Τεύχος / Issue 17 2015

Τεύχος / Issue 17 2015

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CONTENTS Μήνυµα του CEO Message from the CEO Σύστηµα Περιβαλλοντικής ιαχείρισης Environmental Management System Θόρυβος Noise Ατµόσφαιρα Atmosphere Νερό Water Aπορρίµµατα Waste Βιοποικιλότητα Biodiversity Kοινωνικές Πρωτοβουλίες Social Initiatives Στατιστικά Στοιχεία Statistics 3 5 9 13 19 22 25 31 36 2

Μήνυμα του CEO Σας καλωσορίζω στη 17η έκδοση του ενημερωτικού περιοδικού της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος «Φροντίδα για το Περιβάλλον», που συνοψίζει τις δράσεις της Εταιρείας μας το έτος 2014 που αφορούν στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών θεμάτων που συνδέονται με τη λειτουργία του αεροδρομίου. O Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) εξακολουθεί να επιδεικνύει υποδειγματική προσήλωση παρακολουθώντας συστηματικά όλες τις περιβαλλοντικές πτυχές και υιοθετώντας καινοτόμες πράσινες πρωτοβουλίες με την ενεργή συμμετοχή της αεροδρομιακής κοινότητας, όπως η συμμετοχή στην Ώρα της Γης, το Airport Carbon Accreditation, την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, κ.α. Σε αναγνώριση των πρωτοβουλιών μας το 2014, το Αεροδρόμιό μας πέτυχε μια διπλή διάκριση στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Επιχειρήσεων για το Περιβάλλον. Καταρτίζουμε και εφαρμόζουμε προγράμματα που στοχεύουν στη βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης και στην προστασία του περιβάλλοντος καθώς και στην θέσπιση νέων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Πέντε σημαντικές δράσεις ολοκληρώθηκαν επιτυχώς το 2014 στο πλαίσιο του Εταιρικού Σχεδίου Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή, ενώ άλλες πρωτοβουλίες για περαιτέρω μείωση εκπομπών θα συνεχίσουν το 2015 εστιάζοντας κυρίως στη μείωση της κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας. Το Εταιρικό Σχέδιο Δράσης για τις Τοπικές Κοινωνίες του 2014 συνέχισε να εστιάζει στις ευαίσθητες ενότητες της εκπαίδευσης και της κοινωνικής αρωγής, ενώ υποστήριξε δραστηριότητες που προβάλλουν τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την προστασία του περιβάλλοντος στις κοινότητες που γειτνιάζουν με το αεροδρόμιο. Ο ΔΑΑ παραμένει προσηλωμένος στη δέσμευσή του να ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές και το κοινό σχετικά με την περιβαλλοντική του επίδοση και τις πρωτοβουλίες, που προλαμβάνουν ή ελαχιστοποιούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία του αεροδρομίου. Για το σκοπό αυτό, δημοσιεύσαμε το νέο περιβαλλοντικό ενημερωτικό φυλλάδιο - Green Care το οποίο διανεμήθηκε μαζί με την φθινοπωρινή εταιρική έκδοση 2Board. Σας παρουσιάζω το νέο απολογιστικό τεύχος «Φροντίδα για το Περιβάλλον» του έτους 2014. Γιάννης Ν. Παράσχης 3

Message from the CEO I welcome you to the 17th edition of the informative publication of our Environmental Services Department Care for the Environment, which summarizes our Company s actions for all environmental aspects related to airport operations in 2014. Athens International Airport (AIA) continues to demonstrate its exemplary commitment by systematically monitoring environmental conditions and adopting innovative green initiatives with the active participation of the airport community such as Earth Hour, Airport Carbon Accreditation, World Environment Day, etc. In 2014, the Airport was recognized for its excellence through a double distinction at the European Business Awards for the Environment. We design and implement programs dedicated to improving environmental performance and protecting the environment as well as setting new environmentally challenging targets. Five important projects were completed in 2014 in the context of our Climate Change Corporate Action Plan, while other emission reduction initiatives will continue in 2015 focussing mainly on reducing electricity consumption. Οur 2014 Local Communities Corporate Action Plan remained focused mainly on the sensitive areas of education and social aid while also supporting activities promoting culture, athletics and environmental protection in the local communities that neighbor the airport. AIA remains committed to informing both relevant authorities and the general public regarding its environmental performance and initiatives, which prevent or minimize environmental impacts arising from the operation of the airport. In this light, we produced a new publication Green Care which was distributed together with the fall edition of the 2Board magazine. Thus, I present you with the 2014 issue of "Care for the Environment". Dr Yiannis N. Paraschis 4

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ / ENVIRONMENTAL MANAGEMENT SYSTEM 5

Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) έλαβε δύο σημαντικές διακρίσεις στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Επιχειρήσεων για το Περιβάλλον 2014, τα οποία διοργανώθηκαν από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος (ΠΑΣΕΠΠΕ). Ειδικότερα, ο ΔΑΑ κατέκτησε την κορυφαία θέση στην κατηγορία «Οργάνωση και Διοίκηση», αναγνώριση που πιστοποιεί τις βέλτιστες οικολογικές πρακτικές που υιοθετεί η εταιρεία, ενώ παράλληλα τιμήθηκε και µε ένα ειδικό Βραβείο «Βιοποικιλότητας», σε αναγνώριση των πρωτοβουλιών για την προστασία της βιοποικιλότητας σε οικοσυστήματα της περιοχής των Μεσογείων, όπου βρίσκεται το αεροδρόμιο. Η προστασία του περιβάλλοντος παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για το ΔΑΑ και ολόκληρη την αεροδρομιακή κοινότητα. Η συνεργασία μας με τα Τρίτα Μέρη που λειτουργούν στο αεροδρόμιο είναι συνεχής καθώς και η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων τους. Για το σκοπό αυτό, διοργανώσαμε με επιτυχία την 5η Ετήσια Περιβαλλοντική Ημερίδα για τα Τρίτα Μέρη του Αεροδρομίου στην οποία έλαβαν μέρος 36 αντιπρόσωποι από 26 επιχειρήσεις. Η Ημερίδα επικεντρώθηκε στο θέμα της ορθής διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται στο αεροδρόμιο με παρουσιάσεις από το ΔΑΑ, τα Τρίτα Μέρη αλλά και εκπροσώπου ενός από τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών. Εφαρμόζουμε Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ), το οποίο έχει πιστοποιηθεί σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ΕΝ ISO 14001:2004 + Cor 1:2009. Το Δεκέμβριο του 2014, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η δεύτερη ετήσια ανασκόπηση του ΣΠΔ από τον εξωτερικό φορέα πιστοποίησης DQS Hellas. Η πιστοποίηση παραμένει σε ισχύ έως τις 30/1/2016. Athens International Airport (AIA) received two important distinctions at the 2014 European Business Awards for the Environment, organized by the Greek Federation of Environmental Companies (PASEPPE). Specifically, AIA placed first in the Management category in recognition of the environmental best practices it has adopted and was also honoured with a Biodiversity Award for its initiatives aimed at protecting ecosystems in the Mesogeia area, where the airport is located. Environmental protection remains a top priority for AIA and the entire airport community. We continue to cooperate with and monitor the activities of the Third Parties operating at the airport. To this end, we successfully organized the 5th Annual Environmental Workshop for AIA s Third Parties with the participation of 36 delegates from 26 companies. The Workshop focused on the subject of proper management of hazardous waste produced at the airport with presentations from AIA, Third Parties and a representative of an Alternative Management System for batteries. We have established an Environmental Management System (EMS), which is certified according to the international standard ΕΝ ISO 14001:2004 + Cor 1:2009. In December 2014, the second annual System assessment audit was successfully conducted by DQS Hellas. Our certification remains valid until 30/1/2016. In the context of our EMS, we annually compile and implement an Environmental Plan consisting of comprehensive environmental programmes aiming to responsibly and effectively manage all environmental challenges. Στο πλαίσιο του Συστήματος, εκπονούμε κάθε χρόνο Περιβαλλοντικό Σχέδιο που περιγράφει αναλυτικά τα προγράμματα τα οποία εφαρμόζουμε και στοχεύουν στην υπεύθυνη και αποτελεσματική διαχείριση όλων των περιβαλλοντικών προκλήσεων. 6

