ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ - ΑΤΤΙΚΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟ ΕΡΓΟ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΑΞΗΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ (ΓΠΣ) ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ - ΑΤΤΙΚΗΣ "ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ (ΓΠΣ) ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ - ΑΤΤΙΚΗΣ" Β2 ΣΤΑ ΙΟ: ΠΡΟΤΑΣΗ (οριστική διαµόρφωση µετά την εντός του ήµου διαβούλευση) ΑΠΟΦΑΣΗ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: 1/2014 PLANNING ASSOCIATES Μελέτες Υποδοµών και Αναπτυξιακού Σχεδιασµού Ι. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ Α. ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΑΙΚΑΤ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ πολεοδόµος - χωροτάκτης. ΝΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ αρχιτέκτων - πολεοδόµος ΕΥΣΤΑΘ. ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ -- γεωλόγος - περιβαλλοντολόγος ΕΠΙΒΛΕΨΗ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟ ΕΡΓΟ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΑΞΗΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ (ΓΠΣ) ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ - ΑΤΤΙΚΗΣ "ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ (ΓΠΣ) ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ - ΑΤΤΙΚΗΣ" Β2 ΣΤΑ ΙΟ: ΠΡΟΤΑΣΗ (οριστική διαµόρφωση µετά την εντός του ήµου διαβούλευση) ΑΠΟΦΑΣΗ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: 1/2014 PLANNING ASSOCIATES Μελέτες Υποδοµών και Αναπτυξιακού Σχεδιασµού Ι. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ Α. ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΑΙΚΑΤ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ πολεοδόµος - χωροτάκτης. ΝΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ αρχιτέκτων - πολεοδόµος ΕΥΣΤΑΘ. ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ -- γεωλόγος - περιβαλλοντολόγος ΕΠΙΒΛΕΨΗ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... i I. ΠΡΟΟΙΜΙΟ... iv II. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ... iv III. OMA Α ΜΕΛΕΤΗΣ... iv IV. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ... v V. ΛΟΙΠΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ... vi ΕΙΣΑΓΩΓΗ... vii ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ... x Π.1. ΟΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΧΩΡΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ... 1 Π.1.1. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Α ΣΤΑ ΙΟΥ... 1 Π.1.2. ΤΟ ΟΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ... 5 Π.1.2.1. Γενικά για το ρόλο και τη θέση των οµικών Σχεδίων στο ευρύτερο θεσµικό πλαίσιο... 5 Π.1.2.2. ιασυνδέσεις µε τον ευρύτερο χώρο... 6 Π.1.3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ... 6 Π.1.3.1. Στόχοι Αρχές Σχεδιασµού... 10 Π.1.3.2. Στρατηγικές Επιλογές... 12 Π.1.3.3. Η επιλεγµένη εναλλακτική κατεύθυνση το «ρεαλιστικό σενάριο»... 12 Π.1.3.3.1. Η επεξεργασία σεναρίων κατά τη διαβούλευση του Α Σταδίου... 12 Π.1.3.3.2. Εξειδίκευση Σεναρίου Ήπιας Παρέµβασης... 16 Π.1.3.3.3. Συνοπτική Περιγραφή Βασικών Κατευθύνσεων του ήµου... 19 Π.1.4. ΠΡΟΤΥΠΟ ΧΩΡΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΕΥΡΥΤΕΡΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ... 22 Π.1.4.1. Αναπτυξιακό Πρότυπο... 22 Π.1.4.2. Προγραµµατικά µεγέθη... 24 Π.1.4.3. Κατευθύνσεις αντιµετώπισης περιβαλλοντικών προβληµάτων... 25 Π.1.4.4. Κατευθύνσεις προστασίας και ανάδειξης στοιχείων πολιτιστικού περιβάλλοντος... 27 Π.1.4.4.1. Ιστορική οικιστική εξέλιξη... 27 Π.1.4.4.2. Κηρυγµένοι Αρχαιολογικοί Χώροι και Μνηµεία. Αξιόλογα παραδοσιακά κτίρια κηρυγµένα και µη... 28 Π.1.4.4.3. Κατευθύνσεις Προστασίας Πολιτιστικού Περιβάλλοντος... 36 Π.1.5. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ... 37 Π.1.5.1. H ιοικητική µεταρρύθµιση και η διαδικασία του ΓΠΣ... 37 Π.1.5.2. Ενότητες Οικιστικής Οργάνωσης... 44 Π.1.6. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ (ΑΝΑ ΡΑΣΗ) ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ... 46 Π.1.6.1. Το Γενικό Πλαίσιο και τα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης... 46 Π.1.6.2. Το Ρυθµιστικό Σχέδιο Αθήνας... 49 Π.1.6.2.1. Η επικαιροποίηση του Ρυθµιστικού Σχεδίου Αθήνας... 50 Π.1.6.3. Το Στρατηγικό Πλαίσιο Χωρικής Ανάπτυξης για την Αθήνα- Αττική... 52 Π.1.6.4. Ισχύον ΓΠΣ Χαλανδρίου... 53 Π.1.6.5. Κατευθύνσεις από τον Αναπτυξιακό Προγραµµατισµό... 57 Π.1.6.5.1. Κατευθύνσεις του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αττικής 2007 2013 (ΕΣΠΑ)... 57 Π.1.6.5.2. Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Χαλανδρίου 2011-2014... 60 Π.2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ... 65 Π.2.1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ... 65 Π.2.2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ... 65

Π.2.3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΖΩΝΕΣ... 66 Π.2.3.1. Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ)... 66 Π.2.3.2. Περιοχές Ελέγχου και Περιορισµού όµησης (ΠΕΠ )... 71 Π.2.3.3. Περιοχές Ειδικών Χρήσεων (ΠΕΧ)... 72 Π.2.4. ΒΑΣΙΚΑ ΙΚΤΥΑ ΥΠΟ ΟΜΗΣ... 73 Π.2.4.1. Μεταφορικό ίκτυο... 73 Π.2.4.2. Τεχνικές Υποδοµές... 76 Π.3. ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟ ΟΧΕΩΝ. 78 Π.3.1. ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ (ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ, ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ, ΚΕΝΤΡΑ)... 78 Π.3.1.1. Στόχοι και Κατευθύνσεις Πολεοδοµικής Οργάνωσης και Οικιστικής Αναβάθµισης... 78 Π.3.1.2. Έκταση, χωρητικότητα, νέες οικιστικές επεκτάσεις... 79 Π.3.1.3. Πολεοδοµική Οργάνωση (συνοικίες - πολεοδοµικές ενότητες, κέντρα)... 81 Π.3.1.4. Κέντρα επιπέδου πόλης µε µητροπολιτικές, υπερτοπικές και τοπικές λειτουργίες επιπέδου πόλης... 81 Π.3.1.5. Το ζήτηµα της προστασίας περιοχών κατοικίας από τους άξονες... 82 Π.3.1.6. Εξειδίκευση της µεθοδολογίας διαµόρφωσης των κανονιστικών όρων για τις χρήσεις.. 82 Π.3.1.7. Χρήσεις γης... 88 Π.3.1.8. Προσδιορισµός χρήσεων στα µέτωπα Ο. Τ. επί των αξόνων (Βλ. Χάρτη Π.3.1)... 93 Π.3.2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΙ ΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ... 100 Π.3.3. ΖΩΝΕΣ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ... 106 Π.3.3.1 Αξιολόγηση / διερεύνηση δυνατοτήτων καθορισµού Ζώνης Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ) και δηµιουργία υποδοχέα... 106 Π.3.3.2. Ο µηχανισµός Ζωνών Κοινωνικού Συντελεστή (ΖΚΣ)... 111 Π.3.4. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ - ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ... 111 Π.3.4.1. Αναπλάσεις... 111 Π.3.5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ... 113 Π.3.5.1. Π. Ε. 1: Κάτω Χαλάνδρι... 113 Π.3.5.2. Π.Ε. 2: Νοµισµατοκοπείο... 117 Π.3.5.3. Π.Ε. 3: Κέντρο... 119 Π.3.5.4. Π.Ε. 4: Σωρός - Πολύδροσο... 122 Π.3.5.5. Π.Ε. 5: Τούφα - Μεταµόρφωση... 125 Π.3.5.6. Π.Ε. 6: Πάτηµα... 127 Π.3.6. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ... 133 Π.3.7. ΙΚΤΥΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟ ΟΜΗΣ... 136 Π.3.7.1. Αστικό Οδικό ίκτυο του Χαλανδρίου... 136 Π.3.7.2. Κυκλοφορία πεζών και ποδηλάτων... 136 Π.3.7.3. ιαµόρφωση πολιτικής στάθµευσης... 138 Π.3.7.4. Αναδιάρθρωση αστικών συγκοινωνιών... 138 Π.3.7.5. Λοιπά δίκτυα υποδοµής... 139 Π.3.7.6. Ασφάλεια Προστασία... 141 Π.4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ Γ.Π.Σ.... 146 Π.4.1. ΦΟΡΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ... 146 Π.4.2. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ, ΕΡΓΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ... 147 Π.4.3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ... 148 Π.4.4. ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ... 148 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 149 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 155

