Χαιρετισμός του Προέδρου του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου στη Συνέντευξη Τύπου για παρουσίαση του αναθεωρημένου Οδηγού για τα ΜΜΕ, 3 Ιουλίου 2015 Αγαπητοί συνεργάτες Λειτουργοί των ΜΜΕ, Αγαπητοί Συνεργάτες των Δικτύων Πρόληψης και Θεραπείας, Πριν από δύο ακριβώς χρόνια, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου μαζί με την Ένωση Συντακτών Κύπρου, επέλεξαν να αναδείξουν, μια ιδιαίτερη διάσταση της ουσιοεξάρτησης, αυτή του στίγματος και των συνεπειών που επιφέρει, αφού τα ουσιοεξαρτημένα άτομα αντιμετωπίζονται συχνά με προκαταλήψεις και στερεότυπα και γίνονται θύματα διακρίσεων ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το στίγμα, είτε αυτό έχει να κάνει με σωματικά, διανοητικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, φυλετικά ή άλλα χαρακτηριστικά, είναι από μόνο του ένα πολύ δυνατό εμπόδιο, καθοριστικό για την ζωή ενός ατόμου. Για τα άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρήσης ουσιών, το κοινωνικό στίγμα που συχνά συνοδεύει τη χρήση, μπορεί να τα αποτρέψει από το να αναγνωρίσουν το πρόβλημά τους και να ζητήσουν βοήθεια, αφού κάτι τέτοιο θα ξεσκέπαζε αυτόματα την «ταμπέλα» του ναρκομανή. Τα συναισθήματα της ντροπής, της ενοχής και της αναξιότητας που προκαλεί ένας στιγματισμός, μετατρέπονται έτσι σε ένα θεόρατο εμπόδιο προς τη θεραπευτική διαδικασία. Παρόμοια συναισθήματα βιώνουν και οι οικογένειες των ατόμων με ουσιοεξάρτηση, 1
προσπαθώντας απεγνωσμένα να κρύψουν το δράμα που ζουν και καταφεύγοντας στη σιωπή. Οι Λειτουργοί της έντυπης, τηλεοπτικής και ραδιοφωνικής δημοσιογραφίας έχουν ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν μέσα από το έργο τους για απρόσκοπτη μεταφορά των ειδήσεων και αντικειμενική και επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση αναφορικά με την ουσιοεξάρτηση και τις πτυχές που τη συνθέτουν. Πέρα από αυτό όμως, η δύναμη των ΜΜΕ έγκειται και στη δυνατότητα τους να διαμορφώνουν στάσεις, αντιλήψεις και έννοιες. Έτσι, οι Λειτουργοί των ΜΜΕ μπορούν να αποτελέσουν το σημείο αναφοράς για έναν επαναπροσδιορισμό της έννοιας της εξάρτησης που να απομακρύνεται από τον στιγματισμό των ανθρώπων που τη βιώνουν. Έχοντας ως στόχο λοιπόν την καταπολέμηση του στίγματος που βιώνουν τα άτομα με ουσιοεξάρτηση, εκπονήθηκε τότε ο Οδηγός καλής πρακτικής για τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας σε μορφή e-book.ο Οδηγός δεν επιδίωκε, ούτε επιδιώκει, να υποδείξει στους Λειτουργούς των ΜΜΕ τι να σκεφτούν, ή να καταγράψουν, αλλά με ποιο τρόπο μπορούν να μεταφέρουν αυτά που επιλέγουν, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες δεοντολογίας. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, πεπεισμένοι περισσότερο από κάθε άλλη φορά ότι οι συνέργειες είναι η μόνη οδός για αξιοποίηση των γνώσεων, αλλά και πόρων, το ΑΣΚ έχοντας αναβαθμίσει της σχέσεις του με φορείς και θεσμούς που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση πολιτικών που άπτονται του πλαισίου δράσης του, παρουσιάζεται εδώ ο αναθεωρημένος Οδηγός ώστε να συμπεριλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα σημαντικών και σχετικών με την ουσιοεξάρτηση θεμάτων. Το εγχείρημα αυτό έγινε πραγματικότητα με τη συνεργασία και τη συμβολή της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, του θεσμού της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας αλλά και τη συνέχιση της συνεργασίας με την Ένωση Συντακτών Κύπρου. Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις 2