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 2014 Απολογισμός Δράσεων ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση στα Τρίτα Μέρη του Αεροδρομίου II (2013-2014) Έλεγχος και Bαθμονόμηση των Σταθμών Παρακολούθησης Θορύβου του Συστήματος NOMOS Πραγματοποίηση 15 παρουσιάσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης σε Τρίτα Μέρη του ΔΑΑ Έλεγχος και βαθμονόμηση των Σταθμών Παρακολούθησης Θορύβου σύμφωνα με το πρότυπο IEC 61672 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟNΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 2015 Αντικειμενικοί Στόχοι ΕΠΕΤΕΥΧΘΗ ΕΠΕΤΕΥΧΘΗ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Σύγκριση των Aναλυτών Σωματιδίων του Δικτύου Παρακολούθησης Ποιότητας Εκτίμηση της αβεβαιότητας των αναλυτών σωματιδίων (PM 10 και PM 2.5 ) του ΔΠΠΑ Αέρα (ΔΠΠΑ) με τη Mέθοδο Aναφοράς Ανακύκλωση στο Χώρο του Αεροδρομίου Επίτευξη ποσοστού ανακύκλωσης 60% στο χώρο του αεροδρομίου μέχρι το έτος 2016 Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση στα Τρίτα Μέρη του Αεροδρομίου IIΙ (2015-2016) Σχέδιο Διαχείρισης Άνθρακα και Στόχος Μείωσης Ανάδειξη του Υγροτόπου της Βραυρώνας ΙΙI Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση σε Θέματα Κλιματικής Αλλαγής στα Τρίτα Μέρη του ΔΑΑ Έλεγχος και Επικύρωση του προγράμματος υπολογισμού χαρτογράφησης θορύβου στα όρια του αεροδρομίου Παρακολούθηση Ποιότητας Εισροής του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) σε συγκεκριμένα τμήματα του αποχετευτικού δικτύου Πραγματοποίηση 16 παρουσιάσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης σε Τρίτα Μέρη του ΔΑΑ Επέκταση της συμμετοχής του ΔΑΑ στο δεύτερο στάδιο (Μείωση) του Airport Carbon Accreditation μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής ενός πολυετούς σχεδίου για τη διαχείριση των εκπομπών άνθρακα με ένα συγκεκριμένο στόχο μείωσης Αναβάθμιση & Προστασία του Υγροτόπου της Βραυρώνας Ανάληψη τουλάχιστον 15 πρωτοβουλιών σε Τρίτα Μέρη του ΔΑΑ που αφορούν σε θέματα κλιματικής αλλαγής, στην κατασκευή αποτυπώματος άνθρακα και στο πρόγραμμα Airport Carbon Accreditation Σύγκριση των αποτελεσμάτων του προγράμματος υπολογισμού χαρτογράφησης θορύβου με πραγματικές μετρήσεις θορύβου του κινητού σταθμού μετρήσεων του ΔΑΑ στα όρια των διαδρόμων από/προσγείωσης Πραγματοποίηση αναλύσεων σε αστικά λύματα σε κρίσιμα αντλιοστάσια ακαθάρτων 7

2014 ENVIRONMENTAL PLAN Performance Report PROGRAMME TITLE TARGET RESULT Environmental Awareness for Third Parties II (2013-2014) Testing & Calibration of the Noise Monitoring Terminals (NMTs) of NOMOS System Conduct at least 15 environmental awareness presentations to AIA s Third Parties Testing and calibration of all NMTs according to IEC 61672 ACHIEVED ACHIEVED 2015 Environmental Plan Objectives PROGRAMME TITLE TARGET Comparison of Continuous Ambient Particulate Monitors of the Air Quality Assess the uncertainty of the AQMN's Continuous Ambient Particulate Monitors (PM 10 Monitoring Network (AQMN) to the and PM 2.5 ) Reference Method Recycling on Airport Site Achieve a recycling rate of 60% on the airport site by 2016 Environmental Awareness for Third Parties Conduct at least 16 environmental awareness presentations to AIA s Third Parties III (2015-2016) Carbon Management Plan and Reduction Target Extend AIA's participation in Airport Carbon Accreditation to Level 2 (Reduction) through the development and implementation of a multi-year carbon management plan with a specific emission reduction target Preservation of Vravrona Wetland III Environmental Awareness regarding Climate Change for AIA s Third Parties Testing and Validation of the Noise model in the vicinity of the airport Sewage Treatment Plant (STP) inflow quality monitoring at specific parts of AIA sewage system Upgrade and Protection of Vravrona Wetland Perform at least 15 stakeholder engagement initiatives with AIA s Third Parties regarding climate change, Airport Carbon Accreditation and the construction of carbon footprints Compare noise model results against actual measurements with AIA s mobile Noise Monitoring Terminal at all runway thresholds Perform wastewater analyses at critical Sewage Lifting Stations (SLSTs) 8

ΘΟΡΥΒΟΣ / NOISE 9

Ο θόρυβος είναι ένα από τα βασικά περιβαλλοντικά θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία ενός αεροδρομίου, και η εταιρεία μας το αντιμετωπίζει με την ανάλογη σοβαρότητα λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα. Διαδικασίες Μείωσης Θορύβου (ΔΜΘ) Για να μειωθούν οι στάθμες θορύβου στις κατοικημένες περιοχές γύρω από το αεροδρόμιο, έχουν σχεδιαστεί και εφαρμόζονται Διαδικασίες Μείωσης Θορύβου. Noise is one of the main environmental issues associated with the operation of an airport, and our company addresses it responsibly by taking measures to limit its impact. Noise Abatement Procedures (NAP) Noise Abatement Procedures have been created to reduce noise levels in the residential areas around the airport and along the flight paths. Αποτελέσματα της Επιλεκτικής Χρήσης Διαδρόμων για το 2014: Ποσοστό απογειώσεων προς βορρά από 23:00 έως 07:00 στον διάδρομο 03R: 4% Ποσοστό προσγειώσεων προς νότο από 23:00 έως 07:00 στον διάδρομο 21L: 13% Ποσοστό απογειώσεων προς βορρά από 15:00 έως 18:00 στον διάδρομο 03R: 2% Ποσοστό προσγειώσεων προς νότο από 15:00 έως 18:00 στον διάδρομο 21L: 2% Results of the Preferential Runway Use System for 2014: Percentage of take-offs to the north from 23:00 to 07:00 on runway 03R: 4% Percentage of landings to the south from 23:00 to 07:00 on runway 21L: 13% Percentage of take-offs to the north from 15:00 to 18:00 on runway 03R: 2% Percentage of landings to the south from 15:00 to 18:00 on runway 21L: 2% Οι Διαδικασίες Μείωσης Θορύβου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα μέτρα: Αποφυγή χρήσης του διαδρόμου 03R για απογειώσεις καθώς και του διαδρόμου 21L για προσγειώσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας (23:00-07:00). Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται και κατά τις απογευματινές ώρες (15:00-18:00) σύμφωνα με την έκδοση σχετικής οδηγίας ΝΟΤΑΜ. Αποφυγή χρήσης του διαδρόμου 03R για απογειώσεις καθώς και του διαδρόμου 21L για προσγειώσεις σε 24ώρη βάση για τους παρακάτω τύπους οριακά συμμορφούμενων αεροσκαφών κεφαλαίου 3: The revised Noise Abatement Procedures (NAPs) include the following measures: Avoidance of the use of runway 03R for departures to the north and runway 21L for landings to the south during the night (23:00-07:00). These measures are also implemented during the afternoon hours (15:00-18:00) in accordance with the relevant NOTAM. Avoidance of the use of runway 03R for departures and runway 21L for landings on a 24-hour basis for the following marginally compliant Chapter 3 aircraft types: 10