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 6.1: Εναλλακτικά Σενάρια Οικιστικής Οργάνωσης (Απόσπασµα του Α Σταδίου).. 14 Πίνακας Π.1.4.2.1: Εκτίµηση µελλοντικού πληθυσµού του ήµου... 24 Πίνακας Π.1.4.4.2.3.1.: ιατηρητέα κτίρια σύµφωνα µε το ΦΕΚ 498/ /05.07.1999... 31 Πίνακας Π.1.4.4.2.3.2.: ιατηρητέα κτίσµατα σύµφωνα µε το ΦΕΚ 729/ /24.09.1998... 33 Πίνακας Π.1.4.4.3.1.: Συνοπτικός Πίνακας Κηρυγµένων Μνηµείων ανά εποχή στο ήµο Χαλανδρίου... 36 Πίνακας Π.1.4.4.3.2.: Συνοπτικός Πίνακας µη Κηρυγµένων Μνηµείων ανά εποχή στο ήµο Χαλανδρίου... 36 Πίνακας Π.1.5.1.1.: ιοικητική διάρθρωση νέων Καλλικράτειων ενοτήτων... 40 Πίνακας Π.1.5.1.2.: Πληθυσµιακή Ταξινόµηση των ήµων του Λεκανοπεδίου Αττικής... 42 Πίνακας Π.1.5.2.1: Πολεοδοµικές Ενότητες. Χαλανδρίου... 44 Πίνακας Π.3.2.1 : Εξειδίκευση γενικών χρήσεων κατοικίας άρθρων 2,3 του Π /23-02-1987 ΦΕΚ 166 /06-03-1987... 84 Πίνακας Π.3.2.2 : Εξειδίκευση γενικών χρήσεων κέντρου και τοπικού κέντρου του άρθρου 4 του Π /23-02-1987 ΦΕΚ 166 /06-03-1987... 85 Πίνακας Π.3.2.3: Χρήσεις γης στα µέτωπα βασικών οδικών αξόνων (Γραµµικές ζώνες)... 86 Πίνακας Π.3.2.4: Εξειδίκευση καταστηµάτων υγειονοµικού ελέγχου (ΦΕΚ 528/Β /08.09.1983)... 87 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΧΑΡΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Χάρτης Α.5.1.1: Συνθετική αξιολόγηση Πολεοδοµική διάρθρωση... 3 Χάρτης Α..5.1.2: Συνθετική αξιολόγηση Άξονες και µεταφορές Υψοµετρικές ζώνες... 4 Χάρτης Π.1.1: ήµος Χαλανδρίου και Περιφέρεια Αττικής... 7 Χάρτης Π.1.2: Περιφερειακές χωρικές ενότητες λεκανοπεδίου (Καλλικράτη)... 8 Χάρτης Π.1.3: οµικό Σχέδιο... 9 Χάρτης Π.1.1: ήµος Χαλανδρίου και Περιφέρεια Αττικής... 46 ΧάρτηςA.3.3.1: Χρήσεις γης... 55 Χάρτης Π.3.1: Πολεοδοµική οργάνωση... 94 Χάρτης Π.3.1.8: Μέσος Συντελεστής όµησης... 99 Χάρτης Π.3.2: Περιοχές αναπλάσεων-παρεµβάσεων... 105 Xάρτης Π.3.3.: Γενικές αστικές υποδοµές... 145 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΧΑΡΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Χάρτης A.3.3.1: Χρήσεις γης Χάρτης Π.3.1: Πολεοδοµική οργάνωση Χάρτης Π.3.3.: Γενικές αστικές υποδοµές

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Μια µελέτη µε το εύρος του ΓΠΣ εµπλέκει πολλούς τοµείς και επίπεδα της ηµόσιας ιοίκησης και της Αυτοδιοίκησης. Σε όλη την διάρκεια της εκπόνησης της µελέτης όλα τα µέλη της οµάδας µελέτης σε κάποιο βαθµό, ανάλογα µε την αρµοδιότητα και την ειδικότητα, απευθύνθηκαν στους φορείς αυτούς για συγκέντρωση στοιχείων αλλά και για απόψεις στον κάθε τοµέα ώστε να εντοπιστούν τα κυριότερα προβλήµατα και να συλλεχθούν στοιχεία. Ευχαριστίες οφείλονται σε όλες τις υπηρεσίες που, ανάλογα µε τις δυνατότητές τους, παρείχαν κάθε συνδροµή, αναγνωρίζοντας την σηµασία του χωροταξικού και πολεοδοµικού σχεδιασµού. Αν και είναι αδύνατον να αναφερθεί κανείς ονοµαστικά θεωρούµε ότι εξαίρεση πρέπει να γίνει για το ήµαρχο κ. Γεώργιο Κουράση και τους αντιδηµάρχους κ. Παναγιώτη Βάσιο και κ. Άννα Μαρία Τσικίνη, που στήριξαν την οµάδα µελέτης, αναγνωρίζοντας την αξία του χωροταξικού και πολεοδοµικού, παρακολουθώντας λεπτοµερώς τη διαδικασία παραλαβής του Β1 Σταδίου από την Τεχνική Υπηρεσία ώστε να εξασφαλίζεται εκτός από την πληρότητα της µελέτης και η ανταπόκριση των στοιχείων της πρότασης µε τις κατευθύνσεις του ηµοτικού Συµβουλίου. Ασφαλώς σηµαντικότερο στοιχείο για την εγκυρότητα του παρόντος Β2 Σταδίου αποτελεί η διαδικασία διαβούλευσης, η οποία συνθετικά αποτελεί τη βάση σύνταξης του ΓΠΣ, στην οποία συµµετείχαν όλοι οι φορείς του ήµου. Εξαιρετική υποστήριξη είχε η οµάδα µελέτης από τη συνεργασία µε τα στελέχη της Τεχνικής Υπηρεσίας και κυρίως την επιβλέπουσα κ. Αικ. Νότα που πλαισιώθηκε από την επιβλέπουσα Α Σταδίου κ. Αλέκα Βακαδήµα και την προϊστάµενη ιεύθυνσης Περιβάλλοντος Μαρία Ασπρογέρακα. Στις συσκέψεις ακόµα µετείχαν και άλλα µέλη της Τεχνικής Υπηρεσίας για συγκεκριµένα θέµατα της αρµοδιότητας τους. Η οµάδα µελέτης απευθύνθηκε σε διάφορες υπηρεσίες που εκ των προτέρων αναγνώρισαν την ανάγκη σχεδιασµού και βοήθησαν στο έργο της σε όλα τα στάδια της µελέτης, όσο και στο παρόν Β2 Στάδιο (βλ. Συνηµµένο Κατάλογο). Στο Στάδιο αυτό της διαδικασίας δεν µετέχει τυπικά ο Οργανισµού Ρυθµιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας (ΟΡΣΑ), παρά ταύτα οι µελετητές έκριναν σκόπιµο να διερευνήσουν διάφορα θέµατα που απασχολούν το γενικότερο σχεδιασµό της Μητροπολιτικής περιοχής. Ευχαριστούµε τους αρµόδιους για τα ΓΠΣ κ. Θ. Ψυχογιό και κ. Ν. Κρεµµύδα και την κ. Ευ. Παπαθανασίου, που είχαν και την ευθύνη παρακολούθησης του συγκεκριµένου ΓΠΣ ήµου Χαλανδρίου, καθώς και τα στελέχη της /νσης Πολεοδοµικού Σχεδιασµού του ΥΠΕΚΑ, κ. Καλ. Παππά και κ. Γεωργία Σπηλιοπούλου. Όλους τους παραπάνω ευχαριστούµε και ελπίζουµε να στηρίξουν και τις ενέργειες της διοίκησης για την τελική θεσµοθέτηση του νέου ΓΠΣ Χαλανδρίου. Η παρούσα πρόταση ελπίζουµε ότι θα τύχει ακόµη περισσότερης προσοχής ώστε µε µια εποικοδοµητική διαβούλευση να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσµα. i

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝ ΙΑΜΕΣΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΑ ΙΩΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΩΝ 1 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ Αρ. πρωτοκόλλου ήµου Υπογραφή Ιδιωτικού Συµφωνητικού 30 Μαρτίου 2007 Α.Π. 6193 Υποβολή Α Σταδίου 11 Νοεµβρίου 2007 Α.Π. 24647 ηµόσια Παρουσίαση Α Σταδίου ( ηµοτικό Συµβούλιο - Κάτοικοι) Συνεδρίαση ηµοτικού Συµβουλίου (Συζήτηση, Ενηµέρωση, Κατάθεση πρακτικών επί της παρουσίασης της Α Φάσης) Συνεδρίαση ηµοτικού Συµβουλίου (Συζήτηση, Ενηµέρωση, Κατάθεση πρακτικών επί της παρουσίασης της Α Φάσης) 11 Μαρτίου 2008-29 Μαΐου 2008-2 Ιουνίου 2008 - Παραλαβή Α Σταδίου 24 Ιουνίου 2010 - ηµόσια Παρουσίαση και Συζήτηση µε επιχειρηµατίες περιοχών του ήµου Έγκριση της Εντολής Εκπόνησης του Β1 Σταδίου Απόφαση ηµοτικού Συµβουλίου (296/2010) 3 Ιουλίου 2010-29 Ιουλίου 2010 - Εντολή Εκπόνησης Β1 Σταδίου 2 Αυγούστου 2010 Α.Π. 14496 Υποβολή Β1 Σταδίου 20 εκεµβρίου 2010 - Παραλαβή Β1 Σταδίου 23 Αυγούστου 2011 - Υποβολή συµπληρώσεων οριστικοποιήσεων Β1 Σταδίου Υποβολή Β1 Σταδίου (εγκεκριµένο από την Τεχνική Υπηρεσία προς διαβούλευση) Υποβολή φακέλου στοιχείων δηµοσιοποίησης του Β1 Σταδίου (έναρξη 13 Σεπτεµβρίου 2011 Α.Π. 1468 25 Σεπτεµβρίου 2011-5 Οκτωβρίου 2012-1 εν αναφέρονται οι συσκέψεις εργασίας µε την επίβλεψη και τα στελέχη της Τεχνικής Υπηρεσίας. ii

ιαβούλευσης επί του Β1 Σταδίου) Παρουσίαση της πρότασης (Στάδιο Β1) στα µέλη του ηµοτικού Συµβουλίου Παρουσίαση της πρότασης (Στάδιο Β1) στα µέλη της Επιτροπής ιαβούλευσης 212/2013 Απόφαση.Σ. ήµου Χαλανδρίου 13 η Συνεδρίαση Έγκριση Β1 Σταδίου & ΣΜΠΕ Εντολή έναρξης και κατευθύνσεις για την εκπόνηση του Β2 Σταδίου Υποβολή Β2 Σταδίου - - 4 Ιουλίου 2013-25 Ιουλίου 2013 Α.Π. 1573 9 Οκτωβρίου 2013 - Έγκριση της Απόφασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής Στάδιο Β2 ΓΠΣ,ΣΜΠΕ & συνοδευτικές µελέτες Κοιµητηρίου: Υδρογεωτεχνική,Μελέτη Περιβαλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ} Απόφαση ηµοτικού Συµβουλίου (1/2014) 15 Ιανουαρίου 2014 iii

I. ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η παρούσα «Μελέτη Αναθεώρησης Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου (ΓΠΣ) ήµου Χαλανδρίου» Ν. Αττικής εκπονείται σύµφωνα µε την από 30.3.2007 σχετική Σύµβαση µεταξύ του ήµου Χαλανδρίου και της σύµπραξης των αναδόχων: PLAS ΕΠΕ Ι. Καρανίκας Α. Φραντζεσκάκης και Συνεργάτες, Αικ. Γεωργούλα, πολιτικό µηχανικό πολεοδόµο,. Ντοκόπουλο, αρχιτέκτονα µηχανικό πολεοδόµο, Ευστ. ρακοπούλου, γεωλόγο - περιβαλλοντολόγο. II. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΕΠΙΒΛΕΨΗ: Τεχνική Υπηρεσία ήµου Χαλανδρίου: Μαρία Ασπρογέρακα, αρχιτέκτων µηχανικός, ιευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών Επιβλέπουσες: Αλ. Βακαδήµα, αρχιτέκτων µηχανικός (Α Στάδιο) Αικ. Νότα, τοπογράφος µηχανικός (από 2.9.2010, Β1 & Β2 Στάδια) ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ: Έχουν οριστεί ο Ιωάννης Καρανίκας µε αναπληρώτρια την Αικατερίνη Γεωργούλα. Τους παραπάνω εκπροσώπους της Τεχνικής Υπηρεσίας ευχαριστούµε για τη στήριξη της οµάδας µελέτης και την εποικοδοµητική τους συµβολή στο τελικό αποτέλεσµα. III. OMA Α ΜΕΛΕΤΗΣ Αθανάσιος Γεωργούλας - Αγρονόµος Τοπογράφος Μηχανικός Αικατερίνη Γεωργούλα - Πολεοδόµος - Χωροτάκτης Άννα Ξυνταρλάκη - Αγρονόµος Τοπογράφος Μηχανικός Αντώνης Αρβανίτης - Γεωλόγος - Περιβαλλοντολόγος Αντώνης Φραντζεσκάκης - Αγρ. Τοπογράφος Μηχανικός - Συγκοινωνιολόγος Βασίλειος Περλέρος - Γεωλόγος Γεώργιος Μαλαπέρδας - Περιβαλλοντολόγος - Χαρτογράφος Γιάννης Καρανίκας - Πολεοδόµος Χωροτάκτης ηµήτρης Ντοκόπουλος - Αρχιτέκτων - Πολεοδόµος ηµήτριος Στουρνάρας Αγρονόµος Τοπογράφος Μηχανικός Ευαγγελία Θάκα - Πολεοδόµος - Χωροτάκτης Ευσταθία ρακοπούλου - Γεωλόγος Έφη Στρουσοπούλου - Αρχιτέκτων - Πολεοδόµος Ζαχαρίας εµαθάς Οικονοµολόγος Κλεάνθη Γκόνη Πολεοδόµος - Χωροτάκτης Κατερίνα Χατζή - Χειρίστρια σχεδιαστικών προγραµµάτων Κωνσταντίνα Ράπτη Αρχιτέκτων iv

IV. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Κανονισµοί και θεσµικό πλαίσιο που ορίζονται στην Απόφαση του Γ.Γ. ΥΠΕΚΑ (πρώην ΥΠΕΧΩ Ε) για τη σύνταξη του έργου: Ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δηµοσίων συµβάσεων εκπόνησης µελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις». Ν. 716/77 «Περί µητρώου µελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως µελετών» και οι σχετικές εγκύκλιοι, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά Π.. 696/74 «Περί αµοιβών Μηχανικών και των σχετικών Προδιαγραφών Μελετών», όπως αυτό τροποποιήθηκε µε το Π.. 515/89 Ν. 1337/83 «Επέκταση των Πολεοδοµικών Σχεδίων Οικιστικής Ανάπτυξης και σχετικές ρυθµίσεις» Ν. 1650/86 Νόµος για την προστασία του Περιβάλλοντος, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά Ν. 2508/97 «Βιώσιµη Οικιστική Ανάπτυξη των πόλεων και οικισµών της χώρας και άλλες διατάξεις» Π.. 346/98 «Προσαρµογή της Ελληνικής Νοµοθεσίας για τις δηµόσιες Συµβάσεις Υπηρεσιών προς τις διατάξεις της οδηγίας ΕΟΚ 50/92 του Συµβουλίου της 18 ης Ιουλίου 1992», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά Ν. 2742/99 για το χωροταξικό σχεδιασµό και την αειφόρο ανάπτυξη Π.. της 14 ης /7/1999, ΦΕΚ 580/, «Κώδικας Βασικής Πολεοδοµικής Νοµοθεσίας» Π.. 18/00 «Τροποποίηση του Π.. 346/98 «Προσαρµογή της Ελληνικής Νοµοθεσίας για τις δηµόσιες Συµβάσεις Υπηρεσιών προς τις διατάξεις της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 18 ης Ιουλίου 1992 σε συµµόρφωση προς τις διατάξεις της Οδηγίας ΕΟΚ 97/52 της 13 ης Οκτωβρίου 1997» Απόφαση 9572/1845/2000, ΦΕΚ 209/ /2000, «Τεχνικές Προδιαγραφές µελετών Γενικών Πολεοδοµικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.) και Σχεδίων Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) και αµοιβές µηχανικών για την εκπόνηση µελετών» Ρυθµιστικό Σχέδιο Αθήνας (ΡΣΑ), Ν.1515/1985, ΦΕΚ 18/Α /18.2.1985 Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού Αειφόρου Ανάπτυξης, ΦΕΚ 128/Α/3.7.2008. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Ε.Π. Α.Π.Ε.), ΦΕΚ 2464/Β/3.12.08. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (Ε.Π. Τουρισµού), ΦΕΚ 1138/Β/11.6.2009. v

Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για της Βιοµηχανία (Ε.Π. Βιοµηχανίας), ΦΕΚ 151 ΑΑΠ/13.04.2009. V. ΛΟΙΠΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2 Α.Π.48859 της13/11/2008, Οδηγίες για την παρακολούθηση / έγκριση µελετών ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ του Ν.2508/97,ΥΠΕΧΩ Ε, ιεύθυνση Πολεοδοµικού Σχεδιασµού Υ.Α. 37691/12.9.07 (ΦΕΚ 1902/Β/14.9.07), Έγκριση προδιαγραφών για την εκπόνηση Μελετών Γεωλογικής Καταλληλότητας που συντάσσονται στα πλαίσια των µελετών Γενικών Πολεοδοµικών Σχεδίων (ΓΠΣ) - Σχεδίων Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) (προκαταρκτική µελέτη γεωλογικής καταλληλότητας και µελέτη γεωλογικής καταλληλότητας). Απόφαση ΥΠΕΧΩ Ε/ΕΥΠΕ/107017/06 (ΦΕΚ 1225/Β/5.9.06), Εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων, σε συµµόρφωση µε τις διατάξεις της οδηγίας ΕΚ-42/01 "σχετικά µε την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων" του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001 (Σχέδια και Προγράµµατα για τα οποία Απαιτείται Εκπόνηση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίµησης (ΣΠΕ), Περιεχόµενο Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), Περιεχόµενο φακέλου διαδικασίας Περιβαλλοντικού Προελέγχου). Υ.Α. 10788/5.3.2004 (ΦΕΚ 285/ /5.3.04), Έγκριση πολεοδοµικών σταθεροτύπων (standards) και ανώτατα όρια πυκνοτήτων που εφαρµόζονται κατά την εκπόνηση των γενικών πολεοδοµικών σχεδίων, των σχεδίων χωρικής και οικιστικής οργάνωσης «ανοικτής πόλης» και των πολεοδοµικών µελετών. N. 3852/2010, «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης ιοίκησης Πρόγραµµα Καλλικράτης», ΦΕΚ 87/Α /7.6.2010 Αριθµ. 45892: «Πρωτοβάθµιοι και ευτεροβάθµιοι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Χώρας µε το Ν. 3852/2010 και αναλογική κατανοµή πληθυσµού στις δηµοτικές κοινότητες του άρθρου 2, παρ. 4 του Ν. 3852/2010, ο οποίος δεν είναι δυνατόν να κατανεµηθεί, λόγω ελλιπών στοιχείων τόπου εγκατάστασης», ΦΕΚ 1292/Β /11.8.2010 Ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθµιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση µε δηµιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρµοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», (ΦΕΚ 209 Α /21-09-2011) Ν. 3986/ 2011 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρµογής Μεσοπρόθεσµου Πλαισίου ηµοσιονοµικής Στρατηγικής 2012-2015» (ΦΕΚ: Α/152/1-7-2011). 2 Άλλες διατάξεις που αφορούν επί µέρους θέµατα της µελέτης αναφέρονται στο κείµενο στα σχετικά κεφάλαια και στη βιβλιογραφία. vi

