Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, στη Βουλή, στη συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές, Η πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση θέτει ως βασικό της θέμα την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Σε αυτή τη συζήτηση, η αντιπολίτευση προσπάθησε να απαξιώσει την εθνική προσπάθεια των τελευταίων χρόνων. Η πραγματικότητα, όμως, δεν μπορεί να αλλοιωθεί. Βρεθήκαμε στο επίκεντρο της μεγαλύτερης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης από το 1929 και σταθήκαμε όρθιοι. Αν και πολλοί προεξόφλησαν το τέλος και την έξοδό μας από την Ευρωζώνη πολλοί μάλιστα επένδυσαν στην καταστροφή τους διαψεύσαμε. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αποφασιστικότητά μας και την ορθότητα των επιλογών μας, αλλά και στο νομοθετικό έργο αυτής της Βουλής. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι παρά τα σημαντικά λάθη που διεπράχθησαν κατά το παρελθόν, είχαμε προνοήσει, κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, να κάνουμε δύο βασικές στρατηγικές επιλογές: Η πρώτη, το 1981, ήταν ότι γίναμε κομμάτι της μεγάλης και συνεχώς διευρυνόμενης ευρωπαϊκής οικογένειας. Η δεύτερη, το 2001, ήταν ότι γίναμε κομμάτι του πυρήνα της οικογένειας αυτής, που είναι η Ευρωζώνη. Χάρη σε αυτές τις δύο στρατηγικές επιλογές, η Ελλάδα εξασφάλισε, έστω και καθυστερημένα, τη στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων της. Και στάθηκε εν τέλει όρθια κυρίως χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού που έχουν απτά αποτελέσματα. Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, η Ελλάδα έχει κάνει τεράστια προσαρμογή στα λεγόμενα δίδυμα ελλείμματα. Αναφέρομαι στο πρωτογενές έλλειμμα του κράτους και στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Προς το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας και τα δύο αυτά ελλείμματα ξεπερνούσαν το 10% του ΑΕΠ, χονδρικά 20 δισ. το καθένα, και συνέβαλαν καθοριστικά στο ξέσπασμα της κρίσης. Σήμερα έχουν πλήρως εξαλειφθεί. Επίσης, σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, έχουμε καλύψει, σε όρους σχετικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, κυριολεκτικά όλη την απώλεια που είχαμε από τότε που μπήκαμε στο ευρώ μέχρι το 2009. Από το 2009 μέχρι σήμερα, ο αντίστοιχος δείκτης ανταγωνιστικότητας έχει βελτιωθεί κατά 20%. Πέρυσι τέτοιον καιρό είχαμε έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών περίπου 3.7 δισ. ευρώ. Σήμερα έχουμε πλεόνασμα, την αντίστοιχη περίοδο, και στο τέλος του έτους περιμένουμε το ισοζύγιο να είναι περίπου μηδενικό, όπως και για το επόμενο έτος. 1
Παράλληλα, η Ελλάδα έχει για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια αρνητικό πληθωρισμό, το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη. Αυτό συμβάλλει τόσο στη βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών αυτής της χώρας, όσο και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Στο δημοσιονομικό τομέα έχουμε, ήδη, καλύψει σήμερα το 80% της απαιτούμενης προσπάθειας που ορίζεται σε όρους πρωτογενούς αποτελέσματος, στον χρονικό ορίζοντα 2009-2016. Το πρωτογενές αποτέλεσμα του κράτους, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε Γενική Κυβέρνηση, έχει βελτιωθεί, από το 2009 μέχρι σήμερα, περισσότερο από 20 δισ. ευρώ, 10% του ΑΕΠ. Επίσης, ακόμη πιο σημαντικό, είναι το γεγονός ότι, με βάση τις εκτιμήσεις για το τρέχον έτος, το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης, δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα υπολογισμένο σε επίπεδο προϊόντος πλήρους απασχόλησης, κυμαίνεται, ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται, μεταξύ 4% και 6% του ΑΕΠ. Η δε αντίστοιχη βελτίωση από το 2009 έως σήμερα ανέρχεται σε περίπου 19% του ΑΕΠ. Το μέγεθος αυτής της προσαρμογής από το 2009 μέχρι σήμερα είναι ιστορικά πρωτοφανές για χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ. Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στον κρατικό προϋπολογισμό ήδη από φέτος, είναι μια θετική έκπληξη, δεδομένου ότι πολλοί θεωρούσαν ότι η Ελλάδα δεν θα επιτύχει αυτόν τον στόχο. Θα ήθελα εδώ να υπενθυμίσω σε όλους όσοι μου προσάπτουν ότι κάνω υπεραισιόδοξες προβλέψεις, ότι ήταν μόλις 17 Ιανουαρίου, όταν, με δημόσια δήλωσή μου, είχα προβλέψει ότι ήδη από φέτος θα καταγράφαμε πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 0,4%, του ΑΕΠ. Τότε δέχθηκα σφοδρή κριτική από την Αντιπολίτευση. Σήμερα τα στοιχεία επαληθεύουν, περισσότερο απ αυτό που είχα πει, αυτή μου την πρόβλεψη. Οι προβλέψεις μας δεν στοχεύουν να ωραιοποιήσουν την κατάσταση, είναι απόλυτα ρεαλιστικές με βάση την πρόοδο που βλέπουμε να επιτυγχάνεται μέρα με την ημέρα, μήνα με το μήνα στα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Και αυτό το αναγνωρίζουν πλήρως οι διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Δεν χρειάζεται να πω πολλά, ένα μόνο κρίσιμο μέγεθος θα αναφέρω, που έχει να κάνει με το πόσο γρήγορα μπορούμε να επανέλθουμε στις αγορές: Η επιτοκιακή διαφορά, δηλαδή το spread, του δεκαετούς ομολόγου είναι κάτω από τις 650 μονάδες βάσης σήμερα, από 3.000 μονάδες βάσης που ήταν όταν ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση. 2
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της τεράστιας προσπάθειας που έχει καταβάλει ο ελληνικός λαός, που δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να διαπραγματεύεται, χωρίς λεονταρισμούς, να επιζητά και να επιτυγχάνει όρους επωφελείς για τους πολίτες αυτής της χώρας. Και χαίρομαι ιδιαίτερα, που μετά από τόσες μεγαλοστομίες, ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης αποφάσισε να υιοθετήσει, στο εξωτερικό βέβαια, αλλά όχι στο εσωτερικό, σχέδιο παραμονής και όχι σχέδιο εθελουσίας εξόδου από την Ευρωζώνη, κάτι που δεν απέκλειε μέχρι πρότινος. Άλλες όμως συνιστώσες του κόμματός του, περί άλλων τυρβάζουν. Και εδώ είναι το πρόβλημα. Φαίνεται να τον αμφισβητούν σε αυτό που είπε. Άραγε αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο έκανε την πρόταση μομφής; Σήμερα, η Ελλάδα ακολουθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, που στόχο έχει να καταστήσει βιώσιμα τα δημόσια οικονομικά της χώρας σε μόνιμη βάση. Ένα φιλόδοξο πρόγραμμα διαρθρωτικής προσαρμογής, που βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγομένων αγαθών και υπηρεσιών, αυξάνοντας έτσι τις εξαγωγές και υποκαθιστώντας εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Σε τελεταία ανάλυση μειώνοντας το εξωτερικό χρέος και την εξάρτηση από το εξωτερικό. Τέλος ακολουθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας, προκειμένου να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και νέες πηγές αναπτυξιακής δυναμικής, αλλά και να συμβάλει στη μείωση του δημοσίου χρέους. Αυτό το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων κάποιοι το ονομάζουν ξεπούλημα, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Χωρίς να έχουν αποφασίσει οι ίδιοι αν θέλουν ή δεν θέλουν ιδιωτικές επενδύσεις, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Ευαγγελίζονται την ακύρωση του προγράμματος, που είναι η βασική πηγή προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων, και μάλιστα απειλούν και τους ξένους επενδυτές. Αυτά δεν είναι συνεπή με παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη. Παρόλ αυτά, τους τελευταίους μήνες, η πρόοδος του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων έχει σαφώς βελτιωθεί. Έως σήμερα, το πρόγραμμα έχει αποφέρει στο Ελληνικό Δημόσιο έσοδα ύψους περίπου 3.5 δισ. ευρώ, από τα οποία περίπου 2 δισ. ευρώ έχει ήδη εισπραχθεί. Στο δημοσιονομικό τομέα και για την τόνωση των δημοσίων εσόδων και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, έχουμε προχωρήσει στην πλήρη αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος. 3
