Μουσειολογική Μελέτη για τη Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου

Μουσειολογική Μελέτη για τη Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου Α Φάση Φράγκου Ευαγγελία Ρογκενμπούκε Μισέλ

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ 1. Φράγκου Ευαγγελία 2. Ρογκενμπούκε Μισέλ 3. Μπουλώτης Χρήστος 4. Δαμιανίδης Κων/νος Αθήνα Οκτώβριος 2012 2

Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... σελ. 4 2. Τα Κτήρια... «6 3. Δυνατότητες και Αδυναμίες της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». «9 4. Κεντρική Ιδέα της Έκθεσης. «16 5. Αποστολή και Στόχοι «17 6. Επικοινωνιακή Εκπαιδευτική Πολιτική της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου».. «19 7. Κατάλογος των προς έκθεση αντικειμένων. «23 Παράρτημα: Ενδεικτικός Κατάλογος της Συλλογής Παιχνιδιών και Παιδικών Βιβλίων του Χρήστου Μπουλώτη «135 3

Εισαγωγή 1. «Πλάι στο σπίτι του Ντύρερ, στη Νυρεμβέργη, το Spielzeugmuseum, το Μουσείο παιχνιδιών. Ένας κόσμος μαγικός, σαν όνειρο. Εκεί, έτος σωτήριο 1978, μήνας Μάιος, ανάγεται η πρώτη αφορμή, η σύλληψη της ιδέας να στήσω στη γενέτειρά μου Λήμνο ένα ανάλογο Μουσείο παιχνιδιών. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η φιλόδοξη αυτή ιδέα ήρθε κι έγινε εμμονή, και σαν τέτοια, βασανιστική, γιατί οι προθέσεις ξεπερνούσαν κατά πολύ τις αντικειμενικές δυνατότητες σε διαθέσιμο χρόνο και οικονομικούς πόρους. Άρχισα να συλλέγω παλιά παιχνίδια, ευκαιριακά στην αρχή, και απαλλαγμένος συνειδητά, όσο κι αν μοιάζει οξύμωρο, από το στενώς νοούμενοκαι συχνά εσωστρεφές-«σύνδρομο του συλλέκτη», αφού το καθένα απ αυτά, από τη στιγμή της απόκτησής του, έπαιρνε τη θέση του σε ένα ακόμα καλοστημένο φανταστικό μουσείο (musée imaginaire), που θα γίνονταν μια μέρα κτήμα της Μύρινας. Τα αρχαιολογικά εφόδια και η πείρα αποδείχθηκαν πολύτιμα στην αναζήτηση και οριοθέτηση των θεματικών ενοτήτων, στην ταξινόμηση, καταγραφή, αξιολόγηση του συλλεγόμενου υλικού, το οποίο συν τω χρόνω πλήθαινε ολοένα και με γοργότερους ρυθμούς. Η απήχηση της πρώτης έκθεσης, στη Μύρινα το καλοκαίρι του 1992, έφερε την ιδέα του μουσείου πιο κοντά στην πραγμάτωσή της. Η συλλογή δωρήθηκε στο δήμο, που μεριμνά τώρα για τη μόνιμη στέγασή της σε παραδοσιακό κτήριο της πόλης, έτσι ώστε να αποτελέσει ένα ακόμη κύτταρο της πολιτιστικής ζωής του νησιού. Γιατί σε ακριτικές περιοχές, όπως η Λήμνος, η πολιτισμική θωράκιση είναι όπλο συχνά αποτελεσματικότερο και από αυτή τη στρατιωτική». (Χ. Μπουλώτης) Αντικείμενο της παρούσας μουσειολογικής μελέτης είναι η υπό δημιουργία «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», στη Μύρινα της Λήμνου. Πρόκειται να εκτεθούν τα αντικείμενα της συλλογής παιδικών παιχνιδιών και βιβλίων του Χρήστου Μπουλώτη, που παραχωρήθηκε από τον ίδιο στον πρώην Δήμο Μύρινας (σήμερα Δήμος Λήμνου), το 1992. Η Συλλογή αποτελείται από χιλιάδες (πάνω από επτά χιλιάδες) παιχνίδια, που αποτελούν δείγματα της τεχνολογίας κατασκευής 4

παιχνιδιών από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Περιλαμβάνει ακόμα περίπου χίλια πεντακόσια βιβλία παιδικά και ιστορίας του παιχνιδιού, με τα περισσότερα να είναι σπάνιες εκδόσεις του 20ου αιώνα. Έχει γίνει προσπάθεια από τον Συλλέκτη έτσι ώστε τα παιχνίδια να καλύπτουν όλα τα κοινωνικά στρώματα. Υπάρχουν δηλαδή και τα αστικά παιχνίδια υψηλής ποιότητας και προηγμένα τεχνολογικά με πολύπλοκους μηχανισμούς, μαζί όμως με τα ευτελή λαϊκά παιχνίδια που τις πιο πολλές φορές είναι αυτοσχέδια. Ο Δήμος Λήμνου αποφάσισε το 2011 τη δημιουργία των υποδομών για τη στέγαση και έκθεση της Συλλογής. Το έργο προγραμματίζεται με στόχο να καλύψει όλες τις κτιριακές και τεχνικές προδιαγραφές ενός μουσείου. Ωστόσο, για να μπορέσει να πιστοποιηθεί μελλοντικά ως μουσείο, απαιτούνται και ορισμένες διοικητικές ρυθμίσεις που δεν μπορούν πρακτικά να ολοκληρωθούν άμεσα. Για το λόγο αυτό το παρόν έργο περιλαμβάνει τη «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». Ο σχεδιασμός ωστόσο του έργου προβλέπει τη μελλοντική πιστοποίησή του ως μουσείο, όταν ολοκληρωθούν οι διοικητικές ρυθμίσεις που απαιτούνται. 5

Τα Κτήρια 2. Τα κτήρια που παραχωρήθηκαν για τη φιλοξενία της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» είναι τρία και σε όλα υπάρχει πρόβλεψη για είσοδο και ελεύθερη κίνηση των ΑμεΑ. Επίσης, οι κτιριολογικές επεμβάσεις που πρόκειται να γίνουν δεν θα αλλοιώσουν την αρχική τους όψη, την ιστορική, αρχιτεκτονική και αισθητική τους αξία και θα περιοριστούν στις ελάχιστες, με σκοπό την ενίσχυση τους στατικά και την διαμόρφωση τους εσωτερικά, προκειμένου να φιλοξενήσουν την έκθεση και τις λειτουργίες της. Συγκεκριμένα πρόκειται για: Α. Το σύνολο των χώρων του κτηρίου του 4ου Νηπιαγωγείου (συνολικό εμβαδόν 131,73μ2 ) Όπως αναλυτικά αναφέρεται στο τεύχος «Τεκμηρίωση για τον Χαρακτηρισμό ως διατηρητέου του κτιρίου του 4 ου νηπιαγωγείου Μύρινας Λήμνου» το κτίριο φαίνεται ότι κατασκευάστηκε αρχικά γύρω στο 1906 για να στεγάσει ένα Οθωμανικό Εκπαιδευτήριο. Η κατασκευή αυτή αναφέρεται ως Α οικοδομική φάση του κτιρίου και στη σημερινή μορφή της έχει συνολικό εμβαδών 86,61μ2. Η Β οικοδομική φάση αποτελείται από μια προσθήκη εμβαδού 27,67μ2, η οποία πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία 1950 1960 και εφάπτεται της ανατολικής όψης της Α φάσης σε μήκος 6,49μ. Εικόνα 1: Το κτήριο του 4ου νηπιαγωγείου Μύρινας Λήμνου 6

Στη συνέχεια κατασκευάστηκε μια Γ οικοδομική φάση, η οποία ολοκληρώθηκε το 2005. Η φάση αυτή εφάπτεται μόνο στην ανατολική όψη της Β φάσης του κτιρίου και έχει εμβαδόν 17,45μ2. Συνολικά λοιπόν το κτίριο έχει εμβαδόν 131,73μ2 και έχει ολοκληρωθεί σε τρεις φάσεις. Το κτήριο αυτό θα είναι και το κεντρικό, με το σύνολο σχεδόν των εκθεσιακών ενοτήτων και την αίθουσα προβολής. Στον περιβάλλοντα χώρο του κτηρίου θα υπάρχουν υπαίθρια εκθέματα, σημεία ανάπαυσης και η δυνατότητα να φιλοξενηθούν περιοδικές εκθέσεις κατά τους θερινούς μήνες. Β. Το κτήριο του Κτηνιατρείου (συνολικό εμβαδόν 82,10μ2) Το κτήριο του κτηνιατρείου βρίσκεται σε οικόπεδο με εμβαδόν 660μ2 και περιβάλλεται από δημόσιο δρόμο (βόρεια και ανατολική πλευρά), αδόμητο δημοτικό οικόπεδο (παιδική χαρά) από τη δυτική πλευρά (από την πλευρά της θάλασσας) και με το οικόπεδο της Λέσχης αξιωματικών αεροπορίας (που αποτελεί τμήμα του παρόντος έργου) από τη νότια πλευρά. Οι χρήσεις που προβλέπεται να φιλοξενηθούν είναι: η έκθεση των ενοτήτων «Παιδικά βιβλία» και «Παλιά σχολικά είδη», το πωλητήριο, το αναψυκτήριο και βέβαια χώροι υγιεινής, που συνολικά σύμφωνα με το κτιριολογικό πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα καταλάβουν περίπου 55μ2, ωφέλιμου εσωτερικού χώρου. Εικόνα 2: Το κτήριο του κτηνιατρείου 7

Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει τμήμα υπαίθριας έκθεσης και περιοχή με τραπεζάκια όπου οι επισκέπτες μπορούν να εξυπηρετηθούν από το αναψυκτήριο του έργου. Επίσης προβλέπεται περιορισμένος αριθμός θέσεων στάθμευσης για πέντε αυτοκίνητα και μια θέση ΑμΕΑ. Γ. Το κτήριο της πρώην Λέσχης Αξιωματικών (συνολικό εμβαδόν 34μ2) Το κτίριο της λέσχης Αξιωματικών αεροπορίας φαίνεται ότι είναι κατασκευασμένο σε δυο τουλάχιστον φάσεις. Το τμήμα της Α φάσης είναι το παλιότερο, κατασκευασμένο πιθανώς την περίοδο του μεσοπολέμου, ως δημοτικό τυροκομείο, και έχει συνολικό εμβαδόν 34μ2. Υπάρχουν δύο μικρές προσθήκες, που κατασκευάστηκαν μάλλον όταν μετατράπηκε σε λέσχη αξιωματικών αεροπορίας και είναι 4,72 μ2 (προσθήκη WC) και 11,72 μ2 (προσθήκη αποθήκης και βοηθητικών λειτουργιών). Βρίσκεται σε οικόπεδο εμβαδού 229μ2 που εφάπτεται από τη βόρεια πλευρά με το οικόπεδο του κτηνιατρείου, ανατολικά με τον δημόσιο δρόμο, νότια με ιδιωτικό οικόπεδο και δυτικά με την παραλία. Το κτήριο της πρώην Λέσχης Αξιωματικών αεροπορίας θα στεγάσει τον Εικόνα 3: Το κτήριο της πρώην Λέσχης Αξιωματικών χώρο διοίκησης της συλλογής και τον χώρο λειτουργίας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Η τελευταία αυτή λειτουργία μπορεί να εναλλάσσεται με περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις, μιας και τα εκπαιδευτικά προγράμματα θα λειτουργούν κυρίως τη χειμερινή περίοδο, όταν θα είναι ανοιχτά τα σχολεία. 8

Δυνατότητες και Αδυναμίες της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» 3. Παρακάτω θα επιχειρηθεί αρχικά μια ανάλυση των δυνατών και αδύνατων σημείων της έκθεσης (SWOT 1 Analysis), καθώς και των ευκαιριών και απειλών που αντιμετωπίζει. Είναι σκόπιμη και χρήσιμη η αποτίμηση των βασικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», θετικών και αρνητικών, γιατί η πληρέστερη κατανόηση τους θα οδηγήσει μελλοντικά σε στρατηγικές επιλογές που θα καθορίσουν την αποτελεσματικότητα της απόδοσης της έκθεσης στους ποικίλους τομείς λειτουργίας της. Θα ακολουθήσει σύμφωνα με το μοντέλο των ίδιων, ο χαρακτήρας και το ευρύτερο περιβάλλον της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» σε σχέση με τους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς και τεχνολογικούς παράγοντες (PEST 2 Analysis). Α. SWOT Analysis ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ (STRENGTHS) Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης Συλλογής. Στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστες και όχι ιδιαίτερα οργανωμένες εκθέσεις παιχνιδιών, ενώ το Μουσείο Μπενάκη που ετοιμάζει το νέο «Μουσείο Παιχνιδιών και Παιδικής Ηλικίας», στην Οικία Κουλούρα, δεν έχει ανακοινώσει ακόμα την ημερομηνία εγκαινίων. Ο μεγάλος αριθμός, η ποικιλία και η ποιότητα των αντικειμένων της Συλλογής. 1 SWOT: Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats (Δυνατότητες-Αδυναμίες-Ευκαιρίες-Απειλές) 2 PEST: Political-Economic-Social-Technological ( Πολιτικοί-Οικονομικοί-Κοινωνικοί-Τεχνολογικοί-παράγοντες) 9

Το κύρος του συλλέκτη Χρήστου Μπουλώτη, λόγω και της ενασχόλησής του με την αρχαιολογία και τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Ο ίδιος, και ως Λημνιός, χαίρει της εκτίμησης τόσο των τοπικών αρχών όσο και των κατοίκων του νησιού, ενώ είναι αναγνωρισμένος και στην υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι γνώσεις, οι πάμπολλες σχετικές με το αντικείμενο δημοσιεύσεις και η εμπειρία του Συλλέκτη μπορούν να βοηθήσουν πάρα πολύ τόσο στο σχεδιασμό όσο και στην μελλοντική λειτουργία της έκθεσης. Η διάθεση εκ μέρους του Συλλέκτη, των άμεσων συνεργατών του αλλά και των τοπικών αρχών. Οι ελκυστικές εγκαταστάσεις. Η Έκθεση θα λειτουργήσει σε τρία παραδοσιακά κτήρια που βρίσκονται κατά μήκος της παραλίας «Νέας Μαδύτου». Η γεωγραφική θέση. Στο νησί υπάρχουν αρκετοί πολιτιστικοί οργανισμοί, μουσεία, σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινά μνημεία και μοναστήρια, όπως επίσης και παραδοσιακά χωριά. Η ύπαρξη αεροδρομίου. ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ (WEAKNESSES) Η γεωγραφική θέση. Η Λήμνος ως παραμεθόριος περιοχή και μάλιστα νησί, έχει όλες τις αδυναμίες που παρατηρούνται και σε άλλες απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδος. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω και της πολύ κακής ακτοπλοϊκής σύνδεσης του νησιού με τα γύρω νησιά και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η δυσπιστία που μπορεί να υπάρχει από μερίδα των κατοίκων σχετικά με την αναγκαιότητα του εγχειρήματος σε περίοδο οικονομικής κρίσης και με πολλά υπαρκτά προβλήματα της καθημερινότητάς τους. Η μη ύπαρξη, προς το παρόν, ενός ικανοποιητικού σχεδίου επάνδρωσης και μελλοντικής στήριξης των 10

δραστηριοτήτων της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», και που θα πρέπει να καταρτιστεί. Το μικρό σχετικά συνολικό εμβαδόν των εγκαταστάσεων σε σύγκριση με το μέγεθος της Συλλογής. Η διασπορά της Έκθεσης σε περισσότερα του ενός κτήρια. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ (OPPORTUNITIES) Η μη ύπαρξη, ως τώρα, άλλης αντίστοιχου μεγέθους και ποιότητας έκθεσης ή μουσείου στην Ελλάδα. Η ύπαρξη άφθονου υλικού προς έκθεση αλλά και ένας ακόμα πιο μεγάλος αριθμός αντικειμένων που αναγκαστικά θα αποθηκευτούν, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανανέωση κατά διαστήματα της μόνιμης έκθεσης, αλλά και για τους σκοπούς περιοδικών εκθέσεων. Η δυνατότητα επικοινωνίας με ένα πολύ πιο ευρύ κοινό στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μέσω του διαδικτύου και της χρήσης των τεχνολογικών μέσων της εποχής (έχει ήδη σχεδιαστεί ιστοχώρος, που χρειάζεται ελάχιστη δουλειά προκειμένου να αναρτηθεί στο διαδίκτυο και να λειτουργήσει). Η ύπαρξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων που έχουν εφαρμοσθεί ήδη σε μουσεία με το ίδιο αντικείμενο, κυρίως στο εξωτερικό. Η συνεργασία με άλλους φορείς και ιδρύματα, που μπορεί να επιτευχθεί, με σκοπό την αντιμετώπιση από κοινού των προβλημάτων που πηγάζουν από την οικονομική κρίση της χώρας. Ο συνεχιζόμενος, παρά την οικονομική κρίση, τουρισμός στην περιοχή κατά τους καλοκαιρινούς έστω μήνες. Η ύπαρξη μικρών χωριών στη γύρω περιοχή και άρα αρκετών σχολείων πέραν αυτών της Μύρινας. 11

ΑΠΕΙΛΕΣ (THREATS) Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση της χώρας, αλλά και παγκόσμια, που είναι άγνωστο πότε και αν θα ξεπεραστεί. Ο υψηλός κίνδυνος μη βιωσιμότητας λόγω των παραπάνω, εφόσον η προσπάθεια δεν στηριχθεί στο μέλλον, τόσο από τις τοπικές αρχές όσο και κύρια από τους κατοίκους. Ο ανταγωνισμός με άλλα μουσεία είναι σήμερα οξυμένος, λόγω της παγκοσμιοποίησης και του διαδικτύου. Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας που δεν δίνει το απαραίτητο βάρος στον πολιτισμό. Το μειωμένο ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας των πολιτών για τα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας, ως απόρροια και του προηγούμενου. Οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες και απαιτήσεις των επισκεπτών των μουσείων γενικότερα. 12

Β. PEST Analysis ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (POLITICAL) Η παρούσα Δημοτική Αρχή από την ανάληψη των καθηκόντων της παρέχει την απαιτούμενη στήριξη για την πραγματοποίηση του εγχειρήματος. Ενδεχόμενη αλλαγή Δημοτικής Αρχής στο μέλλον θα μπορούσε να αποτελέσει τροχοπέδη τόσο στη λειτουργία όσο και στη βιωσιμότητα της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», σε περίπτωση που δεν επιδειχτεί το ίδιο ενδιαφέρον για το είδος αυτό της Έκθεσης. Η γενική πολιτική κατάσταση της χώρας τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα ασταθής, κάτι που δυσχεραίνει το σχεδιασμό αλλά πιθανόν να αποτελέσει και ανασταλτικό παράγοντα για τις μελλοντικές ανάγκες του οργανισμού που θα δημιουργηθεί. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ECONOMIC) Παρά την παρούσα ύφεση της οικονομίας, η χρηματοδότηση της δημιουργίας της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» έχει ήδη εξασφαλιστεί, με την ένταξη του προγράμματος στο ΕΣΠΑ. Παρά την εξασφάλιση του αρχικού κεφαλαίου, κρίνεται απαραίτητη και η αναζήτηση άλλων πόρων, μέσω χορηγιών, δωρεών κλπ. Η ομαλή λειτουργία της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» και η επιτυχία της 13

