Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Β ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 9Β: Εξάσκηση στη χρησιµοποίηση του καυστήρα µε µέταλλο προσαγωγής (Κόλληση). Συγκολλήσεις: Οξυγονοκόλληση. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 η Β ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΟΥ 8 o Β ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης Σκοπός : Απόκτηση της ικανότητας χειρισµού των συσκευών οξυγονοκολλήσεως ίδονται: Υλικά Μέσα Βοηθήµατα 1. Συσκευή οξυγονοκολλήσεως. 2. Έλασµα Σιδήρου 200 x 100 x 1,5 (ή παλιά κοµµάτια µε συγκόλληση στη µέση, από προηγούµενη άσκηση σπουδαστών, 80 x 100 x 1,5) 3. Μηχανολογικό σχέδιο ( ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΟΚΙΜΙΟΥ Σχέδιο 1 & 2). 4. Καυστήρας συγκόλλησης και εναλλακτικά ακροφύσια. 5. ΠΟΡΕΙΑ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: Φάσεις και σειρά εργασίας. 6. Φύλλο πληροφοριών. Στοιχεία για τη διαχείριση των συσκευών. ( ΑΡΧΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΚΟΜΜΑΤΙΟΥ Σχέδιο 1 ) ( ΤΕΛΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΟΚΙΜΙΟΥ Σχέδιο 2 ) 4 2 5 1 3 Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 1 από 7
5) ΠΟΡΕΙΑ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΣΕΙΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ α/α 1.. ΦΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕΙΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ [Θέση 1].[Θέση 2] 1. Χαράξτε µε σηµαδευτήρι ή µε κιµωλία το έλασµα όπως στο Σχέδιο 1. 2. Επιλέξτε µέταλλο προσαγωγής (κόλληση), διάµετρο και υλικό, ανάλογα µε το πάχος των ελασµάτων και το υλικό τους. 3. Αντικαταστήστε το ακροφύσιο που υπάρχει πάνω στον καυστήρα µε α κροφύσιο κατανάλωσης αέριου ανάλογα µε το πάχος των ελασµάτων και την διάµετρο της κόλλησης. 4. Τοποθετήστε το κοµµάτι πάνω σε πυρότουβλα ή σε ειδική συσκευή ώστε οι γραµµές συγκόλλησης να είναι στον αέρα (στο κενό) και παράλληλες προς τον συγκολλητή. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ!!! 5. Φορέστε τα προστατευτικά γυαλιά την δερµάτινη ποδιά και τα γάντια. 6. Ανάψτε τον καυστήρα και ρυθµίστε τον στην ουδέτερη φλόγα. 7. Ακολουθήστε τις γραµµές που σηµαδέψατε κρατώντας τον καυστήρα µε το ένα χέρι και µε το άλλο την κόλληση. Αυτά τα δύο πάνε σχεδόν πάντα µαζί. [Θέση 1]. 1. Έλασµα St 37. ιαστάσεων: 200x100x1,5 2. Γυαλιά προστασίας. 3. Καυστήρας & ακροφύσιο (µπεκ) 140 l/hr. 4) ερµάτινη ποδιά, γάντια, σπινθηριστής, συρµατόβουρτσα, µατσακόνι, Λαβίδα ή πένσα, Καθαριστήρες ακροφυσίων κ. λ. π.. 2. Κόλληση & Καυστήρας [Θέση 3] κάτοψη [Θέση 3α] Πλάγια όψη 1. Κρατήστε τον εργαλείο συγκολλήσεως (καυστήρα) : Α) υπό γωνία 30 ο µε 60 ο, ως προς την διεύθυνση κινήσεως (ως προς την οριζόντιο πρόοψη) [Θέση 1] ή [Θέση 2], Β) υπό γωνία 0 ο ως προς την κατακόρυφο κάθετη προς το κοµµάτι [Θέση 3] (ή 90 ο ως προς το κοµµάτι πλάγια όψη) [Θέση 3α], και Γ) διατηρήστε το ύψος του πυρήνα της φλόγας από το κοµµάτι στην σωστή απόσταση, από την αρχή ως το τέλος. 2. Κρατήστε την κόλληση (µέταλλο προσαγωγής) : Α) υπό γωνία 60 ο µε 30 ο, ως προς την διεύθυνση κινήσεως [Θέση 1] ή [Θέση 2]. Β) υπό γωνία 0 ο ως προς την κατακόρυφο κάθετη προς το κοµµάτι [Θέση 3] (ή 90 ο ως προς το κοµµάτι πλάγια όψη) [Θέση 3α], και Γ) Φροντίστε το ύψος του πυρήνα της φλόγας από την κόλληση και τα κοµµάτια να είναι στην σωστή απόσταση, από την αρχή ως το τέλος. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 2 από 7
