Tα οικονοµικά αποτελέσµατα, η κεφαλαιουχική διάρθρωση και η χρηµατοδότηση των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2015

3 Tα οικονοµικά αποτελέσµατα, η κεφαλαιουχική διάρθρωση και η χρηµατοδότηση των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2015

3.1. Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό καταγράφονται και αναλύονται τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ για το 2015. Με τον τρόπο αυτό πιστεύεται ότι δίνεται μια όσο το δυνατόν πιο επίκαιρη και ολοκληρωμένη εικόνα της πορείας της επιχειρηματικότητας του ελληνικού εμπορίου. Το κεφάλαιο αποτελείται από δύο ενότητες. Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζεται μια συνολική εικόνα των ευρημάτων. Στην ενότητα 3.2 γίνεται εκτενής απολογισμός των οικονομικών στοιχείων των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου κατά το έτος 2015. Ειδικότερα, παρουσιάζεται ανάλυση της πορείας των κερδών και των πωλήσεων (υποενότητα 3.2.1), των συνολικών κεφαλαίων (υποενότητα 3.2.2), της χρηματοδότησης του εμπορίου (υποενότητα 3.2.3) και των βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών αποδοτικότητας και ρευστότητας (υποενότητα 3.2.4). Τέλος, στην ενότητα 3.3 παρουσιάζονται βασικά πληροφοριακά στοιχεία για τις πηγές των δεδομένων και τα βασικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων στα οποία στηρίχτηκε η ανάλυση. 3.1.1. Γενική εικόνα για τις εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ το 2015 Μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης κατά την οποία το ΑΕΠ της χώρας κατέγραψε απώλειες της τάξης του 25%, η ελληνική οικονομία σημείωσε κάποιες θετικές επιδόσεις το 2014 και στις αρχές του 2015. Ωστόσο, οι εξελίξεις αυτές ανατράπηκαν μετά την απότομη επιδείνωση που προκλήθηκε στην αγορά από την επιβολή των capital controls, με συνέπεια το ΑΕΠ να υποχωρεί οριακά και πάλι, η δε οικονομική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ουσιαστικά από πλήρη στασιμότητα. Για μεγάλο διάστημα η αγορά βρίσκεται σε συνθήκες αβεβαιότητας λόγω των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων της χώρας και των δανειστών-εταίρων της, γεγονός που «παγώνει» την επιχειρηματική δραστηριότητα και δυσχεραίνει οποιεσδήποτε σημαντικές επενδύσεις. Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Διάγραµµα 3.1 Πωλήσεις και κέρδη των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου το 2015 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Πωλήσεις ΑΕ-ΕΠΕ 27,6 10,9 24,2 9,9 27,4 Κέρδη ΑΕ-ΕΠΕ 42,9 2,9 5,9 2,6 45,7 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος >10% Μείωση 5% 10% Άνοδος 5% 10% Μείωση >10% Στασιµότητα (±5%) Πηγή: ICAP-DATABANK 117

2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Από τα τελευταία διαθέσιμα ενοποιημένα αποτελέσματα (χρήσεως 2015) των εμπορικών επιχειρήσεων νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ φαίνεται ότι ο τομέας, σε επίπεδο κύκλου εργασιών, επέδειξε σχετική «ανθεκτικότητα» εάν ληφθούν υπόψη οι έντονα αρνητικές συνθήκες που «πάγωσαν» την αγορά στα μέσα του έτους, ωστόσο η κερδοφορία του τομέα δεν έμεινε αλώβητη. Ειδικότερα, στις εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ, πάνω από 6 στις 10 εταιρείες εμφάνισαν είτε στασιμότητα είτε αύξηση των πωλήσεών τους το 2015/14, ωστόσο πάνω από τις μισές κατέγραψαν μείωση ή στασιμότητα των κερδών τους το τελευταίο έτος. Πιο συγκεκριμένα, βάσει των διαθέσιμων δημοσιευμένων αποτελεσμάτων χρήσεως 3.184 εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, προκύπτει μικρή μείωση (-1,8%) του κύκλου εργασιών, ενώ τα μεικτά κέρδη αυξήθηκαν κατά 1,9% το 2015/14. Παρά την ελαφρά αυτή βελτίωση των μεικτών κερδών, η διεύρυνση των «λοιπών λειτουργικών εξόδων» ήταν ο παράγοντας που κυρίως συνέβαλε στην επιδείνωση (-32,7%) της λειτουργικής κερδοφορίας των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ. Σε επίπεδο καθαρών αποτελεσμάτων, η κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου κατέγραψε πτώση (-42,4%), τα δε κέρδη προ φόρου υποχώρησαν σε 382,3 εκατ. το 2015. 1 Κατά συνέπεια, το ποσοστό καθαρού κέρδους περιορίστηκε σε 1,0% το 2015 (από 1,7% το 2014). Πίνακας 3.1 Συνοπτικά ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσης των ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 ( 000 ) Μέγεθος 2015 2014 2013 2015/2014 2014/2013 Πωλήσεις 37.937.578 38.640.061 37.711.302-1,8% 2,5% Κόστος πωληθέντων 30.638.171 31.473.227 30.762.100-2,7% 2,3% Μεικτά κέρδη 7.299.615 7.166.834 6.949.202 1,9% 3,1% Λοιπά λειτουργικά έσοδα 764.462 803.856 1.082.759-4,9% -25,8% Λοιπά λειτουργικά έξοδα 7.075.250 6.739.621 6.527.172 5,0% 3,3% Χρηματοοικονομικές δαπάνες 469.233 459.436 493.957 2,1% -7,0% Λειτουργικά κέρδη 519.594 771.632 1.010.831-32,7% -23,7% Μη λειτουργικά έσοδα 47.206 167.845 303.604-71,9% -44,7% Μη λειτουργικά έξοδα 145.875 220.585 379.096-33,9% -41,8% Μη ενσωματωμένες αποσβέσεις 38.585 55.361 26.056-30,3% 112,5% Καθαρά κέρδη 382.340 663.532 909.284-42,4% -27,0% Πηγή: ΙCAP DATABANK Βάσει των δημοσιευμένων ισολογισμών των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου, το 2015 διαφαίνεται ανακοπή του κλίματος αποεπένδυσης παγίου κεφαλαίου στο εμπόριο. Ειδικότερα, το 2015 η άνοδος της αξίας των ακαθάριστων παγίων των ΑΕ και ΕΠΕ, που προκύπτει από τη σύγκριση των ισολογισμών της τελευταίας διετίας, επιβεβαιώνει την αναστροφή των αρνητικών τάσεων παρελθόντων ετών στο εμπόριο. 1. Πρέπει να επισημανθεί ότι στην εμφανιζόμενη συρρίκνωση του κερδοφόρου αποτελέσματος το τελευταίο έτος συνέβαλαν καθοριστικά τα αποτελέσματα συγκεκριμένης πολύ μεγάλης εταιρείας του λιανικού εμπορίου, η οποία εμφάνισε υπέρογκες ζημιές στη χρήση 2015. Εάν δεν υπολογίζαμε τα μεγέθη της συγκεκριμένης εταιρείας, το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα του τομέα θα εμφάνιζε αύξηση 14,4%. 118