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά για τη µελέτη ΓΠΣ Η µελέτη αναθεώρησης του ΓΠΣ στα όρια του ήµου Χαλανδρίου έχει ως σκοπό να καθορίσει και να προτείνει για θεσµοθέτηση ένα χωροταξικό και πολεοδοµικό σχέδιο τοπικής σηµασίας στα όρια του ήµου που να εντάσσεται τόσο στο χωροταξικό και πολεοδοµικό σχεδιασµό για το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα της Αθήνας (ΠΣΠ) και την Αττική, όσο και σε αυτόν της χώρας. Το γενικό αυτό πολεοδοµικό σχέδιο έχει ως στόχο να καθορίσει τις χρήσεις γης του συνόλου της εδαφικής έκτασης του ήµου Χαλανδρίου και µε συγκεκριµένο θεσµικό πλαίσιο τα όρια και τις κατευθύνσεις που θα διέπουν όλες τις πολεοδοµικές ρυθµίσεις για τον ορίζοντα σχεδιασµού που είναι η 15 ετία. Αν και η θεσµοθέτησή του δεν προβαίνει σε ρυθµίσεις πολεοδοµικής φύσεως, δηλαδή ρυθµίσεις που επεµβαίνουν άµεσα στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, το σχέδιο µετά την θεσµοθέτησή του καθορίζει δεσµευτικά τους γενικούς όρους, τα µεγέθη και τις θέσεις που θα γίνουν οι ρυθµίσεις αυτές που συµπεριλαµβάνουν και τον καθορισµό των προς πολεοδόµηση περιοχών και των χρήσεων γης. Ενώ θεσµικά η αναθεώρηση ή τροποποίηση του ΓΠΣ µπορεί να γίνει µετά από πενταετία, το συγκεκριµένο σχέδιο για το ήµο Χαλανδρίου θα πρέπει να θεωρηθεί ότι θα ισχύσει για την µεσοχρόνια προγραµµατική περίοδο και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να περιλαµβάνει προβλέψεις για την περίοδο αυτή και να διαθέτει την ευελιξία προσαρµογής, τουλάχιστον για τα βασικά µεγέθη και ρυθµίσεις που θα θεσµοθετηθούν και θα δεσµεύουν τη ιοίκηση και τους ιδιώτες που ζουν και δραστηριοποιούνται στην περιοχή του ήµου. Μεθοδολογικό πλαίσιο και περιορισµοί Η µέθοδος αντιµετώπισης της µελέτης ακολουθεί τις προδιαγραφές όπως αυτές ορίζονται τόσο από τη Σύµβαση όσο και από τις σχετικές προδιαγραφές και κανονισµούς που διέπουν την ένταξη του έργου στο προγραµµατικό πλαίσιο. Πέραν τις προσαρµογής στα πλαίσια αυτά, ήταν αναγκαίο κατά τον σχεδιασµό και την εκπόνηση της µελέτης να εξειδικευτούν ορισµένα στοιχεία των προδιαγραφών και να συµπληρωθούν έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη τεκµηρίωση των προτάσεων. Τα βασικά µεθοδολογικά προβλήµατα που έπρεπε να αντιµετωπιστούν είναι: Η πολυπλοκότητα και οι αδυναµίες του ισχύοντος θεσµικού πλαισίου πολεοδοµικού σχεδιασµού στο συγκεκριµένο υπόβαθρο του ήµου. Η παρατεινόµενη θεσµική ασάφεια περί του ισχύοντος ΓΠΣ (ΦΕΚ419 /89, ΦΕΚ 93/ /92(διόρθωση σφάλµατος), ΦΕΚ 1266/ /93 (τροποποίηση), ΦΕΚ 897/ /04) (τροποποίηση), θέµα που βρήκε την τελική θεσµική επίλυση του κατά τη διάρκεια διαβούλευσης του Β 1 Σταδίου µε την συνδροµή των υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ. Τα οξυµένα προβλήµατα που δηµιουργούνται µε τη θέσπιση αποσπασµατικών τοπικών ρυθµίσεων που είχαν ως αποτέλεσµα αύξηση των συγκρούσεων χρήσεων γης και εύλογων παραπόνων από την πλευρά των πολιτών για ισότιµη µεταχείριση. Το ελλειµµατικό απόθεµα διαθέσιµης γης για την κάλυψη των σηµερινών αλλά και µελλοντικών αναγκών για κοινόχρηστους αλλά και κοινωφελείς χώρους. vii

Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από υπηρεσίες (ΕΛ.ΣΤΑΤ. και άλλοι φορείς, ΟΡΣΑ, Αττικό Μετρό, ήµος, Κτηµατολόγιο κλπ.) συµπληρώνουν το πληροφοριακό υπόβαθρο της µελέτης. Ωστόσο, το βασικό στοιχείο που επιτρέπει µε ασφάλεια την αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης είναι η λεπτοµερής αποτύπωση των χρήσεων γης, που έγινε από την οµάδα µελέτης και αποτελεί και το βασικό υπόβαθρο σύνταξης του Β1 Σταδίου (βλ. Χάρτη Α.3.3.1, Α Σταδίου), ως προς το θέµα των χρήσεων γης. Ως προς το ισχύουν θεσµικό καθεστώς έχει αναλυθεί κάθε πτυχή του ώστε να είναι δυνατόν να διαµορφωθεί µια ευρύτατα αποδεκτή πρόταση στο παρόν Β 2 Στάδιο της µελέτης. Η διαδικασία εκπόνησης της µελέτης και ο ρόλος της οµάδας µελέτης Σκοπός του Α Σταδίου της µελέτης εκτός από τη συγκέντρωση και αξιολόγηση των στοιχείων ήταν η διατύπωση εναλλακτικών προβλέψεων για το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της περιοχής του ήµου, και η επιλογή του πλέον εφικτού και επιθυµητού προτύπου ανάπτυξης, στο πλαίσιο των κατευθύνσεων του σχεδιασµού της χώρας. Το Β Στάδιο της µελέτης αποτελείται από δύο υποστάδια Β1 και Β2. Το Στάδιο Β1 εκπονείται από τη µελετητική οµάδα και αποτελεί την πρόταση του ΓΠΣ. Η πρόταση αυτή υπόκειται σε ελέγχους και διαβουλεύσεις όπως απαιτούν οι συµµετοχικές διαδικασίες ώστε να διαµορφωθεί µια τελική διατύπωση ΓΠΣ που να συγκεντρώνει τη µεγαλύτερη δυνατή συναίνεση. Η διαδικασία αυτή απετέλεσε και την εντός του ήµου διαβούλευση που ολοκληρώνεται µε τη σχετική Απόφαση έγκρισης του ηµοτικού Συµβουλίου Χαλανδρίου. Β1 ΣΤΑ ΙΟ: Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗΣ Το Β1 Στάδιο αποτελεί την πρόταση της µελετητικής οµάδας, η οποία µετά την παραλαβή από την Επίβλεψη εισάγεται από την Τεχνική Υπηρεσία στα αρµόδια όργανα διεξαγωγής της διαβούλευσης σε επίπεδου ήµου. ιαβούλευση Β1 Σταδίου Η διαδικασία διαβούλευσης που µέχρι τώρα διεξαγόταν µε ασαφώς προσδιορισµένο τρόπο εµπλέκει πλέον τις νεοσύστατες επιτροπές του Καλλικράτειου ήµου: την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και την Επιτροπή ιαβούλευσης. Οι λεπτοµέρειες διαδικασίες µπορούν να καθοριστούν από το ηµοτικό Συµβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή. Η Επίβλεψη / Τεχνική Υπηρεσία συγκεντρώνει όλες τις έγγραφες προτάσεις φορέων που δραστηριοποιούνται στο ήµο ή ιδιωτών επί του Β1 Σταδίου, αξιολογεί µε τον ανάδοχο τα επιµέρους θέµατα, εισηγείται στις αρµόδιες Επιτροπές την τελική γνωµάτευση του ήµου για τις κατευθύνσεις οριστικοποίησης του ΓΠΣ Το Β1 Στάδιο υποβάλλεται για έγκριση στις σχετικές Επιτροπές και τελικά στο ηµοτικό Συµβούλιο το οποίο µε σχετική απόφαση αποφαίνεται σε όλα τα σηµεία της διαβούλευσης και προσδιορίζει τις κατευθύνσεις για τη σύνταξη του Β 2 Σταδίου. Η σειρά των βηµάτων ενδέχεται να επαναληφθεί µέχρι να έχει επιτευχθεί η ευρύτερη δυνατή ή επιθυµητή συναίνεση επί του Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου (ΓΠΣ). Εκπόνηση Β2 Σταδίου Το παρόν Β 2 Στάδιο ακολουθεί τις κατευθύνσεις της απόφασης 212/2013 του ηµοτικού Συµβουλίου της 4ης Ιουλίου 2013, τα συνοδευτικά Πρακτικά καθώς και την Εντολή της Τεχνικής Υπηρεσίας. viii

ιαβίβαση της πλήρους µελέτης (Στάδια Α, Β ) και Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Μελετών στον ΟΡΣΑ Μετά την έγκρισή του το ΓΠΣ διαβιβάζεται µαζί µε τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίµησης (ΣΜΠΕ) και τη Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας (ΜΓΚ), στον Οργανισµό Αθήνας ο οποίος αναλαµβάνει την εκτέλεση των απαιτούµενων διαδικασιών που αφορούν γνωµατεύσεις αρµόδιων φορέων της ιοίκησης, διαδικασίες για την ΣΜΠΕ, καθώς και έγκριση της ΜΓΚ. Μετά τη συγκέντρωση των αποτελεσµάτων της διαδικασίας αυτής συντάσσεται το προς θεσµοθέτηση ΓΠΣ για νοµοπαρασκευαστικό έλεγχο και έκδοση της Εγκριτικής Υπουργικής Απόφασης. ix

ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ ΑΕ: Ανώνυµη Εταιρεία ΑΚ: Αµιγής Κατοικία ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας ΒΙΟΠΑ: Βιοτεχνικό Πάρκο ΓΚ: Γενική Κατοικία ΓΠΣ: Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο ΕΗ: ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ΕΚΟ: ηµόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισµοί ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΛ.ΣΤΑΤ.: Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΠ: Επιχειρησιακά Προγράµµατα ΕΠΕ: Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης ΕΠΜ: Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη ΕΣ ΚΝΑ: Ειδικός ιαβαθµιδικός Σύνδεσµος Νοµού Αττικής ΕΣΠΑ: Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς ΕΥ ΑΠ: Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας ΖΑΣ: Ζώνη Αγοράς Συντελεστή ΖΚΣ: Ζώνη Κοινωνικού Συντελεστή ΖΥΣ: Ζώνη Υποδοχής Συντελεστή ΚΣ: Κοινωνικός Εξοπλισµός ΚΣ: Κοινωνικός Συντελεστής ΚΥΑ: Κοινή Υπουργική Απόφαση ΚΧ: Κοινόχρηστος Χώρος ΜΓΚ: Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας ΜΚΟ: Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΜΜΜ: Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ΜΠΕ: Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ΜΣ : Μεταφορά Συντελεστή όµησης ΜΣ : Μέσος Συντελεστής όµησης ΝΠ : Νοµικά Πρόσωπα ηµοσίου ικαίου ΝΠΙ : Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ικαίου ΟΡΣΑ: Οργανισµός Ρυθµιστικού Σχεδίου Αθήνας ΟΤ: Οικοδοµικό Τετράγωνο ΟΤΕ: Οργανισµός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος x

ΟΤΑ: Οργανισµοί τοπικής αυτοδιοίκησης Π : Προεδρικό ιάταγµα ΠΕ: Περιφερειακή Ενότητα ΠΕ: Πολεοδοµική Ενότητα ΠΕΠ: Περιοχές Ειδικής Προστασίας ΠΕΠ: Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ΠΟ: Περιοχές Οικιστικής Οργάνωσης ΠΕΠ : Περιοχή Ελέγχου και Περιορισµού όµησης ΠΕΧ: Περιοχές Ειδικών Χρήσεων ΠΠΧΣΑΑ: Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης ΡΣΑ: Ρυθµιστικό Σχέδιο Αθήνας ΣΒΑΑ: Σύνδεσµος Βόρειας και Ανατολικής Αθήνας Σ ΙΤ: Συµπράξεις ηµόσιου & Ιδιωτικού Τοµέα ΣΜΠΕ: Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίµησης ΣτΕ: Συµβούλιο της Επικρατείας ΥΠΕΚΑ: Υπουργείο Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής (τέως ΥΠΕΧΩ Ε) ΥΠΕΧΩ Ε: Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων ΥΠΠΟ: Υπουργείο Πολιτισµού ΦΕΚ: Φύλλο Εφηµερίδας Κυβερνήσεως ΧΕΥ: Χώρος Ειδικών Χρήσεων ΧΟΕ: Χωρική Ολοκληρωµένη Ενότητα xi

Π.1. ΟΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΧΩΡΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ Π.1.1. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Α ΣΤΑ ΙΟΥ Το υπόβαθρο στοιχείων Το Α Στάδιο περιελάµβανε µια πλήρη ποιοτική και ποσοτική περιγραφή της υφιστάµενης κατάστασης του ήµου µε στοιχεία που κυµαίνονται χρονικά από την απογραφή πληθυσµού της ΕΣΥΕ (2001), επικαιροποιήσεις, η κυριότερη των οποίων είναι το ερευνητικό του ΕΜΠ (2004) και η Απογραφή πληθυσµού ΕΛ.ΣΤΑΤ. (2011) και τέλος µέχρι την απογραφή χρήσεων γης στο πεδίο από την παρούσα µελετητική οµάδα σε επίπεδο οικοπέδου (2007). Συντονιστικό ρόλο για τη συστηµατική ανάλυση των πολεοδοµικών δεικτών έπαιζε και το υπόβαθρο στοιχείων του εθνικού κτηµατολογίου, που επέτρεψε τη δηµιουργία βάσης δεδοµένων GIS πολεοδοµικού προσανατολισµού, από την οµάδα µελέτης του ΓΠΣ. Συνθετική Αξιολόγηση των στοιχείων Το δεύτερο βήµα του Α Σταδίου αφορούσε τη διατύπωση συµπερασµάτων µε βάση την επεξεργασία των στοιχείων όπως συνοπτικά αναφέρονται παρακάτω κατά θεµατικές ενότητες: Ρόλος του ήµου στο Π.Σ.Π. και την ευρύτερη περιοχή Η θέση του ήµου στην πρώτη ζώνη αστικής συγκέντρωσης που περιβάλλει το κέντρο της Αθήνας, καθώς και η σχέση του µε το βασικό οδικό δίκτυο και τα δίκτυα δηµόσιων µέσων µεταφοράς υψηλής µεταφορικής ικανότητας (µετρό, προαστιακός), καθιστούν το ήµο προνοµιακό υποδοχέα δραστηριοτήτων του τριτογενούς τοµέα και υπηρεσιών υπερτοπικής εµβέλειας. Ο ιστορικός οικισµός του Χαλανδρίου έχει µετασχηµατιστεί σε ένα από τα κέντρα του Λεκανοπεδίου, που αποτελεί τµήµα της πολυκεντρικής του δοµής. Ο κεντρικός ρόλος του ήµου στην ευρύτερη περιοχή του Β.Α. τοµέα του Π.Σ.Π. τον καθιστά υποδοχέα χρήσεων εµπορίου, υπηρεσιών και αναψυχής που απευθύνονται όχι µόνο στους δηµότες του, αλλά και στο σύνολο των ήµων του τοµέα. Παρόλο που έχει κεντρική θέση, ο ήµος συγκροτείται, κατά κύριο λόγο, από περιοχές κατοικίας που φέρουν ακόµα έντονα τα στοιχεία προαστιακού χαρακτήρα ή, τουλάχιστον, διακρίνονται από χαµηλές αστικές πυκνότητες που προσλαµβάνονται ως θετικό στοιχείο έλξης για την οικιστική ανάπτυξη βιώσιµων γειτονιών. Τα στοιχεία που συγκροτούν το οικιστικό περιβάλλον έχουν καταστήσει τις περισσότερες περιοχές αρκετά ανταγωνιστικές στην αγορά κατοικίας. Ο διττός αυτός χαρακτήρας του ήµου δηµιουργεί ανταγωνιστικές πιέσεις στο χώρο, που καταγράφονται ως συγκρούσεις των χρήσεων γης και κυρίως εµφανίζονται µε τη γραµµική διάχυση υπερτοπικών χρήσεων στο εσωτερικό των περιοχών κατοικίας. Ποιότητα του οικιστικού περιβάλλοντος Η έντονη ζήτηση που εκδηλώνεται, τόσο για κατοικία, όσο και για άλλες χρήσεις δηµιουργεί πιέσεις που οδηγούν αφ ενός στην κατάληψη του συνόλου του διαθέσιµου πολεοδοµηµένου χώρου από κτίρια, αφ ετέρου στην εξάντληση, όπου είναι δυνατόν, των θεσµοθετηµένων µε τις διαδοχικές ρυθµίσεις του ΓΠΣ πυκνοτήτων. 1

Όπως διαπιστώθηκε στην καταγραφή του Α Σταδίου, η έλλειψη ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα του ήµου, όχι µόνο στις παλιές και διαµορφωµένες, αλλά και στις νέες αναπτυσσόµενες και τις σχεδόν αδόµητες ακόµα περιοχές που αναµένεται να πολεοδοµηθούν σύµφωνα µε το ισχύον ΓΠΣ. Το πρόβληµα της έλλειψης ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων γίνεται εντονότερο στις παλαιότερες περιοχές όπου από το ισχύον ρυµοτοµικό σχέδιο δεν προβλέπονται επαρκείς παρόµοιοι χώροι που να εξυπηρετούν τόσο τις προβλεπόµενες πληθυσµιακές συγκεντρώσεις που προκύπτουν από τους θεσπισµένους µέσους συντελεστές δόµησης των πολεοδοµικών ενοτήτων όσο και τις απαιτήσεις στάθµευσης που τις συνοδεύουν. Παρά τους δυσµενείς δείκτες σε σχέση µε τα πρότυπα ο δηµόσιος χώρος σε πολλές γειτονιές διατηρεί στοιχεία που παραπέµπουν στο φυσικό περιβάλλον της προ της ανοικοδόµησης κατάστασης και διαφοροποιούν το αστικό τοπίο από το κοινό κατασκευασµένο τεχνητό τοπίο. Μια παρόµοια κατάσταση χαρακτηρίζει και το πολιτιστικό περιβάλλον. Ελάχιστα στοιχεία του ιστορικού κτιριακού αποθέµατος βρίσκονται διασπαρµένα στον αστικό ιστό προσφέροντας και αυτά σηµεία που συµπληρώνουν την ιδιαιτερότητα του χώρου µε αναφορές στο παλαιό Χαλάνδρι. οµικά στοιχεία του χώρου χρήσεις γης Η συνθετική παρουσίαση των δοµικών στοιχείων του χώρου και των χρήσεων γης στη γενίκευσή τους παρουσιάζονται στους χάρτες Α.5.1.1 και Α.5.1.2. όπου συντίθενται όλα τα εξετασθέντα στοιχεία οι αλληλοεπικαλύψεις και οι συγκεντρώσεις τους. Στον χάρτη Α.5.1.1 συντίθενται δείκτες έντασης οικοδόµησης και χρήσεων, καθώς και η κατανοµή τους στο χώρο. ιακρίνονται οι ζώνες υπερτοπικών αξόνων, οι νέες περιοχές και αναγνωρίζονται οι βασικές περιοχές κατοικίας που αποτελούν συγκροτηµένες γειτονιές /συνοικίες. Ορισµένες είναι αυτοτελείς και ολοκληρώνονται εντός των ορίων του ήµου, άλλες δε συνοριακές αποτελούν τµήµατα οικιστικών ενοτήτων που λειτουργούν µε άλλους όµορους δήµους. Ο ίδιος χάρτης παρουσιάζει επίσης τις νέες περιοχές και τις µεγάλες αδόµητες εκτάσεις. Ο χάρτης αξιολόγησης Α.5.1.2 παρουσιάζει τα γραµµικά στοιχεία του χώρου, τα δίκτυα µεταφορών (ιστορικά και σύγχρονα), την άµεση κάλυψη εξυπηρέτησης περιοχών µε το Μετρό, καθώς και το γεωγραφικό στοιχείο του ανάγλυφου. Ιδιαίτερη σηµασία για τη µελλοντική εξέλιξη του ήµου έχουν οι νέες ανατολικές περιοχές και η επίπτωση άµεσης λειτουργίας των νέων σταθµών. Εκεί οι µεταβολές από το υφιστάµενο καθεστώς αναµένονται θεαµατικές. Σε συνδυασµό µε την τάση ανάπτυξης του Κέντρου προς την Πλ. Κέννεντυ και Αγ. Παρασκευής- ουκίσσης Πλακεντίας διαγράφονται εναλλακτικές κατευθύνσεις διαµόρφωσης των τάσεων. Αντίθετα, στην πλευρά της νέας γραµµής Μετρό της Λ. Κηφισίας διαφαίνεται ότι περισσότερη ανάγκη υπάρχει για προστασία των ήδη διαµορφωµένων αυτών περιοχών, οι οποίες σε γενικές γραµµές έχουν σταθεροποιηθεί ποσοτικά. 2

