ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΜΑΙΛΗΣ εκδήλωση για τον Γιώργη Ερυθριάδη. «Συντρόφισσες και σύντροφοι

ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΜΑΙΛΗΣ εκδήλωση για τον Γιώργη Ερυθριάδη «Συντρόφισσες και σύντροφοι Η επέτειος των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ, γίνεται αφορμή για να τιμήσουμε αυτή την πολυκύμαντη ηρωική πορεία, ενώ διαμορφώνει και το πλαίσιο ώστε να προσεγγίσουμε ως Κόμμα την ιστορία του σε ακόμα περισσότερο βάθος, να την μελετήσουμε και να διδαχτούμε. Η τιμή στους αλύγιστους της ταξικής πάλης συμβαδίζει με τη γνώση, δηλαδή με την αφομοίωση της πείρας του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Με αυτόν τον τρόπο και μόνο η ιστορία του Κόμματός μας συνιστά αναντικατάστατο παράγοντα συστατικό της σύγχρονης δράσης του. Γιώργης Ερυθριάδης: Μια ηρωική και ξεχωριστή αλλά και πολύ γνώριμη μορφή, αφού αποτυπώνει τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες, όλοι όσοι ανάλωσαν όλη τη ζωή τους για το δίκιο της εργατικής τάξης, για τα ιδανικά του σοσιαλισμούκομμουνισμού. Από τα 35 χρόνια της ζωής του στο Κόμμα και τη Νεολαία του, ο Ερυθριάδης πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στις εξορίες, 6 στα βουνά, 4 στην παρανομία, 5 στην πολιτική προσφυγιά και τα άλλα 5 μεταξύ νόμιμης και μισοπαράνομης δράσης. Έτσι κύλησε όλη η αγωνιστική του πορεία που ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια και διάρκεσε ως τα 53. Μια διαδρομή ενταγμένη βέβαια στο κομματικό 1

πλαίσιο, γεννημένη και διαμορφωμένη από αυτό, που έκανε δυνατό ένας εργάτης, ο οποίος στερήθηκε από το καπιταλιστικό σύστημα ακόμα και τη βασική μάθηση, να καταξιωθεί ως πολιτικός και στρατιωτικός λαϊκός ηγέτης. Ως κομματικό στέλεχος με ατσάλινη θέληση που καμμιά δύναμη δεν μπορούσε να λυγίσει, μήτε ο θάνατος. Ο Γιώργης Ερυθριάδης αποτελεί την έμπρακτη επιβεβαίωση των δυνατοτήτων που έχει ο εργάτης, εφόσον ενστερνισθεί την κομμουνιστική ιδεολογία και την αναγκαιότητα της οργανωμένης πάλης, να αναδειχθεί σε πολιτικό ηγέτη, καθοδηγητή της τάξης του. Αποτελεί κλασικό παράδειγμα του στελέχους που συγκεντρώνει τις καλύτερες αρετές που ενυπάρχουν ως έμβρυα στην εργατική τάξη, και που αναπτύσσονται μέσα από την κομματικήοργανωτική πάλη, όπως είναι η πειθαρχία, η συλλογικότητα, η ανιδιοτέλεια, η οργανωτικότητα, η αλληλεγγύη. Αρετές που συναντά κανείς σε πολλούς όμοιους με τον Ερυθριάδη: Στον Μήτσο Παπαρήγα, στο Γιώργη Βουτυρά, το δολοφονημένο από τραμπούκους του Λαναρά πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Νάουσας, στο Στρατή Περγαλίδη, πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου Κρήτης, επίσης δολοφονημένο, στον μπαρμπα Θόδωρο Μάγγο, νεκρό στις φυλακές της Ακροναυπλίας και άλλους πολλούς. Τις αρετέςχαρακτηριστικά των πιο συνειδητών εργατών ενσάρκωσαν μέσα στο ΚΚΕ χιλιάδες ακόμα, άντρες και γυναίκες, διανοούμενοι είτε προερχόμενοι από μικροαστικά στρώματα. Στη Θεσσαλονίκη, όπου ήρθαν πρόσφυγες τα εναπομείναντα μέλη της οικογένειας, ο Ερυθριάδης, 2

