ΠΡΟΣΘΗΚΗ «1» ΣΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «ΣΤ» ΣΤΗΝ Φ. 900/1/26594/Σ. 130 ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΣΤΡΑΤΟΥ ΓΡ. ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΤΗΣΕΩΝ Ε ΑΦΟΥΣ/2 27 εκ 2005 ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΚΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕ ΑΦΙΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΚΣΚΑΦΩΝ 1. Γενικά Μέτρα Ασφαλείας α. Πριν από την έναρξη εργασιών εκσκαφών και κατά την διάρκεια τους, πρέπει να ερευνάται, η ύπαρξη και η θέση στο χώρο του εργοταξίου, δικτύων ηλεκτρικού ρεύµατος, τηλεφώνου, φωταερίου, ύδατος κλπ. και να γίνεται η κατά περίπτωση απαιτούµενη αποµόνωση ή µεταφορά τους. β. Οι εκσκαφές εκτελούνται µε µηχανικά µέσα, λαµβάνοντας µέτρα αντιστηρίξεως των πρανών της εκσκαφής, των γειτονικών οικοδοµών, των καταστρωµάτων οδών, που µελετώνται από Αξκό, ΕΑ ή Οπλίτη Πολιτικό Μηχανικό. γ. Όλα τα επισφαλή ή προεξέχοντα τµήµατα βράχων, λίθων ή χωµάτων, τα οποία µπορούν από τυχαία πτώση να προξενήσουν ατυχήµατα πρέπει να κατακρηµνίζoνται σύµφωνα µε το σχέδιο ασφαλείας και τις οδηγίες του επιβλέποντα, να µην επιτρέπεται δε η ανάληψη εργασίας πριν από τη βεβαίωση από τον επιβλέποντα µηχανικό ότι δεν υπάρχει κίνδυνος. δ. Για την αντιστήριξη οµόρων κτιρίων επιβάλλεται µεθοδική και τεχνική υποθεµελίωση στην απαιτούµενη έκταση και στo απαιτούµενo βάθoς. ε. Όταν πλησίον των εκσκαφών υπάρχουν µανδρότοιχοι, ιστοί, φανοστάτες, δένδρα και άλλα πακτωµένα εντός του εδάφους αντικείµενα, εφ όσον κλονισθούν από την εκσκαφή ή εφ όσον υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, πρέπει να αντιστηρίζονται µέχρι τέλους των εργασιών ή σε περίπτωση ανάγκης να κατεδαφίζονται ή αποµακρύνονται προσωρινά. στ. Κατά τη διάρκεια των εκσκαφών πρέπει να αποφεύγεται η συγκέντρωση των υλικών εκσκαφής, εργαλείων ή άλλων βαρών κοντά στα ανοίγµατα. Αυτά πρέπει να τοποθετούνται εκτός του εύρους κατακλίσεως του πιθανού πρίσµατος ολισθήσεως, ώστε να αποκλείεται κίνδυνος κατολισθήσεως ή καταρρεύσεώς των εντός του χώρου των εκσκαφών. ζ. Το πλάτος των κεκλιµένων επιπέδων κυκλοφορίας των φορτηγών αυτοκινήτων, εντός των χώρων εκσκαφών πρέπει να είναι τουλάχιστον
ΣΤ - 1-2 3,00 µέτρων. Η κλήση τους πρέπει να µην υπερβαίνει το 25%, αλλιώς πρέπει να ελέγχεται η ευστάθεια του πρίσµατος. Τα επίπεδα αυτά πρέπει να είναι ανθεκτικά. 2. Μέτρα Ασφαλείας κατά την Εκσκαφή Θεµελίων και Τάφρων ( ΥΕΟ) α. Κατά την εκσκαφή θεµελίων, τάφρων ή ορυγµάτων επιµήκων ή µεµονωµένων, η αντιστήριξη για βάθη µεγαλύτερα των 2µ ή πλάτους του 1µ είναι υποχρεωτική. Η αντιστήριξη εκσκαφής σε βράχο και σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες η ισορροπία των πρανών εκσκαφής έχει εξασφαλισθεί µε κατάλληλες κλίσεις παραλείπεται. Η αντιστήριξη γίνεται παράλληλα µε τη πρόοδο των εργασιών και εάν υπάρχει ανάγκη µε κατάλληλες µεθόδους ή µε µηχανικά µέσα από απόσταση, χωρίς την είσοδο του προσωπικού στην εκσκαφή. β. Απαγορεύεται η κάθοδος προσωπικού στην εκσκαφή, πριν τη λήψη των αναγκαίων µέτρων ασφαλείας πλην εκείνου, το οποίο είναι επιφορτισµένο για τη λήψη των µέτρων αυτών. γ. Για την παρεµπόδιση πτώσεως υλικών, εργαλείων και αντικειµένων πάσης φύσεως στην εκσκαφή πρέπει τα χείλη της εκσκαφής να περιβάλλονται από κράσπεδα ύψους τουλάχιστον 0,15µ, η δε επένδυση της τάφρου, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες υφίσταται τέτοια