υςτήματα κατανομήσ κρατικών επιχορηγήςεων ςτισ Περιφέρειεσ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΣΡΟ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ ΕΘΝΙΚΗ ΦΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ υςτήματα κατανομήσ κρατικών επιχορηγήςεων ςτισ Περιφέρειεσ Θεςμικό Πλαίςιο και νομοθεςία για τα οικονομικά των Δευτεροβάθμιων ΟΣΑ. υςτήματα και κριτήρια κατανομήσ, αξιολόγηςη, προτάςεισ. πουδαςτήσ: Χιλοβαςιλόπουλοσ Αναςτάςιοσ Σμήμα: Οικονομικήσ Διαχείριςησ Επιβλέπων καθηγητήσ: απουνάκησ Αναςτάςιοσ ΣΑΤΡΟ ΕΠΣΕΜΒΡΙΟ 2011

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ζ παξνχζα εξγαζία πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο ηνπ Σκήκαηνο Οηθνλνκηθήο Γηαρείξηζεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο κε επηβιέπσλ θαζεγεηή ηνλ θ. Αλαζηάζην απνπλάθε. Ο βαζηθφο ζθνπφο ηεο ήηαλ ε κειέηε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηα νηθνλνκηθά ησλ Πεξηθεξεηψλ φπσο έρεη δηακνξθσζεί κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ Ν.3852/2010 θαη ε αλάιπζε θη αμηνιφγεζε θξηηεξίσλ θαηαλνκήο ησλ απηνηειψλ πφξσλ ζηηο Πεξηθέξεηεο. Γηαλχνπκε έλα κεηαβαηηθφ ζηάδην θαηά ην νπνίν ε δηνηθεηηθή δνκή ζηελ Διιάδα αιιάδεη νπζηαζηηθά κέζσ ηεο ζπγρψλεπζεο Γήκσλ, ηεο θαηάξγεζεο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ, ηεο κεηαηξνπήο ησλ 13 δηνηθεηηθψλ Πεξηθεξεηψλ ζε νξγαληζκνχο β βαζκνχ απηνδηνίθεζεο θαη ηεο εγθαζίδξπζεο ησλ 7 Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ ζηελ ζέζε ησλ πξψελ θξαηηθψλ Πεξηθεξεηψλ. Σα πξψηα θεθάιαηα ηεο εξγαζίαο έρνπλ ζθνπφ λα πεξηγξάςνπλ ηελ λενζχζηαηε πεξηθεξεηαθή απηνδηνίθεζε θαη ην νηθνλνκηθφ ηεο ζχζηεκα. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο δνκήο ηνπ νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ Πεξηθεξεηψλ πξνζεγγίδνληαη κέζα απφ ηελ αλάιπζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηνπο Ο.Σ.Α. β βαζκνχ. ην δεχηεξν κέξνο, επηρεηξείηαη ε θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ θξηηεξίσλ θαηαλνκήο απηνηειψλ πφξσλ. Παξάιιεια παξνπζηάδνληαη ηα πην ζεκαληηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα θάζε έλα απφ απηά ηα θξηηήξηα. Σειηθψο,, δεκηνπξγήζεθε κηα κήηξα απνηειεζκάησλ θαηά ηε κειέηε πεξίπησζεο κε ηελ εηζαγσγή δηαθνξεηηθψλ ζπληειεζηψλ ζηάζκηζεο. 6 ζελάξηα θαηαλνκήο πφξσλ ζηηο Πεξηθέξεηεο, 3 γηα ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο θαη 3 γηα ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο. Οη δηαθνξέο πνπ παξαηεξήζεθαλ ζηελ θαηαλνκή ησλ απηνηειψλ πφξσλ αλά ζελάξην, ηέζεθαλ ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή πφξσλ ζηηο Πεξηθέξεηεο γηα ην 2011 (Ηαλνπάξηνο- Αχγνπζηνο). θνπφο ππήξμε ε κειέηε θξηηεξίσλ θαη ζπζηεκάησλ θαηαλνκήο, ν εληνπηζκφο ειιείςεσλ ή ζηξεβιψζεσλ θαη ε ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ. 1

ABSTRACT The present study was carried out in the context of the thesis of the Department of Financial Management of the National School for Public Administration and Local Government under the supervision of Mr. Anastasios Sapounakis. Its main purpose was to study the institutional framework of the economic system of Regions, as it has been formed after the enactment of N.3852/2010 and to analyze and evaluate the allocation criteria of the main subsidy to the Regions. We are in a transitional phase in which the administrative structure in Greece is changing substantially through the merge of municipalities, the abolition of prefectures, the conversion of 13 administrative regions to Local Government Authorities and the establishment of 7 devolved administrations in the position of the former state Regions. The first chapters of the work aim to describe the newly formed regional government and its economic system. The main features of the structure of the economic system of Regions emerge through the analysis of the institutional framework for Local Government of second degree(regional Government). In the second part it is attempted to record and analyze the major criteria which are used in order to allocate the main subsidy to the Regions. Meanwhile, some of the most important statistics for each of these criteria are being presented. Ultimately, a result matrix was created during the case study by introducing different weighting factors to the criteria.6 scenarios were constructed in order to allocate the main subsidy to the Regions, 3 for investment expenditure and 3 for operating costs.the observed differences in the allocation of the main subsidy generated per scenario,were compared with the actual allocation for 2011 (January- August). The aim was to study criteria and allocation systems, to identify deficiencies or distortions and to compare the results. 2

ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΕΩΝ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ Α.Δ.Π.= Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Δ.Δ.= Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Δ.Σ.Α.Α.= Διιεληθή Δηαηξεία Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Π.= Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δ..Π.Α. = Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο Δ..Τ.Δ. = Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδαο Κ.Α.: Κσδηθφο Αξηζκφο Κ.Α.Π: Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη Κ.Δ.Γ.Κ.Δ.= Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο θ. θ. Α.Δ.Π.= θαηά θεθαιήλ Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Κ.Τ.Α.= Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε Ν.= Νφκνο Ν.Α.= Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Ν.Π.Γ.Γ.= Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ο.Δ.Τ.= Οξγαληζκφο Δζσηεξηθήο Τπεξεζίαο Ο.Σ.Α.= Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο παξ.= παξάγξαθνο Π.Γ.= Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Π.Γ.Δ.= Πξνυπνινγηζκφο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ Π.Α. = Πεξηθεξεηαθή Απηνδηνίθεζε Π.Δ.= Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα.Α.Σ.Α.= πιινγηθή Απφθαζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Σ.Α.= Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Σ.Γ.Α.= Σνπηθά Γεκφζηα Αγαζά Τ.Α.= Τπνπξγηθή Απφθαζε Τπ.Οηθ.=Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ ΤΠ.Δ.Α.Ζ.Γ.= Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Απνθέληξσζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Φ.Δ.Κ. = Φχιια Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο Φ.Δ.Φ.Ν.Π.= Φφξνο Δηζνδήκαηνο Φπζηθψλ θαη Ννκηθψλ Πξνζψπσλ Φ.Π.Α. = Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1 ABSTRACT... 2 ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΕΩΝ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 4 ΕΙΑΓΩΓΗ... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΘΕΜΟ ΣΗ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ... 11 1.1 Η ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ Ω ΠΟΛΙΣΕΙΑΚΟ ΘΕΜΟ... 11 1.2 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ... 12 1.3 Η ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ... 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΟ ΝΕΟ ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ (Ν.3852/2010) ΓΙΑ ΣΟΤ Ο.Σ.Α. Βϋ ΒΑΘΜΟΤ... 16 2.1 Η ΜΕΣΑΒΑΗ ΣΟ ΔΙΟΙΚΗΣΙΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΟΤ ΚΑΛΛΙΚΡΑΣΗ (Ν.3852/2010)... 16 2.2 ΛΟΓΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΗ ΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ω Βϋ ΒΑΘΜΟ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ... 17 2.3 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ... 19 2.4 ΑΡΜΟΔΙΟΣΗΣΕ... 22 2.4.1 ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ... 25 2.5 ΟΡΓΑΝΙΜΟΙ ΕΩΣΕΡΙΚΗ ΤΠΗΡΕΙΑ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ... 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ... 30 3.1 ΓΕΝΙΚΑ... 30 3.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ... 32 3.2.1 ΒΑΙΚΟΙ ΣΟΧΟΙ ΚΑΣΑΡΣΙΗ ΣΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΓΙΑ ΣΟ 2011... 32 3.2.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2011... 33 3.2.3 ΣΤΠΟ ΠΡΟΤΠΟΛΟΓΙΜΟΤ... 34 3.2.4 ΚΑΣΑΡΣΙΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΣΗΣΩΝ... 36 4

3.2.5 ΟΙ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΕ ΚΑΙ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΑΠΑΝΕ ΒΑΕΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ... 37 3.3 ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ... 38 3.4 ΒΑΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ... 39 3.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΤΓΙΑΝΗ -ΠΙΣΟΛΗΠΣΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ... 40 3.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ ΣΗ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ... 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΟΙ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΙ ΣΗΝ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ... 42 4.1 Ο ΘΕΜΟ ΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΗ... 42 4.2 ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΩΝ... 43 4.3 ΚΕΝΣΡΙΚΟΙ ΑΤΣΟΣΕΛΕΙ ΠΟΡΟΙ... 44 4.3.1 ΟΙ Κ.Α.Π. ΣΙ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΕΙ... 45 4.3.2 ΟΙ Κ.Α.Π. ΣΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΕΙ... 47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΚΑΠ... 48 5.1 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΑΚΣΙΚΩΝ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΩΝ ΠΡΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΣΗ... 48 5.2 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΚΡΙΣΗΡΙΩΝ... 49 5.2.1 Ειςαγωγή... 49 5.2.2 Ανάλυςη κριτηρίων... 50 1. ΠΛΗΘΤΜΟ... 50 2. ΠΤΚΝΟΣΗΣΑ ΠΛΗΘΤΜΟΤ... 54 3. ΜΕΣΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΤΜΟΤ... 55 4.ΖΚΣΑΗ... 59 5. ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ... 61 6. ΑΝΕΡΓΙΑ... 64 7.ΑΠΟΚΛΙΗ ΑΠΟ ΣΟ ΜΕΟ ΟΡΟ ΑΝΕΡΓΙΑ... 68 8.ΤΠΟΔΟΜΕ-ΑΝΑΠΣΤΞΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ... 69 5

9.ΚΑΣΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ... 69 10. ΕΛΑΧΙΣΟ ΚΟΣΟ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ... 71 11. ΚΑΣΑ ΚΕΦΑΛΗ ΙΔΙΩΣΙΚΕ ΑΠΟΣΑΜΙΕΤΕΙ... 72 12. ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΣΤΟ - ΒΑΣΟΣΗΣΑ... 73 13. ΙΧ ΑΝΑ 100 ΚΑΣΟΙΚΟΤ... 75 14. ΕΠΙΚΕΠΣΕ... 75 15. ΖΟΔΑ ΣΕΛΩΝ ΟΧΗΜΑΣΩΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑΒΙΒΑΗ... 76 16. ΠΛΗΘΤΜΟ ΑΣΟΜΩΝ ΜΕΣΑΞΤ 15 ΚΑΙ 65 ΕΣΩΝ... 76 17.ΔΗΜΟΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΩΝ ΟΣΑ... 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΤΣΗΜΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΩΝ Κ.Α.Π.... 78 6.1 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ... 80 6.2 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ... 81 6.3 ΤΝΣΕΛΕΣΕ ΣΑΘΜΙΗ... 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ... 84 7.1 ΤΣΗΜΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ Κ.Α.Π. ΓΙΑ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΑΠΑΝΕ... 85 7.1.1 ΕΝΑΡΙΑ... 87 ΕΝΑΡΙΟ 1... 87 ΕΝΑΡΙΟ 2... 89 ΕΝΑΡΙΟ 3... 90 7.2 ΤΣΗΜΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ Κ.Α.Π. ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΕ ΔΑΠΑΝΕ... 94 ΕΝΑΡΙΟ 1... 95 ΕΝΑΡΙΟ 2... 97 ΕΝΑΡΙΟ 3... 98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8:ΓΕΝΙΚΑ ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ-ΠΡΟΣΑΕΙ... 102 6

ΠΙΝΑΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΗ... 104 ΠΙΝΑΚΕ... 104 ΓΡΑΦΗΜΑΣΑ... 105 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 106 ΠΡΩΣΟΓΕΝΕΙ ΠΗΓΕ... 106 Νομοθετικό Πλαίςιο... 106 Τπουργικζσ Αποφάςεισ Κατανομήσ Πόρων... 107 Επίςημα Εγγραφα / Μελζτεσ... 109 ΒΙΒΛΙΑ... 110 ΔΙΑΔΙΚΣΤΑΚΕ ΠΗΓΕ... 110 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ... 111 ΠΙΝΑΚΑ 1: Σαξινόμηςη Αρμοδιοτήτων Περιφερεικήσ Αυτοδιοίκηςησ... 111 ΠΙΝΑΚΑ 2: ΑΡΙΘΜΟ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ βαςει ο.ε.υ.... 121 7

ΕΙΑΓΩΓΗ θνπφο ηεο εξγαζίαο ήηαλ λα αλαιπζεί ε νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία ησλ δεπηεξνβάζκησλ Ο.Σ.Α. ζχκθσλα κε ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην πνπ εηζάγεη ην πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» πνπ δηέπεη ηελ νηθνλνκηθή δηνίθεζε ησλ ΟΣΑ β βαζκνχ, θαζψο θαη λα αλαιπζνχλ ηα θξηηήξηα ζχκθσλα κε ηα νπνία θαηαλέκνληαη νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη ζηηο 13 πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο. Μέζα απφ απηή ηελ αλάιπζε δηαθαίλεηαη ε αλαγθαηφηεηα δεκηνπξγίαο ζπζηεκάησλ θαηαλνκήο ψζηε νη πφξνη λα δηνρεηεχνληαη ζηελ πεξηθεξεηαθή απηνδηνίθεζε κε ηξφπν νξζνινγηθφ θαη δίθαην. Ζ κείσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ απαηηεί ηελ ελδειερή έξεπλα θξηηεξίσλ πξηλ ηελ θαηαλνκή ησλ επηρνξεγήζεσλ ζηηο πεξηθέξεηεο θαζψο νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (Κ.Α.Π.) απνηεινχλ κηα ζεκαληηθή νηθνλνκηθή πεγή ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θη επελδπηηθνχ ηνπο θφζηνπο. Ζ παξνχζα εξγαζία έρεη σο ζηφρν ζην πξψην κέξνο λα παξνπζηάζεη ην ζεζκηθφ πιαίζην φπσο δηακνξθψλεηαη γηα ηα νηθνλνκηθά ηεο δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο κε ην Ν.3852/20120 δίλνληαο ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ θαηαλνκή ηεο ηαθηηθήο επηρνξήγεζεο ησλ Κ.Α.Π πξνο ζηηο Πεξηθέξεηεο, γηα ηελ θάιπςε ησλ πνιπάξηζκσλ αλαγθψλ ηνπο. Όζνλ αθνξά ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο, πεξηιακβάλεη ηελ παξνπζίαζε θαη ηελ αλάιπζε ησλ θξηηεξίσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαλνκή ησλ απηνηειψλ πφξσλ απφ ηελ θεληξηθή εμνπζία ζηελ απηνδηνίθεζε θαζψο θαη ηελ κειέηε πεξίπησζεο θαηά ηελ νπνία εθαξκφδνληαη δηαθνξεηηθνί ζπληειεζηέο ζηάζκηζεο αλά θξηηήξην. ηφρνο ηνπ δεχηεξνπ κέξνπο ήηαλ λα δεκηνπξγεζεί έλα ζχζηεκα θαηαλνκήο πφξσλ θαη λα ζπγθξηζνχλ ηα απνηειέζκαηά ηνπ κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. γηα ηνπο 8 πξψηνπο κήλεο ηνπ 2011. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία αλά θξηηήξην γηα θάζε Πεξηθέξεηα απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία θαζψο θαη νη κεληαίεο ππνπξγηθέο απνθάζεηο πνπ εθδφζεθαλ κέζα ζην 2011 θη αθνξνχζαλ ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. αλά Πεξηθέξεηα. Χο κέζν γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ησλ πεξηθεξεηψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην εηδηθφ ινγηζκηθφ excel, φπνπ θαη δεκηνπξγήζεθε κήηξα γηα ηελ θαηαλνκή επηρνξεγήζεσλ γηα ιεηηνπξγηθνχο θαη επελδπηηθνχο ζθνπνχο. Ζ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ απνηππψλεηαη ζε πίλαθεο, γξαθήκαηα θαη δηαγξάκκαηα πνπ βνεζνχλ παξαζηαηηθά ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπιιέρζεθαλ θαη ηελ εμαγσγή νξζψλ ζπκπεξαζκάησλ. Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο, ζπλνςίδεηαη ζηε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ ζρεηηθψλ κε ην ζέκα ζπγγξακκάησλ θαη ζηελ άληιεζε ζηνηρείσλ απφ ην δηαδίθηπν. 8

Ο ηξφπνο αλάπηπμεο ηεο εξγαζίαο έγηλε κε ηνλ εμήο ηξφπν: Παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ηνπ λένπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ησλ Ο.Σ.Α. β βαζκνχ κε πεξηζζφηεξν βάξνο ζηελ νηθνλνκηθή ηνπο δηνίθεζε Παξνπζίαζε θη αλάιπζε πηζαλψλ θξηηεξίσλ θαηαλνκήο ησλ απηνηειψλ πφξσλ πγθέληξσζε ζηαηηζηηθψλ κεηξήζηκσλ ζηνηρείσλ απφ έγθπξεο πεγέο γηα θάζε Πεξηθέξεηα Δπηινγή θξηηεξίσλ θαη ζπληειεζηψλ ζηάζκηζεο γηα ηε δεκηνπξγία ζπζηήκαηνο θαηαλνκήο, βάζεη ησλ πξφζθαησλ ζηνηρείσλ πνπ ήηαλ δπλαηφ λα ζπγθεληξσζνχλ θαη βάζεη παιαηφηεξσλ θαηαλνκψλ πξνο ηελ Ν.Α. Δθαξκνγή πξαθηηθνχ παξαδείγκαηνο κε ηελ ζηνηρεηνζέηεζε πηζαλψλ ζελαξίσλ κεηά απφ απμνκείσζε ησλ ζπληειεζηψλ ζηάζκηζεο. Δμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ - πξνηάζεηο εκεηψλεηαη φηη θαηά ηελ αλεχξεζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ παξνπζηάζζεθαλ ειιείςεηο κε απνηέιεζκα λα πεξηνξίδεηαη ε επηινγή θξηηεξίσλ θαηαλνκήο θαηά ηελ δεκηνπξγία ησλ ζελαξίσλ. Γλψκνλαο θαηά ηελ επηινγή ησλ θξηηεξίσλ απνηέιεζε ε ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ ηνπ 2011 ψζηε ε κειέηε πεξίπησζεο λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην έγθπξε. Ζ ππφζεζε εξγαζίαο απηήο ηεο πηπρηαθήο ζηεξίρζεθε ζην γεγνλφο φηη ε επηινγή ησλ θξηηεξίσλ θαη ησλ ζπληειεζηψλ βαξχηεηαο πνπ νξίδνληαη γηα θάζε έλα απφ απηά, επεξεάδεη ην χςνο ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ πνπ θαηαλέκνληαη ζε θάζε Πεξηθέξεηα κέζσ ησλ Κ.Α.Π. Σα ζελάξηα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ κειέηε πεξίπησζεο, θαηαζθεπάζηεθαλ έηζη ψζηε λα εμεηαζηεί ν ηξφπνο πνπ ρνξεγνχληαη νη νηθνλνκηθνί πφξνη ζηηο πεξηθέξεηεο κέζα απφ έλα ζχζηεκα θαηαλνκήο. Σα απνηειέζκαηα ζπζρεηίζηεθαλ κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή πφξσλ γηα ηνπο 8 πξψηνπο κήλεο ηνπ 2011 γηα ηελ εμαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ. ην ππώηο θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ν ζεζκφο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο κέζσ κηαο ζχληνκεο ηζηνξηθήο αλαδξνκήο θη αθνινπζεί ζπγθξηηηθή πξνζέγγηζε ηεο επξσπατθήο πεξηθεξεηαθή απηνδηνίθεζεο. ην δεύηεπο κεθάλαιο παξνπζηάδεηαη ην ζεζκηθφ πιαίζην θαη νη θπξηφηεξεο αιιαγέο πνπ επήιζαλ κε ην Ν.3852/2010 (87 Α ΦΔΚ) γηα ηνπο Ο.Σ.Α. Β βαζκνχ ελψ επίζεο παξνπζηάδνληαη ηα πεξηθεξεηαθά φξγαλα θαη νη αξκνδηφηεηεο ηνπο κέζσ κηαο δηαθνξεηηθήο θαηεγνξηνπνίεζήο ηνπο. Γηα ην ζρεκαηηζκφ νινθιεξσκέλεο άπνςεο γχξσ απφ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ Πεξηθεξεηψλ, παξαηίζεηαη ε αλάιπζε ηεο δηάξζξσζεο ησλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο, βάζεη ησλ Οξγαληζκψλ Δζσηεξηθήο Τπεξεζίαο. ην ηπίηο κεθάλαιο παξνπζηάδεηαη ε νηθνλνκηθή δηνίθεζε ζηνπο ΟΣΑ Β βαζκνχ φπσο 9

δηακνξθψλεηαη κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ 3852/2010. Σν ηέηαπηο κεθάλαιο επηθεληξψλεηαη ζην ζεζκφ ησλ επηρνξεγήζσλ πνπ απνδίδνληαη ζηελ δεπηεξνβάζκηα απηνδηνίθεζε, κε ηδηαίηεξε αλαθνξά ζηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο Πφξνπο. ην πέμπηο κεθάλαιο γίλεηαη ε αλάιπζε ησλ θξηηεξίσλ πνπ ιακβάλνληαη ππφθε θαηά ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. κε ηαπηφρξνλε πάξάζεζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ γηα ηελ θαιπηεξε θαηαλφεζή ηνπο. ην έκηο κεθάλαιο γίλεηαη παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ηεο δεκηνπξγίαο ελφο ζπζηήκαηνο θαηαλνκήο πφξσλ βάζεη κεηαηξνπήο ησλ ζηαηηζηηθψλ δεηθηψλ δηάθνξσλ θξηηεξίσλ γηα θάζε Πεξηθέξεηα ζε πνζνζηηαίεο αλαινγίεο. ηε ζπλέρεηα ζην έβδομο κεθάλαιο πεξηιακβάλεηαη ε κειέηε πεξίπησζεο θαηά ηελ νπνία θαηαζθεπάδνληαη 6 ππνζεηηθά ζελάξηα κε δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα ζπκκεηνρήο θάζε Πεξηθέξεηαο ζηελ θαηαλνκή πφξσλ. Αθνινπζεί ζχγθξηζε θάζε ζελαξίνπ κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή πφξσλ ηνπ 2011. Σέινο, ζην όγδοο κεθάλαιν πεξηιακβάλνληαη ηα γεληθά ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ ηφζν απφ ην ζεσξεηηθφ ηκήκα ηεο εξγαζίαο φζν θη απφ ηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ηεο κειέηεο πεξίπησζεο. 10

ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΘΕΜΟ ΣΗ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ 1.1 Η ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ Ω ΠΟΛΙΣΕΙΑΚΟ ΘΕΜΟ Ζ απηνδηνίθεζε απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν αλάκεζα ζηνπο πνιίηεο θαη ηελ θξαηηθή εμνπζία. Δδξαηψλεη ην δεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα αθνχ ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο εγγχηεηαο δηαρεηξίδεηαη ηηο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο ππνζέζεηο. Ζ παξνπζία ηνπ άξζξνπ 102 ηνπ πληάγκαηνο εληζρχεη ην ζεζκφ ηεο απηνδηνίθεζεο κε ην ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ κε αλάινγε κεηαβίβαζε νηθνλνκηθψλ πφξσλ. Σν θξάηνο απνηειεί κηα δχζθακπηε κεραλή πνπ δελ κπνξεί λα ιακβάλεη απνθάζεηο γηα φια ηα δεηήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ ζε θάζε πεξηνρή, γη απηφ θαη ε εθρψξεζε εμνπζίαο ζε ηνπηθά θαη πεξηθεξεηαθά φξγαλα θαζίζηαηαη απνιχησο αλαγθαία. Σν άξζξν 102 επαθξηβψο νξίδεη φηη: 1. Ζ δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ αλήθεη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πξψηνπ θαη δεχηεξνπ βαζκνχ. Τπέξ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζπληξέρεη ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο γηα ηε δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. Νφκνο θαζνξίδεη ην εχξνο θαη ηηο θαηεγνξίεο ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ, θαζψο θαη ηελ θαηαλνκή ηνπο ζηνπο επί κέξνπο βαζκνχο. Με λφκν κπνξεί λα αλαηίζεηαη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ε άζθεζε αξκνδηνηήησλ πνπ ζπληζηνχλ απνζηνιή ηνπ Κξάηνπο. 2. Οη νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο έρνπλ δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα. Οη αξρέο ηνπο εθιέγνληαη κε θαζνιηθή θαη κπζηηθή ςεθνθνξία, φπσο λφκνο νξίδεη. 3. Με λφκν κπνξεί λα πξνβιέπνληαη γηα ηελ εθηέιεζε έξγσλ ή ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ή ηελ άζθεζε αξκνδηνηήησλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο αλαγθαζηηθνί ή εθνχζηνη ζχλδεζκνη νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πνπ δηνηθνχληαη απφ αηξεηά φξγαλα. 4. Σν Κξάηνο αζθεί ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο επνπηεία πνπ ζπλίζηαηαη απνθιεηζηηθά ζε έιεγρν λνκηκφηεηαο θαη δελ επηηξέπεηαη λα εκπνδίδεη ηελ πξσηνβνπιία θαη ηελ ειεχζεξε δξάζε ηνπο. Ο έιεγρνο λνκηκφηεηαο αζθείηαη, φπσο λφκνο νξίδεη. Πεηζαξρηθέο πνηλέο ζηα αηξεηά φξγαλα ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ 11

ζπλεπάγνληαη απηνδηθαίσο έθπησζε ε αξγία, επηβάιινληαη κφλν χζηεξα απφ ζχκθσλε γλψκε ζπκβνπιίνπ πνπ απνηειείηαη θαηά πιεηνςεθία απφ ηαθηηθνχο δηθαζηέο, φπσο λφκνο νξίδεη. 5. Σν Κξάηνο ιακβάλεη ηα λνκνζεηηθά, θαλνληζηηθά θαη δεκνζηνλνκηθά κέηξα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο απηνηέιεηαο θαη ησλ πφξσλ πνπ είλαη αλαγθαίνη γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο θαη ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο κε ηαπηφρξνλε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο θαηά ηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ απηψλ. Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηελ απφδνζε θαη θαηαλνκή, κεηαμχ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ησλ θφξσλ ή ηειψλ πνπ θαζνξίδνληαη ππέξ απηψλ θαη εηζπξάηηνληαη απφ ην Κξάηνο. Κάζε κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ απφ θεληξηθά ε πεξηθεξεηαθά φξγαλα ηνπ Κξάηνπο πξνο ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ζπλεπάγεηαη θαη ηε κεηαθνξά ησλ αληίζηνηρσλ πφξσλ. Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ είζπξαμε ηνπηθψλ εζφδσλ απεπζείαο απφ ηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. 1.2 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ζ καθξά ηζηνξία ηνπ ζεζκνχ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο αλαηξέρεη ζηελ επνρή ηνπ Κιεηζζέλε, ν νπνίνο ρψξηζε ηελ Αζελατθή Πνιηηεία ζε εθαηφ Γήκνπο. Ο θάζε Γήκνο είρε ηε δηθή ηνπ νλνκαζία, ηε δηθή ηνπ Γηνηθεηηθή Πεξηθέξεηα θαη ηα δηθά ηνπ άκεζα, εθιεγκέλα απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ, Γηνηθεηηθά Όξγαλα. Σν πξψην ζεζκηθφ πιαίζην γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, κεηά ηελ επαλάζηαζε ηνπ1821, απνηεινχλ νη Νφκνη 12/30 Απξηιίνπ1822, ηεο Α Δζληθήο πλέιεπζεο ηεο Δπηδαχξνπ «Πεξί Οξγαληζκνχ ησλ Διιεληθψλ Δπαξρηψλ» θαη ηεο 29εο Ννεκβξίνπ 1822 «Πεξί εθινγήο ησλ Παξαζηαηψλ». Οη βάζεηο φκσο γηα έλα απνθεληξσκέλν ζχζηεκα Γηνίθεζεο κπήθαλ ην 1828 απφ ηνλ Η. Καπνδίζηξηα, κε ηελ θαζηέξσζε ησλ Κνηλνηηθψλ θαη Δπαξρηαθψλ Γεκνγεξνληηψλ. Σν ζχζηεκα φκσο απηφ, ζηε θηινζνθία ηνπ, ήηαλ έλα ζχζηεκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κάιινλ, πνπ ηαπηηδφηαλ κε ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε, παξά έλα ζχζηεκα Απηνδηνίθεζεο. Με ην Νφκν ηεο 27εο Γεθεκβξίνπ 1833 «Πεξί ζπζηάζεσο ησλ Γήκσλ» θαζηεξψζεθε ν ζεζκφο ηνπ Γήκνπ. ηαζκφ ζηελ εμέιημε ηεο Σ.Α. ζηελ Διιάδα απνηειεί ν Νφκνο ΓΝΕ ηνπ 1912. Με ην Νφκν απηφ δηαηεξήζεθαλ νη Γήκνη θαη επαλήιζε ν ζεζκφο ηεο θνηλφηεηαο. Σν πξψην χληαγκα, πνπ αλαθέξεηαη νπζηαζηηθά ζε ζέκαηα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, είλαη απηφ ηνπ 1927. χκθσλα κε ην άξζξν 107 ην θξάηνο δηαηξείην ζε Πεξηθέξεηεο, κέζα ζηηο νπνίεο νη πνιίηεο ζα κπνξνχζαλ λα δηαρεηξίδνληαη απ επζείαο ηηο ηνπηθέο ππνζέζεηο πνπ ζα πξνζδηφξηδε ν Νφκνο. Οη Ο.Σ.Α. ζα έπξεπε λα είλαη ηνπιάρηζηνλ δχν βαζκψλ, φπνπ ηελ 12

πξψηε βαζκίδα ζα απνηεινχζαλ νη Κνηλφηεηεο. Σν 1935 επαλήιζε ε δνκή πνπ ίζρπε κε ηνλ Νφκν ΓΝΕ ηνπ 1912. Με ην χληαγκα ηνπ 1952 παξέκεηλε ε δνκή ακεηάβιεηε, ελψ κε ην χληαγκα ηνπ 1975 επαλήιζαλ νξηζκέλεο ζεκαληηθέο δηαηάμεηο. χκθσλα κε ην άξζξν 102 ηνπ πληάγκαηνο, ηελ πξψηε βαζκίδα απνηεινχλ νη Γήκνη θαη Κνηλφηεηεο, ελψ νη ππφινηπεο βαζκίδεο αθήλεηαη λα νξηζζνχλ κε λφκν. Σν χληαγκα νξίδεη, επίζεο, φηη ε Γηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ αλήθεη ζηνπο Ο.Σ.Α. θαη φηη νη Ο.Σ.Α. απνιακβάλνπλ Γηνηθεηηθή Απηνηέιεηα. Με ην Νφκν 2539/97, «Γηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ηνπ Καπνδίζηξηα», δεκηνπξγήζεθαλ ιηγφηεξνη θαη ηζρπξφηεξνη Γήκνη κε ππνρξεσηηθή ζπλέλσζε, πνπ ζπλέβαιε ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ Γηνηθεηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρψξαο καο θαη απφ 5.318 Κνηλφηεηεο θαη 457 Γήκνπο πνπ ππήξραλ, δεκηνπξγήζεθαλ, 914 Γήκνη θαη 120 Κνηλφηεηεο. Με ην αλαζεσξεκέλν χληαγκα ηνπ 2001 θαηνρπξψζεθαλ ζπληαγκαηηθά δχν βαζκνί απηνδηνίθεζεο αληί ηνπ ελφο, ρσξίο λα αλαθέξνληαη ξεηά νχηε νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο γηα ηνπο ΟΣΑ ηνπ πξψηνπ βαζκνχ, αιιά νχηε θαη ε λνκαξρηαθή απηνδηνίθεζε γηα ηνπο ΟΣΑ δεχηεξνπ βαζκνχ. Ζ θαηνρχξσζε απηή είλαη πεξηνξηζηηθή, θαζψο ν θνηλφο λνκνζέηεο δελ έρεη πιένλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζζέζεη επηπιένλ βαζκφ, κε απνηέιεζκα λα απνθιείεηαη πιένλ θάζε πξννπηηθή κειινληηθήο θαζηέξσζεο ηεο ηξηηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο. Σέινο, κε ην Ν.3852/2010 «Νέα Αξρηηεθηνληθή ηεο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο» θηάλνπκε ζηε ζεκεξηλή δνκή ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, φπνπ πιένλ ν πξψηνο βαζκφο πεξηνξίδεηαη ζε 325 αηξεηνχο Γήκνπο, ν δεχηεξνο ζε 13 αηξεηέο Πεξηθέξεηεο, ελψ ε θξαηηθή απνθέληξσζε πινπνηείηαη κέζσ ησλ 7 Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ. ηελ Διιάδα ην πνιηηηθφ θαη δηνηθεηηθφ ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη απφ ζπγθεληξσηηζκφ, αδηαθάλεηα, πειαηεηαθέο ζρέζεηο θαη άιια δηαζξσηηθά πξνβιήκαηα πνπ θάλνπλ εκθαλή ηελ αλεπάξθεηα πνπ ην δηαθξίλεη ζε πνιινχο ηνκείο.. Ζ γλψζε ηεο ηερλνινγίαο δελ αμηνπνηείηαη, ηα ειιείκκαηα κεγαιψλνπλ θαη ηα θαηλφκελα δηαθζνξάο πνιιαπιαζηάδνληαη. Ο Καιιηθξάηεο, πνπ αθνξά θαη ηηο 3 βαζκίδεο δηνίθεζεο, θαιείηαη λα δψζεη ιχζε ζηηο ρξφληεο παζήζεηο ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο κε ηελ ηφλσζε ηεο απνθέληξσζεο θαη ηε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ ζην πην θνληηλφ επίπεδν γηα ηνλ πνιίηε. Γηεπξχλεηαη θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ην πεδίν αξκνδηνηήησλ ησλ Γήκσλ ελψ νη Πεξηθέξεηεο απνθηνχλ λέν ξφιν, κε ελίζρπζε ησλ αλαπηπμηαθψλ ηνπο αξκνδηνηήησλ. Με ηελ παξνχζα κεηαξξχζκηζε ζηνπο ΟΣΑ β βαζκνχ 13