Σημαντική εξέλιξη ήταν η συνεχιζόμενη ανοδική πορεία του ρυθμού αύξησης (έστω και με επιβραδυνόμενο ρυθμό) του συνολικού ενεργητικού. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών κατέγραψαν και πάλι μείωση, κατά 3,2%, σε συνέχεια της πτώσης (κατά 1,6%) του προηγουμένου έτους. Η αύξηση του συνολικού ενεργητικού οφείλεται κυρίως στη διεύρυνση της αξίας των παγίων, κατά 3%, κατόπιν δε στην άνοδο των ρευστών διαθεσίμων (10,6%). Αντίθετα, το κυκλοφορούν ενεργητικό υπέστη μείωση 2,1% το 2015. Το μεγαλύτερο τμήμα της μείωσης του κυκλοφορούντος αφορούσε τις απαιτήσεις (κατέγραψαν απώλεια 191,6 εκατ. το 2015). Το συνολικό χρέος των ΑΕ και ΕΠΕ αυξήθηκε κατά 3,2% το 2015, εξαιτίας κυρίως της αύξησης των βραχυπρόθεσμων τραπεζικών χρηματοδοτήσεων (5,2%). Μέρος των εν λόγω ροών από τραπεζική χρηματοδότηση διοχετεύτηκε και στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, που αυξήθηκαν το 2015. Η αύξηση των αναγκών των επιχειρήσεων για βραχυπρόθεσμο δανεισμό αντανακλά και τα εντονότερα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετώπισαν οι εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ μετά και την επιβολή των περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων (capital controls). Πίνακας 3.2 Πηγές και χρήσεις των νέων κεφαλαίων των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2015-2013 ( 000 ) Πηγές νέων κεφαλαίων Μεταβολή Μερίδιο επί Μεταβολή Μερίδιο επί 2015/2014 της μεταβολής 2014/2013 της μεταβολής του παθητικού του παθητικού Α.1 Μετοχικά κεφάλαια 120.157 42,6% 5.563 1,3% Α.2 Αποθεματικά και αποτελέσματα εις νέον -402.164-142,7% -143.525-33,9% Α. Ίδια κεφάλαια -282.008-100,0% -137.962-32,6% Β.1 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 513.204 182,0% 89.506 21,1% Β.1.1 Βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις 181.662 64,4% -246.715-58,3% Β.1.2 Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 331.542 117,6% 336.222 79,4% Β.2 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 50.723 18,0% 471.660 111,4% Β.2.1 Μακροπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις 21.444 7,6% 506.522 119,7% Β.2.2 Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 29.279 10,4% -34.862-8,2% Β. Υποχρεώσεις 563.927 200,0% 561.166 132,6% Αύξηση παθητικού 281.919 100,0% 423.204 100,0% Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Πηγές νέων κεφαλαίων Μεταβολή Μερίδιο επί Μεταβολή Μερίδιο επί 2015/2014 της μεταβολής 2014/2013 της μεταβολής του ενεργητικού του ενεργητικού Γ. Καθαρά πάγια 304.265 107,9% 233.083 55,1% Δ.1 Αποθέματα -94.025-33,4% 141.086 33,3% Δ.2 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις -191.566-68,0% 83.393 19,7% Δ. Κυκλοφορούν -285.591-101,3% 224.478 53,0% Ε. Διαθέσιμα 263.246 93,4% -34.358-8,1% Αύξηση ενεργητικού 281.919 100,0% 423.204 100,0% Πηγή: ΙCAP DATABANK 119

Διάγραµµα 3.2 Χρηµατοδότηση της αύξησης του ενεργητικού των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015/2014 και 2014/2013 ('000 ) Μεταβολή 2014/2013 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Μεταβολή 2015/2014-500.000 0 500.000 1.000.000 Μετοχικά κεφάλαια Αποθεµατικά και αποτελέσµατα εις νέον Βραχυπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Μεταβολή 2014/2013 5.563-143.525-246.715 336.222 506.522-34.862 Διάγραµµα 3.3 Αύξηση του ενεργητικού των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015/2014 και 2014/2013 ('000 ) Μεταβολή 2015/2014 120.157-402.164 181.662 331.542 21.444 29.279 Μεταβολή 2014/2013 Μεταβολή 2015/2014-200.000-150.000-100.000-50.000 0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 Καθαρά πάγια Αποθέµατα Βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις Διαθέσιµα Μεταβολή 2014/2013 233.083 141.086 83.393-34.358 Μεταβολή 2015/2014 304.265-94.025-191.566 263.246 120

Διάγραµµα 3.4 Αποδοτικότητα ιδίων και συνολικών κεφαλαίων και ποσοστό καθαρού κέρδους εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2015 (%) 12,0 10,0 10,2 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 5,4 2,4 7,6 2013 2014 2015 Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων Αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων Περιθώριο καθαρού κέρδους Όπως προαναφέρθηκε, η βελτίωση στην κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου που είχε καταγραφεί το 2013 ανακόπηκε το 2014 και υποχώρησε εκ νέου το 2015. Δεδομένων αυτών των εξελίξεων, ο δείκτης της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων διαμορφώθηκε σε 4,5% το 2015 έναντι αντίστοιχου δείκτη 7,6% το 2014. Απώλεια σημειώθηκε και στο δείκτη αποδοτικότητας των συνολικών κεφαλαίων, ο οποίος διαμορφώθηκε σε 3,2% το 2015 από 4,3% το προηγούμενο έτος. Από τους ισολογισμούς των ΑΕ και ΕΠΕ προκύπτει επίσης ότι το 2015 τα διαθέσιμα εμφάνισαν σημαντική αύξηση κατά 10,6% από μείωση που υπέστησαν το προηγούμενο έτος. Αντίθετα, το κυκλοφορούν ενεργητικό περιορίστηκε κατά 2,1% και οι βραχυπρόθεσμες 4,3 1,7 4,5 3,2 1,0 Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Διάγραµµα 3.5 Η ρευστότητα των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου το 2015 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Ρευστότητα ΑΕ-ΕΠΕ 28,3 9,5 28,8 9,1 23,9 0,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος >10% Μείωση 5% 10% Άνοδος 5% 10% Μείωση >10% Στασιµότητα (±5%) M/Δ Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 121

υποχρεώ σεις αυξήθηκαν κατά 3,9%, με αποτέλεσμα η γενική ρευστότητα να διαμορφωθεί σε 1,19 το 2015 (από 1,24 το 2014). Περαιτέρω, από την επεξεργασία των στοιχείων των δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων των ΑΕ και ΕΠΕ φαίνεται ότι το 66,6% παρουσίασε είτε βελτίωση είτε στασιμότητα στη ρευστότητά τους το 2015, ενώ περίπου μία στις τρεις επιχειρήσεις υπέστη επιδείνωση στη ρευστότητά της ανεξαρτήτως ποσοστού. 3.2. Ο οικονομικός απολογισμός για τις ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2015 Οι βασικές διαπιστώσεις για το 2015 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Το 2015 οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του εμπορίου μειώθηκαν κατά 1,8%, ενώ τα μεικτά κέρδη αυξήθηκαν κατά 1,9% αντίστοιχα, λόγω του περιορισμού του κόστους πωληθέντων. Αυξημένες πωλήσεις εμφάνισαν οι δύο εκ των τριών τομέων του εμπορίου το 2015. Εντονότερη ήταν η αύξηση στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Το ποσοστό μεικτού κέρδους στο εμπόριο συνολικά διαμορφώθηκε σε 19,2%. Ετήσια βελτίωση του δείκτη σημειώθηκε και στους τρεις τομείς. Το 2015 συνεχίστηκε η υποχώρηση της κερδοφορίας για τις ΑΕ και ΕΠΕ, με τα κέρδη προ φόρου να περιορίζονται σημαντικά κατά 42,4%. Η αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες εταιρείες διαμορφώθηκε σε 2:1. Το ποσοστό καθαρού κέρδους υποχώρησε σε 1,0% και η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων σε 4,5% το 2015. Στο χονδρικό εμπόριο και το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών τα αποτελέσματα ήταν κερδοφόρα. Ζημιογόνος, από κερδοφόρος τα προηγούμενα έτη, εμφανίζεται μόνο ο τομέας του λιανικού εμπορίου το 2015. Το 2015 καταγράφεται διεύρυνση του συνολικού ενεργητικού κατά 1,1%. Στην αύξηση συνέβαλε κυρίως η άνοδος της αξίας των παγίων και δευτερευόντως τα αυξημένα ρευστά διαθέσιμα (10,6%). Από την επεξεργασία των διαθέσιμων ισολογισμών των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ διαφαίνεται ανακοπή του κλίματος αποεπένδυσης στο εμπόριο το 2015. Οι συνολικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου ήταν εντονότερες στο χονδρικό εμπόριο. Τα ίδια κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών μειώθηκαν κατά 3,2% το τελευταίο έτος. Σημαντική πτώση εντοπίζεται μόνο στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Το συνολικό χρέος των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ αυξήθηκε κατά 3,2% το 2015, γεγονός που οφείλεται στη διεύρυνση τόσο του βραχυπρόθεσμου (κυρίως) όσο και του μεσομακροπρόθεσμου χρέους. Η δανειακή επιβάρυνση ανήλθε σε 68,2% το 2015. Η γενική ρευστότητα επιδεινώθηκε οριακά (1,19) το τελευταίο έτος. 122

