Η µεγάλη άσκηση Των Kees Otten & Wim Das Μετάφραση: Μαρία Σµυρνή

Στην Ελβετία µια άσκηση βολών είναι µοναδικό γεγονός. Που αλλού µπορεί να βρει κανείς πεδίο βολής σε µια ορεινή περιοχή των Άλπεων; Το πεδίο βολής Ebenfluh κοντά στην Axalp είναι εξαιρετική τοποθεσία για εκπαίδευση για την Ελβετική Αεροπορία. Πέραν αυτού είναι ιδανική τοποθεσία για το θέαµα που προσφέρει σε επιλεγµένους θεατές. Αρχικά ήταν µόνο για επισή- µους και λίγους δηµοσιογράφους αλλά µε το πέρασµα του χρόνου έγινε ο παράδεισος των φωτογράφων, και οι φωτογραφίες είναι ενδιαφέρουσες. Η µεγάλη άσκηση Των Kees Otten & Wim Das Μετάφραση: Μαρία Σµυρνή

της Schweizer Luftwaffe

M [ Επίδειξη παρουσίας Με το πέρασµα ενός ακόµη χρόνου η άσκηση φαίνεται ότι συνεχίζει να πραγµατοποιείται σαν να µην υπάρχουν ερωτήµατα για το κόστος και την αναγκαιότητα. Όµως αν και υπάρχουν ερωτήµατα, οι αρχές φαίνεται πως ξέρουν τον τρόπο χειρισµού του θέµατος ενώπιον του λαού. Επικεντρωµένοι στην αντικατάσταση του F-5 tiger το όλο θέµα για τα µαχητικά jet τίθεται σε µια πιο ευρεία κλίµακα. Η Ελβετική αεροπορία (Schweizer Luftwaffe ) υπό τη διοίκηση του αντιπτεράρχου κ. Walter Knutti αντιµετωπίζει την υπόθεση απόσυρσης του τύπου και εντωµεταξύ πληροφορεί, συµβουλεύει, επιχειρηµατολογεί και διαπραγµατεύεται µε τους Ελβετούς πολιτικούς ώστε να καθορίσουν ποιο αεροπλάνο πρέπει να επιλεγεί προς αντικατάστασή του. Φαίνεται υποχρεωτική µια καλή παρουσίαση των λόγων για τους οποίους η Ελβετία χρειάζεται και- F/A-18C της Ελβετικής Αεροπορίας ενώ ελίσσεται στους ορεινούς όγκους που περιβάλλουν το πεδίο βολής του Ebenfluh Ελικόπτερο AS-332 Super Puma της Ελβετικής Αεροπορίας 50 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Σε όλη τη διάρκεια της Axalp 08 στρατιωτικά τµήµατα ήταν ανεπτυγµένα καταδεικνύοντας στους επισκέπτες τους χώρους από όπου θα µπορούσαν να παρακολουθήσουν την άσκηση Άσκηση πυρόσβεσης σε σενάριο αναγκαστικής προσγείωσης και φωτιάς σε αεροσκάφος F-5E νούριο αεροπλάνο και µάλιστα ποίων τύπων. Αρχίζει έτσι να διαφαίνεται ότι η Ελβετική Αεροπορία είναι ικανό εργαλείο και ότι η άσκηση Axalp είναι µια πολύ καλή διαφήµιση των ικανοτήτων τους. Εποµένως η άσκηση φέρει το ασυνήθιστο όνοµα «πτητική επίδειξη» σαν να θέλουν να τονίσουν εξ αρχής ότι είναι ένα γεγονός για το κοινό. Αλλά οι Ελβετοί είναι σοβαροί, γνωστοί για την ακρίβειά τους και ικανοί να διεξάγουν µια τέτοια άσκηση µε επίκεντρο το κοινό µέσα στα όρια ασφάλειας. [ Πιθανή Εµβέλεια Το πεδίο Βολής Ebenfluh βρίσκεται σε υψόµετρο 6.614 πόδια (2.321m). Για να φτάσει εκεί κάποιος µπορεί είτε περπατώντας, αν τολµήσει πεζοπορία 3 ωρών από το χωριό Axalp (ξεκινώντας νωρίς το πρωί ενώ είναι ακόµα σκοτάδι), είτε πρέπει να είναι τυχερός ώστε να προσκληθεί και να µεταφερθεί από τα Cougar της Ελβετικής Αεροπορίας ή τα Super Puma από το Meiringen. Σ αυτή την περίπτωση η πτήση διαρκεί