ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí Ç áíüëõóç áðïôåëåß ôç öüóç ôçò áíüðôõîçò ìéáò åöáñìïãþò ðïëõìýóùí, êáôü ôçí ïðïßá êáèïñßæïíôáé ïé óôü ïé êáé óõëëýãïíôáé ïé áðáéôþóåéò áðü ôç óõãêåêñéìýíç åöáñìïãþ. Åðßóçò, êáôü ôç öüóç áõôþ êáèïñßæåôáé ç ìýèïäïò ðïõ èá áêïëïõèçèåß ãéá ôçí áíüðôõîç ôçò åöáñìïãþò. Ç áíüëõóç áðïôåëåßôáé áðü ôá áêüëïõèá ôýóóåñá óôüäéá: 1. Áñ éêïðïßçóç. Ôï óôüäéï áõôü áðïóêïðåß óôïí êáèïñéóìü ôùí óôü ùí ôçò åöáñìïãþò. Ç åêôýëåóþ ôïõ êáôáëþãåé óôç äçìéïõñãßá ôçò ðñüôáóçò áíü- ðôõîçò ãéá ôç óõãêåêñéìýíç åöáñìïãþ. 2. Åêôßìçóç êüóôïõò áíüðôõîçò. Ôï óõãêåêñéìýíï óôüäéï ñçóéìïðïéåß ôçí ðñüôáóç áíüðôõîçò ãéá ôçí åêôßìçóç ôïõ êüóôïõò áíüðôõîçò ôçò åöáñìïãþò. Ùò êüóôïò áíüðôõîçò ïñßæåôáé ôï ñçìáôéêü ðïóü ðïõ èá áðáéôçèåß ãéá ôçí õðïóôþñéîç ôçò äéáäéêáóßáò áíüðôõîçò ìéáò åöáñìïãþò. Áí ôï êüóôïò ðïõ ðñïêýðôåé ìðïñåß íá êáëõöèåß, ôüôå ç áíüðôõîç ôçò åöáñìïãþò óõíå ßæåôáé êáíïíéêü. Óå äéáöïñåôéêþ ðåñßðôùóç ç äéáäéêáóßá ìáôáéþíåôáé. 3. Äéáìüñöùóç ôïõ ðëüíïõ åñãáóßáò. Ìå âüóç ôçí ðñüôáóç áíüðôõîçò, ôï óõãêåêñéìýíï óôüäéï äéáìïñöþíåé ôï ðëüíï åñãáóßáò ðïõ ïñãáíþíåé ôçí åêôýëåóç ôïõ Ýñãïõ. 4. ÁíÜëõóç áðáéôþóåùí. Ôï óõãêåêñéìýíï óôüäéï ñçóéìïðïéåß ôçí ðñüôáóç áíüðôõîçò ãéá ôç óõëëïãþ êáé ôçí áíüëõóç ôùí áðáéôþóåùí ðïõ Ý ïõí üëá ôá åíäéáöåñüìåíá ìýñç áðü ôçí åöáñìïãþ. Áðü ôçí åêôýëåóç ôïõ óôáäßïõ áõôïý ðñïêýðôïõí ïé ðñïäéáãñáöýò ðïõ èá ðñýðåé íá ðëçñïýíôáé áðü ôï ôåëéêü ðñïúüí, þóôå íá áíôáðïêñßíåôáé ìå éêáíïðïéçôéêü ôñüðï óôéò áðáéôþóåéò ðïõ Ý ïõí óõëëå èåß. 2.1 Áñ éêïðïßçóç Ôï óôüäéï ôçò áñ éêïðïßçóçò áðïóêïðåß óôïí êáèïñéóìü ôùí óôü ùí ôçò åöáñìïãþò. Ïé óôü ïé ðåñéãñüöïíôáé óå ó Ýóç ìå: Ôï èåìáôéêü ðåñéå üìåíï ôçò åöáñìïãþò. Ôï êïéíü óôï ïðïßï áðåõèýíåôáé. Ôá ìýóá ðïõ èá ñçóéìïðïéçèïýí ãéá ôçí ðáñïõóßáóç ôïõ èåìáôéêïý ðåñéå ïìýíïõ. Ç åêôýëåóç ôçò áñ éêïðïßçóçò êáôáëþãåé óôç äçìéïõñãßá ôçò ðñüôáóçò áíüðôõîçò. Ç óõãêåêñéìýíç ðñüôáóç ðåñéãñüöåé ôïõò óôü ïõò ôçò åöáñìïãþò óå ó Ýóç ìå ôéò ôñåéò ðáñáìýôñïõò ðïõ áíáöýñáìå. ÐáñÜäåéãìá: Ðñüôáóç áíüðôõîçò Σκοπός της εφαρµογής είναι η διευκόλυνση Ελλήνων και ξένων τουριστών στην οργάνωση των διακοπών τους στη χώρα µας. Η εφαρµογή θα παρέχει πληροφορίες γύρω από την τουριστική υποδοµή, τα αξιοθέατα, την ιστορία και την πολιτιστική παράδοση κάθε περιοχής της Ελλάδας. Τα 53
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí µέσα που θα χρησιµοποιηθούν θα είναι κείµενα, εικόνες, βίντεο και ήχοι από κάθε περιοχή της χώρας που θα παρουσιαστεί. 2.2 Åêôßìçóç êüóôïõò áíüðôõîçò Ç åêôýëåóç ôïõ óõãêåêñéìýíïõ óôáäßïõ áðïóêïðåß: óôïí ðñïóäéïñéóìü ôïõ ìåãýèïõò ôçò åðýíäõóçò ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôçí õëïðïßçóç ôïõ Ýñãïõ óôïí êáèïñéóìü ôùí ðùëþóåùí ðïõ åßíáé áðáñáßôçôåò ãéá ôçí ïéêïíïìéêþ âéùóéìüôçôá ôçò åöáñìïãþò óôïí êáèïñéóìü ôïõ ñïíéêïý äéáóôþìáôïò óôï ïðïßï ðñýðåé íá ãßíïõí ïé ðùëþóåéò ãéá ôçí áðüóâåóç ôïõ êüóôïõò õëïðïßçóçò. Ç åêôßìçóç ëáìâüíåé õðüøç ôçò: ôïõò óôü ïõò ôçò åöáñìïãþò, üðùò áõôïß ðåñéãñüöïíôáé óôçí ðñüôáóç áíüðôõîçò ôá áíôáãùíéóôéêü ðñïúüíôá ðïõ Þäç õðüñ ïõí Þ ó åäéüæåôáé íá êõêëïöïñþóïõí óýíôïìá. Ìå ôïí üñï áíôáãùíéóôéêü ðñïúüíôá áíáöåñüìáóôå óå åöáñìïãýò ðïõ Ý ïõí ôïõò ßäéïõò Þ ðáñåìöåñåßò óôü ïõò ìå áõôïýò ôçò åöáñìïãþò. ÐáñÜäåéãìá Εστω ότι µια εταιρεία ενδιαφέρεται να αναπτύξει στον Παγκόσµιο Ιστό ένα παιχνίδι προσοµοίωσης πτήσεων. Το παιχνίδι αυτό θα χρησιµοποιεί τρισδιάστατα γραφικά και θα επιτρέπει τη συµµετοχή πολλών χρηστών ταυτόχρονα. Ας υποθέσουµε ότι χρησιµοποιώντας δεδοµένα για το κόστος ανάπτυξης παρόµοιων εφαρµογών στο παρελθόν, µπορεί κανείς να προβλέψει ότι το κόστος ανάπτυξης για µια τέτοια προσοµοίωση οπωσδήποτε θα ξεπεράσει τα 100 εκατοµµύρια δραχµές και ότι η διαδικασία ανάπτυξης θα διαρκέσει ένα χρόνο. Εστω τώρα ότι θέλουµε να καλύψουµε το κόστος ανάπτυξης της εφαρµογής σε ένα χρόνο από την ολοκλήρωση της ανάπτυξής της. Αν τοποθετούσαµε τα 100 εκατοµµύρια που θα ξοδεύαµε για τη δηµιουργία του παιχνιδιού στην τράπεζα για δύο χρόνια µε το τρέχον επιτόκιο - π.χ. 8% - τότε στο τέλος του συγκεκριµένου χρονικού διαστήµατος θα είχαµε περίπου 117 εκατοµµύρια δραχµές. Εποµένως, αν επιθυµούµε να καλύψου- µε το κόστος ανάπτυξης του έργου µέσα σε ένα χρόνο από την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάπτυξης, τότε στο τέλος του χρόνου αυτού θα πρέπει να έχουµε έσοδα τουλάχιστον 117 εκατοµµυρίων δραχµών από την εµπορική αξιοποίηση του έργου. Ας υποθέσουµε τώρα ότι: τα έσοδα από την εκµετάλλευση της εφαρµογής θα προέρχονται από µια 54
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí µηνιαία συνδροµή την οποία θα πληρώνουν οι χρήστες, για να µπορούν να χρησιµοποιούν το παιχνίδι στον Παγκόσµιο Ιστό η µηνιαία συνδροµή για παρόµοια ανταγωνιστικά παιχνίδια δεν ξεπερνά τις δέκα χιλιάδες δραχµές. Με βάση τα δεδοµένα αυτά προκύπτει ότι, για να µπορέσει να γίνει απόσβεση του κόστους ανάπτυξης του παιχνιδιού σε ένα χρόνο, χρειάζονται τουλάχιστον 11.700 χρήστες που θα δεχθούν να πληρώσουν τη συνδροµή για ένα µήνα. Υπάρχει µια τόσο µεγάλη αγορά για ένα τέτοιο προϊόν; Αν ναι, τότε η υλοποίηση του παιχνιδιού µπορεί να συνεχιστεί. Αν όχι, τότε: είτε εγκαταλείπονται ορισµένοι από τους αρχικούς στόχους της εφαρµογής, ώστε να µειωθεί το κόστος ανάπτυξης (π.χ. δυνατότητα συµµετοχής ενός µόνο χρήστη στο παιχνίδι) είτε µαταιώνεται η ανάπτυξη της εφαρµογής. 2.3 Äéáìüñöùóç ðëüíïõ åñãáóßáò Ôï ðëüíï åñãáóßáò ðåñéãñüöåé ôç ñçóéìïðïßçóç ôùí ôñéþí ðáñáìýôñùí ðïõ áñáêôçñßæïõí ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò ìéáò åöáñìïãþò, äçëáäþ: ôùí öüóåùí óôéò ïðïßåò áíáëýåôáé ç óõãêåêñéìýíç äéáäéêáóßá ôïõ ñïíïðñïãñáììáôéóìïý êüèå öüóçò ôùí ðüñùí ðïõ åßíáé áðáñáßôçôïé ãéá ôçí åêôýëåóç êüèå öüóçò. Ïé öüóåéò ðñïýñ ïíôáé áðü ôçí åðåîåñãáóßá ôùí ðåñéå ïìýíùí ôçò ðñüôáóçò áíüðôõîçò êáé áðïóêïðïýí óôçí õëïðïßçóç ôùí óôü ùí ôçò åöáñìïãþò. Ìå ôç óåéñü ôïõò, ïé öüóåéò ùñßæïíôáé óå åðéìýñïõò óôüäéá óôá ïðïßá åîåéäéêåýïíôáé ïé åñãáóßåò ðïõ èá áêïëïõèçèïýí ãéá ôçí õëïðïßçóç êüèå óôü- ïõ. Ï ñïíïðñïãñáììáôéóìüò ôçò áíüðôõîçò ìéáò åöáñìïãþò ðåñéãñüöåôáé ìå ôç ñþóç: ôùí äéáãñáììüôùí PERT ôùí äéáãñáììüôùí Gantt ôùí êáôáëüãùí ìå ôá ïñüóçìá áíüðôõîçò ðïõ êáèïñßæïíôáé ãéá ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò. Ïé ðüñïé ðåñéãñüöïíôáé ìå âüóç: ôï ðñïóùðéêü ôïí åîïðëéóìü ôá áíáëþóéìá ôá óôïé åßá ðïëõìýóùí -ð.. öùôïãñáößåò, áðïóðüóìáôá âßíôåï- ðïõ èá åíóùìáôùèïýí óôï ôåëéêü ðñïúüí. Ôï ìýãåèïò êáé ôï åßäïò ôùí ðåñéå ïìýíùí åíüò ðëüíïõ åñãáóßáò óõíþèùò 55
