Περίληψη 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η περιορισµένη διαθεσιµότητα των υδατικών πόρων και η σηµασία τους για την επιβίωση αλλά και την ανάπτυξη της ανθρωπότητας καθιστά την ορθολογική διαχείρισή τους ζήτηµα µείζονος σηµασίας σε παγκόσµιο και τοπικό επίπεδο. Η παρούσα διπλωµατική εργασία αποσκοπεί στον υπολογισµό των υφιστάµενων µηνιαίων υδατικών ισοζυγίων της µεγαλύτερης και σηµαντικότερης, από άποψη υδατικών αναγκών και διαθεσίµων, λεκάνης απορροής της νήσου Νάξου και στην εκτίµηση της διαµόρφωσής τους τα επόµενα έτη. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη συλλογή και αξιολόγηση όλων των διαθέσιµων στοιχείων και την εύρεση ενός κατάλληλου µοντέλου προσοµοίωσης, ώστε να καταστεί δυνατή η ποσοτική εκτίµηση των συνιστωσών του υδατικού δυναµικού της υπό µελέτη λεκάνης. Από τον αντικειµενικό σκοπό της εργασίας απορρέουν επιµέρους στόχοι, οι οποίοι πρέπει αρχικά να επιτευχθούν ώστε να είναι δυνατή η κατάληξη στο επιδιωκόµενο αποτέλεσµα. Ως επιµέρους στόχοι µπορούν να τεθούν οι εξής: - Έλεγχος οµοιογένειας µετεωρολογικών στοιχείων - Επιφανειακή ολοκλήρωση σηµειακών βροχοπτώσεων και θερµοκρασιών - Υπολογισµός της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής - Εκτίµηση της πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής - Εκτίµηση ετήσιων και µηνιαίων απορροών 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η νήσος Νάξος αποτελεί το µεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, µε έκταση 430 km 2 και περίµετρο ακτών 148 km. Βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος Β.36 ο 54'50" έως 37 ο 12' και σε γεωγραφικό µήκος Α 25 ο 20'30" έως 25 ο 37'20". Οι µεγαλύτερες διαστάσεις της από Β προς Ν είναι 36 Km και από Α προς 25 km. Στην παρούσα διπλωµατική εργασία επιλέχθηκε να µελετηθεί η µεγαλύτερη λεκάνη απορροής του νησιού, η οποία βρίσκεται στο δυτικό και κεντρικό τµήµα του και
καταλαµβάνει έκταση 64,1km 2. Το µέσο υψόµετρο της λεκάνης είναι 223m και η µέση κλίση της 22,2%. Στην υπό µελέτη λεκάνη απαντάται το µεγαλύτερο υδατόρευµα του νησιού, το οποίο κοντά στις εκβολές του ονοµάζεται Παρατρέχος και έχει µήκος κύριας µισγάγγειας περίπου13km. Η πληθυσµιακή συγκέντρωση της λεκάνης είναι µεγάλη αφού συγκεντρώνει το 34,6% (6.298 κάτοικοι σε σύνολο 18.188) του συνολικού πραγµατικού πληθυσµού της νήσου. 334 Ορµ.Αγ.Γεωργίου Αγκίδια Άγ.θαλάλαιος Κουρουνοχώριον Λεκάνη Αγ.