Εισαγωγή.. 4. Εκπαιδευτικά Προγράμματα σχολικών μονάδων.. 5. Θεματικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα 9

Εκπαιδευτικά Προγράμματα Απολογισμός Σχολικό έτος 2010-2011 Σίγρι, Σεπτέμβριος 2011

Περιεχόμενα Εισαγωγή.. 4 Εκπαιδευτικά Προγράμματα σχολικών μονάδων.. 5 Θεματικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα 9 «πλανήτη μας Ελάτε να» 9 «Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος».. 10 Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Νηπιαγωγεία «Το απολιθωμένο δάσος μας» 12 «Κλιματική αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος»... 13 Στατιστικά στοιχεία 2010 2011. 14 Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης... 25 Θερινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μικροί Παλαιοντολόγοι» 25 Δράσεις ενημέρωσης για το Απολιθωμένο Δάσος σε σχολεία της Θεσσαλονίκης.. 26 Πρακτική άσκηση φοιτητών... 27 Εθελοντισμός... 28 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 2

Εισαγωγή Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στα πλαίσια του εκπαιδευτικού του ρόλου ολοκλήρωσε, για μια ακόμη σχολική χρονιά, με ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία τον κύκλο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα οποία συμμετείχαν σχολικές μονάδες και φοιτητικές ομάδες. Η απήχηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων τόσο στους μαθητές και φοιτητές όσο και στους εκπαιδευτικούς ήταν για μια ακόμη σχολική χρονιά ιδιαίτερα θετική. Συνολικά 2.873 μαθητές και 315 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου. Ειδικότερα, τη σχολική χρονιά 2010 2011 στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου συμμετείχαν: α. 2.221 μαθητές και 244 εκπαιδευτικοί από 69 μονάδες της Λέσβου β. 510 μαθητές και 54 εκπαιδευτικοί από 17 μονάδες από την υπόλοιπη Ελλάδα γ. 142 μαθητές και 17 εκπαιδευτικοί από 7 μονάδες από το εξωτερικό Τη χρονιά που μας πέρασε, ιδιαίτερα μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον από μαθητές και εκπαιδευτικούς τόσο από τη Λέσβο όσο και από την υπόλοιπη Ελλάδα το Μουσείο υλοποίησε το θεματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «πλανήτη μας Ελάτε να» για τη σεισμική δραστηριότητα και την αντισεισμική προστασία, το οποίο περιλάμβανε την προσομοίωση μεγάλων καταστροφικών σεισμών από την Ελλάδα και το εξωτερικό στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου. Επίσης, υλοποίησε το θεματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος» στα πλαίσια της μεγάλης περιοδικής έκθεσης για τα θηλαστικά. Τη σχολική χρονιά που μας πέρασε το Μουσείο συνεργάστηκε με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα, το οποίο ενέταξε στα πολυήμερα προγράμματα του το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Γνωρίζω και προστατεύω το Απολιθωμένο Δάσος απολιθωμάτων» στο οποίο συμμετείχαν μαθητές από την υπόλοιπη Ελλάδα. Επίσης, το Μουσείου συνεργάστηκε με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα για τον σχεδιασμό και υλοποίηση του θεματικού εκπαιδευτικού προγράμματος «Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος». Το σχολική χρονιά που μας πέρασε οι μαθητές είχαν επίσης την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην Πανελλήνια Εκστρατεία του Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού με θέμα «Περιβάλλον και Πολιτισμός 2010. Φωνές νερού μυριάδες» που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι. Το Μουσείο συνέχισε τις εκπαιδευτικές του δράσεις και κατά την θερινή περίοδο, προσφέροντας στους μαθητές τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στο θερινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μικροί Παλαιοντολόγοι» και σε καλοκαιρινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους σεισμούς και τα θηλαστικά του Αιγαίου. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 3

Εκπαιδευτικά προγράμματα σχολικών μονάδων Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου το σχολικό έτος 2010 2011 υλοποίησε εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία απευθύνονταν σε ηλικιακές ομάδες μαθητών: Α. Παιδιά 4-7ετών (Νηπιαγωγείου και Α -Β Δημοτικού) Β. Παιδιά 8-12ετών (Γ -ΣΤ Δημοτικού) και Γ. Παιδιά 13-17ετών (Γυμνασίου Λυκείου). Στόχος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου ήταν να φέρουν σε επαφή τα παιδιά με τα θέματα φυσικής ιστορίας, τα εκθέματα των μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, να κεντρίσουν τη φαντασία και το ενδιαφέρον τους για τον πλανήτη, την ιστορία της εξέλιξης της ζωής, την σημασία των γεωτόπων, τις φυσικές διεργασίες, την προστασία των οικοσυστημάτων, και τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα επιτρέποντάς τους να εκφραστούν δημιουργικά στο χώρο του Μουσείου. Μαθητές του 5 ου Γυμνασίου συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες συντήρησης φυτικών απολιθωμάτων ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 4