3. Συνήθως η γωνία µεταξύ καυστήρα και κόλλησης είναι πάντα 90 ο. [Θέση 2] 4. Για διεύθυνση συγκολλήσεως(τήξεως) από δεξιά προς αριστερά και για κάθε γραµµή τήξεως (συγκολλήσεως) µε τη σειρά 1, 2, 3, 4, για οµοιόµορφη κατανοµή θερµοκρασίας στο κοµµάτι και κατά συνέπεια έλεγχο της παραµόρφωσής του. Σχέδιο 2. 5. Να παρατηρείτε (πάντα) µέσα από τα γυαλιά το λιωµένο µέταλλο. Όταν το χρώµα του φτάνει προς το κίτρινο άσπρο, είναι σε ρευστή κατάσταση, είναι έτοιµο να λιώσει και κατά συνέπεια θα τρυπήσει το κοµµάτι µας. Τότε θα πρέπει να αυξήσουµε την ταχύτητα κίνησης καυστήρα & κόλλησης ή και να αποµακρυνθούν λίγο από το κοµµάτι, τουλάχιστον προς στιγµή. Η φλόγα του καυστήρα κτυπά πάνω στην κόλληση (µέταλλο προσαγωγής). Απόσταση καυστήρα & κόλλησης. Ταχύτητα κινήσεως καυστήρα & κόλλησης. ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΥΣΤΗΡΑ & ΚΟΛΛΗΣΗΣ 3 6. Γενικώς η ταχύτητα κινήσεως του καυστήρα και η απόσταση του πυρήνα της φλόγας του από τη γραµµή συγκόλλησης θα πρέπει να είναι σταθερές, έτσι ώστε στο τέλος να έχουµε πάνω στο κοµµάτι µας, µια(;) ραφή ί σου πάχους και ίσου πλάτους από την µία άκρη έως την άλλη, χωρίς τρύπες. Τελική µορφή κοµµατιού ( Σχέδιο 2 ) 1. ΛΑΘΟΣ ΚΡΑΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΥΣΤΗΡΑ: Α) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ 30 Ο ΜΕ 60 Ο. α) Μικρότερη από 30 ο τείνοντας στο 0 ο. εν έχουµε καλή θέρµανση του κοµµατιού άρα δεν λιώνουν τα µέταλλα άρα για λεπτού πάχους κοµµάτια. [Θέση 1] & [Θέση 2] β) Μεγαλύτερη από 30 ο τείνοντας στο 60 ο. Έχουµε υπερβολική θέρµανση του κοµµατιού χωρίς έλεγχο της θερµοκρασίας άρα και τρύπηµα του κοµµατιού άρα για µεγάλου πάχους κοµµάτια. [Θέση 1] & [Θέση 2] Β) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ 0 Ο [Θέση 3] (ή 90 Ο [Θέση 3α] ). Θερµαίνουµε περισσότερο την µια ή την άλλη πλευρά και όχι το ίδιο πλάτος δεξιά και αριστερά της γραµµής τήξεως.[θέση 3 & 3α] Σωστό, Λάθος. Γ) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΤΗΣ ΦΛΟΓΑΣ. Θερµαίνουµε περισσότερο την γραµµή τήξεως όταν ο πυρήνας της φλόγας ακουµπά πάνω στο κοµµάτι, µε αποτέλεσµα να µη µπορούµε να ελέγχουµε την θερµοκρασία και να τρυπά το κοµµάτι µας. [Θέση 3] ) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΥΣΤΗΡΑ. γ) Κανονική και ισοταχή. Έχουµε καλή θέρµανση του κοµµατιού άρα και σωστό λιώσιµο των µετάλλων χωρίς τρύπηµα του κοµµατιού. δ) Ανισοταχής κίνηση. Έχουµε ανοµοιοµορφία στο πάχος και το βάθος του αυλακιού ή της ραφής. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 3 από 7
Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Β ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 9Β: Εξάσκηση στη χρησιµοποίηση του καυστήρα µε µέταλλο προσαγωγής (Κόλληση). Συγκολλήσεις: Οξυγονοκόλληση. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 η Β ΦΥΛΛΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 8 ο Β ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΚΟΛΛΗΣΕΩΣ Στην πετυχηµένη, στερεά και µε καλή απόδοση συγκόλληση δύο µεταλλικών τεµαχίων συντελούν. 1) Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΦΛΟΓΑΣ. Πραγµατικά η φλόγα της καύσεως οξυγόνου ασετυλίνης παρουσιάζει ορισµένες ιδιότητες µε καταφανή χαρακτηριστικά και σηµαντικές επιδράσεις, και εξαρτάται από την αναλογία του οξυγόνου και της ασετυλίνης. Παραθέτουµε τρεις χαρακτηριστικές µορφές φλόγας οξυγόνου ασετυλίνης. Στις οξυγονοκολλήσεις χρησιµοποιούµε κατά κανόνα την ΟΥ ΕΤΕΡΗ ΦΛΟΓΑ (αναλογία αερίων 1 : 1). (Σχήµα 2. Β1) Γενικά όµως, η θερµοκρασία της φλόγας είναι διαφορετική στις διάφορες θέσεις. Στην περίπτωση της ΟΥ ΕΤΕΡΗΣ ΦΛΟΓΑΣ (Σχήµα 2. Α) η ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡ ΜΟΚΡΑΣΙΑ (>3000 C) βρίσκεται σε απόσταση 2 ως 6 mm (περίπου µια απόσταση πυρήνα) από την φωτεινή περιοχή (πυρήνας) και είναι η περιοχή Συγκολλήσεως. 