Αστικό Δίκτυο Επιταχυνσιογράφων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Πάτρας Χαρακτηριστικά Δικτύου και Ανάλυση Καταγραφών

Αστικό Δίκτυο Επιταχυνσιογράφων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Πάτρας Χαρακτηριστικά Δικτύου και Ανάλυση Καταγραφών Urban Accelerograph Network in the City of Patras, Greece - Network Characteristics and Analyses of Earthquake Recordings ΜΠΑΤΙΛΑΣ, Α.Β. ΠΕΛΕΚΗΣ, Π.Κ. ΒΛΑΧΑΚΗΣ, Β.Σ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, Γ.Α. Πολιτικός Μηχανικός, Διδακτορικός Φοιτητής, Π.Π. Πολιτικός Μηχανικός, Αναπληρωτής Καθηγητής, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε Πολιτικός Μηχανικός, Διδακτορικός Φοιτητής, Π.Π. Πολιτικός Μηχανικός, Καθηγητής, Π.Π. ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Το αστικό δίκτυο επιταχυνσιογράφων της Πάτρας (UPAN) περιλαμβάνει 8 εγκατεστημένους (και 4 υπό εγκατάσταση) επιταχυνσιογράφους, ελεύθερου πεδίου καθώς και μία κατακόρυφη διάταξη (downhole array) βάθους 70m. Από την μέχρι σήμερα λειτουργία του δικτύου (έναρξη λειτουργίας 2006) έχουν συγκεντρωθεί περισσότερες από 320 σεισμικές καταγραφές γεγονότων ποικίλου μεγέθους, απόστασης και αζιμούθιου επικέντρου. Η ανάλυση των δεδομένων, στο παρόν άρθρο, επικεντρώνεται στην επιρροή των τοπικών εδαφικών συνθηκών αξιοποιώντας τη μέθοδο φασματικού λόγου H/V για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών απόκρισης στην έκταση του πολεοδομικού συγκροτήματος. ABSTRACT : The University of Patras Urban Accelerograph Network (UPAN) consists of 8 installed (and 4 under installation) free-field instruments as well as a downhole array to a depth of -70m. The operation of the network started in 2006 and at present more than 320 earthquake records are presently available with varying magnitudes, distances and azimuth of epicenters. The present paper focuses on estimating spectral ratio (H/V) of earthquake recordings for studying local site effects in the area of Patras. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η δημιουργία πυκνών δικτύων επιταχυνσιογράφων σε περιοχές με έντονη σεισμική δραστηριότητα επιτρέπει τη συλλογή πολύτιμων στοιχείων για την πειραματική (δηλ. ενόργανη) μελέτη της διαφοροποίησης της επιφανειακής σεισμικής κίνησης ως αποτέλεσμα των διαφορετικών συνθηκών (Aldea et al., 2006; Berrill et al., 2011). Στην περίπτωση των αστικών συγκροτημάτων η λειτουργία δικτύου επιταχυνσιογράφων αξιοποιείται κατά τη σύνταξη σεισμικών μικροζωνικών μελετών και την επίτευξη αποτελεσματικής σεισμικής θωράκισης των κατασκευών. Αντικείμενο του παρόντος άρθρου αποτελεί η παρουσίαση του αστικού δικτύου επιταχυνσιογράφων της Πάτρας (UPAN). Δίνονται στοιχεία για τις θέσεις εγκατάστασης και τον τύπο των επιταχυνσιογράφων, στατιστικά στοιχεία για τη διαθέσιμη βάση δεδομένων καθώς και αποτελέσματα επεξεργασίας των σεισμικών καταγραφών με τη μέθοδο του φασματικού λόγου Η/V. Τα αποτελέσματα αξιοποιούνται για την εκτίμηση των χαρακτηριστικών απόκρισης των διαφόρων περιοχών της πόλης 2. ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ UPAN