Ειδικότερα, κατά το σχολικό έτος 2010 2011 το Μουσείο προσέφερε τα ακόλουθα εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές μονάδες: Α. Εκπαιδευτικά Προγράμματα για παιδιά 4-7 ετών (Νηπιαγωγείο-Α έως Β Δημοτικού) Α1. Οι περιπέτειες του μικρού Δεινούλη στο δάσος με τις Σεκόιες - Ένα πρωτότυπο θεατρικό παιχνίδι: Τα παιδιά, μέσα από το θεατρικό παιχνίδι με πρωταγωνιστή το Δεινούλη,, ενσαρκώνουν ρόλους από την δραματοποιημένη ιστορία του Απολιθωμένου Δάσους και βιώνουν τον τρόπο δημιουργίας του. Α2. Μικροί Παλαιοντολόγοι: Την εμπειρία μιας πειραματικής ανασκαφής βιώνουν οι μαθητές κατά την επαφή τους με το Απολιθωμένο Δάσος, καθώς συμμετέχουν στην πρωτότυπη εκπαιδευτική δραστηριότητα αποκάλυψης και αναγνώρισης απολιθωμάτων στον ειδικό εκπαιδευτικό χώρο «Γεώραμα». Β. Εκπαιδευτικά Προγράμματα για παιδιά 8-12 ετών (Γ έως ΣΤ Δημοτικού) Β1. Ανακαλύπτω το Απολιθωμένο Δάσος: Ένα πρωτότυπο παιχνίδι «χαμένου θησαυρού» στις αίθουσες των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου φέρνει σε επαφή τα παιδιά με τις διαδικασίες και τα φαινόμενα που οδήγησαν στη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους. Στη συνέχεια μέσα από τα πλούσια ευρήματα της συλλογής του Μουσείου αλλά και τα απολιθωμένα δέντρα που βρίσκονται στη φυσική θέση ανάπτυξής τους στο Πάρκο Σιγρίου οι μαθητές γνωρίζουν τα είδη των φυτών που έζησαν πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια στη Λέσβο. Β2. Νέοι Παλαιοντολόγοι: Την εμπειρία μιας πειραματικής ανασκαφής βιώνουν οι μαθητές κατά την επαφή τους με το Απολιθωμένο Δάσος, καθώς συμμετέχουν στην πρωτότυπη εκπαιδευτική δραστηριότητα αποκάλυψης και αναγνώρισης απολιθωμάτων, με τη βοήθεια των τεχνικών του Μουσείου στον ειδικό χώρο «Γεώραμα». Β3. Απολιθωμένα και Σύγχρονα οικοσυστήματα στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους Πλάκας Σιγρίου: Σκοπός του προγράμματος είναι οι μαθητές να ζήσουν τη μοναδική εμπειρία συμμετοχής σε διαδικασίες, ειδικά επιλεγμένων απολιθωμάτων στο Πάρκο Πλάκας Σιγρίου. Παράλληλα, οι μαθητές προσπαθούν να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στα οικοσυστήματα του Μειόκαινου και τα σύγχρονα, τις αιτίες αυτών των διαφορών και την διαδικασία εξέλιξής τους μέσα από την πρωτότυπη δραστηριότητα το «Γεωλογικό Ρολόι». Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης δραστηριότητες για την κατανόηση των αξιών και των λειτουργιών των οικοσυστημάτων. Β4. Ηφαίστεια: Τα παιδιά εξοικειώνονται με τις φυσικές διεργασίες του πλανήτη και έρχονται σε επαφή με εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα όπως είναι οι εκρήξεις των ηφαιστείων. Αποκαλύπτουν τον τρόπο και το μηχανισμό γένεσής τους καθώς και τη σχέση τους με τη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους και την εξέλιξη του Αιγαίου, ενώ παράλληλα έρχονται σε επαφή με ηφαιστειακά πετρώματα της Λέσβου. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 5

Β12. Ήπιες μορφές ενέργειας: Από τους παραδοσιακούς υδρόμυλους στα σύγχρονα αιολικά πάρκα: Τα παιδιά γνωρίζουν τις ήπιες μορφές ενέργειας, μαθαίνουν για τον τρόπο λειτουργίας ενός παραδοσιακού υδρόμυλου και συζητούν για τους παλιούς παραδοσιακούς υδρόμυλους της Λέσβου. Παράλληλα, ανακαλύπτουν τις χρήσεις των διαφόρων μορφών ενέργειας και καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις συμπεριφοράς για εξοικονόμηση ενέργειας. Μαθητές του Νηπιαγωγείου Ερεσού συμμετέχουν σε θεατρικό παιχνίδι Γ. Εκπαιδευτικά Προγράμματα για παιδιά 13-17 ετών (Γυμνάσιο-Λύκειο) Γ1. Η ιστορία του Απολιθωμένου Δάσους: Μέσα από μια γοητευτική αλλά και πλήρη περιήγηση στις αίθουσες των εκθέσεων του Μουσείου με τις πλούσιες συλλογές ευρημάτων αλλά και στις χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές των Πάρκων του Απολιθωμένου Δάσους oι μαθητές γνωρίζουν τα διαφορετικά είδη των απολιθωμένων δέντρων και παρατηρούν τις λεπτομέρειες της δομής τους. Γ2. καθαρισμού και συντήρησης απολιθωμάτων: To πρόγραμμα περιλαμβάνει περιήγηση στο Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους, επιλογή απολιθωμάτων που αντιμετωπίζουν προβλήματα καθαρισμού ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 6

