1 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ Στο 1 ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας εφαρμόστηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά πρόγραμμα προαγωγής ψυχικής υγείας, το οποίο σχεδιάστηκε από το Κέντρο Πρόληψης Δήμου Γλυφάδας. Το πρόγραμμα διήρκησε δύο μήνες (Οκτώβριο και Νοέμβριο 2012) και στόχο είχε τη στήριξη των παιδιών της ΣΤ τάξης στη μετάβασή τους στην εφηβεία. Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκαν: 7 παρεμβάσεις στα δύο τμήματα της ΣΤ δημοτικού. 1 συνάντηση βιωματικού χαρακτήρα στους γονείς των παιδιών όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του προγράμματος και 3 συναντήσεις με τους δασκάλους της ΣΤ τάξης κ. Σκευοφύλακα Μιχάλη, Δασκάλογλου Έλενα και τη δασκάλα της Παράλληλης στήριξης κ. Συμεωνίδου Αναστασία. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε από τις κ. Μελίνα Χαρατσίδου, κλινική ψυχολόγο επιστημονική υπεύθυνη του Κ.Π.Γ. και Ελευθερία Καραντάνα, κοινωνική ανθρωπολόγο εμψυχώτρια στέλεχος του Κ.Π.Γ., οι οποίες ανταποκρίθηκαν άμεσα στο σχετικό αίτημα του σχολείου δια του Δ/ντή του σχολείου κ. Κασσέρη Μάριου. Προηγήθηκαν δύο συναντήσεις: α) μία με το Δ/ντή και τις επιστημονικά υπεύθυνες του Κ.Π.Γ. και β) μία με το Δ/ντή, τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς και τις επιστημονικά υπεύθυνες του Κ.Π.Γ., προκειμένου να αποφασιστεί από κοινού το όλο πλαίσιο του προγράμματος.
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από την Ελευθερία Καραντάνα, κοινωνική ανθρωπολόγο εμψυχώτρια στέλεχος του Κ.Π.Γ. Το βιωματικό πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με την επίσκεψη των μαθητών της ΣΤ τάξης στο 1 ο & 2 ο Γυμνάσιο Γλυφάδας, όπου οι γυμνασιάρχες κ. Βασιλοπούλου Γεωργία Βάγια και κ. Σταματάκης Ιπποκράτης αντίστοιχα, θα ξεναγήσουν τους μαθητές μας στους χώρους των σχολείων τους και πιθανόν οι καθηγητές να πραγματοποιήσουν υποδειγματικές μικροδιδασκαλίες. Η ίδια δραστηριότητα θα υλοποιηθεί και για τους μαθητές της Ε τάξης από 22 Ιανουαρίου 2013, πάλι με την κ. Καραντάνα Ελευθερία. Μέσα από τις συναντήσεις που έγιναν με τους εκπαιδευτικούς, τους δόθηκε η δυνατότητα να αγγίξουν θέματα εφηβείας, αλλά και να εντοπίσουν συναισθήματα αντιδράσεις των παιδιών που έχρηζαν περισσότερης προσοχής. Ήταν δίπλα στο πρόγραμμα υπηρετώντας τον κοινό στόχο, που είναι η στήριξη των παιδιών στις δυσκολίες που βιώνουν καθημερινά. Αξιολογώντας τις παρεμβάσεις που έγιναν στα παιδιά διακρίνουμε τα εξής: Μέσα απ τη συνεργασία και τις μικρές ομάδες τα παιδιά μπόρεσαν να σχετισθούν και με παιδιά που δεν είχαν σχετισθεί. Η ίδια η συνεργασία και το μοίρασμα που τους κινητοποίησε και τους ικανοποίησε τους δυσκόλεψε κιόλας, γιατί είναι κάτι που δεν το γνωρίζουν.