Το δίκτυο επιταχυνσιογράφων UPAN (University of Patras Accelerograph Network) αποτελεί το μοναδικό πυκνό αστικό δίκτυο επιταχυνσιογράφων στην Ελλάδα καθώς και ένα από τα λίγα δίκτυα του είδους του σε παγκόσμια κλίμακα. Όπως φαίνεται στο Σχήμα 1, το UPAN περιλαμβάνει συνολικά 8 επιταχυνσιογράφους ελευθέρου πεδίου (Etna 18bit, Kinemetrics) καθώς και μία κατακόρυφη διάταξη επιταχυνσιογράφων (VA-1) με 4 τριαξονικά επιταχυνσιόμετρα. Η δημιουργία του δικτύου επιταχυνσιογράφων στην Πάτρα έγινε σταδιακά, με αφετηρία την εγκατάσταση δυο μονάδων σεισμικής καταγραφής (QDR Kinemetrics), το 2006 στις θέσεις με ονομασία UP-7 (Πλατεία Τριών Συμμάχων) και UP-8 (Νοσοκομείο Αγ. Ανδρέα). Το 2009 εγκαταστάθηκαν έξι επιπλέον επιταχυνσιογράφοι Etna (18bit, Kinemetrics), στις θέσεις UP-1 (Αγ. Κωνσταντίνος), UP-2 (Unisol), UP-3 (Δασύλλιο), UP-4 (Ακτή Δυμαίων), UP-5 (Αγ. Αιμιλιανός), UP-6 (Περιβόλα). Στη συνέχεια έγινε αντικατάσταση (Φεβρουάριος 2011) των δυο επιταχυνσιογράφων QDR στις θέσεις UP-7 και UP-8, με μονάδες Etna, Kinemetrics. Στα πλαίσια αναβάθμισης της λειτουργίας των οργάνων στους προαναφερθέντες σταθμούς επιταχυνσιογράφων εγκαταστάθηκε το 2011 ο απαραίτητος εξοπλισμός για λειτουργία του δικτύου με σύστημα χρονισμού GPS. Τέλος, το 2013 έγινε η εγκατάσταση μιας κατακόρυφης διάταξης επιταχυνσιογράφων (VA-1) με 4 τριαξονικά επιταχυνσιόμετρα σε βάθη 70m, 34m, 20m και 0m. Οι επιταχυνσιογράφοι έχουν εγκατασταθεί σε θέσεις με διαφορετικές εδαφικές συνθήκες ώστε σε περίπτωση εκδήλωσης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, να καταγραφεί η διαφοροποίηση της αντίστοιχης εδαφικής κίνησης. Η επιλογή των θέσεων εγκατάστασης των επιταχυνσιογράφων διευκολύνθηκε σημαντικά από το γεγονός ότι η παραλιακή πόλη της Πάτρας προσφέρει το πλεονέκτημα της ύπαρξης μεταβλητών εδαφικών συνθηκών ανάλογα με την απόσταση του κάθε σημείου από το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης (παραλιακή ζώνη έως πρόποδες Παναχαϊκού όρους). Σε όλες τις θέσεις των σταθμών του UPAN έχουν πραγματοποιηθεί μετρήσεις με μεθόδους επιφανειακών κυμάτων (και σε ορισμένες περιπτώσεις με τη μέθοδο cross-hole) και είναι διαθέσιμη η σχέση V s -βάθος (Βλαχάκης κ.α., 2014). Επίσης, σε ορισμένες από τις θέσεις των σταθμών είναι γνωστή η εδαφική στρωματογραφία και οι ιδιότητες των εδαφικών υλικών με βάση τα αποτελέσματα δειγματοληπτικών γεωτρήσεων (Βλαχάκης κ.