ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 9 (για καλά διαβασµένους) ΟΜΑ Α Α Να απαντήσετε στις επόµενες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Α1. Η τεχνολογία παραγωγής του αγαθού Α βελτιώθηκε. Συνεπώς: α) Αυξήθηκε η ζήτηση του υποκατάστατου αγαθού Β β) Μειώθηκε η ζήτηση του συµπληρωµατικού Γ γ) Αυξήθηκε η δαπάνη για το συµπληρωµατικό Γ δ) Αυξήθηκε η δαπάνη για το υποκατάστατο Β Α2. Το µέσο σταθερό κόστος για παραγωγή 40 µονάδων ισούται µε 10. Συνεπώς: α) Το σταθερό κόστος είναι 10 σε όλα τα επίπεδα παραγωγής β) Το σταθερό κόστος ισούται µε 40 σε όλα τα επίπεδα παραγωγής γ) Το µέσο σταθερό κόστος ισούται µε 20 όταν παράγονται 20 µονάδες προϊόντος δ) Το µέσο σταθερό κόστος ισούται µε 40 όταν παράγονται 20 µονάδες προϊόντος Να χαρακτηρίσετε ως σωστές ή λανθασµένες τις επόµενες προτάσεις Α3. Η αύξηση της τιµής οδηγεί σε αύξηση της προσφοράς. Α4. Η τεχνολογία παραγωγής µπορεί να µετακινήσει προς τα επάνω τη συνάρτηση παραγωγής. Α5. Σε γραµµική προσφορά µε µορφή Q ισούται πάντα µε 1. = δ P η ελαστικότητα ως προς την τιµή Α6. Το µέσο µεταβλητό κόστος είναι φθίνον µετά την τοµή του µε το οριακό. Α7. Το καταναλωτικό αγαθό είναι αυτό που χρησιµοποιείται µόνο µια φορά για το σκοπό που έχει παραχθεί. ΟΜΑ Α Β Να περιγράψετε την αβεβαιότητα ως σηµαντικό παράγοντα που επηρεάζει την οικονοµική ζωή των ανθρώπων. (25 µονάδες)
ΟΜΑ Α Γ ίνεται ο επόµενος πίνακας κόστους µιας επιχείρησης: Q VC AVC MC 0 0 - - 10 100 10 10 20 8 30 240 8 6 40 7,5 50 60 475 Είναι γνωστό ότι η επιχείρηση αρχίζει να προσφέρει σε Q=50. Γ1. Να συµπληρώσετε τον πίνακα. Γ2. Να κατασκευάσετε τον πίνακα προσφοράς της επιχείρησης (10 µονάδες) Γ3. Στην αγορά λειτουργούν 10 όµοιες επιχειρήσεις. Κατασκευάστε τον αγοραίο πίνακα προσφοράς και υπολογίστε την ελαστικότητα της αγοραίας προσφοράς όταν η ποσότητα αυξάνεται από 500 σε 600. Γ4. Αν η αγοραία ζήτηση είναι γραµµική και σε τιµή 10 όπουε D = 1/ 9 προκύπτει στην αγορά έλλειµµα 300 να βρείτε τη συνάρτηση ζήτησης. ΟΜΑ Α Έστω συναρτήσεις ζήτησης Q = 250 4P και προσφοράς Q = 50+ P. D 1. Σε ποιο σηµείο επιτυγχάνεται η ισορροπία και ποια είναι η συνολική δαπάνη των καταναλωτών σε αυτό; (6 µονάδες) 2. Με βάση την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιµή στο σηµείο ισορροπίας να εκτιµήσετε τι πρέπει να κάνουν οι παραγωγοί από την πλευρά της προσφοράς ώστε να αυξήσουν τα έσοδα τους. (6 µονάδες) 3. Ποια τιµή πρέπει να επιβάλλει το Κράτος ως κατώτατη ώστε τα έσοδα των παραγωγών να γίνουν 5000; Ποια θα ήταν σε αυτήν την περίπτωση η επιβάρυνση του Κράτους (αν αγόραζε το πλεόνασµα); (8 µονάδες)