3.2.1. Οι πωλήσεις και η κερδοφορία των ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2015 Ο κύκλος εργασιών Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων χρήσης που έχουν δημοσιευθεί και υπάρχουν στο αρχείο της ICAP φαίνεται ότι το 2015 ο τομέας του εμπορίου σε επίπεδο κύκλου εργασιών επέδειξε σχετική «ανθεκτικότητα», εάν ληφθούν υπόψη οι έντονα αρνητικές συνθήκες που «πάγωσαν» την αγορά στα μέσα του έτους. Ωστόσο η κερδοφορία του τομέα δεν έμεινε αλώβητη. Πιο συγκεκριμένα, βάσει των διαθέσιμων δημοσιευμένων αποτελεσμάτων χρήσεως 3.184 εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, οι συνολικές πωλήσεις τους μειώθηκαν κατά 1,8% το 2015, σε αντίθεση με την αύξηση (2,5%) που είχε σημειωθεί το 2014. Μεταξύ των ΑΕ και ΕΠΕ, αύξηση των πωλήσεων (έστω και οριακή) καταγράφηκε στους δύο από τους τρεις κύριους τομείς. Εντονότερη ήταν η βελτίωση στον τομέα της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 4,5%, ρυθμός όμως σημαντικά χαμηλότερος του προηγουμένου έτους. Στο χονδρικό εμπόριο υπήρξε αισθητή μείωση πωλήσεων (-3,6%), ενώ στο λιανικό εμπόριο οι πωλήσεις ήταν αυξημένες μόλις κατά 0,9%. Περαιτέρω, επί συνόλου 15 επιμέρους κλάδων, 7 εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων το 2015, ενώ το προηγούμενο έτος οι επιδόσεις ήταν σαφώς καλύτερες (12 κλάδοι είχαν αύξηση πωλήσεων). Την υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση εμφάνισαν οι πωλήσεις στα αυτοκίνητα και στο λιανικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης. Από την άλλη πλευρά, μεταξύ των 8 κλάδων που κατέγραψαν απώλειες εσόδων, οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στο χονδρικό εμπόριο προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής και στο χονδρικό εμπόριο καυσίμων και χημικών (εξαιτίας της διεθνούς πτώσης των τιμών των καυσίμων). Πωλήσεις 2015 Αυξημένες πωλήσεις εμφάνισαν οι δύο εκ των τριών τομέων του εμπορίου το 2015. Εντονότερη ήταν η αύξηση στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Διάγραµµα 3.6 Ρυθµός αύξησης των πωλήσεων: 2014-2015 (%) 2015-1,8 2014 2,5-2,0 0,0 2,0 4,0 123

2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.3 Οι πωλήσεις των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ( 000 ) Κλάδος 2015 2014 2013 Μεταβολή Μεταβολή 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα 1.056.705 981.800 851.681 7,6% 15,3% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 1.156.712 1.136.262 1.010.399 1,8% 12,5% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 2.213.418 2.118.063 1.862.080 4,5% 13,7% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 493.361 552.348 522.388-10,7% 5,7% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 3.180.920 3.219.322 3.222.985-1,2% -0,1% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 6.376.271 6.265.104 6.334.117 1,8% -1,1% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 9.185.333 10.085.758 10.004.440-8,9% 0,8% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 1.130.344 1.200.183 1.181.585-5,8% 1,6% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 3.051.328 2.987.411 2.924.028 2,1% 2,2% Άλλο χονδρικό εμπόριο 524.604 530.066 529.425-1,0% 0,1% Χονδρικό εμπόριο 23.942.160 24.840.190 24.718.967-3,6% 0,5% Γενικό λιανικό εμπόριο 7.642.860 7.583.064 7.278.408 0,8% 4,2% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 24.490 25.414 27.412-3,6% -7,3% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 918.251 865.363 829.555 6,1% 4,3% Λ/Ε καλλυντικών 263.937 259.359 255.696 1,8% 1,4% Λ/Ε οικιακών συσκευών 888.355 895.557 848.838-0,8% 5,5% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 2.044.108 2.053.052 1.890.346-0,4% 8,6% Λιανικό εμπόριο 11.782.000 11.681.808 11.130.255 0,9% 5,0% Γενικό σύνολο 37.937.578 38.640.061 37.711.302-1,8% 2,5% Μεικτά, λειτουργικά και καθαρά κέρδη Παρά τη μικρή υποχώρηση των πωλήσεων, βελτίωση καταγράφεται στο επίπεδο των μεικτών κερδών των ελληνικών εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το τελευταίο έτος. Συγκεκριμένα, τα μεικτά τους κέρδη ανήλθαν σε 7.299,6 εκατ. το 2015, αυξημένα κατά 1,9% έναντι του 2014, γεγονός ενδεικτικό του ότι συνεχίστηκε η προσπάθεια περιορισμού του κόστους πωληθέντων. Το τελευταίο έτος τα μεικτά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ βελτιώθηκαν και στους τρεις τομείς του εμπορίου, με σαφώς εντονότερη αύξηση (8,2%) στον τομέα της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών. Ιδιαίτερα θετικό είναι το γεγονός ότι καταγράφεται βελτίωση της μεικτής κερδοφορίας (το 2015) σε 10 από τους 15 κλάδους και των τριών τομέων. Υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση εμφανίζουν οι κλάδοι του χονδρικού εμπορίου καυσίμων και χημικών, και των ανταλλακτικών αυτοκινήτων. Οι μεγαλύτερες απώλειες αντιστοιχούν στον κλάδο του λιανικού εμπορίου τροφίμων ποτών καπνού και του χονδρικού εμπορίου ενδιάμεσων προϊόντων. Το γεγονός του θετικού ρυθμού μεταβολής των μεικτών κερδών των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, σε αντίθεση με εκείνο των πωλήσεων, είχε σαν αποτέλεσμα την αξιόλογη βελτίωση του ποσοστού μεικτού κέρδους στο εμπόριο σε 19,2% το 2015 (από 18,5% το 2014). 124

Πίνακας 3.4 Τα μεικτά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ( 000 ) Κλάδος 2015 2014 2013 Μεταβολή Μεταβολή 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα 130.157 122.513 111.422 6,2% 10,0% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 169.489 154.454 137.946 9,7% 12,0% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 299.646 276.967 249.368 8,2% 11,1% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 84.040 86.861 84.443-3,2% 2,9% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 624.960 633.534 618.875-1,4% 2,4% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1.643.458 1.647.767 1.713.270-0,3% -3,8% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 616.951 554.769 505.065 11,2% 9,8% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 193.285 202.366 192.664-4,5% 5,0% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 663.019 659.520 607.723 0,5% 8,5% Άλλο χονδρικό εμπόριο 99.049 97.228 93.742 1,9% 3,7% Χονδρικό εμπόριο 3.924.762 3.882.046 3.815.782 1,1% 1,7% Γενικό λιανικό εμπόριο 1.684.644 1.647.367 1.595.683 2,3% 3,2% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 5.545 6.074 6.275-8,7% -3,2% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 387.334 378.915 372.132 2,2% 1,8% Λ/Ε καλλυντικών 80.654 78.311 77.001 3,0% 1,7% Λ/Ε οικιακών συσκευών 239.350 228.641 217.375 4,7% 5,2% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 677.680 668.513 615.586 1,4% 8,6% Λιανικό εμπόριο 3.075.208 3.007.821 2.884.051 2,2% 4,3% Γενικό σύνολο 7.299.615 7.166.834 6.949.202 1,9% 3,1% Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Ετήσια βελτίωση του δείκτη σημειώθηκε και στους τρεις τομείς του εμπορίου, ενώ το λιανικό εμπόριο διατηρεί τον υψηλότερο δείκτη διαχρονικά (26,1% το 2015). Ο τομέας της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών εμφανίζει το χαμηλότερο (μεταξύ των τριών) περιθώριο μεικτού κέρδους, με το δείκτη οριακά αυξημένο το 2015 (σε 13,5%). Στο χονδρικό εμπόριο ο δείκτης βελτιώθηκε επίσης σε 16,4% το τελευταίο έτος. H μεγαλύτερη ετήσια βελτίωση του ποσοστού μεικτού κέρδους καταγράφηκε στους κλάδους του λιανικού εμπορίου οικιακών συσκευών και του χονδρικού εμπορίου προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής. Αντίθετα, σχετικά μεγαλύτερες απώλειες του δείκτη εντοπίζονται στο λιανικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης και τροφίμων ποτών καπνού. Στο επίπεδο της λειτουργικής κερδοφορίας του εμπορίου, οι εξελίξεις δεν ήταν θετικές το τελευταίο έτος. Παρά την ελαφρά βελτίωση των μεικτών κερδών, τα (ούτως ή άλλως) υψηλά «λοιπά λειτουργικά έξοδα» αυξήθηκαν περαιτέρω κατά 5%, με συνέπεια την έντονη επιδείνωση (-32,7%) της λειτουργικής κερδοφορίας των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, με την καταγραφή λειτουργικών κερδών ύψους 519,6 εκατ. το 2015. Θεαματική ήταν η μεταβολή που σημειώθηκε στον τομέα εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, όπου, από λειτουργικές ζημίες το 2014, υπήρξε αναστροφή σε σημαντικά λειτουργικά κέρδη το 2015. Στην αντίθετη κατεύθυνση, τα λειτουργικά κέρδη του λιανικού εμπορίου κατέγραψαν τεράστια πτώση το τελευταίο έτος (99,2%). Αξίζει να επισημανθεί ότι τα λειτουργικά κέρδη του χονδρικού εμπορίου κατέγραψαν και πάλι βελτίωση το τελευταίο έτος (13,1%). Μέρος 3 125