Antonov An-124 Boeing B737-200 McDonell Douglas DC-8 Ilyushin 62 Tupolev TU-134A BAC 1-11-200/400 Boeing B747-200/300 McDonell Douglas DC-9 Ilyushin 76/IL78-82 Tupolev TU-154M Boeing B707 British Aerospace BAE- McDonell Douglas DC-10 Ilyushin 96 Yakovlev YAK-40 Boeing B727 125-1000 Ilyushin 62 Lockheed TriStar L1011 Yakovlev YAK-42 Αποφυγή χρήσης του διαδρόμου 03R για απογειώσεις καθώς και του διαδρόμου 21L για προσγειώσεις σε 24ώρη βάση για στρατιωτικά αεροσκάφη. Τα στρατιωτικά αεροσκάφη αντίστοιχου τύπου με πολιτικά αεροσκάφη, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στην παραπάνω λίστα, εξαιρούνται από τον περιορισμό. Κατά τη διάρκεια της απογείωσης από τους διαδρόμους 03L και 03R προβλέπεται η μείωση της ισχύος κατά την απογείωση να πραγματοποιείται σε ελάχιστο υψόμετρο 1.800 ποδιών και η επιτάχυνση πάνω από την αρχική ταχύτητα ανόδου (v2+10) και η αλλαγή πτερυγίων καμπυλότητας να πραγματοποιείται σε ελάχιστο υψόμετρο 3.300 ποδιών. Avoidance of the use of runway 03R for departures to the north and runway 21L for landings to the south on a 24-hour basis for military aircraft. Military aircraft of types equivalent to civil aircraft not included in the above list are exempted from this restriction. Thrust reduction following take-off from runways 03L and 03R will be exercised at a minimum altitude of 1,800 feet, while acceleration above initial climb speed (v2+10) and changes in flap and slat configuration will be made at a minimum altitude of 3,300 feet. Στάθµη Θορύβου Αεροσκαφών ανά Σταθµό για το 2014 Aircraft Noise Level per NMT for 2014 80 60 db(a) 40 20 NMT 2 NMT 3 NMT 4 NMT 5 NMT 6 NMT 7 NMT 8 NMT 9 NMT 10 Lden (A/C) db (A) Lnight (A/C) db (A) Lden (KYA 211773/27-4-2012) Lnight (KYA 211773/27-4-2012) Σηµείωση: Στο γράφηµα παρουσιάζεται η στάθµη θορύβου που οφείλεται µόνο στις κινήσεις των αεροσκαφών και όχι στο συνολικό θόρυβο που καταγράφεται. Note: The noise levels presented in the chart are attributed only to aircraft movements and are not total noise levels. Τέλος, από την αρχή του 2013 εφαρμόζεται κατά προτίμηση από την ΥΠΑ η διαδικασία της ευθείας πορείας αναχώρησης προς βορρά από το διάδρομο 03R, η οποία συμβάλει στην περαιτέρω μείωση της στάθμης θορύβου στην ευρύτερη περιοχή της Αρτέμιδος. Since the beginning of 2013, the Hellenic Civil Aviation Authority s (HCAA s) preferred departure procedure from runway 03R is a straight line departure which contributes to further reduction of noise levels in the region of Artemis. 11

Τηλεφωνικές Κλήσεις στη Γραµµή Σας Ακούµε ανά Περιοχή για το 2014 Τelephone Calls to the We Listen Line per Area during 2014 Κορωπί / Koropi (3%) Άρτεµις / Artemis (50%) Σπάτα / Spata (3%) Ραφήνα / Rafina (3%) Αγ. Κυριακή / Ag. Kiriaki (15%) Άλλες περιοχές / Other Areas (26%) Σύστημα Παρακολούθησης Θορύβου Έχουμε εγκαταστήσει Σύστημα Παρακολούθησης Θορύβου (NOise MOnitoring System NOMOS) για τη συνεχή παρακολούθηση των επιπέδων θορύβου. Το σύστημα αυτό είναι συνδεδεμένο με το ραντάρ της ΥΠΑ ώστε να πραγματοποιείται συσχετισμός των επιπέδων θορύβου με συγκεκριμένες κινήσεις αεροσκαφών με βάση το ίχνος πτήσης των αεροσκαφών. Το NOMOS περιλαμβάνει δέκα (10) σταθερούς και έναν (1) κινητό σταθμό παρακολούθησης θορύβου, που έχουν εγκατασταθεί σε κατοικημένες περιοχές κατά μήκος της πορείας των αεροσκαφών. Σχέσεις με την Τοπική Κοινωνία Έχουμε δημιουργήσει την ειδική τηλεφωνική γραμμή «Σας Ακούμε» (210-3530003) για παράπονα και ερωτήσεις σχετικά με το θόρυβο. Επίσης, υπάρχει και η δυνατότητα λήψης παραπόνων θορύβου και από την ιστοσελίδα της εταιρείας (www.aia.gr) ενώ είναι δυνατή και η πρόσβαση στα στοιχεία του NOMOS. Τέλος, κατά το 2014 ελήφθησαν 34 παράπονα. Noise Monitoring System We have installed a NOise MOnitoring System (NOMOS) for the continuous monitoring of noise levels. The system is connected with HCAA s radar so that correlations between measured noise levels and aircraft movements can be established based on the actual flight track information. The Noise Monitoring System comprises one (1) mobile and ten (10) permanent Noise Monitoring Terminals (ΝΜΤs) installed in residential areas along the flight paths. Relations with the Local Communities Concerned citizens may call the We Listen telephone line (210-3530003) on a 24-hour basis in order to register their complaints and request information on noise issues. Furthermore, citizens can register their noise complaints through AIA s website (www.aia.gr) and also have the ability to view data from AIA's Noise Monitoring System (available in Greek only). During 2014, a total of 34 complaints were submitted. 12