επένδυση, να εξέχει της επιφάνειας του εδάφους τουλάχιστον 0,15µ. δ. Όταν µελετάται η αντιστήριξη πρανών µιας εκσκαφής, πρέπει να λαµβάνονται υπ όψη εκτός από τις επικρατούσες συνθήκες και τα ακόλουθα: (1) Πιθανότητα αυξήσεως της ωθήσεως των γαιών, λόγω εποχιακού ή άλλου εµποτισµού των. (2) ονήσεις λόγω διελεύσεως βαρέων οχηµάτων. (3) Χρήση εκρηκτικών σε γειτονικές εκσκαφές. (4) Πιθανότητα αυξήσεως των ωθήσεων λόγω αποθέσεως, κοντά στο άνοιγµα, υλικών εκσκαφής, µηχανηµάτων κλπ. (5) Ερπυστική παραµόρφωση του εδάφους. (6) Αποσάθρωση λόγω επαφής µε την ατµόσφαιρα. ε. Η αντιστήριξη σε εκσκαφές τάφρων µεγάλου µήκους, όπως π.χ. για τοποθέτηση αγωγών ηλεκτρικού ρεύµατος, ύδατος, τηλεφώνου, ΥΕΟ κλπ. πραγµατοποιείται σύµφωνα µε τα καθοριζόµενα στη παρούσα. Τα προϊόντα εκσκαφής τοποθετούνται σε απόσταση τουλάχιστον 0,60 του µέτρου από το χείλος του ορύγµατος. Στις εκσκαφές σε οδούς και συναφείς κοινοχρήστους χώρους, λαµβάνονται κατά περίπτωση και τα αντίστοιχα µέτρα ασφαλείας, τα οποία προβλέπονται από τις διατάξεις του «Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας» Κ.Ο.Κ. στ. Για την ασφαλή διεξαγωγή εργασιών εντός τάφρων, πρέπει να αφήνονται σε ενδεδειγµένες θέσεις στερεές διαβάσεις ή να κατασκευάζονται ανθεκτικά γεφυρώµατα, για την διέλευση διαβατών και οχηµάτων στις δύο πλευρές των οποίων πρέπει να υπάρχουν κιγκλιδώµατα.
ΣΤ - 1-3 ζ. Τα πρανή ορυγµάτων ή και οι αντιστηρίξεις τους επιθεωρούνται από Αξκό, ΕΑ ή Οπλίτη Πολιτικό Μηχανικό, ως ακολούθως: (1) Καθηµερινά και πριν από την έναρξη των εργασιών ως εξής : (α) Εντός εκσκαφών βάθους πλέον του 1,5µ (β) Στο άκρο τάφρου βάθους άνω των τριών (3,00) µέτρων. (γ) Στο πυθµένα και τις παρειές κάθε φρεατίου. (δ) Μετά την εκτέλεση ανατινάξεων. (ε) Μετά την εµφάνιση ζηµιών σε αντιστηρίξεις, ξυλοδεσιές, πασσαλοφράγµατα ή µετά από καταπτώσεις πρανών. (στ) Πριν την επανάληψη εργασιών, που διεκόπησαν λόγω θεοµηνίας ή παγετού. η. Εφ όσον πρόκειται περί εκσκαφής φρεάτων σε µαλακά εδάφη, ελώδη ή υποχωρούντα και εν γένει για εργασίες σε επικίνδυνες θέσεις (π.χ. γέφυρες, φρέατα, εκσκαφές σε ελώδη ή υποχωρούντα εδάφη) πρέπει το προσωπικό να είναι προσδεδεµένο, από σταθερό σηµείο, ασφαλώς, µέσω ζώνης ασφαλείας κατάλληλης διάταξης, ώστε να ανασύρεται αµέσως σε περίπτωση κινδύνου. Στις παραπάνω περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χρήση προσωρινής αντιστηρίξεως. θ. Οι παρειές των φρεάτων καλύπτονται, ανεξαρτήτως της φύσεως του εδάφους, µε κατάλληλο προκατασκευασµένο κλωβό αντιστηρίξεως. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΤΕ ΑΦΙΣΕΩΝ 3. Γενικά Μέτρα Ασφαλείας α. Πριν από την έναρξη των εργασιών της κατεδάφισης ενός έργου, πρέπει να λαµβάνονται υπ όψη η αντοχή και η ευστάθεια κάθε τµήµατος του και ιδιαιτέρα των δαπέδων, προκειµένου να γίνουν οι αναγκαίες αντιστηρίξεις και υποστηρίξεις. β. Ένα άτοµο επιφορτίζεται µε εργασία κατεδαφίσεως όταν είναι κατάλληλο για την εργασία αύτη και έχει επαρκή γνώση και εµπειρία. γ. Πριν από τις κύριες εργασίες κατεδαφίσεως, αφαιρούνται υλικά και τµήµατα τα οποία µπορεί να θρυµµατιστούν και να εκτοξευθούν, όπως π.χ. υαλοπίνακες, κιγκλιδώµατα κλπ. δ. Οι κατεδαφίσεις εκτελούνται µε τη χρήση ικριωµάτων και εργαλείων χειρός ή µε µηχανικά µέσα. ε. Η κατεδάφιση εκτελείται εκ των άνω προς τα κάτω και από ύψος όχι µεγαλύτερο του 1,50µ πάνω από το εκάστοτε δάπεδο εργασίας, και προκειµένου περί δαπέδου ικριώµατος µέχρι ύψους 0,50µ.