Θαλαλαίου - Μελάνων Μέλανες Λ Ι Β Α Ι Γλινάδο Γαλανάδο Ποταµιά Μύλοι Άνω Αγ. Αρσένιος Βίβλος 268 Κάτω Μέση Τσικκαλαρειό Χείµαρρος Χαλκείο Καλόξυλος Ακάδηµοι Κεραµείο Λεκάνη Λιβαδιού αµαριώνας Φιλότιο Λεκάνη Ποταµιάς - Χαλκείου 0 500 1500 1000 2000 Σχήµα 1 : Υπολεκάνες της υπό µελέτη λεκάνης Οι γεωλογικοί σχηµατισµοί που απαντώνται στις υπολεκάνες στις οποίες διακρίνεται η υπό µελέτη λεκάνη (Σχήµα 1), είναι οι εξής: Στη λεκάνη Ποταµιάς Χαλκείου απαντώνται κυρίως σχιστόλιθοι, µιγµατίτες, αµφιβολίτες σε ποσοστό περίπου 86% ενώ στην υπόλοιπη έκταση υπάρχουν µάρµαρα. Η επιφανειακή εξάπλωση των διαφόρων πετρωµάτων στη λεκάνη Αγ. Θαλαλαίου Μελάνων είναι 17,5% µάρµαρα και 82,5% σχιστόλιθοι, µιγµατίτες, γρανοδιορίτες και αµφιβολίτες. Η υδρολογική λεκάνη του Λιβαδιού αποτελείται από γρανοδιορίτη ως γεωλογικό υπόβαθρο και αλλουβιακές αποθέσεις. Στο ανατολικό τµήµα, σε πολύ µικρή έκταση, εµφανίζονται µαρµαρυγιακοί και αµφιβολιτικοί σχιστόλιθοι, µάρµαρα, µάργες, κροκαλοπαγή και ψαµµίτες. Όσον αφορά στο υδρογεωλογικό καθεστώς της περιοχής µελέτης, σηµειώνεται ότι δεν διατίθενται εκτεταµένα στοιχεία για το σύνολο της λεκάνης, παρά µόνο για την υπολεκάνη του Λιβαδιού που αποτελεί έναν αλλουβιακό παράκτιο υδροφόρο ορίζοντα µε υποβαθισµένα
ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά λόγω των υπεραντλήσεων για αρδευτικούς σκοπούς που πραγµατοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή. Λειτουργούν 4 µετεωρολογικοί σταθµοί, µε βάση τα δεδοµένα των οποίων και χρήση της µεθόδου επιφανειακής προέκυψε η µέση υπερετήσια επιφανειακή βροχόπτωση 518mm. 3. ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΜΗΝΙΑΙΑ Υ ΑΤΙΚΑ ΙΣΟΖΥΓΙΑ Για την προσοµοίωση της απόκρισης της λεκάνης στην βροχόπτωση που δέχεται, δηλαδή τον υπολογισµό των επιφανειακών απορροών, έχουν αναπτυχθεί διάφορα υδρολογικά µοντέλα δηλαδή µαθηµατικές αναπαραστάσεις των φυσικών διαδικασιών που πραγµατοποιούνται στη λεκάνη µε εισόδους µετεωρολογικά δεδοµένα και έξοδο την επιφανειακή απορροή. Σύµφωνα µε τα συλλεγµένα στοιχεία, στη λεκάνη ενδιαφέροντος δεν υπάρχουν επιφανειακές εισροές (Ι) ενώ µπορεί να γίνει η υπόθεση ότι δεν υπάρχουν ούτε υπόγειες εισροές (G). Επίσης δεν υπάρχουν επιφανειακοί ταµιευτήρες αλλά και οι υπόγειοι θεωρούνται αµελητέοι µε συνέπεια η µεταβολή στην αποθήκευση S να οφείλεται στην µεταβολή της εδαφικής υγρασίας της σχετικά ανώτερης επιφάνειας. Τέλος, οι χιονοπτώσεις στη νήσο Νάξο είναι αµελητέες και περιλαµβάνονται στην µελετηµένη βροχόπτωση. Η εξίσωση που εφαρµόζεται τελικά στην υπό µελέτη λεκάνη για την περίοδο 1955 56 έως 2000 2001 σε ετήσια βάση είναι της µορφής: Q = P - E όπου: Ε: η πραγµατική εξατµισοδιαπνοή P: οι συνολικές κατακρηµνίσεις στην επιφάνεια της λεκάνης Q: το συνολικό υδατικό πλεόνασµα = επιφανειακή απορροή στην έξοδο + βαθιά διήθηση. Για την εφαρµογή του παραπάνω µοντέλου ετήσιου