έξι λεπτά αλλά πρέπει να επιλεγεί και προσκληθεί ανάµεσα σε σχεδόν 300 VIP ή ανάµεσα σε περίπου 30 διαπιστευµένους δηµοσιογράφους. Αλλά αξίζει τον κόπο! Και το F-5E Tiger και το F/A- Το βουνό Tschingel από όπου µπορούσε κάποιος να παρακολουθήσει τις πτήσεις των αεροσκαφών 18C που µετείχαν στην άσκηση εκτέλεσαν βολές χρησιµοποιώντας θερµοβολίδες (flares) για την αποφυγή εχθρικών αντιαεροπορικών βληµάτων. Εκτός όµως από προσοµοιούµενες αφέσεις βοµβών τα µαχητικά εκτέλεσαν και πραγµατικές βολές πυροβόλου σε στόχους από πορτοκαλί ύφασµα σχεδόν 6 µέτρων σε µήκος. Στο κέντρο του πεδίου υπάρχει πύργος ελέγχου και αυτό το σηµείο ονοµάζεται «Ebenfluh». Από εδώ οι στόχοι µπορούν να παρατηρηθούν σε κοντινή απόσταση αλλά για λόγους ασφαλείας παρακολουθείται όλη η περιοχή του διαδρόµου. Οι θεατές δεν βρίσκονται µόνο στο Ebenfluh αλλά και σε µια άλλη τοποθεσία που ονοµάζεται «Tschingel» στην κορυφή βουνού µε δυνατότητα λήψης φωτογραφιών σε διάφορες γωνίες και συνθήκες φωτισµού. Το πιο περίεργο σηµείο είναι εκεί γιατί πίσω υπάρχει µόνο ένας µικρός φράκτης και ένας πολύ απότοµος γκρεµός πολλών δεκάδων µέτρων! Ένα τρίτο σηµείο βρίσκεται λίγο παρακάτω στην κοιλάδα και ονοµάζεται «Brau», ευκολότερης πρόσβασης αν και δεν περνούν από κει όλα τα αεροσκάφη. Τα δύο σηµεία παρατήρησης που βρίσκονται υψηλότερα και αυτό που είναι πιο ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 51

χαµηλά συνδέονται µε ένα µικρό µονοπάτι. Και από τις δύο κατευθύνσεις τα µαχητικά θα πλησιάσουν ξαφνικά πάνω από το µονοπάτι ερχόµενα από το πουθενά και θα περάσουν το πεδίο βολής. Τα αεροσκάφη ξεκινούν την έξοδό τους από το Payerne ή το Meiringen στο βόρειο τµήµα του πεδίου από την κατεύθυνση της Brienzersee ή από τη Sion στο Νότο στο Ελβετικό Καντόνι Wallis. Οι πιλότοι ενηµερώνονται επακριβώς για την πτήση τους και πρέπει να εντοπίσουν το στόχο και σε πολύ λίγο χρόνο να κάνουν την επίθεσή τους. Οι διαδικασίες είναι πολύ αυστηρές για την αποφυγή κινδύνου από σφαίρες σε λανθασµένες κατευθύνσεις. Ψάχνοντας για το κατάλληλο ύψος, τη γωνία επίθεσης και τη στόχευση σε συγκεκριµένους στόχους, οι πιλότοι φέρνουν το αεροσκάφος σε πολύ ελκυστικά σηµεία για φωτογράφηση. Τα πολύ γρήγορα περάσµατα µε τα αεροσκάφη σε φόντο από τείχη βράχων απαιτούν υψηλές φωτογραφικές ικανότητες. εν είναι απλό γεγονός ένα αερο- 52 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Αεροσκάφος F-5E Tiger II. Η αντικατάσταση των αεροσκαφών στις τάξεις της Ελβετικής Luftwaffe πρόκειται να γίνει µε ένα από τα Rafale, Typhoon ή Gripen Τα F/A-18C συνιστούν σήµερα την αιχµή του δόρατος της Ελβετικής Αεροπορίας. Τριάντα τρία αεροσκάφη του τύπου αξιοποιούνται σήµερα στις πολεµικές µοίρες. Αεροσκάφη και ελικόπτερα στο πλαίσιο της AXALP 08 έκαναν επιδείξεις ακροβατικών αλλά και εκκένωσης πολιτών από φυσικές καταστροφές σκάφος που πλησιάζει µετά από