και συντήρησης, ενημέρωση για τη διαδικασία συντήρησης, γνωριμία με τα όργανα συντήρησης και καθαρισμού απολιθωμάτων και συμμετοχή στον καθαρισμό ενός απολιθώματος. Γ3. Νέοι Παλαιοντολόγοι: Η δραστηριότητα βασίζεται στην ιδέα ότι τα παιδιά ενσαρκώνουν το ρόλο του «Παλαιοντολόγου» και ξεκινάνε μια ανασκαφή στο Απολιθωμένο Δάσος για να εντοπίσουν τμήματα απολιθωμένων φυτών. Η δραστηριότητα συνεχίζεται ωθώντας τα παιδιά να αναγνωρίσουν τα απολιθωμένα φυτά που αποκάλυψαν μέσα από την ηφαιστειακή στάχτη και να τα συγκρίνουν με τα αντίστοιχα σύγχρονα φυτά, καταγράφοντας τις ομοιότητες και διαφορές τους. Γ4. Απολιθωμένα και Σύγχρονα οικοσυστήματα στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους Πλάκας Σιγρίου: Σκοπός του προγράμματος είναι οι μαθητές να ζήσουν τη μοναδική εμπειρία συμμετοχής σε διαδικασίες, ειδικά επιλεγμένων απολιθωμάτων στο Πάρκο Πλάκας Σιγρίου με τη βοήθεια και επίβλεψη του επιστημονικού προσωπικού του Μουσείου. Παράλληλα παρουσιάζονται οι διαφορές ανάμεσα στα οικοσυστήματα του Μειόκαινου και τα σύγχρονα, οι αιτίες αυτών των διαφορών και η διαδικασία εξέλιξής τους μέσα από την πρωτότυπη δραστηριότητα το «Γεωλογικό Ρολόι». Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης δραστηριότητες για την κατανόηση των αξιών και των λειτουργιών των οικοσυστημάτων. Γ5. Περπατώντας στο Δάσος με τις Σεκόιες: Στο Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους οι μαθητές περιηγούνται σε τρεις θεματικές περιπατητικές διαδρομές. Κατά μήκος των διαδρομών παρατηρούν τα φυτικά υπολείμματα 20 εκατομμυρίων ετών με όλες τις λεπτομέρειες της δομής τους σε άριστη διατήρηση, όπως όταν αυτά ζούσαν αλλά και το σύγχρονο φρυγανικό οικοσύστημα της Δυτικής Λέσβου. Περπατώντας ταυτόχρονα μέσα σε δύο διαφορετικά οικοσυστήματα συγκρίνουν τα απολιθωμένα φυτά με την σύγχρονη βλάστηση της περιοχής και σημειώνουν τις παρατηρήσεις τους για τα δύο διαφορετικά οικοσυστήματα. Γ6. Τα ορυκτά και πετρώματα της Λέσβου: Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα τα παιδιά έρχονται σε επαφή και γνωρίζουν τα ορυκτά και πετρώματα της Λέσβου, άγνωστα τα περισσότερα για τις πολύτιμες ιδιότητές τους και τη χρησιμότητά τους στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Κάθε ορυκτό και πέτρωμα έχει τη δική του ιστορία και τα δικά του χαρακτηριστικά που τα παιδιά προσπαθούν να ανακαλύψουν και να δημιουργήσουν έτσι την ταυτότητά του. Παράλληλα, γίνεται συλλογή επιλεγμένων ορυκτών και πετρωμάτων με την επίβλεψη και καθοδήγηση του επιστημονικού προσωπικού του Μουσείου καθώς και δημιουργία της δικής τους προσωπικής συλλογής. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 7

Θεματικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα Το Μουσείο κατά το σχολικό έτος 2010-2011 υλοποίησε τέσσερα θεματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, με αντικείμενα «πλανήτη μας Ελάτε να γνωρίσουμε τους σεισμούς», «Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος», «Κλιματική αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος» σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα και «Το απολιθωμένο δάσος μας» για μαθητές Νηπιαγωγείου, με μεγάλη απήχηση στη μαθητ ική κοινότητα. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στα πλαίσια των δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών για τους σεισμούς, υλοποίησε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το θεματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «πλανήτη μας. Ελάτε να». Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των σεισμών και επικεντρώνεται στην προετοιμασία και τα μέτρα προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. Τα παιδιά που συμμετείχαν έγιναν για λίγο μικροί σεισμολόγοι, εξοπλίστηκαν με ερευνητική διάθεση και ανακάλυψαν πληροφορίες για τους σεισμούς, μέσα από ποικίλα εκπαιδευτικά παιχνίδια και δραστηριότητες. Άγνωστες λέξεις στα περισσότερα παιδιά, που μόνο η τηλεοπτική μετάδοση τους φέρνει σε επαφή, όπως ρήγματα, τσουνάμι, ρευστοποίηση εδαφών, καθιζήσεις, καταπτώσεις τους γνώρισαν τις συνέπειες των σεισμών που πολλές φορές είναι πιο καταστροφικές και από τους ίδιους τους σεισμούς. Παράλληλα, οι μαθητές που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν σε πραγματικό χρόνο την καταγραφή ενός σεισμού, μέσα από τον εκπαιδευτικό σεισμογράφο που λειτουργεί στο χώρο του Μουσείου. Με τη βοήθεια ειδικών χαρτών οι μαθητές γνώρισαν τις σεισμικά ενεργές περιοχές της Ελλάδας, την παγκόσμια κατανομή των σεισμών, τα αποτελέσματα της σεισμικής δραστηριότητας, τα συνοδά καταστροφικά αποτελέσματα και τις επιπτώσεις των σεισμών στο δομημένο περιβάλλον. Η σεισμική τράπεζα Καινοτομία του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι η μεγάλη βιωματική εμπειρία στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου. Ο χώρος της σεισμικής τράπεζας είναι ειδικά διαμορφωμένος και αναπαριστά ένα πραγματικό χώρο της καθημερινής ζωής των παιδιών, μια σχολική αίθουσα. Στο χώρο της σεισμικής τράπεζας τα παιδιά έζησαν το μεγάλο σεισμό της Ιαπωνίας καθώς και άλλους μεγάλους σεισμούς, όπως ο σεισμός της Κοζάνης, της Καλιφόρνιας, της Ταιβάν, του Ιράν που έχουν προκαλέσει μεγάλες καταστροφές. Η εμπειρία ενός σεισμού στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου τα έφερε σε επαφή με τις στιγμές, όπως αυτές που έζησαν τα παιδιά στην Ιαπωνία ή σε αντίστοιχες άλλες περιοχές του κόσμου που πραγματοποιήθηκαν καταστροφικοί ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 8