παιδί ακόμα, δούλεψε για λίγο ως εργάτης και στη συνέχεια, για ένα μικρό διάστημα, ασχολήθηκε με αγροτικές εργασίες στο νομό Κιλκίς, σ ένα κομμάτι γης που η τότε κυβέρνηση είχε παραχωρήσει. Ήταν η περίοδος κατά την οποία, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης, έγινε η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, ύστερα από τη Μικρασιατική καταστροφή. Στο 20% των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας και του Πόντου που εγκαταστάθηκαν στη Βόρεια Ελλάδα παραχωρήθηκε γη, σε εφαρμογή της δεύτερης μεγάλης αγροτικής μεταρρύθμισης, αυτής του 1917. Στο άλλο 80% των προσφύγων, μοιράστηκαν τα κτήματα που προηγουμένως κατείχαν Τούρκοι και Βούλγαροι. Τους Βούλγαρους και τους Τούρκους της Ελλάδας ξερίζωσε η νίκη της τουρκικής αστικής τάξης επί της ελληνικής. Τους Έλληνες πρόσφυγες ξερίζωσε η ήττα της ελληνικής αστικής τάξης από την τουρκική. Οι ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό με το φόβο της κυβέρνησης, μήπως η αναταραχή από το βίαιο ερχομό 1.200.000 προσφύγων οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες εξελίξεις, επέσπευσαν, μέσω της διανομής της γης, την κατάργηση σε μια πορεία των της μεγάλης γαιοκτησίας, τσιφλικιών όπως ονομάζονταν, που είχαν απομείνει. Ταυτόχρονα με αυτόν τον τρόπο η αστική τάξη ενίσχυε τη συμμαχία της με μικροαστικά στρώματα. Σ εκείνη τη φάση η πλάστιγγα έγειρε υπέρ των βενιζελικών που ήταν στην εξουσία και σε βάρος των αντιβενιζελικών. Οι τελευταίοι είχαν επιπλέον δεχτεί την κατακραυγή για τη Μικρασιατική τραγωδία, αν και υπεύθυνες για την 3

εκστρατεία στην Μικρά Ασία ήταν και η βενιζελική και η αντιβενιζελική ηγεσία. Ο Ερυθριάδης ήρθε σε επαφή με το ΚΚΕ όντας νεαρός εργάτης στη Νάουσα. Η άγρια εκμετάλλευση, οι απεργιακοί αγώνες στην περιοχή και το κίνημα Παλαιών Πολεμιστών, διαμόρφωσαν το κλίμα για να προσεγγίσει το ΚΚΕ, που ανέπτυσσε αξιόλογη δράση στο εκεί εργατικό κίνημα και είχε διαμορφώσει δεσμούς με εργατικά στρώματα και επιρροή. Το προσφυγόπουλο, που εξαιτίας του πολέμου στη Μικρά Ασία και της επιστράτευσης των δασκάλων, μόλις είχε προλάβει να φτάσει μέχρι τα μέσα της ΣΤ Δημοτικού, άρχισε να μαθαίνει τα πρώτα πολιτικά γράμματα έφηβος από το Ριζοσπάστη. Σε λίγο στρατολογήθηκε στην ΟΚΝΕ από το Στέλιο Πολυχρονιάδη και το Μάρκο Μαρκοβίτη, το στρατιώτη ήρωα στο στρατόπεδο του Καλπακίου, καταδικασμένο αργότερα από στρατοδικείο σε θάνατο, και έγκλειστο στις φυλακές Συγγρού από όπου δραπέτευσε το 1931. Το πρώτο βάπτισμα του πυρός ήρθε πολύ γρήγορα. Στις απεργιακές κινητοποιήσεις των κλωστοϋφαντουργών στου Λαναρά, όντας επικεφαλής της απεργιακής φρουράς, το 1928, συνελήφθη στις συγκρούσεις με την αστυνομία και φυλακίστηκε για δυο μήνες στο Γεντί Κουλέ. Ακολούθησαν νέες δίκες, φυλακίσεις και ερημοδικίες, δράση στο στρατό, νέα φυλάκιση και εξορία με βάση το βενιζελικό Ιδιώνυμο που είχε γίνει το υπ αριθμόν ένα μέσο της αστικής καταστολής. Από το 1929 μέχρι το 1935, με βάση το Ιδιώνυμο είχαν καταδικαστεί από κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις, των Βενιζέλου και Τσαλδάρη, 2.452 4

