ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ ΝΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Το δικαίωμα της Κοινωνικής Ασφάλισης αφορά όλους και όλες ανεξάρτητα. Τους εργαζόμενους με όρους μισθωτής εργασίας, στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα αν ζουν στα αστικά κέντρα ή στην ύπαιθρο, τους αυτοαπασχολούμενους, τους αγρότες. Αφορά τη νεολαία και τις γυναίκες που ακριβώς επειδή συναντούν πρόσθετα εμπόδια και διακρίσεις θα δεχτούν ακόμα πιο ισχυρά πλήγματα και στον τομέα της Κοινωνικής Ασφάλισης. Το κοινωνικό-ασφαλιστικό σύστημα, που θεμελιώθηκε στις πρώτες δεκαετίες του 20 ου αιώνα και αναπτύχθηκε τα επόμενα χρόνια, ήταν μια σημαντική κατάκτηση των εργαζομένων. Κατάκτηση που ήρθε με αγώνες των εργαζομένων και με ευνοϊκές διεθνείς συνθήκες που ανάγκασαν την αστική τάξη σε συγκεκριμένες παραχωρήσεις. Τα δικαιώματα που κατακτήθηκαν στο έδαφος της σταθερής στον έναν ή στον άλλο βαθμό, εργασίας αφορούν την ασφαλιστική συνταξιοδοτική κάλυψη στον τομέα της Υγείας, την καθιέρωση των κατώτερων ορίων συντάξεων, τη μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, την κατάκτηση των βαρέων-ανθυγιεινών τις άδειες ανάπαυσης, μητρότητας κ.α Από τις αρχές της δεκαετίας του 80 και πολύ περισσότερο της δεκαετίας του 90 και μέχρι σήμερα έχει εξαπολυθεί μια καλά οργανωμένη επίθεση κατά των κοινωνικών-ασφαλιστικών δικαιωμάτων, επιβάλλοντας σκληρές, αντιδραστικές αλλαγές στον τομέα των συντάξεων, στην Υγεία, στην Πρόνοια. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Προωθούνται σε όλες τις χώρες κράτη-μέλη της Ε.Ε. σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ και τη στρατηγική της Λισαβόνας. Περιλαμβάνουν συνδυασμένα μέτρα, όπως χτύπημα της πλήρουςσταθερής εργασίας και του σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου, κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων, κατάργηση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, εμπορευματοποίηση της Υγείας, της Πρόνοιας, της Παιδείας, απελευθέρωση τομέων στρατηγικής σημασίας, ιδιωτικοποιήσεις. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΗΣ Ε.Ε. Οι πολιτικές για το Ασφαλιστικό, που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και αυτές που έχουν σχεδιασθεί για το επόμενο διάστημα, συνδέονται άμεσα με τις αποφάσεις της Ε.Ε. 2000 Λισαβόνα: Απόφαση να υπηρετηθεί ο στόχος της ανταγωνιστικότητας και αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. 2001 Στοκχόλμη: Στόχος να φτάσει το μέσο ποσοστό απασχόλησης στην Ε.Ε. στο 50% για την ηλικιακή κατηγορία από 55 έως 64 ετών, χωρίς διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών.