δηαζθαιίδεηαη θη εληζρχεηαη ε ζπκκεηνρή ηεο ειιεληθήο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ Δπξψπε ησλ Πεξηθεξεηψλ ελψ κε ηελ δεκηνπξγία ησλ 7 Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ αλαζπγθξνηείηαη ε απνθεληξσκέλε θξαηηθή δηνίθεζε. 1.3 Η ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ηελ Δπξψπε νη πεξηθέξεηεο θαηέρνπλ δηαθνξεηηθφ βαζκφ απηνλνκίαο. Κάπνηεο απνιακβάλνπλ κεγάιν βαζκφ απηνλνκίαο θαη είλαη θπξίσο νη ρψξεο κε νκφζπνλδα θξαηίδηα, φπσο ε Γεξκαλία θαη ε Απζηξία. Απηφ ηζρχεη επίζεο γηα ηηο ηζπαληθέο θνηλφηεηεο θαη ηηο ηηαιηθέο πεξηθέξεηεο. Οη ελ ιφγσ πεξηθέξεηεο έρνπλ λνκνζεηηθή εμνπζία, δηθή ηνπο θπβέξλεζε, απνθιεηζηηθέο αξκνδηφηεηεο θαη νηθνλνκηθή απηνλνκία ζε αληίζεζε κε ηα ππφινηπα επξσπατθά θξάηε πνπ έρνπλ κηθξφηεξν βαζκφ απηνλνκίαο, κφλν εθηειεζηηθή εμνπζία θη φρη λνκνζεηηθή, ελψ αξθεηέο αξκνδηφηεηεο εθηεινχληαη απφ ην θεληξηθφ θξάηνο. ε θάζε επξσπατθή ρψξα ππάξρνπλ ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο ελψζεηο πνπ εθπξνζσπνχλ αληίζηνηρα ηα ζπκθέξνληά ηνπο. Αλάινγα κε ηε ρψξα κπνξεί λα ππάξρεη έλσζε γηα θάζε επίπεδν, κηα έλσζε γηα φια ηα επίπεδα ή κία γηα θάζε θπβεξλεηηθφ επίπεδν. Έηζη ε πεξηθεξεηαθή δηάζξσζε ηεο Δπξψπεο παξνπζηάδεη έληνλε αλνκνηνγέλεηα απφ θξάηνο ζε θξάηνο. Οη πφξνη ηεο απηνδηνίθεζεο γεληθά ζηελ Δπξψπε πξνέξρνληαη απφ ηελ πξφζνδν γηα ηελ παξνρή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ηα θνξνινγηθά έζνδα απφ επηρεηξήζεηο θαη λνηθνθπξηά θαη ηηο επηρνξεγήζεηο απφ ην θεληξηθφ θξάηνο, ηελ Δ.Δ θαη άιια επίπεδα ηνπηθψλ αξρψλ. Γεληθά ζηελ Δπξψπε ην 16% ησλ πφξσλ πξνέξρεηαη απφ ηηο πξνζφδνπο, ην 47 % απφ ηε θνξνινγία θαη ην 37% απφ επηρνξεγήζεηο. (Δ.Δ.Σ.Α.Α, 2010). Όζνλ αθνξά ηα θνξνινγηθά έζνδα είλαη εχινγε ε δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ηδίσλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ θαη θνξνινγηθψλ εζφδσλ πνπ αλαδηαλέκνληαη. Τπάξρεη κεγαιχηεξε ειεπζεξία θαηά ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ θνξνινγηθνχ δείθηε θαη ηεο θνξνινγηθήο θιίκαθαο ζηα ίδηα έζνδα ηεο απηνδηνίθεζεο. Μπνξεί ην 2005, ζχκθσλα κε ηελ κειέηε, ηα ίδηα έζνδα λα έθζαζαλ ζε πνζνζηφ 47% ησλ ζπλνιηθψλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ, φκσο ηα πνζνζηά απηά πνηθίιινπλ απφ ρψξα ζε ρψξα. Καηά γεληθή νκνινγία ε πξψηε βαζκίδα απηνδηνίθεζεο έρεη ίδηα έζνδα θαη ε δεχηεξε πεξηνξίδεηαη ζηηο επηρνξεγήζεηο, θάηη πνπ φκσο δελ ηζρχεη ζηηο ρψξεο κε νκφζπνλδα θξαηίδηα, φπνπ ηα θνξνινγηθά έζνδα είλαη πεξηζζφηεξα γηα ηηο πεξηθέξεηεο θαη ηα θξαηίδηα απ φηη γηα ηνπο Ο.Σ.Α. (Γεξκαλία, Βέιγην). 14

Σα θνξνινγηθά έζνδα πνπ αλαδηαλέκνληαη ζηηο δηάθνξεο βαζκίδεο δηαθπβέξλεζεο είλαη ε πξνζπάζεηα αληηθαηάζηαζεο ησλ επηρνξεγήζεσλ πνπ γίλεηαη απφ πνιιά επξσπατθά θξάηε κε ζθνπφ ηελ ελδπλάκσζε ηεο ηνπηθήο απηνλνκίαο. Δίλαη φκσο δχζθνινο ν δηαρσξηζκφο ηνπο. ηελ Διιάδα θαζψο θαη ζε άιια, θξάηε ε αλαδηαλνκή εζληθψλ πφξσλ ζεσξείηαη επηρνξήγεζε. Ο βαζκφο νηθνλνκηθήο απηνλνκίαο ζηελ Δπξψπε εμαξηάηαη απφ πιήζνο παξαγφλησλ φπσο ε δπλαηφηεηα δηαπξαγκάηεπζεο ηεο επηρνξήγεζεο ή ε ηθαλφηεηα δεκηνπξγίαο ηδίσλ θνξνινγηθψλ πφξσλ. Μέζα απφ ηελ ζχγθξηζε βαζηθψλ κεγεζψλ κεηαμχ ηεο Διιάδαο θαη ηεο Γαλίαο, κε ην δηνηθεηηθφ ζχζηεκα φπσο ίζρπε πξηλ ηνλ λφκν 3852/2010, εμάγνληαη ηα εμήο ζπκπεξάζκαηα: Καηαξρήλ είλαη αμηνζεκείσην φηη κηα ρψξα φπσο ε Γαλία κε ην κηζφ πεξίπνπ πιεζπζκφ ηεο Διιάδαο έρεη κεγαιχηεξν ΑΔΠ θαη πεξίπνπ δηπιάζην θ.θ.αδπ. Ζ Διιάδα πξνεγείηαη ζηελ αλεξγία ην ρξένο θαη ηνλ πιεζσξηζκφ. Δπίζεο ζεκαληηθή παξαηήξεζε είλαη φηη ην 33% ηνπ ΑΔΠ ηεο Γαλίαο ρξεκαηνδνηεί ηελ απηνδηνίθεζε κε αληίζηνηρν πνζνζηφ εζφδσλ, ελψ ζηελ Διιάδα νη δαπάλεο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ πνπ θαηαιήγνπλ ζηελ απηνδηνίθεζε είλαη 3,1% ηνπ ΑΔΠ. Ζ απηφ-δηνηθεηηθή δνκή ηεο Γαλίαο απνηειείηαη απφ δηςήθην αξηζκφ ΟΣΑ α βαζκνχ (98) θαη 5 πεξηθέξεηεο. ήκεξα ε Διιάδα, θαζψο θαη πνιιέο άιιεο ρψξεο, βξίζθνληαη ζηα άδπηα ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Οη άκεζεο επηπηψζεηο ηεο θξίζεο ζηνπο ΟΣΑ είλαη νη απψιεηεο επελδχζεσλ θαη θνξνινγηθψλ εζφδσλ, ην απμεκέλν θφζηνο δαλεηζκνχ θαη ε κεησκέλε ηακεηαθή ξεπζηφηεηα, ελψ δε ιείπνπλ θαη νη έκκεζεο, φπσο ε κείσζε ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο θαη ε αχμεζε δαπαλψλ. Δλφςεη ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ην ειιεληθφ θξάηνο θαη ηελ επηηαθηηθή αλάγθε γηα αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, ε θεληξηθή εμνπζία πξνρψξεζε ζηελ πηνζέηεζε κηαο επηβεβιεκέλεο κεηαξξχζκηζεο πνπ θαηνρπξψλεηαη κε ην Ν. 3852/2010. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΟ ΝΕΟ ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ (Ν.3852/2010) ΓΙΑ ΣΟΤ Ο.Σ.Α. Β ΒΑΘΜΟΤ 2.1 Η ΜΕΣΑΒΑΗ ΣΟ ΔΙΟΙΚΗΣΙΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΟΤ ΚΑΛΛΙΚΡΑΣΗ (Ν.3852/2010) Σν Πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» απνηειεί ην εγρείξεκα αιιαγήο ηεο δηνηθεηηθήο αξρηηεθηνληθήο ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο. Σα απνηειέζκαηα πνπ ζα επηθέξεη ζα θαλνχλ ζε βάζνο ρξφλνπ θαζψο απηή ηε ζηηγκή δηαλχνπκε έλα κεηαβαηηθφ ζηάδην. Οη ζεκαληηθφηεξεο αιιαγέο, σζηφζν, πνπ έρνπλ ήδε θαηαγξαθεί έρνπλ δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή ρξνηά. Οη Ο.Σ.Α. Α βαζκνχ κεηψζεθαλ χζηεξα απφ ζπγρσλεχζεηο. Οη Ννκαξρίεο σο ζεζκφο ηνπ 2 νπ βαζκνχ απηνδηνίθεζεο θαηαξγήζεθαλ θαη ηελ ζέζε ηνπο πήξαλ νη πξψελ θξαηηθέο Πεξηθέξεηεο, νη νπνίεο αληηθαηαζηάζεθαλ απφ ηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε. Έηζη ζρεκαηίδνληαη ηειηθά νη 325 Γήκνη (πξηλ 1034 ), νη 13 πεξηθέξεηεο ζαλ δεχηεξν επίπεδν απηνδηνίθεζεο, πνπ ρσξίδνληαη ζε πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο (ηηο πξψελ Ν.Α.), θαη νη 7 Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο πνπ απνηεινχλ ηελ απνθεληξσκέλε θξαηηθή δηνίθεζε. Δηδηθφηεξα, γηα ηηο Πεξηθέξεηεο ε αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ Καιιηθξάηε αλαθέξεη: Οη λέεο πεξηθέξεηεο πξνέξρνληαη απφ ηε ζπλέλσζε ησλ πθηζηακέλσλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ, νη νπνίεο θαηαξγνχληαη. Ζ ρσξηθή ελφηεηα ησλ λέσλ νξγαληζκψλ πεξηιακβάλεη ηηο εδαθηθέο πεξηθέξεηεο ησλ θαηαξγνχκελσλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. Οη νξγαληζκνί ηεο δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο, απφ ηηο ζεκεξηλέο 54 λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο, ηηο 3 δηεπξπκέλεο λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο θαη ηα 19 επαξρεία, δειαδή έλα ζχλνιν 76 δηνηθεηηθψλ ελνηήησλ, εμειίζζνληαη ζε αηξεηέο πεξηθέξεηεο ζε αξηζκφ αληίζηνηρν ησλ ζεκεξηλψλ 13 θξαηηθψλ πεξηθεξεηψλ. Δηδηθά ζηελ Αηηηθή θαη ζηε Θεζζαινλίθε αληηκεησπίδνληαη µε εηδηθέο ξπζκίζεηο ηα ζέκαηα κεηξνπνιηηηθνχ ραξαθηήξα. ηελ πεξηθέξεηα κεηαθέξνληαη νη αξκνδηφηεηεο ηεο Ν.Α. πνπ αζθνχληαη απνηειεζκαηηθφηεξα ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, θαζψο επίζεο θαη αξκνδηφηεηεο πνπ αζθνχληαη ζήκεξα απφ ηελ θξαηηθή πεξηθέξεηα, εθηφο απφ φζεο, έρνληαο ακηγψο θξαηηθφ ραξαθηήξα, νη νπνίεο ζην πιαίζην ζπληαγκαηηθψλ επηηαγψλ πξέπεη παξακέλνπλ ζηελ απνθεληξσκέλε θξαηηθή δηνίθεζε. Ο νινθιεξσκέλνο επαλαζρεδηαζκφο ησλ δχν βαζκψλ ηεο απηνδηνίθεζεο πξνυπνζέηεη ηε ζπλάξζξσζή ηνπο µε ηε θξαηηθή απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε, φπσο απηή δηακνξθψζεθε κε ηε ζχζηαζε ησλ 7 Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ. 16

χκθσλα κε ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ Καιιηθξάηε, εθηφο απφ ηελ επηηαθηηθή αλάγθε ηεο πεξηθνπήο δεκνζίσλ δαπαλψλ γηα ηελ δεκνζηνλνκηθή εμπγίαλζε ηνπ ειιεληθνχ δεκνζίνπ, ε δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε πεξηιακβάλεη κέηξα πνπ βειηηψλνπλ ηελ δηνηθεηηθή δξάζε, ηελ εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ, ηνλ νηθνλνκηθφ έιεγρν ησλ νξγαληζκψλ θαη ελ γέλεη ηελ ηνπηθή αλάπηπμε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ππνρξέσζε θαηάξηηζεο Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηφζν ζηνπο Ο.Σ.Α Α βαζκνχ φζν θαη ζηνπο Ο.Σ.Α Β βαζκνχ, είλαη κηα ζεκαληηθή ξχζκηζε πνπ βειηηψλεη ηε ιεηηνπξγία ηεο απηνδηνίθεζεο θαη απαηηεί απφ ηνπο ππαιιήινπο θαη ηνπο αηξεηνχο άξρνληεο λα ζρεδηάδνπλ, λα νξγαλψλνπλ θαη λα πξνγξακκαηίδνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπο σο πξνζπάζεηα επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ θαη ηνπ νξάκαηνο πνπ έρεη ηεζεί. Ζ κεηαβίβαζε επίζεο πξφζζεησλ αξκνδηνηήησλ ζηνπο δχν βαζκνχο απηνδηνίθεζεο απνηειεί δείγκα ηεο απνθεληξσηηθήο ινγηθήο ηνπ Καιιηθξάηε θαη ηεο δηεπζέηεζεο επξχηεξσλ ζεκάησλ ζε ηνπηθή θαη πεξηθεξεηαθή θιίκαθα. Οη αξκνδηφηεηεο απηέο πνπ κεηαθέξνληαη ζηνπο πξσηνβάζκηνπο ή δεπηεξνβάζκηνπο Ο.Σ.Α. θνζηνινγνχληαη, εθ ησλ πξνηέξσλ ψζηε λα ππάξρεη πιήξεο ζπκκφξθσζε κε ην άξζξν 102 ηνπ πληάγκαηνο. Δπίζεο, γίλεηαη πξνζπάζεηα εμνξζνινγηζκνχ ηνπ ζπλφινπ ησλ ρξεκαηνδνηήζεσλ ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο πξνο ηελ απηνδηνίθεζε, ζηε βάζε δηαθαλψλ, αληηθεηκεληθψλ θαη αδηάβιεησλ θξηηεξίσλ. 2.2 ΛΟΓΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΗ ΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ω Βϋ ΒΑΘΜΟ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ Ζ αλάγθε γηα ζπγθξφηεζε ηεο δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο ζε επίπεδν κεγαιχηεξεο ελφηεηαο ζχκθσλα κε ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ Ν.3852/2010 πξνθχπηεη γηα ηνπο εμήο ζεκαληηθνχο ιφγνπο: 1. Ζ κέρξη ηψξα εκπεηξία απέδεημε φηη ε ζπγθξφηεζε ηνπ δεχηεξνπ βαζκνχ ηεο απηνδηνίθεζεο ζηα φξηα λνκψλ δπζρεξαίλεη ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε νινθιεξσκέλεο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο ζε θάζε πεξηνρή. Ζ άζθεζε αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο πξνυπνζέηεη επξχηεξεο ελφηεηεο. 2. Ζ αλαδηάηαμε ησλ δήκσλ ζε ιηγφηεξεο θαη ηζρπξφηεξεο κνλάδεο πνπ αλαιακβάλνπλ πεξηζζφηεξεο αξκνδηφηεηεο επηβάιιεη ηελ αλαδηάηαμε ηνπ δεχηεξνπ βαζκνχ ζε επξχηεξεο γεσγξαθηθέο ελφηεηεο, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα αλαιάβνπλ λέεο αξκνδηφηεηεο, ηδίσο ζηελ αλάπηπμε. 17

3. Ζ δεπηεξνβάζκηα απηνδηνίθεζε ζηα φξηα ησλ λνκψλ απνδείρζεθε φηη δπζθνιεχεη ηελ απνηειεζκαηηθή ζπκκεηνρή ζηα επξσπατθά φξγαλα, φπσο ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ, ζηα νπνία νη πεξηθέξεηεο ησλ άιισλ θξαηψλ µειψλ έρνπλ νπζηαζηηθφ ξφιν θαη ιφγν. Με ηηο Πεξηθέξεηεο ινηπφλ εμππεξεηείηαη, ε απνηειεζκαηηθφηεξε ππεξάζπηζε θαη δηεθδίθεζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ Διιεληθψλ πεξηθεξεηψλ ζηα αξκφδηα φξγαλα ηεο ΔΔ (Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ). 4. ηα φξηα ηνπο ζπγθεληξψλνληαη ηα απαξαίηεηα δεκνγξαθηθά, θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά κεγέζε γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη πινπνίεζε ηεο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο.. Θεκειηψλεηαη, έηζη, ε Πεξηθέξεηα σο ζεζκφο µε άκεζα αηξεηά φξγαλα, φπσο ην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην, θαζψο θαη νη αηξεηνί πεξηθεξεηάξρεο θαη αληηπεξηθεξεηάξρεο. 5. Οη δηνηθεηηθέο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο είθνζη ηέζζεξα ρξφληα κεηά ηε ζεζκνζέηεζή ηνπο έρνπλ απνθηήζεη δηνηθεηηθή ιεηηνπξγία πνπ ηηο θαζηζηά ρξήζηκεο θαη θαηά ζπλέπεηα ζπληζηνχλ αμηφπηζηε βάζε γηα ηελ ηνπηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. 6. Ζ ζεκειίσζε ηεο Πεξηθέξεηαο σο δεχηεξνπ βαζκνχ απηνδηνίθεζεο εμαζθαιίδεη ηελ απαξαίηεηε θιίκαθα ψζηε λα αλαιάβεη ζεκαληηθέο αλαπηπμηαθέο ιεηηνπξγίεο, επηηξέπεη ηε κεηαβίβαζε θαη πξφζζεησλ αξκνδηνηήησλ πνπ αλήθνπλ ζήκεξα ζηηο θξαηηθέο Πεξηθέξεηεο, ζε άιινπο θξαηηθνχο θνξείο ή αθφκε θαη ζην θεληξηθφ θξάηνο, µε απνηέιεζκα λα κεησζνχλ έηζη ηα επίπεδα θαη ε πνιππινθφηεηα άζθεζεο αξκνδηνηήησλ θαη δηεθπεξαίσζεο δηαδηθαζηψλ, πξνο φθεινο ηνπ πνιίηε, ηεο Πνιηηείαο, αιιά θαη ηεο νηθνλνκίαο. 7. Δπηπιένλ, νη πεξηθέξεηεο έρνπλ πινπνηήζεη κέρξη ζήκεξα πνιιά πεξηθεξεηαθά πξνγξάκκαηα απφ ηα νπνία έρεη απνθηεζεί ηεξάζηηα εκπεηξία. Ζ αιιαγή ησλ Πεξηθεξεηψλ ζα δεκηνπξγνχζε πξνβιήκαηα ζηελ απξφζθνπηε πινπνίεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ πξνγξακκάησλ ηνπ Δ..Π.Α.. Δίλαη πξνθαλέο φηη απηφ ζα πξέπεη λα απνθεπρζεί, ελ µέζσ κηαο κεγάιεο δεκνζηνλνκηθήο θξίζεο, θαζψο ε απξφζθνπηε πινπνίεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ πξνγξακκάησλ απνηειεί δσηηθή ζπλζήθε γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο. 8. Απνηεινχλ, επίζεο, θνξείο δηακφξθσζεο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, δνζέληνο φηη έρνπλ ιεηηνπξγήζεη ζε απηέο αληηπξνζσπεπηηθά φξγαλα µε ζπκκεηνρή αηξεηψλ εθπξνζψπσλ θαη θνξέσλ αλάπηπμεο γηα πνιιά έηε. 9. Σέινο, νη πεξηθέξεηεο έρνπλ δηακνξθψζεη µηα πεξηθεξεηαθή ηαπηφηεηα, ελψ αξθεηέο απφ απηέο ηαπηίδνληαη µε ηα γεσγξαθηθά δηακεξίζκαηα ηεο Διιάδαο. Γηα ηνπο ιφγνπο 18

απηνχο θξίζεθε φηη δελ ζα ήηαλ ζθφπηκν νχηε επσθειέο λα ππάξμνπλ κεηαβνιέο ζηνλ ράξηε ησλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Έηζη, ε Νέα Αξρηηεθηνληθή θηλείηαη ζε δχν άμνλεο: αθελφο ζηελ αλαζπγθξφηεζε ησλ δεπηεξνβάζκησλ ΟΣΑ ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, αθεηέξνπ ζηε ξηδηθή εζσηεξηθή αλαδηάξζξσζε ηεο δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο, ζε ζπλδπαζκφ µε ηελ απνθαζηζηηθή ελίζρπζή ηεο µε ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο, αλζξψπηλνπο θαη νηθνλνκηθνχο, γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηεο. Μέρξη ζήκεξα, ν δεκφζηνο ηνκέαο απνηεινχζε ηξνρνπέδε ζηηο επηρεηξεζηαθέο ή αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο. Με ηε λέα ηνπ κνξθή, ην ειιεληθφ θξάηνο πξνζπαζεί λα ειαρηζηνπνηήζεη ηα ζπγθεληξσηηθά ηνπ ζηνηρεία, απνθεληξψλεηαη θαη απνθηά επειημία, απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηθαλφηεηα πεξαηηέξσ αμηνπνίεζεο ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ. Ζ δεκηνπξγία θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ελφο ηζρπξνχ απηνδηνηθεηηθνχ ζεζκνχ, µε πιεηάδα αξκνδηνηήησλ θαη αλαπηπμηαθέο επζχλεο, θέξλεη θνληά ζηνπο πνιίηεο ηε δηνίθεζε, ψζηε λα πάςνπλ λα ππνρξεψλνληαη λα απεπζχλνληαη ζην θέληξν γηα πνιιέο ζεκαληηθέο ππνζέζεηο ηνπο.. 2.3 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Δίλαη ζθφπηκν λα παξαηεζεί ην πιήζνο ησλ πεξηθεξεηαθψλ νξγάλσλ πνπ εκπιέθνληαη ζηελ ιεηηνπξγία ηεο Πεξηθέξεηαο θαη νη αξκνδηφηεηέο ηνπο, θπξίσο φζνλ αθνξά ηηο νηθνλνκηθέο ππνζέζεηο ησλ νξγαληζκψλ γεγνλφο πνπ εμππεξεηεί θαη ην ζθνπφ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Σα φξγαλα πνπ απαξηίδνπλ ηελ Πεξηθεξεηαθή Απηνδηνίθεζε είλαη ηα εμήο: Ο Πεξηθεξεηάξρεο, ν Αληηπεξηθεξεηάξρεο, ην Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην, ε Δθηειεζηηθή Δπηηξνπή, ε Οηθνλνκηθή Δπηηξνπή, ε Πεξηθεξεηαθή Δπηηξνπή Γηαβνχιεπζεο θαη ν Πεξηθεξεηαθφο πκπαξαζηάηεο. Οη αξκνδηφηεηεο ησλ αηξεηψλ απηψλ νξγάλσλ αλαιχνληαη παξαθάησ ζχκθσλα κε ην Ν.3852/2010. Πεξηθεξεηάξρεο (άξζξν 159) Ο πεξηθεξεηάξρεο πξναζπίδεη ην δεκφζην ζπκθέξνλ, θαηεπζχλεη ηελ πινπνίεζε ηνπ ζρεδίνπ πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο, εθηειεί ηηο απνθάζεηο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζπκβνπιίνπ, ηεο εθηειεζηηθήο επηηξνπήο θαη ηεο νηθνλνκηθήο επηηξνπήο, ζπγθαιεί θαη πξνεδξεχεη ηεο εθηειεζηηθήο επηηξνπήο θαη ζπληνλίδεη ηελ πινπνίεζε ησλ απνθάζεψλ ηεο. Απνηειεί επίζεο ην πεξηθεξεηαθφ φξγαλν πνπ δηαηάζζεη ηελ είζπξαμε ησλ εζφδσλ ηεο πεξηθέξεηαο θαη 19

απνθαζίδεη γηα ηε δηάζεζε ησλ πηζηψζεσλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. Τπνγξάθεη ηηο ζπκβάζεηο πνπ ζπλάπηεη ε πεξηθέξεηα θαη παξνπζηάδεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο πεξηθέξεηαο ζηελ αξκφδηα επηηξνπή ηεο Βνπιήο. πληζηά νκάδεο εξγαζίαο θαη νκάδεο δηνίθεζεο έξγνπ απφ κέιε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζπκβνπιίνπ, ππαιιήινπο ηεο πεξηθέξεηαο, ππάιιεινπο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ή ηδηψηεο γηα ηε κειέηε θαη επεμεξγαζία ζεκάησλ ηεο πεξηθέξεηαο, θαζνξίδνληαο ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπο Αληηπεξηθεξεηάξρεο (άξζξν 160) Σνλ πεξηθεξεηάξρε επηθνπξνχλ νη αληηπεξηθεξεηάξρεο πνπ εθιέγνληαη άκεζα θαζψο θαη ηξεηο (3) επηπιένλ αληηπεξηθεξεηάξρεο, νη νπνίνη νξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ πεξηθεξεηάξρε. Ο πεξηθεξεηάξρεο αλαζέηεη ζε φινπο ηνπο αληηπεξηθεξεηάξρεο ηελ άζθεζε ηνκέσλ αξκνδηνηήησλ ηεο πεξηθέξεηαο θαη κπνξεί, επίζεο, λα ηνπο κεηαβηβάδεη ηελ άζθεζε ζπγθεθξηκέλσλ αξκνδηνηήησλ ηνπ. Οη Αληηπεξηθεξεηάξρεο επηιέγνληαη κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηαθψλ ζπκβνχισλ απφ ηνλ Πεξηθεξεηάξρε. Γηαθξίλνληαη ζε ζεκαηηθνχο θαη ηνπηθνχο, ελψ νη ζρεηηθνί ξφινη κπνξνχλ λα ζπκπίπηνπλ ζην ίδην πξφζσπν. Οη πξψηνη αλαιακβάλνπλ ηελ επζχλε ησλ βαζηθψλ ηνκέσλ αξκνδηφηεηαο ηεο πεξηθέξεηαο. χκθσλα κε ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ ηνπο αλαηίζεληαη: α) ζπληνλίδνπλ θαη επνπηεχνπλ ηηο ππεξεζίεο ηεο πεξηθέξεηαο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηα φξηα ηεο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο, β) εθηεινχλ ηηο απνθάζεηο ηνπ πεξηθεξεηάξρε, ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζπκβνπιίνπ θαη ηεο νηθνλνκηθήο επηηξνπήο πνπ αθνξνχλ ηελ πεξηθεξεηαθή ελφηεηα φπνπ είλαη θαηά ηφπν αξκφδηνη, γ) αζθνχλ φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ ηνπο κεηαβηβάδεη ν πεξηθεξεηάξρεο, δ) δηαηππψλνπλ εηζήγεζε πξνο ην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην γηα ην ζρεδηαζκφ κέηξσλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ηεο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο, ε) έρνπλ ηελ επζχλε ηεο δηάζεζεο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ δξάζεο ηνπ απαξαίηεηνπ δπλακηθνχ θαη κέζσλ γηα ηελ πξφιεςε, εηνηκφηεηα, αληηκεηψπηζε θαη απνθαηάζηαζε ησλ θπζηθψλ θαη άιισλ θαηαζηξνθψλ ζηελ πεξηθεξεηαθή ελφηεηά ηνπο, ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο πνπ ηνπο παξέρεη ν πεξηθεξεηάξρεο. Οηθνλνκηθή Επηηξνπή (άξζξν 175) Ζ νηθνλνκηθή επηηξνπή είλαη αξκφδηα γηα ηελ θαηάξηηζε ζρεδίνπ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηελ εηζήγεζή ηνπ ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην γηα ςήθηζε. Δίλαη ππεχζπλε γηα ηελ θαηάξηηζε, επεμεξγαζία, πξνέιεγρν ηνπ απνινγηζκνχ θαη ηελ ππνβνιή ζρεηηθήο έθζεζεο ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην. Δίλαη αξκφδηα γηα ηε κειέηε ηεο αλάγθεο ζχλαςεο δαλείσλ, ηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ ηνπο θαη ηελ ππνβνιή ηεο ζρεηηθήο εηζήγεζεο ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην, ελψ ζηηο αξκνδηφηεηεο ηεο εκπίπηεη επίζεο ε θαηάξηηζε ησλ φξσλ, ε ζχληαμε ησλ δηαθεξχμεσλ, ε δηεμαγσγή θαη θαηαθχξσζε θάζε κνξθήο δεκνπξαζηψλ 20

θαη δηαγσληζκψλ, θαζψο θαη ε ζπγθξφηεζε ησλ εηδηθψλ επηηξνπψλ δηεμαγσγήο θαη αμηνιφγεζεο απφ κέιε ηεο ή εηδηθνχο επηζηήκνλεο, ππαιιήινπο ηεο πεξηθέξεηαο ή δεκφζηνπο ππαιιήινπο. Πεξηθεξεηαθό Σπκβνύιην (άξζξν 163) Σν Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην είλαη ην βαζηθφ φξγαλν κε ην ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο εληφο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο, κε ζεκαληηθφ επηηειηθφ θαη ειεγθηηθφ ξφιν θαη είλαη αξκφδην ηδίσο γηα : α) ηελ έγθξηζε θαη παξαθνινχζεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο πεξηθέξεηαο, β) ηελ έγθξηζε θαη παξαθνινχζεζε αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ θαηά ηελ θείκελε λνκνζεζία, γ) ηελ έγθξηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπ απνινγηζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο, δ) ηελ επηβνιή ηειψλ, εηζθνξψλ θαη δηθαησκάησλ, ε) ηελ απαιινηξίσζε αθηλήησλ, ζη) ηελ εθπνίεζε, αληαιιαγή θαη δσξεά αθηλήησλ, θαζψο θαη ηε ζχζηαζε εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ, δ) ηελ αγνξά, παξαρψξεζε ρξήζεο, κίζζσζε θαη εθκίζζσζε θηλεηψλ θαη αθηλήησλ, ε) ηε ζχλαςε δαλείσλ, ζ)ην πξφγξακκα ησλ εθηειεζηέσλ έξγσλ θαη πξνκεζεηψλ η) ηελ πιήξσζε ησλ θελψλ νξγαληθψλ ζέζεσλ πξνζσπηθνχ ηεο πεξηθέξεηαο. Σέινο, αλαθέξεηαη φηη βάζεη ηνπ άξζξνπ 185 ηνπ λφκνπ 3852 θάζε ρξφλν ζε εηδηθή ζπλεδξίαζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζπκβνπιίνπ γίλεηαη ν απνινγηζκφο πεπξαγκέλσλ ηεο πεξηθεξεηαθήο αξρήο ζε φηη αθνξά ηελ εθαξκνγή ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο, ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη ηε δηνίθεζε ηεο πεξηθέξεηαο. Εθηειεζηηθή Επηηξνπή (άξζξν 174) Ζ Δθηειεζηηθή Δπηηξνπή, είλαη ην ζπιινγηθφ επηρεηξεζηαθφ εθηειεζηηθφ φξγαλν ζηηο Πεξηθεξεηαθέο Απηνδηνηθήζεηο. Απνηειείηαη απφ ηνλ Πεξηθεξεηάξρε θαη ηνπο Αληηπεξηθεξεηάξρεο. ηηο ζπλεδξηάζεηο ζπκκεηέρεη ν Γεληθφο Γξακκαηέαο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο. ρσξίο δηθαίσκα ςήθνπ, ελψ κπνξεί λα θαινχληαη θαη νη Γηεπζπληέο. Ζ ελ ιφγσ Δπηηξνπή έρεη ηηο εμήο ζεκαληηθέο αξκνδηφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλαπηπμηαθή πξννπηηθή θαη ηα νηθνλνκηθά ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο: πληνλίδεη ηελ θαηάξηηζε θαη έρεη ηελ επζχλε ηεο πινπνίεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο θαη ηνπ Σερληθνχ Πξνγξάκκαηνο ηεο πεξηθέξεηαο, ην νπνίν θαη εηζεγείηαη ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην. Καηαξηίδεη θαη εηζεγείηαη ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην ηα ηνκεαθά πξνγξάκκαηα δξάζεο θαη έρεη ηελ επζχλε ηεο πινπνίεζήο ηνπο Έρεη ηελ επζχλε γηα ηελ πηζηή εθηέιεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ 21

πγθεληξψλεη θαη αμηνινγεί ηηο πξνηάζεηο ησλ ππεξεζηψλ ηεο πεξηθέξεηαο ζην πιαίζην ηεο πξνεηνηκαζίαο γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη εηζεγείηαη ην πξνζρέδην ηνπ πξνυπνινγηζκνχ πξνο ηελ νηθνλνκηθή επηηξνπή. Παξαθνινπζεί, αμηνινγεί θαη ζπληνλίδεη ηε δξάζε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ πνπ αλήθνπλ ζηελ επνπηεία ηεο πεξηθέξεηαο. Πεξηθεξεηαθή Επηηξνπή Δηαβνύιεπζεο (άξζξν 178) ηελ Πεξηθεξεηαθή Δπηηξνπή Γηαβνχιεπζεο ζπκκεηέρνπλ, εθηφο απφ ηνλ Πεξηθεξεηάξρε θαη ηνπο Αληηπεξηθεξεηάξρεο θαζψο θαη ηνπο επηθεθαιήο ησλ πεξηθεξεηαθψλ παξαηάμεσλ, νη δήκαξρνη ησλ Γήκσλ ηεο Πεξηθέξεηαο, εθπξφζσπνη ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ, νξγαλψζεσλ εξγνδνηψλ, εξγαδνκέλσλ θαη επαγγεικαηηθψλ ζπιιφγσλ θ.ν.θ.. Σν πεξηθεξεηαθφ απηφ φξγαλν αζθεί ηηο εμήο ζεκαληηθέο αξκνδηφηεηεο: α) Δηζεγείηαη ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην ζρεηηθά κε ηηο βαζηθέο αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο πεξηθέξεηαο. β) Γλσκνδνηεί σο πξνο ζέκαηα γεληθφηεξνπ πεξηθεξεηαθνχ ελδηαθέξνληνο, πνπ παξαπέκπνληαη ζε απηή απφ ην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην ή ηνλ πεξηθεξεηάξρε. γ) Δμεηάδεη ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηθέξεηαο θαη δηαηππψλεη γλψκε γηα ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ απηψλ. 2.4 ΑΡΜΟΔΙΟΣΗΣΕ Με ηελ επηρεηξνχκελε αλαζπγθξφηεζε ηνπ δεχηεξνπ βαζκνχ απηνδηνίθεζεο ζε ιηγφηεξεο θαη ηζρπξφηεξεο κνλάδεο θαη ηελ πηνζέηεζε ζχγρξνλσλ θαη πνηνηηθψλ κεζφδσλ δηνηθεηηθήο δξάζεο, ε Πεξηθέξεηα, σο δεχηεξνο βαζκφο απηνδηνίθεζεο, κπνξεί λα εθπιεξψζεη ηελ ηδηαίηεξε απνζηνιή ηεο. Οη Πεξηθέξεηεο αλαιακβάλνπλ : - Σηο ππεξεζίεο θαη αξκνδηφηεηεο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ πνπ θαηαξγνχληαη (εθηφο απφ εθείλεο νη νπνίεο κεηαθέξνληαη ζηνπο Γήκνπο) - εκαληηθέο αξκνδηφηεηεο, πνπ αζθνχληαη, ζήκεξα, απφ ηελ Κξαηηθή Πεξηθέξεηα, κε εμαίξεζε φζεο πξέπεη λα παξακείλνπλ ζηα απνθεληξσκέλα φξγαλα ηνπ θξάηνπο, ράξηλ ηεο ελφηεηαο ηεο θξαηηθήο πνιηηηθήο, ζε νιφθιεξε ηελ επηθξάηεηα, φπσο ηα ζέκαηα ρσξνηαμίαο πνιενδνκίαο, δαζηθήο θαη κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο. 22