άτομα και για εσχάτη προδοσία 217. Το Ιδιώνυμο ήταν ο νόμος που προέβλεπε διώξεις και ποινές για καθένα που «επιδιώκει την εφαρμογή ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ( ) ή ενεργεί υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμόν». Όντας ο Ερυθριάδης στις φυλακές του Γεντί Κουλέ, μαζί με 29 ακόμα συντρόφους, κήρυξαν απεργία πείνας. Η απεργία, που κατηύθυνε απεργιακή επιτροπή μ επικεφαλής τον Ερυθριάδη, κράτησε 14 μέρες και σταμάτησε μετά από εντολή της Εργατικής Βοήθειας, όταν έληξε η απεργία και στ άλλα νησιά και τις φυλακές. Η απεργία πείνας ήταν μια από τις μορφές πάλης των πολιτικών κρατουμένων της περιόδου, που γινόταν με αιτήματα την απελευθέρωσή τους ή τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους. Όταν κήρυξαν απεργία πείνας στο Γεντί Κουλέ, οι φυλακισμένοι και οι εξόριστοι σε όλη την Ελλάδα ξεπερνούσαν τους 2.000. Η οργάνωση Εργατική Βοήθεια βρισκόταν σε συνεχή δράση, προσπαθώντας να ενισχύσει τον αγώνα των πολιτικών κρατουμένων, αλλά και να βοηθήσει τις οικογένειές τους, πολλές από τις οποίες κυριολεκτικά πεινούσαν. Ποια χαρακτηριστικά θεωρούσε ο Ερυθριάδης ως πιο σημαντικά των πρώτων 5 χρόνων κομματικής ζωής, απ τα οποία τα 4 ήταν χρόνια φυλάκισης και εξορίας; Όχι μόνο δεν στάθηκε μεμψίμοιρα για τις διώξεις, αλλά έγραψε ως χαρακτηριστικά αυτών των χρόνων τα εξής: Πρώτο, το γεγονός ότι ως κρατούμενος του δόθηκε η δυνατότητα να διαβάσει και μέσα από τη 5