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ / ATMOSPHERE 13

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΕΡΑ Η Εταιρεία Αεροδρομίου, αναγνωρίζοντας τη σημασία της διατήρησης της καλής ποιότητας του αέρα, αντιμετωπίζει το θέμα καταγράφοντας τις εκπομπές ρύπων από τις σχετικές πηγές, παρακολουθώντας τις συγκεντρώσεις ρύπων και τις μετεωρολογικές παραμέτρους στο αεροδρόμιο και την ευρύτερη περιοχή και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για τη μείωση των εκπομπών. Καταγραφή Εκπομπών Υπολογίζουμε τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NO x ), υδρογονανθράκων (HCs) και μονοξειδίου του άνθρακα (CO) στο χώρο του αεροδρομίου, που περιλαμβάνει τις εκπομπές των αεροσκαφών (Κύκλος Προσγείωσης Απογείωσης), εκπομπές λόγω της εξυπηρέτησης των αεροσκαφών, εκπομπές από την οδική κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο του αεροδρομίου καθώς και στις μη προσβάσιμες στο κοινό περιοχές και εκπομπές από άλλες πηγές (π.χ. σταθερές). AIR QUALITY Our company acknowledges the importance of air quality and addresses the issue by assessing emissions from relevant sources, monitoring pollutant concentrations and meteorological parameters at the airport and in the surrounding communities, and adopting measures aiming to reduce emissions. Emissions Inventory We estimate emissions of nitrogen oxides (NO x ), hydrocarbons (HCs) and carbon monoxide (CO) from sources across the airport site, including aircraft emissions during the Landing-Take-Off (LTO) cycle, emissions from aircraft handling, emissions from road traffic in public areas and on the apron as well as emissions from other sources (e.g. stationary). Εκποµπές Αεροσκαφών 2002 2014 συγκριτικά µε τις Κινήσεις Αεροσκαφών Aircraft Emissions 2002 2014 in relation to Aircraft Movements Τόνοι / Tonnes 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 NOX CO HCs Κινήσεις Αεροσκαφών / Aircraft Movements 220.000 200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Κινήσεις Αεροσκαφών / Aircraft Movements Παρακολούθηση Ποιότητας Αέρα Το αεροδρόμιό μας είναι ένα από τα καλύτερα εξοπλισμένα αεροδρόμια διεθνώς για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα. Ο εξοπλισμός περιλαμβάνει τα εξής: Δίκτυο Παρακολούθησης Ποιότητας Αέρα (ΔΠΠΑ), το οποίο λειτουργεί από το 1998 και αποτελείται από πέντε (5) μόνιμους σταθμούς, που είναι εγκατεστημένοι στις περιοχές των Γλυκών Νερών, του Κορωπίου, του Μαρκόπουλου, της Παλλήνης και των Σπάτων, και έναν (1) κινητό σταθμό. Στους σταθμούς μετράμε τις Air Quality Monitoring Our airport is one of the best-equipped airports in the world with respect to air quality and meteorological monitoring. The equipment comprises the following: An Air Quality Monitoring Network (AQMN), which has been operating since 1998 and consists of five (5) permanent monitoring stations installed in the areas of Glyka Nera, Koropi, Markopoulo, Pallini and Spata and one (1) mobile station. Ground level concentrations of the major pollutants: nitrogen oxides 14

συγκεντρώσεις των βασικών ρύπων: οξείδια του αζώτου (NO x ), όζον (O 3 ), σωματίδια (PM 10, PM 2,5 ), διοξείδιο του θείου (SO 2 ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και υδρογονάνθρακες (HCs) καθώς και μετεωρολογικές παραμέτρους. Σύστημα Φασματοσκοπίας Διαφορικής Οπτικής Απορρόφησης (DOAS), όπου γίνεται καταγραφή της συγκέντρωσης αερίων ρύπων και το οποίο παρέχει στοιχεία όχι μόνο για την αξιολόγηση της ποιότητας του αέρα στο χώρο του αεροδρομίου αλλά και για τις εκπομπές των αεροσκαφών κατά τη φάση της απογείωσης. Ηχητικό Ραντάρ (SODAR), Ηλεκτρομαγνητικό Ραντάρ (RASS) και Μετεωρολογικό Σταθμό για την καταγραφή διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ποιότητας του αέρα στην ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων. (NO X ), ozone (O 3 ), particulate matter (PM 10, PM 2.5 ), sulphur dioxide (SO 2 ), carbon monoxide (CO) and hydrocarbons (HCs) are measured as well as the basic meteorological parameters. A Differential Optical Absorption Spectroscopy (DOAS) system, which records pollutant concentrations and contributes not only to the assessment of air quality on the airport premises but also to the monitoring of aircraft emissions during take-off. A SOnic Detection And Ranging (SODAR) system, a Radio Acoustic Sounding System (RASS) and a Meteorological Station, which are used to monitor several meteorological parameters that affect air quality in the wider Mesogeia region. Αποτελέσματα Παρακολούθησης Πρέπει να σημειωθεί ότι το αεροδρόμιο είναι μόνο μία από τις πολλές πηγές αέριων ρύπων στα Μεσόγεια. Άλλες σημαντικές πηγές αέριων ρύπων είναι η οδική κυκλοφορία, η βιομηχανική και οικιστική ανάπτυξη και άλλες δραστηριότητες της περιοχής (π.χ. καύσεις). Results It should be noted that the airport is just one of many sources of air pollution in the Mesogeia area. Other sources include road traffic, light industry, residential and other activities (e.g. agricultural burning). Σταθμός / Station Μέσες Συγκεντρώσεις Μετρούμενων Ρύπων στους Σταθμούς του ΔΠΠΑ το 2014 Mean Concentrations of Pollutants Monitored at the AQMN Stations in 2014 NO 2 O 3 PM 10 PM 2.5 SO 2 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 CO mg/m 3 Γλυκά Νερά / Glyka Nera 17,9 80,1 25,7 Δ/Μ 5,9 0,3 Δ/Μ Κορωπί / Koropi 14,9 72,8 Δ/Μ 25,4 Δ/Μ Δ/Μ 2,1 Μαρκόπουλο / Markopoulo 14,0 75,9 43,2 Δ/Μ Δ/Μ 0,3 Δ/Μ Παλλήνη / Pallini 12,5 82,5 Δ/Μ 14,9 5,3 0,3 Δ/Μ Σπάτα / Spata 16,9 73,0 27,2 Δ/Μ 3,3 0,3 2,1 Δ/Μ: O ρύπος δεν μετράται στον εν λόγω σταθμό / Not measured at the specific station HCs ppm ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Μέτρα για τη Μείωση των Εκπομπών Η εταιρεία μας έχει δεσμευθεί να μειώσει την επίδρασή της στην κλιματική αλλαγή, εφαρμόζοντας ήδη επιτυχώς μέτρα που μειώνουν τις εκπομπές που προέρχονται από τις λειτουργίες της, τα οποία περιλαμβάνουν το σχεδιασμό των εγκαταστάσεων του ΔΑΑ σύμφωνα με τις αρχές της ενεργειακής αποδοτικότητας, τη ευρεία χρήση φυσικού αερίου, τη λειτουργία εκτεταμένου δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς και άλλα μέτρα. CLIMATE CHANGE Emission Reduction Measures Our company is committed to reducing its impact on climate change and has already successfully implemented several measures to reduce emissions from sources under its direct control, including the energy-efficient design of the airport buildings and infrastructure, extensive use of natural gas, welldeveloped access to the airport via public transport and other measures. 15