2002 Βαρκελώνη: Αποφασίστηκε επίσπευση μέτρων αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης «με εκούσια παραμονή των ηλικιωμένων εργαζομένων σε ενεργό δραστηριότητα», σημειώνοντας ότι μέχρι το 2010 πρέπει να αυξηθεί κατά πέντε χρόνια η μέση ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας. Ανοίγει επίσης το δρόμο για τη σταδιακήευέλικτη συνταξιοδότηση και θέτει επίμονα το ζήτημα του περιορισμού της πρόωρης συνταξιοδότησης. Σήμερα σε Σκανδιναβικές χώρες, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο υπάρχουν κίνητρα για παράταση του εργασιακού βίου και μείωση επιδομάτων ανεργίας και αναπηρίας. Σήμερα σε Σουηδία, Ιταλία, Λετονία, Πολωνία οι συνταξιοδοτικές παροχές συνδέονται άμεσα με τις εισφορές που καταβάλλονται. Σήμερα στη Γαλλία αποφασίστηκε να αυξηθεί ο απαιτούμενος αριθμός των συντάξιμων ετών. Το πρότυπο φυσικά είναι το αμερικάνικο ασφαλιστικό σύστημα ένα σύστημα που στηρίζεται στην ιδιωτική ασφάλιση και έχει ως αποτέλεσμα 47 εκατομμύρια Αμερικάνοι να είναι ανασφάλιστοι, χωρίς καθόλου ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με δεκάδες εκατομμύρια μισοασφαλισμένους. Αν κάποιος αρρωστήσει σοβαρά, ο εργοδότης σταματάει να τον ασφαλίζει. Κάθε χρόνο σημειώνονται 18000 θάνατοι λόγω ανισότητας πρόσβασης στο ιδιωτικοποιημένο σύστημα υγείας. Η παιδική θνησιμότητα φθάνει το 6,8% ανά 1000 γεννήσεις και είναι ένα πολύ υψηλό ποσοστό. Τα αντεργατικά μέτρα της περιόδου 1990-93 επί Νέας Δημοκρατίας άνοιξαν σημαντικούς δρόμους προς την παραπάνω κατεύθυνση. Επέβαλαν αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης των εργαζομένων στο Δημόσιο, στις πρώην ΔΕΚΟ και στις τράπεζες κατά 6 μήνες κάθε χρόνο (αρχής γενομένης από το 1998), με αποτέλεσμα το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης να φθάσει την 01/01/07 στα 65 χρόνια από τα 55 που ήταν μέχρι 31/12/97 και 60,5 χρόνια το 1998 για τους άνδρες. Ενώ για τις έγγαμες γυναίκες έφτασε στα 60 χρόνια από τα 53 που ήταν μέχρι το 1997. Διαχώρισαν τους ασφαλισμένους σε πριν και μετά το 1993 και επέβαλαν το όριο ηλικίας των 65 χρόνων σε αυτούς που ασφαλίστηκαν από 01/01/93 για άνδρες και γυναίκες, καταργώντας την πενταετή διαφορά μεταξύ ανδρών γυναικών, δηλαδή την ελάχιστη αναγνώριση της ανισοτιμίας των γυναικών στον καπιταλισμό. Αποσύνδεσαν το κατώτερο όριο συντάξεων του ΙΚΑ από τα 20 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη. Αύξησαν το χρόνο για την κατοχύρωση ασφαλιστικού δικαιώματος στο ΙΚΑ από τις 4.050 ημέρες ασφάλισης στις 4.500. Επέβαλαν εισφορά 6.67% για την κύρια σύνταξη και 2.55% για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους εργαζόμενους στο Δημόσιο. Επέβαλαν τη συμμετοχή όλων των ασφαλισμένων στο 25% της τιμής των φαρμάκων.
Κατάργησαν τον υπολογισμό των δώρων εορτών για τις συντάξεις του ΙΚΑ. Το ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας την ίδια στρατηγική, διατήρησε τους νόμους της ΝΔ και έκανε με το νόμο 3029/2002 πολύ σοβαρές αντιλαϊκές προσαρμογές: Μείωσε τις συντάξεις (Δημόσιο, πρώην ΔΕΚΟ), χρησιμοποιώντας τη μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης των συντάξεων σε σχέση με τους μισθούς, έτσι ώστε από το 2008 μέχρι το 2017 να μειωθεί το ποσοστό αναπλήρωσης κατά 10% από το 80% στο 70% του μισθού. Η μείωση αυτή έγινε ακόμη μεγαλύτερη, γιατί ο υπολογισμός των συντάξεων θα γίνεται όχι με βάση τον τελευταίο μισθό, αλλά με το μέσο όρο της τελευταίας 5ετίας. Κατάργησε την 35ετία ανεξαρτήτως ηλικίας για τους νέους εργαζόμενους στο Δημόσιο και εφάρμοσε την 37ετία Αύξησε το όριο ηλικίας στα 67 χρόνια (σε προαιρετική βάση!!), έχοντας όμως κατά νου ότι αυτό θα γίνει υποχρεωτικό λόγω των χαμηλών συντάξεων και της αδυναμίας συγκέντρωσης του απαιτούμενου χρόνου για την κατοχύρωση ασφαλιστικού δικαιώματος, ιδιαίτερα για τους νέους εργαζόμενους. Αποφάσισε την ενοποίηση των Ταμείων από 01/01/08. Επί της ουσίας,αποφάσισε την ένταξη των Ταμείων των Τραπεζοϋπαλλήλων και των πρώην ΔΕΚΟ στο ΙΚΑ έχοντας στόχο να