θερμές ευχαριστίες μας στους συνεργάτες μας αυτούς, που αγκάλιασαν τον Οδηγό και συνέβαλαν στην αναβάθμιση του. Ο αναβαθμισμένος Οδηγός, περιλαμβάνει αναφορές στο νομοθετικό πλαίσιο, σε πτυχές που αφορούν στα ανήλικα άτομα και αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους Λειτουργούς των ΜΜΕ να αναφέρονται με ακρίβεια και αντικειμενικότητα στο θέμα των εξαρτησιογόνων ουσιών, ώστε να συμβάλλουν καθοριστικά στην καταπολέμηση του στίγματος, στην κατανόηση του φαινομένου, στη στήριξη των ατόμων με εξάρτηση καθώς και στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών. Συγκεκριμένα, μέσα από τον Οδηγό, προτείνονται βήματα που μπορούν οι Λειτουργοί να ακολουθήσουν προς αντιμετώπιση του στίγματος: α) να ενημερωθούν για τα βασικά σημεία που προκύπτουν από το νομοθετικό πλαίσιο και τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, β) να εντοπίσουν αντικειμενική πληροφόρηση για την ουσιοεξάρτηση βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα, γ) να ενημερωθούν για τον τρόπο χειρισμού θεμάτων που αφορούν ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως είναι οι ανήλικοι και δ) να χρησιμοποιούν τα εργαλεία που έχουν στη διάθεση τους με τρόπο που να μη στιγματίζει. Κυρίες και κύριοι, Για μας στο ΑΣΚ, αλλά θεωρούμε, και για την Κυπριακή κοινωνία ολόκληρη, ηθική προτεραιότητα συνιστά η άρση του στιγματισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού των ουσιοεξαρτημένων ατόμων. Μια επίπονη και επίμονη διαδικασία που απαιτεί εν πρώτοις μια ενδοσκόπηση. Ένα βαθύ κοίταγμα στον καθρέφτη, του κάθε ενός από μας, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από τη θέση μας σε κοινωνικούς και πολιτειακούς θεσμούς, συντηρεί το στίγμα σε όλες του τις εκφάνσεις. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, όπου το οικονομικό πλαίσιο όπως διαμορφώνεται, φαίνεται να κουβαλά μαζί του μέτρα περικοπών που αγγίζουν τη δημόσια υγεία στο σύνολό της, καλούμαστε ως Πολιτεία και κοινωνία, ως θεσμοί και Oργανισμοί παλέψουμε 3
με όλες μας τις δυνάμεις για καταπολέμηση του στίγματος.. Μέσα σε ένα κλίμα όπου όλο και πιο πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα νέοι άνθρωποι, χάνουν τις δουλειές τους, βλέποντας να καταρρέουν ταυτόχρονα όλα γύρω τους, μέσα σ αυτό το κλίμα λοιπόν που αργά αλλά σταθερά οδηγεί τους ανθρώπους στην απελπισία, όπου οξύνονται οι κοινωνικές ανισότητες, σε αυτό το κλίμα όπου ο αγώνας για τα απαραίτητα γίνεται όλο και δυσκολότερος, το στίγμα και η προκατάληψη βρίσκουν εύφορο έδαφος, ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες των συνανθρώπων μας. Έχοντας όλα τα πιο πάνω υπόψη μας και τον Άνθρωπο ως επίκεντρο της φιλοσοφίας μας, εργαζόμαστε σε συνεχή βάση στο Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου για την κατάρριψη του στίγματος, έτσι που το φαινόμενο χρήση και εξάρτηση να πάψει να θεωρείται πρόβλημα εγκληματικότητας και να μεταφερθεί στο σφαίρα της δημόσιας υγείας. Και πιστεύω, ότι αυτό το έχουμε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό, έτσι που τα ουσιοεξαρτημένα άτομα να μπορούν σήμερα να ζητούν αυτό που χρειάζονται χωρίς την ντροπή που τα συνόδευε προηγουμένως. Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί συνεργάτες, Σήμερα, όπως ανέφερα και προηγουμένως, το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο εγκαινιάζει μια νέα ιδιαίτερα σημαντική συνεργασία. Δίπλα μου, αλλά και στο πλευρό του ΑΣΚ, βρίσκονται η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, η Ένωση Συντακτών Κύπρου και η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας που με μεγάλη προθυμία και θέρμη ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας. Με τη δική τους συμβολή, ευελπιστούμε ότι ο Οδηγός θα αποτελεί ένα χρήσιμο, απλό και πρακτικό εργαλείο για όλους εσάς, τους Λειτουργούς ΜΜΕ, για να διευκολύνει το έργο σας. Σας καλούμε, πέρα από το αντίτυπο που θα πάρετε σήμερα μαζί σας, να τον βρείτε και ηλεκτρονικά στις ιστοσελίδες όλων των φορέων που βρίσκονται σήμερα ενώπιον σας και να συμβάλετε και εσείς με τη σειρά σας για γνωστοποίηση του ανάμεσα στους συναδέλφους σας. 4
Επιτρέψτε μου τελειώνοντας, να εκφράσω εκ μέρους του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου, τις θερμές μας ευχαριστίες σε όλους όσοι εργάζονται καθημερινά και αθόρυβα πλάι-πλάι σε όσους τους χρειάζονται συμβάλλοντας καθημερινά με κόπο, υπομονή και επιμονή στο δύσκολο αυτό εγχείρημα της αντιμετώπισης της ουσιοεξάρτησης. 5