2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.5 Ποσοστό μεικτού κέρδους των ΑΕ και ΕΠΕ κατά τομέα και κλάδο: 2015-2013 Κλάδος 2015 2014 2013 Αυτοκίνητα 12,3% 12,5% 13,1% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 14,7% 13,6% 13,7% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 13,5% 13,1% 13,4% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 17,0% 15,7% 16,2% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 19,6% 19,7% 19,2% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 25,8% 26,3% 27,0% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 6,7% 5,5% 5,0% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 17,1% 16,9% 16,3% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 21,7% 22,1% 20,8% Άλλο χονδρικό εμπόριο 18,9% 18,3% 17,7% Χονδρικό εμπόριο 16,4% 15,6% 15,4% Γενικό λιανικό εμπόριο 22,0% 21,7% 21,9% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 22,6% 23,9% 22,9% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 42,2% 43,8% 44,9% Λ/Ε καλλυντικών 30,6% 30,2% 30,1% Λ/Ε οικιακών συσκευών 26,9% 25,5% 25,6% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 33,2% 32,6% 32,6% Λιανικό εμπόριο 26,1% 25,7% 25,9% Γενικό σύνολο 19,2% 18,5% 18,4% Πίνακας 3.6 Τα λειτουργικά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ( 000 ) Κλάδος 2015 2014 2013 Μεταβολή Μεταβολή 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα -12.125-24.032-41.018 49,5% 41,4% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 41.888 14.251 11.804 193,9% 20,7% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 29.764-9.780-29.213 404,3% 66,5% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 15.076 14.153 15.158 6,5% -6,6% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 111.141 109.560 76.727 1,4% 42,8% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 208.216 169.399 164.961 22,9% 2,7% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 57.648 30.044-18.699 91,9% 260,7% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων -20.730-5.640-10.663-267,6% 47,1% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 109.526 98.815 74.396 10,8% 32,8% Άλλο χονδρικό εμπόριο 6.025 14.091 12.653-57,2% 11,4% Χονδρικό εμπόριο 486.902 430.422 314.533 13,1% 36,8% Γενικό λιανικό εμπόριο -186.965 143.307 93.790-230,5% 52,8% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 775 890 922-13,0% -3,4% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 2.028 19.811 478.681-89,8% -95,9% Λ/Ε καλλυντικών 7.658 11.617-935 -34,1% 1342,3% Λ/Ε οικιακών συσκευών -2.028-17.539-20.985 88,4% 16,4% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 181.461 192.903 174.038-5,9% 10,8% Λιανικό εμπόριο 2.929 350.991 725.511-99,2% -51,6% Γενικό σύνολο 519.594 771.632 1.010.831-32,7% -23,7% 126

Από κλαδική σκοπιά, θετικό λειτουργικό αποτέλεσμα κατά το 2015 εμφανίζουν 11 από τους 15 κλάδους. Εντυπωσιακή ανατροπή από λειτουργικά κέρδη σε υψηλές λειτουργικές ζημίες εμφάνισε το γενικό λιανικό εμπόριο, ενώ σημαντική ήταν και η επιδείνωση στο χονδρικό εμπόριο «λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων». Αντίθετα, με ιδιαίτερα υψηλό ρυθμό βελτιώθηκε η λειτουργική κερδοφορία στον κλάδο των ανταλλακτικών αυτοκινήτων (σχεδόν 194%). Οι κλάδοι που αναδείχθηκαν κορυφαίοι παρουσιάζοντας τα υψηλότερα οργανικά κέρδη το τελευταίο έτος ήταν το χονδρικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης και το λιανικό εμπόριο Η/Υ μηχανών γραφείου κ.λπ. Αντίθετα, τις μεγαλύτερες λειτουργικές ζημίες κατά το 2015 τις κατέγραψε το γενικό λιανικό εμπόριο. Καθαρά αποτελέσµατα 2015 Το 2015 η κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου επιδεινώθηκε. Τα κέρδη προ φόρου κατέγραψαν πτώση 42,4%. Το ποσοστό καθαρού κέρδους υποχώρησε σε 1,0% και η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων σε 4,5% το 2015. Στο χονδρικό εμπόριο και το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών τα αποτελέσματα ήταν κερδοφόρα. Αντίθετα, μετατράπηκε σε ζημιογόνος ο τομέας του λιανικού εμπορίου. Σε επίπεδο καθαρών αποτελεσμάτων, η ανάκτηση της κερδοφορίας του εμπορίου είχε καταγραφεί ήδη από το 2013, ενώ στη συνέχεια υποχώρησε. Το 2015 η κερδοφορία των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ κατέγραψε και πάλι πτώση, κατά 42,4%, τα δε κέρδη προ φόρου διαμορφώθηκαν σε 382,3 εκατ.. Το ποσοστό καθαρού κέρδους παρέμεινε θετικό, περιοριζόμενο σε 1,0% το 2015. Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Διάγραµµα 3.7 Ποσοστό καθαρού κέρδους των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2015 Ανάλυση κατά τοµέα (%) 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-0,7 0,5 1,2 1,5 1,8 5,8 2,5-0,5 2,4 1,7 1,0-1,0-2,0-3,0-2,1 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά Χονδρικό εµπόριο Λιανικό εµπόριο Σύνολο 2013 2014 2015 127

2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Εξετάζοντας την κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου από τομεακής πλευράς, δύο στους τρεις τομείς ήταν κερδοφόροι το 2015. Εντυπωσιακή ήταν η επιδείνωση που σημειώθηκε στον τομέα του λιανικού εμπορίου, 2 όπου, από σημαντικά κέρδη το 2014, υπήρξε ανατροπή σε ζημίες ύψους 58,8 εκατ. το 2015. Όσον αφορά την κλαδική κατανομή, οι κερδοφόροι κλάδοι του εμπορίου ήταν 10 το 2015. Τα υψηλότερα κέρδη προ φόρου εμφανίζουν οι κλάδοι του χονδρικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης, καθώς και του λιανικού εμπορίου Η/Υ μηχανών γραφείου κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, ιδιαίτερα υψηλές ήταν οι ζημίες που καταγράφηκαν στο γενικό λιανικό εμπόριο. Σχετικά με το ποσοστό καθαρού κέρδους το 2015, θετικούς δείκτες παρουσιάζουν τόσο το χονδρικό εμπόριο (1,8%) όσο και το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (0,5%). Αρνητικός κατέστη ο δείκτης μόνο στο λιανικό εμπόριο (-0,5%). Από κλαδική σκοπιά, 10 κλάδοι εμφανίζουν θετικό δείκτη το τελευταίο έτος. Το υψηλότερο ποσοστό καθαρού κέρδους το 2015 αντιστοιχεί στον κλάδο του λιανικού εμπορίου Η/Υ μηχανών γραφείου κ.λπ. (8,1%). Πίνακας 3.7 Τα προ φόρου κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ( 000) Κλάδος 2015 2014 2013 Μεταβολή Μεταβολή 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα -28.093-29.316-46.042 4,2% 36,3% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 40.179 14.016 6.077 186,7% 130,7% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 12.086-15.300-39.966 179,0% 61,7% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 13.675 12.995 14.869 5,2% -12,6% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 103.041 101.419 66.559 1,6% 52,4% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 187.512 144.150 194.696 30,1% -26,0% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 56.646 30.873-26.713 83,5% 215,6% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων -24.322-12.717-17.331-91,3% 26,6% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 87.662 93.037 59.466-5,8% 56,5% Άλλο χονδρικό εμπόριο 4.829 12.735 10.659-62,1% 19,5% Χονδρικό εμπόριο 429.043 382.491 302.205 12,2% 26,6% Γενικό λιανικό εμπόριο -226.091 107.768 60.210-309,8% 79,0% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 678 780 812-13,2% -3,9% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης -379 16.029 477.282-102,4% -96,6% Λ/Ε καλλυντικών 5.889 10.295 8.339-42,8% 23,5% Λ/Ε οικιακών συσκευών -4.204-8.442-60.349 50,2% 86,0% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 165.317 169.910 160.751-2,7% 5,7% Λιανικό εμπόριο -58.790 296.340 647.045-119,8% -54,2% Γενικό σύνολο 382.340 663.532 909.284-42,4% -27,0% 2. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην προσθήκη ισολογισμού πολύ μεγάλης εταιρείας λιανικού εμπορίου με υψηλές ζημίες το 2015, που καθόρισαν το συνολικό αποτέλεσμα του τομέα αλλά και του εμπορίου γενικά. Εάν η συγκεκριμένη εταιρεία εξαιρεθεί και για τα δύο έτη, τότε η κερδοφορία του εμπορίου συνολικά εμφανίζει βελτίωση (14,4%) το 2015/14. 128