Συνειδητοποίησαν ότι έμαθαν τη συνεργασία με συμμαθητές που «αντιπαθούσαν τρομερά» και όπως έγραψαν έμαθαν η ίδια αυτή συνεργασία να τους ευχαριστεί κιόλας. Ενώ χάρηκαν τη δουλειά στις μικρές ομάδες, δυσκολεύτηκαν να συνθέσουν τις διαφορετικές απόψεις που προέκυπταν. Ένα παιδί χαρακτηριστικά είπε: «Όλοι οι (είμαστε) ίδιοι». Ανακουφίστηκαν που έμαθαν τι είναι η εφηβεία και τόνισαν ότι έμαθαν πολλά καινούργια πράγματα με έναν τρόπο που τους άρεσε πολύ. Ένιωσαν την ανάγκη να εκφράσουν ένα μεγάλο ευχαριστώ για την ευκαιρία που τους έδωσαν οι γονείς και το σχολείο να δουλέψουν με τον βιωματικό τρόπο, ο οποίος τους ταίριαξε και τους έφερε πιο κοντά. Ζήτησαν το πρόγραμμα να διαρκεί όλη τη σχολική χρονιά. Τόνισαν ότι έμαθαν να είναι ο εαυτός τους, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να ακούνε τη γνώμη του άλλου, να λένε ελεύθερα τη γνώμη τους και με αυτό τον τρόπο να συνεργάζονται καλύτερα. Όταν η συνεργασία μεταξύ τους δυσκόλευε και ο ενήλικας έπαιρνε τα πράγματα στα χέρια του για να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν τη δυσκολία, ένιωθαν ανακούφιση.
Μέσα από τη δουλειά που έκαναν στις μικρές ομάδες, τα παιδιά είπαν: Ενώ ζεις ευτυχής σε ένα όμορφο περιβάλλον όπου άλλες φορές δημιουργείς και άλλες συγκρούεσαι, έρχεται ξαφνικά ένας καινούργιος συνομήλικος που καταφέρνεις να τον εντάξεις. Όμως συνειδητοποιείς ότι μεγαλώνοντας κάτι πεθαίνει (αλλάζει) που σε στεναχωράει και έχεις ανάγκη για να στηριχθείς να ανατρέξεις μέσα στις σχέσεις που έχεις φτιάξει. Ενώ συνεργάζεσαι και περνάς καλά, όταν δεν ξέρεις τι να κάνεις, ο ενήλικας σε βοηθά, μαθαίνοντάς σου καινούργια πράγματα και έτσι προχωράς και τελικά καταφέρνεις να αποδώσεις στο έργο και να περάσεις ωραία άλλοτε διαφωνώντας και κάνοντας του κεφαλιού σου άλλοτε μην ακούγοντας τους άλλους, άλλοτε συνεργαζόμενος με αποτέλεσμα εσύ να περνάς καλά αλλά ο ενήλικας να δυσκολεύεται.
Βασικοί στόχοι στις παρεμβάσεις των παιδιών ήταν η εκπαίδευσή τους στη συνεργασία και το μοίρασμα συναισθημάτων: Αυτή η ομάδα ήταν άτακτη, τέλεια, αστεία, συνεργάσιμη Έμαθα πραγματικά να εκφράζω τη γνώμη μου. Αφήστε με να κάνω παρέα με τους φίλους που επιλέγω. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συμμαθητές μου και ιδιαίτερα που με βοήθησαν με τη στάση τους να ξεπερνάω τη θλίψη, το άγχος, τη στεναχώρια και γι αυτό δεν θα τους ξεχάσω ποτέ. Έμαθα πολύ καλά να εκφράζω ελεύθερα τη γνώμη μου. Έμαθα να δίνω αξία στα επιχειρήματά μου. Παράλληλα εστίασαν ότι υπήρξε ο χώρος να εκφραστούν χωρίς κριτική: Χρειάζομαι ελευθερία αλλά με όρια. Θα ήθελα να μου λέτε την αλήθεια και να μην μου κρύβετε πράγματα. Έμαθα να προωθώ τις ιδέες μου.