χκθσλα κε ην άξζξν 270, νη αξκνδηφηεηεο πνπ κεηαθέξνληαη ζηνπο ΟΣΑ θνζηνινγνχληαη εθ ησλ πξνηέξσλ ψζηε λα είλαη πξνζδηνξηζκέλν ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ηνπο, καδί κε ηηο ππνδνκέο θαη θάζε είδνπο εμνπιηζκφ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ην ρξφλν κεηαθνξάο αιιά θαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο ηεο αξκνδηφηεηαο θαηά ηελ άζθεζή ηεο απφ ηνπο ΟΣΑ. Απηφ ηζρχεη θαη γηα αξκνδηφηεηεο ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο πνπ πεξηέξρνληαη ζηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε. Γίλεηαη ζαθέο ινηπφλ φηη, εθφζνλ νη ΟΣΑ επηβαξχλνληαη κε πεξαηηέξσ αξκνδηφηεηεο, ε αλάινγε νηθνλνκηθή ελίζρπζή ηνπο είλαη απαξαίηεηε. Γη απηφ ην ιφγν θξίλεηαη ζθφπηκε ε αλάιπζε ηεο νηθνλνκηθήο ιεηηνπξγίαο θαη δηνίθεζεο ησλ πεξηθεξεηψλ κε βάζε ηνλ Καιιηθξάηε ζε μερσξηζηφ θεθάιαην. Γηα λα γίλεη πην ζαθήο ε ιεηηνπξγία ησλ Πεξηθεξεηψλ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα, νη θαηεγνξίεο ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο, βάζεη ηνπ άξζξνπ 186 ηνπ Ν.3852/2010, νη νπνίεο πξνο δηαζθάιηζε ηεο ζπζηεκαηηθήο παξάζεζεο ηνπο, νκαδνπνηήζεθαλ θαηά ηνπο παξαθάησ ζπλαθείο ηνκείο: Α. Πξνγξακκαηηζκνχ - Αλάπηπμεο Β. Γεσξγίαο Κηελνηξνθίαο Αιηείαο Γ. Φπζηθψλ Πφξσλ Δλέξγεηαο Βηνκεραλίαο i. Τπνηνκέαο Γηαρείξηζεο Τδάησλ ii. Τπνηνκέαο νξπθηνχ πινχηνπ iii. Τπνηνκέαο Δλέξγεηαο iv. Τπνηνκέαο Βηνκεραλίαο θαη Βηνηερλίαο Γ. Απαζρφιεζεο Δκπνξίνπ Σνπξηζκνχ Δ. Μεηαθνξψλ Δπηθνηλσληψλ Σ. Έξγσλ - Υσξνηαμίαο - Πεξηβάιινληνο Ε. Τγείαο Ζ. Παηδείαο Πνιηηηζκνχ Αζιεηηζκνχ Θ. Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη Γηνηθεηηθήο Μέξηκλαο Ηδηαίηεξε κλεία ζηνλ λφκν ηνπ Καιιηθξάηε γίλεηαη ζην άξζξν 205 ζηηο αξκνδηφηεηεο ησλ λεζησηηθψλ Πεξηθεξεηψλ (Ννηίνπ Αηγαίνπ, Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη Ηνλίνπ) πνπ αθνξνχλ ηα ζρέδηα ησλ ελδνπεξηθεξεηαθψλ ζπγθνηλσληψλ θαζψο απνηειεί κηα πξφζζεηε αξκνδηφηεηα γηα ηηο ελ ιφγσ Πεξηθέξεηεο πνπ ζα αζθείηαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν απφ 1 ε Ηνπιίνπ θαη δηαθαίλεηαη φηη ζα εληζρχζεη ηελ απηνηέιεηά ηνπο. 23

Μηα άιιε ηαμηλφκεζε, πνπ θαηαηάζζεη ηηο αξκνδηφηεηεο βάζεη νηθνλνκηθψλ κεηαβνιψλ πνπ επηθέξνπλ αιιά θαη ηνπ είδνπο ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ αθνξνχλ, επηρεηξείηαη ζε απηφ ην ζεκείν ηεο εξγαζίαο. Έηζη νη αξκνδηφηεηεο ρσξίζηεθαλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. Αξκνδηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ Πξφθεηηαη γηα αξκνδηφηεηεο νη νπνίεο αλήθνπλ ζηελ Πεξηθέξεηα θαη ππνθξχπηνπλ ιεηηνπξγηθφ θφζηνο, θαη ηδηαίηεξα θφζηνο πξνζσπηθνχ, θαζψο γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ηνπο απαηηείηαη ε ιεηηνπξγία αξκφδηνπ ηκήκαηνο θαη ζπγθεθξηκέλνπ αξηζκνχ ππαιιήισλ. Δπλφεην είλαη πσο γηα ηελ άζθεζή ηνπο απαηηνχληαη έζνδα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ θάιπςε δαπαλψλ ιεηηνπξγηθνχ ραξαθηήξα. Απηά πξνθχπηνπλ θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο απφ επηρνξεγήζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Χνξήγεζε αδεηώλ Χνξήγεζε βεβαηώζεσλ Λνηπέο αξκνδηόηεηεο παξνρήο ππεξεζηώλ 2. Αξκνδηφηεηεο επελδπηηθνχ θαη αλαπηπμηαθνχ ραξαθηήξα Απηή ε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη 2 ζθέιε. Σν επελδπηηθφ ζθέινο αθνξά δαπάλεο γηα έξγα πνπ εθπνλνχληαη ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο θαη πεξηιακβάλεη ηφζν ηνλ πξνγξακκαηηζκφ φζν θαη ηελ πινπνίεζε θαη θαηαζθεπή ησλ έξγσλ. Υξεζηκνπνηνχληαη θνλδχιηα απφ ηνπο Κ.Α.Π. (γηα επελδχζεηο), απφ ην Π.Γ.Δ. αιιά θα απφ ην Δ..Π.Α. θαη ηα Πεξηθεξεηαθά Πξνγξάκκαηα. Σν αλαπηπμηαθφ ζθέινο πεξηιακβάλεη αξκνδηφηεηεο αλαπηπμηαθνχ ζρεδηαζκνχ πνπ εθηεινχληαη θαηά θχξην ιφγν ζε θεληξηθφ επίπεδν ζηελ έδξα ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο θαη αθνξνχλ φιε ηελ έθηαζή ηεο. 3. Διεγθηηθέο- θπξσηηθέο αξκνδηφηεηεο Πξφθεηηαη γηα αξκνδηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα απνδψζνπλ ίδηα έζνδα ζηηο Πεξηθέξεηεο κέζσ ησλ θπξψζεσλ πνπ δχλαηαη λα επηβάιιεη. Παξφια απηά γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ησλ ειέγρσλ, ηαθηηθψλ θη έθηαθησλ, απαηηείηαη πξνζσπηθφ πνπ επηβαξχλεη θαη ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηεο Πεξηθέξεηαο. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο αηξεηήο Πεξηθέξεηαο βάζεη ηεο παξαπάλσ θσδηθνπνίεζεο πεξηιακβάλνληαη ελδειερψο ζην παξάξηεκα ηεο εξγαζίαο. (Παξάξηεκα, Πίλαθαο 1) 24

2.4.1 ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ Γίλεηαη θαηαλνεηφ πσο ε άζθεζε νπνηαζδήπνηε θαηεγνξίαο αξκνδηνηήησλ απφ ηελ Πεξηθέξεηα, ελέρεη ζίγνπξα ιεηηνπξγηθφ θφζηνο (θφζηνο πξνζσπηθνχ θαη ζηέγαζεο ησλ ππεξεζηψλ), ελψ νη επελδπηηθέο-αλαπηπμηαθέο αξκνδηφηεηεο πεξηιακβάλνπλ εθηφο απφ ιεηηνπξγηθφ, θαη επελδπηηθφ θφζηνο. Δπίζεο, δηαθαίλεηαη φηη αξθεηέο αξκνδηφηεηεο ειέγρνπ κπνξνχλ λα πξνζδψζνπλ ζηελ αηξεηή Πεξηθέξεηα ίδηα έζνδα κέζσ ηεο επηβνιήο θπξψζεσλ, ηα νπνία φκσο απνηεινχλ έλα κηθξφ ηκήκα ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ ηεο Πεξηθέξεηαο. Γηαθξίλεηαη αθφκε φηη ε πξνζζήθε αλαπηπμηαθψλ αξκνδηνηήησλ ζηηο Πεξηθέξεηεο ζπληειεί ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηνπο σο θνξείο πξνζθνξάο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο, ελψ κέζσ ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ δξάζεσλ βειηηψλεηαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγία ηνπο. Δδψ πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη, βάζεη ηνπ Ν.3852/2010, ε Κξαηηθή Γηνίθεζε, γηα λα εθδψζεη νπνηαδήπνηε θαλνληζηηθή πξάμε πνπ αθνξά ηελ αεηθφξν αλάπηπμε, ηα ξπζκηζηηθά ή ρσξνηαμηθά ή πνιενδνκηθά ζρέδηα θαη ηηο απνθάζεηο ρσξνζέηεζεο εγθαηαζηάζεσλ θαη ινηπψλ δξαζηεξηνηήησλ, νθείιεη λα δεηά ηε γλψκε ησλ νηθείσλ αηξεηψλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ ησλ πεξηθεξεηψλ θαζψο απφ ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ άξζξνπ 169 Ν.3852/2010 πεγάδεη ε ζεκαληηθή εκπινθή ηεο πεξηθέξεηαο ζε ρσξνηαμηθέο θαη πνιενδνκηθέο δξάζεηο. Άιισζηε ε Πεξηθέξεηα θαη ηα φξγαλά ηεο έρνπλ θαιχηεξε άπνςε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο θαη ε ζπκβνιή ηεο ζα έπξεπε λα ζεσξείηαη απαξαίηεηε ζε κείδνλα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ ρσξηθή ηεο έθηαζε. Έλα ηειεπηαίν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη θαη πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε είλαη φηη έλα κεγάιν πιήζνο αξκνδηνηήησλ ηεο αηξεηήο πεξηθέξεηαο αθνξά ηελ θεληξηθή ππεξεζία ηεο έδξαο ηεο πεξηθέξεηαο φπσο νη πεξηζζφηεξεο αξκνδηφηεηεο αλαπηπμηαθνχ ραξαθηήξα, ελψ νη αξκνδηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ δηεθπεξαηψλνληαη, θαηά θχξην ιφγν, απφ ηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο. 25

2.5 ΟΡΓΑΝΙΜΟΙ ΕΩΣΕΡΙΚΗ ΤΠΗΡΕΙΑ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Γηα ηελ άζθεζε ησλ παξαπάλσ αξκνδηνηήησλ ηεο Πεξηθέξεηαο, είλαη απαξαίηεηε ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ αηξεηψλ νξγάλσλ θαη ησλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ ηεο. Καηφπηλ κειέηεο ησλ Οξγαληζκψλ Δζσηεξηθήο Τπεξεζίαο ησλ Πεξηθεξεηψλ πνπ θαηαξηίδνπλ νη λενζχζηαηεο Πεξηθέξεηεο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 241 ηνπ Καιιηθξάηε, θαη ησλ νξγαλνγξακκάησλ ηνπο, θαίλεηαη πην θαζαξά ν ξφινο θαη νη αξκνδηφηεηεο θάζε ππεξεζηαθήο κνλάδαο. Σν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη είλαη πσο νη ππεξεζίεο ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο δηαξζξψλνληαη ζε 2 επίπεδα, ζε θεληξηθφ θαη επίπεδν ελφηεηαο. Έμη Γεληθέο Γηεπζχλζεηο είλαη ηνπνζεηεκέλεο ζηελ έδξα ηεο Πεξηθέξεηαο καδί κε ηηο επηηειηθέο ηνπο Γηεπζχλζεηο θαη ηα ηκήκαηα πνπ νη ηειεπηαίεο πεξηιακβάλνπλ. ε επίπεδν ελφηεηαο ιεηηνπξγνχλ Γηεπζχλζεηο θαη ηκήκαηα πνπ νξγαληθά ππφθεηληαη ζηηο Γεληθέο Γηεπζχλζεηο θαη δηεθπεξαηψλνπλ ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ εκπίπηνπλ ζηελ πεξηνρή ηνπο. Σε ιεηηνπξγία ηεο Πεξηθέξεηαο ζπκπιεξψλνπλ απηνηειή ηκήκαηα φπσο απηφ ηεο λνκηθήο ππεξεζίαο. Αλαιπηηθφηεξα: 1. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Αλαπηπμηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, Πεξηβάιινληνο θαη Τπνδνκψλ ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο ζπγθξνηείηαη απφ ηηο Γηεπζχλζεηο: Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ, Σερληθψλ Έξγσλ θαη Πεξηβάιινληνο Υσξηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη είλαη αξκφδηα γηα ην ζπληνληζκφ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Οη παξαπάλσ δηεπζχλζεηο έρνπλ αξκνδηφηεηα γηα ηα δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ φιε ηελ πεξηθέξεηα. Ζ Γηεχζπλζε Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ είλαη ππεχζπλε γηα ηνλ πεξηθεξεηαθφ αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ, ηελ πξνψζεζε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ θαη ηνλ επηρεηξεζηαθφ πξνγξακκαηηζκφ ηεο Πεξηθέξεηαο. Ζ Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο θαη ρσξηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ππεχζπλε γηα ηνλ έιεγρν ηήξεζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ γηα ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ δξάζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο. Αληίζηνηρα ηκήκαηα ππάξρνπλ ζε θάζε ελφηεηα κε ηνπηθή αξκνδηφηεηα. 26

Ζ Γηεχζπλζε Σερληθψλ Έξγσλ έρεη σο απνζηνιή ηνλ ζρεδηαζκφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ζπληνληζκφ ησλ ηερληθψλ έξγσλ φιεο ηεο Πεξηθέξεηαο, θαζψο θαη ηε κειέηε, εθηέιεζε, επίβιεςε παξαιαβή θαη ζπληήξεζε ησλ ηερληθψλ έξγσλ πνπ εθηεινχληαη ζε πεξηζζφηεξεο ηεο κηαο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. ε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο εδξάδεηαη Γηεχζπλζε Σερληθψλ Έξγσλ κε απνζηνιή κειέηε, εθηέιεζε, επίβιεςε παξαιαβή θαη ζπληήξεζε ησλ πάζεο θχζεσο ηερληθψλ έξγσλ πνπ εθηεινχληαη ζηελ πεξηνρή επζχλεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο. 2. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Δζσηεξηθήο Λεηηνπξγίαο απνηειείηαη απφ ηηο Γηεπζχλζεηο: Γηαθάλεηαο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, Δμππεξέηεζεο ηνπ πνιίηε, Γηνίθεζεο Οηθνλνκηθνχ, νη νπνίεο έρνπλ ηνπηθή αξκνδηφηεηα ζε φιε ηελ Πεξηθέξεηα θαη βξίζθνληαη ζηελ έδξα ηεο νηθείαο πεξηθέξεηαο. H Γηεχζπλζε Γηαθάλεηαο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο είλαη ππεχζπλε ηδίσο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο ησλ πξάμεσλ ησλ πεξηθεξεηαθψλ νξγάλσλ, γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο εχξπζκεο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα ηελ βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ. Ζ Γηεχζπλζε Δμππεξέηεζεο ηνπ πνιίηε είλαη αξκφδηα γηα ηνλ ζπληνληζκφ ησλ δξάζεσλ ησλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε ελψ έρεη ηε δπλαηφηεηα δηελέξγεηαο επηηφπηαο παξαθνινχζεζεο φισλ ησλ ππεξεζηψλ θαη θαηάζεζεο αλαιπηηθήο έθζεζεο ζηνλ Πεξηθεξεηάξρε. Ζ Γηεχζπλζε Γηνίθεζεο αλαιακβάλεη ηελ δηνηθεηηθή ππνζηήξημε ησλ ππεξεζηψλ θαη ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ θαζψο επίζεο αζρνιείηαη κε φια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην πξνζσπηθφ θαη ηελ δηελέξγεηα εθινγψλ. Ζ Γηεχζπλζε Οηθνλνκηθνχ είλαη αξκφδηα γηα φια ηα ζέκαηα νηθνλνκηθνχ πεξηερνκέλνπ ζηελ Πεξηθέξεηα φπσο ν πξνυπνινγηζκφο θη ν απνινγηζκφο, ε αμηνπνίεζε ηεο πεξηνπζίαο, ε είζπξαμε εζφδσλ θαη ε πιεξσκή δαπαλψλ, ε εθθαζάξηζε ηεο κηζζνδνζίαο θαη ε εθηέιεζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πξνκεζεηψλ. Δπίζεο ζε θάζε Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα εδξάδεηαη Γηεχζπλζε Γηνηθεηηθνχ Οηθνλνκηθνχ κε αλάινγεο αξκνδηφηεηεο ζε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. 27

3. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηθεξεηαθήο Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Κηεληαηξηθήο απνηειείηαη απφ ηηο Γηεπζχλζεηο : Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο Κηεληαηξηθήο Πνιηηηθήο Γεο, νη νπνίεο νκνίσο έρνπλ ηνπηθή αξκνδηφηεηα ζε φιε ηελ Πεξηθέξεηα θαη βξίζθνληαη ζηελ έδξα ηεο νηθείαο πεξηθέξεηαο.. Ζ Γηεχζπλζε Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο είλαη ππεχζπλε γηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμεο ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα θαη θπξίσο γηα ηελ θαηάξηηζε αηηήζεσλ θαη πνιπεηψλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ θαζψο θαη γηα ηελ εθπφλεζε θαη αμηνιφγεζε ζρεηηθψλ κειεηψλ θαη κέηξσλ πνιηηηθήο. Ζ Γηεχζπλζε Κηεληαηξηθήο είλαη αξκφδηα γηα φηη ζρεηίδεηαη κε ην δσηθφ θεθάιαην θαη ηελ ιήςε κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο Τγείαο. Σα ηκήκαηα ηεο ζπγθεθξηκέλεο Γηεχζπλζεο αλαιακβάλνπλ ηε ρνξήγεζε ή θαη αλάθιεζε αδεηψλ ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο επηρεηξήζεσλ φπσο ζθαγεία, ηρζπφζθαιεο, θιηληθέο κηθξψλ δψσλ θ.α. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο Γηεχζπλζεο Πνιηηηθήο Γεο αλάγνληαη ζηελ παξαρψξεζε, εθπνίεζε αληαιιαγή θαη πξνζηαζία εθηάζεσλ θαζψο θαη ζηελ ζχληαμε ηνπνγξαθηθψλ πξνγξακκάησλ θαη κειεηψλ. ε θάζε Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα ιεηηνπξγεί Γηεχζπλζε Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Κηεληαηξηθήο κε αλάινγεο αξκνδηφηεηεο ζε επίπεδν ελφηεηαο. 4. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Αλάπηπμεο απνηειείηαη απφ ηηο Γηεπζχλζεηο : Βηνκεραλίαο, Δλέξγεηαο θαη Φπζηθψλ Πφξσλ θαη Γηα βίνπ κάζεζεο απαζρφιεζεο Δκπνξίνπ θαη Σνπξηζκνχ νη νπνίεο έρνπλ ηνπηθή αξκνδηφηεηα ζε φιε ηελ Πεξηθέξεηα θαη βξίζθνληαη ζηελ έδξα ηεο νηθείαο πεξηθέξεηαο. Δηδηθφηεξα: ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο Γηεχζπλζεο Βηνκεραλίαο, Δλέξγεηαο θαη Φπζηθψλ Πφξσλ πεξηιακβάλνληαη θπξίσο ε ρνξήγεζε αδεηψλ ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο βηνκεραληψλ θαη βηνηερληψλ, ν θαζνξηζκφο θαη απνραξαθηεξηζκφο ιαηνκηθψλ πεξηνρψλ. Ζ Γηεχζπλζε Γηα βίνπ κάζεζεο, Απαζρφιεζεο, Δκπνξίνπ θαη Σνπξηζκνχ είλαη αξκφδηα γηα ζέκαηα ππνζηήξημεο ηνπ ηππηθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαζψο θαη γηα ζέκαηα 28

δηα βίνπ κάζεζεο θα ζχλδεζεο απηψλ κε ηελ απαζρφιεζε. ηνλ ηνκέα επζχλεο ηεο Γηεχζπλζεο αλήθνπλ θαη ηα ζέκαηα εκπνξίνπ θα αλψλπκσλ εηαηξηψλ, θαη ν ηνπξηζηηθφο ζρεδηαζκφο θαη αλάπηπμε θαζψο θαη ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ απαζρφιεζε. Όπσο θαη νη ππφινηπεο απνηειείηαη απφ μερσξηζηά ηκήκαηα. ε θάζε Πεξηθεξεηαθή ελφηεηα ιεηηνπξγεί Γηεχζπλζε Αλάπηπμεο πνπ αζθεί αληίζηνηρεο αξκνδηφηεηεο ζε επίπεδν πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. 5. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ απνηειείηαη κφλν απφ Γηεπζχλζεηο Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ νη νπνίεο πνπ έρνπλ αξκνδηφηεηεο θαη έδξα ζε θάζε Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα. Οη Γηεπζχλζεηο απηέο αζθνχλ φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ηνκέα κεηαθνξψλ θη επηθνηλσληψλ πνπ έρνπλ αλαηεζεί ζηηο Πεξηθέξεηεο θη απαξηίδεηαη απφ ηα Σκήκα Αδεηψλ Κπθινθνξίαο, Σκήκα Υνξήγεζεο αδεηψλ Οδήγεζεο, Σκήκα Κ.Σ.Δ.Ο., Σερληθφ ηκήκα θαη Σκήκα Γξακκαηεηαθήο Τπνζηήξημεο. 6. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Μέξηκλαο απνηειείηαη απφ ηηο Γηεπζχλζεηο: Γεκφζηαο Τγείαο Κνηλσληθήο Μέξηκλαο νη νπνίεο νκνίσο έρνπλ ηνπηθή αξκνδηφηεηα ζε φιε ηελ Πεξηθέξεηα θαη βξίζθνληαη ζηελ έδξα ηεο νηθείαο πεξηθέξεηαο, ελψ ζε θάζε Π.Δ. ππάξρνπλ Γηεχζπλζε Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Μέξηκλαο, κε αξκνδηφηεηεο ζε επίπεδν πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. Ζ Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Τγείαο επηιακβάλεηαη ζεκάησλ πγείαο θαη επεμίαο ηνπ πιεζπζκνχ, ειέγρνπ θαη πξνζηαζίαο επαγγεικάησλ θαη ππεξεζηψλ πγείαο θαζψο θαη ηεο αλάιεςε θαη πξναγσγή ηεο πγείαο θαη πξφιεςεο. Ζ Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Μέξηκλαο αζθεί ηδίσο αξκνδηφηεηεο πξνλνηαθνχ ραξαθηήξα θαζψο αξκνδηφηεηεο πνπ αλάγνληαη ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ζηήξημε εππαζψλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ. Σέινο, αζρνιείηαη κε ηελ ελίζρπζε θαη πξναγσγή ηνπ αζιεηηζκνχ. 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 3.1 ΓΕΝΙΚΑ Χο βαζηθφο ζπληειεζηήο επίηεπμεο επεκεξίαο ησλ θαηνίθσλ κηαο πεξηνρήο, ε Πεξηθέξεηα πξέπεη λα έρεη εχξσζηε νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηελ νξζνινγηθή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε απφ ην πξνζσπηθφ ησλ νηθνλνκηθψλ δηεπζχλζεσλ αιιά θαη φισλ ησλ ινηπψλ δηεπζχλζεσλ θαη ηκεκάησλ θαζψο ζπκκεηέρνπλ έκκεζα ζηελ νηθνλνκηθή δηνίθεζε κε ηνλ νηθνλνκηθφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηηο δξάζεηο ηνπο. Ζ παξνρή νπνηαζδήπνηε ππεξεζίαο πξνο ηνπο πνιίηεο ηεο πεξηνρήο πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ησλ νξγάλσλ ηεο, κεηαθξάδεηαη ζε έμνδα γηα ηηο νηθνλνκηθέο δηεπζχλζεηο. Καζφηη ινηπφλ νη Πεξηθέξεηεο είλαη λενζχζηαηεο ππεξεζίεο ζα πξέπεη λα πεξάζεη ε δηεηία (2011-2012) ψζηε νη αξκνδηφηεηεο, ε νξγαλσηηθή δνκή θαη νη νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Πεξηθεξεηψλ λα απνθξπζηαιισζνχλ. χκθσλα κε ηελ Μειέηε ηεο Δ.Δ.Σ.Α.Α., ε νηθνλνκηθή δηνίθεζε, νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ Πεξηθεξεηψλ σο νξγαληζκνχ δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο νινθιεξψλεηαη ζε ηέζζεξα δηαδνρηθά ζηάδηα. 1. Σν πξψην ζηάδην αθνξά ηε ζπγθξφηεζε ησλ νξγάλσλ θαη θπξίσο ηελ εθινγή ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηηξνπήο θαη νινθιεξψζεθε έσο ηηο 09/01/2011. 2. Σν δεχηεξν ζηάδην αλαθέξεηαη ζηελ απνγξαθή ησλ πάζεο θχζεσο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ησλ απαηηήζεσλ θαη ησλ ππνρξεψζεσλ, θαζψο θαη ησλ δηαζέζηκσλ ρξεκαηηθψλ κέζσλ ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη νινθιεξψζεθε ζηηο 28/02/2011 (παξαιαβή απφ Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο). 3. Σν ηξίην ζηάδην αθνξά ζηελ θαηάξηηζε θαη ςήθηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη νινθιεξψζεθε ζηηο 31/03/2011(πξψηνο πξνυπνινγηζκφο). 4. Σν ηέηαξην ζηάδην αλαθέξεηαη ζηελ θαηάξηηζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη πξέπεη λα έρεη νινθιεξσζεί κέρξη ηελ 30/09/2011. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζηε ζπλέρεηα εμεηδηθεχεηαη ζε εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ηεο Πεξηθέξεηαο, ηηο δξάζεηο ηνπ νπνίνπ θαιχπηεη. ν εηήζηνο πξνυπνινγηζκφο. 30

Ζ νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ δηεμάγνληαλ κε βάζε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν.Γ. 496/1974 θαη ηνπ Π.Γ. 30/1996 (Κψδηθαο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο), ρσξίο ηελ ηήξεζε ηεο δηπινγξαθηθήο ινγηζηηθήο. Σν θαζεζηψο απηφ πξφθεηηαη λα αιιάμεη ξηδηθά κε ηελ έθδνζε ηνπ Ν. 3979/11 φπνπ αλαθέξεηαη φηη νη δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 315/1999 (Α 302) εθαξκφδνληαη, θαη αλαινγία, γηα ην Γηπινγξαθηθφ χζηεκα Γεληθήο θαη Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο Κνζηνιφγεζεο ησλ Πεξηθεξεηψλ. Πξέπεη λα αλαθεξζεί φκσο φηη αθφκα αλακέλεηαη ε έθδνζε ηνπ Πξνεδξηθνχ δηαηάγκαηνο γηα ηελ νηθνλνκηθή δηνίθεζε θαη ην ινγηζηηθφ ηνπο πνπ ζα βειηηψζεη ηελ νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ζα νξζνινγηθνπνηήζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ απινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο. Οη παξαπάλσ θαλνληζηηθέο πξάμεηο ζα ηζρχζνπλ απφ ηελ 1/1/2012, νπφηε ην 2011 ζα απνηειέζεη ηε κεηαβαηηθή πεξίνδν πξνζαξκνγήο γηα ηηο Πεξηθέξεηεο. Μέζα ζην 2011 πινπνηνχληαη ηα ηέζζεξα ζηάδηα πνπ πξναλαθέξζεθαλ, θαη ζα νινθιεξσζεί ην πξψην ζηάδην κεηαθνξάο αξκνδηνηήησλ θαη ππεξεζηψλ απφ ηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε πξνο ηελ Πεξηθέξεηα θαη απφ ηηο Πεξηθέξεηεο ζηνπο Γήκνπο. Ζ επφκελε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ θαη πφξσλ απφ ηηο Πεξηθέξεηεο ζηνπο Γήκνπο πξνβιέπεηαη λα νινθιεξσζεί ηελ 01/01/2013.( Δ.Δ.ΣΑ.Α., Μάηνο 2011) 31

3.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ 3.2.1 ΒΑΙΚΟΙ ΣΟΧΟΙ ΚΑΣΑΡΣΙΗ ΣΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΓΙΑ ΣΟ 2011 Ο πξνυπνινγηζκφο απνηειεί ηνλ θπξηφηεξν ηνπηθφ δεκνζηνλνκηθφ ζεζκφ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη Ο.Σ.Α. γηα λα πινπνηήζνπλ ηα πξνγξάκκαηα δξάζεο θαη λα αζθήζνπλ ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπο. χκθσλα κε ηελ Κ.Τ.Α. 3907/24-1-2011(ΦΔΚ 277 Α ) «Καηάξηηζε θαη ππνβνιή πξνυπνινγηζκνχ ησλ πεξηθεξεηψλ, νηθνλνκηθνχ έηνπο 2011», αιιά θαη ηελ Μειέηε ηεο Δ.Δ.ΣΑ.Α. «Κξηηήξηα θαηαλνκήο ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ, Μάηνο 2011» νη ζηφρνη γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ησλ πεξηθεξεηψλ, νηθνλνκηθνχ έηνπο 2011, είλαη: Ζ ζπγθξάηεζε ησλ δαπαλψλ θαη ε νξζνινγηθφηεξε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ, Ζ βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο ηεο δεκνζηνλνκηθήο δηαρείξηζεο κε φζν ην δπλαηφ κηθξφηεξε δέζκεπζε νηθνλνκηθψλ πφξσλ, Ζ πεξαηηέξσ ελίζρπζε ησλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ θαη ε επίηεπμε επαξθψλ ξπζκψλ αλάπηπμεο κε ζηφρν ηε κείσζε ηνπ ειιείκκαηνο ηεο Γεληθήο Κπβέξλεζεο, Ζ ελαξκφληζή ηνπο πξνο ηηο γεληθέο νδεγίεο θαηάξηηζεο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ 2011 (εγθ. 2/37526/27.5.2009) θαη ηδίσο κείσζε ησλ θαηαλαισηηθψλ δαπαλψλ θαηά 10% ηνπιάρηζηνλ. Ζ νηθνλνκηθή ελνπνίεζε ησλ πξψελ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ (Ν.Α., Δ.Ν.Α., Ν.Γ.) πνπ απαξηίδνπλ πιένλ ην λέν δεπηεξνβάζκην ΟΣΑ (Πεξηθέξεηα). Ζ ελεξγνπνίεζε ηεο δηαρεηξηζηηθήο απηνηέιεηαο ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ κε ηελ θαηάξηηζε δηθνχ ηνπο πξνυπνινγηζκνχ. Ζ ζπγθξάηεζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ζηα επίπεδα ηνπ 2010, κε βάζε ηηο νδεγίεο ηνπ ΤΠ.ΟΗΚ. θαη ν πεξηνξηζκφο ησλ πξνζιήςεσλ (αλαινγία 10 πξνο 1). Ζ εμαζθάιηζε ησλ πηζηψζεσλ γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε φισλ ησλ έξγσλ ησλ πξψελ Ν.Α. πνπ είλαη ζπλερηδφκελα ή νινθιεξσκέλα αιιά δελ έρνπλ εμνθιεζεί. Ζ θνζηνιφγεζε θαη ε ζηαδηαθή απέληαμε δαπαλψλ γηα αξκνδηφηεηεο πνπ κεηαθέξζεθαλ ζηνπο Γήκνπο (π.ρ. ελνίθηα ζρνιηθψλ θηηξίσλ) ή ζα κεηαθεξζνχλ απφ 01/07/2011 (π.ρ. κεηαθνξά καζεηψλ). 32

3.2.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2011 ηνλ πξψην πξνυπνινγηζκφ ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ην 2011 εγγξάθεθαλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 269 ηνπ Καιιηθξάηε φιεο νη ππνρξεψζεηο θαη νη απαηηήζεηο ησλ θαηαξγνχκελσλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. Μέρξη ηελ θαηάξηηζε θαη ςήθηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο θαη πάλησο φρη αξγφηεξα απφ ηελ αλσηέξσ πξνζεζκία, νη πξνυπνινγηζκνί ησλ Ν.Α. πνπ θαηαξγνχληαλ, εθηεινχληαλ σο δσδεθαηεκφξηα ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2010. Ζ ελνπνίεζε ησλ πξνυπνινγηζκψλ ησλ Ν.Α. ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο Πεξηθέξεηαο εμαζθαιίδεη ηελ ινγηζηηθή παξαθνινχζεζε ησλ εζφδσλ θαη εμφδσλ, ελψ ε πινπνίεζε ελφο ζεκαληηθνχ ηκήκαηνο απφ ηηο Πεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο, επηηξέπεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θαη ηαρχηεξε απνξξφθεζή ηνπ. Ζ ππεξεθηίκεζε ησλ εζφδσλ ή ε εγγξαθή εζφδσλ πνπ δελ πξφθεηηαη λα εηζπξαρζνχλ νδεγεί νπζηαζηηθά ζηελ θαηάξηηζε ειιεηκκαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαη απηφ απαγνξεχεηαη απφ ην λφκν. Ζ ηήξεζε ηεο αξρήο απηήο, ειέγρεηαη απφ ηνλ Διεγθηή Ννκηκφηεηαο θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 268 παξ 8 ηνπ λ. 3852/2010 θαη ε παξαβίαζε ηεο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ αλαπνκπή ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ζην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην ή, ζε πεξίπησζε κε ζπκκφξθσζεο, ζηελ αθχξσζε ηεο ζρεηηθήο απφθαζεο Δπηζεκαίλεηαη φηη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ δελ κπνξεί λα εγγξαθνχλ έζνδα απφ δάλεηα γηα ηελ θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ. Γηα ηελ θαηάξηηζε, ςήθηζε, εθηέιεζε θαη έιεγρν ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ιακβάλνπλ ρψξα ηα εμήο ζηάδηα φπσο αλαθέξνληαη ζηελ Κ.Τ.Α. 3907/24-1-2011: 1. Ζ εθηειεζηηθή επηηξνπή, ζην πιαίζην ηεο πξνεηνηκαζίαο γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο, ζπγθεληξψλεη θαη αμηνινγεί ηηο πξνηάζεηο ησλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο, θαζψο θαη ηεο επηηξνπήο δηαβνχιεπζεο, γηα ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο, θαη εηζεγείηαη ην πξνζρέδην ηνπ Δ.Π.Γ. θαη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ πξνο ηελ νηθνλνκηθή επηηξνπή. 2. Ζ νηθνλνκηθή επηηξνπή θαηαξηίδεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο πεξηθέξεηαο, θαη ππνβάιιεη ην ζρέδην πξνυπνινγηζκνχ, αηηηνινγψληαο θάζε εγγξαθή, γηα ζπδήηεζε θαη απφθαζε ζην Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην. 3. Σν Πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην ςεθίδεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο. 4. Ο ηζνζθειηζκέλνο πξνυπνινγηζκφο, ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο, ε εηζεγεηηθή έθζεζε ηεο νηθνλνκηθήο επηηξνπήο θαη νη απνθάζεηο ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ ζπκβνπιίνπ πνπ 33

αθνξνχλ ηελ επηβνιή ησλ θφξσλ, ηειψλ, δηθαησκάησλ θαη εηζθνξψλ ππνβάιινληαη ζηνλ Διεγθηή Ννκηκφηεηαο γηα έιεγρν. Έσο 30 επηεκβξίνπ θάζε έηνπο νινθιεξψλνληαη νη δηαδηθαζίεο γηα ηε ζχληαμε πξνζρεδίνπ ηνπ Δ.Π.Γ. θαη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη νη δηαδηθαζίεο δηαβνχιεπζεο. 3.2.3 ΣΤΠΟ ΠΡΟΤΠΟΛΟΓΙΜΟΤ Με ηελ Κ.Τ.Α. 3907/2011 θαζνξίζηεθαλ ν ηχπνο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη νη δηαδηθαζίεο θαηάξηηζεο, ππνβνιήο θαη ειέγρνπ, κε βάζε ηηο ξπζκίζεηο ηνπ λ. 3852/10 θαη ηνπ Π.Γ. 30/1996 (Κψδηθαο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο). Ο πξνυπνινγηζκφο ζπληάζζεηαη θαηά θνξέα θαη Κ.Α.Δ. Χο πξνο ηα έζνδα ε αλάιπζε ησλ θνλδπιίσλ ζα γίλεη ζχκθσλα κε ηνλ θψδηθα θαηάηαμεο εζφδσλ Ν.Π.Γ.Γ. (εγθχθιηνο ππ αξ. 2/47285/0094/2.8.2001). Χο πξνο ηα έμνδα αθνινπζείηαη ν θψδηθαο θαηάηαμεο εμφδσλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ (εγθχθιηνο ππ αξ. 2/50418/0020/17.9.2002), εθηφο απφ νξηζκέλεο θαηεγνξίεο θαη ππνθαηεγνξίεο εμφδσλ πνπ ιφγσ ηεο θχζεψο ηνπο εγγξάθνληαη ζε θσδηθνχο αξηζκνχο ηνπ θψδηθα θαηάηαμεο ησλ Ν.Π.Γ.Γ. Όια ηα θνλδχιηα εζφδσλ θαη εμφδσλ αζξνίδνληαη ζε ππνζχλνια θαηά θαηεγνξίεο (αλά ρηιηάδα π.ρ. 0000) θαη ππνθαηεγνξίεο (αλά εθαηνληάδα π.ρ. 0700) ησλ ελ ιφγσ θσδηθψλ. Ο πξνυπνινγηζκφο ζα αλαπηχζζεηαη θαη ζηα δχν ζθέιε ηνπ ζε πέληε (5) ζηήιεο, φπνπ ζα αλαγξάθνληαη: ζηελ 1ε ν Κσδηθφο Αξηζκφο ζηελ 2ε ε νλνκαζία ηνπ ζηελ 3ε νη πξνβιέςεηο γηα ην 2011, ζηελ 4ε νη δηακνξθσζείζεο πηζηψζεηο ησλ εζφδσλ θαη εμφδσλ θαηά ην 2010 (αξρηθφο πξνυπνινγηζκφο ± ηξνπνπνηήζεηο), θαη ζηελ 5ε ηα απνινγηζηηθά ζηνηρεία εζφδσλ θαη εμφδσλ νηθ. έηνπο 2009 Σα Έζνδα κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ κε βάζεη ηελ πεγή ρξεκαηνδφηεζεο ζε: α) Έζνδα απφ θξαηηθή επηρνξήγεζε. β) Έζνδα απφ θεληξηθνχο απηνηειείο πφξνπο γ) Λνηπά ίδηα έζνδα. 34

Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο Δζφδσλ πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ είλαη: - 0000 Δπηρνξεγήζεηο - 1000 Φφξνη, Σέιε θαη Γηθαηψκαηα ππέξ Ν.Π.Γ.Γ. - 2000 Αζθαιηζηηθέο Δηζθνξέο - 3000 Έζνδα απφ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα - 4000 Πξνζαπμήζεηο, πξφζηηκα, ρξεκαηηθέο πνηλέο θαη παξάβνια - 5000 Λνηπά έζνδα - 6000 Έθηαθηα έζνδα - 7000 Έζνδα απφ δάλεηα - 8000 Έζνδα απφ παξειζφληα έηε - 9000 Έζνδα απφ επηρνξεγήζεηο θ.ιπ. γηα επελδχζεηο Όζνλ αθνξά ηνπο Κ.Α.Π. γηα ην 2011, νη πξνβιέςεηο εζφδσλ ζα ππνινγηζηνχλ ζην χςνο ησλ αληίζηνηρσλ δηακνξθσζεηζψλ πηζηψζεσλ ηνπ νηθ. έηνπο 2010 πνπ έιαβαλ ζπλνιηθά νη Ν.Α., νη νπνίεο απνηεινχλ ηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο ησλ λέσλ Πεξηθεξεηψλ, σο ηαθηηθφ έζνδν θαη ζα δηαηεζνχλ γηα ηελ θάιπςε δαπαλψλ πνπ αθνξνχλ: Δπελδχζεηο Λεηηνπξγηθέο θαη ινηπέο γεληθέο δαπάλεο Σα έζνδα απηά εγγξάθνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ζε ρσξηζηνχο θσδηθνχο αξηζκνχο αλάινγα κε ην ζθνπφ δηάζεζήο ηνπο. Όζνλ αθνξά ηηο δαπάλεο, ρσξίδνληαη θπξίσο ζε: α) Γαπάλεο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ θξαηηθή επηρνξήγεζε. β) Γαπάλεο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ θεληξηθνχο απηνηειείο πφξνπο. Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο Γαπαλψλ είλαη: - Απνζεκαηηθά - 0000 Πιεξσκέο γηα ππεξεζίεο - 1000 Πξνκήζεηεο αγαζψλ θαη θεθαιαηαθνχ εμνπιηζκνχ - 2000 Πιεξσκέο κεηαβηβαζηηθέο - 3000 Πιεξσκέο πνπ αληηθξίδνληαη απφ πξαγκαηνπνηνχκελα έζνδα - 5000 Γαπάλεο πνπ δελ εληάζζνληαη ζε άιιεο θαηεγνξίεο - 6000 Κίλεζε θεθαιαίσλ - 7000 Απαιινηξηψζεηο, αγνξέο, αλεγέξζεηο θ.ιπ. - 9000 Πιεξσκέο γηα επελδχζεηο 35

Γηα ηελ ηζνζθέιηζε εζφδσλ-εμφδσλ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη ηα πξνβιεπφκελα, κε θάζε δπλαηή αθξίβεηα ηακεηαθά ππφινηπα ησλ πξψελ Ν.Α. πνπ ζπζηήλνπλ ηηο λέεο Πεξηθέξεηεο, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη θαη ηελ ππνρξεσηηθή αλάισζή ηνπο. Απηά εκθαλίδνληαη ζε ηδηαίηεξν πίλαθα, ρσξίο θσδηθφ αξηζκφ θαη αλαγξάθνληαη ζηελ αλαθεθαιαίσζε ησλ εζφδσλ-εμφδσλ. 3.2.4 ΚΑΣΑΡΣΙΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΣΗΣΩΝ χκθσλα κε ηελ Τ.Α. 74455/2010 γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ, ιακβάλνληαη ππφςε θάπνηα πνζνζηά, πνπ αθνξνχλ ζηηο επηκέξνπο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο, φπσο απηέο ζπγθξνηνχληαη κε ην λ.3852/2010.σα πνζνζηά απηά έρνπλ σο εμήο: α) Απφ ην ζχλνιν ησλ πηζηψζεσλ πνπ θαιχπηνπλ ηηο δαπάλεο ησλ έξγσλ δηαηίζεηαη απνθιεηζηηθψο ζε θάζε πεξηθεξεηαθή ελφηεηα γηα έξγα πνπ εθηεινχληαη ζε απηή, πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ νγδφληα ηνηο εθαηφ (80%) ησλ πηζηψζεσλ εθείλσλ πνπ ζα δηαηίζελην, αλ ε θαηαλνκή ζηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο γηλφηαλ κε βάζε ηελ θαηαλνκή ησλ επηρνξεγήζεσλ γηα επελδχζεηο πνπ απνδφζεθε θαηά ην έηνο 2010 ζηηο αληίζηνηρεο Ν.Α. Σν ππφινηπν είθνζη ηνηο εθαηφ (20%) δηαηίζεηαη γηα έξγα πνπ αθνξνχλ ζην ζχλνιν ηεο Πεξηθέξεηαο ή ησλ πεξηθεξεηαθψλ ελνηήησλ ηεο. ηηο θαηαξγνχκελεο Ν.Α., ζηα φξηα ησλ νπνίσλ ζπληζηψληαη, βάζε ηνπ λ. 3852/2010, πεξηζζφηεξεο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο, ν πεξαηηέξσ επηκεξηζκφο ησλ πφξσλ κεηαμχ ηνπο, γίλεηαη ζηε βάζε ηεο αλαινγίαο ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο, ζχκθσλα κε ηελ επίζεκε απνγξαθή. Ζ βάζε ππνινγηζκνχ ηζρχεη γηα ηελ πξψηε δηεηία. Σα Πεξηθεξεηαθά πκβνχιηα δχλαληαη κε απφθαζή ηνπο πνπ ιακβάλεηαη κε ηελ πιεηνςεθία ησλ ηεζζάξσλ πέκπησλ (4/5) ησλ παξφλησλ ησλ κειψλ λα απνθαζίδνπλ ηελ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ απφ είθνζη ηνηο εθαηφ (20%) έσο ηξηάληα πέληε ηνηο εθαηφ (35%) θαη αληίζηνηρα λα απνθαζίδνπλ ηε κείσζε ηνπ πνζνζηνχ απφ νγδφληα ηνηο εθαηφ (80%) έσο εμήληα πέληε ηνηο εθαηφ (65%). β) Απφ ην ζχλνιν ησλ πηζηψζεσλ πνπ θαιχπηνπλ ηηο δαπάλεο ησλ ινηπψλ δξάζεσλ - πιελ ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ, - πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο, πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ πελήληα ηνηο εθαηφ (50%) απηψλ επηκεξίδεηαη αλά πεξηθεξεηαθή ελφηεηα γηα δξάζεηο, κε πιεζπζκηαθά θξηηήξηα. Σν ππφινηπν πελήληα ηνηο εθαηφ (50%) δηαηίζεηαη γηα ην ζχλνιν ηεο Πεξηθέξεηαο ή ησλ πεξηθεξεηαθψλ ελνηήησλ ηεο. 36

Γηαθαίλεηαη ινηπφλ ζχκθσλα κε ηελ απφθαζε απηή φηη πιένλ ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Πεξηθεξεηψλ ρσξίδεηαη ζε πφξνπο πνπ δηνρεηεχνληαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο απνζηνιή ηνπο αιιά θαη ζε πφξνπο πνπ δηαρεηξίδνληαη νη θεληξηθέο ππεξεζίεο ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ην ζχλνιν ηεο Πεξηθέξεηαο. Αληηιακβάλεηαη θαλείο εμ απηνχ φηη ε αλαπηπμηαθή δηάζηαζε πνπ πξνζηίζεηαη ζηελ ιεηηνπξγία ηεο Πεξηθέξεηαο σο νξγαληζκνχ αζθείηαη απφ ηηο ελφηεηεο σο πινπνίεζεο δξάζεσλ ελφο ζπλνιηθφηεξνπ ζρεδηαζκνχ ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο. 3.2.5 ΟΙ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΕ ΚΑΙ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΑΠΑΝΕ ΒΑΕΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ Γηα λα γίλεη πην θαηαλνεηή ε νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία ηεο Πεξηθέξεηαο έγηλε ε πξνζπάζεηα πξνζδηνξηζκνχ θαη θαηαγξαθήο ησλ ιεηηνπξγηθψλ θαη επελδπηηθψλ δαπαλψλ βάζεη ηεο θσδηθνπνίεζεο πνπ πξνθξίλεηαη ζηνλ ηχπν ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. εκεηψλεηαη φηη απηφο ν πξνζδηνξηζκφο είλαη ηδηαίηεξα δχζθνινο θαζψο αξθεηνί θσδηθνί αξηζκνί κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ ηφζν ιεηηνπξγηθέο φζν θαη επελδπηηθέο δαπάλεο. (πρ. ν Κ.Α. 1000 πνπ πεξηιακβάλεη ηφζν ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο φζν θαη επελδπηηθέο). Πάλησο, βάζεη ηεο κειέηεο έγηλε κηα πξνζέγγηζε πνπ παξνπζηάδεηαη παξαθάησ. Σα ιεηηνπξγηθά θαη επελδπηηθά έμνδα ησλ Πεξηθεξεηψλ ζπλνιηθά αιιά θαη ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ μερσξηζηά, πξνθχπηνπλ απφ ηνπο εμήο θσδηθνχο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ : ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΑ ΔΞΟΓΑ Κ.Α. Καηνλνκαζία 0000 Πιεξσκέο γηα ππεξεζίεο 1000 Πξνκήζεηεο αγαζψλ θαη θεθαιαηαθνχ εμνπιηζκνχ( εθηφο 1700 πνπ αθνξά εμνπιηζκφ, άξα επέλδπζε) 2000 Πιεξσκέο κεηαβηβαζηηθέο 6000 Κίλεζε θεθαιαίσλ ΔΠΔΝΓΤΣΙΚΑ ΔΞΟΓΑ Κ.Α. Καηνλνκαζία 7000 Απαιινηξηψζεηο, αγνξέο, αλεγέξζεηο θ.ιπ. 9000 Πιεξσκέο. γηα επελδχζεηο 37

Πξέπεη λα δηαζαθεληζηεί πξηλ πεξάζνπκε ζηνπο θσδηθνχο εζφδσλ, φηη νη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο θαιχπηνληαη θπξίσο απφ ηνπο Κ.Α.Π., ελψ νη επελδπηηθέο δαπάλεο ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηα ίδηα έζνδα, ηνπο Κ.Α.Π. ην Π.Γ.Δ. αιιά θαη ηα Π.Δ.Π.Σα έζνδα ησλ Πεξηθεξεηψλ ινηπφλ πξνέξρνληαη απφ ηνπο Κ.Α.Π., ηηο ινηπέο επηρνξεγήζεηο, ηα έζνδα γηα επελδχζεηο, θαη ηα ιίγα ίδηα έζνδα πνπ επηθέξνπλ ηα ηέιε θπθινθνξίαο νρεκάησλ, ηα ηέιε κεηαβίβαζεο θαη ηα πξφζηηκα/παξάβνια. Όζνλ αθνξά ηηο επελδχζεηο, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα εμνηθνλφκεζεο ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ απφ ηελ Πεξηθέξεηα γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε έξγσλ ή ζπλαθψλ δξάζεσλ επελδπηηθνχ ραξαθηήξα. Έζοδα πος σπημαηοδοηούν επενδςηικέρ δαπάνερ. 1251 Έζνδα απφ Κ.Α.Π. γηα επελδχζεηο ρξεκαηνδνηνχκελεο απνθιεηζηηθά απφ εζληθνχο πφξνπο 1253 Έζνδα απφ Κ.Α.Π. γηα δαπάλεο βειηίσζεο, ζπληήξεζεο θαη απνθαηάζηαζεο νδηθνχ δηθηχνπ 9000 Έζνδα γηα επελδχζεηο 3.3 ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Όπσο ήδε αλαθέξζεθε πιένλ νη Πεξηθέξεηεο είλαη ππνρξεσκέλεο λα έρνπλ δηπινγξαθηθφ ζχζηεκα ην νπνίν θαη ζα ηηο ππνβνεζήζεη ζηελ ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ, ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ δξάζεσλ, ηελ ηήξεζε δηαθαλψλ δηαδηθαζηψλ θαη γεληθά ζα βειηηψζεη ηελ νηθνλνκηθή δηνίθεζε θαη ιεηηνπξγία ησλ νξγαληζκψλ. χκθσλα κε ην άξζξν 268 ηνπ Καιιηθξάηε, πξνεδξηθφ δηάηαγκα πνπ ζα εθδνζεί ξπζκίδεη θάζε ζέκα πνπ έρεη ζρέζε κε ην Γηπινγξαθηθφ χζηεκα Γεληθήο θαη Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ ζηηο Πεξηθέξεηεο. ε απηφ ζα νξίδνληαη ιεπηνκεξεηαθά νη αλαγθαίεο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο πξέπεη λα πξνβνχλ νη Πεξηθέξεηεο ψζηε λα εδξαηψζνπλ ηελ ινγηζηηθή απεηθφληζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπο δεδνκέλσλ. Όκσο, ζχκθσλα κε ηνλ Ν. 3979/11 «Γηα ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε θαη ινηπέο δηαηάμεηο» (ΦΔΚ 138 Α ), ε παξάγξαθνο 11 ηνπ άξζξνπ 268 ηνπ Ν.3852/2010, αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: νη δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 315/1999 (Α 302) εθαξκφδνληαη, θαη 38

αλαινγία, γηα ην Γηπινγξαθηθφ χζηεκα Γεληθήο θαη Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο Κνζηνιφγεζεο ησλ Πεξηθεξεηψλ.» Ζ ηζρχο απηή είλαη πξνζσξηλή θαη ηζρχεη κέρξη ηελ έθδνζε ηνπ θιαδηθνχ ινγηζηηθνχ ζρεδίνπ γηα ηνπο θνξείο Γεληθήο Κπβέξλεζεο, πνπ πξνβιέπεηαη απφ ην Ν.3871/10, νπφηε ζα ηζρχζεη ην λέν ινγηζηηθφ ζρέδην πνπ ζα αθνξά ηηο Πεξηθέξεηεο, ηνπο Γήκνπο θαη ηα ινηπά ΝΠΓΓ ηνπ Γεκνζίνπ. 3.4 ΒΑΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ χκθσλα κε ηελ Τ.Α.74713/2010 «Καζνξηζκφο ηνπ ηχπνπ ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ζηνηρείσλ, ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ ηξφπνπ ελεκέξσζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ «Οηθνλνκηθά ζηνηρεία πεξηθεξεηψλ», ησλ αξηζκνδεηθηψλ αμηνιφγεζεο, θαζψο θαη θάζε άιιε αλαγθαία ιεπηνκέξεηα» δεκηνπξγείηαη ε βάζε νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ» κε ζηφρν λα απνηειέζεη ην κέζν ζπιινγήο, αλάπηπμεο θαη δηάδνζεο ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ ζπζηάζεθαλ κε ην άξζξν 3 ηνπ λφκνπ 3852/2010, ζην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ αζθεί ην Τπνπξγείν σο θνξέαο ηνπ Διιεληθνχ ηαηηζηηθνχ πζηήκαηνο (λ.3832/10) θαη σο επνπηεχνπζα αξρή ησλ ελ ιφγσ θνξέσλ γεληθήο θπβέξλεζεο. Σα ζπγθεθξηκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ηε δηακφξθσζε πνιηηηθψλ ζε ηνπηθφ, εζληθφ, επξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν θαη κε βάζε ηελ αμηνιφγεζή ηνπο πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην ζηηο πεξηθέξεηεο θαη ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπο, έιεγρνη φηαλ δελ ηθαλνπνηνχληαη ζπγθεθξηκέλνη αξηζκνδείθηεο αμηνιφγεζεο. Ζ βάζε δεδνκέλσλ ελεκεξψλεηαη απφ ηηο πεξηθέξεηεο ζε κεληαία βάζε κε απνινγηζηηθφ πίλαθα πινπνίεζεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ζε επίπεδν ηεηξαςήθηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ, αλά ππεξεζία, θαη κε ην ηζνδχγην ηνπ γεληθνχ θαζνιηθνχ ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο. ε εηήζηα βάζε, νη νηθνλνκηθέο ππεξεζίεο ησλ πεξηθεξεηψλ ηξνθνδνηνχλ ηε βάζε κε εθηηκήζεηο σο πξνο ηα απνινγηζηηθά ζηνηρεία (πξνζσξηλφο απνινγηζκφο), ζε επίπεδν ηεηξαςήθηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ, θαη κε ηα εηήζηα ηειηθά απνινγηζηηθά ζηνηρεία (ηειηθφο απνινγηζκφο). Απφ ηελ έλαξμε ηήξεζεο ηνπ δηπινγξαθηθνχ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο απφ ηηο πεξηθέξεηεο θαηά ην άξζξν 11 ηνπ άξζξνπ 268 ηνπ λ.3852/10, ελζσκαηψλνληαη ζηε βάζε θαη κηα ζεηξά εηήζησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. 39

3.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΤΓΙΑΝΗ -ΠΙΣΟΛΗΠΣΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ χκθσλα κε ην Ν. 3852/10 θαη ηα άξζξα 262 «Δηδηθφ Πξφγξακκα Δμπγίαλζεο» θαη 263 «Λνγαξηαζκφο εμπγίαλζεο θαη αιιειεγγχεο ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο» πνπ απνηεινχλ κία απφ ηηο ζεζκηθέο θαη νηθνλνκηθέο θαηλνηνκίεο ηνπ πξνγξάκκαηνο δεκηνπξγείηαη πξφγξακκα εμπγίαλζεο ησλ Ο.Σ.Α Α θαη Β βαζκνχ κε ζηφρν ηελ απνθπγή έθηαθησλ επηρνξεγήζεσλ ή ζπλερνχο δαλεηζκνχ. Πξφθεηηαη γηα πξφγξακκα εμπγίαλζεο γηα ηηο πεξηθέξεηεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα. Ζ έληαμε ζην πξφγξακκα γίλεηαη κε εηδηθέο πξνυπνζέζεηο (δείθηεο δαλεηζκνχ) θαη ζπλεπάγεηαη ζπγθεθξηκέλα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο, ελψ πξνβιέπνληαη κεραληζκνί παξαθνινχζεζεο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ. Με ηηο δηαηάμεηο απηέο ζα πξέπεη λα αιιάμεη ξηδηθά ην πθηζηάκελν ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ησλ Ν.Α. θαη λα πξνζαξκνζηεί ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λένπ ζεζκνχ ησλ αηξεηψλ πεξηθεξεηψλ. Σέινο. πξέπεη λα αλαθεξζεί φπσο νξίδεη ην άξζξν 264, φηη ε ζπλνκνιφγεζε δαλείσλ αθνξά απνθιεηζηηθά ηε ρξεκαηνδφηεζε επελδχζεσλ θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ρξένπο. Ο δαλεηζκφο ηνπο ζα θαηεπζχλεηαη απνθιεηζηηθά ζε επελδχζεηο, ελψ παξάιιεια, δήκνη ή πεξηθέξεηεο πνπ ηα ηνθνρξεσιχζηα ηνπο ή ην ζπλνιηθφ ηνπο ρξένο μεπεξλά ηα ηαθηηθά ή ηα ζπλνιηθά ηνπο έζνδα αληίζηνηρα, ζα αδπλαηνχλ λα πξνζθεχγνπλ ζηελ πηζηνιεπηηθή αγνξά. Χο ζπλνιηθφ ρξένο ζεσξνχληαη νη ζπλνιηθέο καθξνπξφζεζκεο θαη βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηνπο. Οη πξνυπνζέζεηο γηα ηε ιήςε δαλείνπ απφ ηνπο Γήκνπο θαη ηηο Πεξηθέξεηεο είλαη νη εμήο: α) ην εηήζην θφζηνο εμππεξέηεζεο ηεο δεκφζηαο πίζηεο θάζε Γήκνπ/Πεξηθέξεηαο λα κελ ππεξβαίλεη ην 20% ησλ εηήζησλ ηαθηηθψλ ηνπ εζφδσλ, β) ην ζπλνιηθφ ρξένο ηνπ Γήκνπ/Πεξηθέξεηαο πνπ πξνβαίλεη ζε δαλεηζκφ λα κελ ππεξβαίλεη 60% ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ ηνπ. 40

3.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ ΣΗ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ χκθσλα κε ην άξζξν 268 ηνπ Ν.3852/2010 θαη ηελ Τ.Α. 74754/2010 «Πεξηερφκελν, δνκή, ηξφπνο ππνβνιήο, φξγαλα θαη δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α) β βαζκνχ» εηζάγεηαη ζηελ πεξηθεξεηαθή απηνδηνίθεζε ε ππνρξέσζε θαηάξηηζεο επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ, γεγνλφο πνπ ζα βειηηψζεη ηελ νξγαλσηηθή δνκή ησλ νξγαληζκψλ θαη ζα εληζρχζεη ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε. Μέζα απφ ηελ κειέηε θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ησλ Γεληθψλ Γηεπζχλζεσλ θαη ησλ Γηεπζχλζεσλ θαη ηνλ εληνπηζκφ δπλαηψλ-αδπλαηψλ ζεκείσλ επθαηξηψλ θη απεηιψλ, ζα πξνθχςνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαηά ηελ θαηάζηξσζε ηνπ νξάκαηνο θαη ηελ ζηνρνζεζία ησλ δξάζεσλ ησλ επφκελσλ ρξφλσλ. Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ηελ νηθνλνκηθή δηαρείξηζε Πεξηθεξεηψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ελνηήησλ πξνβιέπεηαη νηθνλνκηθφο πξνγξακκαηηζκφο πνπ πεξηιακβάλεη ηελ εθηίκεζε εζφδσλ ησλ επνκέλσλ 5 εηψλ θαζψο θαη ηηο ιεηηνπξγηθέο θαη επελδπηηθέο δαπάλεο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Ζ θαηάξηηζε ηνπ πεληαεηνχο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο Πεξηθέξεηαο πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζην πξψην ελλεάκελν ηεο πεξηθεξεηαθήο πεξηφδνπ (έσο 30 επηεκβξίνπ) απφ ηελ Δθηειεζηηθή Δπηηξνπή. Ζ Γηεχζπλζε Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο είλαη αξκφδηα γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο, ησλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηεο θαηά ηε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο θαη ησλ εηήζησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο, ζηα νπνία εμεηδηθεχεηαη ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα. Ζ Δθηειεζηηθή Δπηηξνπή έρεη ηε γεληθή επνπηεία ηεο πξνφδνπ ησλ εξγαζηψλ ηεο. θαη, πξηλ εηζεγεζεί ην ζρέδην ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ζην Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην, ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο Γήκνπο ηεο εδαθηθήο επηθξάηεηάο ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηε δηαζθάιηζε ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ δξάζεσλ πεξηθεξεηαθήο θαη ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ηελ πξνψζεζε ηπρφλ ζπλεξγαζηψλ. 41

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΟΙ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΙ ΣΗΝ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ 4.1 Ο ΘΕΜΟ ΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΗ χκθσλα κε ηελ παξαδνζηαθή ζεσξία ηεο δεκνζηνλνκηθήο απνθέληξσζεο ε πξνζθνξά ελφο αγαζνχ ή κηαο ππεξεζίαο έρεη κία ζπγθεθξηκέλε ρσξηθή δηάζηαζε. Ζ εζληθή άκπλα θαιχπηεη ην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ν ειεθηξνθσηηζκφο ελφο δξφκνπ δηαρέεη ηα νθέιε ηνπ ζε ηνπηθφ επίπεδν, ελψ έλαο κεγάινο θαη ζχγρξνλνο απηνθηλεηφδξνκνο παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ρσξίο σζηφζν ηα νθέιε ηνπ λα δηαρένληαη ζην ζχλνιν ηεο επηθξάηεηαο. Με βάζε απηή ηελ παξαδνρή ε παξαδνζηαθή ζεσξία ηεο δεκνζηνλνκηθήο απνθέληξσζεο ηζρπξίδεηαη φηη ζα είλαη θαιχηεξν ηα αγαζά θαη ππεξεζίεο απηέο λα πξνζθέξνληαη απφ ηα αλάινγα επίπεδα, αθελφο κελ γηαηί ε ηνπηθή ή ε πεξηθεξεηαθή παξαγσγή θαη δηάζεζε πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα έθθξαζεο ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ηδηαηηεξνηήησλ αθεηέξνπ δε, γηαηί ην νξηαθφ φθεινο ησλ πνιηηψλ κπνξεί επθνιφηεξα λα εμηζσζεί κε ην νξηαθφ ηνπο θφζηνο, άξα, ε παξαγσγή θαη δηάζεζε λα γίλεη απνδνηηθφηεξε. Τπάξρεη φκσο θαη ε άπνςε φηη ε δεκνζηνλνκηθή απνθέληξσζε κπνξεί λα πεξηνξίζεη ηε θνξνινγηθή δπλαηφηεηα ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο, λα ακβιχλεη ηηο πεξηθεξεηαθέο αληζφηεηεο θαη λα δηαηεξήζεη ηε καθξννηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα. Έηζη ε πεξηθεξεηαθή «απηνρξεκαηνδφηεζε», ε πεξίπησζε δειαδή θαηά ηελ νπνία νη ηνπηθέο θπβεξλήζεηο εμαξηψληαη απφ ηε ζπιινγή ησλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ ηνπο γηα λα ρξεκαηνδνηήζνπλ ηηο δαπάλεο ηνπο, δελ ζεσξείηαη επηζπκεηή. Οη επηρνξεγήζεηο έξρνληαη λα θαιχςνπλ ην θελφ κεηαμχ ησλ απνθεληξσκέλσλ δαπαλψλ θαη ησλ απνθεληξσκέλσλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ. Οη επηρνξεγήζεηο απνηεινχλ βαζηθφ ρξεκαηνδνηηθφ κέζν ηεο Απηνδηνίθεζεο. Με ην Νφκν 1828/1989 ην ζχζηεκα ησλ θξαηηθψλ επηρνξεγήζεσλ πξνο ηελ πξσηνβάζκηα Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ζπλδέζεθε άκεζα κε ηελ απφδνζε ζπγθεθξηκέλσλ θφξσλ θαη ηειψλ. Ζ κεηαξξχζκηζε απηή είρε σο απνηέιεζκα ηνλ εηήζην πξνζδηνξηζκφ ηνπ χςνπο ηεο θξαηηθήο επηρνξήγεζεο κε αληηθεηκεληθά θαη κεηξήζηκα θξηηήξηα (απνδφζεηο θφξσλ). Όζνλ αθνξά ηηο Πεξηθεξεηαθέο Απηνδηνηθήζεηο (Π.Α.) έλαο απφ ηνπο ιφγνπο πνπ ζεσξνχληαη απαξαίηεηεο νη επηρνξεγήζεηο, είλαη νη δηαθνξεηηθέο αλάγθεο γηα δαπάλεο πνπ έρνπλ νη Π.Α. Οη αλάγθεο νξηζκέλσλ Π.Α. λα πξαγκαηνπνηνχλ κεγαιχηεξεο δαπάλεο απφ θάπνηεο άιιεο νκνηφβαζκεο 42

Π.Α. ζπλδένληαη κε ηηο γεσγξαθηθέο ζπλζήθεο παξαγσγήο θαη παξνρήο ησλ Σνπηθψλ Πεξηθεξεηαθψλ Γεκνζίσλ Αγαζψλ θαη Τπεξεζηψλ, θαζψο θαη κε ηελ χπαξμε νξηζκέλσλ αληηθεηκεληθψλ παξαγφλησλ, νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηφζν ηελ πνζφηεηα, φζν θαη ηελ πνηφηεηα ησλ πξνζθεξνκέλσλ Σ.Γ.Α. Οη δηαθνξέο ζηηο αλάγθεο γηα δαπάλεο ζα κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ θαη δηαθνξέο ζηηο δαπάλεο παξαγσγήο θαη παξνρήο ησλ Σνπηθψλ-Πεξηθεξεηαθψλ Γεκνζίσλ Αγαζψλ θαη Τπεξεζηψλ. Δθηφο φκσο απφ ηελ ζεκαζία ηεο θαηαβνιήο ηεο επηρνξήγεζεο γεληθά, ηδηαίηεξε ζεκαζία έρεη θαη ην χςνο ησλ επηρνξεγήζεσλ πξνο ηηο Πεξηθέξεηεο κε βάζε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο θάζε κηαο αιιά θαη ηηο αληηθεηκεληθέο δπζθνιίεο πνπ παξνπζηάδνπλ. Δηδηθά, γηα ηηο Πεξηθεξεηαθέο Απηνδηνηθήζεηο. πνπ πζηεξνχλ ζε ηδία έζνδα ζπγθξηηηθά κε ηελ απηνδηνίθεζε ηνπ 1 νπ βαζκνχ αθνχ δελ εηζπξάηηνπλ έζνδα απφ θφξνπο. Ζ νινθιεξσκέλε ζσξάθηζε ηεο πεξηθεξεηαθήο απηνδηνίθεζεο ζα πξέπεη λα ζπλδπάδεη ηνλ εμνπιηζκφ ηεο κε θνξνινγηθά έζνδα θαη θξαηηθέο επηρνξεγήζεηο. 4.2 ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΩΝ Οη επηρνξεγήζεηο, ζχκθσλα κε ηελ Μειέηε ηεο Δ.Δ.Σ.Α.Α «Κξηηήξηα Καηαλνκήο Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ ησλ Πεξηθεξεηψλ, Μάηνο 2011» δηαθξίλνληαη ζε : ηαθηηθέο ή έθηαθηεο, κε βάζε ηελ πεξηνδηθφηεηα θαη ηελ ζεζκηθή ηνπο θαηνρχξσζε γεληθέο ή εηδηθέο, αλάινγα κε ηνλ πξννξηζκφ ησλ ζρεηηθψλ εζφδσλ Οη ηαθηηθέο επηρνξεγήζεηο δηεπθνιχλνπλ ηνλ νηθνλνκηθφ πξνγξακκαηηζκφ ησλ Ο.Σ.Α. θαη νη γεληθέο δελ ζίγνπλ ηελ νηθνλνκηθή θαη δηνηθεηηθή ηνπο απηνηέιεηα. Απνηεινχλ ην θπξηφηεξν κέζν πνπ έρεη ζηελ δηάζεζε ηεο ε θεληξηθή δηνίθεζε γηα λα ρξεκαηνδνηεί γεληθά ηνπο Ο.Σ.Α., λα εληζρχεη ηνπο νηθνλνκηθά αδχλακνπο θαη λα πξνσζεί ηελ νηθνλνκηθή ηεο πνιηηηθή. Οη έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο πξέπεη λα θαιχπηνπλ κφλν απξφβιεπηεο, επείγνπζεο θ.ιπ. αλάγθεο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο ζε κφληκε βάζε εληείλεη ηελ εμάξηεζε ησλ Ο.Σ.Α. απφ ην θξάηνο θαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο είηε δελ επηηπγράλνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο είηε ή απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο είλαη πεξηνξηζκέλε. Οη εηδηθέο επηρνξεγήζεηο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πξνσζεζνχλ θξαηηθέο πνιηηηθέο ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ή γηα λα εληζρπζεί ε παξνρή ζπγθεθξηκέλσλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο Ο.Σ.Α. Ο ζπλδπαζκφο εθηάθησλ θαη εηδηθψλ επηρνξεγήζεσλ θαη ε επξεία ρξεζηκνπνίεζή ηνπο απνηεινχλ θιαζζηθφ παξάδεηγκα ζπγθεληξσηηθήο δεκνζηνλνκηθήο δηαρείξηζεο. 43

4.3 ΚΕΝΣΡΙΚΟΙ ΑΤΣΟΣΕΛΕΙ ΠΟΡΟΙ ηηο ηαθηηθέο επηρνξεγήζεηο ζπγθαηαιέγνληαη θαη νη Κεληξηθνί Απηνηειείο πφξνη πνπ απνηεινχλ θαη ηνλ βαζηθφ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ηεο απηνδηνίθεζεο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο κηζζνδνζίαο αιιά θαη κέξνπο ησλ επελδπηηθψλ δαπαλψλ. Έλα κηθξφ θνκκάηη ησλ Κ.Α.Π. απνηειεί θαη έθηαθηε επηρνξήγεζε γηα απξφβιεπηεο αλάγθεο πνπ ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ. Τθίζηαηαη ινγαξηαζκφο ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ πνπ ηεξείηαη ζην Σακείν Παξαθαηαζεθψλ θαη Γαλείσλ κε ηνλ ηίηιν «Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη ησλ Πεξηθεξεηψλ». Οη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (Κ.Α.Π.) δηαηξνχληαη αξρηθά ζε δχν κεγάια ηκήκαηα, κε δηαθνξεηηθνχο ζηφρνπο θαη αληηθείκελν, αιιά θαη κε κία ζηαζεξή αλαινγία κεηαμχ ηνπο, ελψ ζηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε θαηαλνκή ηνπο ζηνπο ΟΣΑ. Έηζη, έρνπκε ηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. Σαθηηθή γεληθή επηρνξήγεζε πνπ θαηαλέκεηαη κε βάζε ζπγθεθξηκέλα, δηαθαλή θαη κεηξήζηκα θξηηήξηα, ηα νπνία ζπγθξνηνχλ έλα ζπλεθηηθφ ζχζηεκα θαηαλνκήο. 2. Δηδηθέο επηρνξεγήζεηο πνπ έρνπλ ηε κνξθή νινθιεξσκέλσλ ηνπηθψλ πνιηηηθψλ ή θαη επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ, κε δηαθνξνπνηεκέλα θαη εμεηδηθεπκέλα θξηηήξηα θαηαλνκήο. Ζ πνζνζηηαία αλαινγία κεηαμχ ησλ δχν θαηεγνξηψλ (γεληθή εηδηθέο) θπκαίλεηαη ζην 30% (± 3%) θαη ε ζρέζε απηή θαηνρπξψλεηαη ζεζκηθά ζε εηήζηα βάζε, είηε κέζσ θαλνληζηηθήο απφθαζεο είηε κε ππνγξαθή πξνγξακκαηηθήο ζχκβαζεο κε ηελ Κ.Δ.Γ.Κ.Δ. Όπσο θάλεθε νη Κ.Α.Π., σο ην ζεκαληηθφηεξν ηαθηηθφ έζνδν ηεο Πεξηθέξεηαο απνδίδεηαη κε ηε κνξθή είηε γεληθψλ είηε εηδηθψλ επηρνξεγήζεσλ. Γειαδή ππάξρνπλ θαηεγνξίεο ησλ Κ.Α.Π. πνπ θαιχπηνπλ γεληθέο ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο θαη θαηεγνξίεο πνπ ρξεκαηνδνηνχλ ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο (π.ρ. επίδνκα λεθξνπαζψλ, δαθνθηνλία, θνπλνχπηα, κεηαθνξά καζεηψλ απφ 1/1/2011 έσο θαη ηε ιήμε ηνπ ζρνιηθνχ έηνπο 2010 2011 φπνπ ε αξκνδηφηεηα απηή κεηαθέξεηαη ζηνπο Γήκνπο ) αιιά ην πνζνζηφ ησλ ηειεπηαίσλ πξνο ηνπο ζπλνιηθνχο πφξνπο γηα ηα ιεηηνπξγηθά έμνδα είλαη ρακειφ, ήηνη ηεο ηάμεο ηνπ 5-10%. Όζνλ αθνξά ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο, ε επηρνξήγεζε απφ ηνπο Κ.Α.Π. είλαη ηα κφλα ρξήκαηα πνπ ε Πεξηθέξεηα κπνξεί λα δηαζέζεη ζε επελδχζεηο θαηά βνχιεζε θαζψο έρνπλ ηε κνξθή γεληθψλ επηρνξεγήζεσλ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε απφ ην Π.Γ.Δ. θαη ην Δ..Π.Α. πινπνηείηαη γηα πξνθαζνξηζκέλεο επελδπηηθέο δξάζεηο. 44

