστηκαν οι υπέρογκες απαιτήσεις κατάρτισης ΕΙΑ και οι πολλές ασάφειές τους (π.χ. η εκτίμηση οπτικής όχλησης, επιπτώσεις στο υπέδαφος και στη βιοποικιλότητα, το μηδενικό σενάριο κτλ), οι απαιτήσεις είναι συγκριτικά περισσότερες με την παλιότερη ΕΙΑ. Εκδηλώσεις σχετικά με Ο.Π.Υ κατά την Ελληνική Ευρωπαϊκή Προεδρία Πρόκειται να γίνουν συναντήσεις σχετικών επιτροπών στην Αθήνα. Βασική για τον ΣΜΕ είναι η διοργάνωση της Γενικής Συνέλευσης της Euromines στην Αθήνα τον Ιούνιο 2014. Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Συμμετοχή του ΓΔ ΣΜΕ στη συνεδρίαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία της Commission H Συμβουλευτική Επιτροπή Υ&Α είναι ένα όργανο της Commission όπου εκπροσωπούνται όλα τα κράτη μέλη με τριμερείς αντιπροσωπείες που αποτελούνται από εκπροσώπους εργαζομένων, εργοδοτών και εκπροσώπους αντίστοιχων Δημοσίων Υπηρεσιών (π.χ. Υπουργείων Εργασίας). Ως μόνιμος εκπρόσωπος των Ελλήνων Εργοδοτών σε αυτήν την Επιτροπή ορίστηκε πρόσφατα ο Γ.Δ. του ΣΜΕ κ. Χ. Καβαλόπουλος. Στη συνεδρίαση της Επιτροπής (Advisory Committee on Safety and Health at Work (ACSH)) στις 27-28/11/2013, κυριότερα θέματα ήταν: Η δημιουργία νέας ευρωπαικής στρατηγικής για την Υ&Α στην εργασία REFIT Communication (Regulatory Fitness). Προσπάθεια μείωσης του διοικητικού βάρους και των κανονισμών Τροποποίηση ανανέωση της οδηγίας CMD (Chemicals at work) 6
Ενημέρωση για τη στοχευμένη δραστηριότητα του EU OSHA (European Agency for Safety and Health at work) Παρουσίαση του προγράμματος Oira, ηλεκτρονική πλατφόρμα, διαθέσιμη σε 15 γλώσσες για τη δημιουργία μελέτης εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου (risk assessment ) και την εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με Υ&Α. Στην πλατφόρμα αυτή, η οποία είναι και στα Ελληνικά, μετέχει και το ΕΛΙΝΥΑΕ. Αποτελεί σημαντικό εργαλείο βοήθειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όχι μόνο για Risk Assessment αλλά και για πολύπλευρη ενημέρωσή τους σε θέματα Υ&Α. Παρουσίαση προτεραιοτήτων της Ελληνικής Προεδρίας της Ε.Ε.(1/1/2014 30/6/2014) σε θέματα εργασίας και Υ&Α. Έκθεση της δραστηριότητας της ομάδας εργασίας σχετικά με European Standardization σε διάφορους τομείς δραστηριοτήτων αλλά και ενοτήτων δράσεων όπως Υγιεινή και Ασφάλεια στην εργασία (ΟΗ&S). Συγκεκριμένα σε θέματα (ΟΗ&S) η προτυποποίηση αφορά μηχανήματα, εξοπλισμό και μέσα ατομικής προστασίας και λειτουργίες επιβλαβείς για τον οργανισμό λόγω θορύβου, δονήσεων, εργονομίας ή επικίνδυνων ουσιών. Επισημαίνεται ότι πρέπει να εκτιμηθούν νέα ISO Standards Στο θέμα γενικότερα των Standards, εκφράζονται διάφορές απόψεις από αντιπροσωπείες κρατών μελών όπως η άποψη να έχουμε πολλά και ποικίλα Standards σε πολλούς τομείς και δραστηριότητες ή η άποψη ότι όλα αυτά αυξάνουν εκτός των άλλων και το διοικητικό βάρος, οπότε είναι προτιμότερο να έχουμε λιγότερα. Η δεύτερη άποψη, για λιγότερα αλλά πλησιέστερα στην πραγματικότητα της δουλειάς Standards, υποστηρίζει ότι σήμερα στην Ε.Ε. υπάρχουν πολλά πρότυπα τα οποία ελέγχονται εάν και κατά πόσο λειτουργούν ως τέτοια και εάν συμβάλουν στη βελτίωση των εργασιών. 7