Στο πλαίσιο του Εταιρικού Σχεδίου Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή, ο ΔΑΑ συμμετέχει σε μια παγκόσμια πρωτοβουλία του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων Ευρώπης με στόχο τη διαχείριση και μείωση των εκπομπών άνθρακα αεροδρομίων (Airport Carbon Accreditation). Το 2010 ο ΔΑΑ αναβάθμισε την πιστοποίηση του από το πρώτο στάδιο (Χαρτογράφηση) στο δεύτερο στάδιο (Μείωση) θέτοντας τον εξής μακροπρόθεσμο στόχο: μείωση των εκπομπών CO 2 υπό τον έλεγχο του ΔΑΑ κατά 25% μέχρι το 2020 σε σχέση με το 2005 Παράλληλα, έχει δημιουργήσει ένα σχέδιο για τη διαχείριση των εκπομπών άνθρακα με συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη του στόχου. Συγκεκριμένα, μεταξύ 2005 και 2014, πετύχαμε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 33% που αντιστοιχεί σε μείωση εκπομπών κατά 22.200 τόνους CO 2 και ισοδυναμεί με τη φύτευση πάνω από 3,7 εκατομμυρίων δένδρων. Ο ΔΑΑ ευελπιστεί να συνεχίσει τις εντυπωσιακές μειώσεις επενδύοντας σε ενεργειακά αποδοτική τεχνολογία, βελτιστοποιώντας την ενεργειακή απόδοση των εγκαταστάσεων του μέσω του Συστήματος Διαχείρισης Κτιρίων (Building Automation System), ευαισθητοποιώντας περισσότερο το προσωπικό καθώς και με άλλα μέτρα. Τέλος, το 2014 ο ΔΑΑ αναβάθμισε και επακολούθως ανανέωσε την πιστοποίηση του στο 3 ο στάδιο (Βελτιστοποίηση) του Airport Carbon Accreditation αφού ενισχύθηκε η εμπλοκή (μέσω εκπαιδεύσεων και σεμιναρίων) του συνόλου των φορέων που δραστηριοποιούνται στο αεροδρόμιο στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. As part of its Climate Change Corporate Action Plan, AIA participates in a global industry initiative led by Airports Council International: Airport Carbon Accreditation. AIA upgraded its accreditation in 2010 from Level 1 (Mapping) to Level 2 (Reduction) and set on the following long-term goal: a 25% reduction in CO 2 emissions under AIA s direct control by 2020 using 2005 as a baseline year Furthermore, AIA has created a carbon management plan with specific actions designed to achieve this goal. In fact, between 2005 and 2014, we've managed to reduce our CO 2 emissions by 33%, which corresponds to reducing our emissions by over 22,200 tonnes of CO 2, the equivalent of planting more than 3.7 million trees. AIA looks to meet the challenge of continuing to reduce its carbon footprint by investing in energy efficient technology, optimising the energy performance of its facilities through its Building Automation System, raising the awareness of its employees and other related actions. In 2014 AIA upgraded and subsequently renewed its Airport Carbon Accreditation at Level 3 (Optimisation) by further engaging (through workshops, training sessions, etc.) other members of the airport community in the fight against climate change. Αποτύπωμα Άνθρακα του ΔΑΑ για το Έτος 2014 / AIA's Carbon Footprint for 2014 Πηγή / Source 2014 Εκπομπές CO 2 (τόνοι) CO 2 Emissions (tonnes) Ηλεκτρικό Ρεύμα / Grid Electricity 51.515.174 kwh 41.042* Φυσικό Αέριο / Natural Gas 1.008.892 Nm 3 2.127 168.654 λίτρα βενζίνης / litres of petrol 383 Στόλος Οχημάτων / Vehicle Fleet 375.477 λίτρα πετρελαίου / litres of diesel 1.005 14.469 λίτρα υγραερίου / litres of LPG 23 Σταθερές Πηγές / Stationary Sources 49.043 λίτρα πετρελαίου / litres of diesel 131 29.162 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης / litres of heating oil 74 Σύνολο / Total 44.785* Για τους υπολογισμούς έχει χρησιμοποιηθεί ο συντελεστής ηλεκτρικού ρεύματος του 2013: 0,7967 kg CO 2 ανά kwh The electricity emission factor of 2013 has been used: 0.7967 kg CO 2 per kwh Σημείωση: ένα μέσο επιβατικό όχημα εκπέμπει περίπου 2 τόνους CO 2 ανά 10.000 διανυθέντα χιλιόμετρα. Note: an average passenger vehicle emits approximately 2 tonnes of CO 2 every 10,000 kilometres driven. 16

Εταιρικό Σχέδιο Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή Ο ΔΑΑ συνέχισε για έβδομη χρονιά την υλοποίηση του Εταιρικού Σχεδίου Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή. Τα κύρια αποτελέσματα του Σχεδίου Δράσης για το 2014 είναι τα εξής: Αντικαταστάθηκαν έξι από τους αερόψυκτους ψύκτες στον κεντρικό αεροσταθμό με τέσσερις πιο αποδοτικούς υδρόψυκτους. Αντικαταστάθηκε μέρος των φυσικών διακομιστών με ιδεατούς. Αντικαταστάθηκε ο υπάρχων εξοπλισμός απολαστιχοποίησης διαδρόμων προσγείωσης απογείωσης με νέο λιγότερο ενεργοβόρο μοντέλο. Ξεκίνησε ο σχεδιασμός για την αντικατάσταση των τηλεφωνικών δικτύων και των δικτύων δεδομένων με νέα επόμενης γενιάς. Ενισχύθηκε η εμπλοκή των Τρίτων Μερών στο Πρόγραμμα Airport Carbon Accreditation, ιδιαίτερα στον τομέα της μετακίνησης. Διενεργήθηκε μελέτη για την αντικατάσταση μέρους των οχημάτων του εταιρικού στόλου με μοντέλα ακόμη περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον. Επετεύχθη ποσοστό 52% ανακύκλωσης στα αστικά απορρίμματα του αερολιμένα (στόχος 60% μέχρι το 2016). Τέλος, εταιρικές διαδικασίες μετατράπηκαν από χάρτινη σε ηλεκτρονική μορφή. Climate Change Corporate Action Plan AIA completed the seventh year of implementation of its Climate Change Corporate Action Plan, which consisted of the following actions in 2014: The replacement of several existing Air Cooled Chillers with more energy efficient Water Cooled Chillers. The continued replacement of AIA s physical servers with virtual ones. The tender procedure for the replacement of telephone and data networks as part of the airport-wide Next Generation Network (NGN) upgrade project. The replacement of existing equipment used to remove rubber deposits from runways with a more fuel efficient model. Engagement of the airport community to further raise awareness regarding climate change. The investigation of the optimal scenario for partial replacement of AIA s vehicle fleet with more fuel efficient models. Progress toward AIA s target of achieving a recycling rate of 60% by 2016 (52% in 2014). Finally, the continued conversion of paper-based corporate forms and procedures to electronic format. Αποτύπωµα Άνθρακα της Εταιρείας Αεροδροµίου Carbon Footprint of Airport Company 70,000.0 65,000.0 Τόνοι CO 2 / Tonnes CO2 60,000.0 55,000.0 50,000.0 45,000.0 40,000.0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 17

Οι ετήσιες εκπομπές CO 2 θα μειωθούν σημαντικά συνεπεία των ως άνω δράσεων. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι σχεδόν όλα τα μέτρα του Σχεδίου Δράσης θα συνεισφέρουν στη μείωση εκπομπών και άλλων ρύπων (π.χ. NO Χ, SO 2, CO κ.α.) και συνεπώς θα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην ευρύτερη περιοχή του αερολιμένα. Annual emissions of CO 2 have been significantly reduced as a result of the above actions. It should also be noted that almost all of the above measures contribute to reducing emissions of other pollutants (e.g. NO X, SO 2, CO, etc.) as well, and subsequently help improve air quality in the region surrounding the airport. Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά Επιβάτη Electricity Consumption per Passenger 7,0 6,0 6,3 5,0 kwh / Επιβάτη Passenger 4,0 3,0 2,0 5,2 4,7 4,6 4,1 3,6 3,7 3,7 3,7 3,9 4,4 4,2 3,4 1,0 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανά επιβάτη παρουσιάζει σημαντική μείωση το 2014 σε σχέση με το προηγούμενο έτος λόγω της μείωσης της κατανάλωσης και λόγω της σημαντικής αύξησης του αριθμού των επιβατών. Ως αποτέλεσμα των ηπιότερων καιρικών συνθηκών κατά τη χειμερινή περίοδο, η κατανάλωση φυσικού αερίου παρουσιάζει μείωση στο 2014 λόγω των μειωμένων αναγκών θέρμανσης αλλά και των παρεμβάσεων για την εξοικονόμηση. Χάρη στα νέα μέτρα πρόσθετης εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόστηκαν από το ΔΑΑ το 2014 αλλά και του ήπιου χειμώνα, επιτύχαμε μείωση των εκπομπών CO 2 πάνω από 5.000 τόνους σε σχέση με το 2013. The average electricity consumption per passenger decreased significantly compared to 2013 due to the decrease in electricity consumption coupled with an increase in the number of passengers. Thanks to a milder winter period, the consumption of natural gas decreased in 2014 due to reduced heating requirements as well as measures designed to improve efficiency. Thanks to the implementation of the new measures targeting additional reductions in electricity consumption in 2014 and the milder winter, we managed to reduce our CO 2 emissions by more than 5,000 tonnes versus 2013. 18

