ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ενημερωτικό Δελτίο E-News Letter Τεύχος 35ο 28/4-4/5/2012 Παρασκευή 4/5/2012 Εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο της Αρμενίας το 2011. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 4% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 408 εκ. δολ. διατηρώντας το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας στο ύψος των 195.4 εκ. δολ. και διευρύνοντάς το κατά 1.8% σε σχέση με το 2010. Ο συνολικός όγκος εμπορίου το 2010 έφτασε 4.7 δις δολ. ανακάμπτοντας μετά την πτώση 26.5% το 2009 ένεκα της ύφεσης αλλά απέχοντας από το ιστορικό υψηλό του 2008 που ήταν 5.48 δις δολ. Η διεύρυνση βέβαια του όγκου εμπορίου από το 2005 και κατόπιν οφείλεται στη σημαντική αύξηση των εισαγωγών η οποία το 2007 έφτασε και το 47% για να γνωρίσει σημαντική πτώση το 2009 που κυμάνθηκε στο 25%. Το 2011 ο συνολικός όγκος εμπορίου ανήλθε στα 5.48 δις δολ. καταγράφοντας αύξηση 12.6%. Οι εξαγωγές το 2011 αυξήθηκαν κατά 21.6% (συνολικό ύψος 1.3 δις δολ.) και οι εισαγωγές παρομοίως κατά 9.6% (συνολικό ύψος 4.1 δις δολ.). Το εμπορικό ισοζύγιο εξακολουθεί να είναι αρνητικό, ωστόσο η διεύρυνσή του παρουσίασε αυξητική τάση, καθώς καταγράφηκε στο ποσοστό 4.2% το 2011, ενώ το 2010 είχε αυξηθεί 3.57%. Το εξαγωγικό εμπόριο της Αρμενίας, όπως καταγράφεται στα στοιχεία για το 2011, κατευθύνεται κατά 22% στις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ), 52% προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και τα υπόλοιπα ποσοστά μερίζονται σε λοιπές χώρες με σημαντικότερο εκείνο των ΗΠΑ που έφτασε το 9% την περασμένη χρονιά (ο συνολικός όγκος εμπορίου με ΗΠΑ ανήλθε στα 200 εκ. δολ.). Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό η διάρθρωση αυτή οφείλεται εν πολλοίς στην κυρίαρχη θέση της Ρωσίας (χώρα μέλος ΚΑΚ) γενικότερα στις εμπορικές σχέσεις της Αρμενίας. Η εγγύτητα της απόστασης και οι ειδικές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία αποτυπώνονται εύλογα τόσο στα στοιχεία των εισαγωγών, όσο και σε εκείνα των εξαγωγών. συν. σελ. 5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο Αρμενίας το 2011 Χαμηλός πληθωρισμός και αυξημένες τιμές στην μη ανταγωνιστική αγορά της Αρμενίας. σελ. 1 σελ.2
σελ. 2 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Χαμηλός πληθωρισμός αλλά αυξημένες τιμές. Τα στοιχεία σε ετήσια βάση για τον δείκτη τιμών καταναλωτή καταγράφουν αύξηση 5,7% τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, όμως οι πραγματικές τιμές αυξήθηκαν κατά 20% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2011. Αξιοσημείωτο είναι ότι η διαφορά μεταξύ του 5,7% ως πραγματικού δείκτη τιμών καταναλωτή και το 4% ± 1,5% ως προβλεπόμενος ρυθμός πληθωρισμού που επιτάσσει ο προϋπολογισμός τόσο του 2011 όσο και του 2012 δεν καταγράφεται ως σημαίνουσα απόκλιση. Ωστόσο οι καταναλωτικές οργανώσεις εκτιμούν ότι οι τιμές που καταγράφονται στην αγορά είναι σαφώς υψηλότερες και πλήττουν τα χαμηλότερα εισοδήματα. Η τιμή της ζάχαρης εκτινάχθηκε κατά 40,9% τον Μάρτιο του 2012, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα ένα χρόνο πριν, η τιμή του βουτύρου αυξήθηκε κατά 22,24%, το τυρί και λαχανικά οι τιμές αυξήθηκαν 19,6% και 19,2% αντίστοιχα και το βόειο κρέας και τα αυγά αυξήθηκαν 18,9% και 13,9%, ενώ ο ονομαστικός μισθός αυξήθηκε μόνο κατά 6,7%. Οι ειδικοί λένε ότι τα αίτια της ανόδου των τιμών είναι διαφορετικά για κάθε περίπτωση. Οι μεταβιβάσεις εμβασμάτων που προέρχονται από το εξωτερικό επηρεάζουν τη διαμόρφωση των τιμών, καθώς δημιουργούν συνθήκες αυξημένης προσφοράς χρήματος στην αγορά (λανθάνουσας ρευστότητας) στο βαθμό που τα πιστωτικά