4.3.1 ΟΙ Κ.Α.Π. ΣΙ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΕΙ Με ην Ν.2672/98 ζεζκνζεηήζεθαλ ζηηο Ν.Α. νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (ΚΑΠ). Σν ζεζκηθφ πιαίζην δηεπξχλζεθε κε ην Ν.3345/05. Οη Κ.Α.Π. απνηεινχληαλ απφ ηα ηέιε θπθινθνξίαο (πνζνζηφ 10%) θαη ηνλ Φ.Π.Α. (πνζνζηφ 2%). Σν ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ησλ Ν.Α. εθαξκφζηεθε απφ ην 2006 θαη απνηειείην απφ ηξεηο θαηεγνξίεο επηρνξεγήζεσλ: Σν 50% ησλ εζφδσλ απφ ηνλ Φ.Π.Α. γηα ηελ θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ θαη ινηπψλ γεληθψλ δαπαλψλ (αλαινγία ΔΝΑΔ απφ 1,4 έσο 1,6%). Σν ππφινηπν 50% γηα επελδπηηθέο δαπάλεο. Σα έζνδα απφ ηα ηέιε θπθινθνξίαο απηνθηλήησλ (10%) γηα ηελ θάιπςε ησλ δαπαλψλ βειηίσζεο, ζπληήξεζεο θαη απνθαηάζηαζεο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ. Με Κ.Τ.Α. ησλ ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. θαη ΤΠ.ΟΗΚ.Ο., χζηεξα απφ πξφηαζε ηεο Δ.Ν.Α.Δ., θαζνξίδνληαλ ηα θξηηήξηα θαη ε δηαδηθαζία θαηαλνκήο. ε θάζε θαηεγνξία πξνβιεπφηαλε, ζε εηήζηα βάζε, έλα ηκήκα γηα έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο γηα λα θαιχπηνληαη: ηελ πεξίπησζε ηνπ 50% ησλ εζφδσλ απφ ηνλ Φ.Π.Α. πνπ δηεηίζεην γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, έθηαθηεο θαη επηηαθηηθέο ιεηηνπξγηθέο θαη ινηπέο γεληθέο δαπάλεο, θαζψο θαη νξηδφληηεο δξάζεηο. ην ππφινηπν 50% ησλ εζφδσλ απφ ηνλ Φ.Π.Α. πνπ δηεηίζεην γηα επελδχζεηο, έθηαθηεο επελδπηηθέο δαπάλεο, θαζψο θαη νξηδφληηεο δξάζεηο. Σέινο ζηελ θαηεγνξία ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ, πξνβιεπφηαλε ε θάιπςε εθηάθησλ ή επηηαθηηθψλ αλαγθψλ γηα ηε βειηίσζε, ζπληήξεζε θαη ηδίσο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ δηθηχνπ ιφγσ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ. Οη νξηδφληηεο δξάζεηο δελ ελεξγνπνηήζεθαλ πνηέ θαη ην ζχλνιν ησλ πξνβιεπφκελσλ πνζψλ γηα έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο θαηαλεκφηαλε απφ ην Τπνπξγείν κεηά απφ αηηήκαηα ησλ Ν.Α. Οπζηαζηηθά ηα κφλα θξηηήξηα θαηαλνκήο αθνξνχζαλ ηηο θπζηθέο θαηαζηξνθέο ή θαη ηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο ησλ Ν.Α. Οη έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο πξννξίδνληαη γηα ηελ θάιπςε έθηαθησλ θη απξφβιεπησλ αλαγθψλ. Έρεη ζπρλά εηπσζεί φηη ππνθξχπηνπλ εμάξηεζε ηεο απηνδηνίθεζεο απφ ηελ θεληξηθή εμνπζία, κε απνηέιεζκα λα κε κπνξνχλ λα πξνβνχλ ζε πξνγξακκαηηζκφ δξάζεσλ ζηεξηδφκελνη ζε έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο. 45

ρεηηθά κε ην ζεζκφ ησλ έθηαθησλ επηρνξεγήζεσλ πξνο ηηο Ν.Α. παξαηεξνχληαη ηα εμήο: Γελ ήηαλ ζαθήο ε αλαγθαηφηεηα ησλ έθηαθησλ επηρνξεγήζεσλ γηα επελδχζεηο φηαλ νη Ν.Α. είραλ ηαθηηθή επηρνξήγεζε γηα επελδχζεηο, πξφζβαζε ζην Π.Γ.Δ. θαη ηα Δ.Π. ηνπ Δ..Π.Α.. ε φιεο ηηο θαηεγνξίεο πξνθαιεί εληχπσζε ε κεγάιε δηαθνξά κεηαμχ θαηψηαησλ θαη αλψηαησλ ηηκψλ. Δλψ νη κεγάιεο επηρνξεγήζεηο είλαη δπλαηφ λα δηθαηνινγεζνχλ π.ρ. θαηαζηξνθέο νδηθνχ δηθηχνπ, ηα κηθξά πνζά δελ είλαη θαηαλνεηά π.ρ. επηρνξεγήζεηο γηα επελδχζεηο χςνπο 40.000 έσο 50.000. Δλψ κεξηθέο επηρνξεγήζεηο ζπλδένληαη κε θπζηθά θαηλφκελα π.ρ. πιεκκχξεο ζην Ν.Γ. Έβξνπ, άιιεο δελ δηθαηνινγνχληαη. Οη έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο πξνο ηηο Ν.Α., αλ θαη ζεζκνζεηεκέλεο, δελ εληάρζεθαλ ζε έλα πξνγξακκαηηθφ πιαίζην. Μεγαιχηεξν πξφβιεκα αληηκεηψπηζαλ νη έθηαθηεο γηα επελδχζεηο θαη γηα απνθαηάζηαζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ. Οη πεξηζζφηεξεο απιψο ελίζρπαλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο νξηζκέλσλ Ν.Α., ρσξίο ζαθή θαη ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα θαηαλνκήο. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ επηρνξεγήζεσλ απηψλ είλαη ζπδεηήζηκε θαη δελ ζπλδένληαη είηε κε ηηο πξνηεξαηφηεηεο ησλ λνκαξρηαθψλ πξνγξακκάησλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ είηε κε ηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Όζνλ αθνξά ηηο έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο, ην πξνεγνχκελν θαζεζηψο πξφθεηηαη λα αιιάμεη ξηδηθά αθνχ ζην άξζξν 260, παξ. 8 ηνπ λ.3852/2010 πξνβιέπεηαη φηη θαζνξίδνληαη ηα θξηηήξηα γηα θάζε κνξθήο έθηαθηε επηρνξήγεζε ησλ πεξηθεξεηψλ ελψ ζηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ Νφκνπ αλαθέξεηαη φηη γηα ηηο έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο ησλ δήκσλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ πξνβιέπεηαη ε έθδνζε Κ.Τ.Α., ε νπνία ζα νξίδεη αληηθεηκεληθά θξηηήξηα γηα ηελ θαηαβνιή επηρνξεγήζεσλ. Καηαιεθηηθά ζπκπεξαίλνπκε πσο δελ ζα έπξεπε λα ππάξρνπλ έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο ζην ηκήκα ησλ Κ.Α.Π. πνπ θαηαλέκεηαη ζηηο Πεξηθέξεηεο θαη αθνξά ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, ελψ ζην ηκήκα ησλ Κ.Α.Π. πνπ θαηαλέκεηαη ζηηο Πεξηθέξεηεο θαη αθνξά επελδχζεηο, νη έθηαθηεο επηρνξεγήζεηο πξέπεη λα κεηαζρεκαηηζηνχλ ζε εηδηθέο θαη λα αθνξνχλ κφλν νξηδφληηεο δξάζεηο. Θεηηθφ ζα ήηαλ λα δεκηνπξγεζεί κέζσ ησλ Κ.Τ.Α. έλα ηξίην ηκήκα πνπ ζα αθνξά ηηο επηρνξεγήζεηο γηα πνιηηηθή πξνζηαζία, νη νπνίεο ζα ρνξεγνχληαη αθνχ πξνεγεζεί ε εθπφλεζε πεξηθεξεηαθνχ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κε ηεξαξρεκέλεο πξνηεξαηφηεηεο θαη ζαθή θξηηήξηα θαηαλνκήο, γηαηί νη επηρνξεγήζεηο γηα πνιηηηθή πξνζηαζία θαηαιακβάλνπλ κεγάιν θνκκάηη ησλ εθηάθησλ επηρνξεγήζεσλ. 46

4.3.2 ΟΙ Κ.Α.Π. ΣΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΕΙ ην Ν. 3852/10 ζην άξζξν 260 πξνβιέπεηαη φηη νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη ησλ Πεξηθεξεηψλ πξνέξρνληαη απφ ηηο παξαθάησ πεγέο εζφδσλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ: α) ηνλ θφξν εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ ζε πνζνζηφ 2,40% επί ησλ ζπλνιηθψλ εηήζησλ εηζπξάμεσλ ηνπ θφξνπ απηνχ, β) ηνλ θφξν πξνζηηζέκελεο αμίαο ζε πνζνζηφ 4% επί ησλ ζπλνιηθψλ εηήζησλ εηζπξάμεσλ ηνπ θφξνπ απηνχ. Αλαθέξεηαη κάιηζηα ζηελ παξάγξαθν 2 ηνπ ίδηνπ άξζξνπ, φηη ζε πεξίπησζε πνπ ην θφζηνο ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ κεηαβηβάδνληαη κε ηνλ Καιιηθξάηε θαηά ην έηνο κεηαθνξάο απφ ηηο πξψελ θξαηηθέο Πεξηθέξεηεο ζηηο λέεο Πεξηθέξεηεο μεπεξλά ηα έζνδα απφ ηηο παξαπάλσ πεγέο, ηφηε απμάλνληαη ηα πνζνζηά ηνπ Φ.Δ.Φ.Ν.Π. θαη ηνπ Φ.Π.Α. ζε βάξνο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Αληίζηνηρα γηα αξκνδηφηεηεο πνπ κεηαβηβάδνληαη απφ Γήκνπο, εάλ ηα έζνδα ηεο Πεξηθέξεηαο β βαζκνχ δελ επαξθνχλ, ηφηε πάιη απμάλνληαη ηα πνζνζηά ησλ εζφδσλ πνπ αληινχλ, εηο βάξνο φκσο ησλ εζφδσλ ησλ Γήκσλ. Με θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δ.Α.Ζ.Γ. θαη Οηθνλνκηθψλ, χζηεξα απφ γλψκε ηεο Έλσζεο Πεξηθεξεηψλ, θαζνξίδεηαη ζην ζχλνιν ησλ Κ.Α.Π. ην πνζνζηφ πνπ πξννξίδεηαη γηα ηελ θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ θαη ινηπψλ γεληθψλ δαπαλψλ ησλ πεξηθεξεηψλ, ην πνζνζηφ πνπ πξννξίδεηαη γηα ηελ θάιπςε επελδπηηθψλ δαπαλψλ, ην πνζνζηφ πνπ απνηειεί έζνδν ηεο Έλσζεο Πεξηθεξεηψλ, θαζψο θαη ν ηξφπνο θαη ε δηαδηθαζία θαηαλνκήο ησλ πνζψλ πνπ αλαινγνχλ ζηα αλσηέξσ πνζνζηά. Ζ ελ ιφγσ απφθαζε δελ έρεη αθφκα εθδνζεί, κε απνηέιεζκα λα εθαξκφδεηαη ην ζχζηεκα θαηαλνκήο πνπ ίζρπε γηα ηηο Ν.Α. Δπίζεο, ην θφζηνο κηζζνδνζίαο πιεξψλεηαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ιφγσ ηνπ κεηαβαηηθνχ ζηαδίνπ πνπ δηαλχεη ε δεπηεξνβάζκηα απηνδηνίθεζε, ζα αθαηξεζεί φκσο ην πνζφ απηφ απφ ηνπο Κ.Α.Π. ζηε πνξεία ηνπ νηθνλνκηθνχ έηνπο. Γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. ζηηο Πεξηθέξεηεο πξέπεη λα ιεθζνπλ ππφςε δεκνγξαθηθά, γεσκνξθνινγηθά, δηνηθεηηθά, νηθνλνκηθά, θνηλσληθά, πεξηβαιινληηθά θαη πνιηηηζηηθά θξηηήξηα, θαζψο θαη ε άκβιπλζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δ.Α.Ζ.Γ., κεηά απφ γλψκε ηεο Έλσζεο Πεξηθεξεηψλ θαζνξίδνληαη ηα πνζνζηά θαηαλνκήο ησλ πφξσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο (πξψελ Ν.Α. θαη Ν.Γ.). 47

ΜΕΡΟ ΔΕΤΣΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΚΑΠ θνπφο ηεο αλάιπζεο ησλ θξηηεξίσλ πνπ αθνινπζεί είλαη ε εμεχξεζε ηνπ θαηάιιεινπ κείγκαηνο θξηηεξίσλ κε αληίζηνηρνπο ζπληειεζηέο βαξχηεηαο γηα ην θαζέλα ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα πηζαλφ ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ απηνηειψλ πφξσλ ζηηο Πεξηθέξεηεο κε δχν ππνζπζηήκαηα. Σν έλα ζα αθνξά ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ησλ Πεξηθεξεηψλ, θαη ην δεχηεξν ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο βάζεη ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ θαζνξίδεηαη κέζσ ηνπ λφκνπ 3852/2010. Γηα λα αμηνινγεζνχλ φκσο ηα θξηηήξηα θαη λα πινπνηεζεί ην λέν ζχζηεκα θαηαλνκήο, είλαη ζεκαληηθφ πξψηα λα παξνπζηαζζνχλ ηα θξηηήξηα πνπ ίζρπαλ γηα ηελ θαηαλνκή πφξσλ ζηηο Ν.Α. 5.1 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΑΚΣΙΚΩΝ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΕΩΝ ΠΡΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΣΗ Σα θξηηήξηα θαηαλνκήο πνπ εθαξκφζηεθαλ ζηηο θαηαλνκέο ησλ Κ.Α.Π. απφ ην 2006 έσο θαη ην 2010, κε βάζε ηα πνξίζκαηα ηεο κειέηεο πνπ εθπφλεζε ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. θαη πηνζέηεζε ε Δ.Ν.Α.Δ. είραλ σο εμήο: Σα θξηηήξηα γηα ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο : ν πιεζπζκφο θαη ε έθηαζε θάζε Ν.Α. ην ππεξεηνχλ πξνζσπηθφ θαη νη αλάγθεο θάιπςεο δαπαλψλ ζηέγαζεο ππεξεζηψλ αξκνδηφηεηάο ηνπο ν νξεηλφο ραξαθηήξαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο ν λεζησηηθφο ραξαθηήξαο ζε ζρέζε κε ηηο ιεηηνπξγηθέο επηπηψζεηο ηα έζνδα ησλ Ν.Α. απφ ηηο εηζπξάμεηο ηνπ ηέινπο άδεηαο νρήκαηνο θαη ηνπ ηέινπο κεηαβίβαζεο νρήκαηνο ησλ άξζξσλ 26 θαη 27 ηνπ λ. 2873/2000 Σα θξηηήξηα πνπ ιήθζεθαλ ππφςε γηα ηηο επελδχζεηο: ν πιεζπζκφο θαη ε έθηαζε θάζε Ν.Α. ε ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο ν αξηζκφο νηθηζκψλ νη επελδπηηθέο ηνπο αλάγθεο κε βάζε ηνλ αξηζκφ ησλ επηζθεπηψλ ηνπο ην κήθνο θαη ηε βαηφηεηα ηνπ νδηθνχ ηνπο δηθηχνπ ν νξεηλφο ή λεζησηηθφο ραξαθηήξαο 48

ην πνζνζηφ αλεξγίαο ζε θάζε λνκφ ηα έζνδα ησλ Ν.Α. απφ ηηο εηζπξάμεηο ηνπ ηέινπο άδεηαο νρήκαηνο θαη ηνπ ηέινπο κεηαβίβαζεο νρήκαηνο ησλ άξζξσλ 26 θαη 27 ηνπ λ.2873/2000 ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ θαη νη θαηά θεθαιήλ ηδησηηθέο θαηαζέζεηο. 5.2 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΚΡΙΣΗΡΙΩΝ 5.2.1 ΕΙΑΓΩΓΗ Ζ θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ θξηηεξίσλ πνπ επεξεάδνπλ ηηο δαπάλεο θάζε Πεξηθέξεηαο είλαη θνκβηθήο ζεκαζίαο πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζεί έλα δίθαην ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ πφξσλ ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο βάζεη ησλ θνηλψλ αξκνδηνηήησλ πνπ ζεζπίδνληαη κε ηνλ Καιιηθξάηε γηα φιεο ηηο Πεξηθέξεηεο αιιά θαη ησλ ηδηαίηεξσλ αλαγθψλ θαη ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ δηαθξίλνπλ θάζε Πεξηθέξεηα. Μέζα απφ ηελ παξάζεζε ησλ θξηηεξίσλ θαη ησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ πνπ ππάξρνπλ γηα απηά ζα πξνθχςεη έλα πνιχ-παξαγνληηθφ ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ην νπνίν πξέπεη λα είλαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλν αιιά ηαπηφρξνλα απιφ θαη ιεηηνπξγηθφ. Απφ ηελ κηα πιεπξά, αλ δελ ππάξρνπλ αξθεηέο παξάκεηξνη (θξηηήξηα) πνπ ζα νξίζνπλ ηελ θαηαλνκή ησλ θνλδπιίσλ ηεο Πεξηθέξεηαο δε ζα ππάξρεη πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο θάιπςεο ησλ αλαγθψλ ηνπο, θαη απφ ηελ άιιε γηα λα είλαη απιφ θαη ιεηηνπξγηθφ έλα ζχζηεκα πξέπεη λα βαζηζζεί ζε κεηξήζηκα ζηνηρεία. Ο ζηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη κέζα απφ ηελ κειέηε ηεο κέρξη ηψξα εκπεηξίαο λα αλαδεηρζεί ε ζπνπδαηφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ θαηαλνκήο πφξσλ θαη λα πξνηαζνχλ κηα ζεηξά απφ θξηηήξηα πνπ πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε έλα ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ Κ.Α..Π. ησλ Πεξηθέξσλ, ηθαλφ λα θαηαλείκεη κε ηνλ πην δίθαην ηξφπν ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο. Σα θξηηήξηα είλαη ηα δεκνγξαθηθά, γεσκνξθνινγηθά, δηνηθεηηθά, νηθνλνκηθά, θνηλσληθά, πεξηβαιινληηθά θαη πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ Πεξηθεξεηψλ. Δίλαη αλαγθαίν λα αλαθεξζεί πσο φια ηα θξηηήξηα ζπζρεηίδνληαη θη αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο ζε κεγάιν βαζκφ θαη γη απηφ δελ ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε σο ζηαηηθέο έλλνηεο αιιά σο δπλακηθέο κεηαβιεηέο πνπ δεκηνπξγνχλ ηελ θπξίαξρε πνιηηηθή, θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο. Γηα ηελ αλάγθε πεξηγξαθήο ηνπο παξνπζηάδνληαη μερσξηζηά, εσζφηνπ δεκηνπξγεζεί ην ζχζηεκα θαηαλνκήο κε δηαθνξεηηθνχο ζπληειεζηέο γηα ην θαζέλα. 49

5.2.2 ΑΝΑΛΤΗ ΚΡΙΣΗΡΙΩΝ 1. ΠΛΗΘΤΜΟ Πιεζπζκφο είλαη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ αλζξψπσλ πνπ θαηνηθνχλ ζ' έλαλ νξηζκέλν ηφπν. Ο πιεζπζκφο κεηαβάιιεηαη (απμάλεηαη ή κεηψλεηαη) κε ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ θαη εμαξηάηαη απφ ηηο γελλήζεηο, ηνπο ζαλάηνπο, ηε κεηαλάζηεπζε θαη ηελ παιηλλφζηεζε. Απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο γηα ηελ θαηαλνκή ησλ επηρνξεγήζεσλ θαζψο ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηνλ αξηζκφ ησλ θαηνίθσλ θάζε δηνηθεηηθήο θαη ρσξηθήο κνλάδαο ηεο ρψξαο. Ο αξηζκφο ησλ θαηνίθσλ θαη ε δηαζπνξά ηνπο ζηνλ ρψξν είλαη έλαο παξάγνληαο πνπ δείρλεη ηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο ηεο θάζε πεξηνρήο. Έηζη ινηπφλ ην πνζφ ηεο ηαθηηθήο επηρνξήγεζεο πνπ ζα απνδνζεί ζε θάζε Πεξηθέξεηα, ζα εμαξηεζεί θαηά έλα πνζνζηφ απφ ηνλ πιεζπζκφ πνπ θαηνηθεί ζε απηήλ. Γηα λα κελ ππάξρνπλ αληζφηεηεο ζηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ πξέπεη ν πιεζπζκφο λα απνηειεί θξηηήξην πνπ ζα ππνδειψλεη ηηο αλάγθεο θάζε πεξηνρήο θαη ζα νξηνζεηεί ην χςνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ είλαη απαξαίηεην. Γηα λα είλαη κεηξήζηκν ην θξηηήξην ηνπ πιεζπζκνχ είλαη απαξαίηεηα ηα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο. Απνγξαθή είλαη ε θαηαγξαθή ησλ θαηνίθσλ κηαο ρψξαο ζε νλνκαζηηθνχο θαη ζηαηηζηηθνχο θαηαιφγνπο. Οξίδεηαη σο «ην ζχλνιν ησλ δηνηθεηηθψλ ελεξγεηψλ θαη ρεηξηζκψλ πνπ έρνπλ σο ζθνπφ ηε ζπγθέληξσζε ζηαηηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ αλαθνξηθά κε ην κέγεζνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά (δεκνγξαθηθά, νηθνλνκηθά, θνηλσληθά, νηθηζηηθά) ηνπ πιεζπζκνχ ελφο γεσγξαθηθνχ ρψξνπ ζε δεδνκέλν ρξφλν» 1. Σελ απνγξαθή ηνπ πιεζπζκνχ ζηε ρψξα καο αλαιακβάλεη ε Δ..Τ.Δ. (Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδαο) θαη γίλεηαη θάζε 10 ρξφληα. Ζ Δ..Τ.Δ. επεμεξγάδεηαη ηα δεδνκέλα ηεο απνγξαθήο θαη ηα ζρεκαηνπνηεί ζε ζηαηηζηηθνχο πίλαθεο κε ζθνπφ ηε κειέηε θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηα δεκνγξαθηθά, θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ θαηνίθσλ ηεο Διιάδαο. Όπσο φκσο είλαη θπζηθφ, κηα αλάιπζε ηνπ πιεζπζκνχ θάζε Πεξηθέξεηαο κε βάζεη ηελ απνγξαθή ηνπ 2001 δελ είλαη αμηφπηζηε θαζψο ηα ζηνηρεία δελ αληηπξνζσπέπνπλ ηνλ πιεζπζκφ ηεο παξνχζαο ρξνληθήο πεξηφδνπ. Γη απηφ θαη πξέπεη ν πιεζπζκηαθφο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ηα 1 http://www.e-demography.gr/theory/files/edemography_theory_00001.pdf (ηειεπηαία επίζθεςε 9/9/2011) 50

πνζνζηά ησλ επηρνξεγήζεσλ λα ζηεξηρζεί ζε πξφζθαηα ζηνηρεία, δειαδή ζηα απνηειέζκαηα ηεο απνγξαθήο πνπ δηελεξγήζεθε ηελ θεηηλή ρξνληά. Ήδε έρνπλ δεκνζηνπνηεζεί ηα πξνζσξηλά απνηειέζκαηα πνπ αθνξνχλ ηνλ κφληκν πιεζπζκφ ηεο Διιάδαο. Δδψ ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη κφληκνο πιεζπζκφο είλαη ην ζχλνιν ησλ αηφκσλ πνπ έρνπλ δήζεη ζπλερψο ζηνλ ηφπν ζπλήζνπο δηακνλήο ηνπο γηα πεξίνδν ηνπιάρηζηνλ 12 κελψλ πξηλ ηελ εκεξνκελία αλαθνξάο ηεο απνγξαθήο ή έθζαζαλ ζηνλ ηφπν ζπλήζνπο δηακνλήο ηνπο θαηά ηνπο ηειεπηαίνπο 12 κήλεο πξηλ ηελ εκεξνκελία αλαθνξάο, κε ηελ πξφζεζε λα παξακείλνπλ εθεί γηα ηνπιάρηζηνλ 1 ρξφλν. Απφ ηελ άιιε, σο πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο ζεσξείηαη ην ζχλνιν ησλ αηφκσλ πνπ βξέζεθαλ παξφληα ζηνλ ηφπν απνγξαθήο 2. Ζ απνγξαθή ηνπ 2011 ζπκπεξηέιαβε ηελ θαηαγξαθή ηφζν ηνπ κφληκνπ, φζν θαη ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ. Παξαθάησ παξαηίζεληαη ηα ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα γηα θάζε Πεξηθέξεηα βάζεη ησλ ζηνηρείσλ πνπ αληιήζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία., θαζψο φπσο εηπψζεθε ε κεηαβιεηή ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ απνηειεί ζεκαληηθφ θξηηήξην θαηαλνκήο ησλ πφξσλ ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο πξνο ηηο Πεξηθέξεηεο ψζηε λα ρξεκαηνδνηεζνχλ νη ιεηηνπξγηθέο αιιά θαη νη επελδπηηθέο ηνπο δαπάλεο. Πίλαθαο 1: Πξνζσξηλά απνηειέζκαηα ηνπ Μφληκνπ Πιεζπζκνχ ηεο Διιάδνο Απνγξαθή 2011 χλνιν Ππθλφηεηα κφληκνπ Περιφζρειεσ πιεζπζκνχ αλά ηεηξ. ρηι. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 606.170 42,82 Αηηηθήο 3.812.330 1.001,11 Βνξείνπ Αηγαίνπ 197.810 51,57 Γπηηθήο Διιάδαο 680.190 59,93 Γπηηθήο Μαθεδνλίαο 282.120 29,85 Ζπείξνπ 336.650 36,58 Θεζζαιίαο 730.730 52,06 Ηνλίσλ Νήζσλ 206.470 89,50 Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο 1.874.590 99,66 Κξήηεο 621.340 74,54 Ννηίνπ Αηγαίνπ 308.610 58,38 Πεινπνλλήζνπ 581.980 37,57 ηεξεάο Διιάδαο 546.870 35,1 χλνιν 10.785.860 Πηγή: http://www.statistics.gr/ (τελευταία επίςκεψη 18/9/2011) 2 http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/bucket/a1602/pressreleases/a1602_sam01_dt_ DC_00_2011_01_F_GR.pdf (ηειεπηαία επίζθεςε 12/9/2011) 51

Αττική Κεντρική Θεςςαλία Δυτική Κρήτη Ανατολική Πελοπόννη τερεά Ήπειροσ Νότιο Αιγαίο Δυτική Ιόνια νηςιά Βόρειο Ο παξάγνληαο απηφο ιεηηνπξγεί κε ζεηηθφ πξφζεκν, δειαδή φζν πεξηζζφηεξν πιεζπζκφ έρεη κηα Πεξηθέξεηα κε δεδνκέλν ηνλ ζπληειεζηή ζηάζκηζεο, ηφζν κεγαιχηεξν κεξίδην ηεο αλαινγεί απφ ηελ θαηαλνκή ηνπ παξάγνληα απηνχ. ε πξψηε αλάιπζε, βάζεη ηνπ πιεζπζκνχ δηαθαίλεηαη ζε πνηεο πεξηθέξεηεο αλαινγεί κεγαιχηεξν πνζνζηφ ρξεκαηνδφηεζεο. Ζ Αηηηθή απνηειεί ηελ πεξηθέξεηα κε ηελ κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε πιεζπζκνχ (3.812.330 θάηνηθνη), κε ηελ Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο λα αθνινπζεί δεχηεξε (1.874.590 θάηνηθνη). Απφ ηελ άιιε πιεπξά ηδηαίηεξα ρακειφ πνζνζηφ αλαινγεί ζηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ, κε κφληκν πιεζπζκφ κφιηο 197.810 θαηνίθνπο. Όζν κεγαιχηεξν πιεζπζκφ έρεη κηα Πεξηθέξεηα, ηφζν πεξηζζφηεξεο ππνδνκέο θαη δίθηπα ππεξεζίεο εμππεξέηεζεο πνιηηψλ ρξεηάδεηαη. Απηά φια κεηαθξάδνληαη ζε ιεηηνπξγηθά θφζηε θαη επελδχζεηο. Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πιεζπζκνχ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ ππθλφηεηα, θαίλεηαη έληνλα ην πξφβιεκα ππεξζπγθέληξσζεο ησλ θαηνίθσλ ζε θάπνηεο Πεξηθέξεηεο θαζψο θαη ην θαηλφκελν ηεο εγθαηάιεηςεο θαη απεξήκσζεο θάπνησλ άιισλ. Οη Πεξηθέξεηεο Ζπείξνπ, Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαζψο θαη νη πεξηθέξεηεο πνπ απνηεινχλ ζχκπιεγκα λεζηψλ εκθαλίδνπλ ηα ρακειφηεξα πνζνζηά πιεζπζκνχ άξα θαη ζπκκεηνρήο ζηελ ζπγθεθξηκέλε θαηαλνκή. Όκσο ηαπηφρξνλα είλαη θαη απφ ηηο ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο πεξηνρέο, γεγνλφο πνπ ζπληείλεη ζηελ ηάζε εγθαηάιεηςήο ηνπο. Θα πξέπεη λα πξνβιεθζνχλ πφξνη απφ άιιεο πεγέο (Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα, Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ) ψζηε λα δεκηνπξγεζνχλ επελδχζεηο, αιιηψο ζα ζπλερίζνπλ λα πζηεξνχλ απηέο νη Πεξηθέξεηεο πνπ βξίζθνληαη ζε εκθαλψο δπζρεξή ζέζε. Βάζεη ηνπ αξηζκνχ ησλ κφληκσλ θαηνίθσλ θάζε Πεξηθέξεηαο δεκηνπξγήζεθε ην παξαθάησ γξάθεκα. 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0 Μόνιμοσ Πληθυςμόσ Γράφημα 1: Μόνιμοσ πληθυςμόσ 2011 52

Μεηά απφ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ζηελ παξνχζα εξγαζία δεκηνπξγήζεθε ν παξαθάησ πίλαθαο κε ηελ Φζίλνπζα θαηεγνξηνπνίεζε ησλ Πεξηθεξεηψλ βάζεη ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ. Πίλαθαο 2:Φζίλνπζα θαηεγνξηνπνίεζε ησλ Πεξηθεξεηψλ βάζεη ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ Νν Πεξηθέξεηα Πληθςζμόρ (κάηοικοι) 1 Αηηηθή 3.812.330 2 Κεληξηθή Μαθεδνλία 1.874.590 3 Θεζζαιία 730.730 4 Γπηηθή Διιάδα 680.190 5 Κξήηε 621.340 6 Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 606.170 7 Πεινπφλλεζνο 581.980 8 ηεξεά Διιάδα 546.870 9 Ήπεηξνο 336.650 10 Νφηην Αηγαίν 308.610 11 Γπηηθή Μαθεδνλία 282.120 12 Ηφληα λεζηά 206.470 13 Βφξεην Αηγαίν 197.810 14 χλνιν 10.785.860 Πίλαθαο 3:Πνζνζηηαία θαηαλνκή ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ ηεο Διιάδνο, θαηά πεξηθέξεηα. Απνγξαθή 2011, (Πξνζσξηλά ζηνηρεία) Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 5,62% Αηηικήρ 35,34% Βοπείος Αιγαίος 1,83% Γςηικήρ Δλλάδαρ 6,31% Γςηικήρ Μακεδονίαρ 2,62% Ηπείπος 3,12% Θεζζαλίαρ 6,77% Ιονίων Νήζων 1,91% Κενηπικήρ Μακεδονίαρ 17,38% Κπήηηρ 5,76% Νοηίος Αιγαίος 2,86% Πελοποννήζος 5,39% ηεπεάρ Δλλάδαρ 5,07% ύνολο 100% Πηγή: http://www.statistics.gr/ (τελευταία επίςκεψη 18/9/2011) Παξφιν πνπ ζχκθσλα κε ηελ παξάγξαθν 12 ηνπ άξζξνπ 289 ηνπ Ν.3852/2010 γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Καιιηθξάηε έρεη ιεθζεί ππφςε ν πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο, 53

ζηελ παξνχζα κειέηε πξνθξίλεηαη ε ρξήζε ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ σο ν πιένλ αμηφπηζηνο ζηαηηζηηθφο δείθηεο κέηξεζεο ηνπ πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο θάζε Πεξηθέξεηαο πνπ ζα επεξεάζεη ηελ θαηαλνκή ησλ ηαθηηθψλ επηρνξεγήζεσλ. Οη αλάγθεο ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα πφξνπο πξέπεη λα θνζηνινγεζνχλ κε βάζε ηνλ κφληκν πιεζπζκφ θη φρη ηνλ πξαγκαηηθφ. Ο πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη πιαζκαηηθή εηθφλα αλάινγα κε ηελ επνρή θαη ηελ ζηηγκηαία θαηαγξαθή ζηνηρείσλ. Ο κφληκνο πιεζπζκφο θαη ε ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ πνπ αλαιχεηαη είλαη 2 απφ ηα βαζηθά θξηηήξηα ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ πξνηείλεη απηή ε εξγαζία. 2. ΠΤΚΝΟΣΗΣΑ ΠΛΗΘΤΜΟΤ Πξνρσξψληαο ηνλ αξρηθφ ζπιινγηζκφ πνπ ζεσξεί βαζηθφ παξάγνληα γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. ηνλ πιεζπζκφ θάζε Πεξηθέξεηαο, πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ε ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ ζα κπνξνχζε λα είλαη μερσξηζηφ θξηηήξην γηα ηελ θαιχηεξε απνηχπσζε πιεζπζκηαθψλ ηδηαηηεξνηήησλ. Ζ πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα απνηειεί έλαλ δείθηε πνπ εθθξάδεη ηηο αλάγθεο γηα πεξηζζφηεξεο ππνδνκέο ιφγσ ηεο αζηηθνπνίεζεο. Τπνινγίδεηαη σο θάηνηθνη αλά ηεηξαγσληθφ ρηιηφκεηξν. Πίλαθαο 4: Οη Πεξηθέξεηεο θαηαλεκεκέλεο βάζεη ηεο ππθλφηεηαο ηνπ πιεζπζκνχ Νν Πεξηθέξεηα Πςκνόηηηα πληθςζμού (κάηοικοι/km²) 1 Αηηηθή 1.001,11 2 Κεληξηθή Μαθεδνλία 99,66 3 Ηφληα λεζηά 89,50 4 Κξήηε 74,54 5 Γπηηθή Διιάδα 59,93 6 Νφηην Αηγαίν 58,38 7 Βφξεην Αηγαίν 51,57 8 Θεζζαιία 52,06 9 Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 42,82 10 Πεινπφλλεζνο 37,57 11 Ήπεηξνο 36,58 12 ηεξεά Διιάδα 35,1 13 Γπηηθή Μαθεδνλία 29,85 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) 54