όλης προσπάθειας μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Η δημιουργία μιας σύγχρονης έκθεσης, με προοπτικές μάλιστα μετατροπής της σύντομα σε μουσείο, θα προσθέσει αξία στο πολιτιστικό «κεφάλαιο» της περιοχής, αφού μπορεί να συμπαρασύρει σε αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών των υπολοίπων πολιτιστικών οργανισμών της περιοχής. Παράλληλα, όμως μαζί με την πολιτιστική «βιομηχανία» μπορεί να αναπτυχθεί κατά τον ίδιο τρόπο και η τουριστική. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (SOCIAL) Η ίδρυση της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης για τους κατοίκους του νησιού, αλλά και να αποτελέσει κίνητρο επιστροφής ή παραμονής των νέων ανθρώπων. Η «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» έχει ως βασικό στόχο την συνεργασία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής, με αμοιβαίο όφελος και για τις δύο πλευρές. Η προσθήκη ενός ακόμα πολιτιστικού οργανισμού σε μια ακριτική περιοχή μπορεί να συνεισφέρει στην γενικότερη κοινωνική ανάπτυξη, πέραν της οικονομικής με απώτερο στόχο την παροχή διεξόδων από τα προβλήματα της καθημερινότητας μιας παραμεθορίου. Η περιοχή είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός (Πολιόχνη, Καβείριο, Ηφαιστία, Κουκονήσι είναι μερικοί μόνο από τους γύρω τουριστικούς προορισμούς). Η περιοχή διαθέτει αρκετά σχολεία τα οποία θα μπορούν να επισκέπτονται την έκθεση και να μάθουν περισσότερα, συμμετέχοντας σε εκπαιδευτικά προγράμματα. 14

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (TECHNOLOGICAL) Ο διαδικτυακός χώρος της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» θα μπορεί να ενημερώνει σε μεγάλο βαθμό τον επισκέπτη για τις συλλογές, την φιλοσοφία τη Συλλογή, τον τόπο και την ιστορία του, παρέχοντας επιπλέον τη δυνατότητα αγοράς εισιτηρίου online, αγορά των ειδών του πωλητηρίου κ.ά. Οι δραστηριότητες της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» (εκθέσεις, συναυλίες, πολιτιστικά δρώμενα κ.ά.), θα αναρτώνται τακτικά στο διαδικτυακό τόπο, συμβάλλοντας κατ αυτόν τον τρόπο και στην προσέλκυση νέων και περισσοτέρων επισκεπτών στην περιοχή. Οι νέες τεχνολογίες που πρόκειται να εφαρμοστούν στην «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» μπορούν να λειτουργήσουν ελκυστικά για τους νέους της περιοχής. 15

Κεντρική Ιδέα της Έκθεσης 4. Το παιχνίδι και ως δραστηριότητα - πράξη αλλά και ως αντικείμενο θεωρείται προϊόν κοινωνικό που εκφράζει κατά συνέπεια τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της κοινωνίας που το δημιούργησε. Τα παιχνίδια αντικείμενα, τα αθύρματα, ως παράγωγα συγκεκριμένων πολιτισμών, συμμετέχουν σε ένα κωδικοποιημένο σύνολο σημασιών μεταφέροντας κρυφά ή φανερά νοήματα, από την παραγωγή μέχρι τη χρήση τους. Σύμφωνα με επικρατούσες τάσεις που αναπτύσσονται από σύγχρονους ερευνητές, το παιχνίδι είναι για τα παιδιά, πέραν όλων των άλλων, και ένα μέσο κοινωνικοποίησης, εξοικείωσης δηλαδή με την κοινωνική πραγματικότητα και τους κανόνες της κοινωνίας στην οποία ζουν και μεγαλώνουν. Τα αντικείμενα της συλλογής παιχνιδιών του συγκεκριμένου συλλέκτη, πέραν όλων των άλλων αποτελούν και τα τεκμήρια συναφών μελετών, αποκτώντας κατ αυτόν τον τρόπο και μια επιπρόσθετη αξία. Αν το παιχνίδι, σύμφωνα και με τις μελέτες που έχουν γίνει, ορίζεται ως διαδικασία πολιτισμικής οικειοποίησης και τα παιχνίδια-αντικείμενα, ως τα μέσα μετάδοσης αλλά και παραγωγής νέων μηνυμάτων, τότε η συλλογή παιχνιδιών του Χρήστου Μπουλώτη, συμβάλλει στην διατήρηση και αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων παρωχημένων εποχών, που είναι υπερπολύτιμα για το σήμερα. Με βάση τα παραπάνω, η κεντρική ιδέα της έκθεσης δεν μπορεί να περιγραφεί καλύτερα, παρά από τη σκέψη του ίδιου του Συλλέκτη, ότι δηλαδή: «Αρχίζει να γερνάει κανείς από τη στιγμή που σταματάει να παίζει». Η «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» επιθυμεί να συμβάλει στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης ιδέας από τους κατοίκους, αλλά και όλους τους επισκέπτες της, δίνοντας έμφαση σε μια άλλη διάσταση του παιχνιδιού που σχετίζεται άμεσα με την ψυχοσύνθεση του ανθρώπου και τον πολιτισμό. 16

Αποστολή και Στόχοι 5. Κύριος στόχος της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» θα είναι η πρόκληση του ενδιαφέροντος του κοινού, τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και των επισκεπτών του νησιού, που θα είναι από διάφορες ηλικιακές ομάδες, παιδιά και ενήλικες. Τα βασικά σημεία της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» θα πρέπει σίγουρα να στοχεύουν στο ν αναδείξουν τα εξής: Για το παιχνίδι Τα δαχτυλικά αποτυπώματα των παιδιών που έπαιξαν με αυτά κατά το παρελθόν και τη σύνδεσή τους με τα σύγχρονα παιδιά επισκέπτες του Μουσείου. Τη χαρά του παιχνιδιού και την ψυχαγωγία που προσφέρει. Τη μάθηση μέσα από το παιχνίδι και τη σύνδεση του με το σχολείο. Την επίδραση του παιχνιδιού στην ψυχοσύνθεση του ατόμου. Το παιχνίδι ως εργαλείο για τη γέννηση μυθοπλασίας και την ανάπτυξη της φαντασίας. Ατομικό και συλλογικό παιχνίδι. Το ταξίδι που προσφέρει στο χρόνο, ιδίως για τους ενήλικες. 17

Το παιχνίδι στην οικογένεια. Το παιχνίδι ως στάση ζωής. Το παιχνίδι ως παράγοντας δημιουργίας πολιτισμού. Το παιχνίδι ως «καθρέπτης» της εξέλιξης του πολιτισμού και της τεχνολογίας. Για το παιδικό βιβλίο Το παιδικό βιβλίο συνδέεται άμεσα με το παιχνίδι έχοντας ως συνδετικό κρίκο το παιδί. Τα παιδικά βιβλία αποτελούν το κατεξοχήν «ταξίδι στη μυθοπλασία» και φυγή σε τόπους φανταστικούς, μια και μέσα στο μυαλό του ατόμου οι ιστορίες τους μετατρέπονται αυτόματα σε παιχνίδια ή γίνονται αφορμές για παιχνίδι. Η ανάδειξη του εκπαιδευτικού τους χαρακτήρα παράλληλα με αυτόν του ψυχαγωγικού, η σύνδεσή τους με τα σχολικά βιβλία και ο συμπληρωματικός τους ρόλος στην εκπαίδευση του παιδιού είναι συνεπώς απαραίτητη. Ακόμα η λογοτεχνική διάσταση των βιβλίων σίγουρα θα πρέπει να προβληθεί μαζί βέβαια και με την άλλη σημαντική τους ιδιότητα, της βασικής δηλαδή πηγής πληροφοριών και γνώσης αναφορικά με την ιστορία τόσο του παιχνιδιού όσο και του παιδικού βιβλίου. Τέλος, πολλά από τα βιβλία αποτελούν και τις βιβλιογραφικές πηγές για την τεχνολογία της κατασκευής παιχνιδιών, τους οικοτέχνες κατασκευαστές παιχνιδιών, τις βιοτεχνίες του παρελθόντος και άλλες σχετικές πληροφορίες που μπορούν να αξιοποιηθούν για τους σκοπούς της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». 18

Επικοινωνιακή Εκπαιδευτική Πολιτική της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» 6. Α. Επικοινωνιακή Πολιτική Η επικοινωνία του Μουσείου με το ευρύτερο κοινό μπορεί να υποστηριχθεί εκτός από το έντυπο υλικό, με τη μορφή φυλλαδίων και εκδόσεων, και με την δημιουργία ιστοχώρου όπου θα παρουσιάζονται τα αντικείμενα της συλλογής σε ψηφιοποιημένη μορφή, ιστορικά στοιχεία και άλλο σχετικό πληροφοριακό υλικό αλλά και οι δράσεις της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου». Μπορεί να υπάρχει επίσης και ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop), μέσω του οποίου να προωθούνται στο κοινό αντίγραφα παιχνιδιών, εκδόσεις και αναμνηστικά, αποτελώντας έτσι και μια συμπληρωματική πηγή εσόδων απαραίτητης για την λειτουργία του Μουσείου. Στο χώρο του Κτηνιατρείου το Πωλητήριο που έχει σχεδιαστεί να υπάρχει και θα μπορούσε να λειτουργεί ώρες καταστημάτων, θα είναι ακόμα μια πηγή εσόδων αλλά και πόλος έλξης επισκεπτών. Το καφέ στον ίδιο περίπου χώρο θα είναι πέρα από χώρος ανάπαυσης των επισκεπτών και χώρος συζητήσεων, ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών μεταξύ των επισκεπτών, που θα πρέπει να μελετάται από τους ειδικούς της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», έτσι ώστε να ανανεώνονται οι εκθέσεις κατά διαστήματα και να εμπλουτίζονται με νέες θεματικές και μέσα και να προσαρμόζονται ανάλογα οι λειτουργίες προκειμένου να παραμένει πάντοτε ενεργή, ζωντανή και σύγχρονη. Παρακάτω καταγράφονται στατιστικά-δημογραφικά στοιχεία που αφορούν τις πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες μπορούν να γίνουν επισκέπτες της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου», καθώς επίσης να αποτελέσουν τη βάση για το σχεδιασμό ποικίλων δράσεων του στο μέλλον: 19

ΓΕΝΙΚΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΗΜΟΥ ΛΗΜΝΟΥ (απογραφή 2001) 3 Πληθυσμός του Δ. Λήμνου 18.104 κάτοικοι (17.000 το 2011) Πληθυσμός της πόλης της Μύρινας Άτομα τρίτης ηλικίας (65ετών+) του Δήμου Λήμνου Άτομα τρίτης ηλικίας (65ετών+) στην πόλη της Μύρινας Μετανάστες στο Δ. Λήμνου Μετανάστες στην πόλη της Μύρινας Τουριστική υποδομή στην Περιφέρεια Β. Αιγαίου Αφίξεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου και κάμπινγκ (2010) Αριθμός ξενοδοχείων-ενοικιαζόμενων δωματίων-τουριστικών κατοικιών Δ. Λήμνου Αριθμός ξενοδοχείων στην πόλη της Μύρινας 42 Εκπαιδευτική κοινότητα Αριθμός νηπιαγωγείων Δ. Λήμνου 18 Αριθμός νηπιαγωγείων στην πόλη της Μύρινας 4 7.488 κάτοικοι 3.384 κάτοικοι [1553 άνδρες, 1831 γυναίκες] 1056 κάτοικοι [472 άνδρες, 584 γυναίκες] 691 κάτοικοι 472 κάτοικοι 290.514 (1,8% επί του συνόλου 16.241.395 αφίξεων στην Ελλάδα) 105 Αριθμός μαθητών στα νηπιαγωγεία στο Δ. Λήμνου 347 Αριθμός μαθητών στα νηπιαγωγεία στην πόλη της Μύρινας 330 3 Πηγή ιστοχώρος ΕΛΣΤΑΤ 20

Αριθμός δημοτικών σχολείων Δ. Λήμνου 14 Αριθμός δημοτικών στην πόλη της Μύρινας 3 Αριθμός μαθητών στα δημοτικά Δ. Λήμνου 869 Αριθμός μαθητών στην πόλη της Μύρινας 158 Αριθμός Γυμνασίων Δ. Λήμνου 3 Αριθμός Γυμνασίων στην πόλη της Μύρινας 1 Αριθμός μαθητών στα Γυμνάσια του Δ. Λήμνου 490 Αριθμός μαθητών στα Γυμνάσια της πόλης της Μύρινας 255 Αριθμός Γενικών Λυκείων Δ. Λήμνου 2 Αριθμός Γενικών Λυκείων στην πόλη της Μύρινας 1 Αριθμός μαθητών στα Γενικά Λύκεια Δ. Λήμνου 313 Αριθμός μαθητών στα Γενικά Λύκεια στην πόλη της Μύρινας 240 ΕΠΑ.Λ -Τ.Ε.Ε Δ. Λήμνου 2 ΕΠΑ.Λ -Τ.Ε.Ε στην πόλη της Μύρινας 1 Αριθμός μαθητών στα ΕΠΑ.Λ -Τ.Ε.Ε Δ. Λήμνου 172 Αριθμός μαθητών ΕΠΑ.Λ -Τ.Ε.Ε Δ. Στην πόλη της Μύρινας 78 21

Β. Εκπαιδευτική Πολιτική Η «Μόνιμη Έκθεση της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» θα πρέπει σίγουρα να οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά με στόχο τη γνωριμία με τα αντικείμενα της συλλογής, το παιχνίδι, το παιδικό βιβλίο και την ιστορία που τα συνοδεύει. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η ενεργός συμμετοχή των κατοίκων (μνήμες, πληροφορίες, εμπειρίες), κυρίως όμως των εκπαιδευτικών των σχολείων της ευρύτερης περιοχής έτσι ώστε να αποτελούν εκτός από ψυχαγωγία και διδασκαλεία. Οι εκπαιδευτικές αυτές δράσεις θα πρέπει να εμπλουτιστούν με μουσειοσκευές, αντίγραφα παιχνιδιών και έντυπο υλικό. Σεμινάρια για τους εκπαιδευτικούς της περιοχής και για ένταξη της θεματολογίας της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» στη διδακτέα ύλη και για την επίτευξη ενεργού συμμετοχής τους στα εκπαιδευτικά προγράμματα, κρίνεται απαραίτητη. Η διαδρομή μεταξύ των δύο ξεχωριστών κτηρίων θα μπορούσε να έχει και τη μορφή ενός παιχνιδιού ή παραμυθιού βασισμένου στα παιχνίδια της Συλλογής, συνδέοντας έτσι πιο αποτελεσματικά τις διαφορετικές ενότητες της Έκθεσης και κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των επισκεπτών (μικρών και μεγάλων) καθ όλη τη διάρκεια της επίσκεψης. Εκπαιδευτικά Προγράμματα για ενήλικες θα μπορούσαν να φέρουν στην επιφάνεια το ταλέντο ορισμένων κατοίκων του νησιού στην κατασκευή αυτοσχέδιων παιχνιδιών, όπως συνηθίζονταν στο παρελθόν, παρουσιάζοντας κιόλας έτσι στις νεότερες γενιές παλιές παραδοσιακές τεχνικές και παιχνίδια. Ημερίδες, συνέδρια και εκδηλώσεις μπορούν να καλύπτουν πληθώρα συναφών θεμάτων συμβάλλοντας έτσι στην έρευνα που επιδιώκεται από τους ιδρυτές της «Μόνιμης Έκθεσης της Συλλογής Ιστορίας Παιδικού Παιχνιδιού και Βιβλίου» (υπάρχει άλλωστε και σκέψη για ίδρυση στο μέλλον ενός ερευνητικού κέντρο) και οδηγώντας ίσως και σε μια σειρά ενημερωτικών φυλλαδίων και εκδόσεων για το παιχνίδι και το παιδικό βιβλίο. 22

Το παιχνίδι στην αρχαιότητα Κατάλογος των προς έκθεση αντικειμένων 7. Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Πήλινη πλαγγόνα με αρθρωτά άκρα (ΕΑΜ 5839). [ΑΡΧ 1] 4 Πήλινη σβούρα, πηνιόσχημη με κωνική απόληξη στο ένα της άκρο (ΕΑΜ 10450). [ΑΡΧ 4] 2 Πήλινη πλαγγόνα με αρθρωτά άκρα και επίπεδη την οπίσθια πλευρά του σώματος (ΕΑΜ 49380). [ΑΡΧ 2] 5 Πήλινο ομοίωμα καθιστού σκύλου, με προτεταμένα τα πρόσθια άκρα, κοίλο εσωτερικά, χρησιμοποιούμενο ως κουδουνίστρα, (ΕΑΜ 4457). [ΑΡΧ 5] 3 Πήλινη πλαγγόνα με αρθρωτά άκρα και επίπεδη την οπίσθια πλευρά του σώματος, (ΕΑΜ 19379). [ΑΡΧ 3] 6 Πήλινο ομοίωμα καθιστού σκύλου, με προτεταμένα τα πρόσθια άκρα, κοίλο εσωτερικά, χρησιμοποιούμενο ως κουδουνίστρα, (ΕΑΜ 4458). [ΑΡΧ 6] 23

Το παιχνίδι στην αρχαιότητα 7 Πήλινη απιόσχημη κουδουνίστρα, (ΕΑΜ 1119). [ΑΡΧ 7] 12 Πήλινο ομοίωμα κάπρου (ΕΑΜ 16312-43). [ΑΡΧ 12] 8 Πήλινο ομοίωμα αλόγου με προσαρτημένους τέσσερις τροχούς και αναδιπλωμένη στα οπίσθια ουρά, (ΕΑΜ 4459). [ΑΡΧ 8] 13 Πήλινο ομοίωμα χελώνας (ΕΑΜ 2286). [ΑΡΧ 13] 9 Πήλινο ομοίωμα σκύλου προσαρτημένο σε πλακίδιο (ΕΑΜ 3924). [ΑΡΧ 9] 14 Πήλινο ομοίωμα πετεινού (ΕΑΜ 230). [ΑΡΧ 14] 10 Πήλινο ομοίωμα αιγοειδούς (ΕΑΜ 10413-195). [ΑΡΧ 10] 15 Πήλινο ομοίωμα λαγού (ΕΑΜ 10413-153). [ΑΡΧ 15] 11 Πήλινο ομοίωμα βοοειδούς (ΕΑΜ 10413-4). [ΑΡΧ 11] 16 Πήλινο ομοίωμα πτηνού με φτερούγες σε διάταση (ΕΑΜ 16268). [ΑΡΧ 16] 24

Το παιχνίδι στην αρχαιότητα 17 Πήλινο ομοίωμα οκλάζοντος πιθήκου με διεσταλμένα σκέλη, (ΕΑΜ 4312). [ΑΡΧ 17] 20 Πήλινο κοίλο ειδώλιο ζεύγους κορασίδων σε στάση εφεδρισμού (ΕΑΜ 4108). [ΑΡΧ 20] 18 Πήλινο μυκηναϊκό ειδώλιο αλόγου με αναβάτη στη ράχη. [ΑΡΧ 18] 21 Πήλινο κοίλο ειδώλιο γυμνού ένθρονου αγοριού, επί πλακιδίου (ΕΑΜ 14844). [ΑΡΧ 21] 19 Πήλινο κοίλο ειδώλιο κορασίδας επί πλακιδίου, του τύπου της μικρής Άρκτου, (ΕΑΜ 4168). [ΑΡΧ 19] 25