υδατικού ισοζυγίου χρησιµοποιήθηκαν οι ετήσιες επιφανειακές βροχοπτώσεις, οι οποίες εκτιµήθηκαν µε χρήση της µεθόδου Thiessen. Η εκτίµηση της πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής πραγµατοποιήθηκε µε τις µεθόδους Turk, Coutagne και Ol Dekop. Η δυνητική εξατµισοδιαπνοή υπολογίστηκε µε χρήση των εξισώσεων Penman Monteith και Thornthwaite. Κρίθηκαν ορθότερα και πλησιέστερα στη πραγµατικότητα τα αποτελέσµατα της µεθόδου Thornthwaite, τα οποία χρησιµοποιήθηκαν για την εξαγωγή των τιµών της πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής στην εξίσωση Ol Dekop. Οι τιµές της µέσης ετήσιας πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής που
προέκυψαν από την εφαρµογή των παραπάνω µεθόδων καθώς επίσης και η µέση ετήσια επιφανειακή βροχόπτωση και θερµοκρασία παρουσιάζονται στο Σχήµα 1. Πραγµατική Εξάτµιση, Βροχόπτωση (mm) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 20,0 19,5 19,0 18,5 18,0 17,5 17,0 16,5 16,0 Θερµοκρασία ( ο C) 0 15,5 1955-56 1957-58 1959-60 1961-62 1963-64 1965-66 1967-68 1969-70 1971-72 1973-74 1975-76 1977-78 1979-80 1981-82 1983-84 1985-86 1987-88 1989-90 1991-92 1993-94 1995-96 1997-98 1999-00 Υδρολογικό Έτος Turk Coutagne Ol'Dekop (Penman) Ol'Dekop (Thornthwaite) T P Σχήµα 2 : Πραγµατική ετήσια εξάτµιση, επιφανειακή βροχόπτωση και µέση ετήσια θερµοκρασία περιόδου 1955-2001 Στο Σχήµα 2 που ακολουθεί παρουσιάζεται η συνολική ετήσια καθώς και η µέση υπερετήσια απορροή της µεγαλύτερης, σε έκταση (Ε = 64,1km 2 ) και σηµαντικότερης από άποψη υδατικών διαθεσίµων και αναγκών, Λεκάνης της νήσου Νάξο. Ετήσια Απορροή Λεκάνης Απορροή Q(m 3 /s) 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Μέση υπερετήσια απορρoή 0,21m 3 /s 1955-56 1957-58 1959-60 1961-62 1963-64 1965-66 1967-68 1969-70 1971-72 1973-74 1975-76 1977-78 1979-80 1981-82 1983-84 1985-86 1987-88 1989-90 1991-92 1993-94 1995-96 1997-98 1999-00 Υδρολογικό Έτος Σχήµα 3: Ετήσια Απορροή Λεκάνης περιόδου 1955-56 έως 2000-2001
Όπως προκύπτει από την παρατήρηση του παραπάνω σχήµατος, η µέση υπερετήσια απορροή είναι της τάξης των 0,21m 3 /s, δηλαδή ιδιαίτερα χαµηλή, αποτέλεσµα που αναµενόταν, λαµβάνοντας υπόψη ότι η Νάξος, ως νησί των Κυκλάδων δε διαθέτει υδρογραφικό δίκτυο µόνιµης ροής αλλά µόνο χειµαρρικές απορροές που παρατηρούνται την υγρή περίοδο. Η µέγιστη τιµή απορροής (0,72m 3 /s) εµφανίζεται το υδρολογικό έτος 1981-82 ενώ η ελάχιστη (0,01m 3 /s) το1989-90. Συγκρίνοντας τις παραπάνω τιµές µε την ετήσια επιφανειακή βροχόπτωση συµπεραίνεται ότι συµπίπτουν µε το υγρότερο και ξηρότερο αντίστοιχα υδρολογικό έτος της περιόδου 1955-2001. Όσον αφορά