ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ(ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις ή ερωτήσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση. A1. Ο προσανατολισμός της αντιγραφής είναι α. 5 3 και στους δύο κλώνους β. 3 5 και στους δύο κλώνους γ. 5 3 στον ένα κλώνο και 3 5 στον άλλο δ. τυχαίος σε κάθε κλώνο Α2. Για τα 23 χρωμοσώματα ενός ανθρώπινου γαμέτη ισχύει α. ότι 10 είναι μητρικής προέλευσης, 10 είναι πατρικής και ένα τυχαίας β. ότι 22 είναι μητρικής και ένα πατρικής προέλευσης, αφού αυτό καθορίζει το φύλο γ. ότι συνήθως άλλα είναι μητρικής και άλλα πατρικής προέλευσης δ. καθετί από τα παραπάνω Α3. Το νουκλεόσωμα αποτελεί τη βασική μονάδα οργάνωσης της χρωματίνης α. στους προκαρυωτικούς οργανισμούς β. στους ιούς γ. στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς δ. σε όλους τους παραπάνω οργανισμούς Α4. Κατά την έκφραση του οπερονίου της λακτόζης στο βακτήριο E. coli, όταν γίνεται απουσία λακτόζη ς, παράγονται α. 1 μόριο mrna και 1 είδος πολυπεπτιδικής αλυσίδας β. 2 μόρια mrna και 4 είδη πολυπεπτιδικών αλυσίδων γ. κανένα μόριο mrna και καμία πολυπεπτιδική αλυσίδα δ. 1 μόριο mrna και 3 είδη πολυπεπτιδικών αλυσίδων ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α5. Ο χαρακτήρας γραμμή τριχοφυΐας χωρίς κορυφή στον άνθρωπο καθορίζεται από αλληλόμορφο γονίδιο α. επικρατές αυτοσωμικό β. επικρατές φυλοσύνδετο γ. υπολειπόμενο φυλοσύνδετο δ. υπολειπόμενο αυτοσωμικό ΘΕΜΑ Β Β1. Τι ονομάζεται γενετικός κώδικας; (μονάδες 2) Γιατί ο γενετικός κώδικας χαρακτηρίζεται ως σχεδόν καθολικός και ποια είναι η πρακτική σημασία αυτής της ιδιότητάς του; (μονάδες 3) Β2. Πώς χρησιμοποιείται ο όρος αδελφές χρωματίδες και πώς μοιράζονται στα δύο νέα κύτταρα; Μονάδες 7 Β3. Τι ονομάζεται υβριδοποίηση νουκλεϊκών οξέων και πού εφαρμόζεται; Β4. Τα παρακάτω βήματα περιγράφουν την κατασκευή ανασυνδυασμένου φορέα κλωνοποίησης σε μια cdna βιβλιοθήκη. Να τοποθετήσετε τα βήματα στη σωστή σειρά, γράφοντας μόνο τον αντίστοιχο αριθμό. ΘΕΜΑ Γ 1. Εισαγωγή των δίκλωνων μορίων DNA σε φορέα κλωνοποίησης 2. Διάσπαση του mrna 3. Απομόνωση ολικού «ώριμου» mrna 4. Σύνθεση συμπληρωματικής αλυσίδας DNA 5. Σύνθεση συμπληρωματικής αλυσίδας cdna Γ1. Από δύο γονείς που πάσχουν μόνο από την κληρονομική ασθένεια Ι γεννιέται κορίτσι που δεν πάσχει από την κληρονομική ασθένεια Ι, αλλά πάσχει από την κληρονομική ασθένεια ΙΙ. Να εξηγήσετε τον τρόπο κληρονομικότητας της ασθένειας Ι (μονάδες 3), να εξηγήσετε τον τρόπο κληρονομικότητας της ασθένειας ΙΙ (μονάδες 3) και να γράψετε τους γονότυπους των γονέων (μονάδες 2). Τα γονίδια που καθορίζουν τις ασθένειες Ι και ΙΙ βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ2. Δίνεται το παρακάτω δίκλωνο τμήμα DNA το οποίο αντιγράφεται in vitro. 5 T A A G T A T A C T A A A C G A A Τ Τ C A T A T T A T 3 3 A T T C A T A T G A T T T G C T T A A G T A T A A T A 5 Κατά τη διάρκεια της αντιγραφής οι DNA πολυμεράσες ενσωματώνουν κατά λάθος στη θέση 12, απέναντι από το νουκλεοτίδιο Α (αδενίνη) το νουκλεοτίδιο C (κυτοσίνη), αντί του νουκλεοτιδίου T (θυμίνη). Το λάθος αυτό παραμένει και μετά το τέλος της αντιγραφής. α. Να γράψετε τα δίκλωνα τμήματα DNA που θα προκύψουν μετά το τέλος της αντιγραφής και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. β. Πόσα τμήματα DNA θα προκύψουν, αν μετά το τέλος της αντιγραφής προσθέσουμε στο μίγμα το ένζυμο EcoRΙ. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 11 Γ3. Μία πρωτεΐνη ενός ευκαρυωτικού κυττάρου αποτελείται από μία πολυπεπτιδική αλυσίδα 100 αμινοξέων. Το γονίδιο από το οποίο κωδικοποιήθηκε η πρωτεΐνη αποτελείται από πολύ περισσότερα νουκλεοτίδια από αυτά που κωδικοποιούν τα 100 αμινοξέ α. Να αναφέρετε τους λόγους αυτής της διαφοράς. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Δ Δ1. Σε ένα είδος εντόμου ένα γονίδιο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του ενζύμου Α, ενώ το αλληλόμορφό του δεν παράγει το ένζυμο Α. Ένα άλλο γονίδιο καθορίζει το χαρακτήρα «ανοιχτό χρώμα σώματος», ενώ το αλληλόμορφό του καθορίζει το «σκούρο χρώμα σώματος». Διασταυρώνεται ένα θηλυκό έντομο που παράγει το ένζυμο Α και έχει ανοιχτό χρώμα σώματος με ένα αρσεν ικό έντομο που παράγει το ένζυμο Α και έχει ανοιχτό χρώμα σώματος. Από τη διασταύρωση προκύπτουν: 600 θηλυκοί απόγονοι που παράγουν το ένζυμο Α και έχουν ανοιχτό χρώμα σώματος, 300 αρσενικοί απόγονοι που παράγουν το ένζυμο Α και έχουν σκούρο χρώμα σώματος και 300 αρσενικοί απόγονοι που παράγουν το ένζυμο Α και έχουν ανοιχτό χρώμα σώματος. ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Δίνονται: i. Για τον τρόπο κληρονόμησης των δύο χαρακτήρων ισχύει ο 2ος νόμος του Mendel. ii. Για τη σύνθεση του ενζύμου Α, τα άτομα που διασταυρώθηκαν είναι ετερόζυγα. iii. Το έντομο είναι διπλοειδής ευκαρυωτικός οργανισμός και το φύλο του καθορίζεται όπως στον άνθρωπο. α. Να γράψετε τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται το γονίδιο που δεν παράγει το ένζυμο Α. (μονάδες 2) Να γράψετε τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται το γονίδιο που καθορίζει το ανοιχτό χρώμα σώματος. (μονάδες 2) Μονάδες 4 β. Να αιτιολογήσετε τον τρόπο κληρονόμησης των παραπάνω χαρακτήρων, κάνοντας την κατάλληλη διασταύρωση ή τις κατάλληλες διασταυρώσεις. Δεν απαιτείται η διατύπωση των νόμων του Mendel. Δ2. Δίδεται μια αλληλουχία του rrna της μικρής υπομονάδας και ένα τμήμα μορίου βακτηριακού DNA, που κωδικοποιεί ένα πολυπεπτίδιο. AUGCCGUCAU ATGACGGCATATGCCCGGCATACATGATTGACGAATTCGC TACTGCCGTATACGGGCCGTATGTACTAACTGCTTAACCG α. Να γράψετε την αλληλουχία του μεταφραζόμενου τμήματος του mrna που μεταγράφεται από το παραπάνω τμήμα DNA. (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3) β. Να προσδιορίσετε τα άκρα της αλληλουχίας του rrna. (μονάδες 3) γ. Εάν κατά την αντιγραφή ο μη κωδικός κλώνος αντιγράφεται με ασυνεχή τρόπο, να γράψετε την αλληλουχία του πρωταρχικού τμήματος του κωδικού κλώνου, με μήκος οκτώ νουκλεοτιδίων. (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3 ) Μονάδες 13 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 2. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 3. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 14.15 π.μ. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