Η Βρεφική Ηλικία Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 2 (από αριστερά) 1.Μεταλλική κουδουνίστρα σε μορφή σχηματοποιημένου καρπού, 2. Μεταλλική κουδουνίστρα σε σχήμα αχιβάδας, 3. Ασημένια κουδουνίστρα σε μορφή άνθους, 4. Μεταλλική κουδουνίστρα σε σχήμα άνθους. 5. Επάργυρη κουδουνίστρα με τη μορφή του Πινόκιο. Μπρούτζινη κουδουνίστρα σε σχήμα μικρού αγοριού καβάλα σε κύκνο 5 6 Υφασμάτινο στρογγυλό μαξιλάρι, ενισχυμένο στη βάση του με χοντρό χαρτόνι, για τα σταυρουδάκια/μαρτυρικά βάπτισης εν είδει ντυμένου βρέφους. [ΒΠ 1] Υφασμάτινο στρογγυλό μαξιλάρι, ενισχυμένο στη βάση του με χοντρό χαρτόνι, για τα σταυρουδάκια/μαρτυρικά βάπτισης εν είδει ντυμένου βρέφους. [ΒΠ 2] 3 Ζευγάρι δερμάτινων παπουτσιών για βάπτιση. Λευκού χρώματος, με ομοιόχρωμη φουντίτσα μπροστά, δένονται με κορδόνια. [ΒΠ 4] 7 Υφασμάτινο στρογγυλό μαξιλάρι, ενισχυμένο στη βάση του με χοντρό χαρτόνι, για τα σταυρουδάκια/μαρτυρικά βάπτισης εν είδει ντυμένου βρέφους. [ΒΠ 3] 4 Επάργυρη βάση επί της οποίας ζεύγος παιδικών παπουτσιών εκατέρωθεν ελλειπτικής κορνίζας, πιθανότατα για τη φωτογραφία του νεοφώτιστου, δώρο βάφτισης για τον ανάδοχο. [ΒΠ 7] 8 Υφασμάτινη μπομπονιέρα βάφτισης σε μορφή κύκνου, με κεντημένα μαύρα μάτια και κίτρινο ράμφος. [ΒΠ 8] 26

Η Βρεφική Ηλικία 9 Μεγάλο ορθογώνιο χαρτονένιο κουτί για βαφτιστικά. Στο κουτί περιέχονται άθικτα βαφτιστικό κοντομάνικο φόρεμα, ζευγάρι κάλτσες και παπούτσια, όλα χρώματος ροζ. [ΒΠ 6] 14 Επτά μεταλλικές κουδουνίστρες ποικίλων σχημάτων. 10 Μεταλλική κούνια φυσικού μεγέθους, υπόλευκου χρώματος. [ΒΡ-Κ 1] 15 Επτά τσίγκινες ελληνικές πανηγυριώτικες κουδουνίστρες 11 Επτά πλαστικές κουδουνίστρες. 16 Μεταλλικό καρότσι με κούκλα εσωτερικά. 12 Τρεις πλαστικές κουδουνίστρες. 17 Ξύλικό καρότσι με μώρο. 13 Τέσσερις κουδουνίστρες μορφής γάτας σε διαφορετικό χρώμα η καθεμία. 18 Ποικιλόμορφες ελληνικές κουδουνίστρες από πλαστικό και σελιλόιντ. 27

Η Βρεφική Ηλικία 19 Καρότσι μπαμπού με κούκλα εσωτερικά. 23 Ξύλινο καρεκλάκι φαγητού με κούκλα- μωρό. 20 Λιθόγραφη τσίγκινη κουδουνίστρα. Στη μία όψη, βρεφοκρατούσας Παναγία και στην άλλη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ. 24 Ελληνική κουδουνίστρα από παπιέ μασέ 21 Ελληνική κουδουνίστρα από παπιέ μασέ 25 Ελληνικό χαρτονένιο κρόταλο, πιθανότατα της δεκαετίας του 20 22 Ελληνική κουδουνίστρα από παπιέ μασέ 26 Ταλαντευόμενη κούκλα από σελιλόιντ σε μορφή μωρού 28

Η Βρεφική Ηλικία 27 Ταλαντευόμενη κούκλα από σελιλόιντ σε μορφή χιονάνθρωπου 29 Ελληνικός ταλαντευόμενος κλόουν από παπιέ μασέ 28 Ταλαντευόμενη κούκλα από σελιλόιντ σε μορφή μωρού 29

Από τον κόσμο των ζώων Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 5 2 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με πιατίνια στα χέρια. [ΚΡ-Ζ 2] 6 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού που παίζει κιθάρα, καθισμένη σε τσίγκινο λιθόγραφο βαρέλι. [ΚΡ-Ζ 1] 3 7 4 8 30

Από τον κόσμο των ζώων 9 Κουρδιστός τσίγκινος λιθόγραφος ελέφαντας-ζογκλέρ που ακροβατεί, σηκωμένος στα πίσω του πόδια, πάνω σε δύο κυλιόμενα κίτρινα τύμπανα. [ΚΡ-Ζ 7] 13 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με μεταλλικά sticks στα χέρια για τύμπανο, που αρχικά θα υπήρχε κολλημένο στην κοιλιά. [ΚΡ-Ζ 3] 10 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με πιατίνια στα χέρια. [ΚΡ-Ζ 5] 14 Κουρδιστό τσίγκινο αρκουδάκι, με επίθετο πλαστικό κεφάλι, σε μορφή κλόουν. [ΚΡ-Ζ 9] 11 Όρθια κουρδιστή αρκούδα με στολή Κοζάκου, που αρχικά έπαιζε έγχορδο όργανο. [ΚΡ-Ζ 6] 15 Κουρδιστή τσίγκινη λιθόγραφη καλπάζουσα ζέβρα. [ΚΡ-Ζ 11] 12 Κουρδιστό τσίγκινο αρκουδάκι, με επίθετο πλαστικό κεφάλι, σε μορφή κλόουν. [ΚΡ-Ζ 8] 16 Κουρδιστό τσίγκινο λιθόγραφο Πάντα τυμπανιστής. [ΚΡ-Ζ 12] 31

Από τον κόσμο των ζώων 17 Κουρδιστός τσίγκινος λιθόγραφος λαγός που αναπηδά. [ΚΡ-Ζ 13] 21 Τσίγκινη λιθόγραφη φώκια με μπάλα στο ρύγχος, σε άξονα που περιστρέφεται με τριβή των δύο τροχών που βρίσκονται στη βάση του ζώου. [ΚΡ-Ζ 17] 18 Κουρδιστός τσίγκινος λιθόγραφος λαγός που περπατά με τα χέρια στις τσέπες. [ΚΡ-Ζ 14] 22 Κουρδιστό σύμπλεγμα ζώων. [ΚΡ-Ζ 18] 19 Κουρδιστός τσίγκινος λιθόγραφος λαγός που περπατά σύροντας μονότροχο καρότσι. [ΚΡ-Ζ 15] 23 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με κόκκινες πλαστικές σφαίρες στα χέρια. [ΚΡ-Ζ 19] 20 Κουρδιστή τσίγκινη λιθόγραφη πάπια πάνω σε τρίτροχο ποδήλατο. [ΚΡ-Ζ 16] 24 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με πιατίνια στα χέρια. [ΚΡ-Ζ 20] 32

Από τον κόσμο των ζώων 25 Κουρδιστή λούτρινη μαϊμού με πιατίνια στα χέρια. [ΚΡ-Ζ 21] 29 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου σκύλου. [ΞΛ 4] 26 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή αρκούδου που κάνει σχοινάκι. [ΜΠ-Ζ 3] 30 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή πάπιας με τέσσερις κόκκινους τροχούς, ανά δύο σε κάθε άξονα. [ΞΛ 1] 27 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή ελέφαντα που παίζει τύμπανα κρουστά, επί κοίλης ορθογώνιας βάσης. [ΜΠ-Ζ 5] 31 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή πάπιας. [ΞΛ 2] 28 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή σκύλου/μάγειρα που μαγειρεύει όρθιος μπροστά από εστία. [ΜΠ-Ζ 6] 32 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου αλόγου, με διαμπερή οπή στο σώμα. [ΞΛ 3] 33

Από τον κόσμο των ζώων 33 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένης μέλισσας. [ΞΛ 6] 38 34 39 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου αλόγου. Ανατολικοευρωπαϊκής προέλευσης. [ΞΛ 11] 35 40 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου αλόγου. [ΞΛ 13] 36 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου κόκορα. [ΞΛ 10] 41 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου αλόγου. [ΞΛ 14] 37 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένου αλόγου. [ΞΛ 12] 42 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή σκύλου. [ΜΠ-Ζ 2] 34

Από τον κόσμο των ζώων 43 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή σχηματοποιημένης γάτας. [ΞΛ 17] 48 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή μαϊμούς που παίζει κιθάρα. [ΜΠ-Ζ 4] 44 Ξύλινο παιχνίδι σε μορφή επιπεδόσχημης σκυλίτσας που κουνά κούνια. [ΞΛ 18] 49 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή σκύλου, καστανού χρώματος. [ΜΠ-Ζ 9] 45 Ξύλινο παιχνίδι με δύο αντωπές επιπεδόσχημες μορφές ζώων, κόκκορα και λύκου. [ΞΛ 19] 50 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή αρκούδας ξαπλωμένης σε τσίγκινο λιθόγραφο κρεβάτι. [ΜΠ-Ζ 7] 46 Ξύλινο παιχνίδι με δύο αντωπές σχηματοποιημένες μορφές εκατέρωθεν γουδιού που κύπτουν σε αυτό εναλλάξ κρατώντας γουδοχέρι. [ΞΛ 20] 51 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή σκύλου, καστανού χρώματος. [ΜΠ-Ζ 10] 47 52 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή σκύλου, καστανού χρώματος. [ΜΠ-Ζ 11] 35

Από τον κόσμο των ζώων 53 Παιχνίδι μπαταρίας σε μορφή λούτρινης μαϊμούς με πιατίνια στα χέρια. [ΜΠ-Ζ 8] 57 54 58 55 59 56 60 36