α., 2014). Καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε οι θέσεις εγκατάστασης να αντιστοιχούν σε συνθήκες ελεύθερου πεδίου ώστε να αποφεύγεται τελείως ή να μετριάζεται σημαντικά η αλληλεπίδραση εδάφους-κατασκευής. Επίσης, σε όλες τις θέσεις είναι διαθέσιμη η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος 220V για την επαναφόρτιση του ηλεκτρικού συσσωρευτή των οργάνων. Ο προσανατολισμός όλων των επιταχυνσιογράφων αντιστοιχεί στη διεύθυνση Υ: Βορράς και Χ: Ανατολή. Ενδεικτικά, στο Σχήμα 2 απεικονίζονται ορισμένες θέσεις εγκατάστασης των επιταχυνσιογράφων του δικτύου UPAN. 3. ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ Από τη μέχρι τώρα λειτουργία του UPAN έχει δημιουργηθεί βάση δεδομένων σεισμικών καταγραφών στις θέσεις των επιταχυνσιογράφων, με πλήρη στοιχεία μεγέθους, βάθους, επικέντρου και επικεντρικής/υποκεντρικής απόστασης της σεισμικής πηγής από τους σταθμούς καταγραφής. Σημειώνεται ότι οι τιμές των παραπάνω χαρακτηριστικών προέρχονται από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΓΕΙΝ). Ήδη είναι διαθέσιμες περισσότερες από 320 σεισμικές καταγραφές, με επικεντρικές αποστάσεις 3km έως 175km, αζιμούθια επικέντρων από 0 έως 360, μεγέθη Μ L 1.1 έως Μ L 6.5 και εστιακά βάθη από 2km έως 55km (Σχήμα 3). Στο Σχήμα 4 παρουσιάζονται σε μορφή γραφημάτων ορισμένα στατιστικά στοιχεία της βάσης δεδομένων που έχει δημιουργηθεί από τη λειτουργία του UPAN. Παρατηρείται ότι η βάση δεδομένων περιλαμβάνει κυρίως σεισμικές καταγραφές μεγέθους Μ L =2 έως 4 με εστιακά βάθη 5km έως 25km. Το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων καταγραφών προέρχονται από σεισμούς με θέση επικέντρων ΒΑ του κέντρου της Πάτρας και υποκεντρικής απόστασης από το κέντρο της πόλης των Πατρών (Lat=38.24, Long=21.75 ) μικρότερης από 40km.

Σχήμα 1. Δορυφορική φωτογραφία (Google Earth ) της Πάτρας με τις θέσεις των σταθμών του δικτύου επιταχυνσιογράφων UPAN. Figure 1. Satellite image (Google Earth ) with the locations of UPAN accelerograph network in Patras, UPAN. UP-3 UP-5 UP-6 UP-7 UP-8 VA-1 Σχήμα 2. Φωτογραφική άποψη σταθμών του UPAN. Figure 2. Accelerograph stations of UPAN. Στο Σχήμα 5 παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά του συνόλου των σεισμικών δεδομένων που καταγράφηκαν από το δίκτυο UPAN και συγκεκριμένα οι κατανομές του τοπικού μεγέθους M L και του εστιακού βάθους σε σχέση με την υποκεντρική απόσταση R (km). Επίσης απεικονίζεται η κατανομή της τιμής RMS της μέγιστης εδαφικής επιτάχυνσης (PGA) των δύο οριζόντιων συνιστών σε σχέση με την υποκεντρική απόσταση της σεισμικής πηγής από τον κάθε σταθμό καταγραφής του UPAN. Παρατηρείται ότι οι περισσότερες καταγραφές ταξινομούνται ως ασθενούς σεισμικής κίνησης με PGA μικρότερες από 20cm/s 2 (Pitilakis et al., 2013) ενώ μόλις 36 καταγραφές έχουν PGA>20cm/s 2 με μέγιστη καταγραφείσα εδαφική επιτάχυνση PGA 0.13g του σεισμού M w 6.4 Αχαΐας-Ηλείας της 8 Ιουνίου 2008 (Margaris et al., 20).