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí äéáöýñåé áñêåôü áðü åöáñìïãþ óå åöáñìïãþ, áíüëïãá ìå ôï áíôéêåßìåíï êáé ôçí ðïëõðëïêüôçôü ôçò. ÐáñÜäåéãìá Το πλάνο εργασίας για µια απλή εσωτερική παρουσίαση των δραστηριοτήτων µιας εταιρείας µε τη βοήθεια διαφανειών και βίντεο µπορεί να είναι µόνο µια σελίδα. Αντίθετα, το πλάνο εργασίας για την υλοποίηση µιας εγκυκλοπαίδειας σε µορφή πολυµέσων µπορεί να είναι δύο και τρεις τόµοι. Αυτό συµβαίνει γιατί θα πρέπει να περιγράφει τις εργασίες σχεδιασµού, υλοποίησης και προώθησης του συγκεκριµένου προϊόντος. Ç ñçóéìüôçôá ôçò äçìéïõñãßáò åíüò ðëüíïõ åñãáóßáò åßíáé ìåãüëç, áöïý ôï óõãêåêñéìýíï Ýíôõðï áðïôåëåß ôïí ïäçãü ãéá ôçí åêôýëåóç ôùí åðïìýíùí öüóåùí áíüðôõîçò ôçò åöáñìïãþò. Ãéá ôï ëüãï áõôü èá ðñýðåé íá åßíáé üóï ôï äõíáôüí ðéï ëåðôïìåñýò êáé áêñéâýò, þóôå íá äßíåé ìéá ïëïêëçñùìýíç åéêüíá ôïõ ðñïôåéíüìåíïõ ôñüðïõ ðñáãìáôïðïßçóçò ôçò åöáñìïãþò. ÅðéðëÝïí, ôï Ýíôõðï áõôü, áðü ôç óôéãìþ ðïõ ãßíåôáé áðïäåêôü áðü üëïõò üóïõò ìåôý ïõí óôçí õëïðïßçóç ôïõ ôåëéêïý ðñïúüíôïò, áðïôõðþíåé ôçí ïìüöùíç ãíþìç, óôçí ïðïßá êáôáëþãïõí üëïé ïé öïñåßò áíüðôõîçò ùò ðñïò ôç ìïñöþ ôçò åöáñìïãþò êáé ôïí ôñüðï õëïðïßçóþò ôçò. ÊáôÜ óõíýðåéá, ôï ðëüíï åñãáóßáò áðïôåëåß ôç âüóç ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ðñïâëçìüôùí óõíåñãáóßáò, ðïõ ìðïñåß íá ðñïêýøïõí áíüìåóá óôá åìðëåêüìåíá ìýñç êáôü ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò. 2.3.1 ÖÜóåéò áíüðôõîçò åöáñìïãþò Óôç óõíý åéá ôïõ âéâëßïõ èá áêïëïõèþóïõìå ôï ìïíôýëï ôïõ êáôáññüêôç. Ôï ðñþôï âþìá ãéá ôç äçìéïõñãßá ôïõ ðëüíïõ åñãáóßáò åßíáé ç óõóôçìáôéêþ êáé ëåðôïìåñþò åîýôáóç ôùí ãåíéêþí óôü ùí ôïõ Ýñãïõ, üðùò áõôü ðåñéãñüöïíôáé óôçí ðñüôáóç áíüðôõîçò. Óêïðüò ôçò åîýôáóçò áõôþò åßíáé ï êáèïñéóìüò åíüò óõíüëïõ öüóåùí áíüðôõîçò, óôéò ïðïßåò èá êáôáìåñéóôåß ôï Ýñãï, þóôå íá äéåõêïëõíèåß ç õëïðïßçóç ôïõ. ÓõíÞèùò, ï êáèïñéóìüò ôùí öüóåùí óôéò ïðïßåò áíáëýåôáé ç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò áêïëïõèåß ìéá áðü ôéò õðüñ ïõóåò ìåèïäïëïãßåò áíüðôõîçò ëïãéóìéêïý ðïõ áíáöýñèçêáí óôï ÊåöÜëáéï 1. ÐåñéãñáöÞ öüóåùí Ç ðåñéãñáöþ ôùí öüóåùí åíüò Ýñãïõ ðåñéëáìâüíåé: ôïí ôßôëï êüèå öüóçò ôïõò óôü ïõò êüèå öüóçò ôç ìýèïäï ðïõ èá åöáñìïóôåß ãéá ôçí åðßôåõîç ôùí óôü ùí ôá óôüäéá áðü ôá ïðïßá áðïôåëåßôáé ç öüóç ôï åßäïò, ôïí áêñéâþ áñéèìü êáé ôï ñüëï ðïõ èá äéáäñáìáôßóåé ôï ðñïóù- ðéêü ðïõ èá áðáó ïëçèåß êáôü ôç äéüñêåéá åêôýëåóçò ôçò öüóçò 56
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí ôá áêñéâþ áñáêôçñéóôéêü ôùí ðáñáäïôýùí, äçëáäþ ôùí ðñïúüíôùí ðïõ ðñïêýðôïõí ìåôü ôçí ïëïêëþñùóç ôçò åêôýëåóþò ôçò. ÐáñÜäåéãìá: Äéáìüñöùóç ðëüíïõ åñãáóßáò Η διαµόρφωση του πλάνου εργασίας για την εφαρµογή του τουριστικού οδηγού καταλήγει στις ακόλουθες φάσεις: Φάση #1 - Τίτλος: Ανάλυση. - Στόχοι: Κατά τη φάση αυτή πραγµατοποιείται η συλλογή και η επεξεργασία των απαιτήσεων από τους πιθανούς χρήστες του τουριστικού οδηγού. - Μέθοδος: Η συλλογή των απαιτήσεων από τους πιθανούς χρήστες θα γίνει µε τη διεξαγωγή συνεντεύξεων και τη συµπλήρωση καταλλήλων ερωτηµατολογίων. - Στάδια: #1. Ανάλυση απαιτήσεων. - Προσωπικό: # ΕΙ ΟΣ ΠΛΗΘΟΣ 1 ιαχειριστής έργου 1 2 Σχεδιαστής Αναλυτής 1 3 Προσωπικό υποστήριξης 2 Συνεντευκτής, Γραµµατέας) Ο διαχειριστής του έργου θα επιβλέψει την οµαλή εκτέλεση των εργασιών του συγκεκριµένου σταδίου. Ο σχεδιαστής-αναλυτής θα σχεδιάσει τις συνεντεύξεις και τα ερωτηµατολόγια που θα χρησιµοποιηθούν κατά τη συλλογή των απαιτήσεων. Επίσης θα αναλύσει τα δεδοµένα που θα προκύψουν από τη συλλογή απαιτήσεων για τον καθορισµό των τελικών προδιαγραφών της εφαρµογής. Το προσωπικό υποστήριξης θα αποτελείται από ένα συνεντευκτή ο οποίος θα διεξάγει µια σειρά συνεντεύξεων από πιθανούς χρήστες και από ένα γραµµατέα ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για την αποστολή και τη συλλογή των ερωτηµατολογίων που θα χρησιµοποιηθούν. Παραδοτέα: #1. Εντυπο ανάλυσης απαιτήσεων. Φάση #2 - Τίτλος: Σχεδίαση. - Στόχοι: Κατά τη φάση αυτή θα γίνει ο καθορισµός και η δόµηση των 57
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí περιεχοµένων της εφαρµογής. - Μέθοδος: Στη διάρκεια της φάσης αυτής θα γίνει ο σχεδιασµός των λειτουργιών που θα υποστηρίζονται από την εφαρµογή και της διεπαφής της µε το χρήστη. Η σχεδίαση θα γίνει µε βάση τις προδιαγραφές που περιέχονται στο έντυπο ανάλυσης απαιτήσεων (λειτουργική σχεδίαση). Επίσης κατά τη συγκεκριµένη φάση θα καθοριστεί η αρχιτεκτονική της εφαρµογής (τεχνική σχεδίαση). - Στάδια: #1. Λειτουργική σχεδίαση. #2. Τεχνική σχεδίαση. - Προσωπικό: # ΕΙ ΟΣ ΠΛΗΘΟΣ 1 ιαχειριστής έργου 1 2 Σχεδιαστής Αναλυτής 1 3 ηµιουργοί στοιχείων 2 πολυµέσων (Γραφίστες) 4 Προσωπικό υποστήριξης 1 (Γραµµατέας) Ο διαχειριστής του έργου θα επιβλέψει την οµαλή εκτέλεση των εργασιών της συγκεκριµένης φάσης. Ο σχεδιαστής-αναλυτής θα διευθύνει τη λειτουργική και τη τεχνική σχεδίαση της εφαρµογής. Οι δηµιουργοί στοιχείων πολυµέσων στη συγκεκριµένη περίπτωση θα είναι δύο γραφίστες, οι οποίοι θα βοηθήσουν το σχεδιαστήαναλυτή στη σχεδίαση της διεπαφής µε το χρήστη. Το προσωπικό υποστήριξης θα παρέχει γραµµατειακή υποστήριξη κατά την εκτέλεση της συγκεκριµένης φάσης. Παραδοτέα: #1. Εντυπο λειτουργικής σχεδίασης. #2. Εντυπο τεχνικής σχεδίασης. Φάση #3 - Τίτλος: Υλοποίηση. - Στόχοι: Η υλοποίηση των λειτουργιών και της διεπαφής της εφαρ- µογής µε το χρήστη. - Μέθοδος: Η φάση της υλοποίησης αποτελείται από µια ακολουθία τεσσάρων σταδίων. Το πρώτο στάδιο περιλαµβάνει τη δηµιουργία µιας πιλοτικής εφαρµογής µε τη χρήση µικρού αριθµού αντιπροσωπευτικών δεδοµένων. Το προϊόν αυτού του σταδίου είναι η πρώτη έκδοση της 58
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí εφαρµογής (έκδοση άλφα). Το δεύτερο στάδιο περιλαµβάνει αφενός την ολοκλήρωση της εφαρ- µογής και αφετέρου τη συλλογή όλων των απαραίτητων στοιχείων πολυµέσων (εικόνες, βίντεο και ήχους). Για κάθε περίπτωση χρησιµοποίησης στοιχείων πολυµέσων, όπως αυτή περιγράφεται στο έντυπο λειτουργικής σχεδίασης της εφαρµογής, θα εξεταστεί: 1. η δυνατότητα αγοράς και χρήσης έτοιµου υλικού 2. η δυνατότητα παραγωγής πρωτότυπου υλικού (νέων εικόνων, ήχων, βίντεο) για τις ανάγκες της εφαρµογής. Το προϊόν αυτού του σταδίου είναι η δεύτερη έκδοση της εφαρµογής (έκδοση βήτα). Το τρίτο στάδιο περιλαµβάνει την τελική επιµέλεια όλων των στοιχείων πολυµέσων -εικόνων, βίντεο και ήχων- και µια σειρά δοκιµών και διορθώσεων πιθανών προγραµµατιστικών λαθών της εφαρµογής. Το προϊόν αυτού του σταδίου είναι η τρίτη έκδοση της εφαρµογής (έκδοση γάµµα). Το τέταρτο στάδιο περιλαµβάνει µια σειρά ενεργειών µε στόχο την εύρεση, αποµόνωση και διόρθωση πιθανών λαθών στην έκδοση γάµµα της εφαρµογής πολυµέσων. Το προϊόν αυτού του σταδίου είναι η τελική έκδοση της εφαρµογής (χρυσή έκδοση). - Στάδια: #1. ηµιουργία έκδοσης άλφα. #2. ηµιουργία έκδοσης βήτα. #3. ηµιουργία έκδοσης γάµµα. #4. ηµιουργία χρυσής έκδοσης. - Προσωπικό: # ΕΙ ΟΣ ΠΛΗΘΟΣ 1 ιαχειριστής έργου 1 2 Σχεδιαστής Αναλυτής 1 3 ηµιουργοί στοιχείων πολυµέσων 5 (2 Φωτογράφοι,1 Ηχολήπτης,1 Βιντεολήπτης, 1 Μουσικός) 4 Ειδικοί στην ψηφιακή επεξεργασία 2 στοιχείων πολυµέσων (1 Τεχνικός ήχου, 1 Τεχνικός εικόνας) 5 Προγραµµατιστές πολυµέσων 2 6 Προσωπικό υποστήριξης 2 (1 Νοµικός σύµβουλος, 1 Γραµµατέας) Ο διαχειριστής του έργου θα επιβλέψει την οµαλή εκτέλεση των εργασιών της συγκεκριµένης φάσης. 59