61 62 37

Στρατιωτάκια Πόλεμος Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Κουρδιστό τσίγκινο μαύρο κανόνι σύμφυτο σε βάση, σε χρώμα πράσινο στρατιωτικό. [ΠΛ-ΟΠ 1] 6 Μεταλλικό αυτόματο πιστόλι της ελληνικής εταιρείας FINO. [ΠΛ-ΟΠ 8] 2 Μεταλλικό κανόνι σύμφυτο σε τετράγωνη ξύλινη βάση. [ΠΛ-ΟΠ 2] 7 Μεταλλικό πιστόλι, μαύρου χρώματος, πιθανότατα ανατολικοευρωπαϊκής προέλευσης. [ΠΛ-ΟΠ 11] 3 Μαύρο κυλινδρικό κανόνι, επικολλημένο σε επιμήκη ορθογώνια ομοιόχρωμη βάση. [ΠΛ-ΟΠ 3] 8 Μεταλλικό πιστόλι, μαύρου χρώματος, με καφέ πλαστική επένδυση επικολλημένη εκατέρωθεν της λαβής. [ΠΛ-ΟΠ 12] 4 Επιπεδόσχημο μεταλλικό ομοίωμα κανονιού επί επιμήκους ορθογώνιας βάσης. [ΠΛ-ΟΠ 4] 9 Τέσσερις λιθόγραφες κάρτες με πολεμικά αεροπλάνα, πλοία και τανκς. 5 Καραμπίνα ιδιοκατασκευή. Με ξύλινο στέλεχος και μεταλλική κάνη. [ΠΛ-ΟΠ 6] 10 Μεταλλικό περίστροφο, μαύρου χρώματος, με καφέ πλαστική επένδυση. [ΠΛ-ΟΠ 17] 38

Στρατιωτάκια Πόλεμος 11 Μεταλλικό διπλόκανο περίστροφο, ασημί χρώματος, με μαύρη πλαστική επένδυση. [ΠΛ-ΟΠ 18] 16 Κουρδιστό τσίγκινο τεθωρακισμένο όχημα (τανκ) με τέσσερις τροχούς. [ΠΛ-Τ 1] 12 Τέσσερις λιθόγραφες κάρτες με πολεμικά αεροπλάνα, πλοία και τανκς. 17 Κουρδιστό τσίγκινο τεθωρακισμένο όχημα (τανκ) με τέσσερις τροχούς. [ΠΛ-Τ 2] 13 Τέσσερις λιθόγραφες κάρτες με πολεμικά αεροπλάνα, πλοία και τανκς. 18 Μεταλλικό τεθωρακισμένο όχημα (τανκ), με λαστιχένιες ερπύστριες. Χρώματος λαδί. [ΠΛ-Τ 3] 14 Μικρού μεγέθους μεταλλικό περίστροφο, ασημί χρώματος, με μαύρη πλαστική επένδυση επικολλημένη. [ΠΛ-ΟΠ 24] 19 Τσίγκινο τεθωρακισμένο όχημα (τανκ) μπαταρίας, με ανάγλυφες ερπύστριες. [ΠΛ-Τ 7] 15 Μεταλλικό πιστόλι, μαύρου χρώματος, εκατέρωθεν του οποίου ανάγλυφη επιγραφή PILAZ. [ΠΛ-ΟΠ 30] 20 Μικρό τσίγκινο τεθωρακισμένο όχημα (τανκ). [ΠΛ-Τ 8] 39

Στρατιωτάκια Πόλεμος 21 26 22 27 23 28 24 29 25 30 40

Στρατιωτάκια Πόλεμος 31 35 32 36 33 37 34 38 41

Από τον κόσμο της κούκλας Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Κουρδιστή κούκλα σε μορφή νεαρού ξανθού κοριτσιού. [ΚΛ 4] 5 Υφασμάτινη αμφισώματη κούκλα με μακριά φούστα που καλύπτει εναλλάξ τον ένα ή τον άλλο κορμό. [ΚΛ 16] 2 Κούκλα σε μορφή βρέφους, με βρακάκι και απέριττο ροζ φόρεμα, δαντελωτό στην απόληξη. [ΚΛ 5] 6 Λούτρινη αμφιπρόσωπη κούκλα, με αρθρωτά μέλη, χρώματος ανοικτού καστανού. [ΚΛ 15] 3 Κούκλα σε μορφή βρέφους, φυσικού σχεδόν μεγέθους, με αρθρωτά μέλη. [ΚΛ 7] 7 Κούκλα σε μορφή νηπίου, φυσικού σχεδόν μεγέθους, με αρθρωτά μέλη. [ΚΛ 8] 4 Πλαστική κούκλα σε μορφή νεαρής ξανθιάς γυναίκας, με αρθρωτά μέλη. [ΚΛ 12] 8 Μικρού μεγέθους κούκλα σε μορφή αγοριού. [ΚΛ 14] 42

Από τον κόσμο της κούκλας 9 Κούκλα με αρθρωτά μέλη σε μορφή γυμνού νηπίου, από σελιλόιντ. [ΚΛ 19] 13 Μεγάλη κεφαλή από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. [ΚΛ 32] 10 Μικρού μεγέθους κουρδιστή κούκλα σε μορφή βρέφους που μπουσουλάει. [ΚΛ 23] 14 Κεφαλή από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. [ΚΛ 36] 11 Υφασμάτινη κούκλα με κεφάλι από papier massé, με επίστρωση πάστας, σε μορφή κοριτσιού με σγουρά ξανθά μαλλιά. [ΚΛ 25] 15 Υφασμάτινη κούκλα με κεφάλι από papier massé, με επίστρωση πάστας, σε μορφή αγοριού. [ΚΛ 27] 12 Κούκλα σε μορφή νεαρού κοριτσιού. [ΚΛ 26] 16 Υφασμάτινη κούκλα με κεφάλι από papier massé, με επίστρωση πάστας. [ΚΛ 28] 43

Από τον κόσμο της κούκλας 17 Κεφαλή από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. [ΚΛ 43] 21 Πρόσθιο τμήμα κεφαλής από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. Κατασκευασμένο σε μήτρα. [ΚΛ 47] 18 Κεφαλή από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. [ΚΛ 44] 22 Κεφαλή από papier massé με επίθετη πάστα στο χρώμα του δέρματος. [ΚΛ 42] 19 Λούτρινη αμφιπρόσωπη κούκλα. 23 Κούκλα με στολή αεροσυνοδού της British Airways. [ΚΛ 52] 20 Υφασμάτινο τσολιαδάκι με κεφάλι από papier massé, με επίστρωση πάστας. [ΚΛ-ΤΕ 4] 24 Υφασμάτινο τσολιαδάκι με κεφάλι από papier massé, με επίστρωση πάστας. [ΚΛ-ΤΕ 2] 44

Από τον κόσμο της κούκλας 25 Μικρό υφασμάτινο τσολιαδάκι. [ΚΛ-ΤΕ 8] 29 Υφασμάτινη χειροποίητη κούκλα σε μορφή νεαρής γυναίκας με τοπική ελληνική ενδυμασία. [ΚΛ-ΤΕ 11] 26 Υφασμάτινη χειροποίητη «Αμαλία», ζευγάρι με το τσολιαδάκι ΚΛ-ΤΕ 1. [ΚΛ-ΤΕ 9] 30 Γυναικεία μορφή με στολή Αμαλίας. [ΚΛ-ΤΕ 15] 27 Υφασμάτινο χειροποίητο τσολιαδάκι. [ΚΛ-ΤΕ 1] 31 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Κέρκυρας. [ΚΛ-ΤΕ 16] 28 Υφασμάτινη χειροποίητη κούκλα σε μορφή ξανθής γυναίκας με τοπική ελληνική ενδυμασία. [ΚΛ-ΤΕ 10] 32 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Κεφαλονιάς. [ΚΛ-ΤΕ 18] 45

Από τον κόσμο της κούκλας 33 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Ζακύνθου. [ΚΛ-ΤΕ 19] 37 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Λέσβου. 34 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Λήμνου. [ΚΛ-ΤΕ 20] 38 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Χίου. [ΚΛ-ΤΕ 22] 35 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Καλύμνου. - Δωρεά της νηπιαγωγού Χριστίνας Δάλκου. [ΚΛ-ΤΕ 24] 39 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Τήνου. [ΚΛ-ΤΕ 23] 36 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία του Έμπωνα της Ρόδου. [ΚΛ-ΤΕ 25] 40 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία της Ρόδου. [ΚΛ-ΤΕ 26] 46

Από τον κόσμο της κούκλας 41 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία Αρκαδίας. [ΚΛ-ΤΕ 32] 45 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία από τους Μεταξάδες της Δυτικής Θράκης. [ΚΛ-ΤΕ 46] 42 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία Μάνης. [ΚΛ-ΤΕ 33] 46 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία Σουφλίου. [ΚΛ-ΤΕ 47] 43 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία Βέροιας. [ΚΛ-ΤΕ 38] 47 Ανδρική μορφή με στολή τσολιά. [ΚΛ-ΤΕ 52] 44 Γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία από την Προσωτσάνη Δράμας. [ΚΛ-ΤΕ 41] 48 Ανδρική μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία Λήμνου. [ΚΛ-ΤΕ 53] 47