συλλογική αυτομόρφωση και την ατομική προσπάθεια να μάθει πράγματα άγνωστα σ αυτόν, να αποκτήσει στοιχειώδεις βάσεις θεωρητικής κατάρτισης. Δεύτερο, ότι στο διάστημα που βρισκόταν έξω από τη φυλακή ή την εξορία κατατρίφτηκε με πολιτικά και οργανωτικά ζητήματα καθοδήγησης και συνδικαλιστικής δράσης, με αποτέλεσμα να ωριμάσει κομματικά. Σημείωσε κι ένα αρνητικό: Ότι λόγω του εγκλεισμού του δεν μπόρεσε να ζήσει την άνοδο του Κόμματος και του μαζικού κινήματος. Προφανώς θα εννοούσε πρώτα απ όλα τον ξεσηκωμό της εργατικής τάξης στη Θεσσαλονίκη, τον ηρωικό Μάη του 36. Εκεί βρισκόταν και η ΚΟΒ που ανήκε ο Ερυθριάδης, ενώ μια σειρά σύντροφοί του έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο σ εκείνα τα γεγονότα. Στη δικτατορία Μεταξά, ο Ερυθριάδης δούλεψε παράνομα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πέτρος. Από τότε αυτό το όνομα, Πετρής, έγινε σχεδόν συστατικό του ονόματός του και μ αυτό τον συναντάμε σε πολλά έγγραφα της ιστορίας του ΚΚΕ. Ο Ερυθριάδης πιάστηκε πάλι στις αρχές του 1938, ανακρίθηκε και βασανίστηκε στην Ειδική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης απ όπου στη συνέχεια τον έστειλαν εξορία στη Φολέγανδρο. Από το 1939 και στη συνέχεια το Κόμμα μας δέχτηκε τα πιο ισχυρά πλήγματα από την αστική στρατιωτική δικτατορία Μεταξά. Το πιο σοβαρό κτύπημα για το Κόμμα μας ήταν το γεγονός ότι η Κρατική Ασφάλεια, υπό την καθοδήγηση του υφυπουργού Μανιαδάκη, για να 6

ποδηγετήσει το ΚΚΕ συγκρότησε ένα όργανο, που αποτελούσαν ανώτατα και άλλα στελέχη, τα οποία είχαν γίνει πράκτορες του αστικού μηχανισμού διώξης του κομμουνισμού. Αυτό το όργανο, στο οποίο συμμετείχαν και τίμια στελέχη του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ, αλλά που δεν γνώριζαν ούτε αντιλήφθηκαν ότι η όλη κίνηση καθοδηγούνταν από χαφιέδες. Αυτό το χαφιέδικο όργανο ονομάστηκε Προσωρινή Διοίκηση και παρουσιαζόταν ως Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ. Μάλιστα, έβγαζε δικό της Ριζοσπάστη, δηλαδή Ριζοσπάστη πλαστό. Έτσι, πέρα από την πραγματική ΚΕ του Κόμματος, που τύπωνε και κυκλοφορούσε το Ριζοσπάστη, τα μέλη και οι οπαδοί του ΚΚΕ έβλεπαν μπροστά τους δυο κεντρικές επιτροπές και δυο Ριζοσπάστες. Μάλιστα η ψεύτικη Κεντρική Επιτροπή κατηγορούσε την πραγματική ΚΕ ως χαφιέδικη. Αντίστροφα, το ίδιο έκανε, απόλυτα δικαιολογημένα, και η πραγματική ΚΕ. Η σύγχυση που δημιουργήθηκε ήταν μεγάλη, με αποτέλεσμα μια σειρά σύντροφοι και οργανώσεις να μην εμπιστεύονται καμιά από τις δυο πλευρές. Το Μάη του 1941 ο Ερυθριάδης δραπέτευσε από τη Φολέγανδρο μαζί με όλη την ομάδα συμβίωσης κρατουμένων, όπως δραπέτευσαν και πολλοί άλλοι εξόριστοι από διάφορα νησιά. Αυτοί οι δραπέτες, μαζί με μερικές 100άδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες, που δούλευαν παράνομα, συνολικά 2.000 άτομα περίπου, συγκρότησαν τη βάση και την κρίσιμη δύναμη για την οργανωτική ανασυγκρότηση του ΚΚΕ και για την ανάπτυξη του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ. 7