στα µηνιαία υδατικά ισοζύγια του νησιού, στην παρούσα εργασία επιλέγεται να χρησιµοποιηθεί το απλό µοντέλο υδατικού ισοζυγίου κατά τον Thornthwaite, που στηρίζεται στην βασική εξίσωση του υδατικού ισοζυγίου µιας υδρολογικής λεκάνης. Τα αποτελέσµατα του µοντέλου, δηλαδή οι εκτιµηµένες µηνιαίες επιφανειακές απορροές της Λεκάνης για τα 46 υδρολογικά έτη (1955-56 έως 2000-2001) για τα οποία κατέστη δυνατή η συλλογή και επεξεργασία των απαιτούµενων δεδοµένων, παρουσιάζονται στα σχήµατα που ακολουθούν. Μηνιαία Απορροή Λεκάνης 2,50 Ιαν-81 Απορροή (m 3 /s) 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Οκτ-55 Οκτ-57 Οκτ-59 Οκτ-61 Οκτ-63 Οκτ-65 Οκτ-67 Οκτ-69 Οκτ-71 Οκτ-73 Οκτ-75 Οκτ-77 Οκτ-79 Οκτ-81 Οκτ-83 Οκτ-85 Οκτ-87 Οκτ-89 Οκτ-91 Οκτ-93 Οκτ-95 Οκτ-97 Οκτ-99 2,27m 3 /s Μήνας Σχήµα 4 : Μηνιαία Απορροή Λεκάνης περιόδου 1955-56 έως 2000-2001 Το εύρος τιµών των µηνιαίων απορροών κυµαίνεται από 0,0m 3 /s έως 7,2m 3 /sec. Η µέγιστη απορροή, όπως προέκυψε από το µοντέλο Thornthwaite, σηµειώθηκε τον µήνα Ιανουάριο του έτους 1981. Το εν λόγω έτος σύµφωνα µε το µοντέλο ετήσιου υδατικού ισοζυγίου που αναπτύχθηκε παραπάνω, παρουσιάζει την υψηλότερη ετήσια συνολική απορροή.
Στο διάγραµµα που ακολουθεί έχουν σχεδιαστεί οι µηνιαίες τιµές της επιφανειακής βροχόπτωσης P n (mm) καθώς επίσης και οι τιµές της πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής E n (mm) και της απορροής Q An (mm), όπως αυτές προκύπτουν από το µοντέλο του Thornthwaiteκαι οι γραµµές τάσεις καθεµίας από τις παραπάνω παραµέτρους. Μηνιαία Απορροή, Βροχόπτωση, Εξάτµιση 350 100 Βροχόπτωση, Εξάτµιση (mm) 300 250 200 150 100 50 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Απορροή (mm) 0 0 Οκτ-55 Νοε-57 εκ-59 Ιαν-62 Φεβ-64 Απρ-68 Μαϊ-70 Ιουλ-74 Αυγ-76 Σεπ-78 Οκτ-80 Νοε-82 εκ-84 Ιαν-87 Φεβ-89 Απρ-93 Μαϊ-95 Μαρ- Ιουν- Μαρ- Ιουν- Ιουλ-99 Αυγ-01 Μήνας P E Q Γραµµική (Q ) Γραµµική (P) Γραµµική (E) Σχήµα 5 : Μηνιαία Απορροή, Πραγµατική Εξάτµιση και Επιφανειακή Βροχόπτωση λεκάνης ενδιαφέροντος περιόδου 1955-2001 Η µέγιστη τιµή της εξάτµισης παρατηρείται τον Απρίλιο του έτους 1975 και ισούται µε 202 mm. Από το παραπάνω σχήµα παρατηρείται ότι η βροχόπτωση και η απορροή παρουσιάζουν ταυτόχρονα τις µέγιστες και ελάχιστες τιµές τους. Μέση µηνιαία απορροή 0,50 Απορροή (m 3 /s) 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 ΟΚΤ ΝΟΕ ΕΚ ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΪ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ Μήνας Σχήµα 6: Μέσες µηνιαίες απορροές σε m 3 /s