Αριθμός σεισμικών καταγραφών Αριθμός σεισμικών καταγραφών Αριθμός σεισμικών καταγραφών Αριθμός σεισμικών καταγραφών Συνεδρία XIV Εδαφοδυναμική : Εργαστηριακές και Επί Τόπου Δοκιμές Εδαφοδυναμικής_XIV.7 Σχήμα 3. Δορυφορική φωτογραφία (Google Earth ) με τα επίκεντρα των καταγραμμένων σεισμικών γεγονότων από το UPAN. Figure 3. Satellite image (Google Earth ) with epicenters of earthquakes recorded by UPAN. 150 140 130 120 1 0 90 80 70 60 50 40 30 20 0 150 140 130 120 1 0 90 80 70 60 50 40 30 20 0 0-45 0-1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 45-90 90-135 135-180 Μέγεθος (M L ) 180-225 Αζιμούθιο (σε μοίρες) 225-270 270-315 315-360 120 1 0 120 1 0 90 80 70 60 50 40 30 20 90 80 70 60 50 40 30 20 0 0 0-5 5- -15 15-20 0- -20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 20-25 25-30 30-35 Βάθος (km) 35-40 40-45 Υποκεντρική απόσταση (km) 45-50 50-55 55-60 70-80 80-90 90-0 0-1 1-120 120-130 130-140 140-150 150-160 160-170 170-180 Σχήμα 4. Αριθμός διαθέσιμων σεισμικών καταγραφών ως συνάρτηση του τοπικού μεγέθους Μ L, εστιακού βάθους, αζιμούθιου και υποκεντρικής απόστασης. Figure 4. Number of available earthquake recordings as a function of local size (M L ), focal depth, azimuth and hypocentral distance. 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΩΝ H λειτουργία ενός αστικού δικτύου επιταχυνσιογράφων επιτρέπει την ταυτόχρονη καταγραφή ενός σεισμικού γεγονότος σε γειτονικές θέσεις και αναδεικνύει (εφ όσον υφίσταται) την επίδραση των τοπικών εδαφικών συνθηκών (δεδομένου ότι οι επιδράσεις του μηχανισμού γένεσης και της διαδρομής των σεισμικών κυμάτων είναι κοινές για όλους του γειτονικούς σταθμούς καταγραφής). Τα διαγράμματα του Σχήματος 6 παρουσιάζουν τα υπολογισμένα

PGA (cm/s 2 ) Εστιακό βάθος (km) Συνεδρία XIV Εδαφοδυναμική : Εργαστηριακές και Επί Τόπου Δοκιμές Εδαφοδυναμικής_XIV.7 ελαστικά φάσματα επιτάχυνσης S a (απόσβεση 2%) στις 8 θέσεις των σταθμών του UPAN για σεισμικό γεγονός που καταγράφηκε στις 23 Ιουνίου 2012, μεγέθους M L =4.7, εστιακού βάθους 55km, επικεντρικής απόστασης 27km και αζιμούθιο 9. Παρατηρείται αξιοσημείωτη διαφοροποίηση της καταγραφείσας επιφανειακής κίνησης, η οποία αφορά τόσο το συχνοτικό περιεχόμενο όσο και την ένταση της κίνησης (PGA). Το διάγραμμα του Σχήματος 6 αναδεικνύει τη γεωγραφική διαφοροποίηση της εδαφικής ενίσχυσης και του συχνοτικού περιεχομένου προς τη κατεύθυνση της ακτογραμμής. Παρατηρείται επίσης διαφοροποίηση της απόκρισης κατά τη διεύθυνση Βορράς-Νότος. 7 0 Μέγεθος, M L 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 Υποκεντρική απόσταση, R (km) 7 00 1 0 1 2 3 Υποκεντρική απόσταση, R (km) Μέγεθος, M L 6 5 4 3 2 1 0 1 0 1 2 Εστιακό βάθος (km) 0 1 2 3 Υποκεντρική απόσταση, R (km) Σχήμα 5. Κατανομή τοπικού μεγέθους Μ L και εστιακού βάθους για το σύνολο των σεισμικών δεδομένων, σε σχέση με την υποκεντρική απόσταση R (km). Figure 5. Local size M L distribution and focal depth for the set of seismic data, in relation to the hypocentral