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí Οι δηµιουργοί στοιχείων πολυµέσων θα ασχοληθούν µε τη συλλογή και την παραγωγή των στοιχείων πολυµέσων που θα ενσωµατωθούν στην εφαρµογή. Οι ειδικοί στην ψηφιακή επεξεργασία στοιχείων πολυµέσων θα ασχοληθούν µε την επεξεργασία των στοιχείων πολυµέσων που θα συγκεντρωθούν για την ενσωµάτωσή τους στην εφαρµογή. Οι προγραµµατιστές πολυµέσων θα χρησιµοποιηθούν για την κωδικοποίηση της εφαρµογής. Ο σχεδιαστής-αναλυτής θα ασχοληθεί µε την καθοδήγηση και τον έλεγχο των προγραµµατιστών, των δηµιουργών στοιχείων πολυµέσων και των ειδικών στην ψηφιακή επεξεργασία στοιχείων πολυµέσων µε βάση τα έγγραφα τεχνικής και λειτουργικής σχεδίασης της εφαρµογής. Ο νοµικός σύµβουλος που θα ενσωµατωθεί στο προσωπικό υποστήριξης θα χρησιµοποιηθεί για την παροχή νοµικών συµβουλών σχετικά µε την απόκτηση των πνευµατικών δικαιωµάτων που συνοδεύουν κάθε στοιχείο πολυµέσων. Στην ίδια κατηγορία προσωπικού θα ενσωµατωθεί επίσης ένας γραµµατέας που θα καλύψει τις ανάγκες γραµµατειακής υποστήριξης κατά την ανάπτυξη της εφαρµογής. Παραδοτέα: #1. Εκδοση άλφα. #2. Εκδοση βήτα. #3. Εκδοση γάµµα. #4. Χρυσή έκδοση. Φάση #4 - Τίτλος: Ολοκλήρωση και ιανοµή. - Στόχοι: Η προστασία της εφαρµογής, η δηµιουργία συσκευασίας, η µαζική αναπαραγωγή, η τιµολόγηση, η διανοµή και η προώθηση του τουριστικού οδηγού στην αγορά. - Μέθοδος: Η συγκεκριµένη φάση θα αποτελείται από δύο στάδια: το στάδιο της ολοκλήρωσης και το στάδιο της διανοµής. Στο στάδιο της ολοκλήρωσης θα εφαρµοστούν αποτελεσµατικές µέθοδοι προστασίας της εφαρµογής. Επιπλέον κατά το στάδιο αυτό θα γίνει η προετοιµασία της συσκευασίας η οποία και θα ακολουθηθεί από τη µαζική αναπαραγωγή του προϊόντος και του συνοδευτικού υλικού. Κατά το στάδιο της διανοµής θα εφαρµοστούν στρατηγικές προβολής, τιµολόγησης και προώθησης του προϊόντος στην αγορά. - Στάδια: #1. Ολοκλήρωση. #2. ιανοµή. - Προσωπικό: Η συγκεκριµένη φάση θα ανατεθεί σε εταιρεία συµβού- 60
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí λων προώθησης προϊόντων ως υπεργολαβία. - Παραδοτέα: #1. Πλάνο εµπορικής προώθησης και διαφήµισης της εφαρµογής. #2. Πρότυπο δείγµα συσκευασίας του προϊόντος και παραγωγή περίπου 4000 τεµαχίων. Το ακριβές ύψος παραγωγής θα καθοριστεί στην τελική φάση εκτέλεσης του έργου. 2.3.2 ñïíïðñïãñáììáôéóìüò Ôï ðëüíï åñãáóßáò ðñïäéáãñüöåé ìå óáöþíåéá ôï ñüíï ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôçí õëïðïßçóç ôïõ ôåëéêïý ðñïúüíôïò, üðùò êáé êüèå óôáäßïõ ðïõ óõíèýôåé ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò. Ãéá ôï ñïíïðñïãñáììáôéóìü ôïõ Ýñãïõ óõíþèùò ñçóéìïðïéïýíôáé: 1. Ôá äéáãñüììáôá PERT. 2. Ôá äéáãñüììáôá Gantt. 3. Ôá ïñüóçìá áíüðôõîçò. Ôá äéáãñüììáôá PERT êáé Gantt ðñïóöýñïõí ìéá ãñáöéêþ ìýèïäï ðáñïõóßáóçò ôïõ ôñüðïõ áíüðôõîçò ìéáò åöáñìïãþò óôï ñüíï. ÅðéðëÝïí áðïôåëïýí Ýíáí áñêåôü ñþóéìï ôñüðï ôåêìçñßùóçò ôçò ðïëõðëïêüôçôáò êáé ôùí ñïíéêþí êáé ïéêïíïìéêþí áðáéôþóåùí, ðïõ Ý ïõí ðñïäéáãñáöåß ãéá ôçí õëïðïßçóç ôïõ ôåëéêïý ðñïúüíôïò. Ôá ïñüóçìá áíüðôõîçò ìå ôç óåéñü ôïõò áðïôåëïýí ôïí êýñéï ôñüðï ðáñáêïëïýèçóçò ôçò ðñïüäïõ ðïõ óõíôåëåßôáé êáôü ôçí õëïðïßçóç åíüò Ýñãïõ. ÄéáãñÜììáôá PERT Ôá äéáãñüììáôá PERT ðåñéãñüöïõí: ôç äéüñêåéá êüèå óôáäßïõ ôéò ñïíéêýò áëëçëåîáñôþóåéò ìåôáîý ôùí óôáäßùí. PERT: Program Evaluation and Review Technique. Äõï êýñéá áñáêôçñéóôéêü ôçò äéáäéêáóßáò áíüðôõîçò ðïõ õðïëïãßæïíôáé ìå âüóç ôï äéüãñáììá PERT åßíáé: Ôï êñßóéìï ìïíïðüôé. Ôï ìïíïðüôé áõôü ðåñéý åé üëá ôá óôüäéá ðïõ èá ðñýðåé ïðùóäþðïôå íá åêôåëåóôïýí ìýóá óå ïñéóìýíåò ðñïèåóìßåò, þóôå ç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò íá ïëïêëçñùèåß óôïí åëü éóôï êáèïñéóìýíï ñüíï ïëïêëþñùóþò ôçò. Ôá áêñáßá ñïíéêü ðåñéèþñéá, óôá ïðïßá ðñýðåé íá áñ ßóåé êáé íá ïëïêëçñùèåß ç åêôýëåóç êüèå óôáäßïõ. íá äéüãñáììá PERT Ý åé ôç ìïñöþ åíüò êáôåõèõíüìåíïõ ãñüöïõ, êüèå êüìâïò ôïõ ïðïßïõ óõíþèùò ðåñéý åé ôï üíïìá ôïõ óôáäßïõ ðïõ áíáðáñéóôü ôç äéüñêåéü ôïõ êáé ôéò çìåñïìçíßåò Ýíáñîçò êáé ëþîçò ôïõ. Ôï äéüãñáììá ðåñéý åé êáé ìéá óåéñü áðü âýëç ðïõ óõíäýïõí ïñéóìýíïõò áðü ôïõò êüìâïõò. Ç 61
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí ýðáñîç åíüò âýëïõò ðïõ óõíäýåé äýï êüìâïõò ð.. ôïõò êüìâïõò Á êáé Â, üðïõ ï Á âñßóêåôáé óôçí ïõñü ôïõ âýëïõò êáé ï  óôçí áé ìþ ôïõ ðåñéãñüöåé ôç ñïíéêþ áëëçëåîüñôçóç, ðïõ õðüñ åé êáôü ôçí åêôýëåóç ôùí óôáäßùí, óôá ïðïßá áíôéóôïé ïýí ïé äýï êüìâïé. A1 A B A2 B A3 Ðéï óõãêåêñéìýíá, ç åñìçíåßá åíüò ôýôïéïõ âýëïõò åßíáé üôé ç åêôýëåóç ôïõ óôáäßïõ ôïõ êüìâïõ ðïõ âñßóêåôáé óôçí áé ìþ ôïõ ìðïñåß íá áñ ßóåé ìüíï üôáí ïëïêëçñùèåß ç öüóç ðïõ ðåñéãñüöåôáé áðü ôïí êüìâï ðïõ âñßóêåôáé óôçí ïõñü ôïõ. Óôï ðáñüäåéãìü ìáò ç åêôýëåóç ôïõ óôáäßïõ ðïõ áíôéóôïé åß óôïí êüìâï  åßíáé åöéêôþ ìüíï ìåôü ôçí ïëïêëþñùóç ôïõ óôáäßïõ ðïõ áíôéóôïé åß óôïí êüìâï Á. Áí Ýíáò êüìâïò âñßóêåôáé óôçí áé ìþ ðåñéóóïôýñùí ôïõ åíüò âåëþí, ôüôå ç Ýíáñîç ôçò åêôýëåóçò ôïõ óôáäßïõ ðïõ áíôéóôïé åß óå áõôüí åßíáé åöéêôþ ìüíï ìåôü ôçí ïëïêëþñùóç üëùí ôùí óôáäßùí, ðïõ áíôéóôïé ïýí óôïõò êüìâïõò ðïõ âñßóêïíôáé óôéò ïõñýò ôùí âåëþí áõôþí. ÐáñÜäåéãìá Εστω ότι η διαδικασία ανάπτυξης µιας εφαρµογής πολυµέσων αποτελείται από πέντε στάδια και η ηµεροµηνία έναρξης του έργου είναι η 1/3/2000. Ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση καθενός από αυτά είναι: 1. Τρεις µήνες για τη Φάση #1. 2. Εξι µήνες για τη Φάση #2. 3. Πέντε µήνες για τη Φάση #3. 4. Επτά µήνες για τη Φάση #4. 5. Τέσσερις µήνες για τη Φάση #5. Εστω επίσης ότι η Φάση #3 προϋποθέτει την ολοκλήρωση των Φάσεων #1 και #2, ενώ η Φάση #5 δεν µπορεί να αρχίσει πριν ολοκληρωθούν οι Φάσεις #3 και #4. 62