Παξαηεξείηαη ηξνκεξά πςειφ πνζνζηφ ππθλφηεηαο πιεζπζκνχ ζηελ Αηηηθή κε κεγάιε δηαθνξά απφ ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία πνπ θαηαηάζζεηαη δεχηεξε. Απηφ φκσο ήηαλ αλακελφκελν. Αμηνζεκείσην είλαη ην θαηλφκελν πνπ παξαηεξείηαη φζνλ αθνξά ηελ Πεξηθέξεηα Ηνλίσλ Νήζσλ. Δλψ ν πιεζπζκφο ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ είλαη απφ ηνπο κηθξφηεξνπο, παξνπζηάδεη πνιχ κεγάιε πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα αλά ηεηξαγσληθφ ρηιηφκεηξν θαη θαηαηάζζεηαη ακέζσο κεηά ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία. Με άιια ιφγηα πξφθεηηαη γηα Πεξηθέξεηα κε κηθξφ πνζνζηφ πιεζπζκνχ, πνπ φκσο είλαη ππθλνθαηνηθεκέλε κε απνηέιεζκα ν αζηηθφο ηζηφο λα παξνπζηάδεη πεξαηηέξσ πξνβιήκαηα. Έηζη ινηπφλ νη πεξηνρέο πνπ παξνπζηάδνπλ πςειή ππθλφηεηα ζα αληινχλ θαη κεγαιχηεξν κέξνο ηεο επηρνξήγεζεο γηα θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ αθνχ παξνπζηάδνπλ απμεκέλν ιεηηνπξγηθφ θφζηνο.. Γεληθά απηφ ηζρχεη γηα ηα λεζηά φπνπ ν πιεζπζκφο ζπγθεληξψλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ιφγσ ηεο κνξθνινγίαο ηνπ εδάθνπο γηα απηφ θαη ππάξρεη μερσξηζηφ θξηηήξην πνπ αλαθέξεηαη ζηνλ λεζησηηθφ ραξαθηήξα θάπνησλ Πεξηθεξεηψλ.Οη λεζησηηθέο πεξηνρέο είλαη πην απνκαθξπζκέλεο θαη δπζπξφζηηεο. Γηα ηελ ηξνθνδφηεζε ηνπο κε ππεξεζίεο θη εκπνξεχκαηα αιιά θπξίσο γηα ηελ πινπνίεζε έξγσλ, ππάξρεη κεγάιν κεηαθνξηθφ θφζηνο. Σν ίδην ηζρχεη θα γηα Πεξηθέξεηεο κε κεγάιν νξεηλφ φγθν. Γη απηφ θαη ρξήδνπλ ηδηαίηεξεο κεηαρείξηζεο θαηά ηελ θαηαλνκή ησλ επηρνξεγήζεσλ ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο. Σν ζέκα απηφ ζα αλαιπζεί ζηε ζπλέρεηα πεξαηηέξσ σο απηνηειέο θξηηήξην. Αλ θαη ε ππθλφηεηα πιεζπζκνχ έρεη πεξηζζφηεξε ζεκαζία ζε έλα ζχζηεκα θαηαλνκήο πφξσλ ζηνπο Ο.Σ.Α. Α βαζκνχ πνπ θαινχληαη λα παξέρνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο ππεξεζίεο ζηα αζηηθά θέληξα, απνηειεί θξηηήξην πνπ πξέπεη λα ζπλππνινγηζζεί ζην ζχζηεκα θαηαλνκήο νηθνλνκηθψλ πφξσλ ησλ Πεξηθεξεηψλ, ηδηαίηεξα απ ηελ ζηηγκή πνπ παξαηεξνχληαη δηαθνξνπνηήζεηο φπσο απηή ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ. 3. ΜΕΣΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΤΜΟΤ εκαληηθφ δείθηε απνηειεί θαη ε πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ αλά δεθαεηία. Απνηειεί έλα δπλακηθφ ζηαηηζηηθφ κέγεζνο πνπ θαηαγξάθεη ηελ εμέιημε ηεο πιεζπζκηαθήο βάζεο θάζε πεξηθέξεηαο θαη δελ πεξηνξίδεηαη ζηελ ζηαηηθή ηεο θαηαγξαθή, φπσο γίλεηαη κε ηηο αλά δεθαεηία απνγξαθέο. Οη αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο θαη νη αλάγθεο ζε ππνδνκέο ζρεδηάδνληαη ζε κεζνπξφζεζκε ή καθξνπξφζεζκε βάζε θαη νη ζρεηηθέο εθηηκήζεηο ζηεξίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ φρη κφλν ζηα αληίζηνηρα απφιπηα 55

πιεζπζκηαθά κεγέζε αιιά θαη ζηηο πιεζπζκηαθέο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ ζε θάζε πεξηθέξεηα. Οη πεξηθέξεηεο δειαδή πνπ έρνπλ ηα κεγαιχηεξα πνζνζηά ζα ζπκκεηάζρνπλ πεξηζζφηεξν ζηηο αληίζηνηρεο θαηαλνκέο. Ζ πιεζπζκηαθή κεηαβνιή θάζε πεξηθέξεηαο κεηαμχ 1991 θαη 2001 ππνινγίδεηαη σο πνζνζηφ κε βάζε ηα ζηνηρεία ησλ αληίζηνηρσλ απνγξαθψλ. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί έρνπλ θαηαγξαθεί φιεο νη πεξηθέξεηεο θαη θαίλεηαη ε πνζνζηηαία πιεζπζκηαθή ηνπο αλαινγία ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Οη πεξηθέξεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ ηηο κεγαιχηεξεο πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο ζα πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ πεξηζζφηεξν ζηελ θαηαλνκή.. Πίνακασ 5: Μεταβολή μονιμου και πραγματικοφ πληθυςμοφ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ ΜΟΝΗΜΟ 2001 ΜΟΝΗΜΟ 1991 ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟ 2001 ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟ 1991 Μ-Π Αναηολικήρ Μακεδονιαρ και Θπάκηρ 599.326 564.584 611.067 570.251-11.741 Αηηικήρ 3.900.932 3.590.979 3.761.810 3.523.407 139.122 Βοπειος Αιγαίος 202.309 201.096 206.121 199.204-3.812 Γςηικήρ Δλλάδαρ 722.733 695.003 740.506 707.316-17.773 Γςηικηρ μακεδονιαρ 294.344 288.476 301.522 292.875-7.178 Ηπειπος 335.717 326.582 353.820 339.576-18.103 Θεζζαλιαρ 741.509 727.660 753.888 734.589-12.379 Ιονιων νηζων 210.043 188.975 212.984 193.642-2.941 Κενηπικήρ Μακεδονίαρ 1.876.709 1.704.682 1.871.952 1.704.343 4.757 Κπηηηρ 594.696 531.556 601.131 539.634-6.435 Νοηιος Αιγαίος 295.851 255.047 302.686 257.481-6.835 Πελοποννηζος 598.580 572.059 638.942 606.806-40.362 ηεπεαρ Δλλάδαρ 559.046 548.095 605.329 582.212-46.283 ύνολο 10.931.795 10.194.794 10.961.758 10.251.336-29.963 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) 56

Ο παξαπάλσ πίλαθαο αθνξά ζηνηρεία ηνπ πξαγκαηηθνχ θαη ηνπ κνληκνπ πιεζπζκνχ ηελ ηειεπηαία ζηήιε θαίλεηαη ε δηαθνξά κεηαμχ ηεο απνγξαθήο ηνπ κφληκνπ θαη ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ. Δλψ θαίλεηαη φηη δελ παξαηεξνχληαη πνιχ κεγάιεο απνθιίζεηο κεηαμχ κφληκνπ θα πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ, απηή ε δηαθνξά πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζεκαληηθέο αληζφηεηεο. Γηα παξάδεηγκα, ζε κηα πεξηθεξεηαθή ελφηεηα, ε κε πξνζκέηξεζε 5.000 θαηνίθσλ ζεκαίλεη πζηέξεζε αλαγθαίσλ εζφδσλ γηα ηελ εμππεξέηεζε πνιηηψλ ηηο 2 κεηξνπφιεηο παξαηεξείηαη ε κεγαιχηεξε αχμεζε πιεζπζκνχ, κέζα ζηελ γεληθφηεξε αχμεζε πνπ παξνπζηάδεη ε ζχγθξηζε ησλ δεηθηψλ γηα ην 1991 θαη ην 2001. Απηφ βέβαηα εμεγείηαη ιφγσ ηεο αχμεζεο κεηαλαζηψλ αθνχ ε ππνγελλεηηθφηεηα ηαιαλίδεη θαηά γεληθή νκνινγία ηελ ειιεληθή θνηλσλία. ε ηειεπηαία αλάιπζε παξνπζηάδεηαη έλαο πίλαθαο δηαρξνληθήο κεηαβνιήο ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ απφ ην 1991 σο ην 2011 πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηηο αλάγθεο ηεο εξγαζίαο θαη ηεο εμαγσγήο ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ γηα ην ζχζηεκα θαηαλνκήο. Πίνακασ 6: Μεταβολή Μόνιμου Πληθυςμόυ 1991-2001- 2011 ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ ΜΟΝΗΜΟ 1991 ΜΟΝΗΜΟ 2001 ΜΟΝΗΜΟ 2011 Αναηολικήρ Μακεδονιαρ και Θπάκηρ 564.584 599.326 606.170 Αηηικήρ 3.590.979 3.900.932 3.812.330 Βοπειος Αιγαίος 201.096 202.309 197.810 Γςηικήρ Δλλάδαρ 695.003 722.733 680.190 Γςηικηρ μακεδονιαρ 288.476 294.344 282.120 Ηπειπος 326.582 335.717 336.650 Θεζζαλιαρ 727.660 741.509 730.730 Ιονιων νηζων 188.975 210.043 206.470 Κενηπικήρ Μακεδονίαρ 1.704.682 1.876.709 1.874.590 Κπηηηρ 531.556 594.696 621.340 Νοηιος Αιγαίος 255.047 295.851 308.610 Πελοποννηζος 572.059 598.580 581.980 ηεπεαρ Δλλάδαρ 548.095 559.046 546.870 ύνολο 10.194.794 10.931.795 10.785.860 57

Παξαηεξείηαη κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ απφ ην 20001 σο ην 2011 ζηηο πεξηζζφηεξεο Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο. Δμαίξεζε ζε απηή ηελ θαζνδηθή πνξεία ηνπ πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο ηελ ηειεπηαία δεθαεηία απνηειεί ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο, ε Πεξηθέξεηα Ννηίνπ Αηγαίνπ θαη ε Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε. Με ηελ πξνζκέηξεζε ηεο κεηαβνιήο πιεζπζκνχ σο θξηηεξίνπ ζε έλα ζχζηεκα θαηαλνκήο νη Πεξηθέξεηεο πνπ εκθαλίδνπλ άλνδν πιεζπζκνχ ρξεκαηνδνηνχληαη παξαπάλσ, αλάινγα κε ην πνζνζηφ κεηαβνιήο ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο. Αθνινπζεί πίλαθαο δηαρξνληθήο κεηαβνιήο θάζε Πεξηθέξεηαο αλά δεθαεηία ζηνλ νπνίν θαίλεηαη θαζαξά ε ηάζε ηνπ πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο θάζε Πεξηθέξεηαο θαη Πίλαθαο ζπκκεηνρήο ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο ζηελ ζπλνιηθή κεηαβνιή πιεζπζκνχ γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Πίλαθαο 7:Πίλαθαο Γηαρξνληθήο Μεηαβνιήο θάζε Πεξηθέξεηαο αλά δεθαεηία θαη Μέζνο Όξνο ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ Μεηαβνιή πιεζπζκνχ θάζε πεξηθέξεηαο 1991-2001 Μεηαβνιή πιεζπζκνχ θάζε πεξηθέξεηαο 2001-2011 Μ.Ο. κεηαβνιήο πιεζπζκνχ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ 6,15% 1,14% 3,65% ΑΣΣΗΚΖ 8,63% -2,27% 3,18% ΒΟΡΔΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ 0,60% -2,22% -0,81% ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ 3,99% -5,89% -0,95% ΓΤΣΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 2,03% -4,15% -1,06% ΖΠΔΗΡΟΤ 2,80% 0,28% 1,54% ΘΔΑΛΗΑ 1,90% -1,45% 0,22% ΗΟΝΗΧΝ ΝΖΧΝ 11,15% -1,70% 4,72% ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 10,09% -0,11% 4,99% ΚΡΖΣΖ 11,88% 4,48% 8,18% ΝΟΣΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ 16,00% 4,31% 10,16% ΠΔΛΟΠΟΝΝΖΟΤ 4,64% -2,77% 0,93% ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ 2,00% -2,18% -0,09% ΤΝΟΛΟ 7,23% -1,33% 2,95% 58

Πίνακασ 8:υμμετοχή μεταβολήσ πληθυςμοφ κάθε Περιφέρειασ ςτη ςυνολική. ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ ΓΗΑΦΟΡΑ ΠΛΖΘΤΜΟ Τ 2001-1991 ΓΗΑΦΟΡΑ ΠΛΖΘΤΜΟ Τ 2011-2001 πκκεηνρή κεηαβνιήο πιεζπζκνχ θάζε πεξηθέξεηαο ζηε ζπλνιηθή 1991-2001 πκκεηνρή κεηαβνιήο πιεζπζκνχ θάζε πεξηθέξεηαο ζηε ζπλνιηθή 2001-2011 ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ 34.742 6.844 4,71% -4,69% 0,01% ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΑΣΣΗΚΖ 309.953-88.602 42,06% 60,71% 51,38% ΒΟΡΔΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ 1.213-4.499 0,16% 3,08% 1,62% ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ 27.730-42.543 3,76% 29,15% 16,46% ΓΤΣΗΚΖ 5.868-12.224 0,80% 8,38% 4,59% ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΖΠΔΗΡΟΤ 9.135 933 1,24% -0,64% 0,30% ΘΔΑΛΗΑ 13.849-10.779 1,88% 7,39% 4,63% ΗΟΝΗΧΝ ΝΖΧΝ 21.068-3.573 2,86% 2,45% 2,65% ΚΔΝΣΡΗΚΖ 172.027-2.119 23,34% 1,45% 12,40% ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΡΖΣΖ 63.140 26.644 8,57% -18,26% -4,85% ΝΟΣΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ 40.804 12.759 5,54% -8,74% -1,60% ΠΔΛΟΠΟΝΝΖΟΤ 26.521-16.600 3,60% 11,37% 7,49% ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ 10.951-12.176 1,49% 8,34% 4,91% ΤΝΟΛΟ 737.001-145.935 100,00% 100,00% 100,00% Μ.Ο. 4.ΖΚΣΑΗ Βαζηθφ θξηηήξην ησλ επηδνηήζεσλ είλαη ε έθηαζε ηεο γεο. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε έθηαζε κηαο Πεξηθέξεηαο ηφζν κεγαιχηεξν νηθνλνκηθφ θφζηνο ππάξρεη γηα ηελ αλάινγε Πεξηθεξεηαθή Αξρή πνπ θαιείηαη λα πξνζηαηεχεη θαη λα ειέγρεη ηελ πεξηνρή ηεο, λα ζρεδηάδεη θαη λα πινπνηεί έξγα θαη πξνγξάκκαηα πξνο φθεινο ηεο πεξηνρήο απηήο θαη λα εμππεξεηεί ην ζχλνιν ησλ θαηνίθσλ ηεο ζχκθσλα κε ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ έρνπλ δνζεί ζηελ Πεξηθέξεηα κε ηνλ λφκν ηνπ Καιιηθξάηε. Όζν κεγαιχηεξε επίζεο είλαη ε έθηαζε ελφο ΟΣΑ ηφζν κεγαιχηεξν θφζηνο έρεη γηα ηελ θαηαζθεπή θαη ζπληήξεζε ησλ ππνδνκψλ ηνπ π.ρ. νδηθφ δίθηπν. Ζ έθηαζε ινηπφλ θαζνξίδεη ην κέγεζνο ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο θαη απνηειεί παξάιιεια έλα αμηφπηζην ζηνηρείν γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. Όκσο, επεηδή κπνξεί ε 59

έθηαζε κηαο Πεξηθέξεηαο λα είλαη κεγάιε αιιά λα πεξηιακβάλεη πεξηνρέο δαζψλ ή αθαηνίθεηεο πεξηνρέο κε ρακειφ ιεηηνπξγηθφ θφζηνο πξέπεη ην θξηηήξην απηφ λα ζηαζκίδεηαη θαη κε βάζεη ησλ ρξήζεσλ γεο ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο. Πίλαθαο 9: Έθηαζε αλά Πεξηθέξεηα Πεπιθέπεια Έκηαζη (km²) Αναηολικήρ Μακεδονίαρ 14.157 και Θπάκηρ Αηηικήρ 3.770 Βοπείος Αιγαίος 3.836 Γςηικήρ Δλλάδαρ 11.350 Γςηικήρ Μακεδονίαρ 9.451 Ηπείπος 9.203 Θεζζαλίαρ 14.037 Ιονίων Νήζων 2.307 Κενηπικήρ Μακεδονίαρ 18.811 Κπήηηρ 8.336 Νοηίος Αιγαίος 5.286 Πελοποννήζος 15.490 ηεπεάρ Δλλάδαρ 15.549 ύνολο 131.583 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) 60

Πίλαθαο 10: Φζίλνπζα ηαμηλφκεζε ησλ Πεξηθεξεηψλ θαηά έθηαζε. Νν Πεξηθέξεηα Έθηαζε (km²) 1 Κεληξηθή Μαθεδνλία 18.811 2 ηεξεά Διιάδα 15.549 3 Πεινπφλλεζνο 15.490 4 Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 14.157 5 Θεζζαιία 14.037 6 Γπηηθή Διιάδα 11.350 7 Γπηηθή Μαθεδνλία 9.451 8 Ήπεηξνο 9.203 9 Κξήηε 8.336 10 Νφηην Αηγαίν 5.286 11 Βφξεην Αηγαίν 3.836 12 Αηηηθή 3.770 13 Ηφληα λεζηά 2.307 14 ύνολο 131.583 Απφ ηα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη δηαθαίλεηαη πνηεο είλαη νη Πεξηθέξεηεο κε ηελ κεγαιχηεξε θαη ηε κηθξφηεξε έθηαζε, γεγνλφο πνπ ζα ζπλππνινγηζηεί θαηά ηελ θαηαλνκή ησλ απηνηειψλ πφξσλ, κηαο θαη ε έθηαζε πξνθαιεί δηαθνξνπνηήζεηο ζην χςνο ησλ απαηηνχκελσλ ιεηηνπξγηθψλ θαη επελδπηηθψλ δαπαλψλ. Έηζη, θαη απηφ ην θξηηήξην ζα ρξεζηκνπνηεζεί κε ζεηηθφ πξφζεκν γηα ηηο Πεξηθέξεηεο κε κεγαιχηεξε έθηαζε. Όπσο παξαηεξείηαη βάζεη ησλ ζηνηρείσλ νη λεζησηηθέο Πεξηθέξεηεο παξνπζηάδνπλ ηε κηθξφηεξε έθηαζε. Αμηνζεκείσην είλαη θαη ην γεγνλφο φηη ε Αηηηθή, ε Πεξηθέξεηα κε ην κεγαιχηεξν πιεζπζκφ βξίζθεηαη ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεο απηνχ ηνπ πίλαθα. 5. ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ Ο λεζησηηθφο θαη νξεηλφο ραξαθηήξαο θάπνησλ Πεξηθεξεηψλ απνηειεί θξηηήξην πνπ πξέπεη λα επαλαπξνζδηνξηζηεί, ηδηαίηεξα φζνλ αθνξά ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο, θαζψο απμάλεη 61

ην θφζηνο νπνηαδήπνηε επέλδπζεο. Πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζεί έλα έξγν ζε λεζησηηθή ή νξεηλή πεξηνρή, παξνπζηάδεηαη απμεκέλν θφζηνο πξνζσπηθνχ θαη κεηαθνξάο πιηθψλ. Απηέο νη δπζρέξεηεο απφ κφλεο ηνπο πξνθαινχλ αληηθίλεηξν γηα ηελ εγθαηάζηαζε επηρεηξήζεσλ θαη ζπλαθψλ επελδχζεσλ, κε απνηέιεζκα απηέο νη Πεξηθέξεηεο λα κελ αλαπηχζζνληαη. Δθφζνλ νη Πεξηθέξεηεο έρνπλ κεδακηλά ίδηα έζνδα, είλαη ζεκαληηθφ γηα ηηο απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο απηέο, λα αληιήζνπλ πνζνζηφ απφ ηνπο θεληξηθνχο απηνηειείο πφξνπο, ηθαλφ λα ρξεκαηνδνηήζεη ηηο πθηζηάκελεο δνκέο ησλ πεξηθεξεηαθψλ αξρψλ, λα βειηηψζεη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ησλ θαηνίθσλ απφ ηηο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο θαη λα πξνσζήζεη ηελ αλάπηπμε ησλ ελνηήησλ κε δεκηνπξγία ππνδνκψλ θαη δηθηχσλ πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ πνιηηψλ. Παξαδείγκαηνο ράξε ε θαηαζθεπή ή ζπληήξεζε ελφο δξφκνπ ή άιινπ έξγνπ ζε κία νξεηλή ή λεζησηηθή πεξηνρή είλαη αθξηβφηεξε απφ φηη ζε κία πεδηλή ή αζηηθή πεξηνρή. Οη νξεηλέο, απνκαθξπζκέλεο, λεζησηηθέο θαη κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο έρνπλ εθηφο ησλ άιισλ κεγαιχηεξν θφζηνο κεηαθνξάο πνπ επεξεάδεη ζαθψο ην χςνο θαη ηελ θαηαλνκή ησλ επελδχζεσλ ηνπο. Σα έμνδα κεηαθίλεζεο επίζεο, πνπ απνηεινχλ ιεηηνπξγηθφ θφζηνο είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλα ζηα λεζηά θπξίσο ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο πνπ δελ ππάξρνπλ θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα ελψ πξέπεη λα δνζεί ε πξέπνπζα ζεκαζία ζηηο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ παξνπζηάδνπλ νη νξεηλέο πεξηνρέο θαη ην θφζηνο πνπ απμάλεηαη εμ αηηίαο ησλ ζπλζεθψλ απηψλ. (π.ρ. θφζηνο θαπζίκσλ) Γηα απηφ επηρεηξείηαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο κε βάζε γεσκνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ΟΣΑ, ηα νπνία θαζνξίδνπλ απμεκέλν θφζηνο ζηελ θαηαζθεπή θαη ζπληήξεζε ησλ ηνπηθψλ ππνδνκψλ. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά - πςφκεηξν θαη γεσγξαθηθή ζέζε - πεξηγξάθνπλ κε κεγάιν βαζκφ αθξίβεηαο, ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη κεηνλεθηηθνί θαη απνκαθξπζκέλνη ΟΣΑ θαη πνζνηηθνπνηνχληαη κε κεηξήζεηο πνπ δελ ππφθεηληαη ζε ζπρλέο αιιαγέο. Ζ νξεηλφηεηα θαη ν λεζησηηθφο ραξαθηήξαο ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ εμάιινπ ζπκβαδίδνπλ κε ηηο εζληθέο θαη θνηλνηηθέο πνιηηηθέο πξνψζεζεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, ελψ απνηεινχλ επίζεο ζπζηαηηθφ ζηνηρείν πνιιψλ δεκνζηνλνκηθψλ πνιηηηθψλ (θνξνινγία, επελδπηηθά θίλεηξα, θ.α.). Παξφια απηά ππάξρνπλ νξηζκέλα κεηνλεθηήκαηα πνπ δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα αληηθεηκεληθφηεηαο ησλ ζρεηηθψλ κεηξήζεσλ. Σν πξψην έρεη ζρέζε κε ηε κεζνδνινγία ησλ ζηαζκηζκέλσλ κέζσλ φξσλ ηνπ πςνκέηξνπ θαη ηεο θιίζεο θάζε ΟΣΑ. Με απηφ ηνλ ηξφπν πξνθχπηνπλ νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, ιίγσλ αιιά πνιππιεζψλ, πξσηεπνπζψλ λνκψλ πνπ εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία ησλ νξεηλψλ, ελψ κφλν ην 5-10% ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο θαηνηθεί 62

ζε νξεηλά δεκνηηθά δηακεξίζκαηα, ελψ ην ππφινηπν 90% ή θαη πεξηζζφηεξν ζε εκηνξεηλά ή θαη πεδηλά. Γηα λα αληηκεησπηζηεί ην πξφβιεκα απηφ ζα πξέπεη απφ φινπο ηνπο νξεηλνχο ΟΣΑ λα αθαηξεζεί ν αξηζκφο ησλ θαηνίθσλ ησλ κε νξεηλψλ δηακεξηζκάησλ κε ηα πξνβιήκαηα αθξίβεηαο θαη πιεξφηεηαο πνπ έρνπλ ήδε αλαθεξζεί. Σν δεχηεξν αθνξά νξηζκέλνπο δήκνπο θαη θνηλφηεηεο ηεο Αηηηθήο θαη ησλ λεζηψλ, νη νπνίνη απφ θάζε άπνςε νηθνλνκηθή, θνηλσληθή, ρσξνηαμηθή δελ είλαη δπλαηφ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο πξνβιεκαηηθνί. ηελ πεξίπησζε απηή ζα πξέπεη λα ηεζνχλ εθηφο ηεο θαηαλνκήο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θξηηεξίνπ, αιιά ε ζρεηηθή δηαδηθαζία δελ ζα πξέπεη λα εγείξεη ελζηάζεηο νχηε λα νδεγήζεη ζε ακθηζβήηεζε ησλ απνηειεζκάησλ. Οη νξεηλνί είλαη 277 θαη νη λεζησηηθνί 154, ην 28% έρεη πιεζπζκφ θάησ απφ 1.000 θαηνίθνπο, ελψ ιίγνη ππεξβαίλνπλ ηνπο 10.000 (6%). Ο δείθηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο αλά πεξηθέξεηα δηακνξθψλεηαη σο εμήο : Πίλαθαο 11: Πίλαθαο Πξνβιεκαηηθψλ Πεξηνρψλ Πεξηθέξεηα Νεζηά Οξεηλνί Πξνβιεκαηηθνί χλνιν % Πιεζπζκφο Πι/ζκνο % Ο.Σ.Α. Ο.Σ.Α. Πξνβιεκ. Α.Μ.Θ. 2 10 12 55 21,8% 611.067 47.210 7,7% ΑΣΣΗΚΖ 9 2 11 122 9,0% 3.761.810 73.037 1,9% ΒΟΡΔΗΟ ΑΗΓΑΗΟ 36 0 36 36 100% 206.121 206.121 100% ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ 0 26 26 74 35,1% 740.506 71.218 9,6% Γ.ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 0 56 56 61 91,8% 301.522 99.939 33,1% ΖΠΔΗΡΟ 1 46 47 76 61,8% 353.820 85.180 24,1% ΘΔΑΛΗΑ 4 36 40 104 38,5% 753.888 88.733 11,8% ΗΟΝΗΑ ΝΖΗΑ 39 0 39 39 100% 212.984 212.984 100% Κ.ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 1 12 13 134 9,7% 1.871.952 37.396 2,0% ΚΡΖΣΖ 1 16 17 70 24,3% 601.131 40.669 6,8% ΝΟΣΗΟ ΑΗΓΑΗΟ 58 0 58 58 100% 302.686 302.686 100% ΠΔΛΟΠΟΝΝΖΟ 1 41 42 107 39,3% 638.942 70.313 11,0% ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ 2 32 34 95 35,8% 605.329 83.836 13,8% χλνιν 154 277 431 1031 41,8% 10.961.758 1.419.322 12,9% Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011 63

Με ηα θξηηήξηα απηά εληζρχνληαη θπξίσο νη ΟΣΑ ησλ λεζησηηθψλ Πεξηθεξεηψλ (Νφηην Αηγαίν, Ηφληα Νεζηά, Βφξεην Αηγαίν) θαη αθνινχζσο νη ΟΣΑ ησλ Πεξηθεξεηψλ κε νξεηλά ραξαθηεξηζηηθά (Γπηηθή Μαθεδνλία, Ήπεηξνο, ηεξεά Διιάδα, Θεζζαιία, Πεινπφλλεζνο, Γπηηθή Διιάδα). Οη Πεξηθέξεηεο κε κεγάια αζηηθά θέληξα - Κεληξηθή Μαθεδνλία, Αηηηθή εληζρχνληαη ειάρηζηα ελψ ή Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε εληζρχνληαη ιηγφηεξν θαζψο παξνπζηάδνπλ ηα κηθξφηεξα πνζνζηά πξνβιεκαηηθψλ Ο.Σ.Α. αιιά θαη ην κηθξφηεξν πνζνζηφ πιεζπζκνχ ζε πξνβιεκαηηθέο πεξηνρέο. Έηζη κε ην ελ ιφγσ θξηηήξην νη Πεξηθέξεηεο κε λεζησηηθφ θαη νξεηλφ ραξαθηήξα αληινχλ κέξνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο αλάινγα κε ην πνζνζηφ πεξηνρψλ κε απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά. Όζν ην πνζνζηφ απηφ είλαη κεγαιχηεξν, ηφζν κεγαιχηεξν πνζνζηφ απφ ηνπο Κ.Α.Π. γηα ιεηηνπξγηθέο αιιά θαη γηα επελδπηηθέο δαπάλεο ζα απνξξνθήζνπλ. Δπεηδή ηα ζηνηρεία πνπ αληιήζεθαλ γηα ην ελ ιφγσ θξηηήξην είλαη βάζεη ηεο απνγξαθήο ηνπ 2001, δελ ήηαλ δπλαηφλ λα ζπκπεξηιεθζεί ην θξηηήξην απηφ ζην ππφ θαηαζθεπήλ ζχζηεκα θαηαλνκήο, θαζψο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα πιένλ πξφζθαηα ζηνηρεία θαη ηα πξνζσξηλά απνηειέζκαηα ηνπ κφληκνπ πιεζπζκνχ ηεο απνγξαθήο ηνπ 2011. Δμάιινπ απφ ην 2001 ν πιεζπζκφο κεηψζεθε θαη πξέπεη λα επηθαηξνπνηεζνχλ ηα ζηνηρεία πιεζπζκνχ ησλ πξνβιεκαηηθψλ Ο.Σ.Α. θάζε Πεξηθέξεηαο γηαηί ελδέρεηαη λα δηαθνξνπνηνχληαη νη ηηκέο ηνπ δείθηε πξνβιεκαηηθφηεηαο θάζε Πεξηθέξεηαο ζε ζρέζε κε ηηο ηηκέο ηνπ 2001. 6. ΑΝΕΡΓΙΑ Ζ αλεξγία απνηειεί έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά κεγέζε κε νηθνλνκηθφ πεξηερφκελν πνπ κειεηάηαη ζηα πιαίζηα άζθεζεο ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο θάζε Πεξηθέξεηαο θαζψο θαη ε δηαρξνληθή εμέιημή ηεο, δείρλεη πνηεο Πεξηθέξεηεο παξνπζηάδνπλ εληνλφηεξν πξφβιεκα θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα εμαρζνχλ ζα επεξεάζνπλ ηελ θαηαλνκή ησλ θεληξηθψλ πφξσλ, δίλνληαο πξνηεξαηφηεηα ζε Πεξηθέξεηεο πνπ ρξήδνπλ πεξηζζφηεξε ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο. Δπίζεο, είλαη ζεκαληηθφ ην γεγνλφο φηη ππάξρνπλ κεηξήζηκα ζηνηρεία γηα ηελ αλεξγία θαη απηφο είλαη έλαο παξαπάλσ ιφγνο λα ρξεζηκνπνηεζεί σο θξηηήξην θαηαλνκήο. Βάζεη ησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ πνπ αληιήζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία, πξνθχπηεη φηη ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο γηα ην 2011 παξαηεξείηαη ζην Νφηην Αηγαίν κε 24,3% θαη ηε Γπηηθή Μαθεδνλία κε 22.3%. ηνλ αληίπνδα, ην κηθξφηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο παξαηεξείηαη ζηελ Πεινπφλλεζν κε 12,4% θαη 64

ζην Βφξεην Αηγαίν κε 12,6%. Σα ζηνηρεία αθνξνχλ ην Ά ηξίκελν ηνπ 2010 θαη 2011 θαη ε κεηαμχ ηνπο ζχγθξηζε δείρλεη θαη ηελ εμέιημε ηεο αλεξγίαο απφ ην πξνεγνχκελν έηνο. Παξαηεξείηαη δξακαηηθή αχμεζή ηεο ζε ζρέζε κε ην 2010 ζε φιεο ηηο Πεξηθέξεηεο, εθηφο απφ ηελ Πεξηθέξεηα Ηνλίσλ Νήζσλ πνπ παξαηεξείηαη ζηαζηκφηεηα, φκσο ην 20,4 % ηνπ 2010 ζεσξείηαη ήδε έλα πάξα πνιχ κεγάιν πνζνζηφ. Ζ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο κεηαμχ ηνπ 2010 θαη ηνπ 2011 θπκαίλεηαη απφ 7,2 κνλάδεο, πνπ είλαη θαη ε κεγαιχηεξε αχμεζε (Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο) κέρξη 3 κνλάδεο πνπ είλαη θαη ε κηθξφηεξε απφθιηζε (Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο), εμαηξνπκέλεο ηεο Πεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Νήζσλ. Πίλαθαο 12: Αλεξγία (%), θαηά Πεξηθέξεηα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕ 2010 2011 Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 14,2 18,0 Κεληξηθή Μαθεδνλία 12,4 17,5 Γπηηθή Μαθεδνλία 15,1 22,3 Ήπεηξνο 12,2 15,4 Θεζζαιία 11,3 14,3 Ηφληα Νεζηά 20,4 20,3 Γπηηθή Διιάδα 9,3 15,1 ηεξεά Διιάδα 11,7 16,1 Αηηηθή 10,7 14,7 Πεινπφλλεζνο 8,8 12,4 Βφξεην Αηγαίν 7,6 12,6 Νφηην Αηγαίν 18,9 24,3 Κξήηε 12,9 15,7 χλνιν ρψξαο 11,7 15,9 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) 65

Δπίζεο, ζχκθσλα κε ηα πην πξφζθαηα δηαζέζηκα ζηνηρεία ηνπ Ηνπλίνπ ηνπ 2011, ε αλεξγία ζηηο Πεξηθέξεηεο ηηο ρψξαο παξνπζηάδεηαη σο εμήο: Πίλαθαο 13: Πνζνζηφ αλεξγίαο, θαηά πεξηθέξεηα: Ηνχληνο 2011 Πεξηθέξεηα Πνζνζηφ Αλεξγίαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη 20,2 Θξάθεο Αηηηθήο 15,6 Βνξείνπ Αηγαίνπ 12,8 Γπηηθήο Διιάδαο 18,7 Γπηηθήο Μαθεδνλίαο 24,9 Ζπείξνπ 13,1 Θεζζαιίαο 12,8 Ηνλίσλ Νήζσλ 19,3 Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο 19,8 Κξήηεο 16,1 Ννηίνπ Αηγαίνπ 14,2 Πεινπνλλήζνπ 13,4 ηεξεάο Διιάδαο 14,8 χλνιν 16,6 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) Με ρακειφηεξν πνζνζηφ ζην Νφηην Αηγαίν 8,2 θαη πςειφηεξν ζηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία 19,1 γηα ην κήλα Ηνχλην, δηαθαίλεηαη πσο ην θεληξηθφ θξάηνο πξέπεη κε ηελ πνιηηηθή ησλ επηρνξεγήζεσλ θαη ηελ ηφλσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θιίκαηνο λα αληηζηξέςεη ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Θα ήηαλ πξνηηκφηεξν λα γηλφηαλ κηα δηαρξνληθή θαηαγξαθή ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο, φκσο ιφγσ ηεο παγθφζκηαο αιιά θαη εγρψξηαο νηθνλνκηθήο χθεζεο θαηά ηελ νπνία ηα πνζνζηά αλεξγίαο έρνπλ απμεζεί ζεακαηηθά θαη θάζε κήλα παξνπζηάδνπλ κεγάιεο δηαθνξνπνηήζεηο, θξίζεθε πην ζεκαληηθή ε παξάζεζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηειεπηαίνπ εμακήλνπ ηνπ 2011. 66

Πίλαθαο 14: Αλεξγία Α Δμακήλνπ 2011 Περιφζρειεσ ΙΟΤΝΙΟ ΜΑΙΟ ΑΠΡΙΛΙΟ ΜΑΡΣΙΟ ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ Μ.Ο. ανεργίασ κάθε περιφζρειασ Α.Μ.Θ. 15,8 20,2 19,6 14,9 16,2 19,3 17,6 Αττικήσ 15,8 15,6 15,7 15,8 14,8 14,6 15,3 Βορείου Αιγαίου Δυτικήσ Ελλάδασ Δυτικήσ Μακεδονίασ 16,1 12,8 6,5 13,7 11,9 7,1 11,3 15,2 18,7 11,6 15,2 17,1 11,7 14,9 22,1 24,9 23,1 20,6 23,9 22,7 22,8 Ηπείρου 18,5 13,1 17 15,9 15,1 13,7 15,5 Θεςςαλίασ 17,8 12,8 13,4 15,2 14,1 12 14,2 Ιονίων Νήςων 11,4 19,3 15,1 24,5 22,4 17 18,2 Κεντρικήσ Μακεδονίασ 19,1 19,8 17,5 16,5 16,3 17,1 17,7 Κρήτησ 10,9 16,1 14,4 14,5 15,2 14,6 14,28 Νοτίου Αιγαίου 8,2 14,2 17,1 30,4 32,7 20,2 20,46 Πελοποννήςου 13,4 13,4 11,2 13,2 11,7 10,3 12,2 τερεάσ Ελλάδασ φνολο Ελλάδασ 16,5 14,8 20,2 16,1 13,2 17 16,3 16 16,6 15,8 16,2 15,9 15,1 15,93 Όπσο θαίλεηαη ε Πεξηθέξεηα Ννηίνπ Αηγαίνπ πνπ θαηά ηνλ θαινθαηξηλφ κήλα ηνπ Ηνπλίνπ παξνπζίαδε ην κηθξφηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο, ζπλνιηθά ην Α εμάκελν έρεη ηνλ πςειφηεξν κέζν φξν κεηά ηνλ κέζν φξν ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο, ελψ θάπνηνπο κήλεο παξνπζηάδεη πνζνζηφ αλεξγίαο κέρξη θαη 32%.Οπφηε ην Νφηην Αηγαίν είλαη κηα απφ ηηο Πεξηθέξεηεο πνπ ρξήδνπλ νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο γηα ηελ ηφλσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ επελδχζεσλ. Οη Πεξηθέξεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο ζα ιάβνπλ θαη κεγαιχηεξε επηρνξήγεζε απφ ηνπο Κ.Α.Π. γηα επελδπηηθέο δαπάλεο. Βάζεη ινηπψλ ησλ ζηνηρείσλ ε Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη ε Πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ είλαη νη Πεξηθέξεηεο πνπ ζα ρξεκαηνδνηεζνχλ ιηγφηεξν απφ ηηο ππφινηπεο ζχκθσλα κε ην θξηηήξην ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο αλεξγίαο ηνπ Α εμακήλνπ ηνπ 2011. 67