Οι µηδενικές τιµές της απορροής κατά τη θερινή περίοδο που φαίνονται στο παραπάνω σχήµα έρχονται σε απόλυτη συµφωνία µε την υφιστάµενη κατάσταση, αφού όπως προαναφέρθηκε, στη λεκάνη ενδιαφέροντος παρατηρούνται µόνο χειµµαρικές απορροές κατά την υγρή περίοδο του έτους. Η µέση µηνιαία απορροή µεγιστοποιείται τον Φεβρουάριο και στη συνέχεια µειώνεται και µηδενίζεται το Μάιο. 4. MEDWATER MODEL Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, χρησιµοποιείται το MedWater Model, το οποίο αποτελεί το τελικό αποτέλεσµα της ερευνητικής εργασίας MedWater Policy, στο πλαίσιο του προγράµµατος INCO MED της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κύριος σκοπός του µοντέλου MedWater είναι να επιτρέψει στους χρήστες την ανάλυση της υφιστάµενης κατάστασης των υδατικών πόρων µέσω µίας ολοκληρωµένης προσέγγισης και οπτικοποίησης των αποτελεσµάτων µε ποιοτικό και ποσοτικό τρόπο, µε αριθµητικά αποτελέσµατα και διαγράµµατα. Το µοντέλο προσδιορίζει το υφιστάµενο υδατικό ισοζύγιο (water balance) µιας περιοχής αλλά και τη µελλοντική του εξέλιξη, χρησιµοποιώντας ένα έτος αναφοράς για την εισαγωγή των στοιχείων και στη συνέχεια πραγµατοποιείται ο υπολογισµός των µελλοντικών αποτελεσµάτων. Το MedWater παρέχει πλήρη δυνατότητα τροποποίησης των υποθέσεων και δοκιµής διαφορετικών µελλοντικών σεναρίων και δεν αποσκοπεί στην ακριβή πρόβλεψη αλλά στην ανάλυση υποθετικών ερωτήσεων. Το µοντέλο MedWater αποτελείται από διάφορα προγράµµατα που το καθένα από αυτά συγκροτείται από υποπρογράµµατα. Το κάθε υποπρόγραµµα απαιτεί στοιχεία, όπως τα καταναλούµενα κυβικά µέτρα νερού, τον αριθµό των καταναλωτών, συγκεκριµένες καταναλώσεις, το ποσοστό απόδοσης των δικτύων κλπ. Τα κύρια προγράµµατα είναι τα εξής: - Το µοντέλο των ιαθέσιµων Υδατικών Πόρων (Water Supply Module) για την εκτίµηση των διαθέσιµων υδατικών πόρων και αυτών που τελικά παρέχονται από τα δίκτυα διανοµής. - Το µοντέλο των Απαιτούµενων Ποσοτήτων Νερού (Water Demand Module), που χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό των υδατικών αναγκών τόσο των οικονοµικών όσο και των τοπικών δραστηριοτήτων (τουρισµός, γεωργία, αστική χρήση, βιοµηχανία) της περιοχής ενδιαφέροντος. Ως έτος αναφοράς θεωρήθηκε το 2001 ενώ ως έτη πρόβλεψης τέθηκαν το 2011 και το 2021, για τα οποία κατασκευάστηκαν σενάρια µε διάφορα κριτήρια. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρατηρείται ότι το υδατικό ισοζύγιο του έτους 2001 από την εφαρµογή του MedWater, προκύπτει πλεονασµατικό σε ετήσια βάση και συγκεκριµένα
την υγρή περίοδο υπάρχει περίσσευµα της τάξης των 7,7 η ποσότητα αυτή µειώνεται στα 0,33 10 5 10 6 m 3 και τα υδατικά διαθέσιµα τα 13 10 6 m 6 10 6 m 3 και κατά την ξηρή περίοδο m 3. Οι συνολικές ετήσιες ανάγκες ξεπερνούν τα 3.