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí Ó Þìá 2.1: ÐáñÜäåéãìá äéáãñüììáôïò PERT áðü ôï Microsoft Project. Το διάγραµµα PERT για το συγκεκριµένο παράδειγµα απεικονίζεται στο Σχήµα 2.1. Για την απεικόνιση κάθε σταδίου στο σχήµα χρησιµοποιείται ένα πλαίσιο το οποίο περιέχει: 1. το όνοµα του σταδίου 2. τον αύξοντα αριθµό του σταδίου στο έργο 3. την απόλυτη διάρκεια του σταδίου σε µέρες (π.χ. 66 ηµέρες για τη Φάση #1) 4. την ηµεροµηνία έναρξης του κάθε σταδίου (π.χ. Τετάρτη 1/3/00 για τη Φάση #1) 5. την ηµεροµηνία λήξης του κάθε σταδίου (π.χ. Τετάρτη 31/5/00 για τη Φάση #1). Με κόκκινη γραφή απεικονίζονται τα στάδια που ανήκουν στο κρίσιµο µονοπάτι για τη συγκεκριµένη εφαρµογή. Επίσης, η πρώτη φάση της εφαρµογής απεικονίζεται σε µαύρο φόντο. Σύµφωνα µε τους περιορισµούς που έχουν δοθεί, η φάση #3 µπορεί να αρχίσει το νωρίτερο έξι µήνες µετά την έναρξη του έργου, αφού η εκτέλεση των εργασιών των φάσεων #1 και #2 διαρκεί έξι µήνες. Επιπλέον η φάση #5 µπορεί να αρχίσει το νωρίτερο ένδεκα µήνες µετά την έναρξη του έργου. Εποµένως η ελάχιστη διάρκεια του έργου είναι δεκαπέντε µήνες. Για να επιτευχθεί η ελάχιστη διάρκεια της διαδικασίας ανάπτυξης, ορισµένες από τις φάσεις είναι απαραίτητο να ξεκινήσουν και να τελειώσουν στην ώρα τους. Στο παράδειγµα µας οι φάσεις #2, #3 και #5 ανήκουν σε αυτήν την περίπτωση. Οι φάσεις αυτές ανήκουν στο κρίσιµο µονοπάτι του έργου, καθώς πρέπει να ξεκινήσουν σε συγκεκριµένη χρονική στιγµή χωρίς περιθώρια παρέκλισης, ώστε να τηρηθούν οι προθεσµίες εκτέλεσης του έργου. Για τις υπόλοιπες φάσεις δεν ισχύει ο ίδιος περιορισµός. Για παράδειγµα, η φάση #1 µπορεί να αρχίσει το νωρίτερο κατά τον πρώτο µήνα εκτέλεσης του έργου και το αργότερο 63
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí κατά τον τέταρτο µήνα, χωρίς η εκτέλεση του έργου να υπερβεί την ελάχιστη διάρκειά της, εποµένως η φάση #1 δεν ανήκει στο κρίσιµο µονοπάτι. Ôá äéáãñüììáôá Gantt ïöåßëïõí ôï üíïìá ôïõò óôïí Harvey Gantt, Ýíáí ðñùôïðüñï ôçò Åðé åéñçóéáêþò ñåõíáò. ÄéáãñÜììáôá Gantt Ôá äéáãñüììáôá Gantt ðåñéãñüöïõí: ôéò öüóåéò êáé ôá óôüäéá ìéáò åöáñìïãþò ôéò ñïíéêýò åðéêáëýøåéò ìåôáîý ôùí öüóåùí. Óå Ýíá ôýôïéï äéüãñáììá ï ïñéæüíôéïò Üîïíáò áíôéóôïé åß óôï ñüíï õëïðïßçóçò ôçò åöáñìïãþò. Ï êüèåôïò Üîïíáò ðåñéãñüöåé êüèå öüóç êáé óôüäéï. Ôï äéüãñáììá Gantt ìáò ðñïóöýñåé Ýíá ãñáöéêü ôñüðï ðåñéãñáöþò üëùí ôùí åñãáóéþí ðïõ åêôåëïýíôáé óå êüèå ñïíéêþ óôéãìþ êáôü ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò, üðùò êáé ôï ñüíï Ýíáñîçò êáé ôåñìáôéóìïý êüèå ôýôïéáò åñãáóßáò. Ôï äéüãñáììá Gantt ãéá ôï ðáñüäåéãìá ôïõ Ýñãïõ ôçò ðñïçãïýìåíçò ðáñáãñüöïõ áðåéêïíßæåôáé óôï Ó Þìá 2.2. Ôá âýëç óôï óõãêåêñéìýíï äéüãñáììá ðåñéãñüöïõí ôéò ñïíéêýò áëëçëåîáñôþóåéò ìåôáîý ôùí öüóåùí áíüðôõîçò. Ó Þìá 2.2: ÐáñÜäåéãìá äéáãñüììáôïò Gantt áðü ôï Microsoft Project ÐáñÜäåéãìá: ñïíïðñïãñáììáôéóìüò áíüðôõîçò Ας υποθέσουµε ότι η ανάπτυξη της εφαρµογής του τουριστικού οδηγού για την Ελλάδα αρχίζει την 3/4/2000 και επίσης ότι το έργο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο µέχρι την 3/4/2001. Κατά τη διαµόρφωση του πλάνου εργασίας για το έργο προκύπτουν τα διαγράµµατα Gantt και PERT που απεικονίζονται στα σχήµατα 2.3 και 2.4 αντίστοιχα. Η ερµηνεία των διαγραµµάτων είναι παρόµοια µε αυτήν του προηγουµένου παραδείγµατος. 64
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí Ó Þìá 2.3: ÄéÜãñáììá Gantt ãéá ôï Ýñãï áíüðôõîçò ôïõ ôïõñéóôéêïý ïäçãïý áðü ôï Microsoft Project. Ìå Ýíôïíç ãñáöþ áðåéêïíßæïíôáé ïé öüóåéò áíüðôõîçò ôçò åöáñìïãþò. Ìå êáíïíéêþ ãñáöþ áðåéêïíßæïíôáé ôá óôüäéá ðïõ óõíèýôïõí êüèå öüóç Ó Þìá 2.4: ÄéÜãñáììá PERT áðü ôï Microsoft Project ãéá ôï Ýñãï áíüðôõîçò ôïõ ôïõñéóôéêïý ïäçãïý Σύµφωνα µε το διάγραµµα Gantt (σχήµα 2.3), η διάρκεια των φάσεων του έργου είναι: 1. Ανάλυση: ύο µήνες. 2. Σχεδίαση: Τρεις µήνες. 3. Υλοποίηση: Εξη µήνες. 4. Ολοκλήρωση και ιανοµή: Εξήµιση µήνες. Από τις αλληλεξαρτήσεις µεταξύ των φάσεων και σταδίων ανάπτυξης που αποτυπώνονται στο διάγραµµα PERT (σχήµα 2.4) προκύπτει ότι: 1. Η έναρξη της φάσης της σχεδίασης προϋποθέτει την ολοκλήρωση της φάσης της ανάλυσης. 65
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí 2. Η έναρξη της φάσης της υλοποίησης προϋποθέτει την ολοκλήρωση του σταδίου της τεχνικής σχεδίασης. 3. Η έναρξη του σταδίου διανοµής προϋποθέτει τον τερµατισµό του σταδίου λειτουργικής σχεδίασης της εφαρµογής. Η συγκεκριµένη αλληλεξάρτηση υφίσταται, διότι οι στρατηγικές προβολής που θα εφαρµοστούν κατά τη διανοµή της εφαρµογής θα προβάλλουν τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της, που καθορίζονται κατά το στάδιο της λειτουργικής σχεδίασης. Ïñüóçìá áíüðôõîçò Ôá ïñüóçìá áíüðôõîçò (milestones) êáèïñßæïõí ñïíéêü óçìåßá êáôü ôçí åêôýëåóç åíüò Ýñãïõ, óôá ïðïßá ðåñáôþíïíôáé ïñéóìýíåò êñßóéìåò åñãáóßåò êáé ðáñüãåôáé Ýíá åíäéüìåóï ðñïúüí, ôï ïðïßï ìðïñåß íá áîéïëïãçèåß áðü ôçí ïìüäá áíüðôõîçò. Ï êáèïñéóìüò ïñüóçìùí áíüðôõîçò åßíáé áñêåôü ñþóéìïò, áöïý ðñïóöýñåé Ýíáí áíôéêåéìåíéêü ôñüðï ðáñáêïëïýèçóçò ôçò ðñïüäïõ ðïõ óõíôåëåßôáé óôï Ýñãï. ÅðéðëÝïí, ôá ïñüóçìá ðáñý ïõí óôçí ïìüäá áíüðôõîçò ìéá óåéñü åíäéüìåóùí óôü ùí ðïõ ðñýðåé íá ïëïêëçñùèïýí. Ïé óôü ïé áõôïß âïçèïýí ôçí ïìüäá íá áíôéìåôùðßóåé ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò ùò ìéá óåéñü áðü åíäéüìåóá âþìáôá ìå óõãêåêñéìýíç ñïíéêþ äéüñêåéá. Ãéá ôç óùóôþ åêìåôüëëåõóç ôùí ïñüóçìùí áíüðôõîçò áõôü èá ðñýðåé íá åßíáé ïñéóìýíá ìå óáöþíåéá. Ç éêáíïðïßçóç ôçò óõãêåêñéìýíçò áðáßôçóçò åðéôñýðåé óôïõò õðåýèõíïõò äéá åßñéóçò ôïõ Ýñãïõ íá áíôéëçöèïýí êáëýôåñá ôç äïìþ ôçò äéáäéêáóßáò áíüðôõîçò Ýôóé, þóôå íá äéåõêïëõíèïýí óôçí ðáñáêïëïýèçóþ ôçò. Óå áõôþí ôçí ðåñßðôùóç êáé ç ïìüäá õëïðïßçóçò ôïõ Ýñãïõ åßíáé óå èýóç íá åðéêåíôñùèåß ðéï áðïôåëåóìáôéêü óôçí éêáíïðïßçóç ôùí óõãêåêñéìýíùí áíáãêþí ãéá ôçí åðßôåõîç ôïõ êüèå ïñüóçìïõ. ÐáñÜäåéãìá: Êáèïñéóìüò ïñüóçìùí áíüðôõîçò Στην περίπτωση του τουριστικού οδηγού για την Ελλάδα ως ορόσηµο ανάπτυξης ορίζουµε την ολοκλήρωση του σταδίου σχεδίασης µε την υποβολή των εντύπων λειτουργικής και τεχνικής σχεδίασης. Η έγκαιρη δηµιουργία των συγκεκριµένων εντύπων έχει πολύ µεγάλη σηµασία για τη διαδικασία ανάπτυξης, καθώς η φάση της υλοποίησης χρησιµοποιεί τα παραδοτέα της φάσης της σχεδίασης. 2.3.3 Ðüñïé Ïé ðüñïé ðïõ áðáéôïýíôáé ãéá ôçí áíüðôõîç ìéáò åöáñìïãþò ðåñéëáìâüíïõí äáðüíåò ó åôéêü ìå: ôï ðñïóùðéêü ðïõ èá áðáó ïëçèåß ôïí åîïðëéóìü ðïõ èá ñçóéìïðïéçèåß ôá áíáëþóéìá ðïõ èá áðáéôçèïýí 66