distance R (km). Από όσα εκτέθηκαν στα προηγούμενα φαίνεται ότι η μελέτη των καταγραμμένων φασμάτων απόκρισης σε διαφορετικές θέσεις του πολεοδομικού συγκροτήματος παρέχει πληροφορίες για την ύπαρξη διαφοροποίησης σεισμικής συμπεριφοράς. Εν τούτοις, δεν είναι δυνατή η εκτίμηση των αμιγών χαρακτηριστικών απόκρισης κάθε θέσης, δεδομένου ότι η καταγραμμένη συμπεριφορά αντανακλά, επιπρόσθετα, τα χαρακτηριστικά συγκεκριμένου μηχανισμού γένεσης και συγκεκριμένης διαδρομής σεισμικών κυμάτων. Με σκοπό την απαλοιφή των επιδράσεων της σεισμικής πηγής και της διαδρομής των σεισμικών κυμάτων στις καταγραμμένες κινήσεις, έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι που αξιοποιούν τον υπολογισμό διαφόρων τύπων φασματικών λόγων. Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η εφαρμογή της μεθόδου Nakamura (Nakamura, 1989), στην οποία υπολογίζεται ο φασματικός λόγος H/V της καταγραμμένης οριζόντιας κίνησης προς την κατακόρυφη κίνηση. Αν και η μέθοδος Nakamura προτάθηκε αρχικά για την αξιοποίηση καταγραφών μικροθορύβου, σήμερα πλέον χρησιμοποιείται και στις περιπτώσεις ασθενών και ισχυρών σεισμικών καταγραφών (Lermo and Chavez-Garcia, 1993; Theodoulidis and Bard, 1995; Field and Jacob, 1995; Mucciarelli et al., 2004). Η αξιοπιστία της συγκεκριμένης μεθόδου έχει τεκμηριωθεί επαρκώς για την εκτίμηση τόσο της δεσπόζουσας περιόδου του εδάφους T 0 όσο και της αναμενόμενης εδαφικής ενίσχυσης A 0 συγκεκριμένης θέσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας αριθμός πρόσφατων εφαρμογών της μεθόδου Nakamura έχει δείξει τα πλεονεκτήματα της χρήσης φασμάτων απόκρισης, έναντι των φασμάτων Fourier, κατά τον υπολογισμό των φασματικών λόγων (Yamazaki and Ansary, 1997; Zhao et al., 2006). Σημειώνεται επίσης ότι κατά τον υπολογισμό των φασματικών λόγων H/V, η χρησιμοποιούμενη οριζόντια κίνηση αποτελεί τον γεωμετρικό μέσο των δύο οριζόντιων φασματικών συνιστωσών. Στα διαγράμματα του Σχήματος 7 παρουσιάζονται οι φασματικοί λόγοι H/V στις εννέα θέσεις του δικτύου UPAN υπολογισμένοι με χρήση τόσο των φασμάτων απόκρισης όσο και

φασμάτων Fourier. Οι ανωτέρω φασματικοί λόγοι έχουν υπολογισθεί με αξιοποίηση της συνολικής διάρκειας των σεισμικών καταγραφών. Για τις θέσεις UP-1 έως UP-8 οι καμπύλες αποτελούν τους μέσους όρους 323 σεισμικών καταγραφών, ενώ για τη θέση της κατακόρυφης διάταξης VA-1 η εμφανιζόμενη καμπύλη αποτελεί το μέσο όρο 947 σεισμικών καταγραφών. Η επιθεώρηση των διαγραμμάτων υποδεικνύει πολύ καλή συμφωνία των δύο τύπων καμπυλών που υπολογίζονται τόσο με χρήση φασμάτων απόκρισης (που παρουσιάζουν το πλεονέκτημα ομαλοποιημένης μορφής χωρίς την εφαρμογή φίλτρων) όσο και φασμάτων Fourier. Η μελέτη των καμπυλών φασματικών λόγων υποδεικνύει διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών απόκρισης στις θέσεις των σταθμών του UPAN. Στον Πίνακα 1 συνοψίζονται οι τιμές της δεσπόζουσας περιόδου, T 0, και της εδαφικής ενίσχυσης, Α 0. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες θέσεις (UP-2, UP-3 και UP-8) δεν είναι δυνατή η αναγνώριση σαφώς διακεκριμένης δεσπόζουσας περιόδου εδάφους (γεγονός που εκτιμάται ότι οφείλεται σε περισσότερο πολύπλοκης εδαφικής σύνθεσης). Είναι αναγνωρίσιμη, εν τούτοις, η αύξηση της τιμής T 0 προς τη κατεύθυνση της ακτογραμμής. Οι τιμές της εδαφικής ενίσχυσης της κίνησης κυμαίνονται γύρω από την τιμή Α 0 =. Η διερεύνηση συσχέτισης των αποτελεσμάτων υπολογισμού των φασματικών λόγων H/V με τις εδαφικές συνθήκες κάθε θέσης και της κατανομής V s -βάθος βρίσκεται σε εξέλιξη. Ιδιαίτερο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση των φασμάτων απόκρισης του Σχήματος 6 με τους φασματικούς λόγους H/V (Σχήμα 7) στις θέσεις των σταθμών του UPAN. Παρατηρείται ότι η γενική μορφή των φασμάτων απόκρισης του συγκεκριμένου σεισμικού γεγονότος βρίσκεται συμφωνία με την αντίστοιχη μορφή των φασματικών λόγων H/V. Συγκεκριμένα, στις περισσότερες θέσεις η τιμή της περιόδου T 0 εξακολουθεί να είναι αναγνωρίσιμη παρά το γεγονός ότι τα φάσματα απόκρισης αντικατοπτρίζουν και την επίδραση της σεισμικής πηγής και της διαδρομής των σεισμικών κυμάτων. Σχήμα 6. Φάσματα απόκρισης επιταχύνσεων της σεισμικής καταγραφής της 23 Ιουνίου 2012, Μ L =4.7 στις θέσεις των σταθμών του UPAN. Figure 6. Acceleration response spectra of earthquake recording (23 June 2012, Μ L =4.7) at the stations of UPAN.

HVRS Συνεδρία XIV Εδαφοδυναμική : Εργαστηριακές και Επί Τόπου Δοκιμές Εδαφοδυναμικής_XIV.7 UP-1 UP-2 UP-3 5 0.1 0.3 1 2 UP-4 5 0.1 0.3 1 2 UP-7 5 0.1 0.3 1 2 5 0.1 0.3 1 2 UP-5 5 0.1 0.3 1 2 UP-8 5 0.1 0.3 1 2 5 0.1 0.3 1 2 UP-6 5 0.1 0.3 1 2 VA-1 5 0.1 0.3 1 2 Σχήμα 7. Σύγκριση του φασματικού λόγου και του φασματικού λόγου απόκρισης στις θέσεις των σταθμών καταγραφής του δικτύου UPAN. Figure 7. Spectral ratio compared to response spectral ratio at the stations of UPAN. Πίνακας 1. Table 1. Χαρακτηριστικά εδαφικής απόκρισης στις θέσεις του UPAN. Response characteristics at the stations of UPAN. Σταθμός Καταγραφής Δεσπόζουσα περίοδος, Τ 0 (sec) Α 0 UP-1 0.14 / 0.31 2.6 UP-2 - - UP-3 - - UP-4 0.27 / 0.73 UP-5 7 / 0.22 1.8 / 2.8 UP-6 0.11 2.6 UP-7 0.79 2.6 UP-8 - - VA-1 0.45 2.7 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η λειτουργία του αστικού δικτύου επιταχυνσιογράφων της Πάτρας (UPAN) έχει επιτρέψει τη δημιουργία εκτεταμένης βάσης (ασθενών κυρίως) σεισμικών καταγραφών η μελέτη των οποίων συμβάλλει στην κατανόηση του φαινομένου της επίδρασης των τοπικών εδαφικών συνθηκών. Η επεξεργασία των σεισμικών καταγραφών βρίσκεται σε εξέλιξη και από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα συνάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα: 1) Διαπιστώνεται σημαντική διαφοροποίηση του συχνοτικού περιεχομένου και της εδαφικής ενίσχυσης των σεισμικών κραδασμών σε διαφορετικές περιοχές της Πάτρας η οποία εκτιμάται ότι οφείλεται τόσο στη επίδραση των τοπικών εδαφικών συνθηκών όσο και στην επίδραση των χαρακτηριστικών της σεισμικής πηγής και της διαδρομής των σεισμικών κυμάτων.