Χάρτης Α.5.1.1: Συνθετική αξιολόγηση Πολεοδοµική διάρθρωση 3

Χάρτης Α..5.1.2: Συνθετική αξιολόγηση Άξονες και µεταφορές Υψοµετρικές ζώνες 4

Π.1.2. ΤΟ ΟΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ Π.1.2.1. Γενικά για το ρόλο και τη θέση των οµικών Σχεδίων στο ευρύτερο θεσµικό πλαίσιο Το οµικό Σχέδιο οικιστικής και χωρικής οργάνωσης του ήµου Χαλανδρίου εδράζεται στην αξιολόγηση των στοιχείων (βλ. Π.1.1.) της διαβούλευσης του Α Σταδίου που είχε ως αποτέλεσµα τη σχετική απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου για τις κατευθύνσεις εκπόνησης του Β1 και Β2 σταδίου της µελέτης. Το δοµικό σχέδιο περιγράφει αδροµερώς, αλλά ολοκληρωµένα τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν το πρότυπο χωρικής οργάνωσης που έχει επιλεγεί µε βάση τα Σενάρια χωρικής ανάπτυξης του ήµου. Πρόκειται για το γενικό σχέδιο που καθοδηγεί τη σύνταξη των κανονιστικών περιεχόµενων κειµένων και χαρτών που θεσµοθετεί το αναθεωρηµένο ΓΠΣ. Για µια αστική περιοχή εξαιρετικής πολυπλοκότητας που παράλληλα αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα µιας ευρύτερης οικιστικής ενότητας µητροπολιτικής περιοχής όπως είναι το Λεκανοπέδιο της Αττικής είναι δυσχερής η ποσοτικά ασφαλής πρόβλεψη των προγραµµατικών µεγεθών πληθυσµού, µονάδων οικονοµικών δραστηριοτήτων και απασχόλησης. Γι αυτό και οι διάφορες προβλέψεις που επιχειρούνται στο στάδιο αυτό περιορίζονται σε γενικά µεγέθη που βασίζονται σε στοιχεία µελετών για την Αθήνα και την Αττική γενικότερα (βλ. βιβλιογραφία). Η πολυπλοκότητα αυτή παρουσιάζεται παραστατικά στο πρότυπο µετακινήσεων τόπου κατοικίας τόπου εργασίας, όπου σε καθηµερινή βάση οι µετακινήσεις ξεπερνούν τα όρια του ήµου. Αν και δεν υπάρχουν ολοκληρωµένα στοιχεία από ενδείξεις των προβολών για τις µετακινήσεις του Μετρό προκύπτουν κάποια ενδεικτικά µεγέθη. Συµπερασµατικά υπάρχουν τρεις διαφορετικές οµάδες κατοίκων: κάτοικοι που εργάζονται στο Χαλάνδρι, κάτοικοι που εργάζονται εκτός ήµου και εργαζόµενοι από άλλους ήµους. Είναι πρόδηλο ότι η πρώτη οµάδα είναι και το τµήµα εκείνο του πληθυσµού που θα κινητοποιηθεί για τα θέµατα που αφορούν το ΓΠΣ. Στο θεσµικό επίπεδο ο ρόλος του ήµου στο Λεκανοπέδιο και στο ΠΣΠ προσδιορίζεται από το υπό διαβούλευση ΡΣΑ που αναθεωρεί το ήδη θεσµοθετηµένο. Βασικές αρχές οργάνωσης του αρχικού ΡΣΑ εξακολουθούν να διέπουν και τις µετέπειτα αναθεωρήσεις µε κυριότερη αυτή που έγινε εξ αφορµής των Ολυµπιακών Αγώνων. Ωστόσο, η τρέχουσα διαδικασία εισάγει µε µεγαλύτερη θεσµική σαφήνεια πολιτικές που συνδέονται µε την περιβαλλοντική διάσταση και µε θέµατα που προκύπτουν από την πρόσφατη αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής, τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και τη διάσταση αυτή στον αστικό χώρο. Είναι πρόδηλο ότι µια παλιά σχετικά αστική περιοχή όπως το Χαλάνδρι δεν µπορεί να ικανοποιήσει πλήρως τα πρότυπα που επιβάλλει η νέα πολιτική. Το οµικό Σχέδιο, όµως, οφείλει να εισάγει κατευθύνσεις για αποτελεσµατική εφαρµογή µέτρων στην κατεύθυνση αυτή και στο βαθµό που ορίζεται από το ίδιο το θεσµικό πλαίσιο του Ν. 2508/1997 να επιβάλλει και κανονιστικούς όρους που συµβάλλουν θετικά στους στόχους της πολιτικής αυτής. 5

Π.1.2.2. ιασυνδέσεις µε τον ευρύτερο χώρο Η θέση στο χώρο και τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα Ο ήµος αποτελεί σηµαντική σε µέγεθος οικιστική ενότητα 7 η σε πληθυσµό (2001) µε θέση στον ευρύτερο χώρο που ορίζεται ως το Λεκανοπέδιο της Αθήνας και την πρώτη θέση στην Περιφερειακή Ενότητα Βόρειου Τοµέα της Καλλικρατικής ιάρθρωσης (ΦΕΚ 1292/ /11.08.2010). Η θέση του στον εσωτερικό δακτύλιο του Λεκανοπεδίου και η εγγύτητα στην κεντρική περιοχή της Αθήνας καθιστά το ήµο κοινωνό ορισµένων λειτουργιών που χαρακτηρίζουν το κέντρο της Χώρας. Αυτό σηµαίνει ότι έµµεσα το Χαλάνδρι και η άµεση περιοχή των ήµων που το περιβάλλουν µετέχει και στις διασυνδέσεις της Αθήνας µε τον ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Η κεντρικότητα αυτή σε επίπεδο Περιφέρειας συνδέει το ήµο µε τις περισσότερες περιφέρειες της Χώρας. Η σχέση µε τους βασικούς άξονες ανάπτυξης Ο ήµος Χαλανδρίου κατέχει σηµαντική θέση στους βασικούς άξονες ανάπτυξης της Περιφέρειας και τους δευτερεύοντες του Λεκανοπεδίου. Κύριος άξονας: η Αττική Οδός, που συνδέει τον αερολιµένα της Αττικής µε τον κυρίαρχο άξονα της χώρας, τον ΠΑΘΕ. ευτερεύοντες άξονες: το ζεύγος Λ. Μεσογείων - Λ. Κηφισίας, που συνδέουν το ήµο τόσο µε την κεντρική περιοχή της Αθήνας, όσο και µε τα προάστια της ΒΑ Αττικής και το λιµάνι της Ραφήνας. Στους ιστορικούς αυτούς δευτερεύοντες άξονες ανάπτυξης εγκαθίστανται και τα δίκτυα µαζικών αστικών µέσων µεταφοράς (Μετρό), που εξυπηρετούν αποτελεσµατικά τις καθηµερινές µετακινήσεις συνδέοντας το Χαλάνδρι µε την άµεση και ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου. Π.1.3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Το ευρύτερο ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο πολιτικής για τις πόλεις Οι βασικές αρχές που διέπουν τη διαµόρφωση της τελικής πρότασης του Β2 Σταδίου, ακολουθούν τις αρχές της Αειφόρου / Βιώσιµης Ανάπτυξης, όπως αυτές προσδιορίζονται στα κείµενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε βάση τα οποία έχει διατυπωθεί το Πρώτο Σχέδιο για την «Εθνική Στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη», το Μάιο του 2007, από την Ελληνική Πολιτεία. Η στρατηγική Αειφόρου Ανάπτυξης αποτελεί ένα πλαίσιο που διατρέχει όλες τις επί µέρους τοµεακές / θεµατικές στρατηγικές, καθώς αποτελεί θεµελιώδη αρχή που ενσωµατώνεται απαραίτητα σε όλες τις κοινοτικές και εποµένως και τις εθνικές πολιτικές. Επιπλέον, αποτελεί για την Ε.Ε. κατευθυντήριο πλαίσιο για την κατανοµή των κονδυλίων στις επί µέρους πολιτικές και δράσεις για την περίοδο της νέας προγραµµατικής περιόδου 2007-2013. Το ζήτηµα της ανάπτυξης των πόλεων αποτελεί πολιτική προτεραιότητα τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι πόλεις, από τη θέση τους στην κοινωνική και παραγωγική διαδικασία, διαδραµατίζουν αποφασιστικό ρόλο στην οικονοµική ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα. Εάν οι βιώσιµες πόλεις θέλουν να συµµετέχουν ενεργά σε µια οικονοµία που τείνει να παγκοσµιοποιείται όλο και περισσότερο, πρέπει να επιτύχουν ταυτόχρονα µια σειρά στόχων που αφορούν στην οικονοµική ανταγωνιστικότητα, την κοινωνική πρόοδο και την περιβαλλοντική βιωσιµότητα. 6