σεισμοί και τα βοήθησε να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη προστασίας και κυρίως προετοιμασίας ενώ παράλληλα εκπαιδεύτηκαν για τον τρόπο αντίδρασης σε περίπτωση σεισμού. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου είναι και μια άσκηση ετοιμότητας και μέχρι τώρα αποδεικνύει ότι οι μικροί σεισμολόγοι του Μουσείου είναι πολύ πιο ψύχραιμοι και καλύτερα προετοιμασμένοι από τους ενήλικες. Μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Δαφίων συμμετέχουν στην βιωματική εκπαιδευτική δραστηριότητα προσομοίωσης του σεισμού της Ιαπωνίας στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου «Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος» Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου «Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος» υλοποιήθηκε παράλληλα με τη μεγάλη περιοδική έκθεση «Απολιθώματα του Αιγαίου, Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το Δεινοθήριο του Απολιθωμένου Δάσους στον Άνθρωπο των Πετραλώνων» η οποία φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Μουσείου Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από τις συλλογές του οποίου προέρχονταν σπάνια απολιθώματα από τις παλαιοντολογικές έρευνες στον Ελληνικό χώρο και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, το οποίο προσέφερε σημαντικά ευρήματα από την Κρήτη. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 9

Οι μαθητές που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα είχαν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο μακρινό παρελθόν και να γνωρίσουν από κοντά, περισσότερα από 40 εντυπωσιακά απολιθώματα θηλαστικών ζώων, Δεινοθήρια, τεράστια Γομφοθήρια, φοβερούς Μαχαιρόδοντες, ψηλόλαιμες αλλά και κοντόλαιμες καμηλοπαρδάλεις, τριδάκτυλα ιππάρια, γαζέλες με ποικιλόμορφα κέρατα, περίεργα χαλικοθήρια, τριχωτούς ρινόκερους, νάνους ιπποπόταμους και πολλά άλλα ζώα, που έζησαν στα τροπικά και υποτροπικά δάση και τις ξηρές σαβάνες στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου Πελάγους τα τελευταία 23 εκατομμύρια έτη. Μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Άντισσας αναζητούν πληροφορίες για τα απολιθωμένα θηλαστικά του Αιγαίου στην περιοδική έκθεση Οι μαθητές μέσα από ποικίλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και παιχνίδια ανακάλυψαν ότι ο Ελλαδικός χώρος είναι πολύ πλούσιος σε απολιθώματα θηλαστικών. Από την αρχαιότητα ακόμη, περίεργα οστά άγνωστων ζώων τραβούσαν την προσοχή των κατοίκων της περιοχής του Αιγαίου. Η ύπαρξή τους έδωσε το έναυσμα για τη γένεση πληθώρας μύθων για γίγαντες και αμαζόνες, για τέρατα και μεγαλόσωμους ήρωες. Πολλοί από τους πρωταγωνιστές της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας ήταν δημιουργήματα της φαντασίας των αρχείων λαών της Ανατολικής Μεσογείου, στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν την παρουσία τεράστιων οστών μέσα στα πετρώματα. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 10

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Νηπιαγωγεία «Το απολιθωμένο δάσος μας» Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου τη σχολική χρονιά που μας πέρασε υλοποίησε ειδικά για μαθητές Νηπιαγωγείου το θεματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Το απολιθωμένο δάσος μας». Το Εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πληροφόρησης του Μουσείο στη Μυτιλήνη. Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν οι μικροί μαθητές των Νηπιαγωγείων να γνωρίσουν την ιστορία του Απολιθωμένου Δάσους, τα φυτά και τα ζώα που ζούσαν σ αυτό πριν 20 εκατομμύρια χρόνια και παράλληλα να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία του. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πλαισιωνόταν από δημιουργικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες και παιχνίδια, που βοήθησαν τα παιδιά να αναπτύξουν την κρίση τους, την παρατηρητικότητα, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους. Ειδικά για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχεδιάστηκε ένα παραμύθι και ένα θεατρικό παιχνίδι, ενώ το πρόγραμμα περιλάμβανε επίσης χρήση της μουσειοσκευής «Γεώραμα Ανακαλύπτω τα φυτά του Απολιθωμένου Δάσους», όπου οι μαθητές μέσα από την ηφαιστειακή στάχτη προσπαθούσαν να αποκαλύψουν απολιθωμένα φύλλα, καθώς γίνονταν και οι ίδιοι ερευνητές. Μαθητές του Νηπιαγωγείου Χάλικα αναζητούν φυτά από το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου και τα συγκρίνουν με σύγχρονα φυτά της Λέσβου ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 11