Όταν ο Ερυθριάδης δραπέτευσε, πήγε στη Βόρεια Ελλάδα για να αναλάβει κομματική δουλειά. Τότε αποκαταστάθηκε και η επαφή του Μακεδονικού Γραφείου με την καθοδήγηση του Κόμματος. Μέχρι εκείνο το διάστημα, το Μακεδονικό Γραφείο δεν είχε πάρει επαφή, επειδή οι σύντροφοι υποπτεύονταν τόσο την ΚΕ, όσο και το χαφιέδικο κατασκεύασμα του Μανιαδάκη και λειτουργούσε ως ανεξάρτητο όργανο. Στα χρόνια του Β Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου και της Κατοχής, ο Ερυθριάδης δούλεψε για ένα διάστημα ως γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου και ως διοικητής του 26 ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες της βουλγαροκρατούμενης Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Σε αυτήν την περιοχή το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ πήραν μικρότερες διαστάσεις από ότι στην υπόλοιπη Ελλάδα. Κι αυτό, γιατί ο βουλγαρικός στρατός με φοβερές διώξεις ανάγκασε χιλιάδες κατοίκους να φύγουν ως εσωτερικοί και εξωτερικοί μετανάστες, στο πλαίσιο της πολιτικής εκβουλγαρισμού της περιοχής. Μόνο αυτοί που πέρασαν στις γερμανοκρατούμενες περιοχές, για ν αποφύγουν τις θηριωδίες του βουλγαρικού στρατού, ξεπερνούσαν τους 100.000. Από την Καβάλα 2.500 μετανάστευσαν ως εργάτες στη Γερμανία. Από την άλλη, το λαϊκό κίνημα και οι κομματικές οργανώσεις είχαν δεχτεί συντριπτικό πλήγμα το Σεπτέμβρη του 1941, μετά τη μεγαλειώδη αλλά αποτυχημένη ένοπλη λαϊκή εξέγερση της Δράμας ενάντια στη βουλγαρική 8

κατοχή, που καθοδήγησε η τοπική οργάνωση του ΚΚΕ. Ακόμα, όπως σημείωσε ο Ερυθριάδης, δεν υπήρξε εξαρχής αποφασιστική αντιμετώπιση των αστικών στρατιωτικών δυνάμεων από την πλευρά του ΕΛΑΣ. Αυτές οι δυνάμεις, όπως ήταν του Αντών Τσαούς και της ΠΑΟ οργανώθηκαν με την ενίσχυση των Εγγλέζων, ενώ συνεργάζονταν και με τους Γερμανούς και Βούλγαρους κατακτητές. Μάλιστα, οι δυνάμεις του Αντών Τσαούς έφτασαν να είναι περισσότερες από τον εκεί ΕΛΑΣ. Επίσης, οι Εγγλέζοι συνένωσαν όλες αυτές τις ένοπλες οργανώσεις, τις ενίσχυσαν με λίρες και άφθονο σύγχρονο οπλισμό, ενώ στα βουνά της Δράμας οργάνωσαν και την εξόντωση 19 στελεχών του Κόμματός μας. Μπορούσαμε, έγραψε ο Γιώργης Ερυθριάδης, «στην αρχή της δημιουργίας του αντωντσαουσικού κινήματος (μέσα 1943) ολοκληρωτικά να τους συντρίψουμε και να μην αφήσουμε να μας παρασύρουν σε συνεχείς διαπραγματεύσεις ( ) και έτσι δυσκολευτήκαμε στην εκστρατεία εναντίον τους στο πρώτο εξάμηνο 1944, χωρίς θετικό σοβαρό αποτέλεσμα, πλην την επικράτησή μας στο βασικό χώρο Τσάλ Ντάγ, που δεσπόζει στην περιοχή Καβάλλας Δράμας». Τελικά οι κομματικές οργανώσεις της περιοχής και ο ΕΛΑΣ απάντησαν στις προκλήσεις με ανάλογο τρόπο. Ωστόσο, δέχτηκαν κριτική από την καθοδήγηση του ΕΑΜ και του Κόμματος, ότι διασπούσαν το κοινό μέτωπο των αντιστασιακών οργανώσεων. Επίσης, ασκήθηκε κριτική αφορούσε στον ΕΛΑΣ επειδή συνεργάστηκε με Βούλγαρους 9