2) Ο υπολογισμός των φασματικών λόγων H/V των σεισμικών καταγραφών με χρήση φασμάτων απόκρισης βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με τους αντίστοιχους λόγου που υπολογίζονται με χρήση των φασμάτων Fourier και παρουσιάζουν το πλεονέκτημα της περισσότερο ομαλοποιημένης μορφής. 3) Η εφαρμογή της μεθόδου του φασματικού λόγου H/V οδηγεί στη διαπίστωση διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών σεισμικής απόκρισης (δεσπόζουσα περίοδος και εδαφική ενίσχυση) στην έκταση του πολεοδομικού συγκροτήματος της Πάτρας. 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Aldea A., Okawa I., Koyama S., and Poiata N., (2006), Dense Urban Instrumentation for Site-Effects Assessment in Bucharest, Romania, Proceedings of First European Conference on Earthquake Engineering and Seismology, Geneva, Switzerland, 3-8 September 2006, Paper Number: 518. Berrill J., Avery H., Dewe M., Chanerley A., Alexander N., Dyer C., Holden, C., and Fry B., (2011), The Canterbury Accelerograph Network (CanNet) and some Results from the September 20, M7.1 Darfield Earthquake, Proceedings of the Ninth Pacific Conference on Earthquake Engineering Building an Earthquake-Resilient Society, 14-16 April, 2011, Auckland, New Zealand Di Alessandro C., Bonilla L.F., Boore D.M., Rovelli A., Scotti O., (2012), Predominant-period site classification for response spectra prediction equations in Italy, Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 2, No. 2, pp. 680 695. Field E. H. and Jacob K. H., (1995), A comparison and test of various site-response estimation techniques, including three that are not reference-site dependent, Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 85, No. 4, pp, 1127-1143. Lermo J. and Chavez-Garcia, F.J., (1993), Site effect evaluation using spectral ratios with only one station, Bull. Seism. Soc. Am., Vol. 83, pp. 1815-1830. Margaris B., Athanasopoulos G., Mylonakis G., Papaioannou C., Klimis N., Theodoulidis N., Savvaidis A., Efthymiadou V. and Stewart J. (20), The 8 June 2008 Mw6.4 Achaia-Ilia, Greece Earthquake: Source Characteristics, Ground Motions, and Ground Failure, Earthquake Spectra, 26(2), 399-424. Mucciarelli M., M.R. Gallipoli, (2004), The Technique from Microtremor to Strong Motion: Empirical and Statistical considerations, 13th World Conference on Earthquake Engineering, Vancoyver, B.C., Canada, August 1-4 2004, paper No. 45. Nakamura Y., (1989), A method for dynamic characteristics estimation of subsurface using microtremor on the ground surface, QR of RTR1, Vol. 30, No. 1. Pitilakis K., Riga E., and Anastasiadis A., (2013), New code site classification, amplification factors and normalized response spectra based on a worldwide ground-motion database, Bulletin of Earthquake Engineering, DOI.07/s518-013-9429-4. Theodoulidis N.P., and Bard P.-Y., (1995), Horizontal to vertical spectral ratio and geological conditions: an analysis of strong motion data from Greece and Taiwan (SMART-1), Soil Dynamics and Earthquake Engineering, Vol. 14, pp. 177-197. Yamazaki F., and Ansary M.A., (1997), "Horizontal-to-Vertical Spectrum Ratio of Earthquake Ground Motion for Site Characterization", Earthquake Engineering and Structural Dynamics, Vol. 26, pp. 671-689. Zhao J.X., Irikura K., Zhang J., Fukushima Y., Somerville P.G., Asano A., Ohno Y., Oouchi T., Takahashi T., and Ogawa H., (2006), "An Empirical Site-Classification Method for Strong-Motion Stations in Japan Using H/V Response Spectral Ratio, Bull. Seism. Soc. Am., Vol. 96, No. 3, pp. 914-925. Βλαχάκης, Β.Σ., Πελέκης, Π.Κ., Μπατίλας, A.B., και Αθανασόπουλος, Γ.Α., (2014), Ανάπτυξη 3Δ Προσομοιώματος των Υπεδαφικών Χαρακτηριστικών της Πάτρας & Συγκρίσεις Υπολογισμένης/Καταγεγραμμένης Απόκρισης, Πρακτικά 7 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γεωμηχανικής, Αθήνα, Νοέμβριος 2014.