ΝΕΡΟ / WATER 19

Κατανάλωση Νερού Water Consumption 0.060 900,000 m 3 /passenger 0.050 0.040 0.030 0.052 0.050 0.039 0.046 0.047 0.041 0.040 0.038 0.042 0.043 0.037 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 m 3 0.020 300,000 0.010 0.000 707.598 2004 710.203 2005 590.174 2006 752.670 2007 774.650 2008 666.792 2009 617.034 2010 562.984 2011 543.636 2012 538.055 2013 564.515 2014 200,000 100,000 0 Συνολική κατανάλωση νερού / Total Water Consumption (m 3 ) Κατανάλωση νερού ανά επιβάτη / Water Consumption per Passenger (m 3 / passenger) Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να μειωθεί η κατανάλωση νερού στο χώρο του αεροδρομίου, αλλά και να προληφθεί κάθε πιθανή ρύπανση. Στο πλαίσιο αυτό παρακολουθούμε συστηματικά την ποιότητα των υπογείων και επιφανειακών υδάτων καθώς και την κατανάλωση νερού (πόσιμου και για άρδευση). Επιπλέον, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και μέτρα για την αποφυγή πιθανής ρύπανσης και την εξοικονόμηση νερού. Παρακολούθηση Ποιότητας Υδάτων Πραγματοποιούμε τακτικές δειγματοληψίες υπογείων υδάτων σε επιλεγμένα σημεία στο χώρο του αεροδρομίου, με στόχο την παρακολούθηση της ποιότητας του ανώτερου και του κατώτερου υδροφόρου ορίζοντα. Δείγματα υπογείων υδάτων συλλέγονται τακτικά από οκτώ (8) μόνιμα σημεία παρακολούθησης στο αεροδρόμιο και αναλύονται από διαπιστευμένο εργαστήριο. Επιπλέον, εφαρμόζουμε πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων με δειγματοληψίες και χημικές αναλύσεις. Κατά τη διάρκεια του 2014 πραγματοποιήθηκαν συνολικά δύο (2) σειρές δειγματοληψιών επιφανειακών υδάτων. We make every possible effort to minimise water consumption and to prevent water pollution at the airport. In this context, we systematically monitor the quality of surface and groundwater as well as water consumption (potable and for irrigation). In addition, we implement measures to avoid pollution as well as water-saving initiatives. Water Quality Monitoring We regularly sample groundwater at selected points on the airport site, aiming to monitor the quality of the upper as well as the lower aquifer. Groundwater samples are collected regularly from eight (8) permanent onsite monitoring wells and analysed by an external accredited laboratory. Additionally, we implement a surface water monitoring programme that includes sampling and chemical analyses. During 2014, two (2) surface water sampling campaigns were performed. 20

Μονάδα Επεξεργασίας Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ) και Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Η ΜEBA επεξεργάστηκε το 2014 3.071 κ.μ. αποβλήτων από τις τεχνικές βάσεις των αεροπορικών εταιρειών, από τη συντήρηση/ καθαρισμό ελαιοδιαχωριστών, από την απολαστιχοποιήση διαδρομών απο/προσγείωσης, κ.α. Όλα τα λύματα που παράγονται στο αεροδρόμιο καθώς και τα επεξεργασμένα απόβλητα της ΜΕΒΑ διοχετεύονται στην ΕΕΛ, όπου υφίστανται επεξεργασία. Κατόπιν, η επεξεργασμένη εκροή χρησιμοποιείται για την άρδευση των μη προσβάσιμων στο κοινό χώρων πρασίνου του αεροδρομίου. Κατά τη διάρκεια του 2014 η ΕΕΛ επεξεργάστηκε 312.657 κ.μ. υγρών αποβλήτων. Industrial Wastewater Treatment Facility (IWTF) and Sewage Treatment Plant (STP) In 2014, the IWTF treated 3,071 m 3 of wastewater from the technical bases of airlines, from the maintenance/cleaning of oilwater separators, from runway derubberisation, etc. All sewage produced on the airport site and treated effluent from the IWTF is transferred to the STP to be treated. The treated effluent is used for irrigation of the airport s non-public green areas. During 2014, the STP treated 312,657 m 3 of sewage. 21

ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ / WASTE 22

Ο ΔΑΑ είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση όλων των απορριμμάτων που παράγονται εντός του χώρου του αεροδρομίου. Για το λόγο αυτό έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα, το οποίο στηρίζεται στην αρχή «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει» και προωθεί τη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση. Κατά τη διάρκεια του 2014 ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών παρήγαγε συνολικά 11.268,7 τόνους αποβλήτων: 11.036 τόνους Στερεών Μη Επικίνδυνων Απορριμμάτων 232,6 τόνους Επικίνδυνων Αποβλήτων και 103 κιλά Ιατρικών/Κλινικών Αποβλήτων. AIA is responsible for managing all waste produced on the airport premises. It has developed a comprehensive waste management system based on The Polluter Pays principle, promoting waste separation at the source and recycling. During 2014, 11,268.7 tonnes of waste were generated in total, comprising: 11,036 tonnes of solid non-hazardous waste 232.6 tonnes of hazardous waste and 103 kg of medical/clinical waste. Στερεά Μη Επικίνδυνα Απορρίµµατα (11.036 τόνοι) Solid Non-Hazardous Waste (11,036 tonnes) Ειδικά Απορρίµατα Special Waste 0,0% (4) Ανακυκλώσιµα Recyclables 52,1% (5,754) Απορρίµµατα Αστικού Τύπου Municipal Waste 47,9% (5,278) Ανακύκλωση Η εφαρμογή οικονομικών κινήτρων στα Τρίτα Μέρη με την επιστροφή χρημάτων για όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά που έχουν διαχωριστεί από τα αστικά απόβλητα, καθώς και η υιοθέτηση περισσοτέρων πρωτοβουλιών για την προώθηση της ανακύκλωσης, οδήγησαν στην ανακύκλωση 52% των στερεών μη επικίνδυνων απορριμμάτων. Recycling The implementation of financial incentives, namely refunds to Third Parties for all recycled materials separated from the municipal waste stream, as well as other initiatives for the promotion of recycling has led to the recycling of 52% of all solid non-hazardous waste. Ανακυκλώσιµα Απορρίµµατα (5.754 τόνοι) Recyclables (5.754 tonnes) Απόβλητα κατασκευών & κατεδαφίσεων / Construction & Demolitian Waste 15,5% (889) Αφυδατωµένη ιλύς για κοµποστοποίηση / Dehydrated sludge for composting 10,8% (623) Βρώσιµα Έλαια Edible Oils 0,9% (51) Βιολογικά Απόβλητα Bio Waste 7,8% (447) Tetra Pak / Tetra Pak 0,7% (39) Ξύλο Wood 5,0% (289) Γυαλί / Glass 2,8% (161) Μέταλλα Metals 3,5% (201) Αλουµίνιο / Aluminium 0,4% (25) Χαρτί / Paper 37,1% (2130) Ελάστικα / Tires 0,1% (5) Πλαστικό Plastic 15,6% (894) 23