Χάρτης Π.1.1: ήµος Χαλανδρίου και Περιφέρεια Αττικής 7

Χάρτης Π.1.2: Περιφερειακές χωρικές ενότητες λεκανοπεδίου (Καλλικράτη) 8

Χάρτης Π.1.3: οµικό Σχέδιο 9

Στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης, οι πόλεις βιώνουν ευρείς κοινωνικοοικονοµικούς µετασχηµατισµούς, όπως αυτοί αντανακλώνται στην αναδιάρθρωση της βιοµηχανικής δοµής και στο πέρασµα στην οικονοµία των υπηρεσιών. Όσον αφορά την Αττική, οι στόχοι της Ε.Ε. και των Εθνικών και Ευρωπαϊκών Προτεραιοτήτων (Λισσαβόνα, Γκέτεµποργκ) προσανατολίζονται σε έξι θεµατικές ενότητες: στην εξωστρέφεια και το επιχειρηµατικό περιβάλλον, στην απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, στις υπηρεσίες και υποδοµές προσπελασιµότητας, στην αειφόρο ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής, στην κοινωνία της γνώσης και καινοτοµίας και στην ελκυστικότητα της Αττικής ως τόπου προσέλκυσης επενδύσεων, εργασίας και διαβίωσης. Παράλληλα, η προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος σε συνδυασµό µε την οικονοµική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή ρυθµίζεται από την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη, που ανανεώθηκε πρόσφατα σε σχέση µε αυτή του Γκέτεµποργκ (2001), µε την έγκριση δήλωσης από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο (15-16 Ιουνίου 2006). Σύµφωνα µε το κείµενο της δήλωσης, οι βασικοί στόχοι της ανανεωµένης Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη, είναι η προστασία του περιβάλλοντος, η κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή, η οικονοµική ευηµερία και η ανάληψη των διεθνών ευθυνών. Π.1.3.1. Στόχοι Αρχές Σχεδιασµού Οι κατευθυντήριοι στόχοι για τη χωρική οργάνωση του ήµου Χαλανδρίου σύµφωνα µε τις επιταγές του θεσµικού πλαισίου (Ν.2508/1997, Άρθρο 1), που ορίζει το περιεχόµενο των ΓΠΣ είναι: Η ανάδειξη της συνοχής και η ανασυγκρότηση του αστικού και περιαστικού χώρου. Η διασφάλιση της οικιστικής οργάνωσης, µε τον επιθυµητό συσχετισµό των οικιστικών παραµέτρων, η προστασία του περιβάλλοντος, η ανακοπή της άναρχης δόµησης και η µεγαλύτερη δυνατή οικονοµία των οικιστικών επεκτάσεων βάσει των αρχών της «συµπαγούς πόλης». Η αναβάθµιση του περιβάλλοντος και ιδίως αυτή των υποβαθµισµένων περιοχών. Η προστασία, ανάδειξη και περιβαλλοντική αναβάθµιση των κέντρων των πόλεων και των λοιπών στοιχείων του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των οικισµών και του περιαστικού χώρου. Ως προς το ρόλο του ήµου στην ευρύτερη περιοχή Η ισχυροποίηση του ρόλου του ήµου στο Λεκανοπέδιο και στο πλαίσιο της εξέλιξης του ΠΣΠ αυξάνοντας το µερίδιο συµµετοχής στην αναπτυξιακή διαδικασία. Η διαµόρφωση ελκυστικού αστικού περιβάλλοντος µε πρόβλεψη και παροχή υπηρεσιών καλής ποιότητας, που αφ ενός προάγει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και αφ ετέρου συµβάλλει ουσιαστικά στην προσέλκυση καινοτόµων επενδύσεων και στον εκσυγχρονισµό των ήδη λειτουργουσών επιχειρήσεων, διευκολύνοντας κατά συνέπεια τη διεύρυνση της αγοράς εργασίας και απασχόλησης. Ως προς το οικιστικό περιβάλλον Η διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των εργαζοµένων στην περιοχή του ήµου. 10

Η προστασία του περιβάλλοντος των περιοχών κατοικίας µε σαφή διάκριση των χρήσεων γης και προστασία από τη διάχυση οχλουσών και ασύµβατων χρήσεων. Η εξασφάλιση χώρων για τις απαραίτητες υποδοµές κοινωφελών υπηρεσιών του ήµου και τις υποδοµές άθλησης, αναψυχής και ελεύθερων χώρων. Η θωράκιση του ήµου για τη διασφάλιση της προστασίας από φυσικές καταστροφές Ως προς τη φυσιογνωµία και την ενίσχυση της ταυτότητας του ήµου Προστασία και ανάδειξη των στοιχείων του φυσικού και αστικού περιβάλλοντος του ήµου και της ιδιαίτερης ταυτότητας των οικιστικών ενοτήτων που τον συγκροτούν µε προεξάρχον στοιχείο τη Ρεµατιά. Ανάδειξη των ιστορικών τόπων και διαδροµών και προβολή τους ως χώρων δικτύων πρασίνου. Αποκατάσταση και ανάδειξη στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος όπου είναι δυνατόν (Ρεµατιά, Ρέµα Βριλησσού) Αρχές Σχεδιασµού και Μέθοδοι Εφαρµογής Οι αρχές σχεδιασµού της χωρικής οργάνωσης διαµορφώθηκαν και διατυπώθηκαν µε βάση τα συµπεράσµατα της αξιολόγησης των αναπτυξιακών, οικιστικών και περιβαλλοντικών στοιχείων του Α Σταδίου της µελέτης, εµπλουτισµένα µε την αξιολόγηση των απόψεων παρατηρήσεων του ήµου. Οι βασικές αρχές σχεδιασµού συνοψίζονται ως εξής: Η εναρµόνιση της προτεινόµενης χωρικής οργάνωσης µε το ευρύτερο προγραµµατικό πλαίσιο της χώρας, όπως αυτό έχει διαµορφωθεί µέχρι σήµερα, λαµβανοµένων υπ όψη των ιδιαιτεροτήτων των οικιστικών ενοτήτων του ήµου ως προς τα κοινωνικοοικονοµικά χαρακτηριστικά και τα προβλήµατα, τις δυνατότητες και τις προοπτικές ανάπτυξής τους. Η οργάνωση των χρήσεων γης στο σύνολο του ήµου, ώστε να λειτουργούν συνολικά, συντονισµένα και σε αγαστή συνύπαρξη, συµβατών µε τις ιδιαιτερότητες, τα δεδοµένα και τις ανάγκες και, παράλληλα, µε τρόπο που να εξασφαλίζεται η αγαστή συνύπαρξή τους, ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα συγκρούσεων. Για το σκοπό αυτό θεσπίζονται κανονιστικοί όροι και περιορισµοί χρήσεων, όπου η πλειονότητα των υπερτοπικών περιορίζεται στο κέντρο και τους άξονες. Παράλληλα θεσπίζονται κανονιστικοί όροι περιοχών κατοικίας µε χαρακτήρα Αµιγούς Κατοικίας ή ειδικά διαµορφωµένης Γενικής Κατοικίας, που να προσεγγίζει την Αµιγή. Οι περιοχές κατοίκησης διασυνδέονται µε ολοκληρωµένα δίκτυα πρασίνου και ήσυχων διαδροµών µε αναβάθµιση του αστικού πρασίνου που καθίστανται και υποδοχείς ποδηλατικών δικτύων. Περιοχές και σηµεία υποβάθµισης του αστικού χώρου προσδιορίζονται ως περιοχές ανάπλασης / αναβάθµισης, δράσεις που κυρίως αφορούν το δηµόσιο χώρο του ήµου. Η κυκλοφοριακή οργάνωση και διαχείριση της στάθµευσης, καθώς και η συγκοινωνιακή σύνδεση µε δηµόσια µέσα µεταφοράς σχεδιάζεται ώστε να υπηρετεί τους στόχους και τις αρχές σχεδιασµού. Ο συντονισµός και η συνεργασία µε τους όµορους ήµους και τις ηµοτικές Ενότητες σε θέµατα πολεοδοµικά, κυκλοφορίας, στάθµευσης και δικτύων υποδοµής κυρίως µε τους 11