ΣΤ - 1-4 στ. Το προσωπικό απαγορεύεται να απασχολείται σε διαφορετικά καθ ύψος επίπεδα (ο ένας πάνω από τον άλλο). ζ. Όταν, κατά τη διάρκεια κατεδαφίσεως τµήµατος έργου, παρά τα αρχικώς ληφθέντα µέτρα πιθανολογηθεί ότι τα παραµένοντα στοιχεία, τµήµατα ή γειτονικά έργα έχουν αµφίβολη ισορροπία, πρέπει να λαµβάνονται µέτρα για τη προστασία από οιονδήποτε κίνδυνο ξαφνικής καταρρεύσεως. η. Για την ασφαλή πραγµατοποίηση των εργασιών κατεδαφίσεως, πρέπει: (1) Εφ όσον η εργασία απαιτεί τη χρησιµοποίηση µέχρι 5 ατόµων, να υπάρχει επικεφαλής αποκλειστικά για την επίβλεψη τους. Έκαστος επικεφαλής να επιβλέπει το πολύ 5 άτοµα. (2) Τα ανοίγµατα προς το κενό, ακόµη και προς το εσωτερικό της οικοδοµής, να φράσσονται προσωρινώς αλλά κατά τρόπον ασφαλή, αµέσως µετά την αφαίρεση των θυρών, κιγκλιδωµάτων κ.ά. (3) Οι µόνιµες κλίµακες (σκάλες) να διατηρούνται κατά το δυνατό, για την εξυπηρέτηση του προσωπικού. Μετά την αφαίρεση των µονίµων κιγκλιδωµάτων τους, τοποθετούνται προς την πλευρά του κενού προσωρινά κιγκλιδώµατα επαρκούς αντοχής. (4) Προς αποφυγή της υπερφορτώσεως των δαπέδων κατά την διάρκεια κατεδαφίσεως, να διανοίγονται εκ των προτέρων στα δάπεδα οπές (τρύπες) επιφανείας µέχρι 1,00τµ για την αποµάκρυνση των προϊόντων της κατεδαφίσεως. Η εργασία διανοίξεώς των οπών αρχίζει απ τον ανώτατο όροφο και προχωρεί διαδοχικά προς τους κατωτέρους ορόφους. (5) Τα ανοίγµατα για την αποµάκρυνση υλικών κατεδαφίσεως επιτρέπεται να αποκαλύπτονται µόνον κατά τη διάρκεια της εργασίας αποµάκρυνσης. Σε ορόφους ή θέσεις µε ανοίγµατα µη φραγµένα ή περιφραγµένα, πρέπει να αποκλείεται η προσπέλαση µε κατάλληλα προστατευτικά µέσα. (6) Όταν προκαλείται πτώσης υλικών, οι σχετικοί χώροι πτώσεως τους, εσωτερικώς ή εξωτερικώς του κτιρίου, να καθορίζονται προσεκτικός και να εξασφαλίζεται η απαγόρευση διελεύσεως ή παραµονής σ αυτούς, προσωπικού ή επισκεπτών. Οι θέσεις πτώσεως, να εξασφαλίζονται έναντι προσπελάσεως µε κατάλληλα προσωρινά εµπόδια και ταυτόχρονα έναντι προσεγγίσεως προσωπικού µε τη τοποθέτηση φύλακα. 4. Κατεδάφιση Ειδικών Έργων ή Στοιχείων Έργων α. Η κατεδάφιση έργων από οπλισµένο ή προεντεταµένο σκυρόδεµα, έργων µεταλλικού σκελετού, θολωτών ή αψιδωτών κατασκευών να γίνεται µόνο µε επίβλεψη από Αξκό, ΕΑ ή Οπλίτη Πολιτικό Μηχανικό µε επαρκή πείρα της ειδικής τεχνικής, η οποία πρέπει να εφαρµοσθεί για την κατεδάφιση τέτοιων έργων. Η κατεδάφιση των προεντεταµένων έργων απαιτεί ειδική µελέτη ως προς την διαδικασία και την σειρά κατεδαφίσεως. β. Απαγορεύεται η αποκοπή στοιχείων εδράσεως κατά την διάρκεια εργασιών κατεδαφίσεως.