Η διαμόρφωση των αποτελεσμάτων των εμπορικών εταιρειών την τελευταία τριετία είχε σαν αποτέλεσμα να καταγραφεί από το 2013 τάση διεύρυνσης του κερδοφόρου τμήματος των ΑΕ και ΕΠΕ. Συγκεκριμένα, οι κερδοφόρες εταιρείες κάλυψαν το 66,7% του συνόλου των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2015, η δε αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες εταιρείες διαμορφώθηκε σε 2:1 το 2015 (έναντι 2,14:1 που ήταν το 2014). Πίνακας 3.8 Αριθμός εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Κατανομή κατά τύπο κερδοφορίας Κερδοφόρες Ζημιογόνες Σύνολο 2015 2014 2013 2015 2014 2013 2015 2014 2013 2.124 2.170 2.064 1.060 1.014 1.120 3.184 3.184 3.184 Πηγή: ΙCAP DATABANK Από κλαδική σκοπιά, η υψηλότερη αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες διαμορφώθηκε στους κλάδους του χονδρικού εμπορίου τροφίμων ποτών καπνού (3,51:1) και καυσίμων χημικών (3,14:1). Αντίθετα, τον δυσμενέστερο δείκτη εμφάνισε και πάλι ο κλάδος εμπορίας αυτοκινήτων. Πίνακας 3.9 Αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες εταιρείες: 2015-2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο Κλάδος 2015 2014 2013 Αυτοκίνητα 0,79:1 0,68:1 0,56:1 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 2,61:1 3,39:1 2,16:1 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 1,17:1 1,14:1 0,90:1 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 2,82:1 4,37:1 3,68:1 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 3,51:1 3,67:1 2,93:1 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 2,09:1 2,38:1 2,12:1 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 3,14:1 3,64:1 2,56:1 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 1,14:1 1,14:1 1,03:1 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 2,82:1 3,00:1 2,39:1 Άλλο χονδρικό εμπόριο 2,29:1 2,68:1 2,38:1 Χονδρικό εμπόριο 2,31:1 2,55:1 2,16:1 Γενικό λιανικό εμπόριο 2,60:1 3,50:1 3,80:1 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 1,08:1 1,25:1 1,08:1 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 1,57:1 1,62:1 1,26:1 Λ/Ε καλλυντικών 2,60:1 8,00:1 5,00:1 Λ/Ε οικιακών συσκευών 1,00:1 0,92:1 1,13:1 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 1,60:1 1,44:1 1,34:1 Λιανικό εμπόριο 1,54:1 1,56:1 1,47:1 Γενικό σύνολο 2,00:1 2,14:1 1,84:1 Πηγή: ΙCAP DATABANK Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 129

Διάγραµµα 3.8 Αναλογία κερδοφόρων προς ζηµιογόνες εµπορικές ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2015 3,0:1 2,5:1 2,55:1 2,0:1 2,16:1 1,84:1 2,14:1 2,31:1 2,00:1 1,5:1 1,47:1 1,56:1 1,54:1 1,0:1 0,90:1 1,14:1 1,17:1 0,5:1 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 0,0:1 3.2.2. Η κεφαλαιουχική διάρθρωση των ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2015 Η ανάπτυξη του ενεργητικού 2013 2014 2015 Aυτοκίνητα-Ανταλλακτικά Χονδρικό εµπόριο Λιανικό εµπόριο Σύνολο Από το δείγμα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ με διαθέσιμους ισολογισμούς για το 2015 προκύπτει ότι τα συνολικά κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών διευρύνθηκαν κατά 1,1% το τελευταίο έτος. Η αύξηση του ενεργητικού οφείλεται κυρίως στη διεύρυνση της αξίας των παγίων (3% ή κατά 304 εκατ. περίπου) και δευτερευόντως στα αυξημένα ρευστά διαθέσιμα (10,6%). Αντίθετα, το 2015 σημειώθηκε συρρίκνωση του κυκλοφορούντος κατά 2,1% (ή κατά 286 εκατ. περίπου). Η αύξηση της αξίας των παγίων στοιχείων καταδεικνύει το ότι ανακόπηκε η τάση αποεπένδυσης στο εμπόριο μετά από σειρά ετών αρνητικής εξέλιξης. Εξετάζοντας το ρυθμό μεταβολής του ενεργητικού κατά τομέα, προκύπτει ότι στους δύο από τους τρεις τομείς η εξέλιξη ήταν αυξητική. Εντονότερος ήταν ο ρυθμός αύξησης στον τομέα των αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (2,7%). Από κλαδική σκοπιά, 6 κλάδοι εμφανίζουν αύξηση ενεργητικού το τελευταίο έτος, ενώ στο γενικό λιανικό εμπόριο τα συνολικά κεφάλαια έμειναν ουσιαστικά σταθερά. Υψηλότερος ήταν ο ρυθμός μεγέθυνσης στο χονδρικό εμπόριο καυσίμων χημικών και στο χονδρικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. Οι κλάδοι στους οποίους εντοπίζεται η εντονότερη μείωση ενεργητικού το 2015 ήταν το λιανικό εμπόριο τροφίμων ποτών καπνού και το λιανικό εμπόριο οικιακών συσκευών. 130

Πίνακας 3.10 Οι μεταβολές των βασικών μεγεθών του ενεργητικού του ελληνικού εμπορίου: 2015-2013 ( 000) Μέγεθος Απόλυτη Απόλυτη Ποσοστιαία Ποσοστιαία μεταβολή μεταβολή μεταβολή μεταβολή 2015/2014 2014/2013 2015/2014 2014/2013 Καθαρά πάγια 304.265 233.083 3,0% 2,3% Συσσωρευμένες αποσβέσεις 356.243-923.695 7,7% -16,7% Μεικτά πάγια 660.507-690.612 4,5% -4,5% Κυκλοφορούν -285.591 224.478-2,1% 1,7% Ρευστά διαθέσιμα 263.246-34.358 10,6% -1,4% Σύνολο ενεργητικού 281.919 423.204 1,1% 1,6% Πίνακας 3.11 Πηγή: ΙCAP DATABANK Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ενεργητικού των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015/2014 και 2014/2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο Κλάδος 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα 3,5% 4,4% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 0,3% 7,3% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 2,7% 5,1% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 1,6% 1,0% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού -0,2% 2,1% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 5,1% -1,3% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 5,3% -2,7% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων -2,6% -0,8% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού -0,9% -0,6% Άλλο χονδρικό εμπόριο -1,6% 0,3% Χονδρικό εμπόριο 2,2% -0,8% Γενικό λιανικό εμπόριο 0,0% 5,7% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού -6,7% 12,6% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης -3,5% 2,6% Λ/Ε καλλυντικών -2,3% -7,3% Λ/Ε οικιακών συσκευών -6,3% 8,6% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 0,1% 5,9% Λιανικό εμπόριο -1,0% 5,2% Γενικό σύνολο 1,1% 1,6% Πηγή: ΙCAP DATABANK Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 Το μέσο μέγεθος (ενεργητικό ανά εταιρεία) των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ ήταν ελαφρά αυξημένο (1,1%) το 2015 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ανερχόμενο σε 8.349 εκατ.. Από τομεακή άποψη, το μέσο μέγεθος των ΑΕ και ΕΠΕ διευρύνθηκε αισθητά στα αυτοκίνητα-ανταλλακτικά (2,7%) και το χονδρικό εμπόριο (2,2%). Αντίθετα, μείωση (-1%) καταγράφηκε μόνο στο λιανικό εμπόριο. Το τελευταίο έτος, μόνο σε 6 από τους 15 επιμέρους κλάδους σημειώθηκε αύξηση του μέσου ενεργητικού εταιρειών. Υψηλότερος ρυθμός αύξησης του μέσου μεγέθους καταγράφηκε στον κλάδο του χονδρικού εμπορίου καυσίμων και χημικών και στο χονδρικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. Από την άλλη πλευρά, μείωση του μέσου 131

