Θ Ε Μ Α : «Τροποποίηση των διατάξεων που αφορούν την ασφάλιση του κατ' οίκον του εργοδότη απασχολούμενου προσωπικού (Κεφ. Ζ του ΚΑ του ΙΚΑ. αρθρ. 52-56). Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 2639/98 (ΦΕΚ 205/2.9.98 τ.α) σχετικά με τη «Ρύθμιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και άλλες διατάξεις» και παρέχουμε οδηγίες για την άμεση εφαρμογή τους, πριν την έκδοση της προβλεπόμενης από τις ανωτέρω διατάξεις Υπουργικής Απόφασης. Η αναγκαιότητα αυτή προέκυψε λόγω του μεγάλου αριθμού αλλοδαπών, για τους οποίους η πραγματοποίηση ορισμένου αριθμού ημερών ασφάλισης εντός προθεσμίας που λήγει την 31/10/98 αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση άδειας παραμονής στη χώρα μας, είναι δε γνωστό ότι με το προϊσχύσαν ασφαλιστικό καθεστώς η ασφάλιση για μεγάλη κατηγορία προσώπων απασχολουμένων κατ'οίκον του εργοδότη ήταν αντικειμενικά δύσκολο να εφαρμοστεί και σε πολλές περιπτώσεις αδύνατο (συχνή εναλλαγή εργοδοτών). Τυχόν λεπτομέρειες αναγκαίες για την υλοποίηση των κοινοποιούμενων διατάξεων καθώς και ο τρόπος καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών για τους λοιπούς κατ'οίκον του εργοδότη απασχολούμενους και για λογαριασμό περισσοτέρων του ενός εργοδοτών, που αναλύεται στην παρούσα, θα περιληφθούν στην προβλεπόμενη από τις διατάξεις Υπουργική απόφαση, που θα εκδοθεί. Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις τα πρόσωπα που απασχολούνται κατ'οίκον του εργοδότη διακρίνονται ως προς την ασφάλιση τους σε δύο κατηγορίες. Α' ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Περιλαμβάνει τους έμμισθους οικιακούς βοηθούς, δηλαδή: α) Τα πρόσωπα που παρέχουν συνήθεις οικιακές υπηρεσίες στην οικία του εργοδότη και β) Τα λοιπά κατ' οίκον του εργοδότη απασχολούμενα πρόσωπα που παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες σε ένα εργοδότη (νοσοκόμοι, παραδουλεύτρες, baby sitters, κηπουροί κλπ). Το κριτήριο, επομένως, για την ένταξη κάποιου προσώπου, που απασχολείται κατ' οίκον του εργοδότη, στην κατηγορία αυτή είναι να παρέχει τις υπηρεσίες του σε ένα μόνο εργοδότη.
-2- Τρόπος Ασφάλισης - Κλάδοι Ασφάλισης Οι εισφορές για την ασφάλιση των προσώπων αυτών υπολογίζονται επί αποδοχών αντίστοιχων του 25πλασίου του κάθε φορά ισχύοντος ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη μειωμένου κατά 50%. Μετά από δήλωση του εργοδότη και του ασφαλισμένου μπορούν να ασφαλιστούν επί αποδοχών που αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη. Επομένως, από την έναρξη της ισχύος των κοινοποιούμενων διατάξεων(2.9.98) τα πρόσωπα της κατηγορίας αυτής, ανεξάρτητα από τις καταβαλλόμενες σ' αυτά αποδοχές, θα ασφαλίζονται εφ' εξής υποχρεωτικά επί αποδοχών που αντιστοιχούν στο 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη μειωμένου κατά 50% και μόνο εάν υποβάλλουν σχετική δήλωση οι εργοδότες και οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να ασφαλίζονται στο ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη (όχι, όμως, σε αποδοχές υψηλότερες του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη ή ενδιάμεσες, δηλαδή μεταξύ του 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη και του πλήρους ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη) Τα ανωτέρα πρόσωπα ασφαλίζονται για τους κλάδους σύνταξης