Πολλοί μιλούν για φορολογική μεταρρύθμιση. Έχει ήδη γίνει. Σε θεσμικό επίπεδο, υιοθετήθηκαν oι σύγχρονοι και δραστικά-κατά 70%- απλοποιημένοι Κώδικες Φορολογίας Εισοδήματος και Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών, ενώ εισήχθη για πρώτη φορά ο νέος Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας. Το πιο δυνατό σημείο του Κώδικα είναι ότι καταργεί το χάος της πολυνομίας με τους εκατοντάδες νόμους, αποφάσεις και εγκυκλίους. Αντί αυτών έχουμε πλέον ένα νόμο, με απλές διαδικασίες για την υποβολή, τον έλεγχο, την είσπραξη και τη λήψη μέτρων και τιμωρία των φοροφυγάδων. Παράλληλα, υποβλήθηκαν φέτος οι πρώτοι σοβαροί φάκελοι τεκμηρίωσης, που ανταποκρίνονται σε διεθνή πρότυπα και πρακτικές, χάρη στη νέα νομοθεσία για τις ενδοομιλικές συναλλαγές και τον έλεγχό τους. Η νέα Φορολογική Διοίκηση περιλαμβάνει 119 αναβαθμισμένες Δ.Ο.Υ. έναντι των 288 που είχαμε στο παρελθόν. Μέσα από τη διαδικασία των συγχωνεύσεων, εξοικονομήσαμε ήδη περίπου 5 εκατ. ευρώ από τα λειτουργικά κόστη, ενώ καταφέραμε να μειώσουμε και τα μισθώματα αρκετών κτιρίων Δ.Ο.Υ. κατά περίπου 50%. Παράλληλα, για την εξυπηρέτηση των πολιτών, εγκαταστήσαμε το νέο TAXIS σε όλες τις Δ.Ο.Υ. Φέτος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή φορολογικών δηλώσεων. Οι φορολογούμενοι έχουν πρόσβαση πλέον σε περισσότερες από 50 διαδικτυακές υπηρεσίες του TAXISnet, και μπορούν να εκτελέσουν σήμερα περίπου τις μισές πληρωμές μέσω τραπεζών, και μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους το σύνολο αυτών. Απώτερος στόχος μας είναι ο φορολογούμενος να μη χρειάζεται να βρίσκεται σε επαφή με τη φορολογική διοίκηση παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Μέχρι το τέλος του 2013, θα ολοκληρωθεί και η εγκατάσταση του ELENXIS και στις 61 Δ.Ο.Υ., που έχουν επιφορτιστεί με το φορολογικό έλεγχο. Με αυτό τον τρόπο, οι εν λόγω Δ.Ο.Υ., τα πέντε εξειδικευμένα κέντρα ελέγχου και το ΣΔΟΕ θα αποτελούν ένα συνεκτικό δίκτυο κατά της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Σήμερα, αυτό το δίκτυο αριθμεί πλέον των 2.000 Ελεγκτών Βεβαίωσης και Αναγκαστικής Είσπραξης των Εσόδων, τη στιγμή που πριν από 15 μήνες αριθμούσε περί τους 600. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι έχουμε πλέον τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικότερα τη φοροδιαφυγή μέσα από στοχευμένους ελέγχους σε ειδικές κατηγορίες ελεγχόμενων, όπως οι φορολογούμενοι που έστειλαν εμβάσματα την περίοδο 2009-2012. Όσοι βρίσκονταν έως σήμερα στο απυρόβλητο έχουν αρχίσει να ελέγχονται και δεν θα σταματήσουμε μέχρι να ελεγχθούν όλοι. 4
Για αυτό δώσαμε πρόσφατα διετή παράταση της παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για ελέγχους σε λίστες του εξωτερικού. Από αυτές δηλαδή που έχουν προέλθει από ανταλλαγή πληροφόρησης. Αποτέλεσμα όλων αυτών αλλά και του γεγονότος ότι η ύφεση είναι αρκετά πιο ήπια απ ό,τι αναμέναμε στην αρχή του έτους, έχει ανατραπεί πλήρως η εικόνα των φορολογικών εσόδων. Θέλω να το τονίσω αυτό. Εκεί που υπήρχε σημαντική υστέρηση τους πρώτους 6 μήνες του έτους, στο δεκάμηνο Ιανουάριος- Οκτώβριος τα έσοδα έχουν ξεπεράσει τον αντίστοιχο στόχο κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει η αναδιοργάνωση του δικτύου των τελωνειακών