ενεργητικού σημειώθηκε σε 8 κλάδους. Ο κλάδος στον οποίο η μείωση ήταν εντονότερη ήταν το λιανικό εμπόριο τροφίμων ποτών καπνού. 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.12 Ενεργητικό ανά εταιρεία: 2015-2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο ( 000) Κλάδος Μέσο Μέσο Μέσο % % ενεργητικό ενεργητικό ενεργητικό Μεταβολή Μεταβολή 2015 2014 2013 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα 6.235 6.024 5.771 3,5 4,4 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 3.626 3.616 3.370 0,3 7,3 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 5.317 5.176 4.926 2,7 5,1 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 2.479 2.439 2.415 1,6 1,0 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 5.181 5.194 5.088-0,2 2,1 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 8.404 7.999 8.102 5,1-1,3 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 17.554 16.668 17.124 5,3-2,7 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 4.872 5.003 5.045-2,6-0,8 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 5.717 5.770 5.806-0,9-0,6 Άλλο χονδρικό εμπόριο 2.838 2.885 2.878-1,6 0,3 Χονδρικό εμπόριο 6.714 6.570 6.623 2,2-0,8 Γενικό λιανικό εμπόριο 69.508 69.507 65.780 0,0 5,7 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 789 845 751-6,7 12,6 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 9.807 10.163 9.908-3,5 2,6 Λ/Ε καλλυντικών 9.719 9.953 10.740-2,3-7,3 Λ/Ε οικιακών συσκευών 6.456 6.886 6.342-6,3 8,6 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 10.182 10.175 9.612 0,1 5,9 Λιανικό εμπόριο 16.381 16.541 15.722-1,0 5,2 Γενικό σύνολο 8.349 8.261 8.128 1,1 1,6 Πηγή: ΙCAP DATABANK Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Το 2015 φαίνεται ότι υπήρξε ανακοπή του κλίματος αποεπένδυσης στο εμπόριο. 132 Στο επίπεδο των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, από τα σχετικά στοιχεία φαίνεται ότι υπήρξε βελτίωση στο ύψος των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου το τελευταίο έτος, με την προσθήκη νέων παγίων στο σύνολο των ακαθάριστων παγίων του εμπορίου, γεγονός ενδεικτικό της αναστροφής της αρνητικής τάσης του παρελθόντος. Από τα διαθέσιμα (μέχρι στιγμής) δεδομένα, προκύπτει ότι το 2015 στο εμπόριο οι επενδύσεις ανήλθαν σε 660,5 εκατ. και τα μεικτά πάγια διαμορφώθηκαν σε 15,5 δισ. περίπου. Από κλαδική άποψη, υλοποίηση επενδύσεων εντοπίζεται και στους τρεις τομείς του εμπορίου, ήταν δε εντονότερη στο χονδρικό εμπόριο. Επενδυτική δραστηριότητα (έστω και χαμηλή) εντοπίζεται σε 14 από τους 15 κλάδους το 2015. Το φαινόμενο ήταν αρκετά εντονότερο στο γενικό λιανικό εμπόριο και το χονδρικό εμπόριο μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού. Αντίθετα, εικόνα αποεπένδυσης (μικρής κλίμακας, όμως) εμφανίζει το λιανικό εμπόριο οικιακών συσκευών.

Διάγραµµα 3.9 Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2014 και 2015 ('000 ) 800.000 600.000 265.677 400.000 200.000 0-200.000-400.000-600.000-800.000 Πίνακας 3.13 Λιανικό εµπόριο -27.056-382.780-280.776 2014 2015 Χονδρικό εµπόριο Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου* των ΑΕ και ΕΠΕ το 2015-2013 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ( 000 ) Κλάδος Μεικτά πάγια Μεικτά πάγια Μεικτά πάγια Επενδύσεις Επενδύσεις 2015 2014 2013 2015 2014 Αυτοκίνητα 773.059 744.983 772.372 28.076-27.389 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 131.643 131.359 131.026 285 333 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 904.702 876.342 903.398 28.361-27.056 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 127.464 122.501 125.473 4.963-2.973 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 883.779 839.667 927.966 44.112-88.299 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1.848.742 1.785.579 1.889.771 63.163-104.191 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 1.834.062 1.744.366 1.708.846 89.696 35.521 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 882.230 839.652 923.457 42.579-83.805 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 1.326.225 1.218.994 1.324.598 107.231-105.604 Άλλο χονδρικό εμπόριο 147.974 133.249 166.678 14.725-33.429 Χονδρικό εμπόριο 7.050.477 6.684.008 7.066.788 366.469-382.780 Γενικό λιανικό εμπόριο 4.046.186 3.886.902 3.930.686 159.284-43.784 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 12.734 12.260 11.118 474 1.142 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 1.082.203 1.073.429 1.136.350 8.774-62.920 Λ/Ε καλλυντικών 143.716 104.960 170.554 38.756-65.594 Λ/Ε οικιακών συσκευών 442.974 452.413 568.601-9.439-116.188 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 1.795.252 1.727.423 1.720.853 67.829 6.569 Λιανικό εμπόριο 7.523.065 7.257.387 7.538.163 265.677-280.776 Γενικό σύνολο 15.478.245 14.817.737 15.508.349 660.507-690.612 * Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου = Ετήσια μεταβολή ακαθάριστων παγίων 366.469 28.361 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά Πηγή: ΙCAP DATABANK Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 133

Η εξέλιξη του κυκλοφορούντος και διαθέσιμου κεφαλαίου Το σύνολο του κυκλοφορούντος κεφαλαίου των ΑΕ και ΕΠΕ μειώθηκε το 2015 κατά 2,1% ή κατά 286 εκατ.. Η μείωση αυτή οφείλεται στην ποσοστιαία πτώση κατά 2,1% σε σχέση με το 2014 τόσο των απαιτήσεων, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 8,9 δισ. περίπου, όσο και των αποθεμάτων, που έπεσαν στα 4,4 δισ. το 2015. Από το λογαριασμό των απαιτήσεων μεγαλύτερη μείωση (σε απόλυτο μέγεθος 99 εκατ. περίπου) κατέγραψε η συνιστώσα που αφορά απαιτήσεις έναντι πελατών γραμμάτια επιταγές. Θετική, ωστόσο, ήταν η μεταβολή που σημειώθηκε στα ρευστά διαθέσιμα, τα οποία εμφάνισαν σημαντική αύξηση 10,6%, συμβάλλοντας σημαντικά στην αύξηση του συνόλου του ενεργητικού. Διάγραµµα 3.10 Σύνθεση της µεταβολής του κυκλοφορούντος και του διαθέσιµου κεφαλαίου: 2015/2014 και 2014/2013 ('000 ) 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Μεταβολή 2015/2014 Μεταβολή 2014/2013-1.000.000 0 1.000.000 Αποθέµατα Απαιτήσεις έναντι πελατών, γραµµάτια, επιταγές Μεταβατικοί λογαριασµοί ενεργητικού Χρεόγραφα Διαθέσιµα Μεταβολή 2014/2013 141.086-588.764 742.534-70.377-34.358 Μεταβολή 2015/2014-94.025-98.690-26.192-66.685 263.246 Η μέση διάρκεια είσπραξης των απαιτήσεων παρέμεινε αμετάβλητη το 2015 σε σχέση με το 2014, διαμορφούμενη στις 62 ημέρες, αλλά σε χαμηλότερα επίπεδα εν συγκρίσει με παλαιότερα έτη, γεγονός ενδεικτικό της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά που πιέζει για πιο «σφιχτή» πιστωτική πολιτική. Περιορισμό της μέσης διάρκειας είσπραξης παρουσίασε μόνο ο τομέας αυτοκίνητα-ανταλλακτικά (από 66 σε 60 ημέρες). Αύξηση (έστω και οριακή) παρουσίασε ο τομέας του χονδρικού εμπορίου (από 83 σε 85 ημέρες) και του λιανικού εμπορίου (από 16 σε 17 ημέρες). Σε επίπεδο κλάδων, διεύρυνση της μέσης διάρκειας είσπραξης απαιτήσεων το 2015 παρατηρήθηκε μόνο σε 4 κλάδους. Αντιθέτως, στους περισσότερους κλάδους παρατηρείται «σκλήρυνση» της πιστωτικής πολιτικής προς τους πελάτες. Εντονότερο ήταν το φαινόμενο στο χονδρικό εμπόριο μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού (συρρίκνωση χρόνου είσπραξης κατά 19 ημέρες) και στο λιανικό εμπόριο οικιακών συσκευών. 134