Από τον κόσμο της κούκλας 49 Ανδρική μορφή με παραδοσιακή κρητική ενδυμασία. [ΚΛ-ΤΕ 54] 53 Κούκλα κινούμενη μηχανικά με μπαταρία, σε μορφή Ασιάτισσας. [ΚΛ-ΤΞ 6] 50 Κούκλα με αρθρωτά μέλη, σε μορφή νεαρού ξανθού κοριτσιού, με χαρακτηριστική εθνική ενδυμασία. Ζευγάρι με το αγόρι ΚΛ-ΤΞ 2. [ΚΛ-ΤΞ 1] 54 Μικρού μεγέθους κούκλα σε μορφή ώριμης γυναίκας, από σελιλόιντ. [ΚΛ-ΤΞ 7] 51 Κούκλα με αρθρωτά μέλη, σε μορφή νεαρού αγοριού. Ζευγάρι με το κορίτσι ΚΛ-ΤΞ 1. [ΚΛ-ΤΞ 2] 55 Μικρού μεγέθους κούκλα σε μορφή νεαρής γυναίκας, από σελιλόιντ. [ΚΛ-ΤΞ 9] 52 Κούκλα σε μορφή Σπανιόλας, με αρθρωτά μέλη. [ΚΛ-ΤΞ 4] 56 Πλαστική κούκλα με αρθρωτά μέλη. 48

Από τον κόσμο της κούκλας 57 Κούκλα με στολή ναύτη. 61 Κούκλα από papier massé με αρθρωτά μέλη. 58 Κούκλα υφασμάτινή. 62 Κούκλα με μορφή μικρού κοριτσιού. 59 Κούκλα από papier massé. 63 Κούκλα σε μορφή μαϊμού. 60 Κούκλα γυναικείας μορφής με παραδοσιακή ενδυμασία. 64 Κούκλα με μορφή μικρού κοριτσιού. 49

Από τον κόσμο της κούκλας 65 Κούκλα με μορφή βρέφους. 69 Κούκλα γυναικείας μορφής με επίσημο φόρεμα. 66 Κούκλα με μορφή βρέφους. 70 Κούκλα ανδρικής μορφής με στολή. 67 Κούκλα με μορφή μικρού κοριτσιού. 71 Κούκλα ανδρικής μορφής με στολή. 68 Κούκλα γυναικείας μορφής με επίσημο φόρεμα. 72 Φόρεμα για κούκλα. 50

Από τον κόσμο της κούκλας 73 Μπλούζα και φούστα για κούκλα. 76 Κουκλόσπιτο. 74 77 Ξύλινο ομοίωμα ραδιοφώνου με χοντρό χαρτόνι στη ράχη. [ΟΙΚ-ΕΞ 7] 75 Τσίγκινο ομοίωμα ψυγείου πάγου. Στο χρώμα του φυστικιού, επί μαύρης βάσης, με τρεις χαλκομανίες, με μπουκέτο ανθέων, κολλημένες στο πρόσθιο τμήμα του. [ΟΙΚ-ΕΞ 1] 78 Ομοίωμα ρολογιού τοίχου. [ΟΙΚ-ΕΞ 8] 51

Από τον κόσμο της κούκλας 79 Ξύλινο ομοίωμα πτυσσόμενης σιδερώστρας, με υφασμάτινο κάλυμμα, λευκό με κόκκινη τρέσα, στερεωμένο με πινέζες στην άνω επιφάνειά της. [ΟΙΚ-ΕΞ 2] 83 Ξύλινο ομοίωμα βαλίτσας. Με δερμάτινη επένδυση εξωτερικά, χρώματος ανοικτού καστανού, ενισχυμένη με προσηλωμένα μεταλλικά ελάσματα στις γωνίες. [ΟΙΚ-ΕΞ 9] 80 Μεταλλικό ομοίωμα σίδερου. Σε ασημί χρώμα, με κόκκινη κυλινδρική λαβή στερεωμένη στο κυρίως σώμα με έλασμα. [ΟΙΚ-ΕΞ 4] 84 Τσίγκινο ομοίωμα κουζίνας, με τέσσερα καμπυλούμενα πόδια. [ΟΙΚ-ΕΞ 10] 81 Λαϊκό τσίγκινο ομοίωμα κουζίνας, με κουζίνα, αποροφητήρα και πλευρικά ανηρτημένο ντουλάπι. [ΟΙΚ-ΕΞ 11] 85 Πορσελάνινο σερβίτσιο τσαγιού μινιατούρα, σε περίτεχνο δίσκο. Περιλαμβάνει τσαγιέρα, ζαχαριέρα, γαλατιέρα και δύο φλυτζάνια, εκ των οποίων ένα χωρίς πιάτο και ελλιπές κατά τη λαβή. [ΟΙΚ-ΕΞ 16] 82 Ξύλινο ομοίωμα όρθιου αργαλειού. Με περασμένα ροζ υφάδια και στημόνια για την κατασκευή υφάσματος, ένα τμήμα του οποίου είναι ήδη έτοιμο. [ΟΙΚ-ΕΞ 12] 86 Δύο γαλάζια χάρτινα κουτιά που περιλαμβάνουν έκαστο από 6 κινέζικα πορσελάνινα βάζα μινιατούρες. [ΟΙΚ-ΕΞ 18] 52

Από τον κόσμο της κούκλας 87 Πορσελάνινο σερβίτσιο τσαγιού μινιατούρα, από το οποίο διατηρούνται μόνο η ζαχαριέρα, ένα φλυτζάνι και δύο πιατάκια. Δωρεά Άρη Γέροντα. [ΟΙΚ-ΕΞ 14] 90 Χάλκινο ομοίωμα μαγκαλιού, με δύο δακτυλιόσχημες λαβές στα πλευρικά τοιχώματα, αντιδιαμετρικά τοποθετημένες. [ΟΙΚ-ΕΞ 19] 88 Μικρή πρόχους (κανάτα), εμαγιέ, γαλάζιου χρώματος. Δωρεά Άρη Γέροντα. [ΟΙΚ-ΕΞ 15] 91 Μεταλλικό ομοίωμα ραπτομηχανής σύμφυτης σε επίπεδη, κοίλη στην κάτω της επιφάνεια, βάση. [ΟΙΚ-ΕΞ 21] 89 Μεταλλικό ομοίωμα θερμάστρας, με πέντε ανάγλυφες κυκλικές εστίες στην άνω επιφάνειά της επί της οποίας και κυλινδρικό μπουρί. [ΟΙΚ-ΕΞ 26] 92 Μεταλλικό ομοίωμα ραπτομηχανής σύμφυτης σε επίπεδη βάση, στην κάτω επιφάνεια της οποίας θήκη μπαταρίας. [ΟΙΚ-ΕΞ 23] 53

Από τον κόσμο της κούκλας 93 Μεταλλικό ομοίωμα σαμοβαριού, απιόσχημου σχήματος και ασημένιου χρώματος, σε επίπεδο ομοιόχρωμο δίσκο. Με κάνουλα στο πρόσθιο τμήμα του και δύο λαβές πλευρικά, από μαύρο πλαστικό. Στο δίσκο ανάγλυφη επιγραφή КУЙБЫШЕВ. [ΟΙΚ-ΕΞ 27] 96 Τσίγκινο ομοίωμα αναδευτήρα (μίξερ), ροζ χρώματος, με μαύρη βάση στην κάτω επιφάνεια της οποίας θήκη μπαταρίας. Επίθετη μεταλλική επιγραφή COMBI-O- MIXER στα πλευρικά ενώ στο πρόσθιο τμήμα του αναδευτήρα επιγραφή MIXER. MADE IN JAPAN. [ΟΙΚ-ΕΞ 25] 94 Μεταλλικό ομοίωμα σίδερου, σκούρου καστανού χρώματος, με ξύλινη οριζόντια λαβή με μεταλλικό στέλεχος προσηλωμένο στην άνω επιφάνειά του, όπου και ανάγλυφη επιγραφή JUDGE. Στο κατώτερο τμήμα του θήκη για κάρβουνα με οπές περιμετρικά για την παροχή οξυγόνου. [ΟΙΚ-ΕΞ 28] 97 Ξύλινο ομοίωμα επίπλου με σύμφυτο καθρέπτη, σκούρου καστανού χρώματος. Επίπεδο στην οπίσθια πλευρά του, στηρίζεται σε τέσσερα πόδια, εκ των οποίων τα δύο μπροστινά κυλινδρικά. [ΟΙΚ-ΕΠ 1] 95 Μεταλλικό ομοίωμα σίδερου, με ξύλινη οριζόντια βυσσινί λαβή σε στέλεχος προσηλωμένο στην άνω επιφάνειά του. [ΟΙΚ-ΕΞ 32] 98 Ξύλινο ομοίωμα σαλονιού τεσσάρων τεμαχίων, που περιλαμβάνει καναπέ, δύο πολυθρόνες και τραπέζι. Δωρέα της βυζαντινολόγου Σουζάνας Χούλια. [ΟΙΚ-ΕΠ 2] 54

Από τον κόσμο της κούκλας 99 Ξύλινο σαλονάκι τριών τεμαχίων, με καναπέ και δύο καρέκλες. Λιτά κατασκευασμένα. Από τη Σκύρο. [ΟΙΚ-ΕΠ 8] 103 Σετ δύο ξύλινων επίπλων κρεβατοκάμαρας, εκ των οποίων μία ντουλάπα και μία τουαλέτα, υπόλευκου χρώματος, με σφαιρικά ξύλινα προσηλωμένα πόμολα. [ΟΙΚ-ΕΠ 3] 100 Ξύλινο σκαμνί, σκούρου μπλε χρώματος, με παράσταση σχηματικού δάσους κάτω από έναστρο ουρανό με πανσέληνο. [ΟΙΚ-ΕΠ 10] 104 Σετ πτυσσόμενων ξύλινων επίπλων εξωτερικού χώρου, που περιλαμβάνει ένα τραπέζι και δύο πολυθρόνες, κόκκινου και υπόλευκου χρώματος. [ΟΙΚ-ΕΠ 5] 101 Ξύλινο καθισματάκι μωρού με δερμάτινο προσηλωμένο μαξιλαράκι στη ράχη. Στο κέντρο του καθίσματος οπή για τις ανάγκες του μωρού. Στο επίπεδο κομμάτι ξύλου μπροστά από τους βραχίονες σύμφυτο αριθμητήριο. [ΟΙΚ-ΕΠ 11] 105 Πλαστικό ομοίωμα επιδαπέδιου ρολογιού, με επίπεδη οπίσθια όψη Κόκκινου χρώματος, με επιζωγραφισμένα κόκκινα/ροζ άνθη. [ΟΙΚ-ΕΠ 12] 102 Ξύλινο ομοίωμα κλισμού επί μελανής μαρμάρινης βάσης. Με ανάγλυφη διακόσμηση στους βραχίονες, στη ράχη και στα σκέλη. [ΟΙΚ-ΕΠ 13] 55