εξομοιώσει προς τα κάτω τα δικαιώματα, να επιβάλει αυξημένα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση συντάξεων και παροχών ιδιαίτερα για τους νέους και τις νέες. Το ΠΑΣΟΚ, επίσης, έκανε ένα μεγάλο βήμα στην ενίσχυση της λογικής του κεφαλοποιητικού συστήματος, εντάσσοντας στο ασφαλιστικό σύστημα τα «επαγγελματικά ταμεία», τα οποία θα λειτουργούν σε ανταποδοτική βάση, έτσι που οι παροχές θα καθορίζονται από το αποτέλεσμα της επένδυσης των εισφορών στον τραπεζικό χρηματιστηριακό τζόγο, με το σχετικό ρίσκο. Αυτή η ρύθμιση του ΠΑΣΟΚ, την οποία υλοποιεί η ΝΔ, είναι συνδεδεμένη με το σύστημα των τριών πυλώνων που προβλέπει: Α) Πολύ μικρή κύρια σύνταξη κι αυτό έχει άμεση σχέση με τη θέση της κυβέρνησης για την «εθνική σύνταξη», που θα κινείται στα όρια της φτώχειας τα οποία σήμερα προσδιορίζονται με τα επίσημα στοιχεία στα 470-500 ευρώ το μήνα. Β) Επικουρική που θα στηρίζεται στα επαγγελματικά ταμεία. Γ) Ασφάλιση σε ιδιωτικές εταιρείες. ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΦΕΡΝΕΙ Η ΝΔ Η κυβέρνηση της ΝΔ, πατώντας στις ανατροπές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, ετοιμάζει νέα επίθεση, αξιοποιώντας τις θέσεις της λεγόμενης επιτροπής «εμπειρογνωμόνων» ( με πρόεδρο τον κ. Αναλυτή), τις θέσεις του διοικητή της Τράπεζας του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών κ.α.
Η επίθεση προετοιμάζεται με τη χρησιμοποίηση ιδεολογικών εκβιασμών και διλημμάτων, που αποσκοπούν στην καθήλωση των εργαζομένων και στην αποδοχή των αντιασφαλιστικών μέτρων, ως υποχρεωτικών, ως μονόδρομου. Για να στηρίξει αυτούς τους εκβιασμούς, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί «αναλογικές μελέτες» και διάφορες εκθέσεις σκοπιμότητας. Παράλληλα, ακολουθώντας μία πονηρή, επικίνδυνη τακτική εφησυχασμού, προσπαθεί να εμφανίσει τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις σαν «ήπιες», αποκρύπτοντας το στόχο της για αύξηση του ορίου ηλικίας και μείωση των συντάξεων. Η ΝΔ κινείται στην εξής κατεύθυνση: Εφαρμογή και ενίσχυση του αντιασφαλιστικού νόμου 3029/02 του ΠΑΣΟΚ (νόμος Ρέππα), συγκεντρώνοντας την προσοχή της στις ακόλουθες ρυθμίσεις: Επέκταση του εργασιακού βίου στα 67 χρόνια (ή ακόμα και παραπάνω), εξετάζοντας κίνητρα (π.χ. ποσοστιαία αύξηση της σύνταξης) για κάθε χρόνο παραμονής στην εργασία και αντικίνητρα (μείωση των συντάξεων), σε περίπτωση συνταξιοδότησης πριν αυτό το καθορισμένο όριο ηλικίας. Ένταξη των Ταμείων των Τραπεζών, πρώην ΔΕΚΟ (αλλά και άλλων Ταμείων) στο ΙΚΑ, ώστε να καταργηθούν δικαιώματα, να αυξηθούν τα όρια ηλικίας, να μειωθούν οι συντάξεις, να μειωθούν, να καταργηθούν παροχές. Αποχαρακτηρισμός Βαρέων Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ), που θα γίνει στη βάση πολιτικών αποφάσεων, αποφεύγοντας μέχρι τώρα ακόμα και την αναφορά σε επιστημονικές μελέτες σκοπιμότητας. Ενίσχυση των μέτρων για τη δημιουργία επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων, αποβλέποντας στη δημιουργία μεικτού ασφαλιστικού συστήματος (τρεις πυλώνες), στην ενίσχυση των ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων που θα αναλάβουν τη διαχείριση αυτής της υπόθεσης και την τροφοδότηση του χρηματιστηριακού τραπεζικού τζόγου με νέα κεφάλαια. Η κυβέρνηση θα εμπλουτίσει τα αντι-ασφαλιστικά μέτρα με νέες αντιδραστικές αλλαγές, όπως: Αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών (στο Δημόσιο) κατά 5 χρόνια, στο όνομα της εξίσωσης με τους άνδρες σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ε.Ε. Μείωση του αριθμού των «πρόωρων συντάξεων», των συντάξεων που δίνονται πριν τα 65 χρόνια, παίρνοντας υπόψη ότι παρά τις αντεργατικές ρυθμίσεις των προηγούμενων χρόνων παραμένουν δικαιώματα και ένας αριθμός εργαζομένων βγαίνει στη σύνταξη νωρίτερα, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ασφαλίζονται στα ΒΑΕ. Στόχος της είναι να αυξηθεί ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης από 61,7 χρόνια που είναι σήμερα, στα 63 άμεσα και στη συνέχεια στα 65 χρόνια.