Τέλος τα παιδιά σχετικά με την εφηβεία και πώς είδαν αυτό το πρόγραμμα είπαν:. Με βοηθήσατε με την υπομονή σας. Θα θέλαμε να συνεχίσουμε τη δουλειά μαζί σας για να μας διδάξετε ακόμα πιο πολλά πράγματα μέσα από την εμπειρία σας. Τώρα μπορώ να καταλάβω πολύ σημαντικά πράγματα για την εφηβεία και να κατανοώ την ένταση που υπάρχει στην τάξη. Θέλω και εσείς να με κατανοείτε για τα νεύρα που έχω. Μπορεί ως έφηβη να έχω πολλά νεύρα. Τα παιδιά με θέμα «οι Αξίες σήμερα» έγραψαν: ΣΤ1 1 η ομάδα. Η αξία είμαστε εμείς. Να πιστεύουμε στον εαυτό μας και να είμαστε αυτό που εμείς θέλουμε, δηλαδή να μη μας κάνουν ότι θέλουν. Να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας χωρίς όμως να αφήνουμε τον άλλο να μας κοροϊδεύει. Πρέπει να είμαστε πιστοί με τον εαυτό μας. Αυτό είναι αξία!
2 η ομάδα Πάνω από όλα η αυτοπεποίθηση Οι αξίες της ζωής είναι απαραίτητες, χωρίς αυτές δε διαφέρουμε από τους άλλους! Οι σημαντικότερες είναι η ειλικρίνεια, να είμαι αυτός που είμαι, να είμαι αξιόπιστος και τέλος να είμαι καλός φίλος με όλους. Μάθαμε ότι πάντα πρέπει να είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας και να έχουμε αυτοπεποίθηση. 3 η ομάδα Να με εκτιμάς. Αξία για μας είναι να με εκτιμούν και να με σέβονται, να μην λέμε ψέματα αλλά μόνο την αλήθεια, να είμαστε ειλικρινείς και να μιλάμε στον πληθυντικό όπου χρειάζεται! 4 η ομάδα Η αξία του ανθρώπου Η αξία του ανθρώπου είναι να καταλαβαίνει και να ενδιαφέρεται για τους άλλους. Ο καθένας να είναι αυτός που είναι, δηλαδή να μπορεί να διευθύνει μόνος του τον εαυτό του και να μη θέλει να είναι πάντα με τους άλλους. Πολλοί άνθρωποι είναι αξιόπιστοι, δηλαδή μπορείς να τους εμπιστευτείς και να τους τα λες όλα.
ΣΤ2 1 η ομάδα Ο Ήλιος Η αξία είναι να είσαι καλός μαθητής, αξιόπιστος, ειλικρινής, ευγενικός, δημοφιλής, καλός γιος ή κόρη, να είσαι διάσημος και να ακολουθείς τους κανόνες με άλλους. 2η ομάδα Η αξία της ζωής μας. Η αξία της ζωής είναι να είσαι ο εαυτός σου, να κάνεις αυτό που θέλεις με ευχαρίστηση. Επίσης, της ζωής είναι να συνεργάζεσαι με άτομα που αγαπάς / εκτιμάς και να μην υπάρχουν διαφωνίες. Τέλος, να έχεις πολλούς και καλούς φίλους. Η αξία της ζωής είναι δίπλα σου!
3η ομάδα Η αξία μου Αρχικά πρέπει να είμαι ο εαυτός μου, να είμαι ειλικρινής, να είμαι καλή σε όλους τους τομείς, να έχω φίλους, να είμαι ευγενική και να συμμετέχω στις ομαδικές εργασίες που κάνουμε για να αποδείξω την αξία μου! 4η ομάδα Η αξία της ζωής μου Όταν ένας άνθρωπος πιστεύει ότι έχει το θάρρος της γνώμης του πρέπει να υποστηρίζει και να πράττει ανάλογα. Όταν πιστεύει ότι δεν μπορεί να το καταφέρει, δε μπορεί να το πει διότι φοβάται. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η μαγκιά είναι να βρίζεις και να κάνεις άσχημα πράγματα. Η πραγματική μαγκιά όμως, είναι να σκέφτεσαι τους υπόλοιπους και άμα κάνεις λάθος να το παραδέχεσαι. Για κάποιους άλλους ανθρώπους που τους ενοχλούν η εκδίκηση είναι να κάνεις το ίδιο και δε σκέφτονται ότι δε τους αρέσει και δεν πρέπει να το κάνουν στους άλλους.