Πίνακας 3.14 Μέσος όρος είσπραξης* απαιτήσεων, γραμματίων και επιταγών: 2015-2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο (ημέρες) Κλάδος 2015 2014 2013 Αυτοκίνητα 95 104 121 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 27 33 40 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 60 66 77 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 107 96 112 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 88 94 107 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 138 126 145 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 30 31 32 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 137 140 163 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 109 128 125 Άλλο χονδρικό εμπόριο 93 101 108 Χονδρικό εμπόριο 85 83 91 Γενικό λιανικό εμπόριο 11 8 8 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 43 52 60 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 45 43 55 Λ/Ε καλλυντικών 20 21 22 Λ/Ε οικιακών συσκευών 27 39 43 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 22 22 29 Λιανικό εμπόριο 17 16 18 Γενικό σύνολο 62 62 69 *Μέσος όρος είσπραξης απαιτήσεων: γραμμάτια, πελάτες, επιταγές επί 365 προς πωλήσεις Πηγή: ΙCAP DATABANK Το 2015 παρατηρείται μικρή αύξηση στη μέση διάρκεια διατήρησης των αποθεμάτων, η οποία διαμορφώθηκε σε 53 ημέρες, ενώ η κυκλοφοριακή τους ταχύτητα διαμορφώθηκε σε 6,9. Στάσιμος παρέμεινε ο δείκτης της κυκλοφοριακής ταχύτητας των αποθεμάτων στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών και στο λιανικό εμπόριο, ενώ μείωση κατέγραψε στο χονδρικό εμπόριο. Όσον αφορά τους επιμέρους κλάδους εμπορικής δραστηριότητας, παρατηρείται αύξηση του σχετικού δείκτη σε 6 από τους 15 κλάδους, ενώ 8 παρουσίασαν μείωση και 1 δεν παρουσίασε καμία μεταβολή. Την εντονότερη μείωση εμφάνισε το χονδρικό εμπόριο καυσίμων και χημικών. Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 135

2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.15 Η κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων του ελληνικού εμπορίου το 2015-2014 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο Κλάδος Ταχύτητα* Μέση διατήρηση Ταχύτητα* Μέση διατήρηση 2015 αποθεμάτων** 2014 αποθεμάτων** (ημέρες) 2015 (ημέρες) 2014 Αυτοκίνητα 4,9 74 4,8 77 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 9,3 39 9,4 39 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 6,5 56 6,5 56 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 6,5 56 7,1 52 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 9,8 37 10,2 36 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 5,0 73 4,8 76 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 31,5 12 36,1 10 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 3,0 121 3,2 115 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 4,7 78 4,5 82 Άλλο χονδρικό εμπόριο 6,4 57 6,6 56 Χονδρικό εμπόριο 8,2 44 8,6 43 Γενικό λιανικό εμπόριο 7,0 52 7,0 52 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 7,6 48 7,4 50 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 3,0 120 2,9 128 Λ/Ε καλλυντικών 2,1 174 2,0 184 Λ/Ε οικιακών συσκευών 4,4 82 4,7 78 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 3,0 122 3,2 115 Λιανικό εμπόριο 5,1 72 5,1 71 Γενικό σύνολο 6,9 53 7,1 51 *Kυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων = Κόστος πωληθέντων / Μέσα αποθέματα **Μέση διατήρηση αποθεμάτων = 365 / Κυκλοφοριακή ταχύτητα 3.2.3. Οι πηγές της χρηματοδότησης των ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου τo 2015 Το 2015 παρατηρείται σημαντική μεταβολή στη διάρθρωση της χρηματοδότησης των συνολικών κεφαλαίων των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου. Συγκεκριμένα, οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 3,2%, ενώ ισόποση ποσοστιαία μείωση παρουσίασαν τα ίδια κεφάλαια (-3,2%). Αποτέλεσμα των μεταβολών αυτών ήταν η άνοδος του δείκτη δανειακής επιβάρυνσης του εμπορίου, ανερχόμενος σε 68,2% το 2015 από 66,8% το προηγούμενο έτος. Η εξέλιξη των ιδίων κεφαλαίων Οι μεταβολές των επιμέρους στοιχείων που συνθέτουν τα ίδια κεφάλαια των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου συντέλεσαν ώστε αυτά να περιοριστούν σε 8,5 δισ. το 2015. Ειδικότερα, η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (2,3%) και των αποθεματικών (1,0%) δεν κατέστη δυνατόν να υπερκαλύψει την περαιτέρω επιδείνωση του κονδυλίου «αποτελέσματα εις νέον» το 2015, γεγονός που οδήγησε σε αισθητή μείωση, κατά 3,2%, τα ίδια κεφάλαια. Το 2015 (εν αντιθέσει με το 2014) άνοδος των ιδίων κεφαλαίων καταγράφηκε στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (7,4%) και στο χονδρικό εμπόριο (2,6%), ενώ πτώση των ιδίων κεφαλαίων παρουσίασε το λιανικό εμπόριο (-12,7%). 136

Διάγραµµα 3.11 Μεταβολή των ιδίων κεφαλαίων των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015/2014 και 2014/2013 ('000 ) Μεταβολή 2015/2014 Μεταβολή 2014/2013 Πίνακας 3.16-500.000-400.000-300.000-200.000-100.000 0 100.000 200.000 Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεµατικά Αποτελέσµατα εις νέον Ίδια κεφάλαια 2014/2013 5.563 115.671-259.196-137.962 2015/2014 120.157 49.912-452.076-282.008 Η κατανομή των ιδίων κεφαλαίων κατά τομέα και κλάδο: 2015-2013 ( 000) Κλάδος 2015 2014 2013 Μεταβολή Μεταβολή 2015/2014 2014/2013 Αυτοκίνητα 189.452 194.720 221.824-2,7% -12,2% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 124.675 97.869 81.742 27,4% 19,7% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 314.128 292.589 303.566 7,4% -3,6% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 127.040 128.506 116.491-1,1% 10,3% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 745.875 730.517 708.167 2,1% 3,2% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1.597.686 1.569.183 1.657.917 1,8% -5,4% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 905.628 781.480 849.288 15,9% -8,0% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 588.366 607.428 650.871-3,1% -6,7% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 1.082.805 1.096.757 1.102.611-1,3% -0,5% Άλλο χονδρικό εμπόριο 113.415 117.064 120.035-3,1% -2,5% Χονδρικό εμπόριο 5.160.815 5.030.935 5.205.380 2,6% -3,4% Γενικό λιανικό εμπόριο 810.299 1.233.761 1.291.679-34,3% -4,5% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 7.896 7.970 7.174-0,9% 11,1% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 662.137 719.111 745.821-7,9% -3,6% Λ/Ε καλλυντικών 15.003 18.479 17.417-18,8% 6,1% Λ/Ε οικιακών συσκευών 215.872 221.918 239.288-2,7% -7,3% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 1.273.797 1.217.190 1.069.591 4,7% 13,8% Λιανικό εμπόριο 2.985.004 3.418.430 3.370.969-12,7% 1,4% Γενικό σύνολο 8.459.947 8.741.954 8.879.916-3,2% -1,6% Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 137