ήµους Αγίας Παρασκευής, Βριλησσίων, Αµαρουσίου και Γέρακα, όπου οι συνοριακές οικιστικές ενότητες συµπλέκονται. Η αξιοποίηση του θεσµού της Μεταφοράς Συντελεστή όµησης (ΜΣ ) και του Κοινωνικού Συντελεστή (ΚΣ) για την επίλυση χρονιζόντων προβληµάτων εφαρµογής σχεδίου πόλεως ή απόκτησης γης. Π.1.3.2. Στρατηγικές Επιλογές Προτεραιότητα 1: Η προστασία των περιοχών όπου η κατοικία εξακολουθεί να είναι η κυρίαρχη και σχεδόν αποκλειστική χρήση µε µέτρα των χρήσεων γης, διοικητική παρακολούθηση των διαδικασιών αδειοδότησης (πολεοδοµία, καταστήµατα υγειονοµικού ελέγχου, επαγγελµατικές εγκαταστάσεις), καθώς και µέτρα βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος και του δηµόσιου χώρου. Προτεραιότητα 2: Η κατά το δυνατόν επιλογή επαγγελµατικών εγκαταστάσεων που διασφαλίζουν την ποιότητα του ευρύτερου οικιστικού περιβάλλοντος. Προτεραιότητα 3: Αύξηση των κοινωνικών υποδοµών και υποδοµών άθλησης και αναψυχής (απόκτηση γης, κτιριακές υποδοµές). Προτεραιότητα 4: Αποτελεσµατική διαχείριση προβληµάτων ανάπτυξης µε ειδικές παρεµβάσεις και προγραµµατικές συµφωνίες ( ηµόσιο, Ιδρύµατα, Τσιγγάνοι, Νεκροταφείο). Π.1.3.3. Η επιλεγµένη εναλλακτική κατεύθυνση το «ρεαλιστικό σενάριο» Π.1.3.3.1. Η επεξεργασία σεναρίων κατά τη διαβούλευση του Α Σταδίου Από τα τρία σενάρια που παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν στο Α Στάδιο επιλέχθηκε το «ρεαλιστικό σενάριο» ή το σενάριο της «ήπιας παρέµβασης». Κατά τη διαβούλευση του Α Σταδίου και την επεξεργασία των κρίσιµων θεµάτων από το ήµο και την επίβλεψη προσδιορίστηκε η επιλογή του σεναρίου και οι κατευθύνσεις του Β1 Σταδίου, που όπως συνοπτικά αναφέρονται στο Πρακτικό της Απόφασης 296/2010 της 19 ης /2010 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου, της 28 ης Ιουλίου 2010. Οι κατευθύνσεις που αναλυτικά παρουσιάζονται παρακάτω, όπως είναι φυσικό, περιλαµβάνουν και στοιχεία των υπόλοιπων σεναρίων και αναφέρονται ιδιαίτερα σε θέµατα προστασίας του περιβάλλοντος της κατοικίας και σε άλλα θέµατα που αποτελούν απαιτήσεις µιας ευρύτερης συναίνεσης των πολιτών. Κατά την περίοδο διαβούλευσης σηµειώθηκαν σηµαντικές εξελίξεις που ανατάραξαν την οικονοµική και κοινωνική ζωή της χώρας και φυσικά επηρέασαν και τα τοπικά θέµατα του ήµου και του Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου. Με στόχο την προσαρµογή και εξειδίκευση των σεναρίων και κυρίως του επιλεγέντος οι µελετητές επεξεργάστηκαν την εξειδίκευση του επιλεγέντος σεναρίου στο πλαίσιο της µελέτης όπως συνοπτικά παρουσιάζεται παρακάτω. Επιπρόσθετα, στην ίδια περίοδο επιχειρείται η διοικητική µεταρρύθµιση µε το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Καλλικράτης», που επιφέρει νέες διαχειριστικές διαδικασίες στη λειτουργία, ακόµη και για τους ήµους στους οποίους δεν αλλάζει η εδαφική τους επικράτεια. Η αντιµετώπιση θεµάτων ΓΠΣ και Ν. 2508/1997 και οι προσαρµογές που µπορεί να απαιτούνται την περίοδο αυτή βρίσκονται σε εξέλιξη από πλευράς ΥΠΕΚΑ χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ένα πλαίσιο κατευθύνσεων. Παρά ταύτα σε διάφορα σηµεία του Σταδίου Β1 επιχειρούνται αναφορές στις δοµές του Καλλικράτη, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί στο Β2 Στάδιο. 12

Συµπερασµατικά το παρόν Στάδιο Β2 βασίστηκε: α) στο σενάριο ήπιας παρέµβασης (Στάδιο Α, Νοέµβριος 2007) β) στην εξειδίκευσή και επικαιροποίησή του (Μάιος 2010) γ) στις κατευθύνσεις του ήµου (Απόφαση 296/2010 της 28 ης Ιουλίου 2010) Το σενάριο «ήπιας παρέµβασης» παρουσιάζεται συνοπτικά στο σχετικό πίνακα του Α Σταδίου. 13

Πίνακας 6.1: Εναλλακτικά Σενάρια Οικιστικής Οργάνωσης (Απόσπασµα του Α Σταδίου) α/α Προσδιοριστικοί παράγοντες* Σενάριο τάσεων (1) Σενάριο έντονης παρέµβασης (2) Σενάριο ήπιας παρέµβασης ή το ρεαλιστικό σενάριο (3) 1. Περιορισµένη πληθυσµιακή αύξηση χωρίς σηµαντικές Πληθυσµιακή σταθεροποίηση µε διατήρηση της Περιορισµένη πληθυσµιακή αύξηση µε βελτίωση της βάσης Πληθυσµιακή µεταβολή αλλαγές στην πληθυσµιακή πυραµίδα σηµερινής δοµής της πληθυσµιακής πυραµίδας της πληθυσµιακής πυραµίδας. Η Αθήνα αναλαµβάνει µεγαλύτερο ρόλο σε ότι αφορά Η Αθήνα αναλαµβάνει όλο και περισσότερο το ρόλο ενός Ο ρόλος της Αθήνας σε Όπως και προηγούµενα αλλά µε µικρότερη τις διεθνείς λειτουργίες της (κέντρο υπηρεσιών, σηµαντικού κέντρου στο σύστηµα των ευρωπαϊκών 2. διεθνές και ευρωπαϊκό ένταση Η Αθήνα σταδιακά εξελίσσεται σε εκπαίδευσης, υγείας, πολιτισµού, αναψυχής, τόπος πρωτευουσών και µεγαλουπόλεων µέσα από την ανάπτυξη επίπεδο περιφερειακό κέντρο εγκατάστασης επιχειρήσεων των αντιστοίχων κλάδων µέρους δραστηριοτήτων της πρώτης περίπτωσης 3. 4. 5. 6. 7. 8. Ο ρόλος της Αθήνας στη χώρα Η συνολική αναπτυξιακή δυναµική της πρωτεύουσας Επιπτώσεις από τις ασκούµενες πολιτικές της ΕΕ και της χώρας ιοικητικές ρυθµίσεις και αλλαγές Επιπτώσεις µεγάλων έργων Η µελλοντική δυνατότητα χρηµατοδότησης επενδύσεων στην Αττική Παραµένει το κύριο και δυναµικό αστικό κέντρο της χώρας, η δυναµική της συµπληρώνεται από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στη χώρα αναπτύσσεται ένα πολυκεντρικό αστικό σύστηµα Σταδιακή διάχυση του κέντρου της πόλης σε συγκεκριµένους ΟΤΑ. Η ανάπτυξη της πρωτεύουσας ακολουθεί την ίδια δυναµική σε σχέση µε την υπόλοιπη χώρα Οι ασκούµενες πολιτικές συµβάλλουν σταδιακά στη βελτίωση της λειτουργικότητας του χωρικού συνόλου και στην άσκηση έλξης ως τόπος εγκατάστασης για επιχειρήσεις. Η αποτελεσµατικότητα της διοίκησης κινείται στα σηµερινά επίπεδα Τα µεγάλα έργα συνεχίζονται και συµβάλλουν στη βελτίωση της λειτουργικότητας, του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής του χωρικού συνόλου Τα µεγάλα και τα αναγκαία έργα χρηµατοδοτούνται είτε από κοινοτικά προγράµµατα, είτε µε το σύστηµα Σ ΙΤ, είτε µε συµβάσεις παραχώρησης Παραµένει το κύριο και δυναµικό αστικό κέντρο της χώρας, η δυναµική της συµπληρώνεται από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στη χώρα αναπτύσσεται διστακτικά ένα πολυκεντρικό αστικό σύστηµα Σταδιακή διάχυση του κέντρου της πόλης σε συγκεκριµένους ΟΤΑ κυρίως κατά µήκος των βασικών οδικών αξόνων. Η ανάπτυξη της πρωτεύουσας τείνει να περιορίζεται σε σχέση µε την υπόλοιπη χώρα Οι ασκούµενες πολιτικές συµβάλλουν σταδιακά στη βελτίωση της λειτουργικότητας του χωρικού συνόλου. Η έλξη ως τόπος εγκατάστασης για επιχειρήσεις του χωρικού συνόλου είναι περιορισµένη Οι διοικητικές µεταρρυθµίσεις διαµορφώνουν µια νέα κατάσταση η οποία ανταποκρίνεται σταδιακά µόνο στις απαιτήσεις, καθώς απαιτείται µεγάλη σχετικά περίοδος προσαρµογών. Όπως και προηγούµενα Όπως και προηγούµενα Παραµένει το κύριο και δυναµικό αστικό κέντρο της χώρας, η δυναµική της συµπληρώνεται από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στη χώρα αναπτύσσεται ένα πολυκεντρικό αστικό σύστηµα που όµως είναι λιγότερο δυναµικό από ότι στην πρώτη περίπτωση Σταδιακή διάχυση του κέντρου της πόλης σε συγκεκριµένους ΟΤΑ κυρίως κατά µήκος των βασικών οδικών αξόνων αλλά και συγκρότηση κεντρικών περιοχών (επιφάνειες). Η ανάπτυξη της πρωτεύουσας ακολουθεί την ίδια δυναµική σε σχέση µε την υπόλοιπη χώρα Οι ασκούµενες πολιτικές συµβάλλουν σταδιακά στη βελτίωση της λειτουργικότητας του χωρικού συνόλου. Η έλξη ως τόπος εγκατάστασης για επιχειρήσεις του χωρικού συνόλου παρουσιάζει δυναµισµό Μέσα από στοχευµένες αλλαγές και µεταρρυθµίσεις η αποτελεσµατικότητα της διοίκησης βελτιώνεται Όπως και προηγούµενα Όπως και προηγούµενα Η αναπτυξιακή διαδικασία συνεχίζεται µε αυξανόµενους Συνεχίζεται µε την ίδια περίπου µέχρι σήµερα Τα προτεινόµενα λειτουργούν περιοριστικά στην Οικονοµική δυναµική ρυθµούς καθώς οι ρυθµίσεις στο χώρο οδηγούν σε 9. δυναµική στο πλαίσιο της ευρύτερης οικονοµικής αναπτυξιακή διαδικασία και η αναπτυξιακή και ανάπτυξη αποτελεσµατικότερη λειτουργία του ήµου και σε συγκυρίας δυναµική παρουσιάζει σχετική κάµψη περιορισµό των συγκρούσεων 10. Αποτελεσµατικότητα Η αποτελεσµατικότητα όλων των αρµοδίων αρχών Η αποτελεσµατικότητα όλων των αρµοδίων Η αποτελεσµατικότητα όλων των αρµοδίων αρχών 14