Τα παιδιά με θέμα έγραψαν: «Επιρροές και αξίες που έχω κατακτήσει», {Ζητήθηκε από κάθε παιδί να βρει τον ήρωα που θαυμάζει, γιατί τον θαυμάζει και αφού το έκαναν σα μικρές ομάδες τους ζητήθηκε να συνδιαλλαγούν οι ήρωές τους μέσα από ένα παραμύθι.} 1 η ομάδα Τίτλος Το αντέλφη ΣΤ1 O kratos και ο Hulk είναι αρχηγοί της οργάνωσης Σούπερ ηρώων μαζί με τον πράκτορα 007 και το πειραματόζωο που τα τρώει όλα τον taz. Πολεμάνε τον Σούπερ κακό Iaztox ina και τον θρυλικό ήρωα Ψείρες. Οι ήρωες βρίσκονται κρατούμενοι Ανακαλύφθηκαν από τους χιλιάδες πολεμιστές αυτοί οι ήρωες παρόλο που τους φώναζαν ψωριάρηδες. Ο Ηλίας Κ. υποψήφιος πρόεδρος της Χ. Α.. και ο τρελός επιστήμονας Π μαζί με το συνάδελφό του Β. ανακαλύψανε το αντίδοτο για τις ψείρες. Ο Σουλεϊμάν μετά τα γυρίσματα της σειράς του ΑΝΤ1 έριξε τον Π... Ήταν η αιτία να γίνει η καταστροφή του κόσμου, το φαινόμενο Π... Σημείωση: οι παραπάνω λέξεις που δεν είναι ολοκληρωμένες αφορούν δημόσια πρόσωπα. 2 η ομάδα Τίτλος: «Το μυστικό ενός κοριτσιού» Μια ωραία μέρα υπήρχε ένα κορίτσι που ήταν πολύ γενναίο και όμορφο που το λέγανε Έλενα. Ζούσε σε ένα σπίτι μαζί με τη θεία της και τον αδερφό της. Ένα πρωινό αποφάσισαν να πάρουν ένα κατοικίδιο. Όταν πήγε στο κατάστημα ξεχώρισε από όλα τα ζώα, ένα πανέμορφο καναρίνι το ΤΟΥΙΤΙ. Ρώτησε τον υπάλληλο και της είπε ότι είναι δωρεάν. Η Έλενα τον ευχαρίστησε για το δώρο και το ρώτησε το όνομά του. Ο νεαρός απάντησε ΤΕΝ ΤΕΝ. -Εσένα Πως σε λένε; ρώτησε - Έλενα, του απάντησε το κορίτσι
Ο ΤΕΝ ΤΕΝ ρώτησε το κορίτσι μήπως ήθελε να πάνε μια βόλτα στο πάρκο και του απάντησε ότι δε μπορούσε γιατί είχε να πάει κάπου. Ο ΤΕΝ ΤΕΝ κατάλαβε ότι φαινόταν περίεργη και την ακολούθησε. Όταν την ακολούθησε ανακάλυψε το μεγάλο μυστικό της και ένιωσε ακόμα περισσότερα αισθήματα για αυτήν. Τέλος, έγιναν ζευγάρι, μιλούσαν και κατά λάθος ελευθέρωσε τον Τουίτι και προτού προλάβουν να το πιάσουν έφυγε μακριά. 