ΣΤ - 1-5 γ. Οι προς κατεδάφιση τοίχοι πρέπει προ οιασδήποτε άλλης εργασίας να απαλλάσσονται από εξέχοντα τεµάχια ξύλου ή σιδήρου, τα οποία δεν συγκρατούνται καλά ή εξέχουν περισσότερο των 2,00µ. Η κατεδάφιση και αφαίρεση στοιχείων, τα οποία παρουσιάζουν ελαστικότητα ή ευρίσκονται σε κατάσταση εντάσεως οπότε και ένα πλήγµα µπορεί να προκαλέσει θραύση αυτών ή στοιχείων των οποίων η ξαφνική απελευθέρωση ή µετατόπιση είναι δυνατόν να έχει σοβαρές συνέπειες στην ευστάθεια του συνόλου ή τµήµατος της κατασκευής, θα επιχειρείται µόνον σύµφωνα µε τις οδηγίες προσώπου που έχει επαρκή εµπειρία της εκάστοτε ειδικής τεχνικής. δ. Εξωτερικοί εξώστες, µαρκίζες κ.τ.λ. υποστηρίζονται κατά τη διάρκεια κατεδαφίσεως των τµηµάτων από τα οποία φέρονται, αφαιρούνται δε και µεταφέρονται µε µηχανικά µέσα. ε. Κατά την κατεδάφιση επιβάλλεται διαβροχή των κατεδαφιζοµένων τµηµάτων µε άφθονο νερό, προς αποφυγή δηµιουργίας σκόνης. Για τη καθαίρεση στρώσεων οι οποίες περιέχουν εκτοξευτό ελαφροκονίαµα αµιάντου, αύτες θα διαβρέχονται καλώς δύο ηµέρες πρίν την αποξήλωση τους και τουλάχιστον δύο φορές την ηµέρα. Το κονίαµα αυτό θα αποµακρύνεται προ της κατεδαφίσεως του κτιρίου. Η αποµάκρυνση του, θα γίνεται µε απόξεση σπάτουλας στερεωµένης σε χειρολαβή µήκους άνω του 1,00 µ, µε ταυτόχρονη διαβροχή. Το προσωπικό να φορεί προσωπίδα, έναντι σκόνης. Τα προϊόντα καθαιρέσεως, θα συγκεντρώνονται σε σάκκους στεγανούς και πριν ξηραθούν, θα προσδένονται επιµελώς και θα απορρίπτονται σε χώρους όπου θα γίνεται τελική ταφή τούτων. Τυχαία απόρριψη των προϊόντων αυτών απαγορεύεται. Μέσων 5. Κατεδάφιση µε Χρήση Βοηθητικών Κατασκευών ή Μηχανικών α. Για κατεδάφιση µε εργαλεία χειρός κατακορύφων στοιχείων ελευθέρου ύψους άνω 4,00µ απαιτείται χρήση σταθερού µεταλλικού ικριώµατος και δεν θα χρησιµοποιηθούν ως δάπεδα εργασίας κατεδαφιστέα στοιχεία. β. Για κατεδάφιση δοκών και παρεµφερών οριζοντίων στοιχείων ανεξαρτήτως ύψους επιβάλλεται η κατασκευή σταθερού ικριώµατος. γ. Τα χρησιµοποιούµενα ικριώµατα για τη κατεδάφιση οριζοντίων ή κατακορύφων στοιχείων κατασκευάζονται στο εξωτερικό περίγραµµα του στοιχείου και είναι ανεξαρτήτου φορέως. Προκειµένου περί κατεδαφίσεως εξωτερικών τοίχων το ικρίωµα κατασκευάζεται στο εξωτερικό περίγραµµα της οικοδοµής και επιτρέπει την χρήση αλλεπάλληλων καθ ύψος δαπέδων εργασίας. δ. Σε κατεδαφίσεις µε µηχανικά µέσα, οι εργασίες πραγµατοποιούνται δι έλξεως, κρούσεως, ή ωθήσεως, χρησιµοποιουµένων κάθε φορά καταλλήλων µηχανηµάτων και διατάξεων. ε. Όταν η κατεδάφιση τοίχου ή άλλου στοιχείου επιχειρείται δι έλξεως µέσω συρµατοσχοίνων, σχοινίων ή άλλων µέσων, η περιοχή εις την οποίαν