ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Υφυπουργός ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΑΦΑΤΗ ΣTΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ (ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ) ΜΕ ΘΕΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΕ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΕΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2008 Είναι ιδιαίτερη χαρά για µένα να παραβρίσκοµαι σε µία τόσο ενδιαφέρουσα εκδήλωση του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος. Αξίζουν συγχαρητήρια στο Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕγια αυτήν του την πρωτοβουλία,η οποία επικεντρώνεται στην καρδιά του ζητήµατος της καινοτοµίας. Τις προηγούµενες ηµέρες στη Βουλή συζητήσαµε το νέο νοµοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για την έρευνα και την τεχνολογία. Εκεί είχα την ευκαιρία να αναφερθώ εκτενώς στη φιλοσοφία του κυβερνητικού σχεδιασµού στον τοµέα αυτόν.είχα την ευκαιρία να συζητήσω δηµόσια δύο πολύ σηµαντικές παραµέτρους της εποχής µας: >Πρώτον, την ταχεία εξάπλωση και πολλαπλασιασµό της γνώσης, η οποία εξελίσσεται ως ο πλέον ασφαλής δρόµος για την ευηµερία της κοινωνίας, και >δεύτερον, τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας που επανακαθορίζει ριζικά όλες τις µορφές της οικονοµικής δραστηριότητας, αλλά και την καθηµερινότητα όλων µας. Οι διαπιστώσεις αυτές αποτελούν απτές εξελίξεις, που προσδιορίζουν εκ νέου την οικονοµική και επιχειρηµατική δράση, τα συστατικά της ισόρροπης ανάπτυξης, τις συνθήκες και τα µέσα πολιτικής, που µας οδηγούν στην κοινωνική συνοχή και ισορροπία. Οι εξελίξεις στην πρώτη δεκαετία του 21 ου αιώνα, αποδεικνύουν ότι πλέον, ο ανθρώπινος παράγοντας νοµοτελειακά, κατακτά τη θέση του στο επίκεντρο της ανάπτυξης, της οικονοµικής και κοινωνικής προόδου. Μεσογείων 119, 101 92 Αθήνα Τηλ: 210-69.69.870-2 Fax: 210-69.69.701 E-Mail: yfyp@ypan.gr 1
Η φιλοσοφία αυτή χαρακτηρίζει την στρατηγική της Κυβέρνησης, που από την πρώτη στιγµή, πριν από 4 χρόνια, παρουσίασε τα σχέδιά της για ένα νέο µοντέλο οικονοµικής ανάπτυξης µε επίκεντρο τον άνθρωπο. Ειδικά στον τοµέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, το ανθρώπινο δυναµικό αποτελεί την κυρίαρχη αναπτυξιακή εισροή. Η νέα γνώση, οι ιδέες, η καινοτοµία, τα προϊόντα της ψηφιακής επανάστασης τροφοδοτούν τη νέα οικονοµία, καθοδηγούν το ψηφιακό επιχειρείν, δηµιουργούν µία νέα καθηµερινότητα για τους πολίτες. Έτσι, η ερευνητική δράση και η τεχνολογική ανάπτυξη καθίστανται καίριοι δείκτες ανάπτυξης για τις αγορές, αλλά πλέον και τις εθνικές οικονοµίες. υστυχώς στο τοµέα της έρευνας η Χώρα µας παρουσιάζει χρόνια υστέρηση. Βέβαια, η υστέρηση αυτή δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό προνόµιο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι επιστήµονες γνωρίζουν καλά το «ευρωπαϊκό παράδοξο», που περιγράφει µία οικονοµία, η οποία υπερτερεί εκείνης των Ηνωµένων Πολιτειών σε επιστηµονική παραγωγή, αλλά υστερεί ουσιαστικά σε ικανότητα εκµετάλλευσης των νέων γνώσεων. Η έλλειψη κοινοτικού διπλώµατος ευρεσιτεχνίας αποτελεί υπαρκτό πρόβληµα. Τα διπλώµατα δεν ισχύουν αυτοµάτως σε όλα τα κράτη-µέλη. Αυτό αποτελεί ένα ζήτηµα, το οποίο απασχολεί το σύνολο της ερευνητικής κοινότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη. ιεθνώς, οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Το παγκόσµιο σύστηµα πατεντών βρίσκεται σε έκρηξη.