3 η ομάδα Τίτλος: «Ανακατεμένες μαγείες» Μια φορά και έναν καιρό υπήρχε ένα κάστρο δίπλα σε μια λίμνη πολλά χιλιόμετρα μακριά από την πόλη. Μέσα στο κάστρο μαζί με την οικογένειά της ζούσε η Σταχτοπούτα και ο καθρέφτης της. Ο καθρέφτης ήταν κλειδωμένος και ξεχασμένος σε ένα δωμάτιο. Επίσης, ο καθρέφτης είχε πολλές μαγικές αξίες που κανένας δε γνώριζε για αυτές. ΈΝΑ ηλιόλουστο πρωινό η Σταχτοπούτα βγήκε στον κήπο για να πάρει αέρα. Εκεί που περπάταγε βρήκε ένα κίτρινο πουλάκι λιπόθυμο. Ήταν ο Tweety. Τον λυπήθηκε και τον πήρε στο κάστρο να τον φροντίζει. Μόλις ανέβηκε στο δωμάτιο είδε έναν ασπρόμαυρο γάτο που τον έλεγαν Sylvester. Η Σταχτοπούτα άκουγε τα ζώα να μιλάνε κρυφά και έτσι ανακάλυψε ότι τα ζώα ξέρουν που είναι το κλειδί για την κλειδωμένη πόρτα στο κάστρο. Έτσι, λοιπόν, επειδή η Σταχτοπούτα είχε το χάρισμα να μιλάει με τα ζώα έμαθε που είναι το κλειδί. Πήραν το κλειδί που βρισκόταν σε ένα ντουλάπι που δε φαινόταν στην κουζίνα και άνοιξαν την πόρτα. Μέσα το δωμάτιο ήταν άδειο, όμως, ανακάλυψαν έναν σκονισμένο καθρέφτη. Η Σταχτοπούτα ακούμπησε το χέρι της στον καθρέφτη για να το ξεσκονίσει και την άρπαξε μέσα του. Τα ζώα πήγαν να την σώσουν και να την βγάλουν από κει. Τα κατάφεραν και γύρισαν πίσω. Η Σταχτοπούτα είχε τον Tweety και τον Sylvester για κατοικίδια και ζούσαν όλοι μαζί ευτυχισμένοι.
4 η ομάδα Τίτλος «Ο βιβλιοπώλης» Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας βιβλιοπώλης που δούλευε σε ένα βιβλιοπωλείο. Την άλλη μέρα είχε έρθει μια συμμορία από Λυκειάκια. Αυτά τα Λυκειάκια ήταν κορίτσια και αγόρια που θέλανε να διαβάσουνε κάποια βιβλία του Λυκείου. Ο βιβλιοπώλης εκείνη την ημέρα είχε πολύ δουλειά και με τα Λυκειάκια ακόμα περισσότερο. Όμως, ήρθε η νύχτα και ο βιβλιοπώλης έπρεπε να φύγει από την δουλειά και στο δρόμο συνάντησε ένα Λαμπραντόρ που είχε γεννήσει 5 κουταβάκια τα είδε και τα λυπήθηκε, τα πήρε μαζί στο σπίτι του και τα έβαλε στο μεγάλο σαλόνι και μετά πήγε για ύπνο, αλλά ένα από τα μικρά, που ήταν αγόρι, έκλαιγε και ο βιβλιοπώλης το πήρε μαζί του στο κρεβάτι του και κοιμήθηκαν μαζί. Όταν τα σκυλιά μεγάλωσαν τα άφησε να φύγουν, αλλά αυτά γύρισαν πάλι πίσω, γιατί τον αγάπαγαν. Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Τα παιδιά με θέμα «Γράφω ένα άρθρο για την Εφηβεία και τις αλλαγές που βιώνω» έγραψαν: ΣΤ1 1 η ομάδα Ασχολούμαστε με πράγματα που δεν κάναμε παλιά, όπως ηλεκτρονικά, αθλήματα και βλέπουμε αλλαγές στο σώμα μας. Βρωμάνε περισσότερο οι μασχάλες μας, έχουμε σπυράκια, αλλάζει η φωνή μας, έχουμε περισσότερες τρίχες και ενδιαφέροντα.