Πίνακας 1 : Υδατικό Ισοζύγιο Υγρής και Ξηρής Περιόδου Λεκάνης για το έτος 2001 DEMAND Naxos WET season (m 3 ) 2001 DRY season (m 3 ) agriculture 313.687 3.901.825 municipal 317.419 319.163 Municipal (access =100%) 317.419 319.163 Breeding 146.608 147.414 Breeding (access =100%) 183.260 184.267 SUPPLY Industry 0 0 Tourism 1.269 41.885 TOTAL 778.983 4.410.286 Surface water 5.963.400 670.600 Groundwater 2.500.000 4.000.000 Treated wastewater 0 0 Desalination 0 0 Import 55.500 69.000 TOTAL 8.518.900 4.739.600 SUPPLY DEMAND 7.739.917 329.314 Για το έτος αναφοράς 2011, διατηρούνται οι ρυθµοί αύξησης του πληθυσµού, των τουριστικών καταλυµάτων και της κτηνοτροφίας όπως έχουν τεθεί παραπάνω κατά το στήσιµο του µοντέλου για το έτος αναφοράς 2001. Επίσης υποθέτουµε ότι η εξέλιξη της γεωργίας στη Νάξο αναµένεται να ακολουθήσει τη γενική τάση του αγροτικού τοµέα στην Ελλάδα, δηλαδή µία σταδιακή µείωση η οποία θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη των λιγότερο γόνιµων εκτάσεων (δηλαδή των µη αρδευόµενων) και στροφή του πληθυσµού στην ενασχόληση µε πιο ελκυστικές δραστηριότητες που εγγυώνται υψηλότερο εισόδηµα και λιγότερη εργασία, όπως ο τουρισµός. Εποµένως τα στοιχεία που σχετίζονται µε τη γεωργία παραµένουν ως έχουν. Γίνονται όµως οι παρακάτω υποθέσεις: Αύξηση του συντελεστή απόδοσης των δικτύων ύδρευσης σε 75% Αύξηση της ποσότητας εισερχόµενου στη λεκάνη νερού κατά 700% λόγω της λειτουργίας του φράγµατος της Φανερωµένης Μείωση της άντλησης των υπόγειων αποθεµάτων κατά 10% και διάθεση του 60% της αντλούµενης ποσότητας στην ύδρευση Αύξηση της κατανάλωσης ανά κάτοικο σε 200lt/day από 180 lt/day Αύξηση του ποσοστού πρόσβασης στο δίκτυο υδροδότησης των οικόσιτων ζώων σε 100%
Στο σχήµα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι υδατικές ανάγκες και τα υδατικά διαθέσιµα των ετών 2001 και 2011 και στο Σχήµα 8φαίνονται τα µηνιαία υδατικά ισοζύγια του 2011. b Present 3.500.000 b Future water : Demand & Supply 2001 Demand 2011 Demand 2001 Supply 2011 Supply 3.000.000 2.500.000 2.000.000 m^3 1.500.000 1.000.000 500.000 0 JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEP OCT NOV DEC Σχήµα 7: Μηνιαίες υδατικές καταναλώσεις και διαθέσιµα των ετών 2001 2011 (MedWater) 2.500.000 b C BALANCE 2011 Irrigation 2011 Drinking 2011 Total 2.000.000 1.500.000 1.000.000 m 3 500.000 0-500.000-1.000.000 JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEP OCT NOV DEC Σχήµα 8 : Μηνιαίο Υδατικό Ισοζύγιο έτους 2011 (MedWater Model) Όσον αφορά στο έτος 2021 πραγµατοποιήθηκαν παρόµοιες παραδοχές µε αυτές του 2011. Τέλος παρουσιάζεται ένας συγκριτικός Πίνακας µε τα κυριότερα αποτελέσµατα του µοντέλου για τα έτη 2001, 2011, 2021.