Στη ζώνη του μεγαλύτερου κινδύνου είναι : Εργαζόμενοι που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πριν τα 60 χρόνια, μητέρες ανηλίκων που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 50 χρόνια, ενώ εξετάζεται η περίπτωση της κατάργησης της 35ετίας ανεξαρτήτου ηλικίας που ισχύει στο Δημόσιο πρώην ΔΕΚΟ και γενίκευση στα 37 χρόνια. Μείωση των συντάξεων χρησιμοποιώντας τη μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης της σύνταξης σε σχέση με το μισθό κάτω και από 70%. Αλλά και μέσω του υπολογισμού των συντάξεων στη βάση του μέσου όρου των μισθών μιας μεγάλης περιόδου ή, ακόμα, και επί του συνόλου του εργασιακού βίου. Όπως διαπιστώνεται από την έκθεση της λεγόμενης «επιτροπής σοφών», στο στόχαστρο της μείωσης των συντάξεων είναι και οι ήδη συνταξιούχοι, αφού τίθεται θέμα αναπροσαρμογής των συντάξεων, σύμφωνα με τους οικονομικούς δείκτες! Μείωση των εργοδοτικών εισφορών με μείωση του ποσοστού της εισφοράς, αλλά και μέσω απαλλαγών, χαρισματικών ρυθμίσεων κ.α. Αύξηση των εισφορών των εργαζομένων. Περιορισμός των αναπηρικών συντάξεων, χειροτέρευση των όρων συνταξιοδότησης και επανεξέταση όλων των αναπήρων με το πρόσχημα αρνητικών φαινομένων που έχουν παρατηρηθεί (αναπηρικές συντάξεις σε μη ανάπηρους) με ευθύνη της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και των μηχανισμών της εξαγοράς και της ενσωμάτωσης. ΒΑΣΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΤΑ ΑΝΤΙΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ 1) Κοινωνικός διάλογος. Αν στις προθέσεις της κυβέρνησης ήταν η λήψη φιλολαϊκών μέτρων θα προσέφευγε σε διάλογο; 2) Τα κοινωνικό ασφαλιστικά δικαιώματα επιδρούν αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα. Είναι ευθύνη των εργαζομένων που τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν ή είναι ευθύνη η μεγάλη κερδοφορία των επιχειρήσεων; 3) Ασφαλιστικό σύστημα στη βάση της ανταποδοτικότητας. Είναι η καρδιά του προβλήματος, δηλαδή η άρνηση του κοινωνικού χαρακτήρα της Ασφάλισης και η αντιμετώπισή της σαν ψυχρό οικονομικό δείκτη, ο οποίος δεν παίρνει υπόψη ότι ο εργαζόμενος εκτός από ασφαλιστικές εισφορές έχει δώσει τα νιάτα του, τη ζωή του την υγεία του. 4) Λένε ότι υπάρχει πρόβλημα με τη βιωσιμότητα των ταμείων λόγω των ελλειμμάτων και ότι το πρόβλημα θα οξυνθεί με τη γήρανση του πληθυσμού. Σήμερα οι 500 άνεργοι χωρίς εισφορές, οι χιλιάδες υποαπασχολούμενοι και οι χιλιάδες ανασφάλιστοι απομυθοποιούν