«Κλιματική αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος» Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κλιματική αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος» υλοποιήθηκε σε συνεργασία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και του ΚΠΕ Ευεργέτουλα και συμμετείχαν μαθητές Δημοτικών Σχολείων της Λέσβου. Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν οι μαθητές να ευαισθητοποιηθούν για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή στα σύγχρονα οικοσυστήματα αλλά και τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο κλίμα. Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα οι μαθητές ανακάλυψαν τις κλιματικές αλλαγές στην περιοχή του Αιγαίου τα τελευταία 20 εκατομμύρια, μέσα από παρατηρήσεις των τεκμηρίων του Απολιθωμένου Δάσους. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση πραγματοποιήθηκε ενημέρωση των μαθητών για θέματα κλιματικής αλλαγής στο χώρο του σχολείου. Στη δεύτερη φάση, το πρόγραμμα συνεχίστηκε στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου όπου και πραγματοποιήθηκε η έρευνα των μαθητών. Οι μαθητές στο χώρο του Μουσείου και στο Πάρκο Σιγρίου παρατήρησαν και γνώρισαν απολιθώματα 20 εκατομμύριων ετών και αναζήτησαν τις διαφορές και ομοιότητές τους με το σύγχρονο φυσικό περιβάλλον της Λέσβου. Μαθητές του 2 ου Δημοτικού Σχολείου αναζητούν τεκμήρια της κλιματικής αλλαγής στους υπαίθριους χώρου του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσος Λέσβου ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 12

Στατιστικά στοιχεία 2010-2011 Κατά τη σχολική χρονιά 2010 2011 πραγματοποιήθηκαν 93 εκπαιδευτικά προγράμματα, στα οποία συμμετείχαν 2.873 μαθητές και φοιτητές και 315 εκπαιδευτικοί. Από τα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου προέρχονται από τη Λέσβο, ενώ σημαντικό είναι και το ποσοστό συμμετοχής μαθητών από την Υπόλοιπη Ελλάδα, όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα. 18% 5% 77% Λέσβος Υπόλοιπη Ελλάδα Εξωτερικό Επίσης, παρατηρήθηκε ότι στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου το σχολικό έτος 2010 2011 συμμετείχε μεγάλο ποσοστό μαθητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, και κυρίως μαθητές Δημοτικών Σχολείων, όπως παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα: 9% 8% 12% 19% 52% Νηπιαγωγείο Γυμνάσιο Ανώτερη/Ανώτατη Εκπαίδευση Δημοτικό Λύκειο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 13

Πίνακας Σχολικών Μονάδων & Φοιτητικών ομάδων Α/Α ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ 1 4/9/2010 2 5/9/2010 Φοιτητές ERASMUS από εξωτερικό σε συνεργασία με Πανεπιστήμιο Αιγαίου Φοιτητές από Ισπανία, Πολωνία, Φινλανδία, Γερμανία σε συνεργασία με Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου 3 12/10/2010 Γυμνάσιο Άντισσας 4 13/10/2010 Σιγρίου 5 13/10/2010 Νηπιαγωγείο Σιγρίου 6 16/10/2010 7 24/11/2010 8 24/11/2010 9 24/11/2010 Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου Πέτρας 14 ο Νηπιαγωγείο (Κλασικό) 14 ο Νηπιαγωγείο (Ολοήμερο) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εκπαιδευτική επίσκεψη Εκπαιδευτική επίσκεψη Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος - Φωνές νερού μυριάδες Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος - Φωνές νερού μυριάδες ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΠ/ΚΩΝ 26 1 23 1 53 6 20 3 5 1 Εκπαιδευτική επίσκεψη 83 2 Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος 27 5 Εκπαιδευτική επίσκεψη 22 2 Εκπαιδευτική επίσκεψη 19 2 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 14

10 30/11/2010 Λύκειο Άντισσας 11 1/12/2010 12 2/12/2010 13 2/12/2010 14 2/12/2010 15 2/12/2010 16 7/12/2010 17 7/12/2010 Ερεσού Δαφίων Δαφίων Φίλιας Φίλιας Αγιάσου Αγιάσου Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος 64 5 54 8 51 7 51 7 28 6 28 6 Μικροί Παλαιοντολόγοι 34 5 Ηφαίστεια 39 5 18 10/12/2010 Γυμνάσιο Θερμής Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου 35 3 19 18/1/2011 Σκουτάρου Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος 39 5 20 26/1/2011 6ο απολιθωμάτων 25 3 21 26/1/2011 6ο Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος 25 3 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 15