2 η ομάδα Όλα τα παιδιά της ηλικίας μου είναι πιο ψηλά. Αλλάζει η φωνή μας, αλλά περισσότερο αλλάζει η διάθεσή μας. Μαλώνουμε με τους γονείς μας περισσότερο, θέλουν να γίνεται πάντα το δικό τους. Ασχολούμαστε με άλλα πράγματα που δεν κάναμε παλιά. 3 η ομάδα Η εφηβεία δημιουργεί πολλά προβλήματα στους έφηβους, γι αυτό πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα πάντα με ψυχραιμία και ηρεμία. Τέτοια προβλήματα είναι η φωνή που αλλάζει, το σώμα που αλλάζει, αποκτά σπυράκια, ιδρώνει περισσότερο, αποκτά περισσότερες τρίχες. Αλλάζει η συμπεριφορά τους π.χ. μαλώνουν περισσότερο με τους γονείς τους, γίνονται πιο νευρικοί. Θέλουν οι φίλοι τους να τους σέβονται και να τους συμπαθούν. Όλα αυτά είναι δείγμα της εφηβείας, αλλά όλα αυτά είναι κομμάτι της ζωής μας και τα ξεπερνάμε με κάθε δυσκολία.
4 η ομάδα Σήμερα θα σας μιλήσω για την εφηβεία, κάτι που συμβαίνει σε όλα τα παιδιά της ηλικίας μου. Το σώμα μου αλλάζει και γίνεται πιο μεγαλίστικο. Αποκτούμε περισσότερες τρίχες, ψηλώνουμε, βγάζουμε σπυράκια και η φωνή μας αλλάζει. Το σώμα μας γενικά αλλάζει. Επίσης, η διάθεσή μας αλλάζει συνεχώς, ενοχλούμαστε πιο εύκολα και συνήθως τα κορίτσια ντρέπονται πιο εύκολα. Στην εφηβεία ερωτευόμαστε πιο συχνά. Καταλαβαίνω πιο πολλά πράγματα από όταν ήμουν μικρή και κάνουμε πολλές βλακείες στην εφηβεία. ΣΤ2 1 η ομάδα Στην εφηβεία θέλω να κάνω κάποιο άθλημα για να μη βαριέμαι. Να έχω κάποιο στόχο στη ζωή μου. Να έχω συναισθήματα για το άλλο φύλο. Να γνωρίσω καινούριους φίλους. 2 η ομάδα Στην εφηβεία υπάρχουν πολλές αλλαγές, ψηλώνουμε πιο πολύ, ιδρώνουμε, αλλάζει η φωνή μας, η δύναμή μας, η διάθεσή μας, ενοχλούμαστε πιο εύκολα, έχω περισσότερα μυστικά, μαλώνω πιο συχνά με τους γονείς μου, θέλω πάντα να γίνεται το δικό μου, παίρνω περισσότερες αποφάσεις, ανησυχώ για τους άλλους, παρατηρώ την αδικία γύρω μου, θέλω να γίνομαι φίλος-η με τους άλλους στην ηλικία μου, θέλω να είμαι διαφορετικός.
3 η ομάδα Όπως μεγαλώνουμε παρατηρούμε περισσότερες αλλαγές επάνω μας, δηλαδή έχουμε περισσότερους μύες. Περισσότερο στα αγόρια αλλάζει η φωνή τους και στα κορίτσια μεγαλώνει το στήθος. Επίσης, αλλάζει το χρώμα των ματιών μας, η διάθεσή μας και τέλος, τα αγόρια μυρίζουν πολύ πιο άσχημα και τα κορίτσια θέλουν να είναι πιο όμορφα! Ένα γράμμα που θα έγραφαν τα παιδιά ΣΤ1 Στο σχολείο Έζησα στιγμές χαράς, αγωνίας, κάποιες φορές και λύπης αλλά με έκαναν πιο δυνατό και έκανα φίλους. Να παρακαλέσω το σχολείο να το κάνει και σε άλλες τάξεις αυτό το πρόγραμμα για να περάσουν καλά και να μάθουν και αυτοί τόσα πράγματα. Απέκτησα πολλές εμπειρίες, παιχνίδι, γέλιο, συνεργασία και τι ευχαριστώ πολύ για αυτό. Εύχομαι η Πέμπτη να περάσει του χρόνου τόσο καλά όσο περνάμε και εμείς φέτος. Όλα αυτά που έμαθα εδώ θα τα δω στο γυμνάσιο και εύχομαι να με βοηθήσουν γιατί εκεί είναι πιο αυστηρά. Το σχολείο μου είναι πολύ καλό. Θέλω περισσότερες εκδρομές. Υπάρχουν και όμορφες και άσχημες στιγμές, αλλά εγώ θα θυμάμαι τις όμορφες. Να φτιάξουν τέρματα.