1)Ουδέτερη φλόγα (αναλογία αερίων 1:1). 2)Αναγωγική ή Ανθρακωτική φλόγα (περίσσεια ασετυλίνης) Α) Β) 3) Οξειδωτική Φλόγα (περίσσεια Οξυγόνου) Σχήµα 2. Α) ιάγραµµα θεοκρασίας ουδέτερης φλόγας. και Β) Είδη φλογών Οξυγόνου Ασετυλίνης. 2) Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ, των τεµαχίων που πρόκειται να συγκολλήσουµε, (ανάλογα του πάχους και της θέσεώς των). Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι συνηθισµένες µορφές διαµορφώσεως των άκρων χαλύβδινων ελασµάτων ως και τα διάφορα είδη ραφών, ανάλογα µε τον τρόπο συγκολλήσεως. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 4 από 7
ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Προετοιµασία χαλύβδινων ελασµάτων για οξυγονοκόλληση. Πάχος Ε λάσµατος S σε mm. Τρόπος συγκόλλησης. Ονοµασία ραφής Μορφή άκρων ιαστάσεις σε mm Απόσταση b σε mm. Έως 1,5 µία πλευρα. Ραφή µε αναδίπλωση. Έως 1 µία πλευρά. 1 έως 2 3 έως 8 5 έως 10 µία πλευρά. Και από τις δύο πλευρές. Ραφή Ι Έως 1 Έως 2 Έως 4 3 έως 12 µία πλευρά. Ραφή V 2 έως 4 Άνω των 12 Και από τις δύο πλευρές. Ραφή X Έως 4 Έως 5 Μετωπική επίπεδη ραφή. Άνω των 3 Μετωπική ραφή V. 3. Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΜΕΘΟ ΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 5 από 7
Ανάλογα µε την θέση και την κίνηση του καυστήρα (Σχήµα 3.Α. & Β) διακρίνουµε: α) Την ΠΡΟΣ ΤΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ οξυγονοσυγκόλληση, κατά την οποία το ακροφύσιο σχηµατίζει γωνία περίπου 70 ο, ως προς το επίπεδο συγκολλήσεως (Σχήµα 3.Α.). Η θερµοκρασία της φλόγας χτυπά πάνω στην κόλληση αλλά και στα υπό συγκόλληση κοµµάτια µε αποτέλεσµα να τρυπά τα κοµµάτια αλλά και µην να έχουµε καλό λιώσιµο του µετάλλου άρα και µη σωστή ραφή. Η µέθοδος είναι για κοµµάτια µεγάλου σχετικά πάχους. β) Την ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΞΙΑ οξυγονοσυγκόλληση (Σχήµα 3.Β.) η οποία θεωρείται και η πιο ορθή. Το ακροφύσιο του καυστήρα σχηµατίζει γωνία 30 ο ως 60 ο προς το επίπεδο συγκολλήσεως. Η θερµοκρασία της φλόγας χτυπά πάνω στην κόλληση αλλά και στην ήδη σχηµατιζόµενη ραφή µε αποτέλεσµα να µη τρυπά τα κοµµάτια αλλά να έχουµε καλό λιώσιµο του µετάλλου άρα και σωστή ραφή. Η µέθοδος είναι για κοµµάτια µικρού πάχους. Α) Β) Σχήµα 3. Οξυγονοκόλληση. Α) προς τα αριστερά. Β) προς τα δεξιά. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 6 από 7
4) Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΦΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΑΜΕΤΡΟΥ ΤΗΣ ΚΟΛΛΗΣΗΣ, µε βάση το πάχος των ελασµάτων που θέλουµε να συγκολλήσουµε (βλέπε πίνακα 2). ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Μέγεθος ακροφυσίου και διάµετρος κολλήσεως για διάφορα πάχη ελασµάτων σιδήρου. Πάχος οξυγονοκολλούµενου µετάλλου σε mm Κατάλληλο µέγεθος ακροφυσίου (µπέκ), κατανάλωση αερίου σε lit/hr ιάµετρος κολλήσεως ( µετάλλου προσαγωγής) σε mm 0,5 50 1,5 0,8 70 1,5 1 100 1,5 1,5 140 2 2 200 2 2,5 250 2 3 315 3 4 400 3 5 500 3 6 630 3 8 800 4 10 1000 5 12 1000 6 15 1500 6 18 2000 7 20 2000 7 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Oι οξυγονοκολλήσεις είναι πολύ διαδοµένες στις συγκολλήσεις µικρού µήκους και πάχους µετάλλων και στις αναγοµώσεις φθαρµένων εξαρτηµάτων. Η δε φλόγα οξυγόνου ασετυλίνης χρησιµοποιείται για την κοπή ελασµάτων όπως και για την τοπική θέρµανση µεταλλικών αντικειµένων για την δια µόρφωση και την θερµική κατεργασία αυτών. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 9Β Φύλλο έργου 8 Οξυγονοκ/ληση 3Β. Επίπεδη. 7 από 7