4. Αν η εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης είναι 2 στο σηµείο της ζήτησης µε τιµή 50 ποια πρέπει να είναι η ποσοστιαία µεταβολή του εισοδήµατος ώστε η επιδιωκόµενη αύξηση των εσόδων των παραγωγών (σε 5000 χρηµατικές µονάδες) να επιτευχθεί µε αύξηση της ζήτησης, χωρίς την επέµβαση του Κράτους;
ΛΥΣΕΙΣ ΑΟΘ 9 (για καλά διαβασµένους) ΟΜΑ Α Α Α1. γ Α2. γ Α3. Λ Α4. Σ Α5. Σ Α6. Λ Α7. Λ ΟΜΑ Α Β Σχολικό βιβλίο σελ. 24 η παράγραφος 11 ΟΜΑ Α Γ Γ1. Ο πίνακας γίνεται: Q VC AVC MC 0 0 - - 10 100 10 10 20 180 9 8 30 240 8 6 40 300 7,5 6 50 375 7,5 7,5 60 475 7,91 10 VC 100 20 10 20 8= VC20 = 180, 20 180 AVC = = 9 20 VC 300 240 = VC =, MC40 = VC40 = 6 40 40 30 40 7,5 40 300 Όταν η επιχείρηση αρχίζει να προσφέρει πρέπει MC= AVC και συνεπώς: VC50 300 VC50 MC50 = AVC50 = VC50 = 375 και MC= AVC= 7,5 50 40 50 475 475 375 Τέλος AVC 60 = = 7,91 και MC60 = = 10 60 60 50 Γ2. Από τα παραπάνω εξάγεται ο πίνακας προσφοράς: Ρ Q 7,5 50 10 60
Γ3. Αν λειτουργούν 10 όµοιες επιχειρήσεις θα έχουµε: Ρ Q 7,5 500 10 600 αφού αρκεί να πολλαπλασιάσουµε επί 10 την ποσότητα που προσφέρει σε κάθε τιµή η επιχείρηση. Επιπλέον έχουµε: 600 500 7, 5 ε = = 0,6 10 7,5 500 Γ4. Σε τιµή 10 η προσφερόµενη ποσότητα στην αγορά ισούται µε 600. Για να προκύπτει έλλειµµα 300 θα πρέπει η ζητούµενη ποσότητα σε αυτήν την τιµή να είναι 900. Συνεπώς γνωρίζουµε ένα σηµείο της ζήτησης και την ελαστικότητα ως προς την τιµή σε αυτό. Έχουµε: 1 Q 900 10 = Q= 1000 10P 9 P 10 900 η συνάρτηση της ζήτησης. ΟΜΑ Α 1. Η ισορροπία προκύπτει όταν 250 4P= 50+ P P= 40 και συνεπώς Q = 50+ 40= 90. Σε αυτό το σηµείο η συνολική δαπάνη των καταναλωτών ισούται µε 40 90= 3600. 2. Στο σηµείο ισορροπίας έχουµε: 40 16 ε D = 4 = 90 9 οπότε η ζήτηση είναι ελαστική. Συνεπώς η συνολική δαπάνη των καταναλωτών (που στην ισορροπία ισούται µε τα έσοδα των παραγωγών) ακολουθεί τη µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας. Άρα οι παραγωγοί πρέπει να αυξήσουν την προσφορά τους ώστε το νέο σηµείο ισορροπίας να αντιστοιχεί σε µεγαλύτερη ποσότητα. Κάτι τέτοιο θα µπορούσαν να το επιτύχουν µε µείωση του κόστους παραγωγής ή µε βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής. Προσοχή: Η δαπάνη των καταναλωτών θα συνεχίσει να ακολουθεί τις µεταβολές της ποσότητας όσο η ισορροπία παραµένει εντός της ελαστικής περιοχής της ζήτησης. Η αύξηση της προσφοράς σε τέτοιο βαθµό ώστε η ισορροπία να περάσει σε ανελαστική περιοχή µπορεί να επιφέρει τα αντίθετα από τα επιδιωκόµενα αποτελέσµατα για τους παραγωγούς, αφού στην ανελαστική περιοχή η δαπάνη των καταναλωτών ακολουθεί