η Κίνα έχει ξεπεράσει την Ευρώπη. Πλέον, οι Κινέζοι δεν αντιγράφουν, παράγουν καινοτοµία. Στην Ελλάδα, παρουσιάζουµε αδυναµίες στον τοµέα στελέχωσης του ερευνητικού συστήµατος, ενώ τα προβλήµατα είναι ακόµη πιο έντονα σε ό,τι αφορά την προσαρµογή του εκπαιδευτικού συστήµατος στις ανάγκες της σύγχρονης οικονοµίας, της επιχειρηµατικότητας και των κοινωνικών εξελίξεων. Όµως, τα πράγµατα έχουν αρχίσει να αντιστρέφονται. Ύστερα από πολλά χρόνια αδράνειας, η σηµερινή Κυβέρνηση προωθεί σηµαντικές αλλαγές και µεταρρυθµίσεις και στον τοµέα αυτόν. Ήδη, η αναδιοργάνωση του Οργανισµού Βιοµηχανικής Ιδιοκτησίας, µε τη λειτουργία νέων υπηρεσιών, έχει φέρει θεαµατικά αποτελέσµατα. Επιτρέψτε µου µία σύγκριση: Στην τετραετία 2001-2004, οι καταθέσεις εθνικών διπλωµάτων ευρεσιτεχνίας µειώθηκαν κατά 16%.Στην περίοδο 2004-2007,η τάση αυτή αντιστράφηκε ραγδαία. Πετύχαµε αύξηση στις καταθέσεις διπλωµάτων ευρεσιτεχνίας πάνω από 50%. Σειρά δράσεων οδήγησαν στα θετικά αποτελέσµατα, όπως: Μεσογείων 119, 101 92 Αθήνα Τηλ: 210-69.69.870-2 Fax: 210-69.69.701 E-Mail: yfyp@ypan.gr 2
> Η λειτουργία νέων υπηρεσιών του ΟΒΙ, όπως η υπηρεσία µιας στάσης, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο 2006, και έχει ήδη εξυπηρετήσει 7.400 ενδιαφερόµενους, είτε µε φυσική παρουσία, είτε από απόσταση, ηλεκτρονικά. > Η καθιέρωση τακτικών επισκέψεων στελεχών του ΟΒΙ σε όλα τα Τεχνολογικά Πάρκα της Χώρας. Στόχος µας είναι να διαδοθεί η κουλτούρα της ευρεσιτεχνίας και η παροχή βοήθειας στους εφευρέτες. > Η συντόµευση του µέσου χρόνου έκδοσης διπλώµατος σε 13 µήνες, σε σύγκριση µε τα 3 χρόνια που είναι ο µέσος όρος του Ευρωπαϊκού Γραφείου. Τα αποτελέσµατα αυτά είναι ένα θετικό βήµα. Όµως, τα προβλήµατα είναι χρόνια, και διαρθρωτικού χαρακτήρα. Για παράδειγµα, σήµερα... > οι κύριοι φορείς εκτέλεσης της ερευνητικής δραστηριότητας είναι τα πανεπιστήµια µε 46% και τα δηµόσια ερευνητικά κέντρα µε 22%. Την ίδια στιγµή... > σε περίπου 4.000 εθνικούς τίτλους που έχει σε ισχύ ο ΟΒΙ, λιγότεροι από 200 προέρχονται από Πανεπιστήµια και Ερευνητικά Κέντρα...(!) Αντιλαµβάνεστε, κυρίες και κύριοι ότι, τα περιθώρια βελτίωσης είναι τεράστια. Γι αυτό και µε το νοµοσχέδιο για την έρευνα και την τεχνολογία, αποσκοπούµε σε συνολική αναµόρφωση του τοµέα, µε στόχο την πορεία προς τα εµπρός, την εξάλειψη της υστέρησής µας στον τοµέα παραγωγής καινοτοµίας. Στόχος µας είναι οι ελληνικές πατέντες να γίνουν περισσότερες και να βρουν τον δρόµο της κατοχύρωσης και αξιοποίησης στα παγκόσµια κέντρα οικονοµικής ανάπτυξης. Και αυτό, δεν µπορεί να επιτευχθεί, παρά µόνο... > µε την αναβάθµιση της έρευνας, > τον συντονισµό των ερευνητικών δραστηριοτήτων, > την προώθηση της αριστείας, > την καθιέρωση ενός συστήµατος αξιολόγησης των ερευνητικών έργων, > την ενδυνάµωση της διεθνούς παρουσίας της χώρας, > τη συνεργασία των ερευνητικών φορέων µε τα πανεπιστήµια και τις επιχειρήσεις, > την αύξηση της χρηµατοδότησης της βασικής έρευνας και την ορθολογικότερη διαχείρισή της. Μεσογείων 119, 101 92 Αθήνα Τηλ: 210-69.69.870-2 Fax: 210-69.69.701 E-Mail: yfyp@ypan.gr 3