Στους γονείς Δύο παιδιά είπαν ότι δεν έχουν να πουν τίποτα στους γονείς τους. Δε με αφήνεις να κάνω παρέα με όποιον θέλω. Να μην αλλάξω φίλους, να συνεχίσω μαζί τους. Θέλω να τους πω πως κάθε φορά που με άλλαζαν και με ξανάλλαζαν σχολεία εγώ έχανα φίλους και τώρα μου λείπουν. Τους αγαπάω πολύ και δε με στενοχωρούν. Γονείς, όταν θα τελειώνω τα μαθήματα θα παίζω ηλεκτρονικά, γιατί έτσι όπως το πάτε θα φύγω από το σπίτι. Θα ήθελα να μου λένε την αλήθεια και να μη μου κρύβουν πράγματα. Πιστεύω ότι είμαι πολύ τυχερή που τους έχω. Τους ευχαριστώ πολύ που μου προσφέρουν όλες αυτές τις χαρές αλλά και εμπειρίες γιατί έτσι μεγαλώνω. Χρειάζομαι ελευθερία αλλά με όρια. Δε θέλω να αλλάξω σχολείο γιατί θα χάσω τους φίλους μου. Θέλω να πω στους γονείς μου ότι μου άρεσε πολύ το πρόγραμμα με την Κα Ελευθερία και θέλω να κάνω και άλλα. Στο συντονιστή του προγράμματος Ήσασταν φανταστική, από τις αγαπημένες μου και θα ήθελα συνέχεια. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, γιατί έμαθα πολλά πράγματα. Σας ευχαριστώ που μας χωρίζατε σε ομάδες και δουλεύαμε ομαδικά. Θα της πω πόσο με βοήθησε να συνεργαστώ με τους άλλους, να λέω τα συναισθήματά μου και πως ήταν υπέροχη απέναντί μας. Θα ήταν καλύτερο να σας έχουμε όλη τη χρονιά είπαν αρκετά παιδιά. Σας ευχαριστώ για όλα όσα μας μάθατε και θα θέλαμε συνέχεια για να μας διδάξετε ακόμα περισσότερα πράγματα μέσα από την εμπειρία σας. Δε μάθαμε μόνο πολλά πράγματα, αλλά κάναμε και πολλά πράγματα. Θέλω να σας ευχαριστήσω γι αυτές τις λίγες μέρες που ήμασταν όλοι παρέα, γιατί έμαθα πολλά πράγματα που θα τα χρειαστώ μεγαλώνοντας. Ήταν καλή συντονίστρια, γιατί μας έδινε πολύ καλές εργασίες με πολύ υπομονή. Μας άρεσε πολύ η δουλειά του.
ΣΤ2 Στο σχολείο Γνώρισα φίλους, δασκάλους καλούς και ο αποχωρισμός θα είναι ένα μεγάλο δράμα. Σ αυτό το σχολείο έκανα ένα πολύ καλό φίλο. Θα το επισκέπτομαι συχνά. Αγαπητό μου σχολείο, μου άρεσε που ήμουν εδώ μαζί σου. Θα ήθελα να σου πω ευχαριστώ που έφερες το πρόγραμμα για την εφηβεία στο σχολείο μας. Λοιπόν, παιδιά θα ήθελα να σας πω ότι να μην είμαστε δημοφιλείς για τα ρούχα/παπούτσια, αλλά για να είμαστε ο εαυτός μας και να κάνετε λίγους ή πολλούς αλλά καλούς φίλους. Το σχολείο βοηθάει τα καινούρια παιδιά να κάνουν φίλους και απαγορεύουν να κοροϊδεύει ο ένας τον άλλον. Ευχαριστώ στους δασκάλους αλλά και στο διευθυντή που με έκαναν να περάσω τόσο καλά. Δε θα ξεχάσω πως παιδιά που είναι φίλοι μου με βοήθησαν να ξεπεράσω το άγχος, τη θλίψη και τη στενοχώρια που είχα για κάποια πράγματα. Στους γονείς Σας ευχαριστώ που με φέρατε σε αυτό το υπέροχο σχολείο και γνώρισα δασκάλους και παιδιά που μου φέρθηκαν με τόση στοργή. Τίποτα. Θα ήθελα να μη μου βάζετε τόσες τιμωρίες. Μπαμπά και μαμά αυτά τα σεμινάρια για την εφηβεία με έκαναν πιο συναισθηματική και ανοιχτή με τους άλλους ανθρώπους, πέρασα υπέροχα! Θέλω να τους ζητήσω να με προσέχουν εμένα και τα αδέρφια μου και ότι αγαπάω ένα κορίτσι. Σας ευχαριστώ που διαλέξατε αυτό το σχολείο και για τη συμπαράστασή σας. Χρειάζομαι κατανόηση όταν έχω νεύρα. Θα ήθελα συνέχεια με το πρόγραμμα. Έχω άγχος για το σχολείο, τα μαθήματα και τις φιλίες. Στην αρχή που άλλαξα σχολείο, δυσκολεύτηκα, δε με έκαναν παρέα και πολλοί με έβριζαν.