22 3/2/2011 Νηπιαγωγείο Σιγρίου 23 3/2/2011 24 10/2/2011 Σιγρίου Άντισσας 25 10/2/2011 Νηπιαγωγείο Άντισσας 26 11/3/2011 Σιγρίου 27 16/3/2011 5ο Γυμνάσιο 28 20/3/2011 ΕΠΑΛ Αίγινας 29 28/3/2011 University College London, Τμήμα Γεωγραφίας απολιθωμάτων απολιθωμάτων Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος απολιθωμάτων απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 5 1 19 2 55 8 11 1 18 4 30 3 23 3 Εκπαιδευτική Επίσκεψη 12 3 30 30/3/2011 Νηπιαγωγείο Χάλικα Το απολιθωμένο δάσος μας 15 1 31 31/3/2011 4 ο Νηπιαγωγείο Το απολιθωμένο δάσος μας 20 2 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 16

32 2/4/2011 3ο Λύκειο Βέροιας απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 18 4 33 4/4/2011 Νηπιαγωγείο Σκοπέλου Το απολιθωμένο δάσος μας 15 1 34 5/4/2011 35 5/4/2011 3ο Νηπιαγωγείο Γυμνάσιο Βολισσού Χίου Το απολιθωμένο δάσος μας 28 3 απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 12 2 36 5/4/2011 ΕΠΑΛ Νικίτης Χαλκιδικής Εκπαιδευτική Επίσκεψη 27 2 37 7/4/2011 Μεσοτόπου 58 7 38 7/4/2011 39 7/4/2011 40 8/4/2011 41 8/4/2011 6 ο Νηπιαγωγείο Μεταπτυχιακοί φοιτητές Τμήματος Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου 11ο Νηπιαγωγείο 1ο Γυμνάσιο Κορδελιού Θεσσαλονίκης Το απολιθωμένο δάσος μας 22 2 Εκπαιδευτική Επίσκεψη 11 1 Το απολιθωμένο δάσος μας 28 2 απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 36 3 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 17

42 9/4/2011 Αρσάκειο Λύκειο Αθηνών απολιθωμάτων 104 6 43 9/4/2011 2ο Γυμνάσιο Αλίμου Εκπαιδευτική Επίσκεψη 44 5 44 9/4/2011 2ο Γυμνάσιο Χίου απολιθωμάτων 23 2 45 9/4/2011 Μουσικό Γυμνάσιο Βόλου Εκπαιδευτική επίσκεψη 48 4 46 10/4/2011 Γυμνάσιο Λαβάρων Εβρου απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 31 4 47 14/4/2011 Γυμνάσιο Κρεμαστής Ρόδου 11 2 48 15/4/2011 1ο Λύκειο Χίου 15 2 49 4/5/2011 1ο Γυμνάσιο Εκπαιδευτική Επίσκεψη 120 10 50 4/5/2011 1ο Γυμνάσιο 28 1 51 5/5/2011 52 6/5/2011 53 6/5/2011 Σχολεία Β Ευκαιρίας από Ισπανία, Γερμανίδα και Ολλανδία 1 ο Νηπιαγωγείο Παπάδου 2 ο Νηπιαγωγείο Παπάδου Εκπαιδευτική επίσκεψη 15 1 Το απολιθωμένο δάσος μας 11 2 Το απολιθωμένο δάσος μας 10 1 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 18

54 6/5/2011 Νηπιαγωγείο Σκοπέλου Το απολιθωμένο δάσος μας 4 1 55 13/5/2011 Νηπιαγωγείο Άγρας Οι περιπέτειες του μικρού Δεινούλη στο δάσος με τις Σεκόιες - Ένα πρωτότυπο θεατρικό παιχνίδι 18 2 56 16/5/2011 4ο Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 25 2 57 16/5/2011 10ο Δημοτικό Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 45 4 58 16/5/2011 10ο Δημοτικό 45 4 59 17/5/2011 2ο Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 33 5 60 17/5/2011 2ο 33 5 61 18/5/2011 1ο Πειραματικό Αιγάλεω απολιθωμάτων ΚΠΕ Ευεργέτουλα 44 4 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 19

62 18/5/2011 63 19/5/2011 64 19/5/2011 3ο 1 ο Νηπιαγωγείο Καλλονής 2 ο Νηπιαγωγείο Καλλονής Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 33 2 Το απολιθωμένο δάσος μας 11 2 Το απολιθωμένο δάσος μας 26 3 65 19/5/2011 Καλλιμασιάς Χίου 23 3 66 20/5/2011 15ο 130 10 67 20/5/2011 5ο Τα απολιθώματα μας διηγούνται τη βιοποικιλότητα του παρελθόντος 38 3 68 21/5/2011 Πανεπιστήμιο Canakale Τουρκία, Τμήμα Γεωγραφίας Εκπαιδευτική επίσκεψη 34 1 69 23/5/2011 Στύψης Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 40 4 70 24/5/2011 Πέτρας 30 2 71 24/5/2011 Πέτρας Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 30 2 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 20

72 25/5/2011 Νηπιαγωγείο Μανταμάδου Το απολιθωμένο δάσος μας 13 2 73 26/5/2011 7ο Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 43 3 74 27/5/2011 Πυθαγορίου, Σάμου απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 17 3 75 27/5/2011 Μυτιληνιών, Σάμου απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 11 2 76 28/5/2011 Σχολείο Β Ευκαιρίας Λέσβου 30 3 77 28/5/2011 78 30/5/2011 79 30/5/2011 Σχολείο Β Ευκαιρίας Λέσβου Μεταπτυχιακοί φοιτητές Ελληνογαλλικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αιγαίου Μεταπτυχιακοί φοιτητές Ελληνογαλλικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αιγαίου Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου 30 3 16 5 Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου 16 5 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 21