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας έχει θέσει ως κύριο στόχο να αποκτήσει η Ευρώπη την πιο δυναµική και ανταγωνιστική οικονοµία, βασισµένη στη γνώση, ικανή για αειφόρο ανάπτυξη, µε περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και κοινωνική συνοχή. Η Ελλάδα ξεκίνησε από πολύ χαµηλά την υλοποίηση αυτών των στόχων και παρά τη µεγάλη πρόοδο που πετύχαµε στα προηγούµενα τέσσερα χρόνια, έχουµε µπροστά µας αρκετό και δύσκολο δρόµο να διανύσουµε. Έχουµε θέσει ως στόχο την αύξηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη στο 1,5% του Α.Ε.Π. Οι προτεραιότητές µας, η σηµασία την οποία αποδίδουµε στον τοµέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης έγιναν πράξη από την πρώτη στιγµή. Στα τελευταία στάδια του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης υποστηρίχθηκαν προγράµµατα ενθάρρυνσης της έρευνας και της διάδοσης της τεχνολογίας σε όλους τους τοµείς και ειδικά στις επιχειρήσεις. Παράλληλα, δηµιουργήθηκαν νέες ερευνητικές και τεχνολογικές υποδοµές, όπως στη Θεσσαλία, στη υτική Ελλάδα. ηµιουργήθηκε το κλάστερ µικροηλεκτρονικής και η ζώνη καινοτοµίας στη Θεσσαλονίκη, ενώ ταυτόχρονα τα περιφερειακά προγράµµατα χρηµατοδότησαν σηµαντικές δράσεις έρευνας και τεχνολογίας. Στο σηµείο αυτό, επιτρέψτε µου λίγα λόγια ειδικά για τη Θεσσαλονίκη. Η Ζώνη Καινοτοµίας Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα σηµαντικό έργο για τη πόλη Έναν θεσµό πνοής. Ένα αναπτυξιακό εγχείρηµα, που ενισχύει τους δεσµούς µεταξύ έρευνας και παραγωγής, θέτοντας, παράλληλα τις προϋποθέσεις για την δηµιουργία ευνοϊκού επενδυτικού και επιχειρηµατικού περιβάλλοντος. Η Ζώνη Καινοτοµίας Θεσσαλονίκης αποτελεί έναν νέο τύπο οικιστικού, καινοτοµικού µοντέλου, που στοχεύει στην προσέλευση νέων επενδύσεων, µε έµφαση σε επενδύσεις έντασης γνώσης, στην αξιοποίηση του επιστηµονικού δυναµικού της περιοχής, στη δηµιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των εργαζοµένων, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Η Ζώνη Καινοτοµίας, αποτελεί έναν από τους πυρήνες για ένα συνολικό σχέδιο προόδου για την πόλη, αυτό που αποκαλώ «έξυπνη Θεσσαλονίκη». Στην εποχή της νέας οικονοµίας, του διαδικτύου, των ψηφιακών στρατηγικών, η Θεσσαλονίκη µπορεί να προχωρήσει σε ρυθµό ψηφιακό, σε ρυθµό καινοτοµίας, στον ρυθµό του µέλλοντος. Η προώθηση της καινοτοµίας και της έρευνας, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η περιφερειακή ανάπτυξη και συνοχή, αποτελούν στρατηγικές επιλογές της Κυβέρνησης. Και τις επιλογές αυτές τις κάνουµε πράξη σε κάθε τοµέα του κυβερνητικού έργου. Μεσογείων 119, 101 92 Αθήνα Τηλ: 210-69.69.870-2 Fax: 210-69.69.701 E-Mail: yfyp@ypan.gr 4
Χαρακτηριστικό είναι ότι, για πρώτη φορά διαµορφώθηκε και κατατέθηκε στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης έρευνας, τεχνολογίας και καινοτοµίας. Σχέδιο το οποίο αποτελεί βασικό εργαλείο συντονισµού των δραστηριοτήτων του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς γύρω από τους κοινούς στόχους της προγραµµατικής περιόδου έως το 2013. Με όχηµα τη νέα γνώση, την έρευνα και την καινοτοµία, σχεδιάζουµε τις κατάλληλες προϋποθέσεις προκειµένου να είµαστε σε θέση να διεκδικήσουµε το δικό µας µερίδιο προόδου στη σύγχρονη διεθνή κοινότητα του µέλλοντος. Γι αυτό ας σταθούµε στο ύψος των περιστάσεων, ας αδράξουµε το µέλλον, σήµερα, τώρα, όλοι µαζί, µε συνεννόηση, συναίνεση, δηµιουργική συνεργασία. Ας ενώσουµε τις δυνάµεις µας για να ενισχύσουµε τις δυνατότητες της Χώρας, για νέες ιδέες, παραγωγή καινοτοµίας και γνώσης, πρωτοποριακή δράση στους τοµείς του µέλλοντος, ισόρροπη ανάπτυξη, πρόοδο και ευηµερία. Σας ευχαριστώ πολύ. Μεσογείων 119, 101 92 Αθήνα Τηλ: 210-69.69.870-2 Fax: 210-69.69.701 E-Mail: yfyp@ypan.gr 5