και ασθενείας του ΙΚΑ, ΙΚΑ - ΤΕΑΜ και ΟΕΚ (εισφορές ασφ : 13,22% εργοδ : 22,18% σύνολο: 35,40%). Για όλα τα υπόλοιπα θέματα ασφάλισης τους εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 52-56 του Κεφ. Ζ του ΚΑ του ΙΚΑ, δηλαδή, υπόχρεος για την καταβολή των εισφορών είναι ο εργοδότης, αρμόδιο Υποκατάστημα είναι αυτό του τόπου κατοικίας του εργοδότη, η ασφάλιση αρχίζει και λήγει κατά την ημερομηνία αναγγελίας της κλπ. Σημειώνουμε ότι κατά την αναγγελία είναι απαραίτητο να δηλώνεται από τον εργοδότη το ύψος των αποδοχών επί των οποίων θα γίνεται η ασφάλιση, δηλαδή το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη ή μειωμένο κατά 50%. Επειδή, σύμφωνα με το οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 26 του παρόντος νόμου, η ασφάλιση με το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη μειωμένο κατά 50% θα διαφοροποιεί τις παροχές σύνταξης και ασθένειας, είναι απαραίτητο να διακρίνονται οι χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες τα ανωτέρω πρόσωπα ασφαλίζονται με το μειωμένο ημερομίσθιο, ή δε απεικόνιση θα γίνεται ως εξής: Οταν οι εισφοράς υπολογίζονται στο πλήρες ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη η ασφάλιση θα εξακολουθεί να πραγματοποιείται με αγορά ενσήμων, δηλαδή όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Αντίθετα, όταν υπολογίζεται στο 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, η καταβολή των εισφορών θα γίνεται μετρητοίς στο ΙΚΑ από τον εργοδότη στο αρμόδιο Υποκατάστημα, προς τούτο δε,θα σφραγίζεται το ΔΑΤΕ του ασφαλισμένου με ειδική σφραγίδα (Νο 1), της οποίας ο τύπος παρατίθεται στο τέλος της εγκυκλίου. Συγκεκριμένα, στην ένδειξη «αποδοχές» θα συμπληρώνεται το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη μειωμένο κατά 50%, στην ένδειξη «εισφορές» το σύνολο των εισφορών, στην ένδειξη «ημέρες ασφάλισης» 25 ημέρες.
-3- Οι προαναφερόμενες ρυθμίσεις για τους οικιακούς έμμισθους βοηθούς εφαρμόζονται σύμφωνα με το γ'εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 26, και για τα λοιπά κατ'οίκον του εργοδότη απασχολούμενα πρόσωπα που εργάζονται σε ένα εργοδότη την εβδομάδα ή το μήνα. Επομένως προϋπόθεση που ερευνάται είναι η ύπαρξη ενός και μοναδικού εργοδότη στον οποίο εργάζεται πρόσωπο της κατηγορίας αυτής (παραδουλεύτρα, κηπουρός κλπ) είτε 2 ημέρες την εβδομάδα είτε όλη των εβδομάδα είτε όλο το μήνα είτε μερικές μόνο ημέρες του μήνα. Στην περίπτωση που τα πρόσωπα αυτά (λοιπά κατ' οίκον απασχολούμενα σε ένα εργοδότη) αμείβονται με μειωμένες αποδοχές (50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη) στην ένδειξη της ειδικής σφραγίδας «ημέρες ασφάλισης» θα αναγράφονται οι πραγματοποιηθείσες ημέρες εργασίας και στην ένδειξη «αποδοχές» το γινόμενο που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των ημερών εργασίας επί το 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, θα εφαρμόζονται, δηλαδή αναλογικά όσα προαναφέραμε ανωτέρω για τη συμπλήρωση των ενδείξεων της ειδικής σφραγίδας. Β' ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Περιλαμβάνει τα λοιπά κατ' οίκον του εργοδότη απασχολούμενα πρόσωπα που παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες σε δύο ή περισσότερους εργοδότες μέσα στην εβδομάδα ή το μήνα, δηλαδή σε εναλλασσόμενους εργοδότες. Τρόπος