80 1/6/2011 81 2/6/2011 82 2/6/2011 83 2/6/2011 84 3/6/2011 Νενιτών Χίου Λισβορίου Βρίσας Κεραμίου, Καλλονής Χάλικα απολιθωμάτων (Σε συνεργασία με ΚΠΕ Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 23 3 14 4 18 3 Εκπαιδευτική Επίσκεψη 45 4 46 7 85 3/6/2011 11o Χίου 22 2 86 3/6/2011 Σκαλοχωρίου 18 5 87 3/6/2011 Νηπιαγωγείο Σκαλοχωρίου Οι περιπέτειες του μικρού Δεινούλη στο δάσος με τις Σεκόιες - Ένα πρωτότυπο θεατρικό παιχνίδι 6 1 88 6/6/2011 Νηπιαγωγείο Ερεσού 17 2 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 22

89 7/6/2011 Παρακοίλων 28 2 99 7/6/2011 Καλλονής Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 44 4 91 8/6/2011 Σκοπέλου Κλιματική Αλλαγή: Μαθαίνω για τις επιπτώσεις παρατηρώντας το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (Σε συνεργασία με ΚΠΕ 19 2 92 10/6/2011 Νηπιαγωγείο Βαρειάς Το απολιθωμένο δάσος μας 27 1 93 10/6/2011 Μολύβου 54 9 ΣΥΝΟΛΟ : 2.873 315 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 23

Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου τη χρονιά που μας πέρασε συνεργάστηκε με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα για την υλοποίηση προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης, με συμμετέχοντες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ειδικότερα, το Μουσείο σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα σχεδίασαν και υλοποίησαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων νήσου Λέσβου με θέμα «Γεωλογικά Μνημεία της Λέσβου - Το Απολιθωμένο Δάσος». Το πρόγραμμα περιλάμβανε γνωριμία των συμμετασχόντων με τα γεωλογικά μνημεία της Λέσβου, εκπαιδευτικές δραστηριότητες στην ύπαιθρο σε επιλεγμένες θέσεις γεωλογικών μνημείων, γνωριμία με το Απολιθωμένο Δάσος και επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων νήσου Λέσβου συμμετείχαν: Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΟΜΑΔΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΔΩΝ 1 7/4/2011 2 15/5/2011 3 9/6/2011 Παιδιά μετανάστες (Σε συνεργασία με το ΚΠΕ Ομάδα ενηλίκων από το Ίππειος (Σε συνεργασία με το ΚΠΕ Καπή Αγιάσου (Σε συνεργασία με το ΚΠΕ 25 2 56 1 125 1 ΣΥΝΟΛΟ: 206 4 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 24

Θερινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μικροί Παλαιοντολόγοι» Με ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε και τη φετινή χρονιά το θερινό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Μουσείου «Μικροί Παλαιοντολόγοι». Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμμετείχαν οι μικροί φίλοι του Απολιθωμένου Δάσους, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες και δημιουργικές στιγμές, να χαρούν, να διασκεδάσουν και να κάνουν νέες γνωριμίες κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν τα παιδιά να γνωρίσουν το Απολιθωμένο Δάσος και τη σημασία του για την κατανόηση του περιβάλλοντος πριν 20 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή. Επίσης στόχος του ήταν η ευαισθητοποίησή τους σε θέματα προστασίας και ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους, των φυσικών μνημείων, της γεωλογικής και φυσικής κληρονομιάς της Λέσβου, συνδυάζοντας έτσι τη γνώση και την εμπειρία με την επιστήμη. Κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος τα παιδιά συμμετείχαν σε δραστηριότητες ανασκαφής απολιθωμάτων. Χρησιμοποιώντας τα ειδικά εργαλεία ανασκαφής είχαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν απολιθώματα στον εκπαιδευτικό χώρο ΓΕΩΡΑΜΑ και στη συνέχεια να συμμετάσχουν σε εργασίες αναγνώρισης απολιθωμάτων και σύγκρισής τους με σύγχρονα φυτά της Λέσβου. Μικροί φίλοι του Απολιθωμένου Δάσους συμμετείχαν σε ανασκαφικές εργασίες στα πλαίσια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος «Μικροί Παλαιοντολόγοι» ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 25