τις µεταβολές της τιµής, οπότε η αλόγιστη αύξηση της προσφοράς από τους παραγωγούς εµπεριέχει τον κίνδυνο µείωσης των εσόδων τους. Η συγκεκριµένη παρατήρηση γίνεται περισσότερο κατανοητή από το επόµενο διάγραµµα: Ρ 62,5 40 Ι 1 31,25 Μ 125 90 250 Q D Η αρχική ισορροπία σε τιµή 40 και ποσότητα 90 δείχνει δαπάνη για τους καταναλωτές και συνεπώς έσοδα για τους παραγωγούς 3600. Όσο η προσφορά θα αυξάνεται προς το Μ (µέσο της ζήτησης) η δαπάνη θα αυξάνεται αφού θα ακολουθεί την ποσότητα. Θα µεγιστοποιηθεί στο σηµείο Μ και στη συνέχεια θα αρχίσει να µειώνεται καθώς θα περάσουµε σε ανελαστική περιοχή ζήτησης όπου και θα ακολουθεί πλέον την τιµή (η οποία θα µειώνεται µε κάθε αύξηση της προσφοράς). Μάλιστα µετά από κάποιο σηµείο (στην περίπτωση µας αυτό το σηµείο αντιστοιχεί σε ποσότητα 160) η δαπάνη θα είναι µικρότερη και από αυτήν της αρχικής ισορροπίας. Σηµειώνουµε ότι σε περίπτωση που ζητηθεί ο ακριβής υπολογισµός της περιοχής της ζήτησης εντός του οποίου η Συνολική απάνη των καταναλωτών και συνεπώς τα έσοδα των παραγωγών θα παραµένουν υψηλότερα από αυτά της αρχικής ισορροπίας, απλά θα επιλύσουµε την ανίσωση P Q D >Σ. 0, δηλαδή στην περίπτωση P 50+ P > 3600. Συνεπώς η αύξηση της προσφοράς από τους παραγωγούς δεν µας ( ) µπορεί να είναι απεριόριστη, αν ο βασικός στόχος είναι η αύξηση των εσόδων τους (θα µιλούσαµε διαφορετικά αν είχαµε στοιχεία κόστους παραγωγής για να εξετάσουµε τις επιλογές τους µε κριτήριο το κέρδος και όχι απλά τα έσοδα). 3. Η επιβολή µιας κατώτατης τιµής από το Κράτος δηµιουργεί την κατάσταση που περιγράφει το επόµενο διάγραµµα:
Ρ Ρ ΚΑΤ 40 Q 1 90 Q 2 Q D Πρέπει: PKAT Q2 = 5000 PKAT ( 50+ PKAT ) = 5000 PKAT = 50 (προκύπτει και µια αρνητική τιµή την οποία και απορρίπτουµε). Σε αυτήν τιµή η ποσότητα που προσφέρεται ισούται µε Q2 = 50+ P= 50+ 50= 100. Η επιβάρυνση του Κράτους θα ήταν ίση µε 50 ( 100 50) = 2500 4. Η αύξηση της ζήτησης πρέπει να είναι τέτοια ώστε στο νέο σηµείο ισορροπίας να προκύπτουν έσοδα παραγωγών (και συνεπώς δαπάνη καταναλωτών) 5000. P 50 Α Β D 1 D 2 50 100 Q
Συνεπώς το νέο σηµείο ισορροπίας θα είναι αυτό όπου P= 50 και Q= 100. Η εισοδηµατική ελαστικότητα πρέπει να υπολογιστεί µεταξύ των σηµείων Α και Β, όπου η αύξηση της ποσότητας είναι 100% και συνεπώς: Q% 100% ε y = 2 = Y % = 50% Y % Y %