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí ôá óôïé åßá ðïëõìýóùí ðïõ èá áãïñáóôïýí - ð.. öùôïãñáößåò, âßíôåï, ìïõóéêü êïììüôéá êëð. - ìáæß ìå ôçí åîáóöüëéóç ôùí ðíåõìáôéêþí äéêáéùìüôùí ðïõ óõíåðüãåôáé ç ñþóç ôïõò. Ôï ïéêïíïìéêü êüóôïò ðïõ óõíåðüãåôáé ç áðüêôçóç êáé ñþóç ôùí ðüñùí áõôþí êáèïñßæåé ôï êüóôïò áíüðôõîçò ôçò åöáñìïãþò. Óôïí õðïëïãéóìü ôïõ êüóôïõò áõôïý óõìðåñéëáìâüíïíôáé êáé ôá Ýîïäá äéáöüñùí õðçñåóéþí ðïõ áðáéôïýíôáé ãéá ôçí õëïðïßçóç ôïõ Ýñãïõ üðùò: ôá Ýîïäá ìåôáêßíçóçò êáé äéáìïíþò ôçò ïìüäáò åñãáóßáò ôá Ýîïäá ôùí äéáöüñùí õðåñãïëáâéþí ðïõ èá áíáôåèïýí ãéá ôçí õëïðïßçóç ïñéóìýíùí åðéìýñïõò ôìçìüôùí ôçò åöáñìïãþò ôá ãåíéêü Ýîïäá óôýãáóçò êáé ðáñï Þò õðçñåóéþí êïéíþò ùöåëåßáò, ð.. öùò, íåñü, ôçëýöùíï êëð. Ï êáèïñéóìüò ôùí ðüñùí êáé ï ó åäéáóìüò ôçò ñþóçò ôïõò áðáéôåß ðñïóåêôéêþ áíüëõóç ôùí åñãáóéþí, óôéò ïðïßåò èá ñçóéìïðïéçèïýí, ôïõ ñüíïõ óôïí ïðïßï èá ðñýðåé íá åßíáé äéáèýóéìïé êáé ôïõ ôñüðïõ áðüêôçóþò ôïõò. Ôï óçìåßï åêêßíçóçò ãéá ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò áíüëõóçò áõôþò åßíáé ç ðåñéãñáöþ ôùí óôáäßùí ðïõ èá åêôåëåóôïýí óôá ðëáßóéá ôïõ Ýñãïõ. Ôï áðïôýëåóìá ôçò äéáäéêáóßáò êáèïñéóìïý ôùí ðüñùí åßíáé ç äçìéïõñãßá ôïõ ðñïûðïëïãéóìïý ôïõ Ýñãïõ. Ï ðñïûðïëïãéóìüò êáèïñßæåé: ôá ñçìáôéêü ðïóü ðïõ èá áðáéôçèïýí ãéá ôçí åêôýëåóç ôùí öüóåùí ôïõ Ýñãïõ ôï ñïíïäéüãñáììá ìå ôï ïðïßï èá åêôáìéåõôïýí ôá ñþìáôá ðïõ èá áðáéôçèïýí ãéá ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò ôïí ôñüðï áðïññüöçóþò ôïõò áðü ôçí ïìüäá åñãáóßáò. Ãéá ôçí ðáñáãùãþ ôïõ ðñïûðïëïãéóìïý ñçóéìïðïéïýíôáé: 1. ç ðåñéãñáöþ ôùí óôáäßùí óôá ïðïßá áíáëýåôáé ôï Ýñãï 2. ôï äéüãñáììá Gantt ãéá ôç äéáäéêáóßá áíüðôõîçò. Ðñïóùðéêü Ïé áíüãêåò ôïõ Ýñãïõ óå ðñïóùðéêü ðåñéãñüöïíôáé ìå âüóç: ôçí åéäéêüôçôá ôùí áôüìùí ðïõ èá ðñïóëçöèïýí ôç ñïíéêþ äéüñêåéá áðáó üëçóçò ôùí áôüìùí êüèå åéäéêüôçôáò óôï Ýñãï. Ç ñïíéêþ äéüñêåéá áðáó üëçóçò êüèå ìýëïõò ôïõ ðñïóùðéêïý ìåôñéýôáé óõíþèùò óå áíèñùðïìþíåò. ÊÜèå áíèñùðïìþíáò áíôéóôïé åß óôï ðïóü åñãáóßáò ðïõ åêôéìüôáé åìðåéñéêü üôé ìðïñåß íá åêôåëåóôåß áðü ôï ìýóï Üôïìï ìéáò åéäéêüôçôáò óå Ýíá ìþíá óõíå ïýò êáé áðïêëåéóôéêþò áðáó üëçóçò. Ïé åéäéêüôçôåò ðïõ åßíáé áðáñáßôçôåò ãéá ôç áíüðôõîç ôçò åöáñìïãþò êáé 67
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí ï ñüíïò, ðïõ èá áðáó ïëçèïýí, êáèïñßæïíôáé áðü ôéò áíüãêåò êüèå óôáäßïõ ôïõ Ýñãïõ. Óôç óõíý åéá ïé åðéìýñïõò áðáéôþóåéò áèñïßæïíôáé, þóôå íá ðñïêýøïõí ïé óõíïëéêýò áíüãêåò ôïõ Ýñãïõ. ÓõíÞèùò ôï Üèñïéóìá ðïõ ðñïêýðôåé áðïôåëåß ìéá ðñþôç åêôßìçóç ôùí áíáãêþí. Óôçí áñ éêþ áõôþ åêôßìçóç èá ðñýðåé êáôüðéí íá åíóùìáôùèïýí ðñïâëýøåéò ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç äéáöüñùí åêôüêôùí áíáãêþí ðïõ åíäý åôáé íá ðáñïõóéáóôïýí êáôü ôç äéüñêåéá åêôýëåóçò ôïõ Ýñãïõ. ÔÝôïéåò Ýêôáêôåò áíüãêåò ìðïñåß, ãéá ðáñüäåéãìá, íá åßíáé ç áíáãêáóôéêþ áðïõóßá ïñéóìýíùí óôåëå þí Þ áíüãêåò åðéìüñöùóçò äéáöüñùí êáôçãïñéþí ðñïóùðéêïý, þóôå íá êáôáóôåß äõíáôþ ç óõììåôï Þ ôïõò óôï Ýñãï. ÊáôÜ ôçí åêôßìçóç ôùí áíáãêþí óå ðñïóùðéêü ëáìâüíåôáé õðüøç êáé ç ðñïýëåõóç ôùí áôüìùí ðïõ èá áðáó ïëçèïýí. Åéäéêüôåñá, Üôïìá ðïõ áðáó ïëïýíôáé Þäç óôï öïñýá õëïðïßçóçò ôïõ Ýñãïõ ìðïñïýí ó åôéêü óýíôïìá êáé åýêïëá íá óõìðåñéëçöèïýí óå áõôü. Ôï ßäéï üìùò äåí éó ýåé ãéá íýï ðñïóùðéêü, ôï ïðïßï èá ðñïóëçöèåß áðïêëåéóôéêü ãéá ôéò áíüãêåò ôçò äéáäéêáóßáò áíüðôõîçò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôþ èá ðñýðåé íá äñïìïëïãçèïýí äéáäéêáóßåò áíáæþôçóçò êáé åðéëïãþò ðñïóùðéêïý, ïé ïðïßåò åíäý åôáé íá åßíáé áñêåôü ñïíïâüñåò. ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò åîüäùí ðñïóùðéêïý Ο πίνακας 2.1 περιγράφει τα συγκεντρωτικά έξοδα του προσωπικού που θα χρησιµοποιηθεί για την εκτέλεση του έργου. Για τον υπολογισµό κάθε γραµµής του πίνακα χρησιµοποιήθηκαν: 1. ο αριθµός των ατόµων κάθε ειδικότητας ανά φάση 2. το κόστος ανά ανθρωποµήνα για κάθε ειδικότητα 3. η διάρκεια σε µήνες κάθε φάσης. Για παράδειγµα, το κόστος για τους προγραµµατιστές πολυµέσων που θα απασχοληθούν στην εφαρµογή προέκυψε από το γεγονός ότι: Η εκτέλεση της φάσης #3 απαιτεί την απασχόληση δύο προγραµµατιστών πολυµέσων. εδοµένου ότι η συγκεκριµένη εργασία θα διαρκέσει επτά µήνες και το κόστος ανά ανθρωποµήνα για την ειδικότητα αυτή έχει προϋπολογιστεί στις 400.000 δραχµές, το συνολικό κόστος για τους προγραµµατιστές εφαρµογών πολυµέσων κατά τη διάρκεια της φάσης #3 θα είναι: 2 x 7 x 400.000 = 5.600.000 δραχµές Επειδή η συγκεκριµένη ειδικότητα θα χρησιµοποιηθεί µόνο κατά τη φάση #3, το συνολικό κόστος για τους προγραµµατιστές θα είναι και αυτό ίσο µε 5.600.000 δραχµές. 68
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí Ειδικότητα Ανθρωποµήνες Κόστος ανά Συνολικό κόστος (α) ανθρωποµήνα (γ) = (α) x (β) (β) ιαχειριστής έργου 12 600 7.200 Σχεδιαστής Αναλυτής 12 500 6.000 Προγραµµατιστής 14 400 5.600 εφαρµογών πολυµέσων ηµιουργοί στοιχείων 41 300 12.300 πολυµέσων Ειδικοί στην ψηφιακή 14 300 4.200 επεξεργασία στοιχείων πολυµέσων Προσωπικό υποστήριξης 21 250 5.250 Αθροισµα 114 40.550 Ðßíáêáò 2.1: ÓõãêåíôñùôéêÜ Ýîïäá ðñïóùðéêïý (óå éë. äñ.) Åîïðëéóìüò Ãéá êüèå åéäéêüôçôá ðñïóùðéêïý ðïõ èá áðáó ïëçèåß óôï Ýñãï, èá ðñýðåé íá ðñïâëåöèåß ï åîïðëéóìüò - ëïãéóìéêü êáé õëéêü - ðïõ èá ñçóéìïðïéçèåß. Áí ïñéóìýíá ìýëç ôïõ ðñïóùðéêïý ðñïýñ ïíôáé áðü ôï öïñýá õëïðïßçóçò, ôüôå ðéèáíüí íá ìðïñïýí íá ñçóéìïðïéþóïõí ôïí åîïðëéóìü ðïõ Ý ïõí Þäç ñåùèåß óôï öïñýá. Ãéá ôï êáéíïýñãéï ðñïóùðéêü èá ðñýðåé åßôå íá áãïñáóôïýí, Þ íá ìéóèùèïýí êáéíïýñãéá ìç áíþìáôá. ÅðéðëÝïí èá ðñýðåé íá ãßíåé áíüëõóç ôùí åéäéêþí áíáãêþí óå ëïãéóìéêü êáé õëéêü ðïõ ôõ üí õðüñ ïõí ãéá ôç óõãêåêñéìýíç åöáñìïãþ. 69
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò êüóôïõò åîïðëéóìïý Ο πίνακας 2.2 περιγράφει τον εξοπλισµό που είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη του τουριστικού οδηγού. Στον πίνακα αυτό περιλαµβάνονται τέσσερις προσωπικοί υπολογιστές, που θα αγοραστούν και θα χρησιµοποιηθούν από τους προγραµµατιστές πολυµέσων και τους γραφίστες. Επιπλέον, ο πίνακας 2.2 προβλέπει ότι για τις ανάγκες του έργου θα πρέπει να αγοραστεί ένα συγγραφικό εργαλείο για την ανάπτυξη εφαρ- µογών πολυµέσων. Στην τιµή αγοράς του εργαλείου θα πρέπει να προβλεφθεί και η παραχώρηση ενός ικανού αριθµού αδειών, που θα επιτρέψουν τη χρήση του εργαλείου από όλους τους προγραµµατιστές της εφαρµογής. Τέλος, ο πίνακας 2.2 προβλέπει ότι για τις ανάγκες του έργου θα εκµισθωθεί ο χώρος ενός στούντιο επεξεργασίας εικόνας και ήχου. Η χρήση του συγκεκριµένου στούντιο είναι απαραίτητη για την επεξεργασία και το µοντάζ των στοιχείων πολυµέσων που θα συλλεχθούν κατά την εκτέλεση της φάσης της υλοποίησης. Εξοπλισµός που θα αγορασθεί Τύπος Εξοπλισµού Ποσότητα Κόστος Μονάδος Συνολικό κόστος (α) (β) (γ) = (α) x (β) Προσωπικοί 4 1.000 4.000 υπολογιστές Συγγραφικό εργαλείο 1 800 800 ανάπτυξης εφαρµογών πολυµέσων Αδειες χρήσης 2 100 200 συγγραφικού εργαλείου Εξοπλισµός που θα εκµισθωθεί Τύπος Εξοπλισµού Μήνες Μηνιαίο Κόστος Συνολικό κόστος Εκµίσθωσης (β) (γ) = (α) x (β) (α) Στούντιο 5 600 3.000 επεξεργασίας εικόνας και ήχου Αθροισµα 8.000 Ðßíáêáò 2.2: îïäá åîïðëéóìïý (óå éë. äñ.). Áíáëþóéìá Óôá áíáëþóéìá ðåñéëáìâüíïíôáé üëåò ïé ðñïìþèåéåò óå õëéêü ãñáöåßïõ ( áñôéêü, öüêåëïé êëð.), õðïëïãéóôþí (äéóêýôåò, åðáíåããñüøéìïé ïðôéêïß äßóêïé, ìåëüíé åêôýðùóçò êëð.) êáé ãåíéêü üëá ôá õëéêü, ðïõ åßíáé áðáñáßôçôá ãéá ôç ëåéôïõñãßá ïðïéáóäþðïôå óõóêåõþò èá ñçóéìïðïéçèåß óôï Ýñãï (êåíýò âéíôåïêáóýôåò, öùôïãñáöéêü öéëì êëð.). 70