7.ΑΠΟΚΛΙΗ ΑΠΟ ΣΟ ΜΕΟ ΟΡΟ ΑΝΕΡΓΙΑ Υξήζηκν ζηνηρείν ζηελ έξεπλα ζα ήηαλ λα πξνζδηνξηζηεί ν κέζνο φξνο αλεξγίαο θαη λα κεηξεζεί ε απφθιηζε ηεο αλεξγίαο θάζε Πεξηθέξεηαο απφ ην κέζν φξν. Γειαδή βάζεη ησλ κεληαίσλ ζηνηρείσλ ηνπ πίλαθα θαη ην κέζν φξν αλεξγίαο λα αλέξρεηαη ζε 16 παξαηεξείηαη φηη ε Κεληξηθή θαη Γπηηθή Μαθεδνλία θαη ε Ήπεηξνο έρνπλ πνζνζηφ κεγαιχηεξν απφ ην κέζν φξν αλεξγίαο θαη ηα λεζηά ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ θα ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ ιφγσ ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπλ αξθεηά ρακειφηεξν πνζνζηφ απφ ην κέζν φξν. Βάζεη φκσο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ Μαΐνπ, 5 Πεξηθέξεηεο (Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε, Κεληξηθή Μαθεδνλία, Γπηηθή Μαθεδνλία, Ηφληα Νεζηά, Γπηηθή Διιάδα ) ηνλ μεπεξλνχλ θαηά πνιχ. Ζ Θεζζαιία, ε Ήπεηξνο θαη ε Πεινπφλλεζνο παξνπζηάδνπλ ηα ρακειφηεξα πνζνζηά. Γηαθαίλεηαη ινηπφλ φηη θάζε κήλα παίξλνπκε θη άιια απνηειέζκαηα. Γη απηφ θη φπσο εηπψζεθε ζα ρξεζηκνπνηεζεί ν κέζνο φξνο ηνπ εμακήλνπ, ψζηε λα είλαη φζν πην πξαγκαηηθφο γίλεηαη ν δείθηεο αλεξγίαο θάζε Πεξηθέξεηαο.Σέινο,παξαηίζεηαη ελδεηθηηθά ε απφθιηζε θάζε Πεξηθέξεηαο απφ ην κέζν φξν αλξγίαο γηα ην κήλα Μάην. Πίλαθαο 15: Απφθιηζε απφ ην κέζν φξν αλεξγίαο θάζε Πεξηθέξεηαο γηα ην Μάην ηνπ 2011 Πεξηθέξεηα Απφθιηζε Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 3,6 Αηηηθή -1 Βφξεην Αηγαίν -3,8 Γπηηθή Διιάδα 2,1 Θεζζαιία -3,8 Ήπεηξνο -3,5 Γπηηθή Μαθεδνλία 8,3 Ηφληα Νεζηά 2,7 Κεληξηθή Μαθεδνλία 3,2 Κξήηε -0,5 Νφηην Αηγαίν -2,4 Πεινπφλλεζνο -3,2 ηεξεά Διιάδα -1,8 68

8.ΤΠΟΔΟΜΕ-ΑΝΑΠΣΤΞΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Σν θαηά πφζν κηα πεξηθέξεηα είλαη αλεπηπγκέλε ή φρη, ζα, κπνξνχζε λα ζπλππνινγηζηεί θαηά ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. πνπ πξννξίδνληαη γηα επελδπηηθέο δαπάλεο. Όκσο νη Ο.Σ.Α. Β βαζκνχ δελ αληινχλ ρξεκαηηθά πνζά γηα επελδπηηθνχο ζθνπνχο κφλν απφ ηνπο Κ.Α.Π. Αληινχλ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ επελδχζεψλ ηνπο απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ θαη ην Δ..Π.Α., ηδηαίηεξα ηα Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα. Γη απηφ θαη θαηά ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θξηηεξίνπ πξέπεη λα εθηηκεζεί: Α. Σν επίπεδν αλάπηπμεο ππνδνκψλ θάζε Πεξηθέξεηαο θαη ηα ζπλερηδφκελα έξγα ησλ πξψελ Ννκαξρηψλ(πθηζηάκελε θαηάζηαζε). Β. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο θάζε Πεξηθέξεηαο ζε επξσπατθά πξνγξάκκαηα Γ.Ζ επηρνξήγεζε ησλ Πεξηθεξεηψλ απφ ην Π.Γ.Δ. Ο εθζπγρξνληζκφο ησλ ππαξρνπζψλ γεληθψλ ππνδνκψλ, νη νπνίεο δεκηνπξγνχλ νηθνλνκίεο θιίκαθαο ζηελ παξαγσγή θαη ζπλζήθεο βηψζηκεο αμηνπνίεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ δπλαηνηήησλ θαηά πεξηνρή, κε παξάιιειε δηεξεχλεζε ηεο αλαπηπμηαθήο θαηεχζπλζεο ησλ ζρεηηθψλ επελδπηηθψλ επηινγψλ απνηειεί παξάγνληα άκβιπλζεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ φκσο θαζφηη απνηειεί θξηηήξην γηα ην νπνίν πξέπεη λα ζπλππνινγηζηνχλ πνιιά δεδνκέλα, είλαη δχζθνιε ε πνζνζηηαία κέηξεζή ηνπ θαη δελ πεξηιακβάλεηαη ζην παξψλ ζχζηεκα θαηαλνκήο. 9.ΚΑΣΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ Σν θ.θ. Α.Δ.Π. θάζε Πεξηθέξεηαο είλαη ζεκαληηθφο δείθηεο ηνπ επηπέδνπ επεκεξίαο θάζε πεξηνρήο. Μαο δείρλεη πσο θαηαλέκεηαη ην εηζφδεκα ηεο Πεξηθέξεηαο αλά θάηνηθν θαη πξνθαλψο νη Πεξηθέξεηεο ή νη Πεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο πνπ πζηεξνχλ είλαη θαη νη ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο. Απνηειεί ζπνπδαίν δείθηε γηα ηελ θαηαλνκή επηρνξεγήζεσλ πνπ πξννξίδνληαη γηα επελδπηηθνχο ζθνπνχο. θαη είλαη έλαο απφ ηνπο πιένλ ρξεζηκνπνηνχκελνπο δείθηεο «αλάπηπμεο» ζε δηεζλέο επίπεδν. Σν θαηά θεθαιή Α.Δ.Π. ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν είλαη πνιχ πεξηζζφηεξν αμηφπηζην απφ φηη ζε λνκαξρηαθφ, ελψ ζε επίπεδν ηνπηθφ ή πνιχ πεξηζζφηεξν αλά ΟΣΑ δελ ππάξρεη. Ο ζηφρνο ηεο ρξήζεο απηνχ ηνπ δείθηε είλαη θαζαξά αλαπηπμηαθφο. ηνρεχεη ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ζηελ άκβιπλζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ, ηδηαίηεξα ζηηο 69

πην θησρέο πεξηθέξεηεο.. Έηζη φζν ρακειφηεξν είλαη ην θ. θ. Α.Δ.Π. κηαο Πεξηθέξεηαο, ηφζν κεγαιχηεξν κέξνο απφ ηελ θαηαλνκή βάζεη απηνχ ηνπ θξηηεξίνπ ζα πάξεη. Ο δείθηεο απηφο ππνινγίδεηαη αληίζηξνθα γηα λα πξνζθέξεη βνήζεηα ζηηο πεξηνρέο πνπ κεηνλεθηνχλ. Οη ελζηάζεηο πνπ εγείξνληαη γηα ηελ ρξήζε απηνχ ηνπ δείθηε είλαη γηα ην φηη απφ κφλνο ηνπ δελ κπνξεί λα εθθξάζεη ηελ αλάπηπμε, αιιά κέξνο ηεο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο. Γηα λα κπνξέζεη λα εθθξάζεη ηελ αλάπηπμε κε ηα ζχγρξνλα δεδνκέλα ζα πξέπεη λα ζπλδπαζηεί θαη κε άιινπο δείθηεο. Πίλαθαο 16: Καηά θεθαιή Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Πεπιθέπεια 2009 ζε Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 14.945 Αηηηθή 24.884 Βφξεην Αηγαίν 17.799 Γπηηθή Διιάδα 16.247 Θεζζαιία 12.486 Ήπεηξνο 16.232 Γπηηθή Μαθεδνλία 17.534 Ηφληα Νεζηά 19.773 Κεληξηθή Μαθεδνλία 18.123 Κξήηε 20.896 Νφηην Αηγαίν 25.290 Πεινπφλλεζνο 18.867 ηεξεά Διιάδα 22.534 ΤΝΟΛΟ ΥΧΡΑ 20.830 Πεγή: http://www.statistics.gr/ (ηειεπηαία επίζθεςε 18/9/2011) Παξαηεξείηαη φηη ζηελ 1 ε ζέζε βξίζθεηαη ην Νφηην Αηγαίν (25.290) κε κεγαιχηεξν θ. θ. Α.Δ.Π.. Αθνινπζεί ε Αηηηθή (24.884) φπσο είλαη ινγηθφ, θαη κεηά ε ηεξεά Διιάδα επεηδή ζπκπεξηιακβάλεη ην λνκφ Βνησηίαο ζηνλ νπνίν έρνπλ αλαπηπρζεί βηνκεραλίεο θαη βηνκεραληθά πάξθα. Αξθεηνί φκσο απφ φζνπο εξγάδνληαη εθεί δηακέλνπλ ζηελ Αηηηθή κε ηελ νπνία ζπλνξεχεη ν λνκφο Βνησηίαο θη έηζη είλαη πιαζκαηηθή ε εηθφλα πνπ δεκηνπξγείηαη.. ε πςειά επίπεδα είλαη θαη ην θ.θ. Α,.Δ.Π. ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ(19.773) θαη ηεο Κξήηεο (20.896) ελψ ζηελ ρεηξφηεξε ζέζε ξεο θαηάηαμεο βξίζθεηαη ε Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (12.486 )θαη ε Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. (14.945) 70

10. ΕΛΑΧΙΣΟ ΚΟΣΟ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ Διάρηζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ζεσξείηαη ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο (φρη επελδχζεηο) ησλ εμήο ππεξεζηψλ: α) δαπάλεο αηξεηψλ, β) ακνηβέο ζπκβνχισλ θαη εηδηθψλ θαηεγνξηψλ πξνζσπηθνχ, γ) εηζθνξέο γηα θνηλσληθή αζθάιηζε θαη δ) ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ησλ ππεξεζηψλ (δηνηθεηηθψλ - νηθνλνκηθψλ, ηερληθψλ, θ.α). Οη δαπάλεο απηέο αληηθαηνπηξίδνληαη ζηνπο Κσδηθνχο 0000, 1000, 2000, θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο πνπ πεξηιακβάλνπλ απηέο βάζεη ηνπ ηχπνπ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ. Σα ηνθνρξεσιχζηα ηνπ θσδηθνχ 6000 δελ πεξηιακβάλνληαη θαζψο κε ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην νη Ο.Σ.Α δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα ζχλαςεο δαλείνπ παξά κφλν γηα επελδπηηθνχο ζθνπνχο. Δπίζεο ελψ ζε παιαηφηεξα ζπζηήκαηα θαηαλνκήο ην θφζηνο θάζε είδνπο κηζζσκάησλ δελ πξνζκεηξνχληαλ ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο θξίλεηαη ζθφπηκε ε ελζσκάησζή ηνπ ζηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, επεηδή πξφθεηηαη γηα λενζχζηαηεο ππεξεζίεο πνπ παξέιαβαλ κηα δεδνκέλε θαηάζηαζε απφ ηηο Ν.Α. θαη κ απηφ ηνλ ηξφπν ζα πξνζδηνξηζηεί επαθξηβψο ην πξαγκαηηθφ ηνπο θφζηνο ιεηηνπξγίαο. εκαληηθφ ινηπφλ θξηηήξην γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο απνηειεί ην ειάρηζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο θάζε Πεξηθέξεηαο θαζψο δείρλεη επαθξηβψο ην πνζφ πνπ απαηηείηαη λα δηαζέηεη θάζε Πεξηθέξεηα καδί ηηο πεξηθεξεηαθέο ηεο ελφηεηεο ψζηε λα κπνξεί λα ιεηηνπξγεί. Ύζηεξα απφ ηε κειέηε ησλ πξνυπνινγηζκψλ ηεο Ζπείξνπ θαη ηεο Θεζζαιίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ησλ θσδηθψλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο παξαηεξήζεθε κεγάιε δηαθνξά θαζψο νη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ζηελ Πεξηθέξεηα Ζπείξνπ ήηαλ ηεο ηάμεο ησλ 43 εθαηνκκπξίσλ θαη ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ηεο ηάμεο ησλ 63 εθαηνκκπξίσλ. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα θξηηήξην δσηηθήο ζεκαζίαο πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε κε ζπληειεζηή αλάινγεο βαξχηεηαο. Δπεηδή ν πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζπλφινπ ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θάζε Πεξηθέξεηαο ήηαλ δχζθνινο, επηιέρζεθε αλη απηνχ ηνπ ν αξηζκφο ηνπ πξνζσπηθνχ θάζε Πεξηθέξεηαο βάζεη ηνπ θάζε Οξγαληζκνχ Δζσηεξηθήο Τπεξεζίαο σο έλαο ηξφπνο κέηξεζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ησλ Πεξηθεξεηψλ ζην ζχζηεκα θαηαλνκήο ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ. 71

11. ΚΑΣΑ ΚΕΦΑΛΗ ΙΔΙΩΣΙΚΕ ΑΠΟΣΑΜΙΕΤΕΙ Ζ κέηξεζε ηεο επεκεξίαο επηηπγράλεηαη βάζεη δηαθφξσλ θξηηεξίσλ, φπσο ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ, ε θαηά θεθαιήλ θαηαλάισζε, ν αξηζκφο ησλ ηαηξψλ αλά άηνκν, ην ζχλνιν ησλ ηξαπεδηθψλ θαηαζέζεσλ αλά άηνκν θαη κε πνιιέο άιιεο ηερληθέο θαη δείθηεο. ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Α.Δ.Π. ππάξρνπλ πάξα πνιιέο ελζηάζεηο. Παξάιιεια ζηε ρψξα καο κε έλαλ πνιχ πςειφ δείθηε παξανηθνλνκίαο, νη ηδησηηθέο θαηαζέζεηο ζεσξνχληαη έλαο αμηφπηζηνο δείθηεο επεκεξίαο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο δηνξζψλνπλ θάπνηεο αθξαίεο ηηκέο ηνπ θθ Α.Δ.Π.. Γηα ην ιφγν απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ζπλδπαζηηθά. Με ηελ επηινγή ηνπ δείθηε απηνχ γίλεηαη πξνζπάζεηα λα πξνζεγγηζηνχλ νη πξαγκαηηθέο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο θάζε Πεξηθέξεηαο, δεδνκέλνπ φηη κέζσ ησλ θαηαζέζεσλ θαηαγξάθνληαη νη δηαθνξέο ζηα εηζνδήκαηα ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη αληηζηαζκίδνληαη, σο έλα βαζκφ βέβαηα, νη αδπλακίεο ηνπ θαηά θεθαιή Α.Δ.Π. λα κεηξήζεη ην ζχλνιφ ηνπο. Απφ ηελ νηθνλνκηθή ζεσξία ζπλάγεηαη φηη ε απνηακίεπζε ησλ αηφκσλ, εθηφο απφ ην χςνο ηνπ εηζνδήκαηφο ηνπο, επεξεάδεηαη, αλάινγα κε ην πθηζηάκελν θαηαλαισηηθφ πξφηππν, θαη απφ ηνλ πινχην ή ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία (αθίλεηα, ηξαπεδηθέο θαηαζέζεηο, ξεπζηά δηαζέζηκα, ρξεφγξαθα θ.ά.), ηα νπνία απηά δηαζέηνπλ. ε δηάθνξνπο νξηζκνχο ραξαθηεξίδεηαη ε απνηακίεπζε σο ην ηκήκα ηνπ εηζνδήκαηνο, ην νπνίν κέζσ ηεο δαπάλεο ησλ επελδχζεσλ κεηαηξέπεηαη ζε ζπζζσξεπκέλν θεθάιαην. Ζ απνηακίεπζε δειαδή, φρη ππφ ηελ έλλνηα ηεο ξνήο αιιά ηνπ απνζέκαηνο, είλαη δπλαηφλ λα ραξαθηεξηζηεί σο ηκήκα ηνπ εζληθνχ πινχηνπ, ην νπνίν δεκηνπξγείηαη κε ηε δηάζεζε κέξνπο ηνπ εηζνδήκαηνο πξνο επέλδπζε. Άιισζηε, απφ ηε ζρέζε απνηακίεπζεεπέλδπζε, πξνθχπηεη φηη νη ρξεκαηνδνηνχκελεο κέζσ απνηακίεπζεο επελδχζεηο πξνθαινχλ αληίζηνηρε επαχμεζε ηνπ πιηθνχ θεθαιαίνπ ηεο νηθνλνκίαο θαη θαηά ζπλέπεηα ηνπ εζληθνχ ηεο πινχηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ πξνηείλεηαη λα εληαρζεί ζην ζχζηεκα θαηαλνκήο κε αληίζηξνθε ζρέζε. Οη λνκνί δειαδή, πνπ έρνπλ πεξηζζφηεξεο θαηαζέζεηο αλά θάηνηθν, ζπκκεηέρνπλ ιηγφηεξν ζηε ζπγθεθξηκέλε θαηαλνκή. Ο δείθηεο αθνξά ζηηο απνηακηεπηηθέο θαηαζέζεηο αλά θάηνηθν (ηακηεπηεξίνπ) ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. 72

12. ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΣΤΟ - ΒΑΣΟΣΗΣΑ Ζ παξνρή απνδνηηθήο, επέιηθηεο θαη αζθαινχο ππνδνκήο κεηαθνξψλ (νδηθνχ θαη ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ, ιηκαληψλ, αεξνδξνκίσλ, εκπνξεπκαηηθψλ θέληξσλ) θαη ε αλάπηπμε ησλ θαηάιιεισλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ γηα ηελ κεηαθνξά πξντφλησλ θαη επηβαηψλ απνηεινχλ βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θάζε ρψξαο. Σα κεηαθνξηθά δίθηπα δίδνπλ ψζεζε ζηελ ειεχζεξε δηαθίλεζε πξνζψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ φπσο θαη ζην εκπφξην αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. Απμάλνπλ ηελ παξαγσγηθφηεηα θαη αληαγσληζηηθφηεηα ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη επνκέλσο ηηο αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ηεο ρψξαο σο ζχλνιν. πκβάιινπλ ζηελ ελνπνίεζε ησλ αγνξψλ, εληζρχνπλ ηηο επθαηξίεο γηα εμεηδίθεπζε, αληαγσληζκφ θαη εκπφξην θαη απμάλνπλ ηηο επθαηξίεο απαζρνιήζεσο θαη εθκεηαιιεχζεσο ησλ νηθνλνκηψλ θιίκαθαο. Σειηθά ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο θνηλσληθά απνδνηηθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πνπ είλαη ν βαζηθφο κνριφο γηα ηελ αχμεζε ησλ εηζνδεκάησλ θαη ηεο θνηλσληθήο επεκεξίαο. Βαζηθφ ζηνηρείν ηεο ππνδνκήο κεηαθνξψλ ζε θάζε ρψξα απνηειεί ην νδηθφ ηεο δίθηπν πνπ ζπκπιεξψλεη ηνλ θιάδν ησλ νδηθψλ επηβαηηθψλ θαη εκπνξεπκαηηθψλ κεηαθνξψλ πνπ ζήκεξα είλαη ζπκπιεξσκαηηθφο θαη ζηελά ζπλδεδεκέλνο κε ηηο ζηδεξνδξνκηθέο, ηηο ζαιάζζηεο θαη ηηο ελαέξηεο κεηαθνξέο, ζην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο πξνσζήζεσο ησλ ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ απφ ηελ ΔΔ. Σν νδηθφ δίθηπν, θαη θπξίσο ην κήθνο ησλ απηνθηλεηνδξφκσλ, θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ έθηαζε, ηελ πνηφηεηα θαη ηελ πνζφηεηα ησλ πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ ζηνλ θιάδν ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ. Γηα ηελ απξφζθνπηε πξαγκαηνπνίεζε θαη αλάπηπμε ησλ ΟΔΜ ζε κία ρψξα, ην νδηθφ ηεο δίθηπν νθείιεη λα ζπλδέεη: α) Σνπο ρψξνπο παξαγσγήο θαη θαηαλαιψζεσο ησλ πξντφλησλ κε ηνπο ρψξνπο ελαπνζέζεσο θαη δηαρεηξίζεσο εκπνξεπκάησλ θαη πξψησλ πιψλ (εκπνξεπκαηηθά θέληξα, ιηκάληα, ζηδεξνδξνκηθνί ζηαζκνί, θ.ιπ.). β) Σε ρψξα κε ηα φκνξα θξάηε θαη, κέζσ απηψλ, κε ηνπο θχξηνπο εκπνξηθνχο εηαίξνπο πνπ βξίζθνληαη πέξαλ ησλ γεηηνληθψλ ρσξψλ. Δπίζεο, ην νδηθφ δίθηπν ζα πξέπεη λα ζπκβάιιεη ζηελ αζθαιή δηαθίλεζε ησλ νρεκάησλ θαη ζηελ έγθαηξε παξάδνζε ησλ θνξηίσλ (π.ρ. ρσξίο λα δεκηνπξγνχληαη θπθινθνξηαθά πξνβιήκαηα, ιφγσ ειιείςεσο ισξίδσλ θπθινθνξίαο) θαη επηπιένλ, λα κελ επεξεάδεη αξλεηηθά ην πεξηβάιινλ, αθνχ ην αλεπαξθέο νδηθφ δίθηπν ή ε κε βέιηηζηε ράξαμή ηνπ νδεγνχλ ζε απμεκέλεο εθπνκπέο ξχπσλ 73

Σν νδηθφ δίθηπν ηεο Διιάδαο έρεη ζπλνιηθφ κήθνο πεξίπνπ 117.000 ρικ., δηαζρίδεη ηφζν ην επεηξσηηθφ φζν θαη ην λεζησηηθφ ηκήκα ηεο θαη θαηαλέκεηαη ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: Απηνθηλεηφδξνκνη Δζληθέο νδνί θαη ιεσθφξνη Κχξην νδηθφ δίθηπν (ζπλδέζεηο λνκψλ) Aζθαιηφδξνκνη Κχξηνη ρσκαηφδξνκνη (ζπλδέζεηο θνηλνηήησλ) Λνηπνί ρσκαηφδξνκνη (δαζηθνί δξφκνη, δξφκνη θαθήο βαηφηεηαο, δεπηεξεχνπζεο ζπλδέζεηο) Οη θχξηνη νδηθνί άμνλεο είλαη νη παξαθάησ (ζε παξέλζεζε ν αξηζκφο Δπξσπατθήο Οδνχ): 1. Αζήλα - Θεζζαινλίθε (Δ 75) 2. Αζήλα - Κφξηλζνο (Δ 94) 3. Κφξηλζνο - Πάηξα (Δ 65) 4. Κφξηλζνο - Σξίπνιε - Καιακάηα (Δ 65) 5. Πάηξα - Πχξγνο - Οιπκπία (Δ 55) 6. Θεζζαινλίθε - Καβάια - Αιεμαλδξνχπνιε (Δ 90) 7. Ζγνπκελίηζα - Αιεμαλδξνχπνιε (Δγλαηία Οδφο) 8. Υαληά - Άγηνο Νηθφιανο (Κξήηε - Δ 75) Οη πξσηεχνπζεο ησλ πεξηζζφηεξσλ λνκψλ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε έλα ππθλφ δίθηπν δξνκνινγίσλ απφ ηα ππεξαζηηθά ιεσθνξεία (ΚΣΔΛ) Πίλαθαο 17: Μεηαθνξά Δκπνξεπκάησλ ζηελ Διιάδα (δηο ηνλ/ρικ) 1995 2000 2005 2010 2020 2030 Με θνξηεγά 14,6 17,6 22,0 26,0 32,8 37,8 Με ζηδ/κν 0,3 0,4 0.6 0,8 1,0 1,2 Αθηνπιντθψο 7,1 8,7 10,1 11,4 12,6 14,1 χλνιν 22,0 26,7 32,7 46,4 53,1 Πηγή «Ευρωπαϊκή Ενζργεια και Μεταφορζσ ζωσ το 2030»,Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2007 χκθσλα κε ηα παξαπάλσ ζηνηρεία θαίλεηαη πσο νη κεηαθνξέο ζηεξίδνληαη ζηα θνξηεγά απηνθίλεηα απμάλνληαο ηε θζνξά ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ. Θα έπξεπε λα ζπκκεηέρεη πεξηζζφηεξν ην ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν ζηε κεηαθνξά εκπνξεπκάησλ ψζηε λα αληηζηξαθεί απηή ε εηθφλα. Όκσο ζηελ παξνχζα εξγαζία ζηφρνο είλαη λα αλαδεηρζεί ε ζεκαζία ηνπ 74

θξηηεξίνπ αθνχ ην νδηθφ δίθηπν είλαη κία απφ ηηο βαζηθέο αξκνδηφηεηεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο. Τπνινγίδεηαη κε βάζε ην κήθνο ηνπ επαξρηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ. Αιιά ζηνλ ππνινγηζκφ απηνχ ηνπ δείθηε ιακβάλεηαη ππφςε θαη ε πνηφηεηα ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ. Βάζεη ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ. νη επαξρηαθνί δξφκνη, αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα ηνπο, θαηαηάζζνληαη ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο : Καιή, κέηξηα, θαθή θαη ιίαλ δπζρεξήο. Ζ επηινγή πνπ έγηλε ήηαλ ζε δξφκνπο κε πεξηνξηζκέλε βαηφηεηα λα θαηαλεκεζνχλ πεξηζζφηεξνη πφξνη. Γηα ην ιφγν απηφ έγηλε ε εμήο θαηάηαμε: Καιή 1 Μέηξηα 1,25 Καθή 1,50 Λίαλ δπζρεξήο 2 13. ΙΧ ΑΝΑ 100 ΚΑΣΟΙΚΟΤ Σα ΗΥ έρνπλ πάςεη πξν πνιινχ λα απνηεινχλ δείθηε επεκεξίαο. Αληίζεηα, πεξηγξάθνπλ ηηο απμεκέλεο αλάγθεο ζηε θαηαζθεπή θαη ζπληήξεζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ πνπ πξέπεη λα ζπλππνινγηζηνχλ θαηά ηελ επηρνξήγεζε γηα ηέηνηνπ είδνπο επελδχζεηο. Δπίζεο είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλν κε ηνλ αξηζκφ επηζθεπηψλ ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο θαζψο επηδξά ζηε θζνξά ηνπ δηθηχνπ θαη γη απηφ πξέπεη λα ιεθζεί θαη απηφ ην ζηνηρείν ππφςε. 14. ΕΠΙΚΕΠΣΕ Σν ζχλνιν ησλ επηζθεπηψλ κηαο Πεξηθέξεηα ρξεζηκνπνηεί ππεξεζίεο παξερφκελεο απφ ηελ Πεξηθέξεηα (νδηθφ δίθηπν) ρσξίο νπζηαζηηθά λα ζπκκεηέρεη ζην θφζηνο. Παξάιιεια νη ππνδνκέο πνπ ζηεξίδνπλ ηνλ ηνπξηζκφ απνηεινχλ ζεκαληηθφ κνριφ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. ην ζπγθεθξηκέλν δείθηε πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε ην ζχλνιν εκεδαπψλ θαη αιινδαπψλ επηζθεπηψλ ησλ λνκψλ, έηζη φπσο δίλνληαη απφ ηελ ΔΤΔ. Οη ππνδνκέο θάζε πεξηθέξεηαο δελ πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ κφλν ηηο αλάγθεο ησλ θαηνίθσλ αιιά θαη ησλ επηζθεπηψλ πάζεο θχζεσο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηεινχλ νη λεζησηηθέο πεξηνρέο κε ρακειφ πνζνζηφ θαηνίθσλ αιιά κε πνιχ πςειφ θαηά ηελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν. Οη αλάγθεο γηα ππεξεζίεο θα εκπνξεχκαηα παξνπζηάδεηαη ηδηαίηεξα απμεκέλε θαη γη απηφ ζα πξέπεη λα ζπλππνινγηζηεί απηή ε αχμεζε ηνπ πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο πνπ δελ γίλεηαη εκθαλήο απφ ην πιεζπζκφ θάζε Πεξηθέξεηαο.. Δπίζεο φπσο 75

αλαθέξζεθε εθηφο απφ ηελ επηβάξπλζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ απφ ηνλ αξηζκφ ΗΥ αλά 100 θαηνίθνπο, πξνθχπηεη επηβάξπλζε ηνπ δηθηχνπ θη απφ ηνλ αξηζκφ επηζθεπηψλ. 15. ΖΟΔΑ ΣΕΛΩΝ ΟΧΗΜΑΣΩΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑΒΙΒΑΗ Πξφθεηηαη γηα κηα απφ ηηο ιίγεο θαηεγνξίεο ηδίσλ εζφδσλ ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ ην χςνο ηεο εμαξηάηαη απφ ηνλ αξηζκφ ΗΥ. Γη απηφ ζα κπνξνχζε λα εμεηαζηεί ζπλδπαζηηθά κε ην θξηηήξην ησλ ΗΥ αλά 100 θαηνίθνπο. Καιχπηνπλ δαπάλεο δηεπζχλζεσλ Μεηαθνξψλ θαη Κ.Σ.Δ.Ο. 16. ΠΛΗΘΤΜΟ ΑΣΟΜΩΝ ΜΕΣΑΞΤ 15 ΚΑΙ 65 ΕΣΩΝ Πξφθεηηαη γηα έλα εμεηδηθεπκέλν θξηηήξην πνπ επηθεληξψλεηαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πιεζπζκηαθή νκάδα. χκθσλα κε ηηο αξκνδηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ ρνξήγεζε αδεηψλ επαγγεικαηηθνχ ζθνπνχ, πξφθεηηαη γηα ηελ πιεζπζκηαθή νκάδα πνπ ελδηαθέξεη άκεζα ηελ Πεξηθεξεηαθή Απηνδηνίθεζε θαη ηηο αλάινγεο Γηεπζχλζεηο θαη Σκήκαηα πνπ ηηο εθδίδνπλ δηφηη φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν πιεζπζκφο απηήο ηεο θαηεγνξίαο, ηφζν κεγαιψλεη ην θφζηνο παξνρήο ππεξεζηψλ γηα ηηο πεξηθεξεηαθέο απηνδηνηθεηηθέο κνλάδεο. Πξνζκεηξείηαη ε ειηθία απφ 15-18 ρξνλψλ γηαηί ζηηο Πεξηθέξεηεο εξγάδνληαη απφ κηθξφηεξεο ειηθίεο ζηηο γεσξγηθέο εθκεηαιιεχζεηο. Γηα παξάδεηγκα ζηνπο Ο.Σ.Α. Α βαζκνχ έρεη κεγάιε βαξχηεηα ιφγσ αξκνδηνηήησλ ε πιεζπζκηαθή νκάδα απφ 4-18 ρξνλψλ φπνπ θαη πξέπεη λα θαιχςνπλ ηηο ζρνιηθέο αλάγθεο ηεο πεξηνρήο, θαζψο θαη νη ειηθίεο άλσ ησλ 65 ιφγσ ηεο αξκνδηφηεηαο ιεηηνπξγίαο θέληξσλ αλνηρηήο πξνζηαζίαο ειηθησκέλσλ ζηνπο Ο.Σ.Α. ε απηή ηελ πεξίπησζε ζα είρε ζεκαζία σο θξηηήξην ν αξηζκφο ησλ καζεηψλ 3 πνπ θαηνηθνχλ ζε έλαλ Ο.Σ.Α. 3 Κξηηήξην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζύζηεκα θαηαλνκήο ηεο Γαιιίαο σο εμηζνξξνπεηηθή επηρνξήγεζε πνπ απνηειεί κέξνο ηεο επηρνξήγεζεο ιεηηνπξγίαο πξνο ηελ Τ.Α. 76

17.ΔΗΜΟΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΔΕΤΣΕΡΟΒΑΘΜΙΩΝ ΟΣΑ Ζ δεκνζηνλνκηθή δπλαηφηεηα ησλ δεπηεξνβάζκησλ ΟΣΑ ζα κπνξνχζε λα πξνζεγγηζηεί κε ηε κέηξεζε ηεο ζρέζεο ηδίσλ εζφδσλ/ηαθηηθψλ εζφδσλ. Ζ αλαινγία ησλ ηδίσλ εζφδσλ (έζνδα ηα νπνία κε βάζε ηε λνκνζεζία βεβαηψλνληαη θαη εηζπξάηηνληαη απφ ηνπο πξσηνβάζκηνπο ΟΣΑ) πξνο ην ζχλνιν ησλ ηαθηηθψλ εζφδσλ. Ο δείθηεο απηφο θαηαξηίδεηαη εχθνια, είλαη απιφο θαη νπζηαζηηθά πεξηγξάθεη ζε κία ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή, ηε ζηαηηθή ζρέζε ησλ θνξνινγηθψλ θαη πεξηνπζηαθψλ εζφδσλ κε ηελ ηαθηηθή επηρνξήγεζε ησλ ΚΑΠ. Δίλαη δπλαηφ βέβαηα ε ζρέζε απηή λα ππνινγηζηεί γηα κηα ρξνληθή πεξίνδν (ηεηξαεηία θαη άλσ) θαη λα αμηνινγεζεί ε κεηαβνιή ηεο π.ρ. αχμεζε ή κείσζε ηεο πνζνζηηαίαο αλαινγίαο ηδίσλ πξνο ζχλνιν ηαθηηθψλ εζφδσλ. Καζψο νη πεξηθεξεηαθέο απηνδηνηθήζεηο φκσο έρνπλ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ηδίσλ εζφδσλ ην ζχζηεκα θαηαλνκήο πνπ ζα δεκηνπξγεζεί δελ ιακβάλεη ππφςε ηεο ην ζπγθεθξηκέλν θξηηήξην πνπ ζα είρε πνιχ κεγαιχηεξε ζεκαζία ζηνπο Ο.Σ.Α. α βαζκνχ πνπ αληινχλ πεξηζζφηεξα ίδηα έζνδα. 77

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΤΣΗΜΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΩΝ Κ.Α.Π. Σν πξνηεηλφκελν ζχζηεκα έρεη 2 ζθέιε ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λένπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηηο Πεξηθεξεηαθέο Απηνδηνηθήζεηο, ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο θαη ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο. Οη δαπάλεο νδηθνχ δηθηχνπ ελζσκαηψζεθαλ ζηελ θαηεγνξία ησλ επελδχζεσλ θαη δελ απνηεινχλ μερσξηζηφ θνκκάηη πιένλ. χκθσλα κε ηηο Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο πνπ έρνπλ εθδνζεί απφ ηελ ζχζηαζε ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ηελ θαηαλνκή ηεο κεληαίαο ηαθηηθήο επηρνξήγεζεο ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ηηο επελδπηηθέο ηνπο δαπάλεο, ιήθζεθε ππφςε ην 1/12 ησλ πνζψλ ηα νπνία θαηαλεκήζεθαλ ζηηο πξψελ Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη ηα Ννκαξρηαθά Γηακεξίζκαηα σο ηαθηηθή επηρνξήγεζε, πξνο θάιπςε επελδπηηθψλ δαπαλψλ απηψλ θαζψο θαη δαπαλψλ βειηίσζεο, ζπληήξεζεο θαη απνθαηάζηαζεο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ ηνπο, γηα ην έηνο 2010. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ ηαθηηθή επηρνξήγεζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ. Δηδηθφηεξα κεηά απφ κειέηε ησλ απνθάζεσλ πνπ εθδφζεθαλ απφ ηελ 1-1-2011, ηα πνζά πνπ θαηαλεκήζεθαλ ζηνπο Ο.Σ.Α β βαζκνχ γηα ιεηηνπξγηθέο θαη επελδπηηθέο δαπάλεο ήηαλ αληίζηνηρα ηεο ηάμεο ησλ 10 εθαηνκκπξίσλ γηα ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ πνχ πνπ αληηζηνηρεί ζηε κεληαία θάιπςε ησλ δαπαλψλ αληηκηζζίαο ησλ αηξεηψλ νξγάλσλ ησλ Πεξηθεξεηψλ απφ ηνλ κήλα Ηνχιην, θαη ηεο ηάμεο ησλ 19 εθαηνκκπξίσλ γηα επελδχζεηο. 78