ιδρύματα δεν απορροφούν τα εμβάσματα μικρών ποσών. Ε- πίσης το υψηλό ποσοστό διαμόρφωσης μονοπωλιακών συνθηκών στην αγορά βασικών προϊόντων συμβάλει αυτονοήτως στην παράδοξη αύξηση των τιμών υπό τις παρούσες συνθήκες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο οι τιμές λιανικής ανεβαίνουν όταν οι διεθνείς τιμές αυξάνονται, αλλά παραμένουν αμετάβλητες, όταν παρουσιάζεται πτωτική τάση στο εξωτερικό. Η ολιγαρχική νοοτροπία των οικονομικών παραγόντων, αλλά και η ανεπάρκεια των κυβερνητικών αρχών οδηγεί τις τιμές, σε παράδοξη πορεία, καθώς είναι γνωστό ότι μια τέτοια αύξηση των τιμών επιφέρει δημόσια δυσαρέσκεια, η οποία, ωστόσο δεν διαρκεί και υποχωρεί σχετικά σύντομα με τα δεδομένα των δυτικών κοινωνιών. Καθώς δε διανύεται προεκλογική περίοδος στην Αρμενία θα αναμένονταν συγκράτηση των τιμών, κάτι που όμως δεν συνέβη συν. σελ. 3
Τεύχος 35ο 28/4-4/5/2012 σελ. 3 συν. από σελ. 2 Οι προβλέψεις ανεξάρτητων οργανισμών θεωρούν ότι μέχρι το καλοκαίρι θα υπάρξει αύξηση τουλάχιστον 10% στις τιμές βασικών αγαθών. Το Υπ. Οικονομικών είναι πιο αισιόδοξο και δεν την υπολογίζει παραπάνω από 2%. Ο κ. Gagik Minasyan, πρόεδρος της Επιτροπής Χρηματοδοτήσεων και Δημοσιονομικών της Εθνοσυνέλευσης δήλωσε σχετικά ότι για να διαμορφωθεί ξεκάθαρη εικόνα για τις τιμές των προϊόντων και την διακριτή συμπεριφορά τους, είναι απαραίτητο να καταγραφεί το επίπεδο της μονοπώλησης των συγκεκριμένων αγορών, αλλά και να εντοπίσει τη συμπεριφορά των τιμών των εμπορευμάτων στις χώρες προέλευσης. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Αντιμονοπωλιακής Επιτροπής της Αρμενίας, η μονοπώληση στην αγορά ζάχαρης της χώρας ανήλθε σε 99,9% το 2011 (επικράτηση μιας εταιρείας). Ο δείκτης Mundi έδειξε ότι η τιμή της ζάχαρης έπεσε 2,37% στις παγκόσμιες αγορές το 2011, ενώ στην Αρμενία αυξήθηκε κατά 10,9%. Οι εμπειρογνώμονες των διεθνών οργανισμών εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι μεταρρυθμίσεις που συνεπάγονται δημιουργία θεσμικών οργάνων αποτροπής δημιουργίας αυθαίρετων συνθηκών για λειτουργία οικονομικών μονάδων που αποδιαρθρώνουν τους κανόνες ανταγωνισμού με την διασφάλιση τόσο της απορρόφησης των ξένων εισοδημάτων (εμβασμάτων) του πληθυσμού θα μπορούσε να αποτρέψει σταθερά την αύξηση των τιμών. Ωστόσο, είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο αριθμός των φτωχών ανθρώπων συνεχίσει να α- νεβαίνει στην Αρμενία και ανάμεσα στα αγαθά που παρουσιάζουν αυξανόμενες τιμές περιλαμβάνονται και βασικά προϊόντα γεγονός που όλοι οι πολιτικοί στην προεκλογική περίοδο που διανύει η Αρμενία, τόνισαν ότι αποτελεί κίνδυνο για το επίπεδο διαβίωσης. Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές εκθέσεις, η εξαθλίωση αυξήθηκε από 8,2% το 2008 σε 35,8% το 2010. Οι εξαιρετικά φτωχοί άνθρωποι αποτέλεσαν το 3% (1,4% αύξηση) και οι πολύ φτωχοί έφτασαν το 21,3% (8,7% αύξηση) του πληθυσμού της χώρας το 2011. Βέβαια η κυβέρνηση θεωρεί ότι τα στοιχεία αυτά δεν είναι ακριβή και ότι σε κάθε περίπτωση σήμερα ο πληθυσμός έχει πρόσβαση σε όλα τα αγαθά σε ποσοστό τριπλάσιο σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία. Η έλλειψη στατιστικών στοιχείων για τις προτιμήσεις μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών κατηγοριών των καταναλωτών και του όγκου των προϊόντων που καταναλώνονται καθιστά δύσκολο να προβεί κανείς σε ακριβή υπολογισμό, αλλά μπορεί εύκολα να υποθέσει ότι άτομα με χαμηλό εισόδημα στη χώρα δεν μπορούν να αγοράσουν όλα τα 470 προϊόντα και υπηρεσίες που συναποτελούν το επίσημο καλάθι που διαμορφώνει τον δείκτη τιμών καταναλωτή. Οι φτωχοί στην Αρμενία μπορούν να αντέξουν οικονομικά μόνο μερικές ζωτικής σημασίας αγαθά.