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí Ôá áíáëþóéìá õðïëïãßæïíôáé óõíþèùò ùò ðïóïóôü ðïõ ìðïñåß íá öôüóåé ìý ñé êáé ôï 15% ôùí óõíïëéêþí åîüäùí ôïõ Ýñãïõ, äåäïìýíïõ üôé åßíáé áäýíáôç ç áêñéâþò ðñüâëåøç ôïõ êüóôïõò ôïõò ðñéí áðü ôçí åêôýëåóç ôïõ Ýñãïõ. ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò êüóôïõò áíáëùóßìùí Στην περίπτωση του τουριστικού οδηγού τα έξοδα για αναλώσιµα προϋπολογίζονται περίπου στο 8% του συνολικού κόστους του έργου και ανέρχονται σε 7 εκατοµµύρια δραχµές. Äéêáéþìáôá ñþóçò óôïé åßùí ðïëõìýóùí Ç óõãêåêñéìýíç êáôçãïñßá áöïñü óôá Ýîïäá áðüêôçóçò êáé ñþóçò ïðïéùíäþðïôå óôïé åßùí ðïëõìýóùí èá ñçóéìïðïéçèïýí óôï Ýñãï. Óôçí êáôçãïñßá áõôþ õðüãïíôáé äéüöïñåò öùôïãñáößåò, âßíôåï, ìïõóéêü êïììüôéá Þ êåßìåíá, ôá ïðïßá èá ðñýðåé áöåíüò íá áãïñáóôïýí êáé áöåôýñïõ íá äéáóöáëéóôåß ç íüìéìç ñþóç ôïõò óôï ôåëéêü ðñïúüí ìå ôçí ðáñá þñçóç ôùí ðíåõìáôéêþí äéêáéùìüôùí ôïõò. Ç óõãêåêñéìýíç êáôçãïñßá åîüäùí ðáñïõóéüæåé áñêåôýò ïìïéüôçôåò ìå ôá áíáëþóéìá, êáèþò åßíáé áäýíáôïò ï êáèïñéóìüò ôïõ êüóôïõò ôïõò ìå áêñßâåéá ðñéí áðü ôçí åêôýëåóç ôïõ Ýñãïõ. Ãéá ôï ëüãï áõôü ôá óõãêåêñéìýíá Ýîïäá õðïëïãßæïíôáé áíüëïãá ìå ôïí ôýðï ôçò åöáñìïãþò ùò Ýíá ðïóïóôü ôïõ óõíïëéêïý êüóôïõò áíüðôõîçò. Ãéá ðáñüäåéãìá óå åêðáéäåõôéêýò åöáñìïãýò, üðùò ìéá åãêõêëïðáßäåéá, ôï ðïóïóôü áõôü áíáìýíåôáé íá åßíáé õøçëü, äåäïìýíçò ôçò áíüãêçò íá ñçóéìïðïéçèåß õëéêü áðü åðéóôçìïíéêýò ðçãýò ðëçñïöüñçóçò ìå êáôï õñùìýíá ðíåõìáôéêü äéêáéþìáôá. ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò åîüäùí áãïñüò êáé äéêáéùìüôùí ñþóçò óôïé åßùí ðïëõìýóùí Στην περίπτωση του τουριστικού οδηγού αρκετά από τα στοιχεία πολυ- µέσων που θα χρησιµοποιηθούν αναµένεται να παραχωρηθούν δωρεάν, αφού ένα από τα αποτελέσµατα της εφαρµογής θα είναι και η προώθηση του τουριστικού ενδιαφέροντος για αρκετές από τις περιοχές της χώρας µας. Για το συγκεκριµένο έργο το κόστος απόκτησης πνευµατικών δικαιωµάτων προϋπολογίζεται στο 4% περίπου του συνολικού κόστους του έργου και ανέρχεται σε 3,5 εκατοµµύρια δραχµές. îïäá ìåôáêßíçóçò êáé äéáìïíþò Óå áñêåôýò ðåñéðôþóåéò åßíáé áðáñáßôçôç ç ìåôáêßíçóç äéáöüñùí ìåëþí ôçò ïìüäáò áíüðôõîçò ãéá ôçí åîõðçñýôçóç áíáãêþí ôçò åêôýëåóçò ôïõ Ýñãïõ. Ãéá ðáñüäåéãìá, êáôü ôç äéáäéêáóßá ôçò óõëëïãþò óôïé åßùí ðïëõìýóùí ðéèáíüí íá áðáéôçèïýí ìåôáêéíþóåéò ôå íéêþí âßíôåï, Þ ïõ Þ óêçíïèåôþí ãéá ôçí êáôáãñáöþ ôïõ õëéêïý ðïõ èá åíóùìáôùèåß óôçí åöáñìïãþ. Óôçí ðåñßðôùóç áõôþ, óôïí ðñïûðïëïãéóìü ôïõ Ýñãïõ èá ðñýðåé íá ðñïâëåöèïýí êïíäýëéá ãéá ôçí êüëõøç ôùí áíáãêþí ôïõ ðñïóùðéêïý ðïõ èá ìåôáêéíçèåß. Óôá 71
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí óõãêåêñéìýíá êïíäýëéá óõìðåñéëáìâüíïíôáé: 1. ôá Ýîïäá ìåôáöïñüò (áåñïðïñéêü, óéäçñïäñïìéêü êëð. åéóéôþñéá) 2. ôá Ýîïäá äéáìïíþò (êüóôïò äéáíõêôåñåýóåùí óå îåíïäï åßá) 3. ôá Ýîïäá ðáñáóôüóåùò (êüóôïò ãåõìüôùí, ôïðéêþí ìåôáêéíþóåùí êëð.). ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò åîüäùí ìåôáêßíçóçò Στην περίπτωση του τουριστικού οδηγού η συγκεκριµένη κατηγορία εξόδων αφορά στο κόστος µετακίνησης και διαµονής του προσωπικού, το οποίο θα απασχοληθεί στη συλλογή των στοιχείων πολυµέσων που θα ενσωµατωθούν στην εφαρµογή. Προφανώς για τη συγκέντρωση των στοιχείων ενός τουριστικού οδηγού για την Ελλάδα θα απαιτηθούν αρκετές µετακινήσεις στο εσωτερικό της χώρας µας. Εποµένως το ποσοστό των εξόδων επί του συνολικού κόστους του έργου αναµένεται να είναι αρκετά υψηλό. Το συνολικό κόστος για τη συγκεκριµένη κατηγορία εξόδων προϋπολογίζεται στο 15% περίπου του συνολικού κόστους της εφαρµογής και θα ανέρχεται σε 13,5 εκατοµµύρια δραχµές (πίνακας 2.3). Οι µετακινήσεις στο εξωτερικό θα αφορούν σε επαφές µε οργανισµούς τουρισµού του εξωτερικού, οι οποίοι πιθανόν να ενδιαφέρονται για την προώθηση της εφαρµογής στη δική τους αγορά. Τύπος Μετακίνησης Κόστος Μετακινήσεις εσωτερικού 11.500 Μετακινήσεις εξωτερικού 2.000 Αθροισµα 13.500 Ðßíáêáò 2.3: ÊáôáíïìÞ åîüäùí ìåôáêéíþóåùí êáé äéáìïíþò (óå éë. äñ.) Õðåñãïëáâßåò Óå áñêåôü Ýñãá ìåóáßïõ Þ ìåãüëïõ ìåãýèïõò ç åêôýëåóç ïñéóìýíùí áðü ôá óôüäéá áíáôßèåôáé óå öïñåßò åêôüò ôïõ êýñéïõ öïñýá õëïðïßçóçò ìå ôç ìïñöþ õðåñãïëáâéþí. ÓõíÞèùò ìéá ôýôïéá ëýóç ðñïôéìüôáé ãéáôß: ï êýñéïò öïñýáò õëïðïßçóçò äå äéáèýôåé ôçí ôå íïãíùóßá êáé ôçí ïñãüíùóç ðïõ åßíáé áðáñáßôçôåò ãéá ôçí åêôýëåóç ôùí åñãáóéþí áõôþí ôï êüóôïò ìéáò ôýôïéáò õðåñãïëáâßáò åßíáé ìéêñüôåñï áðü ôï êüóôïò åêôýëåóþò ôçò áðü ôïí êýñéï öïñýá õëïðïßçóçò. Ðáñáäåßãìáôá õðåñãïëáâéþí áðïôåëïýí óõíþèùò ï ó åäéáóìüò ôçò äéáöçìéóôéêþò åêóôñáôåßáò ôïõ ðñïúüíôïò, ç åêôýðùóç ôùí CD-ROM êáé ç ðáñáãùãþ ôçò óõóêåõáóßáò ôïõ ðñïúüíôïò Þ ç ðáñáãùãþ ôïõ âßíôåï, ôçò ìïõóéêþò, üðùò êáé ôùí äéáöüñùí åéäéêþí åöý ðïõ èá ñçóéìïðïéçèïýí óôçí åöáñìïãþ. 72
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò êüóôïõò õðåñãïëáâéþí Στο παράδειγµά µας η φάση #4 που ασχολείται µε την ολοκλήρωση και διανοµή της εφαρµογής θα ανατεθεί σε µια εταιρεία συµβούλων παραγωγής και προώθησης προϊόντων. Σε µια τέτοια περίπτωση το ύψος της δαπάνης καθορίζεται από το κόστος ανάλογων έργων στο παρελθόν. Για την ανάθεση µιας τέτοιας υπεργολαβίας συνιστάται η συλλογή ανταγωνιστικών προσφορών από διαφορετικές εταιρείες και η επιλογή της πιο συµφέρουσας προσφοράς. Η υιοθέτηση µιας τέτοιας πρακτικής αναµένεται να συµπιέσει το κόστος της υπεργολαβίας. Το συνολικό κόστος της υπεργολαβίας προϋπολογίζεται στα 5 εκατοµµύρια δραχµές. ÃåíéêÜ Ýîïäá Óôçí êáôçãïñßá áõôþ õðïëïãßæïíôáé: ôá Ýîïäá åíïéêßáóçò, áãïñüò Þ ìåôáôñïðþò þñùí óôýãáóçò ãéá ôéò äñáóôçñéüôçôåò áíüðôõîçò ôïõ Ýñãïõ ôï êüóôïò ôùí õðçñåóéþí êïéíþò ùöåëåßáò -öùò, íåñü, ôçëýöùíï- ðïõ åîõðçñåôïýí ôïõò þñïõò áõôïýò. Ôá Ýîïäá áõôü õðïëïãßæïíôáé ùò ðïóïóôü ôïõ óõíïëéêïý êüóôïõò ôïõ Ýñãïõ. ÓõíÞèùò Ýíá ðïóïóôü ùò êáé 10% ôïõ óõíïëéêïý êüóôïõò áðïôåëåß ìéá ëïãéêþ ðñüâëåøç ãéá Ýñãá, ãéá ôá ïðïßá äå ñåéüæåôáé ç åíïéêßáóç Þ ç äéáìüñöùóç íýùí þñùí ãéá ôçí åêôýëåóþ ôïõò. ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò ãåíéêþí åîüäùí Αν υποθέσουµε ότι δε χρειάζεται η ενοικίαση ή η διαµόρφωση καινούργιων χώρων για την εκτέλεση του τουριστικού οδηγού, τότε τα γενικά έξοδα για την εφαρµογή µας προϋπολογίζονται να ανέλθουν σε 8 εκατοµ- µύρια δραχµές (περίπου 9,5% του συνολικού κόστους ανάπτυξης). Óõãêåíôñùôéêüò ðßíáêáò ¼ëá ôá åðéìýñïõò Ýîïäá êáôáãñüöïíôáé êáé áèñïßæïíôáé óå Ýíá óõãêåíôñùôéêü ðßíáêá, ï ïðïßïò ðåñéý åé ôï óõíïëéêü êüóôïò ôçò åêôýëåóçò ôïõ Ýñãïõ. ÐáñÜäåéãìá: Õðïëïãéóìüò óõíïëéêïý êüóôïõò áíüðôõîçò Ο πίνακας 2.4 περιγράφει το συνολικό κόστος της εφαρµογής. Το συγκεκριµένο κονδύλι προϋπολογίζεται να ανέλθει στα 85,5 εκατοµµύρια δραχµές περίπου. Κατηγορία απάνης Μερικό Αθροισµα Προσωπικό40.550 Εξοπλισµός 8.000 Αναλώσιµα 7.000 73