Ασφάλισης - Κλάδοι Ασφάλισης Υπόχρεοι για την ασφάλιση τους είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι θα καταβάλλουν το σύνολο των εισφορών (εργοδότου και ασφαλισμένου). Οι αποδοχές για κάθε ημέρα απασχόλησης δεν μπορεί να υπολείπονται του κάθε φορά ισχύοντος ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη μειωμένου κατά 50 %. Η ασφάλιση των προσώπων αυτών γίνεται για τους κλάδους σύνταξης και ασθενείας του ΙΚΑ, ΙΚΑ - ΤΕΑΜ και ΟΕΚ ( εισφορές : 35,40%). Για κάθε ημέρα απασχόλησης υπολογίζεται μια ημέρα ασφάλισης, οι δε ημέρες ασφάλισης κατά μήνα δεν μπορούν να υπερβούν τις 25. Επειδή κατά τον ίδιο μήνα είναι δυνατό να προσκομίζονται δελτία είτε για περισσότερες από 25 ημέρες είτε με αναγραφόμενα ποσά που υπολείπονται του 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη οι ημέρες ασφάλισης θα πρέπει να εξευρίσκονται ως εξής: Θα αθροίζονται οι αποδοχές που αναγράφονται σε όλα τα δελτία και θα καταμετρώνται τα δελτία (τα δελτία που έχουν εκδοθεί κατά την ίδια ημέρα θεωρούνται ως ένα). Εάν το πηλίκο που προκύπτει από τη διαίρεση των αποδοχών διά του αριθμού των δελτίων είναι τουλάχιστον ίσο με το 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, θα υπολογίζονται τόσες ημέρες ασφάλισης όσα και τα δελτία, όχι όμως, περισσότερες από 25.
- 4 - Εάν το πηλίκο της ανωτέρω διαίρεσης υπολείπεται του 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, θα διαιρείται το σύνολο των αποδοχών διά του 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη και θα προκύπτει ο αριθμός των ημερών ασφάλισης του συγκεκριμένου μήνα. Για την πληρέστερη κατανόηση του τρόπου υπολογισμού των ημερών ασφάλισης παραθέτουμε τα κατωτέρω παραδείγματα: α) Αριθμός προσκομιζομένων δελτίων Οκτωβρίου 98: 20 Δύο από τα δελτία αυτά έχουν την ίδια ημερομηνία έκδοσης, οπότε υπολογίζουμε 19 δελτία αντί 20. Σύνολο αποδοχών : 80.000 (άθροισμα των αποδοχών όλων των δελτίων) Μέσο ημερομίσθιο : 4.211 (80.000 : 19 ) Η σφραγίδα συμπληρώνεται ως εξής: Χρονική περίοδος : Οκτώβριος 98 Αποδοχές : 80.000 Εισφορές : 28.320 Ημέρες ασφάλισης : 19 Μέσο ημερομίσθιο : 4.211 Ισχύον ΗΑΕ : 6.364 β) Αριθμός προσκομιζομένων δελτίων Οκτωβρίου 98 : 25 Σύνολο αποδοχών : 72.500 Μέσο ημερομίσθιο : 2.900 ( 72.500 : 25 ) Επειδή το μέσο ημερομίσθιο υπολείπεται του 50% του ΗΑΕ (ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη) στην σφραγίδα αναγράφεται το 50% του ΗΑΕ. Επίσης, επειδή το μέσο ημερομίσθιο υπολείπεται του 50% του ΗΑΕ για τον υπολογισμό των ημερών ασφάλισης διαιρούμε τις αποδοχές με το 50% του ΗΑΕ, δηλαδή 72.500 : 3182 = 23. Η σφραγίδα συμπληρώνεται ως εξής: Χρονική περίοδος : Οκτώβριος 98 Αποδοχές : 72.500 Εισφορές : 25.665 Ημέρες ασφάλισης : 23 Μέσο ημερομίσθιο : 3.182 Ισχύον ΗΑΕ : 6.364 γ) Αριθμός προσκομιζομένων δελτίων Οκτωβρίου 98 : 29 Σύνολο αποδοχών : 145.000 ( άθροισμα των αποδοχών όλων των δελτίων) Μέσο ημερομίσθιο : 5.000 (145.000 : 29) Η σφραγίδα συμπληρώνεται ως εξής : Χρονική περίοδος : Οκτώβριος 98 Αποδοχές : 145.000 Εισφορές : 51.330 Ημέρες ασφάλισης ; 25 Μέσο ημερομίσθιο : 5.000 Ισχύον ΗΑΕ : 6.364 Οι εισφορές θα καταβάλλονται μετρητοίς στο Υποκατάστημα του τόπου κατοικίας του ασφαλισμένου και θα σφραγίζεται το ΔΑΤΕ με την ειδική σφραγίδα Νο 2, τύπος της οποίας παρατίθεται στο τέλος της εγκυκλίου.