Δλδεηθηηθά, παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ ιεηηνπξγηθψλ θαη επελδπηηθψλ δαπαλψλ ηνπ κήλα Ηνπιίνπ ζηηο Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο. Πίνακασ 18: Επιχορήγηςη Λειτουργικών Δαπανών. Ιοφλιοσ 2011 Πεξηθέξεηα Πνζφ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 728.950,55 Κεληξηθή Μαθεδνλία 1.456.362,87 Γπηηθή Μαθεδνλία 491.367,34 Ήπεηξνο 541.825,7 Θεζζαιία 788.851,62 Ηφληα Νεζηά 359.074,09 Γπηηθή Διιάδα 692.208,61 ηεξεά Διιάδα 764.328,82 Αηηηθή 2.308.858,63 Πεινπφλλεζνο 772.904,67 Βφξεην Αηγαίν 344.026,71 Νφηην Αηγαίν 436.555,44 Κξήηε 619.102,09 ΤΝΟΛΟ 10.304.417,18 Πίλαθαο 19: Δπηρνξήγεζε γηα επελδπηηθέο δαπάλεο. Ηνχιηνο 2011 Πεξηθέξεηα Πνζφ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 1.370.994,00 Κεληξηθή Μαθεδνλία 1.961.879,29 Γπηηθή Μαθεδνλία 1.164.984,00 Ήπεηξνο 1.323.563,00 Θεζζαιία 1.486.288,00 Ηφληα Νεζηά 961.214,00 Γπηηθή Διιάδα 1.511.176,00 ηεξεά Διιάδα 1.779.955,00 Αηηηθή 1.959.981,00 Πεινπφλλεζνο 1.985.644,00 Βφξεην Αηγαίν 859.974,00 Νφηην Αηγαίν 1.118.297,00 Κξήηε 1.464.514,00 ΤΝΟΛΟ 18.948.463,29 79

6.1 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ Αθνχ έγηλε κηα εθηελήο αλαθνξά ησλ ζεκαληηθφηεξσλ θξηηεξίσλ πνπ ιακβάλνληαη ππφςε γηα ηνλ θαηακεξηζκφ ησλ θεληξηθψλ πφξσλ ζηελ Πεξηθέξεηα, φζνλ αθνξά ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο επηιέρζεθαλ ηα θξηηήξηα πνπ έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο θαη επεξεάδνπλ ην πνζφ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ πξέπεη λα αληιήζεη θάζε Πεξηθέξεηα αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο. εκαληηθή παξάκεηξνο γηα ηελ επηινγή ησλ θξηηεξίσλ ήηαλ ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαη ην θαηά πφζνλ είλαη πξφζθαηα. Έηζη γηα παξάδεηγκα απφ ην ζχζηεκα απνπζηάδεη ην θξηηήξην ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο δηφηη ε έξεπλα βαζίζηεθε ζε ζηνηρεία ηνπ 2011 θαη γηα ην ελ ιφγσ θξηηήξην ππήξραλ ζηνηρεία ηνπ 2001.Δπίζεο δελ ζπκπεξηιήθζεθε ην θξηηήξην ηνπ ειάρηζηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θαζφηη ήηαλ δχζθνινο ν πξνζδηνξηζκφο ηνπ γηα θάζε Πεξηθέξεηα. Καη απηφλ ηνλ ηξφπν, ηα θξηηήξηα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ είλαη ηα εμήο: 1. Μφληκνο Πιεζπζκφο 2. Έθηαζε 3. Κ. θ. ΑΔΠ 4. Αξηζκφο Πξνζσπηθνχ 5. Ππθλφηεηα πιεζπζκνχ Ο πιεζπζκφο είλαη βαζηθφ θξηηήξην γηα ηελ θαηαλνκή ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ γηαηί φζν πεξηζζφηεξνη είλαη νη θάηνηθνη κηαο Πεξηθέξεηαο ηφζν πεξηζζφηεξεο ππνρξεψζεηο έρνπλ θα νη πεξηθεξεηαθέο αξρέο απέλαληί ηνπο. Οκνίσο θαη ην θξηηήξην ηεο ππθλφηεηαο ηνπ πιεζπζκνχ εθθξάδεη ηελ ηάζε ζπγθέληξσζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζην ρψξν, θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ πεξηθεξεηαθφ ρψξν σο κνλάδα κέηξεζήο ηεο. Δίλαη δειαδή ελδεηθηηθφ ζηνηρείν ηνπ αλακελφκελνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο. Ζ έθηαζε θαη ν αξηζκφο πξνζσπηθνχ ππνδειψλνπλ απμεκέλν θφζηνο πξνσπηθνχ θαη ζπληήξεζεο εγθαηαζηάζεσλ. Όζνλ αθνξά ην θ. θ. Α.Δ.Π., έρεη ζπλππνινγηζηεί γηαηί απνηειεί έλδεημε πινχηνπ ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο. 80

6.2 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ Όζνλ αθνξά ηελ επηινγή θξηηεξίσλ γηα ηηο επελδχζεηο, ζηεξίρζεθε θπξίσο ζε αλαπηπμηαθά θξηηήξηα θαη ην θξηηήξην ηνπ πιεζπζκηαθνχ κεγέζνπο. 1. Μφληκνο Πιεζπζκφο 2. Μεηαβνιή πιεζπζκνχ 3. Αλεξγία 4. Κθ ΑΔΠ 5. Έθηαζε Όια απηά ηα θξηηήξηα απνηεινχλ παξάγνληεο πνπ ζα επεξεάζνπλ ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο γηα ηηο επελδπηηθέο δαπάλεο θαη ηηο δαπάλεο νδηθνχ δηθηχνπ. 81

6.3 ΤΝΣΕΛΕΣΕ ΣΑΘΜΙΗ Γηα ηε δεκηνπξγία ελφο πνιχ-παξαγνληηθνχ ζπζηήκαηνο πξέπεη ζηα επηιεγκέλα θξηηήξηα λα εηζαρζνχλ ζπληειεζηέο βαξχηεηαο αλάινγα κε ην θαηά πφζν εθηηκάηαη φηη ην θάζε θξηηήξην επεξεάδεη ηελ ιεηηνπξγία θαη ην γεληθφ θφζηνο ησλ Πεξηθεξεηψλ. Παξαηίζεληαη νη πξνηεηλφκελεο ζηαζκίζεηο ηεο Μειέηεο ηεο Δ.Ν.Α.Δ. πνπ αθνξνχζε ηεο Ν.Α. γηα λα δνζεί κηα πην νινθιεξσκέλε εηθφλα ησλ θξηηεξίσλ θαη ησλ αληίζηνηρσλ ζπληειεζηψλ βαξχηεηαο πνπ επηιέρζεθαλ. Πίλαθαο 20: Πξνηεηλφκελεο ηαζκίζεηο ΚΟΠΟ ΓΔΗΚΣΖ ΣΑΘΜΗΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΑ ΔΠΔΝΓΤΔΗ 100% ΟΓΗΚΟ ΓΗΚΣΤΟ 100% Δηδηθφ επίδνκα (απνινγηζηηθά) 15.083.544 Δλνίθηα (απνινγηζηηθά ) 39.748.347 Κξηηήξηα γηα ην ππφινηπν πνζφ 100% Πιεζπζκφο 70% Πξνζσπηθφ 25% Νεζηά 5% Α.Δ.Π. 7% Ηδησηηθέο Καηαζέζεηο 2% Πιεζπζκφο 50% Αλεξγία 5% Έθηαζε 15% Νεζηψηηθεο πεξηνρέο 2,5% Οξεηλέο πεξηνρέο 2,5% Πιεζπζκηαθή Ππθλφηεηα 2% Οδηθφ δίθηπν-βαηφηεηα 10% ΗΥ αλά 100 θαηνίθνπο 2% Δπηζθέπηεο 2% Οδηθφ δίθηπν-βαηφηεηα 65% Πιεζπζκφο 10% Οξεηλφηεηα 2,5% Νεζησηηθφηεηα 2,5% ΗΥ αλά 100 θαηνίθνπο 15% Δ.Δ.Σ.Α.Α. 2002,ει.25 Δπηζθέπηεο 5% 82

Σα θξηηήξηα πνπ αθνξνχλ ην νδηθφ δίθηπν πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ κε ηα επελδπηηθά ζχκθσλα κε ηελ λνκνζεζία θαη γη απηφ πξέπεη λα ζπλππνινγηζηνχλ. Ύζηεξα απφ ηελ κειέηε ησλ ζπληειεζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ζηηο Ν.Α., ζηελ παξνχζα εξγαζία ν πίλαθαο κε ηα θξηηήξηα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ καδί κε ηνπο ζπληειεζηέο δηακνξθψλεηαη σο εμήο: Πίλαθαο 21: Λεηηνπξγηθέο Γαπάλεο Κξηηήξηα πληειεζηέο Μφληκνο Πιεζπζκφο 0,50 Ππθλφηεηα Πιεζπζκνχ 0,10 Αξηζκφο Πξνζσπηθνχ 0,20 Κ. θ. ΑΔΠ 0,10 Έθηαζε 0,10 Πίλαθαο 22: Δπελδπηηθέο Γαπάλεο Κξηηήξηα πληειεζηέο Μφληκνο Πιεζπζκφο 0,50 Ππθλφηεηα Πιεζπζκνχ 0,05 Αλεξγία 0,10 Κθ ΑΔΠ 0,15 Έθηαζε 0,15 Νεζησηηθφηεηα 0,05 εκεηψλεηαη εδψ φηη νη ηηκέο ησλ ζπληειεζηψλ αληαπνθξίλνληαη ζην 1 ν ζελάξην πνπ ζα δεκηνπξγεζεί παξαθάησ θαη απφ εθεί θαη πέξα ζα απμνκεησζνχλ. Δίλαη ινηπφλ ελδεηθηηθέο νη ηηκέο ησλ ζπληειεζηψλ θαη ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο βάζε ηνπ ζπιινγηζκνχ πνπ ζα αλαπηπρζεί παξαθάησ. 83

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ Ζ επηινγή ησλ θξηηεξίσλ έγηλε ιακβάλνληαο ππφςε φηη ηα ζηνηρεία πνπ επξφθεηην λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πξέπεη λα πξφζθαηα θαη κεηξήζηκα. Οη ζπληειεζηέο ησλ θξηηεξίσλ επηιέρζεθαλ βάζεη πξνεγνχκελσλ θαηαλνκψλ ζηηο Ν.Α. θαη είλαη ελδεηθηηθνί, ελψ απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηε δεκηνπξγία πνιιψλ ζελαξίσλ απμνκεηψλνληάο ηνπο. Ζ δηεξγαζία ηεο κειέηεο πεξηπηψζεσλ ζηελ παξνχζα εξγαζία πεξηιακβάλεη 3 ζελάξηα γηα ηελ θαηαλνκή Κ.Α.Π. πξνο θάιπςε ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ θαη 3 ζελάξηα γηα ηελ θαηαλνκή Κ.Α.Π. πξνο θάιπςε επελδπηηθψλ δαπαλψλ. Ζ απμνκείσζε ησλ ζπληειεζηψλ ζηάζκηζεο ησλ θξηηεξίσλ απνθέξεη δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα ζε θάζε ζελάξην θαηαλέκνληαο θαη επέθηαζε δηαθνξεηηθά ρξεκαηηθά πνζά ζηηο Πεξηθέξεηεο. Γηα λα δεκηνπξγεζνχλ απηά ηα ζελάξηα έπξεπε θαηαξρήλ λα θαηαζθεπαζζεί κηα κήηξα κε φια ηα δεδνκέλα ζηνηρεία θάζε θξηηεξίνπ γηα θάζε Πεξηθέξεηα. ηε ζπλέρεηα φια απηά ηα δεδνκέλα έπξεπε λα αλαρζνχλ ζε πνζνζηά ζπκκεηνρήο ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο ζηε ζπλνιηθή επίδξαζε πνπ αζθεί ην θάζε θξηηήξην γη απηέο.. Με βάζε ην ζπλνιηθφ πνζφ ηεο θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ηνπ 8κήλνπ ηνπ 2011 (Ηαλνπάξηνο Αχγνπζηνο) θαη ηνπο ζπληειεζηέο πνπ νξίζηεθαλ γηα ηα θξηηήξηα, πξνθχπηνπλ ηα 6 ζελάξηα. Γηα λα έρεη φκσο λφεκα απηή ε εξγαζία ηα απνηειέζκαηα θάζε ζελαξίνπ ππφθεηληαη ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή επηρνξεγήζεσλ ηνπ 8κήλνπ.Οη δηαθνξέο θάζε ζελαξίνπ κε ηελ θαηαλνκή ηνπ 8κήλνπ καο επηηξέπνπλ λα εμάγνπκε θάπνηα ζπκπεξάζκαηα θαη λα επηιέμνπκε ην ζελάξην πνπ αληαπνθξίλεηαη πεξηζζφηεξν ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Θα παξνπζηαζζεί αλαιπηηθά ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηε δεκηνπξγία ησλ 2 ζπζηεκάησλ θαηαλνκήο επηρνξεγήζεσλ γηα ιεηηνπξγηθέο θαη επελδπηηθέο δαπάλεο μερσξηζηά θαζψο θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ καο δίλνπλ. 84

7.1 ΤΣΗΜΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ Κ.Α.Π. ΓΙΑ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΑΠΑΝΕ ηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ: ην πιεζπζκηαθφ κέγεζνο απφ ηα ζηνηρεία κφληκνπ πιεζπζκνχ ηνπ 2011 ηεο Δ..Τ.Δ ε ππθλφηεηα πιεζπζκνχ απφ ηα ζηνηρεία κφληκνπ πιεζπζκνχ ηνπ 2011 ηεο Δ..Τ.Δ. ε έθηαζε απφ ηα ζηνηρεία ηνπ 2011 ηεο Δ..Τ.Δ. ν αξηζκφο πξνζσπηθνχ πνπ αληηζηνηρεί ζηηο πξνβιεπφκελεο ζέζεηο θάζε Πεξηθέξεηαο βάζεη ησλ Ο.Δ.Τ. ησλ Πεξηθεξεηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εηδηθψλ ζέζεσλ. (Παξάξηεκα πίλαθαο 2) Σν θ. θ. ΑΔΠ απφ ζηνηρεία ηηο Δ..Τ.Δ. γηα ην 2009 πνπ ήηαλ θαη ηα πην πξφζθαηα. Όια ηα ζηνηρεία αλάρζεθαλ ζε πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηεο θάζε Πεξηθέξεηαο κε ζεηηθφ πξφζεκν, εθηφο απφ ην θαηά θεθαιήλ Α.Δ.Π. πνπ ππνινγίζηεθε αληίζηξνθα. ηε ζπλέρεηα πξνζηέζεθαλ ηα πνζά ησλ ππνπξγηθψλ απνθάζεσλ πνπ εθδφζεθαλ απφ ηελ αξρή ηνπ 2011 σο ηνλ Αχγνπζην 2011 θαη αζξνίζηεθαλ σο ζχλνιν επηρνξήγεζεο θάζε Πεξηθέξεηαο αιιά θαη σο ζχλνιν επηρνξήγεζεο φισλ ησλ Πεξηθεξεηψλ. Βάζε ησλ απνθάζεσλ γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Κ.Α.Π. γηα ιεηηνπξγηθέο θαη ινηπέο γεληθέο δαπάλεο, ην ζπλνιηθφ πνζφ πνπ δφζεθε ζηηο Πεξηθέξεηεο γηα απηνχο ηνπο 8 κήλεο ιεηηνπξγίαο ηνπο είλαη 82.418.477,11. εκεηψλεηαη εδψ έρεη ζπκπεξηιεθζεί ην πνζφ θάιπςεο δαπαλψλ αληηκηζζίαο αηξεηψλ νξγάλσλ πνπ δφζεθε ζηηο Πεξηθέξεηεο κε μερσξηζηή απφθαζε γηα ην Α εμάκελν ηνπ 2011 (Ηαλνπάξηνο Ηνχληνο). Γηα ηνπο κήλεο Ηνχιην θαη Αχγνπζην νη ζπγθεθξηκέλεο δαπάλεο είραλ ζπκπεξηιεθζεί ζηηο απνθάζεηο θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ιεηηνπξγηθψλ θαη ινηπψλ γεληθψλ αλαγθψλ. Δπίζεο ππελζπκίδεηαη φηη δελ πεξηιακβάλεηαη ην θφζηνο πξνζσπηθνχ ζηηο ζπγθεθξηκέλεο απνθάζεηο θαζψο αθφκε πιεξψλεηαη απ επζείαο απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Σν ζχλνιν ηεο επηρνξήγεζεο πνπ άληιεζε ε θάζε Πεξηθέξεηα κέζα ζην 8κελν θαίλεηαη ζηνλ επφκελν πίλαθα πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ αλάγθε θαηαγξαθήο ησλ ζηνηρείσλ. 85

Πίλαθαο 23: Καηαλνκή Κ.Α.Π. γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο Ηαλνπάξηνο 2011-Αχγνπζηνο 2011 ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ Κ.Α.Π. 8κήλνπ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε 5.835.586,40 Αηηηθή 18.439.897,02 Βφξεην Αηγαίν 2.760.927,68 Γπηηθή Διιάδα 5.537.984,88 Θεζζαιία 3.940.077,66 Ήπεηξνο 4.338.875,92 Γπηηθή Μαθεδνλία 6.312.341,96 Ηφληα Νεζηά 2.830.118,97 Κεληξηθή Μαθεδνλία 11.658.104,46 Κξήηε 4.958.652,72 Νφηην Αηγαίν 3.492.818,52 Πεινπφλλεζνο 6.189.286,36 ηεξεά Διιάδα 6.123.804,56 ΤΝΟΛΟ 82.418.477,11 86

7.1.1 ΕΝΑΡΙΑ ΕΝΑΡΙΟ 1 ςνηελεζηέρ πος σπηζιμοποιήθηκαν ανά κπιηήπιο: Μφληκνο Πιεζπζκφο 50% Ππθλφηεηα Πιεζπζκνχ 10% Αξηζκφο Πξνζσπηθνχ 20% Κ. θ. ΑΔΠ(1/θ.θ.Α.ΔΠ.) 10% Έθηαζε 10% Βάζεη ησλ ζπληειεζηψλ θαηαλέκεηαη ην πνζφ ησλ επηρνξεγήζεσλ γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο (82.418.477,11.) ζηηο 13 Πεξηθέξεηεο. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξαηίζεηαη ε δηαθνξά ησλ ρξεκάησλ πνπ αληινχλ νη Πεξηθέξεηεο ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή. Πίλαθαο 24: χγθξηζε απνηειεζκάησλ 1νπ ελαξίνπ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΔ Κ.Α.Π. ΕΝΑΡΙΟ 1 Κ.Α.Π. 8ΜΗΝΟΤ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝ. ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ & ΘΡΑΚΖ 5.783.124,12 5.835.586,40-52.462,28 ΑΣΣΗΚΖ 22.791.882,83 18.439.897,02 4.351.985,81 ΒΟΡΔΗΟ ΑΗΓΑΗΟ 2.439.875,50 2.760.927,68-321.052,18 ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ 5.549.835,78 5.537.984,88 11.850,90 ΓΤΣΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 3.510.519,44 3.940.077,66-429.558,22 ΖΠΔΗΡΟ 3.808.092,57 4.338.875,92-530.783,35 ΘΔΑΛΗΑ 6.015.582,90 6.312.341,96-296.759,06 ΗΟΝΗΑ ΝΖΗΑ 2.459.099,07 2.830.118,97-371.019,90 ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ 12.279.300,78 11.658.104,46 621.196,32 ΚΡΖΣΖ 4.955.450,87 4.958.652,72-3.201,85 ΝΟΣΗΟ ΑΗΓΑΗΟ 2.792.717,62 3.492.818,52-700.100,90 ΠΔΛΟΠΟΝΝΖΟ 5.197.637,61 6.189.286,36-991.648,75 ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ 4.835.358,01 6.123.804,56-1.288.446,55 ΤΝΟΛΟ 82.418.477,11 82.418.477,11 Παξαηεξείηαη αχμεζε ησλ επηρνξεγήζεσλ γηα ηηο 2 κεηξνπνιηηηθέο Πεξηθέξεηεο, ηελ Αηηηθή θαη ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή.. Απηφ νθείιεηαη ελ κέξεη ζην γεγνλφο φηη ζηα πεξηζζφηεξα θξηηήξηα πνπ ηέζεθαλ( πιεζπζκφο, ππθλφηεηα, αξηζκφο πξνζσπηθνχ) νη 2 Πεξηθέξεηεο απηέο, θαη ηδίσο ε Αηηηθή, ππεξέρνπλ θαηά πνιχ ησλ 87

ππνινίπσλ κε απνηέιεζκα λα επσθεινχληαη πνιχ παξαπάλσ ρξήκαηα. Γηα λα κε ζπκβεί απηφ έπξεπε λα ιεθζνχλ ππφςε πνιχ πεξηζζφηεξα θξηηήξηα απφ απηά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζην παξψλ ζχζηεκα. Σα ζηνηρεία φκσο γηα θάπνηα θξηηήξηα δελ ήηαλ δηαζέζηκα (πρ. ειάρηζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο) θαη γηα θάπνηα άιια δελ ήηαλ πξφζθαηα (π. ρ δείθηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο θάζε Πεξηθέξεηαο-ζηνηρεία 2001) γη απηφ θα απνθεχρζεθε ε ρξήζε ηνπο. Σίζεηαη ινηπφλ αλαγθαία ν πεξηνξηζκφο ηεο εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ βάζεη ησλ δνζέλησλ απνηειεζκάησλ θη απηφ έπξεπε λα δηαζαθεληζηεί απφ ηελ αξρή. Σε κεγαιχηεξε κείσζε επηρνξεγήζεσλ πθίζηαηαη ε ηεξεά Διιάδα(-1.288.446,55 ) θπξίσο ιφγν πςεινχ θ.θ. Α.Δ.Π., ρακειήο αλαινγίαο πξνζσπηθνχ πξνο ην ζχλνιν ηεο ρψξαο αιιά θαη ηδηαίηεξα ρακειήο ππθλφηεηαο. Δίλαη ε Πεξηθέξεηα πνπ βγαίλεη πεξηζζφηεξν ρακέλε απφ ην ελ ιφγσ ζελάξην. Αθνινπζεί ε Πεινπφλλεζνο κε αξλεηηθή δηαθνξά απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή. (-991.648,75 ) ιφγσ θπξίσο ηεο κηθξήο ππθλφηεηαο πιεζπζκνχ θαη ηνπ πςεινχ θ. θ. Α.Δ.Π. Σν Νφηην Αηγαίν κε ρακειή ζπκκεηνρή ζε φινπο ηνπο δείθηεο θαη ην πςειφηεξν Κ.Κ. Α.Δ.Π. αληιεί 700.000 ιηγφηεξα. Ζ Ήπεηξνο θαη ε Γπηηθή Μαθεδνλία παξνπζηάδνπλ επίζεο κείσζε ηνπ ζπλφινπ ηεο επηρνξήγεζεο γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ηεο ηάμεο ησλ 500.000. Κνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ 2 Πεξηθεξεηψλ είλαη ην ρακειφ πιεζπζκηαθφ κέγεζνο θαη ε ρακειή ππθλφηεηα πιεζπζκνχ. Σα Ηφληα Νεζηά κε ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κηθξφηεξεο έθηαζεο αιιά θαη κεγάιεο ππθλφηεηαο πιεζπζκνχ ζηεξνχληαη 371.019 απφ ηελ θαηαλνκή ηνπ πξψηνπ ζελαξίνπ ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή. Αξλεηηθή είλαη ε θαηάζηαζε θαη γηα ηελ πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ(-321.052,18 ) θαη έπεηαη ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο κε πζηέξεζε 296.759,06, πνπ παξνπζηάδεη κεζαίεο ηηκέο ζε φια ηα θξηηήξηα θαηαλνκήο. Ζ Πεξηθέξεηεο Κξήηεο θαη Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο Θξάθεο θαίλεηαη πσο αληινχλ πεξίπνπ ην ίδην πφζν επηρνξήγεζεο ζχκθσλα κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή, ελψ ε Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο παξνπζηάδεη κηθξή αχμεζε ζην πνζνζηφ επηρνξεγήζεσλ πνπ ηεο αλαινγνχζαλ. Οη Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο απνξξνθά κεγαιχηεξν πνζφ επηρνξήγεζεο θαη καδί κε ηελ Αηηηθή, φπσο πξναλαθέξζεθε παξνπζηάδνπλ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπο ζηελ επηρνξεγήζεηο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ δεπηεξνβάζκηα απηνδηνίθεζε. πλνςίδνληαο, 3 πεξηθέξεηεο παξνπζηάδνπλ αχμεζε ηνπ πνζνχ επηρνξήγεζεο γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, θαη νη ππφινηπεο 10 παξνπζηάδνπλ κείσζε. Οη 2 εμ απηψλ παξνπζηάδνπλ ακειεηέα κείσζε. Οη 8 ππφινηπεο ζηεξνχληαη εζφδσλ, κε ηελ ηεξεά Διιάδα λα βξίζθεηαη ζηε ρεηξφηεξε ζέζε. 88

ΕΝΑΡΙΟ 2 ςνηελεζηέρ πος σπηζιμοποιήθηκαν ανά κπιηήπιο: Μόνιμορ Πληθςζμόρ 45% Πςκνόηηηα Πληθςζμού 10% Απιθμόρ Πποζωπικού 20% Κ. κ. ΑΔΠ(1/κ.κ.Α.ΔΠ.) 10% Έκηαζη 15% Με ηε κείσζε ηνπ ζπληειεζηή ζηάζκηζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζην 45% θαη ηελ αχμεζε ηνπ ζπληειεζηή ηεο έθηαζεο ζην 15% επήιζαλ αιιαγέο ζηελ θαηαλνκή ησλ ρξεκάησλ ζηηο Πεξηθέξεηεο. Πάληα κε βάζε ην ζπλνιηθφ πνζφ πνπ δφζεθε γηα ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο κέζσ ησλ Κ.Α.Π. (82.418.477,11) θαη ην ζπλνιηθφ πνζφ θάζε Πεξηθέξεηαο πνπ απνηππψζεθε ζηνλ πίλαθα 24 πξνθχπηνπλ δηαθνξέο γηα ηηο Πεξηθέξεηεο πνπ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ: Πίλαθαο 25: χγθξηζε απνηειεζκάησλ 2νπ ελαξίνπ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕ Κ.Α.Π. ΕΝΑΡΙΟ 2 Κ.Α.Π. 8ΜΗΝΟΤ ΔΙΑΦΟΡΑ Α.Μ.Θ. 5.994.896,14 5.835.586,40 159.309,74 ΑΣΣΙΚΗ 21.453.385,47 18.439.897,02 3.013.488,45 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 2.484.434,84 2.760.927,68-276.492,84 ΔΤΣΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 5.645.417,40 5.537.984,88 107.432,52 ΔΤΣΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 3.698.717,58 3.940.077,66-241.360,08 ΗΠΕΙΡΟ 3.967.689,71 4.338.875,92-371.186,21 ΘΕΑΛΙΑ 6.176.006,47 6.312.341,96-136.335,49 ΙΟΝΙΑ ΝΗΙΑ 2.452.464,40 2.830.118,97-377.654,57 ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 12.152.205,30 11.658.104,46 494.100,84 ΚΡΗΣΗ 4.979.124,53 4.958.652,72 20.471,81 ΝΟΣΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 2.840.355,10 3.492.818,52-652.463,42 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΟ 5.460.398,81 6.189.286,36-728.887,55 ΣΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 5.113.381,36 6.123.804,56-1.010.423,20 ΤΝΟΛΟ 82.418.477,11 82.418.477,11 89

Όπσο δηαθαίλεηαη ζην παξφλ ζελάξην ε Αηηηθή θαη ε θεληξηθή Μαθεδνλία παξνπζηάδνπλ αχμεζε ησλ ρνξεγεζέλησλ πξνο απηέο ρξεκάησλ 3.013.488,45 θαη 494.100,84 αληίζηνηρα αιιά κηθξφηεξε αχμεζε ζε ζρέζε κε ην πξψην ζελάξην. Ζ Πεξηθέξεηεο Γπηηθήο Διιάδαο θαη Κξήηεο παξνπζηάδνπλ κηθξή αχμεζε (107.432,52 θαη 20.471,81 αληίζηνηρα) ελψ νη Πεξηθέξεηεο ηεξεάο Διιάδαο, Ννηίνπ Αηγαίνπ, Πεινπνλλήζνπ θαη Βνξείνπ Αηγαίνπ παξνπζηάδνπλ ηε κεγαιχηεξε κείσζε ρξεκαηηθψλ πφξσλ ζε ζρέζε κε ην πξνυπάξρνλ ζχζηεκα θαηαλνκή φπσο θαη ζην πξνεγνχκελν ζελάξην. ΕΝΑΡΙΟ 3 ςνηελεζηέρ πος σπηζιμοποιήθηκαν ανά κπιηήπιο: Μόνιμορ Πληθςζμόρ 50% Πςκνόηηηα Πληθςζμού 05% Απιθμόρ Πποζωπικού 15% Κ. κ. ΑΔΠ(1/κ.κ.Α.ΔΠ.) 10% Έκηαζη 20% ηελ πξνζπάζεηα πνπ έγηλε λα κεησζνχλ νη απνθιίζεηο απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή ππνινγίζηεθε ζην 50% ν δείθηεο ηνπ πιεζπζκνχ, κεηψζεθε ν δείθηεο ππθλφηεηαο πιεζπζκνχ πνπ ππνβνεζνχζε θπξίσο ηελ Αηηηθή θαη δεπηεξεπφλησο ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία θαη ηα Ηφληα λεζηά, κεηψζεθε ν ζπληειεζηήο ηνπ αξηζκνχ πξνζσπηθνχ θαη απμήζεθε ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζηελ ελ ιφγσ θαηαλνκή ηνπ πνζνζηνχ ηεο έθηαζεο ζην 20%. Ηδηαίηεξα φζνλ αθνξά ην θξηηήξην ηεο έθηαζεο, επηιέρζεθε ε αχμεζή ηνπ ψζηε λα βνεζεζνχλ θπξίσο ε ηεξεά Διιάδα θαη ε Πεινπφλλεζνο. Παξνπζηάδεηαη φκσο αξλεηηθή επίδξαζε ζηηο λεζησηηθέο Πεξηθέξεηεο πνπ ζηεξνχληαη κεγάιε έθηαζε. Δδψ πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη απφ ηελ ζηηγκή πνπ δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη ην θξηηήξην ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο, νη λεζησηηθέο Πεξηθέξεηεο ζα πζηεξνχλ ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο Πεξηθέξεηεο. Παξ φια απηά ζην ηξίην ζελάξην πνπ αλαιχεηαη παξαθάησ πξνθχπηνπλ νη κηθξφηεξεο απνθιίζεηο απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή θαη πξνθξίλεηαη σο ην πην ξεαιηζηηθφ απφ ηα 3. 90

Πίλαθαο 26. χγθξηζε απνηειεζκάησλ 3νπ ελαξίνπ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΔ Κ.Α.Π. ΔΝΑΡΗΟ 2 Κ.Α.Π. 8ΜΖΝΟΤ ΓΗΑΦΟΡΑ Αλ. Μαθεδνληα & ζξαθε 6.165.281,58 5.835.586,40 329.695,18 Αηηηθε 19.905.365,09 18.439.897,02 1.465.468,07 Βνξεην αηγαην 2.418.012,60 2.760.927,68-342.915,08 Γπηηθε ειιαδα 5.804.769,69 5.537.984,88 266.784,81 Γπηηθε καθεδνληα 3.836.786,72 3.940.077,66-103.290,94 Ζπεηξνο 4.031.043,75 4.338.875,92-307.832,17 Θεζζαιηα 6.409.357,95 6.312.341,96 97.015,99 Ηνληα λεζηα 2.258.252,12 2.830.118,97-571.866,85 Κεληξηθε καθεδνληα 12.509.741,95 11.658.104,46 851.637,49 Κξεηε 5.009.346,32 4.958.652,72 50.693,60 Ννηην αηγαην 2.845.621,34 3.492.818,52-647.197,18 Πεινπνλλεζνο 5.773.732,75 6.189.286,36-415.553,61 ηεξεα ειιαδα 5.451.165,25 6.123.804,56-672.639,31 πλνιν 82.418.477,11 82.418.477,11 χκθσλα κε ηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ πνπ πξνθχπηεη ζηελ 3 ππφζεζε εξγαζίαο ε απφθιηζε ησλ ρξεκάησλ πνπ αληινχζε απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή ε ηεξεά Διιάδα, κεηψζεθε ζε ζρέζε κε ηα άιια 2 ζελάξηα θη έηζη ηψξα πζηεξεί 672.639,31 θαη είλαη ε Πεξηθέξεηα κε ηε κεγαιχηεξε δηαθνξά. Αξλεηηθφ επίζεο ζεσξείηαη ην ζελάξην απηφ θαη γηα ην Νφηην Αηγαίν, φρη φκσο ρεηξφηεξν απφ ηα πξνεγνχκελα ζελάξηα. Ζ Αηηηθή επσθειείηαη ζε ζρέζε κε ηελ θαηαλνκή ηνπ 8κήλνπ αιιά ζε πνιχ κηθξφηεξν βαζκφ απ φηη ζηα άιια 2 ζελάξηα.(1.465.468,07 ) θπξίσο γηαηί απμήζεθε ν ζπληειεζηήο ηεο έθηαζεο θαη κεηψζεθε ν δείθηεο ηεο πιεζπζκηαθήο ππθλφηεηαο, ελψ ε Πεξηθέξεηα Μαθεδνλίαο θηλείηαη ζηα ίδηα επίπεδα αχμεζεο ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ζηελ άληιεζε πφξσλ ( 851.637,49 ). Ζ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε θαη ε Γπηηθή Μαθεδνλία επσθεινχληαη πεξηζζφηεξν απφ απηφ ην ζελάξην ζε ζρέζε κε ηα άιια 2, θπξίσο ιφγσ έθηαζεο, θαη γηα ηνλ ίδην ιφγν ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο παξνπζηάδεη αχμεζε ηεο ηάμεο ησλ 100.000 ελψ κε ηα άιια 2 ζελάξηα αληηκεηψπηδε κείσζε ρξεκαηηθψλ πφξσλ. Μεγάιε απφθιηζε απφ ην πνζφ πνπ ηεο αλαινγεί βάζεη ηεο πξαγκαηηθήο θαηαλνκήο, αληιεί ε Πεξηθέξεηα Ηνλίσλ Νήζσλ αιιά 91

θαη νη Πεξηθέξεηεο Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη Ζπείξνπ, φπσο θαη ζηα 2 πξνεγνχκελα ζελάξηα ε ίδηα επίπεδα επηρνξεγνχκελσλ ρξεκάησλ παξακέλεη ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο θαη απμεηηθή είλαη ε ηάζε γηα ηελ Γπηηθή Διιάδα θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε θαηαλνκήο. Σέινο, ηε κηθξφηεξε κείσζε πφξσλ απφ ηα 3 ζελάξηα πνπ εμεηάζηεθαλ εκθαλίδεη ζε απηφ ην 3 ζελάξην ε Πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ. ε απηφ ην ζεκείν ζα παξαηεζεί έλα ξαβδφγξακκα πνπ ζα απνηππψλεη ηηο δηαθνξέο ησλ 3 ζελαξίσλ απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή αιιά καο δείρλεη θαη ηελ κεηαμχ ηνπο δηαθνξά θαη έλαο εληαίνο πίλαθαο κε ηηο δηαθνξέο ησλ 3 ζελαξίσλ απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκε. Γηαθαίλεηαη φηη ην ελάξην 3 είλαη ην πην ξεαιηζηηθφ απφ ηα 3 ζρεδφλ γηα φιεο ηηο Πεξηθέξεηεο. 5.000.000,00 ενάρια Κατανομήσ Λειτουργικών Δαπανών 4.000.000,00 3.000.000,00 2.000.000,00 1.000.000,00 ενάριο 1 ενάριο 2 ενάριο 3 0,00-1.000.000,00-2.000.000,00 Γράφημα 2: Διαφορζσ ςεναρίων με την πραγματική κατανομή 92