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí Πνευµατικά δικαιώµατα 3.500 Μετακινήσεις 13.500 Υπεργολαβίες 5.000 Γενικά έξοδα 8.000 Αθροισµα 85.550 Ðßíáêáò 2.4: Óõíïëéêü êüóôïò ôïõ Ýñãïõ (óå éë. äñ.) ÁíÜëõóç áðáéôþóåùí 1. Êáèïñéóìüò óôñáôçãéêþò áíáæþôçóçò 2. ÓõëëïãÞ áðáéôïýìåíùí ðëçñïöïñéþí Êáèïñéóìüò ôùí ðñïäéáãñáöþí Εντυπο ανάλυσης απαιτήσεων Ï üñïò Ýíôõðï äå èá ðñýðåé íá ðáñáðëáíü ôïí áíáãíþóôç êáèþò ç öõóéêþ ìïñöþ ôïõ åíôýðïõ ìðïñåß íá åßíáé Ýíôõðç, çëåêôñïíéêþ Þ Üëëç. 2.4 ÁíÜëõóç áðáéôþóåùí Ç áíüëõóç áðáéôþóåùí áðïóêïðåß óôç óõëëïãþ êáé åðåîåñãáóßá ôùí áðáéôþóåùí ðïõ Ý ïõí üëá ôá åíäéáöåñüìåíá ìýñç áðü ìéá åöáñìïãþ ðïëõìýóùí. Ç åðåîåñãáóßá êáôáëþãåé óôç äéáìüñöùóç åíüò óõíüëïõ ðñïäéáãñáöþí ãéá ôçí åöáñìïãþ, ïé ïðïßåò ðåñéãñüöïõí ëåðôïìåñþò ôéò áðáéôþóåéò áõôýò. Ç óçìáóßá ôïõ óõãêåêñéìýíïõ óôáäßïõ åßíáé ìåãüëç, êáèþò ìéá åöáñìïãþ ðïõ äåí Ý åé ëüâåé óïâáñü õðüøç ôéò áðáéôþóåéò üëùí ôùí åíäéáöåñïìýíùí ìåñþí Ý åé ðåñéïñéóìýíåò ðéèáíüôçôåò åðéôõ ßáò. Ç áíüëõóç áðáéôþóåùí áðïôåëåßôáé áðü ôá áêüëïõèá ôñßá âþìáôá: ôïí êáèïñéóìü ôçò óôñáôçãéêþò áíáæþôçóçò ðïõ èá áêïëïõèçèåß ãéá ôç óõãêýíôñùóç ôùí áðáñáßôçôùí ðëçñïöïñéþí. Ç óôñáôçãéêþ êáèïñßæåé ôïí ôñüðï åðéëïãþò ôùí ðçãþí áðü ôéò ïðïßåò èá áíôëçèïýí ïé áðáñáßôçôåò ðëçñïöïñßåò, üðùò êáé êáèïñßæåé ôéò ìåèüäïõò ìå ôéò ïðïßåò èá ãßíåé ç óõëëïãþ ôïõò ôçí åöáñìïãþ ôçò óôñáôçãéêþò áíáæþôçóçò ãéá ôç óõëëïãþ ôùí áðáé- ôïýìåíùí ðëçñïöïñéþí ôïí êáèïñéóìü ôùí ðñïäéáãñáöþí ôçò åöáñìïãþò. Áðü ôçí åêôýëåóç ôïõ óôáäßïõ áõôïý ðñïêýðôåé ôï Ýíôõðï áíüëõóçò áðáéôþóåùí ãéá ôçí åöáñìïãþ. Ôï óõãêåêñéìýíï Ýíôõðï ðåñéãñüöåé ôá áñáêôçñéóôéêü ðïõ èá ðñýðåé íá Ý åé ôï ôåëéêü ðñïúüí Ýôóé, þóôå: íá éêáíïðïéïýíôáé ïé ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò áðáéôþóåéò ðïõ óõëëý èçêáí íá åßíáé åöéêôþ ç áíüðôõîþ ôïõ óôá ðëáßóéá ôùí õöéóôüìåíùí ñïíéêþí êáé ïéêïíïìéêþí ðåñéïñéóìþí. 2.4.1 ÊñéôÞñéá åðéëïãþò ðçãþí Ç åðéôõ Þò åðéëïãþ ôùí ðçãþí ðïõ èá ñçóéìïðïéçèïýí ãéá ôç óõëëïãþ ôùí áðáéôþóåùí äéáóöáëßæåôáé ìå ôç óõììåôï Þ üëùí ôùí åíäéáöåñïìýíùí ìåñþí óôç äéáìüñöùóç ôùí áðáéôþóåùí áðü ôï ðñïúüí. Ðáñáäåßãìáôá ðéèáíþí ðçãþí Üíôëçóçò ðëçñïöïñéþí áðïôåëïýí: ïé ôåëéêïß ñþóôåò ôçò åöáñìïãþò ïé õðåýèõíïé ðñïþèçóçò ðùëþóåùí ïé ñçìáôïäüôåò ôçò äéáäéêáóßáò áíüðôõîçò 74
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí äéüöïñïé åéäéêïß óôï èåìáôéêü ðåäßï ôçò åöáñìïãþò. ÅðåéäÞ êüèå ôýôïéá ðçãþ áíôéìåôùðßæåé ôçí åöáñìïãþ áðü äéáöïñåôéêþ ïðôéêþ ãùíßá, ïé ôåëéêýò ðñïäéáãñáöýò ôïõ ðñïúüíôïò èá ðñýðåé íá ðñïýëèïõí áðü ôïí óõãêåñáóìü ôùí áðáéôþóåùí ðïõ èá êáôáãñáöïýí. ÐáñÜäåéãìá Η απαίτηση για την ενσωµάτωση διαφόρων βίντεο µε γνωστούς ηθοποιούς σε µια ψυχαγωγική εφαρµογή είναι µια απαίτηση, που πιθανόν να προέλθει τόσο από τους τελικούς χρήστες, όσο και από τους υπεύθυνους προώθησης του προϊόντος, µιας και ενδέχεται να αυξήσει την εµπορευσιµότητά του. Οµως κάτι τέτοιο ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους υλοποίησης της εφαρµογής και εποµένως να συγκρουστεί µε τη συνήθη επιθυµία των χρηµατοδοτών της εφαρµογής να ελαχιστοποιήσουν τα έξοδα ανάπτυξης. Στην περίπτωση αυτή η καταγραφή των απαιτήσεων από όλα τα εµπλεκόµενα µέρη βοηθάει στην έγκαιρη υιοθέτηση συµβιβαστικών λύσεων, που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιµότητα της διαδικασίας ανάπτυξης. 2.4.2 ÌÝèïäïé óõëëïãþò ðëçñïöïñéþí ÕðÜñ ïõí ôñåéò êýñéåò ìýèïäïé óõëëïãþò ðëçñïöïñéþí ãéá ôç äéáìüñöùóç ôùí áðáéôþóåùí ìéáò åöáñìïãþò ðïëõìýóùí: 1. ç äéåîáãùãþ óõíåíôåýîåùí 2. ç óõìðëþñùóç åñùôçìáôïëïãßùí 3. ç åðéôüðéá ðáñáôþñçóç. Óõíåíôåýîåéò Ç óõíýíôåõîç áðïôåëåß Ýíáí áðü ôïõò êáëýôåñïõò ôñüðïõò óõëëïãþò ðëçñïöïñéþí, ðñýðåé üìùò íá äéåîüãåôáé ìå ðñïóï Þ, þóôå íá äéáóöáëßæåé ôçí ðëçñüôçôá êáé ôçí åãêõñüôçôá ôùí ðëçñïöïñéþí ðïõ óõãêåíôñþíïíôáé. Åéäéêüôåñá, ç åðéôõ ßá ôçò óõíýíôåõîçò óôçñßæåôáé óôç äçìéïõñãßá åíüò êëßìáôïò óõíåñãáóßáò ìåôáîý ôùí óõììåôå üíôùí. Ðñéí áðü ôç äéåîáãùãþ ìéáò óåéñüò óõíåíôåýîåùí åßíáé áíüãêç íá êáèïñéóôåß Ýíá ðëüíï óõíåíôåýîåùí ðïõ íá ðåñéý åé: ôá óôïé åßá ôùí áôüìùí ðïõ èá ñçóéìïðïéçèïýí ãéá ôçí Üíôëçóç ðëçñïöïñéþí ôçí áêïëïõèßá ìå ôçí ïðïßá èá ãßíïõí ïé óõíåíôåýîåéò ôïí ôñüðï äéåîáãùãþò ôçò óõíýíôåõîçò ìå êüèå Üôïìï. Ôï ðëüíï óõíåíôåýîåùí ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôçí ðëçñýóôåñç ðñïåôïéìáóßá ôùí óõíåíôåõêôþí. Ðéï óõãêåêñéìýíá, ï óõíåíôåõêôþò ïöåßëåé íá Ý åé ìéá óáöþ éäýá ôùí ðëçñïöïñéþí ðïõ åðéäéþêåé íá áíôëþóåé áðü êüèå Üôïìï ìå ôï ïðïßï èá Ýñèåé óå åðáöþ þóôå ïé åñùôþóåéò ðïõ èá êüíåé íá åßíáé óáöåßò êáé åýóôï åò. 75
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí Ç áíüëõóç áðáéôþóåùí åßíáé ìéá äéáäéêáóßá ç ïðïßá ìðïñåß íá ñåéáóèåß ôç äéåîáãùãþ ðåñéóóïôýñùí ôçò ìéáò óõíýíôåõîçò áðü êüèå Üôïìï. Óôçí ðåñßðôùóç áõôþ ç ðñþôç óõíýíôåõîç Ý åé óõíþèùò Ýíá åéóáãùãéêü áñáêôþñá êáé åðéäéþêåé íá åîïéêåéþóåé ôá Üôïìá, áðü ôá ïðïßá æçôïýíôáé ïé ðëçñïöïñßåò, ìå ôïõò óõíåíôåõêôýò. Áêïëïõèïýí ìéá Þ äýï ðåñéóóüôåñï åéäéêåõìýíåò óõíåíôåýîåéò ìå óêïðü ôç óõãêýíôñùóç ðëçñïöïñéþí, üðùò êáé ìéá ôåëéêþ óõíýíôåõîç óôçí ïðïßá ãßíåôáé áíáóêüðçóç êáé Ýëåã ïò ôçò ïñèüôçôáò ôùí ðëçñïöïñéþí ðïõ Ý ïõí óõãêåíôñùèåß êáôü ôç äéüñêåéá ôçò äéáäéêáóßáò. Óå êüèå óõíýíôåõîç èá ðñýðåé íá ôçñïýíôáé ïñéóìýíïé êáíüíåò ðïõ äéåõêïëýíïõí ôçí áñìïíéêþ óõíåñãáóßá ìåôáîý ôùí óõììåôå üíôùí: Ï óõíåíôåõêôþò èá ðñýðåé íá óõìöùíåß áðü ðñéí ìå ôï óõíïìéëçôþ ôïõ ãéá ôïí ôüðï êáé ôçí þñá ôçò óõíýíôåõîçò êáé íá áðïöåýãåé áðñïåéäïðïßçôåò åðéóêýøåéò óå áõôüí. Ï ñüíïò ìéáò óõíüíôçóçò èá ðñýðåé íá êõìáßíåôáé ìåôáîý 45 Þ 60 ëåðôþí Ýôóé, þóôå íá áðïöåýãåôáé ç êüðùóç êáé íá ìç äçìéïõñãåßôáé ç åíôýðùóç óôïí åñùôþìåíï üôé óðáôáëü éäéáßôåñá ðïëý áðü ôïí ðïëýôéìï ñüíï ôïõ óôç óõãêåêñéìýíç äéáäéêáóßá. Áí ñåéüæåôáé ç ôþñçóç óçìåéþóåùí, ç ìáãíçôïöþíçóç Þ ç âéíôåïóêüðçóç ôçò óõíýíôåõîçò, èá ðñýðåé áðáñáßôçôá íá óõìöùíþóåé ãé áõôü ï Üíèñùðïò áðü ôïí ïðïßï áíôëïýìå ôéò ðëçñïöïñßåò. Ï óõíåíôåõêôþò èá ðñýðåé íá åìðíýåé åìðéóôïóýíç óôï óõíïìéëçôþ ôïõ êáé íá ðñï ùñåß ôç äéáäéêáóßá ìå Ýíá ïñãáíùìýíï êáé åõãåíéêü ôñüðï äßíïíôáò áñêåôü ñüíï ãéá ôçí áðüíôçóç ôùí åñùôþóåþí ôïõ, æçôþíôáò äéåõêñéíßóåéò, üðïõ ñåéáóôåß, êáé óõíïøßæïíôáò ðåñéïäéêü üóá Ý ïõí ëå èåß. ÓõíÞèùò ïé åñùôþóåéò ðïõ ñçóéìïðïéïýíôáé óå ìéá óõíýíôåõîç åßíáé äýï ôýðùí: 1. áíïéêôïý ôýðïõ 2. êëåéóôïý ôýðïõ 76