Επίσης, λειτουργεί Κέντρο Ανακύκλωσης, που είναι εξοπλισμένο με ειδικούς κάδους για τη συλλογή χαρτιού, πλαστικού, γυάλινων μπουκαλιών, κουτιών αλουμινίου, λευκοσιδήρου, αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και μπαταριών. Στο Κέντρο Ανακύκλωσης όλοι οι εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο έχουν τη δυνατότητα να φέρουν από το σπίτι τους τα ανακυκλώσιμα υλικά συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος. Κατά τη διάρκεια του 2014 συλλέχθηκαν συνολικά στο Κέντρο Ανακύκλωσης περίπου 8,2 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών (συμπεριλαμβανομένων 2,3 τόνων ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών επικίνδυνων αποβλήτων). Παράλληλα, με στόχο την περαιτέρω προώθηση της ανακύκλωσης, στο ΔΑΑ χρησιμοποιούμε ανακυκλωμένο χαρτί στην καθημερινή μας εργασία για τις εκτυπώσεις και τις φωτοτυπίες, το εταιρικό επιστολόχαρτο και τις εταιρικές εκδόσεις. Από το 2011, η αφυδατωμένη ιλύς από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων του ΔΑΑ στέλνετε σε μία αδειοδοτημένη μονάδα κομποστοποίησης. Το 2014 ξεκίνησε πρόγραμμα ανακύκλωσης για φελιζόλ και MDF (Medium Density Fibreboard). Επικίνδυνα Στερεά Απόβλητα Η διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων αποτελεί σημαντική παράμετρο της λειτουργίας του αεροδρομίου. Κατά τη διάρκεια του 2014 στο χώρο του αεροδρομίου παρήχθησαν 232,6 τόνοι επικίνδυνων στερεών αποβλήτων, το 27,8% των οποίων οδηγήθηκε στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης για επεξεργασία, αξιοποίηση ή/και ανακύκλωση, ενώ το υπόλοιπο 72,2% (π.χ. απόβλητα ελαιοδιαχωριστών και συνεργείων, απόβλητα και λάσπη από τη ΜΕΒΑ) οδηγήθηκε σε αδειοδοτημένες μονάδες είτε προς επεξεργασία και αξιοποίηση, είτε προς προσωρινή αποθήκευση. AIA has established a Recycling Point equipped with bins for paper, plastic, glass, aluminium, ferrous metal, electronic waste and batteries. Airport personnel can help protect the environment by bringing recyclables from home. During 2014, 8.2 tonnes of recyclables (including 2.3 tonnes of e-waste) were collected at the Recycling Point. To further promote recycling, AIA uses recycled paper for all printing and photocopying, including its corporate letterhead, and all corporate publications. Since 2011, dehydrated sludge from AIA's Sewage Treatment Plant is sent to a licensed treatment facility for composting. As of 2014, Styrofoam and Medium Density Fibreboards (MDF) are also recycled. Hazardous Waste Hazardous waste management is a significant parameter associated with the airport s operation. During 2014, 232.6 tonnes of hazardous waste were produced on the airport site, of which 27.8% was disposed of via Alternative Management Systems that include treatment, valorisation and/ or recycling, while the remaining 72.2% (e.g. waste from oil-water separators, waste and sludge from the IWTF) was transferred to licensed facilities either for treatment and valorisation or for temporary storage. Είδος Αποβλήτου Waste Type Απόβλητα Λιπαντικά Έλαια Used Oil & Lubricants Απόβλητα Συσκευασιών Λιπαντικών Packaging Containers from Oils & Lubricants Χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές και φορητές ηλεκτρικές στήλες Used Batteries Ηλεκτρονικά απόβλητα E-waste Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Alternative Management System Ποσότητα (τόνοι) Quantity (tonnes) CYTOP 23,2 ΚΕΠΕΔ 5,5 COMBATT, ΑΦΗΣ 15,1 Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. 20,8 24

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ / BIODIVERSITY 25

Ο ΔΑΑ εφαρμόζει στην περιοχή του αεροδρομίου ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσεων που στοχεύουν στην προστασία της Βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα: των ειδών φυτών και ζώων, των οικοσυστημάτων ή των ενδιαιτημάτων και των τοπίων. Οι βασικές δράσεις του ΔΑΑ για τη προστασία της Βιοποικιλότητας είναι: 1) Η δημιουργία ειδικής Ομάδας Παρακολούθησης της Πανίδας και της Χλωρίδας (ΟΠΠΧ) από ειδικούς με πανεπιστημιακά πτυχία σε επιστήμες του φυσικού περιβάλλοντος, με σκοπό το συντονισμό όλων των δράσεων για την προστασία της Βιοποικιλότητας. 2) Η σχεδίαση και εφαρμογή ενός Προγράμματος Βιοπαρακολούθησης με σκοπό να καταγράψει τα σημαντικότερα οικοσυστήματα στο αεροδρόμιο και στην ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων και τα συστατικά τους, δηλ. την πανίδα, τη χλωρίδα και τα ενδιαιτήματα, και ακολούθως να θεσπίσει και να εφαρμόσει μια μεθοδολογία παρακολούθησης και προστασίας της Βιοποικιλότητας. 3) Η σχεδίαση και εφαρμογή Προγράμματος Ελέγχου και Διαχείρισης της Πανίδας και κυρίως των πτηνών, προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι πρόσκρουσης τους σε αεροσκάφη, τόσο στο χώρο του αερολιμένα όσο και στην ευρύτερη περιοχή, με μεθόδους που δεν θα έχουν επίδραση στη Βιοποικιλότητα. 4) Η διαχείριση του τοπίου του αερολιμένα με βάση λειτουργικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους που θα συνεισφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερο τόσο στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξαιτίας της λειτουργίας του αερολιμένα και την προστασία της Βιοποικιλότητας, όσο και στη μείωση και τον έλεγχο AIA implements a comprehensive programme of actions aiming to protect Biodiversity at all levels: plant and animal species, ecosystems or habitats and the landscape. AIA s main actions for the protection of Biodiversity are the following: 1) The creation of a Wildlife Control Team (WCT) to monitor wildlife and flora, consisting of specialists with university degrees in Natural Sciences, and to coordinate all the actions related to the protection of Biodiversity. 2) The design and implementation of a Biomonitoring Programme with the aim of recording all the important ecosystems at the airport and in the surrounding Mesogeia area and their components, i.e. the fauna, the flora and the habitats, and to subsequently apply measures to protect Biodiversity. 3) The design and implementation of a Wildlife Hazard Control and Reduction Programme, especially for birds, in order to reduce the risk of strikes with aircraft, both at the airport and in its immediate vicinity, using methods that do not negatively impact Biodiversity. 4) The management of the airport's landscaping in accordance with operational and environmental criteria in order to reduce, where possible, the environmental impacts on Biodiversity due to airport operations and the risk of strikes with aircraft, the latter through the reduction and control of 26