στρατιώτες και ναύτες, κομμουνιστές και αντιφασίστες, που ξεσηκώθηκαν και αυτοί ενάντια στο βουλγαρικό στρατό Κατοχής. Σημειώνεται ότι οι Εγγλέζοι και ο Αντών Τσαούς είχαν κάνει συμφωνία με το στρατηγό Συρακώφ, του βουλγαρικού στρατού Κατοχής, για να τους βοηθήσει να καταλάβουν την εξουσία εκείνοι και όχι ο ΕΛΑΣ. Στην τέτοια στάση των κομμουνιστών της Θράκης αντιδρούσε και ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός στην ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου, αντιδρούσε βέβαια και το Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής. Επόμενο ήταν λοιπόν να αντιδράσει και η ηγεσία του ΕΑΜ, αφού συμμετείχε στην κυβέρνηση Παπανδρέου, με βάση τη Συμφωνία του Λιβάνου. Ας θυμηθούμε ότι λίγους μήνες πριν η ΚΕ του ΚΚΕ είχε ασκήσει κριτική στην απόφαση ενάντια στη Συμφωνία του Λιβάνου που πήρε η Συνδιάσκεψη της Κομματικής Οργάνωσης Μακεδονίας. Η απόφαση να μπουν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ στην κυβέρνηση του Λιβάνου δεν αποτελούσε κάποιο ανεξήγητο λάθος. Δεν ήταν αποτέλεσμα συνειδητής προδοσίας των ηγετικών στελεχών του Κόμματος, πολλά από τα οποία σκοτώθηκαν σε μάχες ή δολοφονήθηκαν ή όσοι επέζησαν πέρασαν πολλά χρόνια στις φυλακές ή στην παρανομία. Η απόφαση να υπογραφεί η Συμφωνία του Λιβάνου και μετά της Καζέρτας, ήταν αποτέλεσμα λαθεμένης επιλογής, αποτέλεσμα της γενικότερης πολιτικής γραμμής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, επομένως και του ΚΚΕ. Επρόκειτο για τη γραμμή που όριζε τον πόλεμο ως αντιφασιστικό και όχι ως ιμπεριαλιστικό που ήταν στην 10

πραγματικότητα. Σε αυτή τη βάση οργανώθηκαν και τα αντιφασιστικά μέτωπα, υιοθετώντας την πολιτική της εθνικής ενότητας και της λεγόμενης ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης μετά τον πόλεμο. Αυτή η στρατηγική βρισκόταν με το άμεσο καθήκον που ήταν: ο αγώνας για την απελευθέρωση από την Τριπλή Φασιστική Κατοχή να συνδεθεί με την πάλη για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Αυτό το ιστορικό καθήκον αντιστοιχούσε στην εποχή, αφού μάλιστα είχαν διαμορφωθεί συνθήκες επαναστατικής κατάστασης. Το 7 ο Συνέδριο δεν έβγαλε τα απαραίτητα συμπεράσματα από την τετράχρονη δράση του ΚΚΕ στα χρόνια της Κατοχής και σε συνέχεια του Δεκέμβρη 1944. Δεν εκτίμησε ως λαθεμένες τις επιλογές να υπογραφούν οι Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας. Πολύ περισσότερο δεν εμβάθυνε στις αιτίες που οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές και μετά στη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας, όπου ο ΕΛΑΣ παρέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του οπλισμού του. Η έλλειψη στρατηγικής για την εργατική εξουσία θα σημάδευε την πορεία του ΚΚΕ για πολλά χρόνια ακόμα. Από το Δεκέμβρη μέχρι τον Απρίλη του 1947 που βγήκε στο βουνό, ο Γιώργης Ερυθριάδης δούλεψε έχοντας την ευθύνη του β γραμματέα περιοχής της Μακεδονίας. Στο ΔΣΕ ανέλαβε διοικητής της 20 ης Ταξιαρχίας και αργότερα διοικητής της 6 ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, που δρούσε στην Κεντρική Μακεδονία. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, οπότε ο Ερυθριάδης πέρασε στην πολιτική προσφυγιά, πραγματοποιήθηκε η 3 η Συνδιάσκεψη του 11