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí ÅñùôÞóåéò áíïéêôïý ôýðïõ ïíïìüæïíôáé áõôýò óôéò ïðïßåò ï åñùôþìåíïò êáëåßôáé íá åêöñüóåé ìå ôï äéêü ôïõ ôñüðï ôç ãíþìç ôïõ ãýñù áðü Ýíá èýìá. Ãéá ðáñüäåéãìá, «Ðïéá ðéóôåýåéò üôé èá ðñýðåé íá åßíáé ôá êýñéá áñáêôçñéóôéêü ôçò äéåðáöþò óå ìéá åöáñìïãþ øçöéáêþò ôçëåüñáóçò;». Ïé åñùôþóåéò áõôýò èåùñïýíôáé êáôü êáíüíá «äýóêïëåò», êáèþò áðáéôïýí ñüíï êáé êñéôéêýò éêáíüôçôåò ãéá íá áðáíôçèïýí. ÅñùôÞóåéò êëåéóôïý ôýðïõ ïíïìüæïíôáé áõôýò ãéá ôéò ïðïßåò ï åñùôþìåíïò èá ðñýðåé íá åðéëýîåé ìéá áðüíôçóç áðü Ýíá óýíïëï áðáíôþóåùí ðïõ ðñïôåßíïíôáé Þ åîõðáêïýïíôáé. Ãéá ðáñüäåéãìá, «Ôé ðëáôöüñìá õðïëïãéóôþ ñçóéìïðïéåßôå;». Ïé åñùôþóåéò êëåéóôïý ôýðïõ èåùñïýíôáé ãåíéêü «åýêïëåò» êáé äåí áðáéôïýí éäéáßôåñï ñüíï, áöïý óôçí ðëåéïíüôçôá ôùí ðåñéðôþóåùí ðáñý ïíôáé ïé ðñïôåéíüìåíåò áðáíôþóåéò. ÊáôÜ ôç äéüñêåéá ìéáò óõíýíôåõîçò ðïëëýò åñùôþóåéò ìðïñïýí íá Ý ïõí äéåõêñéíéóôéêü áñáêôþñá êáé áðïóêïðïýí óôçí ðåñáéôýñù áíüëõóç ôçò áðüíôçóçò ðïõ äüèçêå áðü ôïí åñùôþìåíï óå ìéá ðñïçãïýìåíç åñþôçóç. Ïé åñùôþóåéò áõôýò äßíïõí ôçí åõêáéñßá óôï óõíïìéëçôþ ìáò íá åêöñüóåé ìå ìåãáëýôåñç óáöþíåéá ìéá ðñùôüôõðç éäýá Þ ìéá åíäéáöýñïõóá Üðïøç ãýñù áðü ôçí åöáñìïãþ. Ìéá êáëü äïìçìýíç óõíýíôåõîç èá ðñýðåé íá ñçóéìïðïéåß Ýíá óõíäõáóìü åñùôþóåùí ðïõ áíþêïõí êáé óôïõò äýï áõôïýò ôýðïõò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôþ ïé åñùôþóåéò áíïéêôïý ôýðïõ âïçèïýí ôïí óõíåíôåõêôþ íá êáôáëüâåé ôéò ãåíéêýò áðüøåéò ôïõ óõíïìéëçôþ ôïõ ãýñù áðü ôçí ðñïôåéíüìåíç åöáñìïãþ. Ïé åñùôþóåéò êëåéóôïý ôýðïõ ðñïóöýñïõí óõãêåêñéìýíåò áðáíôþóåéò óå åéäéêüôåñá èýìáôá ôçò åöáñìïãþò. ÐáñÜäåéãìá: Êáèïñéóìüò ôïõ ðåñéå ïìýíïõ ôùí óõíåíôåýîåùí Για τη συλλογή των απαιτήσεων από πιθανούς χρήστες του τουριστικού οδηγού σχεδιάζεται η διεξαγωγή µιας σειράς συνεντεύξεων. Σκοπός µας είναι να αποφασίσουµε τι είδους ερωτήσεις θα συµπεριληφθούν στις συνεντεύξεις αυτές. Ορισµένες από τις ερωτήσεις ανοικτού τύπου που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν σε αυτήν την περίπτωση είναι οι ακόλουθες: 1. Ποια η γνώµη σας για τους υπάρχοντες τουριστικούς οδηγούς σε ηλεκτρονική µορφή (πλεονεκτήµατα/µειονεκτήµατα); 2. Τι πληροφορίες θα περιµένατε να υπάρχουν σε έναν τουριστικό οδηγό µε θέµα την Ελλάδα; Η πρώτη ερώτηση είναι χρήσιµη, γιατί επιτρέπει στο συνεντευκτή να καταλάβει, αν οι χρήστες είναι ή όχι ευχαριστηµένοι από τους υπάρχοντες τουριστικούς οδηγούς σε ηλεκτρονική µορφή και εποµένως αν υπάρχει εµπορικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη µιας ακόµα τέτοιας εφαρµογής. Επίσης η συγκεκριµένη ερώτηση επιτρέπει στο συνεντευκτή να καταλάβει ποια κατά την άποψη των χρηστών είναι τα 77
ÅöáñìïãÝò ðïëõìýóùí µεγαλύτερα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα των τουριστικών οδηγών που υπάρχουν στην αγορά έτσι, ώστε να σχεδιαστεί ανάλογα και η τρέχουσα εφαρµογή. Η δεύτερη ερώτηση είναι χρήσιµη, γιατί επιτρέπει σε πιθανούς χρήστες να αναφέρουν τα χαρακτηριστικά ενός τουριστικού οδηγού που έχουν τη µεγαλύτερη σηµασία κατά τη γνώµη τους. Οι απαντήσεις στη συγκεκριµένη ερώτηση µπορούν να χρησιµοποιηθούν άµεσα κατά την επιλογή των προδιαγραφών για το τελικό προϊόν. Ορισµένες από τις ερωτήσεις κλειστού τύπου που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν είναι οι ακόλουθες: 1. Πόσες φορές έχετε επιλέξει τον τόπο των διακοπών σας στηριζό- µενοι αποκλειστικά στις πληροφορίες ενός τουριστικού οδηγού; Καµία Μερικές φορές Πάντα 2. Τι πλατφόρµα υπολογιστή χρησιµοποιείτε στο σπίτι; Windows Macintosh Linux Αλλη Καµία Η πρώτη ερώτηση είναι χρήσιµη γιατί επιτρέπει στον συνεντευκτή να εκτιµήσει το ρόλο που µπορεί να διαδραµατίσει ένας τουριστικός οδηγός στην επιλογή των τόπου των διακοπών των χρηστών. Η δεύτερη ερώτηση αποσκοπεί στην καταγραφή των υπολογιστικών δυνατοτήτων που έχει στη διάθεσή του κάθε χρήστης. Οι απαντήσεις στη συγκεκριµένη ερώτηση µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τον καθορισµό των ελάχιστων υπολογιστικών απαιτήσεων για την εκτέλεση της εφαρµογής. Ερωτήσεις διευκρινιστικού χαρακτήρα µπορούν να γίνουν σε οποιεσδήποτε από τις παραπάνω ερωτήσεις. Για παράδειγµα, έστω ότι ένας χρήστης δηλώνει ότι έχει επιλέξει τουλάχιστον µια φορά τον τόπο των διακοπών του στηριζόµενος αποκλειστικά στις πληροφορίες ενός τουριστικού οδηγού. Στην περίπτωση αυτή µια ερώτηση διευκρινιστικού χαρακτήρα θα προσπαθούσε να διαπιστώσει, αν τελικά οι πληροφορίες του τουριστικού οδηγού τον οδήγησαν σε µια σωστή επιλογή. Åñùôçìáôïëüãéá Ôá åñùôçìáôïëüãéá áðïôåëïýíôáé áðü Ýíá óýíïëï åñùôþóåùí óôéò ïðïßåò èá ðñýðåé íá áðáíôþóåé ï êüèå åíäéáöåñüìåíïò. Ç óõãêåêñéìýíç ìýèïäïò ñçóéìïðïéåßôáé êõñßùò, üôáí ðñýðåé íá ãßíïõí ïé ßäéåò åñùôþóåéò óå Ýíá ìåãüëï áñéèìü áôüìùí êáé åéäéêüôåñá üôáí ïé åñùôþóåéò åßíáé êëåéóôïý ôýðïõ. ÓõíÞèùò ôá åñùôçìáôïëüãéá åßôå áðïóôýëëïíôáé ìå ôï ôá õäñïìåßï åßôå óõìðëçñþíïíôáé ôçëåöùíéêþò. Óôç öüóç ôçò áíüëõóçò ôá åñùôçìáôïëüãéá ñçóéìïðïéïýíôáé êõñßùò ãéá ôçí åêôßìçóç ôçò åìðïñéêüôçôáò ðïõ ìðïñåß íá Ý åé ìéá åöáñìïãþ, üðùò êáé ãéá ôïí êáèïñéóìü ôçò ðñïôåñáéüôçôáò ìå ôçí 78
ÁíÜëõóç åöáñìïãþò ðïëõìýóùí ïðïßá èá õëïðïéçèïýí ôá áñáêôçñéóôéêü ôïõ ôåëéêïý ðñïúüíôïò. Ôï ðïóïóôü ôùí áôüìùí ðïõ óõìðëçñþíïõí ôá åñùôçìáôïëüãéá åßíáé óõíþèùò áñêåôü áìçëü, ìåñéêýò öïñýò áêüìá êüôù áðü ôï 10% ôïõ óõíüëïõ ôùí áôüìùí óôá ïðïßá Ý ïõí áðïóôáëåß. Ãéá íá ìðïñýóåé íá âåëôéùèåß ôï ðïóïóôü áðüêñéóçò, ï ñüíïò ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôç óõìðëþñùóç åíüò åñùôçìáôïëïãßïõ äå èá ðñýðåé íá îåðåñíü ôá 10 ëåðôü. Åñùôçìáôïëüãéá ðïõ áðáéôïýí ìåãáëýôåñïõò ñüíïõò óõìðëþñùóçò Ý ïõí ìéêñüôåñï ðïóïóôü áðüêñéóçò êáé åßíáé ëéãüôåñï áîéüðéóôá, êáèþò ç íïçôéêþ óõãêýíôñùóç ðïõ åßíáé áðáñáßôçôç ãéá ôç óõìðëþñùóþ ôïõò ìåéþíåôáé üóï ðåñíü ï ñüíïò. Ôï éäåþäåò ìýãåèïò óôçí ðåñßðôùóç áõôþ åßíáé óõíþèùò äýï ìå ôñåéò óåëßäåò ãåìüôåò áðü åýêïëåò íá áðáíôçèïýí åñùôþóåéò. Ôï êýñéï ìåéïíýêôçìá ôçò ìåèüäïõ ôùí åñùôçìáôïëïãßùí áöïñü óôï åßäïò ôùí åñùôþóåùí ðïõ ìðïñåß íá ðåñéý ïõí. Åéäéêüôåñá, ïé åñùôþóåéò ðïõ ìðïñåß íá ñçóéìïðïéçèïýí åßíáé êáôü êáíüíá êëåéóôïý ôýðïõ, êáèþò äå ñåéüæïíôáé éäéáßôåñï ñüíï ãéá íá áðáíôçèïýí áöïý ðáñý ïíôáé óõíþèùò ïé ðñïôåéíüìåíåò áðáíôþóåéò. Áíôßèåôá, ïé åñùôþóåéò áíïéêôïý ôýðïõ óõíþèùò áðïöåýãïíôáé. ÐáñÜäåéãìá: Êáèïñéóìüò ôïõ ðåñéå ïìýíïõ ôùí åñùôçìáôïëïãßùí Ενα ερωτηµατολόγιο για τον τουριστικό οδηγό θα µπορούσε να έχει τη µορφή που απεικονίζεται στο Σχήµα 2.6. ÅÑÙÔÇÌÁÔÏËÏÃÉÏ Ðáñáêáëïýìå íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá êýêëï ôéò áðáíôþóåéò óáò óôéò ðáñáêüôù åñùôþóåéò êáé íá óôåßëåôå ôï óõìðëçñùìýíï åñùôçìáôïëüãéï óôç äéåýèõíóç: ÐïëõìÝóùí 65, 123 45. Ìðïñåßôå åðßóçò íá óôåßëåôå ôï åñùôçìáôïëüãéï êáé ìå ôçëåïìïéïôõðßá óôïí áñéèìü: 98765432 1. Πόσες φορές έχετε επιλέξει τον τόπο των διακοπών σας στηριζόµενοι αποκλειστικά στις πληροφορίες ενός τουριστικού οδηγού; Êáììßá ÌåñéêÝò ÐÜíôá öïñýò 2. Τι πλατφόρµα υπολογιστή χρησιµοποιείτε στο σπίτι; Windows Ìacintosh Linux ëëç Êáìßá Ó Þìá 2.6: Áðüóðáóìá åñùôçìáôïëïãßïõ ãéá ôïí ôïõñéóôéêü ïäçãü 79