βοµβαρδισµό στην κοιλάδα ενώ βρίσκεται σε ανάστροφη θέση. Όταν βοµβαρδίζουν τα µαχητικά, µερικές φορές οπτικά φαίνονται ότι χάνονται στα τοιχώµατα του βουνού, αλλά αυτό είναι οφθαλµαπάτη. Οι Άλπεις είναι πιο µακριά από ότι φαίνονται. Ωστόσο, είναι θαυ- µάσια η πτητική επίδειξη των ελβετών πιλότων! Μετά το τέλος των προσβολών, η Ελβετική οµάδα επίδειξης Patrouille de Suisse κάνει ένα πέρασµα για το κοινό. Αυτοί οι πιλότοι συµ- µετέχουν µόνο σε ακροβατικές φιγούρες κατά τη διάρκεια του σόου και πρέπει να διαθέτουν ικανότητες στην επίθεση όπως οι άλλοι πιλότοι. Ανάµεσα στις εξόδους ελικόπτερα Super Puma µεταφέρουν κοινό πάνω κάτω, και το παλιότερο Alouette III πραγµατικά ξεδιπλώνεται ακόµα πολύ καλά για την ανύψωση όλων των ειδών υλικών από το Meiringen στο Ebenfluh και πίσω. Επισηµαίνοντας τους κανόνες ασφαλείας αναφέρουµε ότι τα εισιτήρια πρέπει να επιστραφούν µε την έξοδο για την µέτρηση των ατόµων που επιστρέφουν. Έχει δυσκολίες το ταξίδι στο Ebenfluh. Για παράδειγµα η πρωϊνή επίδειξη την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου ήταν άκρως επιτυχη- µένη µε καλές καιρικές συνθήκες. Εν τούτοις, οι συνθήκες στα ψηλά βουνά µπορούν να αλλάξουν ραγδαία και δραµατικά. Η απογευµατινή επίδειξη ακυρώθηκε γιατί οµιχλώδη σύννεφα δηµιουργήθηκαν ανάµεσα στις Άλπεις και αυτό θα καθιστούσε την άσκηση πολύ επικίνδυνη για τους πιλότους και τους επισκέπτες σ αυτές τις αναλογικά στενές κοιλάδες. Έχοντας περπατήσει τρεις ώρες για να ακούσει κανείς ότι πρέπει απλά να επιστρέψει ξανά πίσω δεν αποτελεί αστείο, αλλά, το ρίσκο για την ακύρωση κάποιου κοµµατιού της άσκησης είναι πάντα εκεί. Η ασφάλεια προηγείται για την Ελβετική Αεροπορία και ακόµα και σε περιπτώσεις ραγδαίας επιδείνωσης εκκενώνουν τους πρώτους πεζοπόρους επισκέπτες µε ελικόπτερο για την αποφυγή χειρότερων σεναρίων. Φυσικά οι ασκήσεις Axalp δεν περιλαµβάνουν µόνο τον βοµβαρδισµό µε όπλα από αεροσκάφη. Είναι επίσης µια άσκηση και µε άλλες πλευρές όπως την µεταφορά (εκκένωση) µεγάλων οµάδων ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 53

ατόµων, µεταφορά υλικών από ελικόπτερα, ανεφοδιασµών εν δράση (λήψη καυσίµου ενώ τα στροφεία είναι σε λειτουργία) ακόµα και την πυροσβεστική που ήταν ικανή να σώσει έναν τραυµατισµένο πιλότο ο οποίος έκανε αναγκαστική προσγείωση µε το F-5 Tiger στο Payerne και έπρεπε να απελευθερωθεί από το πιλοτήριό του. Σαν άσκηση όλα αυτά φυσικά Παράλληλα, φύλακες, αστυνοµία, αστικές γραµµές βοηθείας για όλους τους συµµετέχοντες, είναι ο κατάλληλος τρόπος να ανακαλύψει κάποιος αν όλες οι οµάδες είναι καλά συντονισµένες µεταξύ τους και που χρειάζεται να γίνουν βελτιώσεις. [ Εναέριος Έλεγχος Μετά την θεαµατική εµφάνιση του αεροσκάφους στην «πτητική επίδειξη» η αεροπορία θα επικεντρωθεί πάλι στο θέµα της αντικατάστασης. H Ελβετία απέσυρε στο παρελθόν µαχητικά όπως το απαρχαιωµένο Hawker Hunter και το