Στο συντονιστή του προγράμματος Έμαθα να συνεργάζομαι με συμμαθητές που αντιπαθούσα, το κατάφερα έστω και λίγο και αυτό με ευχαριστεί. Έμαθα να εκφράζω ελεύθερα τη γνώμη μου και θέλω να της πω ένα μεγάλο ευχαριστώ. Με δυσκόλεψαν οι συνεργασίες που μας βάζατε, αλλά μου άρεσαν οι εργασίες και όλο το πρόγραμμα που κάναμε μαζί. Σας ευχαριστούμε που μας βοηθήσατε να καταλάβουμε πολύ σημαντικά πράγματα για την εφηβεία. Δε μου άρεσαν οι μικρές, ομάδες αλλά με βοήθησαν. Θα ήθελα να έρθετε και στο γυμνάσιο, δε ξέρετε πόσο μας βοηθήσατε. Μαζί σας άλλαξα, έμαθα καινούρια πράγματα που τα υλοποιήσαμε. Τώρα που φεύγετε θα νιώθω κενό χωρίς εσάς. Μέσα από τις ομάδες συνεργαστήκαμε και αποκτήσαμε και άλλες παρέες χάρη σε σας. Με βοηθήσατε σε δύσκολες στιγμές να ηρεμώ από την πίεση. Μου έκανε εντύπωση που στις φορές που ήσασταν μαζί μας, μας φωνάξατε ελάχιστα. Λόγια εφήβων από όλο το ΣΤ2 Για εμάς εφηβεία είναι: Οι σχέσεις με τα αδέρφια μου, μαλώνουμε περισσότερο Οι φιλίες, θέλω να κάνω καλούς φίλους Έχω πολλά νεύρα και σου έρχονται ξαφνικά και μετά έρχεται η μαμά σου σε μαλώνει για κάτι που δε θέλεις Λες πράγματα που δε θέλεις και μετά σου περνάει ο θυμός αλλά είναι πια πολύ αργά γιατί σε βάζουν τιμωρία και έχεις φασαρία.. Τσακώνομαι πιο συχνά με τους γονείς μου αλλά θέλω να τους ακούω.. Μου αρέσει κάποιος Ντρέπομαι, αναρωτιέμαι και έχω αγωνία για τα μαθήματα Αλλάζω
Συμπερασματικά: Το πρόγραμμα χρειάζεται να έχει μεγαλύτερη διάρκεια όπως φάνηκε μέσα από την αξιολόγηση. Να υπάρχει εποπτεία στους εκπαιδευτικούς που θα ήθελαν να αξιοποιήσουν τη δουλειά που έγινε με τους έφηβους αλλά και την αποσταθεροποίηση που φέρνει η εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος. Να υπάρχει μια ανοιχτή επικοινωνία του Κέντρου Πρόληψης με το σχολείο όποτε αυτό το κρίνει απαραίτητο.