Από κλαδική σκοπιά, το 2015 παρατηρείται περιορισμός των ιδίων κεφαλαίων σε 10 επιμέρους κλάδους. Μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στο γενικό λιανικό εμπόριο και στο λιανικό εμπόριο καλλυντικών. Από την άλλη, ρυθμούς αύξησης της τάξης του 27% εμφάνισε το εμπόριο ανταλλακτικών αυτοκινήτων, ακολουθούμενο από το χονδρικό εμπόριο καυσίμων και χημικών με 16% περίπου. Ανάλυση του χρέους 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Το συνολικό χρέος των εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ αυξήθηκε κατά 3,2% το 2015, μεταβολή στην οποία συνέβαλε η άνοδος τόσο του μεσομακροπρόθεσμου όσο και του βραχυπρόθεσμου χρέους. Η δανειακή επιβάρυνση διευρύνθηκε σε 68,2% το 2015 από 66,8% το 2014. Η συμμετοχή του τραπεζικού δανεισμού στο συνολικό χρέος παρέμεινε στα ίδια σχεδόν επίπεδα (43,0% το 2015 από 43,2% το 2014). Οι διαφορετικοί ρυθμοί μεταβολής του συνολικού χρέους των ΑΕ και ΕΠΕ και των ιδίων κεφαλαίων είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της δανειακής επιβάρυνσης σε 68,2% το 2015 από 66,8% το προηγούμενο έτος. Η διεύρυνση των υποχρεώσεων οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του βραχυπρόθεσμου χρέους (3,9%) και δευτερευόντως στην αύξηση του μεσομακροπρόθεσμου χρέους (1,1%). Από την περαιτέρω ανάλυση της αύξησης του βραχυπρόθεσμου χρέους το 2015 προκύπτει ότι αυτή οφείλεται κυρίως στην άνοδο που εμφάνισαν, σε απόλυτα μεγέθη, οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τράπεζες αλλά και ο λογαριασμός «λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις». Πίνακας 3.17 Μεταβολές βασικών μεγεθών του παθητικού των ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 ( 000) Μέγεθος Μεταβολή Ποσοστό μεταβολής Μεταβολή Ποσοστό μεταβολής 2015/2014 2015/2014 2014/2013 2014/2013 Α. Ίδια κεφάλαια -282.008-3,2-137.962-1,6 Α.1 Μετοχικό κεφάλαιο 120.157 2,3 5.563 0,1 Α.2 Αποθεματικά 49.912 1,0 115.671 2,4 Α.3 Αποτέλεσμα εις νέον -452.076 31,2-259.196 21,8 Β. Υποχρεώσεις 563.927 3,2 561.166 3,3 Β.1 Μεσομακροπρόθεσμες 50.723 1,1 471.660 11,6 Β.2 Βραχυπρόθεσμες 513.204 3,9 89.506 0,7 Γ. Σύνολο παθητικού 281.919 1,1 423.204 1,6 Πηγή: ΙCAP DATABANK Από τομεακής πλευράς, η αύξηση του δείκτη δανειακής επιβάρυνσης προήλθε αποκλειστικά από το λιανικό εμπόριο, ενώ οριακή μείωση εμφάνισαν οι άλλοι δύο τομείς. Ο κλάδος στον οποίο υπήρξε σημαντική αύξηση της δανειακής επιβάρυνσης ήταν το γενικό λιανικό εμπόριο. Αντίθετα, η μεγαλύτερη μείωση του δείκτη υπήρξε στους κλάδους του εμπορίου ανταλλακτικών αυτοκινήτων και του χονδρικού εμπορίου καυσίμων και χημικών. 138

Διάγραµµα 3.12 Δείκτης δανειακής επιβάρυνσης: 2013-2015 Ανάλυση κατά τύπο κερδοφορίας (%) 100 90 80 78,4 79,1 80,7 70 60 50 40 Πίνακας 3.18 59,3 60,0 Δείκτης δανειακής επιβάρυνσης * των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο Κλάδος Δανειακή επιβάρυνση Δανειακή επιβάρυνση Δανειακή επιβάρυνση 2015 2014 2013 Αυτοκίνητα 83,7% 82,6% 79,3% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 66,0% 73,2% 76,0% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 79,4% 80,3% 78,5% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 64,7% 63,7% 66,7% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 63,7% 64,6% 64,9% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 71,8% 70,9% 69,6% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 66,3% 69,4% 67,6% Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 61,8% 61,6% 59,2% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 62,7% 62,6% 62,6% Άλλο χονδρικό εμπόριο 68,0% 67,5% 66,6% Χονδρικό εμπόριο 66,8% 67,0% 66,1% Γενικό λιανικό εμπόριο 83,8% 75,3% 72,7% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 62,9% 65,1% 64,6% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 48,5% 46,0% 42,5% Λ/Ε καλλυντικών 91,4% 89,7% 91,0% Λ/Ε οικιακών συσκευών 65,9% 67,1% 61,5% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 46,5% 48,9% 52,4% Λιανικό εμπόριο 68,6% 64,4% 63,0% Γενικό σύνολο 68,2% 66,8% 65,7% * Υποχρεώσεις προς σύνολο παθητικού 62,6 65,7 66,8 Κερδοφόρες Ζηµιογόνες Σύνολο 2013 2014 2015 68,2 Πηγή: ΙCAP DATABANK Τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ Μέρος 3 139

Η αναλογία του βραχυπρόθεσμου προς το μεσομακροπρόθεσμο χρέος των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ παρέμεινε στάσιμη σε 2,9:1 τη διετία 2014-2015 και ελαφρά μειωμένη σε σχέση με το 2013. Η σταθεροποιητική αυτή τάση καταγράφεται και στους τρεις τομείς του εμπορίου. Πράγματι, οριακή αύξηση της αναλογίας του βραχυπρόθεσμου προς το μεσομακροπρόθεσμο χρέος σημειώθηκε στα αυτοκίνητα-ανταλλακτικά και στο λιανικό εμπόριο, ενώ στο χονδρικό εμπόριο ο δείκτης παρέμεινε σταθερός. Από κλαδική άποψη, υπήρξαν αντίρροπες τάσεις στους επιμμέρους κλάδους. Σημαντική υποχώρηση της αναλογίας εντοπίζεται στο λιανικό εμπόριο καλλυντικών και αξιόλογη αύξηση στο λιανικό εμπόριο οικιακών συσκευών και στο χονδρικό εμπόριο μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού. 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.19 Βραχυπρόθεσμη επιβάρυνση * των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2015-2013 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο Κλάδος 2015 2014 2013 Αυτοκίνητα 1,3:1 1,1:1 1,0:1 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 5,3:1 5,2:1 3,9:1 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 1,6:1 1,5:1 1,3:1 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 5,9:1 6,6:1 5,9:1 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 5,7:1 5,9:1 5,9:1 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 4,8:1 5,2:1 5,1:1 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 2,7:1 2,5:1 2,4:1 Χ/Ε λοιπών ενδιαμέσων προϊόντων 2,8:1 2,9:1 1,9:1 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 3,8:1 3,4:1 3,7:1 Άλλο χονδρικό εμπόριο 6,6:1 6,9:1 6,6:1 Χονδρικό εμπόριο 4,0:1 4,0:1 3,8:1 Γενικό λιανικό εμπόριο 2,6:1 2,6:1 3,0:1 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 9,0:1 9,1:1 28,7:1 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης και ειδών οικιακής χρήσης 0,8:1 0,8:1 5,2:1 Λ/Ε καλλυντικών 2,3:1 7,6:1 6,9:1 Λ/Ε οικιακών συσκευών 6,7:1 5,9:1 6,7:1 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 1,4:1 1,1:1 1,6:1 Λιανικό εμπόριο 2,2:1 2,1:1 2,9:1 Γενικό σύνολο 2,9:1 2,9:1 3,2:1 *Βραχυπρόθεσμες προς μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Πηγή: ΙCAP DATABANK Ο δείκτης του τραπεζικού χρέους προς το συνολικό δεν παρουσίασε αξιόλογες μεταβολές το 2015 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται σε 43,0% (από 43,2% το προηγούμενο έτος). Περιορισμός της συμμετοχής των τραπεζικών υποχρεώσεων στο συνολικό χρέος των ΑΕ και ΕΠΕ εντοπίζεται στους δύο από τους τρεις τομείς, ήταν όμως εντονότερος στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (ο δείκτης υποχώρησε κατά 1,4 %). Από κλαδική άποψη, διεύρυνση του μεριδίου των τραπεζικών υποχρεώσεων στις συνολικές καταγράφεται σε 8 από τους 15 επιμέρους κλάδους του εμπορίου. Αξιόλογη μείωση του 140