Δράσεις ενημέρωσης για το Απολιθωμένο Δάσος σε σχολεία της Θεσσαλονίκης Το Μουσείο κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2010-2011 υλοποίηση δράση ενημέρωσης των μαθητών της Θεσσαλονίκης για το Απολιθωμένο Δάσος. Κατά τη διάρκεια υλοποίησης της δράσης μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν από το επιστημονικό προσωπικό του Μουσείου. Στόχος της δράσης ήταν να γνωρίσει στους μαθητές και εκπαιδευτικούς της Θεσσαλονίκης το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου αλλά και να τους ενημερώσει για τη σημασία του στην κατανόηση των περιβαλλοντικών αλλαγών. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε ότι γεγονός ότι το Απολιθωμένο Δάσος αποδεικνύει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή στα σύγχρονα οικοσυστήματα ώστε να προβληματιστούμε για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο φυσικό περιβάλλον η απερίσκεπτη συμπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου. Παράλληλα, η προβολή του Απολιθωμένου Δάσους έξω από τα όρια της Λέσβου είχε ως στόχο να προσφέρει κίνητρα σε σχολικές ομάδες ώστε να επισκεφτούν το Μουσείο και τη Λέσβο και να γνωρίσουν από κοντά το Απολιθωμένο Δάσος και το φυσικό πλούτο του νησιού μας. Το πρόγραμμα ενημέρωσης των μαθητών της Θεσσαλονίκης περιλάμβανε ενημέρωση με τη βοήθεια της ηλεκτρονικής εκπαιδευτικής εφαρμογής του Μουσείου «Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου». Οι μαθητές της συμπρωτεύουσας κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν ηλεκτρονικά στο εντυπωσιακό γεωλογικό μνημείο της Λέσβου, να γνωρίσουν τα φυτά και τα ζώα που έζησαν στην περιοχή του Αιγαίου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια, καθώς επίσης και τις διεργασίες που οδήγησαν στην απολίθωσή τους. Τα παιδιά κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης συμμετέχουν ενεργά και με μεγάλο ενθουσιασμό στις παρουσιάσεις, συζητώντας αλλά και θέτοντας ενδιαφέρουσες και εύστοχες ερωτήσεις τόσο για το Απολιθωμένο Δάσος και τα γεωλογικά μνημεία της Λέσβου, όσο και για θέματα που αφορούν στα ηφαίστεια, στην εύρεση απολιθωμάτων, στην εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας. Στην δράση ενημέρωσης που οργάνωσε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στη Θεσσαλονίκη συμμετείχαν τα σχολεία: Νηπιαγωγείο «Παιδικόραμα», 1ο Δημοτικό Σχολείο Συκεών, 5ο Συκεών, 11ο 5ο Συκεών, Δημοτικό Σχολείο Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, 5ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης, 19ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, Γυμνάσιο Καλλιθέας. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 26

Πρακτική άσκηση φοιτητών Το Μουσείο συνέχισε και την φετινή χρονιά την συνεργασία του με Πανεπιστήμια από την Ελλάδα και το εξωτερικό για την υλοποίηση Προγραμμάτων πρακτικής άσκησης φοιτητών. Το Μουσείο δέχεται κάθε χρόνο φοιτητές και φοιτήτριες Θετικών Επιστημών, Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Οικονομικών Σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ και Τμημάτων Συντήρησης, Βιβλιοθηκονομίας και Αρχειονομίας, Φωτογραφίας, Μουσειολογίας, Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Διαχείρισης, που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν την πρακτική τους εξάσκηση σε έναν από τους κάτωθι τομείς: 1. Τεκμηρίωση Συλλογών και Γεωτόπων 2. Οργάνωση εκθέσεων και εκδηλώσεων 3. Χαρτογράφιση Ανασκαφή Συντήρηση Απολιθωμάτων 4. Ανάδειξη και αξιοποίηση φυσικών μνημείων 5. Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών Κατά την φετινή περίοδο πραγματοποίησαν την πρακτική τους άσκηση στο Μουσείο οι κάτωθι φοιτητές και φοιτήτριες: Α/Α ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 1 Vidovic Ivana 2 Gumus Erdal 3 Montero Alisia 4 Kurucova Diana 5 Picas Joao 6 Ιωάννου Παρασκευή 7 Κερμενίδου Βασιλική Προπτυχιακή φοιτήτρια οικονομικών με ειδίκευση στον Τουρισμό Μεταπτυχιακός φοιτητής Γεωγραφίας Προπτυχιακή φοιτήτρια Φυσικών Επιστημών Υποψήφια διδάκτορας Φυσικών Επιστημών Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Φυσικών Επιστημών Προπτυχιακή φοιτήτρια Γεωλογίας Προπτυχιακή φοιτήτρια Γεωλογίας Πανεπιστήμιο Split Κροατία Πανεπιστήμιο Αιγαίου Πανεπιστήμιο Γένοβας Ιταλία Πανεπιστήμιο Nitra Σλοβακία Πανεπιστήμιο Minha Πορτογαλία Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 27

Εθελοντισμός Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου σε συνεργασία με το Σωματείο των Φίλων του Απολιθωμένου Δάσους οργάνωσε και τη φετινή χρονιά προγράμματα εθελοντικής εργασίας στο Απολιθωμένο Δάσος. Ειδικότερα κατά την φετινή περίοδο συμμετείχαν σε εθελοντικές εργασίες στο Μουσείο οι κάτωθι: Μέλη της Τοπικής Εφορείας Προσκόπων Κοζάνης Μέλη της Τοπικής Εφορείας Προσκόπων Κιλκίς Μέλη της Τοπικής Εφορείας Προσκόπων Χαλκίδας Το πρόγραμμα των εθελοντικών εργασιών περιλάμβανε καθαρισμό απολιθωματοφόρων θέσεων, ιστάμενων και κατακείμενων απολιθωμένων κορμών αλλά και ριζικών συστημάτων στα Πάρκα του Απολιθωμένου Δάσους. Ομάδα Ανιχνευτών από την Κοζάνη συμμετέχουν σε εθελοντικές εργασίες καθαρισμού απολιθωματοφόρων θέσεων στο Πάρκο Πλάκας ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 2010-2011 28