Κόμματος, το 1950 στη Ρουμανία. Είναι απαραίτητο να σημειωθεί εδώ ότι οι πολύ δύσκολες συνθήκες μέσα στις οποίες πάλευε τότε το ΚΚΕ, γίνονταν ακόμα δυσκολότερες εξαιτίας της διαπάλης που είχε φουντώσει στο καθοδηγητικό του όργανο. Η διαπάλη, με τη συνδρομή του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, κορυφώθηκε τελικά στην 6 η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ, το 1956. Ήταν η περίοδος της δεξιάς οπορτουνιστικής στροφής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, που θα εκφραστεί στο ΚΚΣΕ με την περιβόητη «αποσταλινοποίηση» και στο ΚΚΕ αρχικά με την καθαίρεση και διαγραφή του Ν. Ζαχαριάδη και με τη συκοφαντική εναντίον του κατηγορία. Ταυτόχρονα, θα εκφραστεί δραματικά με την υιοθέτηση του κοινοβουλευτικού δρόμου (λες και υπάρχει τέτοιος δρόμος) για το σοσιαλισμό. Λίγο αργότερα, ακολούθησε η διάλυση των παράνομων κομματικών οργανώσεων στην Ελλάδα ως περιττών και επικίνδυνων. Εκτιμήθηκε ότι το ρόλο του ΚΚΕ μπορούσε να παίξει η ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι στις γραμμές συσπείρωνε σειρά σοσιαλδημοκρατικών δυνάμεων, ενώ γρήγορα έγινε ενιαίο κόμμα. Ο κοινοβουλευτικός δρόμος πήγαινε χέρι-χέρι με τη συμμαχία των λεγόμενων δημοκρατικών δυνάμεων, δηλαδή τη συμμαχία με την Ένωση Κέντρου, για την ανάδειξή τους σε κυβερνητική δύναμη. Αυτή η στρατηγική, που κατά βάση είχε διαμορφωθεί πριν το 1956, όχι μόνο δεν επιβεβαιώθηκε, αλλά και αποδείχτηκε καταστροφική για το επαναστατικό κίνημα, αφού εξ αντικειμένου 12

στηριζόταν στην άρνηση της αναγκαιότητας τέτοιου κινήματος. Μερικά χρόνια μετά την 3 η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ, ο Ερυθριάδης, όντας αναπληρωματικό μέλος του ΠΓ, μπήκε στην Ελλάδα επικεφαλής κλιμακίου του Κόμματος. Ακολούθησε η σύλληψη και προφυλάκισή του επί 5 χρόνια, για να φτάσουμε την Άνοιξη του 1960 στην πρώτη δίκη για κατασκοπεία, όπου δικάστηκαν από το στρατοδικείο Αθήνας ο Γιώργης Ερυθριάδης, η Έλλη Ερυθριάδου, η Αύρα Παρτσαλίδου, η Ρούλα Κουκούλου και άλλοι οκτώ. Σε όλη τη διάρκεια της δίκης ο Γιώργης Ερυθριάδης στάθηκε παλληκαρίσια, τίναξε στον αέρα όσα συκοφαντικά κατατέθηκαν από τους μάρτυρες κατηγορίας αστυνομικούς, ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα πρακτόρων, κόμμα κατασκοπίας. Στάθηκε άφοβος μπροστά στην απειλή της ποινής του θανάτου, που προέβλεπε ο νόμος 375. Στην απολογία του είπε και τα εξής: «Πώς δικαιολογείται, με μια δήλωση αποκήρυξης του ΚΚΕ, να αίρεται μια τόσο βαρειά κατηγορία;». Συμπλήρωσε: «Η δήλωση αποκήρυξης είναι πολιτική πράξη και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1933 από τη κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη για πολιτική πίεση. Σήμερα χρησιμοποιείται ως μέσο για να απαλλαγεί κανείς από το έγκλημα της κατασκοπείας». Η οργή του Ερυθριάδη ήταν πέρα για πέρα δικαιολογημένη, αφού τα όργανα του αστικού κράτους επιχειρούσαν άλλη μια φορά, με τον πιο βρώμικο αντικομμουνισμό, να αναποδογυρίσουν την πραγματικότητα. Κατηγορούσαν το ΚΚΕ, που 13

