Έρευνα για τον Θεσμό της Άσκησης Η έρευνα διεξήχθη το διάστημα 29/3/216 έως 3/4/216 διαδικτυακά σε πανελλαδικό επίπεδο από την Ένωση Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Θεσσαλονίκης, στα πλαίσια του Διαλόγου που διεξάγει για την πλήρη αναθεώρηση του θεσμού της άσκησης. Στην έρευνα συμμετείχαν 326 συνολικά άτομα, εκ των οποίων τα 19 ήταν ασκούμενοι δικηγόροι και οι 127 δικηγόροι. Η έρευνα αποτελείται από τρία τμήματα: α. γενικές δημογραφικές ερωτήσεις, β. ερωτήσεις σχετικά με την έως σήμερα εμπειρία των ερωτηθέντων από την άσκηση, γ. ερωτήσεις γνώμης σχετικά με τις κατευθύνσεις προς τις οποίες πρέπει να αναθεωρηθεί ο θεσμός και δ. ερωτήσεις σχετικές με το πώς γίνεται αντιληπτή η σημερινή κατάσταση της δικηγορίας. Τα γενικά αποτελέσματα της έρευνας διαμορφώθηκαν ως εξής: Α. Στοιχεία του δείγματος της έρευνας Ιδιότητα Φύλο Ασκούμενοι Δικηγόροι 9,% Δικηγόροι 4,% Άνδρας 73,3% Γυναίκα 26,7% Απόφοιτος Νομικής Δικηγόρικος Σύλλογος ΑΠΘ,9% ΕΚΠΑ 19,3% ΔΠΘ 23,3% Εξωτερικού 6,4% Θεσσαλονίκης 44,2% Αθηνών 34,4% Άλλος 21,% Από τους ερωτηθέντες η συντριπτική πλειοψηφία (9,4%) πραγματοποίησε την άσκησή του συνολικά ή έστω μέρος αυτής σε δικηγορικό γραφείο. Το 19,6% πραγματοποίησε μέρος της άσκησής του στα Δικαστήρια. Μόλις το 8,8% των ερωτηθέντων είναι δικηγόροι μεγαλύτεροι της πρώτης πενταετίας.
Β. Γενική εμπειρία από την άσκηση 8 6 4 2 3 2 7,7 2, Είμαι ικανοποιημένος από τις πληροφορίες που μου παρείχε η Σχολή, από την οποία αποφοίτησα, σχετικά με την άσκηση 27 26,4 1,1 Ούτε Ούτε 23,3 3,7 2,1 Δυσκολεύτηκα να βρώ γραφείο για να απασχοληθώ ως ασκούμενος 2 1 14,4 9,8 Ούτε Ούτε Απολύτα 7 6 4 3 2 1 Είμαι ικανοποιημένος από την ενημέρωση που μου παρείχε ο Δικηγορικός μου Σύλλογος για τα εργασιακά μου δικαιώματα ως ασκουμένου και εν γένει για το θεσμικό πλαίσιο της άσκησης (φορολόγηση, 63,2 24,2 7,7 Ούτε Ούτε 3,1 1,8
3 2 2 1 Κατά την άσκησή μου εξοικειώνομαι/-ώθηκα όσο θα επιθυμούσα με τη δικηγορική ύλη (συνδιαλλαγή με πελάτες, νομική και πραγματική αξιολόγηση υποθέσεων, 14,7 21, 28, Ούτε Ούτε 24,8 1,4 6 Η αμοιβή μου είναι/ήταν ικανοποιητική σε σχέση με τον χρόνο και τον κόπο που αφιερώνω/-έρωσα στα καθήκοντά μου 3,1 4 3 2 1 19,6,6 8,6 3,1 Ούτε Ούτε 8 7 6 4 3 2 1 Η αμοιβή από την απασχόλησή μου επαρκεί για την κάλυψή των βασικών εξόδων διαβίωσής μου (διαμονή, σίτιση, μετακινήσεις). 69,1 17,2 9,8 Ούτε Ούτε 2,1 1,8
3 2 2 1 Στο δικηγορικό γραφείο που απασχολούμαι/-ήθηκα ως ασκούμενος δικηγόρος με αντιμετωπίζουν/-ώπιζαν ισότιμα σαν συνάδελφο. 16,3 19,3 19,9 Ούτε Ούτε 26,4 18,1 3 2 2 1 Κατά τη διεκπεραίωση καθηκόντων μου στα Δικαστήρια, έχω αντιμετωπίσει υποτιμητική συμπεριφορά από υπαλλήλους και συναδέλφους λόγω της ιδιότητάς μου ως ασκουμένου. 14,7 24,8 24,2 Ούτε Ούτε 2,9,3 3 2 2 1 Οι απαιτήσεις της δουλειάς μου ως ασκουμένου δικηγόρου δυσχεραίνουν την περαιτέρω κατάρτισή μου (παρακολούθηση Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών, επιστημονικών σεμιναρίων/συνεδρίων,,2,6 Ούτε Ούτε 27,3 27,3 24,
7 6 4 3 2 1 Το εισόδημά μου από την άσκηση επαρκεί/- ούσε για να καλύψω τις ασφαλιστικές μου εισφορές. 6 13, Ούτε Ούτε 9,8 7,7 4 4 4 3 3 2 2 1 Το γραφειοκρατικό και οικονομικό κόστος της συμμετοχής στο Διαγωνισμό Δικηγόρων είναι ιδιαίτερα υψηλό. 3,1 7,7 2,6 Ούτε Ούτε 2, 43,3 3 3 2 2 1 Ο Διαγωνισμός Δικηγόρων ανταποκρίνεται στις γνώσεις που απέκτησα από την άσκηση. 32 22,7 31, Ούτε Ούτε 11,3 2,