-5- Οι ενδείξεις της ειδικής σφραγίδας θα συμπληρώνονται ως εξής : στην ένδειξη «αποδοχές» θα αναγράφεται το σύνολο των ποσών που εμφανίζουν τα δελτία παροχής υπηρεσιών του συγκεκριμένου μήνα. Στην ένδειξη «εισφορές» το σύνολο των εισφορών. Στην ένδειξη «ημέρες ασφάλισης» οι ημέρες ασφάλισης που υπολογίσθηκαν ως ανωτέρω (όχι όμως περισσότερες από 25). Στην ένδειξη «μέσο ημερομίσθιο» το πηλίκο της διαίρεσης των αποδοχών διά των ημερών εργασίας (δηλαδή, του αριθμού των δελτίων) εφόσον το μέσο ημερομίσθιο είναι τουλάχιστον ίσο με το 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, άλλως, αν είναι κατώτερο, θα αναγράφεται το 50% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Στην ένδειξη «ισχύον ΗΑΕ» θα συμπληρώνεται το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά τον μήνα που αφορά η ασφάλιση. Εφιστούμε την προσοχή σας στη συμπλήρωση των ενδείξεων της ειδικής σφραγίδας, επειδή τα πρόσωπα αυτά που αμείβονται με αποδοχές που υπολείπονται του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη διαφοροποιούνται στην συμπλήρωση των προϋποθέσεων για παροχές ασθενείας και σύνταξης δηλαδή απαιτούνται αυξημένες προϋποθέσεις για τις παροχές ασθενείας και, σε μερικές περιπτώσεις, χορηγείται σ αυτά μειωμένη σύνταξη κατά 20%. Οι εισφορές καταβάλλονται εντός των προβλεπομένων από τις γενικές διατάξεις της νομοθεσίας του ΙΚΑ προθεσμιών, σε περίπτωση δε μη εμπρόθεσμης καταβολής, υπολογίζονται τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη κατά τα γνωστά. Η είσπραξη των καθυστερουμένων εισφορών θα διενεργείται σύμφωνα με τον ΚΕΔΕ. Ο χρόνος ασφάλισης θα είναι ισχυρός μόνο μετά την ολοσχερή εξόφληση των εισφορών (κύριας εισφοράς και προσαυξήσεων). Διαδικασία Έναρξης της Ασφάλισης Τα πρόσωπα αυτής της κατηγορίας μπορούν να προσέρχονται στα αρμόδια Υποκαταστήματα (του τόπου κατοικίας για να τους χορηγούνται βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας (έντυπο Νο 4 συμπληρωμένο στην ένδειξη Νο 2, εγκ. 65/95) και στη συνέχεια να απευθύνονται στην αρμόδια ΔΟΥ., για την απόκτηση των θεωρημένων δελτίων παροχής υπηρεσιών, ώστε να αρχίσουν την εργασία τους και, επομένως, την ασφάλιση τους όσο το δυνατό συντομότερα. Οσα από τα ανωτέρω πρόσωπα δεν είναι απογεγραμμένα στο ΙΚΑ ή δεν έχουν ΔΑΤΕ (κυρίως οι αλλοδαποί), θα πρέπει να απευθύνονται στο τμήμα Μητρώου για την απογραφή τους και την έκδοση ΔΑΤΕ κατά τα γνωστά. Οι αιτήσεις των αλλοδαπών θα διαβιβάζονται κατά προτεραιότητα την επομένη της υποβολής τους στη ΔΜΕ. Οσα από τα ανωτέρω πρόσωπα έχουν υποβάλει αιτήσεις στα Υποκαταστήματα πριν την κοινοποίηση των διατάξεων, θα πρέπει να ειδοποιηθούν, ώστε να προσέλθουν στις υπηρεσίες μας για την έναρξη των διαδικασιών που απαιτούνται για την ασφάλιση τους. Σχετικό υπόδειγμα για την ειδοποίηση τους παραθέτουμε στο τέλος της εγκυκλίου.