Πλοία Αεροπλάνα Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Μεταλλικό αεροπλανάκι της Swissair. [ΑΡ 1] 6 Μεταλλικό αεροπλανάκι της AMERICAN AIRLINES. 2 Μεταλλικό αεροπλανάκι, λευκό στο άνω ήμισυ του. [ΑΡ 2] 7 Μεταλλικό αεροπλανάκι της OLYMPIC AIRLINES. 3 Μεταλλικό αεροπλανάκι με επιγραφή «ΑΕRO» στα φτερά. 8 Τρία μεταλλικά αεροπλανάκια. 4 Μεταλλικό πολεμικό αεροπλανάκι, λαδί χρώματος. [ΑΡ 5] 9 Δύο μεταλλικά αεροπλανάκια. 5 Μεταλλικό αεροπλανάκι. 10 Μεταλλικό αεροπλανάκι τύπου CONCORDE. 56

Πλοία Αεροπλάνα 11 16 12 17 13 18 14 19 15 20 Ξύλινο λαϊκότροπο πολεμικό. Tο όνομά του «ΝΙΚΗ». [ΚΡ 1] 57

Πλοία Αεροπλάνα 21 Ξύλινο λαϊκότροπο πολεμικό καράβι πάνω σε ελλειπτικού σχήματος σανίδα. [ΚΡ 2] 27 Μικρού μεγέθους, τσίγκινο λιθόγραφο επιβατηγό καράβι με τρεις τσιμινιέρες, ατμοκίνητο. [ΚΡ 11] 22 Ξύλινο λαϊκότροπο πολεμικό καράβι πάνω σε ελλειπτικού σχήματος σανίδα. [ΚΡ 3] 28 Ξύλινο λαϊκότροπο πολεμικό καράβι επί ελλειψοειδούς βάσης, χρώματος μπλε στην ορατή της επιφάνεια. [ΚΡ 16] 23 Μικρού μεγέθους ξύλινο λαϊκότροπο πολεμικό καράβι πάνω σε ελλειπτικού σχήματος σανίδα. [ΚΡ 5] 29 Ξύλινο εμπορικό πλοίο, ιδιοκατασκευή. [ΚΡ 17] 24 Μεγάλου μεγέθους ξύλινο λαϊκότροπο καράβι, ιδιοκατασκευή. [ΚΡ 6] 30 Μεγάλο ξύλινο πολεμικό πλοίο/κανονιοφόρος, με μεταλλικά εξαρτήματα στο κατάστρωμα. [ΚΡ 14] 25 Μεγάλου μεγέθους ξύλινο λαϊκότροπο ιστιοφόρο, ιδιοκατασκευή. Λευκού χρώματος, με πράσινα ίσαλα. ΚΡ 7] 31 Τσίγκινο λιθόγραφο υπερωκειάνειο μινιατούρα με ρόδες, αντίγραφο παιχνιδιών του μεσοπολέμου. [ΚΡ 12] 26 Μικρού μεγέθους, τσίγκινο λιθόγραφο επιβατηγό καράβι με τρεις τσιμινιέρες, ατμοκίνητο. [ΚΡ 9] 32 Μεγάλο ξύλινο επιβατηγό πλοίο, με μεταλλικά εξαρτήματα στο κατάστρωμα. [ΚΡ 15] 58

Οπτικά παιχνίδια Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Μεταλλικός μαγικός φανός (Lanterne Magique). [ΟΠ 1] 5 Δεκατέσσερις ορθογώνιες επιμήκεις γυάλινες πλάκες με επιζωγραφισμένα έγχρωμα στιγμιότυπα για προβολή σε «Μαγικό φανό». [ΟΠ 8] 2 Ηλεκτρική μηχανή προβολής ταινιών σύμφυτη σε ψηλή ξύλινη ορθογώνια βάση. [ΟΠ 2] 6 Κόπια έγχρωμης ταινίας των 8mm της εταιρείας Walt Disney, με τίτλο Robin Hood and LITTLE JOHN, σε κόκκινη μπομπίνα. [ΟΠ 9] 3 VIEW-MASTER από μαύρο βακελίτη. [ΟΠ 5] 7 Κόπια έγχρωμης ταινίας των 8mm της εταιρείας Walt Disney, με τίτλο MATCH OF THE CENTURY σε κόκκινη μπομπίνα. [ΟΠ 10] 4 VIEW MASTER από κόκκινο πλαστικό. [ΟΠ 6] 8 Ταινία για την ηλεκτρική μηχανή προβολής ταινιών. [ΟΠ 12] 59

Οπτικά παιχνίδια 9 Έντεκα στρογγυλές χαρτονένιες πλάκες με στιγμιότυπα για VIEW-MASTER. [ΟΠ 13] 13 Μεταλλική μηχανή προβολής, μαύρου χρώματος, σύμφυτη σε ομοιόχρωμη ορθογώνια, κοίλη, βάση. [ΟΠ 20] 10 Φωτογραφική μηχανή μινιατούρα, σε κίτρινη δερμάτινη θήκη, στο πρόσθιο τμήμα της οποίας αναγράφεται ανάγλυφα Hit. [ΟΠ 14] 14 Μεταλλικός μαγικός φανός (Lanterne Magique), σύμφυτος σε ορθογώνια ξύλινη βάση. [ΟΠ 18] 11 VIEW MASTER από κόκκινο πλαστικό, ημισφαιρικού σχήματος, κοίλο στην άνω απόληξη. [ΟΠ 16] 15 Μεταλλικός μαγικός φανός (Lanterne Magique), σύμφυτος σε ορθογώνια κοίλη βάση. Μαύρου χρώματος εξωτερικά. [ΟΠ 19] 12 Κοκκάλινο διώροφο λευκό σπιτάκι μινιατούρα, στην κόκκινη κεραμοσκεπή του οποίου λευκή καμινάδα/μοχλός για την περιστροφή έγχρωμων στιγμιότυπων από την ιστορία της «Κοκκινοσκουφίτσας. [ΟΠ 17] 16 Μεταλλική μηχανή προβολής, σύμφυτη σε ορθογώνια, κοίλη βάση. [ΟΠ 22] 60

Οπτικά παιχνίδια 17 Μεταλλική μηχανή προβολής, σύμφυτη σε μαύρη ορθογώνια κοίλη βάση. [ΟΠ 21] 21 18 Ηλεκτρική μηχανή προβολής, γκρίζου χρώματος, σύμφυτη σε ομοιόχρωμη βάση. [ΟΠ 24] 22 19 23 20 24 61

Οπτικά παιχνίδια 25 30 26 31 27 32 28 33 29 34 62

Μουσικά παιχνίδια Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Α/Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 Στρογγυλό ντέφι με ξύλινο πλαίσιο και κάλυμμα από υμένα στη μία του πλευρά. [ΜΣ 1] 6 Τσίγκινη λιθόγραφη δισκοειδής ροκάνα, γαλάζιου χρώματος, με προτομή κλόουν. [ΜΣ 8] 2 Τσίγκινο στρογγυλό ντέφι, κόκκινου χρώματος, με έγχρωμη λιθόγραφη παράσταση. [ΜΣ 3] 7 Τσίγκινη λιθόγραφη απιόσχημη ροκάνα, κόκκινου χρώματος, με μορφή Σπανιόλας. [ΜΣ 9] 3 Μεταλλική επιμήκης φυσαρμόνικα, χρώματος ασημί. [ΜΣ 5] 8 Τσίγκινη λιθόγραφη απιόσχημη ροκάνα, κίτρινου χρώματος, με μορφή νέγρου κλόουν. [ΜΣ 10] 4 Μεταλλόφωνο με τσίγκινη ορθογώνια μελανή βάση. [ΜΣ 6] 9 Τσίγκινη λιθόγραφη απιόσχημη ροκάνα, κόκκινου χρώματος, με ζευγάρι που χορεύει. [ΜΣ 11] 5 Τσίγκινη λιθόγραφη δισκοειδής ροκάνα, κόκκινου χρώματος, με προτομή κλόουν. [ΜΣ 7] 10 Τσίγκινη λιθόγραφη κουδουνίστρα πεπιεσμένου σφαιρικού σχήματος. [ΜΣ 12] 63

Μουσικά παιχνίδια 11 Τσίγκινη λιθόγραφη κουδουνίστρα πεπιεσμένου σφαιρικού σχήματος. [ΜΣ 14] 15 Τσίγκινη λιθόγραφη δισκοειδής ροκάνα με σχηματική παράσταση ιστιοφόρου. [ΜΣ 15] 12 Τσίγκινη λιθόγραφη τρομπέτα, πράσινου χρώματος με 4 ταινίες χρυσαφί χρώματος στο επίμηκες τμήμα της εξωτερικά. [ΜΣ 17] 16 Τσίγκινη λιθόγραφη τρομπέτα, πράσινου χρώματος με 4 ταινίες χρυσαφί χρώματος στο επίμηκες τμήμα της εξωτερικά. [ΜΣ 18] 13 Τσίγκινη λιθόγραφη τρομπέτα, με παράσταση αγοριού σε πατίνι. [ΜΣ 19] 17 Τσίγκινη λιθόγραφη τρομπέτα, με παράσταση μικρών γατιών σε τραμπάλα στην εξοχή. [ΜΣ 22] 14 Τσίγκινο λιθόγραφο σαξόφωνο, μεταλλικού χρώματος. [ΜΣ 24] 18 Τσίγκινη φλογέρα, μεταλλικού χρώματος. [ΜΣ 25] 64