σελ. 4 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Πρεσβεία Ερεβάν Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων 6, Demirchian str. 0002, Yerevan Τηλέφωνο : (+37410) 530051, 530446, fax : (+37410) 530449 e-mail : ecocom-yerevan@mfa.gr www.agora.mfa.gr/am54 Το Γραφείο ΟΕΥ Ερεβάν είναι στη διάθεση των επιχειρήσεων που επιθυμούν να αναζητήσουν την προώθηση των προϊόντων τους στην αναπτυσσόμενη αγορά της Αρμενίας. Παρακαλούμε να μας αποστείλετε σχετικώς αιτήματα και παρατηρήσεις σας. συν. από σελ. 3 Είναι σαφές ότι οι τιμές για την κατηγορία αυτή των ανθρώπων αυξήθηκε πολλές φορές, όχι μόνο το 5,7% που ανέφερε η στατιστική υπηρεσία. Σύμφωνα με ανεξάρτητη έρευνα 1000 ατόμων (χωρίς να θεωρείται κατά πάντα αξιόπιστη) το 5% των ερωτηθέντων προέβλεψε ότι η αύξηση των τιμών θα φθάσει το 20% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, το 53% των ερωτηθέντων πίστευαν ότι ο μέσος ετήσιος δείκτης τιμών καταναλωτή θα είναι μεταξύ 10% και 15% κατά το τρέχον χρόνια, το 29% των ερωτηθέντων πίστευε ότι η άνοδος των τιμών θα είναι μεταξύ 5% και 10% ενώ 7% ήταν πιο αισιόδοξοι ότι η αύξηση θα περιοριστεί στο 5%. Οι προσδοκίες των καταναλωτών είναι σημαντικές και ενδεικτικές των εξελίξεων που αναμένονται στην εγχώρια αγορά το τρέχον έτος και ενδεικτικές της ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών στην πορεία της οικονομίας.
σελ. 5 Τεύχος 35ο 28/4-4/5/2012 συν. από σελ. 1 Οι εξαγωγές της Αρμενίας στηρίζονται σε προϊόντα που δεν έχουν ευρύ ανταγωνισμό, διαμάντια και πολύτιμοι λίθοι (εξαγωγές κυρίως στη Ρωσία ένεκα συμφωνιών επανεισαγωγής κατόπιν τελειοποίησης και επανεπεξεργασίας), υπέστησαν σημαντική μείωση το 2009, εν μέσω της παγκόσμιας ύφεσης, καθώς μειώθηκε η ζήτησή τους, που αφορά υψηλές εισοδηματικές ομάδες. Το 2011 η αύξηση του συγκεκριμένου κλάδου εξαγωγών ήταν 52%. Το 2011 οι αρμενικές επιχειρήσεις επεξεργασίας πολυτίμων λίθων, αγόρασαν ακατέργαστα διαμάντια αξίας 43 εκ. δολ. από την ρωσική εταιρεία ALROSA, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών της Αρμενίας. Η αντίστοιχη πρόβλεψη για το 2012 είναι $ 50 εκατ. ευρώ., ενώ το 2010 αγοράστηκαν ακατέργαστα διαμάντια αξίας 25 εκ. δολ. Δεδομένου ότι τα υπόλοιπα εξαγωγικά προϊόντα αφορούν τον αγροτικό τομέα η επίδραση της οικονομικής κρίσης δεν τα επηρρέασε σημαντικά. Οι εξαγωγές της Αρμενίας στον κλάδο των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 13% με σημαντικότερους προορισμούς την Ρωσία, Ιράν και Βουλγαρία. Τα κυριότερα προϊόντα που εξήχθησαν ήταν γαλακτοκομικά προϊόντα, κονιάκ, κονσερβαρισμένα φρούτα και λαχανικά και χυμοί. Αναφορικά με τις εισαγωγές στην Αρμενία, το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχει η Ρωσία με 19% και ακολουθούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με 11% (επιχειρήσεις κυρίως αμερικανικών συμφερόντων εξάγουν τρόφιμα και λοιπά προϊόντα λιανικής), Γεωργία 7%, Ουκρανία 6%, Κίνα 6%, Γερμανία 5%, Ιταλία 4%, Τουρκία 6% (με υπαρκτό το προαναφερθέν θέμα των κλειστών συνόρων), ΗΠΑ 4%, Ιταλία 4%, Βουλγαρία 1%, Γαλλία 2%, και αρκετές χώρες με μερίδιο 1% ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Κύρια παράμετρος που πρέπει να συγκρατηθεί είναι ότι οι μεγάλοι εισαγωγείς στην Αρμενία είναι χώρες που η γεωγραφική τους απόσταση από την Αρμενία δεν είναι μικρότερη της Ελλάδος (ακόμα και οι εξαγωγές της Ρωσίας πρέπει να διανύσουν άνω των 600 km απόσταση με σιδηροδρομική γραμμή και μάλιστα μέσω της μη διακείμενης φιλικά Γεωργίας).