-6- Αντιμετώπιση των ήδη ασφαλισμένων Οι κοινοποιούμενες διατάξεις καταλαμβάνουν από τη δημοσίευσή τους(2.9.98) και τα πρόσωπα που ήταν ήδη ασφαλισμένα με τις διατάξεις των άρθρων 52-56 του Κεφ. Ζ' είτε ως έμμισθοι οικιακοί βοηθοί (ασφαλιζόμενοι με το ΤΗ της 8ης ασφαλιστικής κλάσης) είτε ως λοιπά κατ' οίκον του εργοδότη απασχολούμενα πρόσωπα (ασφαλιζόμενα επί των καταβαλλομένων αποδοχών και για όλους τους κλάδους ασφάλισης), των οποίων η ασφάλιση θα πρέπει να αλλάξει. Τα αρμόδια Υποκαταστήματα αμέσως μετά την λήψη της παρούσας εγκυκλίου πρέπει να ειδοποιήσουν τους εργοδότες και τους ασφαλισμένους με συστημένη επιστολή (η απόδειξη παραλαβής της θα τοποθετείται και θα φυλάσσεται στο φάκελο του εργοδότη, στον οποίο και θα αναγράφεται η ημερομηνία παραλαβής της), ώστε να προσέλθουν το αργότερο μέχρι 31/10/98 στις υπηρεσίες μας για ενημέρωση τους και παράδοση των ΒΑΕ στην περίπτωση που η ασφάλιση γίνεται στο 50%. Υποδείγματα των προσκλήσεων προς τους εργοδότες και τους ασφαλισμένους παραθέτουμε στο τέλος της εγκυκλίου. Επειδή θα μεσολαβήσει κάποιο χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος των κοινοποιούμενων διατάξεων μέχρι την ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων, προς αποφυγή δυσμενών επιπτώσεων (π.χ. ακύρωση ασφάλισης) και τριβών με τις υπηρεσίες μας, θα πρέπει η ασφάλιση που τυχόν θα χωρήσει με το προισχύσαν ασφαλιστικό καθεστώς μέχρι 31/12/98 να θεωρηθεί ισχυρή. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ενυπόγραφη ενημέρωση των ασφαλισμένων, για τους οποίους το νέο ασφαλιστικό καθεστώς τροποποιεί τους όρους των χορηγούμενων σε αυτούς παροχών σύνταξης και ασθενείας. Η ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΗΣ ΔΙΕΚ/ΣΗΣ & ΠΡΩΤ/ΛΟΥ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ - ΕΣΟΔΩΝ Ε. ΠΟΥΛΙΟΥ ΧΡ. ΚΑΛΛΙΑΝΤΕΡΗΣ ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜ. 2639/98 Ρύθμιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και άλλες διατάξεις.. Αρθρο 26 1.Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, οι προβλεπόμενες από το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 55 του Κανονισμού Ασφάλισης ΙΚΑ εισφορές για την ασφάλιση των οικιακών εμμίσθων βοηθών υπολογίζονται επί του 25πλασίου του κάθε φορά ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη μειωμένου κατά 50%.