Mirage III. Τα µαχητικά αεροσκάφη που είναι σε υπηρεσία σήµερα είναι 33 F/A-18 Hornets και ένας αριθµός F-5E Tiger II (κάπου 54) που αποσύρονται σταδιακά όµως, ενώ υπάρχει το ερώτηµα αν χρειάζεται άλλο µαχητικό ή αν είναι αρκετά τα 33 Hornets. Η απάντηση είναι όχι, σύµφωνα µε αυτούς που κατανοούν πόσο πολύτιµη είναι η ουδέτερη κατάσταση της Ελβετίας. Οι κριτικοί λένε ότι οι Ελβετοί δεν έχουν φυσικούς εχθρούς και είναι απίθανο γειτονικές χώρες να εισβάλλουν στο έδαφος της Ελβετίας. Από την άλλη πλευρά µια χώρα χωρίς υπόβαθρο στον τοµέα της άµυνας µπορεί, ενδέχεται τουλάχιστον, να αντιµετωπίσει δυσκολίες. Ο έλεγχος του εναέριου χώρου είναι καλό παράδειγµα. Με τέσσερα Hornets σε επαγρύπνηση 14 ωρών, άγνωστα ίχνη στον εναέριο χώρο µπορούν να αναχαιτιστούν µέσα σε λίγα λεπτά. Πόσα αεροσκάφη χρειάζονται για να λειτουργεί το σύστηµα; Ειδικοί θεωρούν ότι χρειάζονται τουλάχιστον 66 αλλά καλύτερα θα ήταν να υπήρχαν 75. Η αεροπορία συγκρίνει τα τριάντα ετών F-5E µε ένα Ford Capri και τα ηλεκτρονικά που έχουν µε έναν υπολογιστή µε δισκέττες για να επισηµάνει πόσο απηρχαιωµένο θεωρείται το αεροσκάφος σύµφωνα µε τα σηµερινά δεδοµένα. Ο τύπος δεν µπορεί να επιχειρεί σε όλες τις καιρικές συνθήκες ή τη νύχτα και η δυνατότητα αυτή πρέπει να θεωρηθεί σαν ξεπερασµένη. Ο Αρχηγός του Στρατού Roland Nef ανέφερε τις 295 «αποστολές» ελέγχου του αεροσκάφους, από τις οποίες 23 «αποστολές» ή αναχαιτίσεις έδειξαν ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά στον αέρα. Η φύλαξη του εναέριου χώρου έχει στις µέρες µας έναν πιο περίπλοκο χαρακτήρα µε την πιθανότητα τροµοκρα-

νή να παρέχει το ίδιο υψηλό επίπεδο βοηθείας είτε εντός της χώρας είτε όταν είναι απαραίτητο ή ζητείται εκτός της Ελβετίας. Και ας είµαστε ειλικρινείς, υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι και απειλές που άλλες χώρες αντιµετωπίζουν. Ένοπλες συγκρούσεις κάπου στην Ευρώπη που µπορεί να αναδυθούν άξαφνα και να κλιµακωθούν απροειδοποίητα, φυσικές και τεχνικές καταστροφές, βίαιοι εξτρεµισµοί, τροµοκρατία, ηλεκτρονικός πόλεµος κλπ. Φυσικά, δεν είναι δυνατό, ούτε απαραίτητο, να διατηρείται µια 24/7 επαγρύπνηση για πιθανές µελλοντικές καταστάσεις πολέµου. Αλλά ο στρατός και η αεροπορία πρέπει να συντηρούν τις δυνάµεις τους και την τεχνογνωσία τους για την περίπτωση απειλής. Τα µαχητικά αεροσκάφη σ αυτή την περίπτωση µπορεί να παίξουν το µεγαλύτερο ρόλο στην φύλαξη και υπεράσπιση του εναέριου χώρου. Μην ξεχνάτε ότι η Ελβετία είναι µια ορεινή χώρα. Τα Hornets για παράδειγµα είναι ικανά να επιθεωρούν µεγάλες επιφάνειες εδάφους από ψηλά, µε τα συστήµατα ραντάρ τους να έχουν τη δυνατότητα ελέγχου τόσο του εναέριου χώρου όσο και του εδάφους. Super Puma ενώ εκτελεί άφεση θερµοβολίδων τικών επιθέσεων ή την κυκλοφορία περισσότερων διαφορετικών ειδών µικρών αεροσκαφών όπως το UAV ή το ανεµοπλάνο χωρίς επικοινωνία, προκαλώντας