της πανίδας για την αποφυγή προσκρούσεων σε αεροσκάφη. Σχετική με αυτή τη δράση είναι και η δημιουργία περιοχών αστικού πρασίνου στους γειτονικούς δήμους καθώς και η φύτευση δένδρων και θάμνων σε περιοχές γύρω από τον αερολιμένα. 5) Η προστασία και ανάδειξη του Υγροτόπου της Βραυρώνας και της Παράκτιας Θαλάσσιας Ζώνης, Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), εντεταγμένης στο Κοινοτικό Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, στο πλαίσιο της διατήρησης της Βιοποικιλότητας και της προστασίας και ανάδειξής της ως περιοχής με μοναδική οικολογική αξία και ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των Μεσογείων. 6) Η συνεχής υποστήριξη για τη διατήρηση των παραδοσιακών χρήσεων γης (π.χ. καλλιέργειες ελιάς και αμπελιού), καθώς και η παροχή συμβουλών προς τους δημόσιους φορείς για τις αλλαγές στις χρήσης γης στην περιοχή του αερολιμένα, ώστε να εξασφαλίζεται η αειφορία και οι συνθήκες διατήρησης της Βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα, ταυτόχρονα με την ασφάλεια των πτήσεων από συγκεντρώσεις πτηνών. Οι δράσεις του ΔΑΑ για την προστασία της Βιοποικιλότητας υλοποιούνται σε συνεργασία με Ελληνικά Πανεπιστήμια, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία (ΕΟΕ) και άλλες ΜΚΟ. Τέλος, οι δράσεις αυτές βρίσκουν ανταπόκριση και στην τοπική κοινωνία με ευρεία συμμετοχή των Δήμων, των τοπικών συλλόγων καθώς και των κατοίκων της περιοχής. Από τις παρατηρήσεις που έγιναν το 2014 δεν φαίνεται καμία σημαντική αλλαγή των οικοσυστημάτων από πλευράς ορνιθοπανίδας, βάση των καταγραφών που έγιναν από την ΟΠΠΧ στην περιοχή του αεροδρομίου. Ο αριθμός των ειδών πτηνών που έχουν καταγραφεί στο αεροδρόμιο ανήλθε στα 198 μέχρι το τέλος του 2014. Επειδή τα πτηνά βρίσκονται στις υψηλότερες βαθμίδες των τροφικών αλυσίδων, η μεγάλη αυτή ποικιλία ειδών δηλώνει την υγιή κατάσταση των οικοσυστημάτων. Έλεγχος και Μείωση Κινδύνου από την Πανίδα Για τη μείωση των κινδύνων από την πανίδα στο αεροδρόμιο χρησιμοποιούμε τόσο μακροπρόθεσμα (παθητικά) όσο και βραχυπρόθεσμα (ενεργητικά) μέτρα, τα οποία εντάσσονται στο Πρόγραμμα Ελέγχου και Μείωσης των Κινδύνων από την Πανίδα του ΔΑΑ. Το Πρόγραμμα συνάδει με τα πρότυπα και τις συνιστώμενες πρακτικές του ICAO και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές για τον έλεγχο της πανίδας και ελέγχεται τακτικά από ανεξάρτητους φορείς πιστοποίησης. Τα μακροπρόθεσμα μέτρα μειώνουν ή εξαλείφουν τους παράγοντες που προσελκύουν τα πτηνά στο αεροδρόμιο και περιλαμβάνουν: wildlife. This also includes the creation of urban green areas in the adjacent Municipalities as well as the plantation of trees and shrubs at specific areas around the airport. 5) The protection and promotion of the Vravrona Wetland and Coastal Marine Zone site, a Site of Community Importance (SCI) included in the Natura 2000 Network, with the objective of preserving and promoting the area as a site with unique value in terms of biodiversity and cultural heritage. 6) The support of traditional land uses (e.g. olive groves and vineyards) while providing recommendations to state authorities concerning changes in land use in the vicinity of the airport in order to promote sustainability and protect Biodiversity while continuing to ensure high levels of aviation safety. The actions of AIA aiming to protect Biodiversity are performed in cooperation with academic institutions, the Hellenic Ornithological Society (HOS) and other NGOs. Finally, these initiatives are welcomed by the local communities and are supported by the Municipalities, local associations and residents. The results of the biomonitoring programme in 2014 show no significant change in the status of the ecosystems of the studied area based on the recordings of the WCT at the airport. The number of bird species recorded at the airport reached 198 species by the end of 2014. Since birds reside at the higher levels of the food chain, such a broad diversity of species indicates the healthy status of the local ecosystems. Wildlife Hazard Control and Reduction For the reduction of the risk associated with wildlife strikes at the airport, long-term (passive) and short-term (active) methods are implemented in the context of AIA's Wildlife Hazard Control and Reduction Programme. The programme is compliant with the standards and recommendations of ICAO as well as the best international practices for wildlife control and is regularly audited by independent certification bodies. The long-term measures that reduce and/or eliminate the factors attracting wildlife to the airport include the following: The airport is designed not to attract wildlife, i.e. birds and other animals do not find food, water, nesting and roosting sites at the airport. Wildlife (mainly birds) at the airport and in its vicinity is studied continuously. 27

Σχεδιασμό του αεροδρομίου ώστε να μην προσελκύει είδη πανίδας, μειώνοντας τα διαθέσιμα τροφής και νερού, καθώς επίσης και τις θέσεις φωλεοποίησης και κουρνιάσματος. Συνεχή μελέτη των ειδών της πανίδας και των δραστηριοτήτων τους στο χώρο του αεροδρομίου και στις γειτονικές περιοχές. Προτάσεις που αφορούν στις αλλαγές χρήσεων γης εκτός αεροδρομίου αξιολογούνται ώστε να αποφευχθεί υποδομή που προσφέρει τροφή και νερό στα ζώα (π.χ. χώροι απόθεσης απορριμμάτων). Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στοχεύουν στην απομάκρυνση των ζώων (ιδιαίτερα πτηνά) από ευαίσθητες περιοχές του αεροδρομίου. Τα μέτρα αυτά προκαλούν προσωρινή πίεση και άγχος στα ζώα και περιλαμβάνουν: Βιο-ακουστικά: φυσικοί ήχοι όπως κραυγές πανικού ή συναγερμού, κραυγές αρπακτικών κ.λπ. Πυρο-ακουστικά: σύντομοι δυνατοί ήχοι (π.χ. εκρήξεις), είτε ηλεκτρονικοί είτε από όπλα (π.χ. πυροβολισμοί στον αέρα για εκφοβισμό). Proposals regarding changes in land use in the airport vicinity are evaluated to ensure that facilities that could provide wildlife with food and water (e.g. waste management facilities) are either avoided or managed properly where appropriate. The short-term measures that aim to disperse the wildlife (particularly birds) from sensitive areas of the airport by causing temporary distress include the following: Bio-acoustics: natural sounds like distress or alarm calls, calls of predators, etc. Pyro-acoustics: sharp, loud sounds (e.g. explosions) either electronic or from firearms (e.g. shotgun blanks, sound flares, etc.). In addition, a programme for trapping, ringing and releasing birds far away from the airport was initiated in 2009. During 2014, 59 Kestrels, 2 Buzzards and 7 Owls were trapped (using appropriate traps), transferred and released back to the wild in collaboration with the Association for the Protection and Welfare of Wildlife (ANIMA). In addition, 3 injured birds were collected and sent to ANIMA for treatment and rehabilitation. Επιπλέον, το 2009 ξεκίνησε ένα πρόγραμμα για την παγίδευση, δακτυλίωση και απελευθέρωση των πουλιών. Κατά τη διάρκεια του 2014 παγιδεύτηκαν 59 βραχοκιρκίνεζα, 2 γερακίνες και 7 κουκουβάγιες (με τη χρήση κατάλληλων παγίδων) και απελευθερώθηκαν άμεσα από το Σύλλογο Προστασίας & Περίθαλψης Άγριας Ζωής (ANIMA) σε περιοχές μακριά από το αεροδρόμιο. Τέλος, ευρέθησαν 3 τραυματισμένα πουλιά στο χώρο του αεροδρομίου, τα οποία στάλθηκαν άμεσα για περίθαλψη και επανένταξη στην ΑΝΙΜΑ. 28