υπηρεσιών, καθώς και η "ηλεκτρονικοποίηση" των διαδικασιών του διασυνοριακού και εξαγωγικού εμπορίου. Ήδη από τη διαδικασία αυτή, η Ελλάδα κέρδισε 8 θέσεις στη διεθνή κατάταξη (κατατάσσεται πλέον στην 52η θέση από 60η που ήταν πέρυσι) με βάση την πρόσφατη έκθεση «Doing Business 2014» της Παγκόσμιας Τράπεζας. Και για όσους θεωρούν ότι έχουμε μείνει πίσω στις διαρθρωτικές αλλαγές, τους παραπέμπω στην έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «Οδεύοντας προς την Ανάπτυξη» (Going for Growth), που εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στις διαρθρωτικές αλλαγές από το 2009 μέχρι σήμερα. Δεν είναι καθόλου τυχαία, λοιπόν, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κατά 20% από το 2009 μέχρι σήμερα, που ήδη σας ανέφερα. Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές, Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ άλλοτε χρειαζόμαστε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, εξωστρεφές, με έμφαση στις εξαγωγές και τις επενδύσεις. Τις επόμενες εβδομάδες θα παρουσιαστούν οι κεντρικοί άξονες αυτού του νέου αναπτυξιακού προτύπου, καθώς και οι βασικοί κλάδοι και τομείς πάνω στους οποίους θα στηριχθεί. Σήμερα όσο ποτέ χρειαζόμαστε: ένα μικρότερο αλλά πιο αποτελεσματικό κράτος, υψηλής ποιότητας δημόσια παιδεία και υγεία, αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, με στόχευση των κοινωνικών δαπανών με εισοδηματικά κριτήρια και σε εκείνους που πραγματικά έχουν ανάγκη, κοινωνική ασφάλιση, δημόσια έργα με αναπτυξιακά οφέλη για όλη την Επικράτεια. Για να τα επιτύχουμε όμως όλα αυτά, απαιτείται, και είναι συνταγματική επιταγή, ο καθένας να συμβάλει ανάλογα με τις δυνατότητές του, μέσω ενός αποτελεσματικού και δίκαιου φορολογικού συστήματος. Και δεν υπάρχει πιο δίκαιος φόρος από αυτόν της ακίνητης περιουσίας. Όλες οι προηγμένες χώρες στηρίζονται σε τέτοιους φόρους. Και ακόμη περισσότερο οι αγγλοσαξονικές που είναι η Μέκκα του καπιταλισμού, στηρίζονται σε τέτοιους φόρους. 5
Με την νομοθετική πρωτοβουλία για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, που θέσαμε υπό διαβούλευση, επιδιώκεται ο εξορθολογισμός και η άρση των προβλημάτων του προηγούμενου έκτακτου φορολογικού καθεστώτος, διευρύνοντας τη φορολογική βάση και κατανέμοντας το φορολογικό βάρος των ακινήτων δικαιότερα και σε περισσότερους φορολογούμενους. Με δεδομένο το δημοσιονομικό στόχο του ενιαίου φόρου ακινήτων και με τη συνδρομή των κυβερνητικών εταίρων, αναζητούμε τη βέλτιστη κατανομή της φορολογικής επιβάρυνσης. Η ολοκλήρωση του υπολοίπου 20% της δημοσιονομικής προσαρμογής που απομένει μέχρι το 2016 δεν θα προέλθει από οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα. Αυτά εξάντλησαν τις δυνατότητές τους. Το αποδεχόνται πλέον όλοι. Θα προέλθει κυρίως από την ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας μετά από τη βαθιά εξάχρονη ύφεση. Ήδη για του χρόνου προβλέπουμε μικρό, αλλά θετικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, μετά από 6 χρόνια αρνητικών ρυθμών. Επίσης, από τη φορολογική συμμόρφωση. Ήδη έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα. Από στοχευμένες περικοπές δαπανών σε υποτομείς της Γενικής Κυβέρνησης. Από την αναδιάρθρωση και εξυγίανση δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών. Από τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών προσαρμογών, που αποβλέπουν σε έναν σύγχρονο δημόσιο τομέα. Και τέλος από την άρση των ποικίλων εμποδίων στη λειτουργία του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Αυτές, οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται την ψήφο εμπιστοσύνης της Ελληνικής Βουλής και είμαι βέβαιος ότι θα τη λάβουν. Σας ευχαριστώ πολύ. 6