Πίνακας 2 : Κύρια αποτελέσµατα µοντέλου MedWater 2001 2011 2021 Ανάγκες Γεωργικές 4.215.512 4.678.261 4.924.168 Αστικές 636.582 641.156 591.705 Κτηνοτροφικές 294.022 388.278 473.309 Τουριστικές 43.154 75.492 98.601 Αποθέµατα Επιφανειακά 6.634.000 6.634.000 6.634.000 Υπόγεια 6.500.000 5.850.000 5.200.000 Εισερχόµενες ποσότητες 124.000 996.000 996.000 Ισοζύγιο 8.069.231 7.696.811 6.742.217 Στο σχήµα που ακολουθεί απεικονίζεται η συνολική ετήσια ποσότητα νερού που µένει αχρησιµοποίητη και εκρέει από την λεκάνη ενδιαφέροντος. Παρατηρείται τάση µείωσης των υδατικών πόρων, γεγονός που αναµενόταν διότι η ανάπτυξη του τουρισµού, η αύξηση του πληθυσµού και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου δηµιουργούν πρόσθετες ανάγκες σε νερό και κατά συνέπεια προκαλούν την υπερεκµετάλλευση των φυσικών πόρων. 8.200.000 8.000.000 7.800.000 7.600.000 m 3 7.400.000 7.200.000 7.000.000 6.800.000 6.600.000 2001 2006 2011 2016 2021 Έτος Σχήµα 10 : Ετήσια υδατικά αποθέµατα που αποµένουν αχρησιµοποίητα \ Από την εφαρµογή του µοντέλου στη µεγαλύτερη λεκάνη απορροής της νήσου Νάξου για το έτος αναφοράς 2001, χρησιµοποιώντας στοιχεία που συλλέχθηκαν από τους αρµόδιους φορείς και υπηρεσίες, συµπεραίνονται τα εξής:
Οι απαιτούµενες ποσότητες για την κάλυψη τόσο των αρδευτικών όσο και των υδρευτικών αναγκών αυξάνονται και αποκτούν τις µέγιστες τιµές τους την ξηρή περίοδο του έτους. Οι συνολικές ανάγκες ανέρχονται σε 5 10 6 m 3 και τα υδατικά διαθέσιµα σε 13 10 6 m 3. Το ετήσιο υδατικό ισοζύγιο προκύπτει πλεονασµατικό αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει και σε µηνιαία βάση. Οι διαθέσιµες ποσότητες νερού δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών των καλλιεργειών την ξηρή περίοδο του έτους (Απρίλιος Σεπτέµβριος). Οι µέγιστες αρδευτικές ανάγκες παρατηρούνται τον Απρίλιο και οι αντίστοιχες υδρευτικές τους µήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Σε αντίθεση, οι διαθέσιµοι υδατικοί πόροι µεγιστοποιούνται το µήνα Μάρτιο και παραµένουν ανεκµετάλλευτοι στο µεγαλύτερο ποσοστό τους. Το µοντέλο MedWater εκτιµώντας τους Ετήσιους Υδατικούς Πόρους (Annual Water Resources), τους Χρησιµοποιούµενους ενδεχοµένως Υδατικούς Πόρους (Potentially Utilizable Water Resource), Αξιοποιηµένους Υδατικούς Πόρους (Developed Water Resource), την Καθαρή Ποσότητα Υδροδότησης (Effective Water Supply), την Αποδιδόµενη Εκροή (Committed Outflow) και τη Μη Αποδιδόµενη Εκροή (Uncommitted Outflow) καταλήγει στο συµπέρασµα ότι πραγµατοποιείται ετήσια υπεράντληση. Όσον αφορά στα έτη πρόβλεψης 2011 και 2021, πραγµατοποιήθηκαν παραδοχές που βασίζονται στη λειτουργία του φράγµατος της Φανερωµένης και κατά συνέπεια στην αύξηση της εισερχόµενης ποσότητας νερού στη λεκάνη µελέτης, στη βελτίωση των δικτύων υδροδότησης και τη µείωση του συντελεστή απωλειών, στην πρόσβαση ολόκληρης της κτηνοτροφικής δραστηριότητας στα δίκτυα, στην αύξηση της ηµερήσιας κατανάλωσης σε 200lt και την µείωση των αντλήσεων από τα υπόγεια νερά. Η εφαρµογή του µοντέλου για τα έτη αυτά καταλήγει στο γενικό συµπέρασµα της ανεπάρκειας των υδατικών πόρων ιδιαίτερα για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών την ξηρή περίοδο του έτους, διότι η αύξηση της ζήτησης οδηγεί σε ταυτόχρονη µείωση και εξάντληση του ετήσιου υδατικού περισσεύµατος. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι η ποιότητα και αξιοπιστία των αποτελεσµάτων του µοντέλου είναι απόλυτα συνυφασµένη µε την εγκυρότητα των δεδοµένων που εισάγονται σε αυτό. Στην παρούσα διπλωµατική εργασία πραγµατοποιήθηκαν εκτιµήσεις και παραδοχές για την ποσότητα και ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών διαθεσίµων λόγω έλλειψης πραγµατικών στοιχείων και µετρήσεων από τις αρµόδιες υπηρεσίες.