το επιχείρημα για τη σχέση εργαζομένων συνταξιούχων. Αυτοί που χρησιμοποιούν το δημογραφικό πρόβλημα καταδικάζουν χιλιάδες νέους και νέες σε ανεργία και υποαπασχόληση. Δε γίνεται λόγος για την καταλήστευση των Ταμείων, μέσα από την εισφοροδιαφυγή που υπολογίζεται στα 5,8 δις ευρώ το χρόνο, (2 δις ευρώ για το ΙΚΑ), την πολύχρονη εκμετάλλευση των αποθεματικών, με απώλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων σε βάρος των Ταμείων, τη δανειοδότηση με αβάσταχτους όρους. Η πραγματικότητα είναι οδυνηρή. Ένας στους πέντε εργαζόμενους είναι ανασφάλιστος. Το αστικό κράτος οφείλει περισσότερα από 58 δις ευρώ από τη λεηλασία των αποθεματικών την περίοδο 1950 1975. Οφείλει περίπου 10 δις ευρώ από νομοθετημένες υποχρεώσεις και εισφορές. Τα ασφαλιστικά Ταμεία είχαν 3,5 δις ευρώ απώλειες την περίοδο 1990 2002 επί ΠΑΣΟΚ, από το τζογάρισμα των αποθεματικών στο χρηματιστήριο και ζημιώθηκαν αρκετά εκατομμύρια ευρώ από τα «δομημένα ομόλογα» επί κυβέρνησης ΝΔ. Οι βεβαιωμένες οφειλές των επιχειρήσεων προς το ΙΚΑ, παρά τις επανειλημμένες χαριστικές ρυθμίσεις, είναι πάνω από 3,2 δις ευρώ. Είναι τεράστια τα ποσά των οφειλών των εφοπλιστών στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) που παραγράφηκαν, ενώ ισχύουν μέχρι σήμερα προκλητικές χαριστικές ρυθμίσεις υπέρ των ναυτιλιακών εταιρειών που οδήγησαν σε οικονομική κρίση το ΝΑΤ. Δε γίνεται λόγος για την κρατική υποχρηματοδότηση του συστήματος και ιδιαίτερα αυτή που προβλέπει το 1% του ΑΕΠ για το μεγαλύτερο ασφαλιστικό οργανισμό, το ΙΚΑ, η οποία δεν μπορεί να καλύψει τις οικονομικές του υποχρεώσεις. Πολύ περισσότερο που αυτές θα αυξηθούν με την ένταξη στο ΙΚΑ των Ταμείων των Τραπεζών και των πρώην ΔΕΚΟ. Σχετικά με την υποχρηματοδότηση του ΙΚΑ έχουμε την εξής κατάσταση: Από το 2003 μέχρι σήμερα ποτέ δε δόθηκε το ποσόν που αντιστοιχεί στο 1% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ δεν έδωσαν τα εξής ποσά στο ΙΚΑ: Το 2003 127 εκατ. ευρώ. Το 2004 230 εκατ. ευρώ. Το 2005 210 εκατ. ευρώ. Το 2006 250 εκατ. ευρώ.
Το 2007 σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού αφαιρούνται από τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ 300 εκατ. ευρώ. Συνολικά την περίοδο 2003 2008 το ΙΚΑ στερείται 1,44 δις ευρώ. 5) Ανισότητες συστήματος. Γιατί προς τα κάτω και όχι προς τα πάνω; 6) Ενοποίηση ταμείων. (όπως με τους τραπεζοϋπαλλήλους που εντάσσονται στο ΙΚΑ με αύξηση των ορίων ηλικίας από 7ως 15 χρόνια, με μείωση των συντάξιμων αποδοχών από 30 ως 45%. 7) Βαρέα και ανθυγιεινά: Αποκρύβουν την έλλειψη στατιστικών μελετών για τις σύγχρονες ασθένειες, το μόνο που προσφέρουν στους νέους είναι η διάσπαση του Συνδικαλιστικού κινήματος. 8) Λένε ότι αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα: 76,6 για τους άνδρες και 81,5 για τις γυναίκες. Γιατί να μη λένε για περισσότερα καλά χρόνια; 9) Επιχειρείται τέλος η διάσπαση των εργαζομένων με το γεγονός ότι δε θα έχουν όλοι ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΜΑΣ 1 Πλήρη ασφαλιστική κάλυψη εργαζομένων ανέργων 2 Χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης 3 Σύνταξη στα 60 για τους άνδρες, στα 55 για τις γυναίκες και στα 50 για τους εργαζόμενους στα Β.Α.Ε. 4 4050 μέρες ασφάλισης για σύνταξη στο ΙΚΑ