έτσι κίνδυνο στις εναέριες κυκλοφορίες. Η Ελβετία από τη µία θέλει να διατηρήσει την ουδετερότητά της αλλά από την άλλη θα αποφύγει να γίνει ένα «όχι και τόσο ισχυρό νησί» στην Ευρώπη. Ανάµεσα σε άλλες χώρες θέλει να διατηρεί το ίδιο επίπεδο δύναµης και ικανοτήτων, να είναι ικα- [ TTE O Οµοσπονδιακός Σύµβουλος Mr. Schmid δήλωσε ότι η Αεροπορία είναι πολύ σηµαντική και την ίδια στιγµή οι πολιτικοί θα επιχειρήσουν να συζητήσουν µε αυτούς που τυχόν υποφέρουν και διαµαρτύρονται για την ηχορύπανση που προκαλείται από τα αεροσκάφη, θα τους εξηγήσουν και θα µείνουν σε επικοινωνία µαζί τους. Η αντικατάσταση του Tiger (TTE or Tiger Teil Ersatz) είναι σε εξέλιξη και η αξιολόγηση των πιθανών αντικαταστατών δροµολογείται. Γίνονται συζητήσεις µε τις EADS, Dassault και Saab ενώ αρχικά στη λίστα των υπήρχε και η Boeing. Η τελευ- 56 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ταία επισήµως ακυρώθηκε σαν επιλογή στις 30 Απριλίου 2008 και έτσι η επιλογή θα γίνει ανάµεσα στο Typhoon, το Rafale ή το Gripen. Η επιλογή αγοράς Ρωσικών αεροσκαφών απορρίφθηκε για τον ίδιο λόγο που η Ισπανία αγόρασε Hornets και όχι Mig-29 fulcrums για παράδειγµα. Τα Ρωσικά αεροσκάφη είναι ίσως πιο φθηνά, αλλά χρειάζονται πολύ µεγαλύτερη συντήρηση και ανταλλακτικά, που ίσως αποτελέσουν πρόβληµα µελλοντικά. Όταν το Gripen, το Rafale και το Eurofighter είναι διαθέσιµα σαν EC-635 και Cougar πραγµατοποιούσαν πτήσεις µεταφοράς επισήµων Τα Allouete III παρά την ηλικία τους ήταν παρόντα και αυτά στην άσκηση AXALP 08 πολύ οικονοµικά, αξιόπιστα και χρειάζονται χαµηλότερου κόστους συντήρηση, δεν χρειάζεται να προσθέτουµε νέες απαιτήσεις στη λίστα. Μια σηµαντική πτυχή στην αξιολόγηση των υποψήφιων αεροσκαφών, κάτι που ίσως σε άλλες χώρες δε γίνεται τόσο ενδελεχώς είναι και το παραγόµενο επίπεδο θορύβου. Ένα µαχητικό εν τέλει θα παράγει θόρυβο, αλλά µελετώντας τις γεωγραφικές θέσεις των αεροδροµίων, τις ώρες πτήσης και το γεγονός ότι -συγκρινόµενο µε το F-5 τα προηγµένα ηλεκτρονικά του και η τεχνολογία καθιστούν εφικτή την δράση µε µικρότερο αριθµό αεροσκαφών, γεγονός που µειώνει τον µέσο όρο. Οι Ελβετοί ψάχνουν για µια φόρµουλα συνεργασίας εστιάζοντας την προσοχή τους και σε άλλες «µικρές χώρες» στην Ευρώπη όπως το Βέλγιο, τη Φιλανδία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία και στο πως αυτές οι χώρες, που πρακτικά αντιµετωπίζουν το ίδιο επίπεδο «απειλών» µε το δικό τους, οδηγούνται στην επίλυση των δικών τους θεµάτων αµυντικής θωράκισης. Ειδικά η τελευταία έχει παραγγείλει 85 JSF που είναι καλό κριτήριο µέτρησης των αναγκών τους. Ευτυχώς όταν ένας από τους προαναφερόµενους τύπους µπει σε υπηρεσία στην Ελβετική Αεροπορία η άσκηση στην Axalp θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Θα γεννήσει µια νέα σειρά από υπέροχες φωτογραφίες αεροσκαφών. ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 57