3 2 2 Με το τέλος της άσκησης το γραφείο που εργαζόμουν συνέβαλε στην περαιτέρω επαγγελματική μου αποκατάσταση. 26,7, 22, 14,4 2,9 1 Ούτε Ούτε 6 4 3 2 1 Είμαι ικανοποιημένος/-η από τον τρόπο με τον οποίο ο Δικηγορικός μου Σύλλογός επεξεργάζεται και προωθεί τα αιτήματα των ασκουμένων δικηγόρων. 1,8 26,7 Ούτε Ούτε 16 3,4 2,1
Γ. Ερωτήσεις γνώμης σχετικά με τον θεσμό της άσκησης Ο θεσμός της άσκησης πρέπει να: 3,1 31,6 6,3 Αναθεωρηθεί πλήρως Αναθεωρηθεί μερικά Καταργηθεί πλήρως Μείνει ως έχει Εφόσον αναθεωρηθεί, η άσκηση πρέπει να: 39,3 17, 43,3 Εντάσσεται στα πλαίσια του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Εξωμοιωθεί με σχέση εξαρτημένης εργασίας μετά την λήψη του πτυχίου Αναγνωρισθεί ως άλλη μορφή απασχόλησης (πχ μαθητεία, μειωμένη απασχόληση κλπ) Οι απόφοιτοι νομικών σχολών του εξωτερικού πρέπει να: 23 Περνούν γραπτές εξετάσεις προκειμένου να ξεκινήσουν άσκηση στην Ελλάδα 9,2 Ξεκινούν άσκηση στην Ελλάδα χωρίς άλλη προϋπόθεση 67,8 Ξεκινούν άσκηση κατόπιν έγκρισης από Επιτροπή Αξιολόγησης, βάσει αξιολόγησης φακέλου
Το χρονικό διάστημα της άσκησης πρέπει να: 1,9 32, 6,6 Μειωθεί Αυξηθεί Παραμείνει ως έχει Όσον αφορά στην αμοιβή των ασκούμενων δικηγόρων, πρέπει να:,6 Καθιερωθεί ελάχιστη νόμιμη αμοιβή ίση με τον βασικό μισθό 9,2 7,2 Καθιερωθεί ελάχιστη νόμιμη αμοιβή χαμηλότερη του βασικού μισθού Καθιερωθεί ελάχιστη αμοιβή συνδεδεμένη με άλλα κριτήρια (πχ εισόδημα δικηγόρου) Παραμείνει ως έχει Όσον αφορά στην κοινωνική ασφάλιση των ασκούμενων δικηγόρων, πρέπει να: 44, 29,8 Παραμείνει υποχρεωτική μόνο εφόσον καθιερωθεί ελάχιστη αμοιβή Παραμείνει υποχρεωτική καταβαλλόμενη από τον δικηγόρο Γίνει προαιρετική, όπως στο παρελθόν 2,8 Παραμείνει ως έχει
Οι υποχρεωτικές παραστάσεις σε δικαστήρια, ως προϋπόθεση συμμετοχής στον Διαγωνισμό Δικηγόρων πρέπει να: 8,9 17, 16,9 6,7 Καταργηθούν πλήρως Μειωθεί ο αριθμός τους Αυξηθεί ο αριθμός τους Παραμείνουν ως έχουν Ο Διαγωνισμός Δικηγόρων πρέπει να: 19 18,4 Αυστηροποιηθεί 21, 41,1 Αντικατασταθεί από άλλη μορφή αξιολόγησης Καταργηθεί πλήρως Παραμείνει ως έχει
Δ. Ερωτήσεις σχετικά με την κατάσταση της δικηγορίας. 3 2 2 1 Εάν γνώριζα εκ των προτέρων την κατάσταση στο δικηγορικό επάγγελμα θα επέλεγα άλλη σταδιοδρομία. 13,2 18,7 28, Ούτε Ούτε 2,2 19,3 4 3 2 1 Πιστεύω ότι η εξειδίκευση (μεταπτυχιακά, διδακτορικά, σεμινάρια κλπ) είναι αναγκαία για να επιβιώσω επαγγελματικά. 8 9,8 18,4 2,2 38,7 Ούτε Ούτε 6 4 3 2 1 Η σημερινή μορφή του θεσμού της άσκησης με ενθαρρύνει και μου δίνει πραγματική δυνατότητα να παραμείνω στο δικηγορικό επάγγελμα. 48,2 33,7 13,2 Ούτε Ούτε 2,8 2,1
3 2 2 Σκέφτομαι να αναζητήσω επαγγελματική αποκατάσταση σε χώρα του εξωτερικού. 12,9 16,3 26,1 2,2 24, 1 Ούτε Ούτε 3 3 Έχω ή αναζητώ παράλληλη εργασία σε άλλο κλάδο. 28,8 2 2 16,3 18,7 19,3 16,9 1 Ούτε Ούτε 3 2 2 1 Σκέφτομαι σοβαρά να αλλάξω οριστικά επαγγελματικό κλάδο. 26,4 22,4 23,3 14,4 13, Ούτε Ούτε
Είμαι οικονομικά εξαρτημένος από την οικογένειά μου. 6, 4 3 2 1 6,4 7,4 12,6 18,1 Ούτε Ούτε Πιστεύω ότι θα μπορέσω να επιβιώσω επαγγελματικά στην δικηγορία. 4 4 38,3 3 3 2 23,3 24,8 2 1 1,1 3,4 Ούτε Ούτε Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι αντιλαμβάνονται τα προβλήματα του κλάδου και τα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά. 7 6 4 3 2 1 63,3 24,1 1,8 Ούτε Ούτε 1,9