είχε σηκώσει το βάρος του αγώνα ενάντια στην τριπλή κατοχή. Ο ίδιος και η Έλλη Ερυθριάδου, για τη συμμετοχή τους στους αγώνες κατά των Βουλγάρων κατακτητών, είχαν καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο από δικαστήριο του βουλγαρικού στρατού κατοχής. Απαντώντας στην κατηγορία για το «ξενοκίνητο» του ΚΚΕ, ο Ερυθριάδης είπε: «Ο διεθνισμός του ΚΚΕ δεν έρχεται σε αντίθεση με τον πατριωτικό του χαρακτήρα. Ο διεθνισμός στηρίζεται στα κοινά συμφέροντα και στους κοινούς αγώνες των εργαζομένων για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο ( ) Υπάρχει και η διεθνής αλληλεγγύη της αντίδρασης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τελευταίας είναι η οργανωμένη κοινή επίθεση των ιμπεριαλιστών εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης μετά την επανάσταση του 1917. Τα περί κηδεμονίας της Μόσχας επί των κομμουνιστικών κομμάτων είναι ένα παραμύθι». Το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών επέβαλε στον Ερυθριάδη την ποινή των ισόβιων δεσμών. Με την ίδια ποινή καταδίκασε πέντε ακόμα από τους 12 κατηγορούμενους. Όλους με την κατηγορία «της προσφοράς σε κατασκοπεία». Ο Ερυθριάδης μεταφέρθηκε στις φυλακές Ιτζεδίν, όπου, αν και βαρειά άρρωστο, τον έκλεισαν επί 17 μήνες στην απομόνωση αυτού του κάτεργου. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Γενάρη 1963. Συντρόφισσες και σύντροφοι 14

Δεν είναι σπάνιο, μιλώντας για εκείνα τα χρόνια, να σκέφτονται πολλοί άνθρωποι ότι οι καιροί έχουν αλλάξει, ότι τώρα βρισκόμαστε σε μια άλλη εποχή. Από την άλλη, ένας πολύ μεγάλος αριθμός απ τις πολύ νεότερες γενιές, δεν γνωρίζει καν ότι συνέβησαν τέτοια γεγονότα στις προηγούμενες δεκαετίες. Και που όσα λίγα έχουν ακούσει ή διαβάσει στα σχολικά βιβλία, είναι όσα χρειάζεται για να μη μαθαίνουν τίποτα ή, αυτά τα λίγα που θα αποτυπώσουν, να αποτελούν καρικατούρα της ταξικής πάλης. Ασφαλώς είναι σωστό ότι μια σειρά στοιχεία προηγούμενων δεκαετιών πάλης του ΚΚΕ, σήμερα δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει η μορφή αστικής βίας η οποία εκφραζόταν με τα στρατοδικεία που δίκαζαν με τον Μεταξικό νόμο 375 «περί κατασκοπείας». Αλίμονο όμως αν, στο όνομα εκσυγχρονισμών που έχουν συντελεστεί, παραβλέψουμε ότι τα κύρια χαρακτηριστικά εκείνων των χρόνων, όπως η καπιταλιστική εκμετάλλευση και ο χαρακτήρας του κράτους, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος κ.ά., παραμένουν αναλλοίωτα. Επιπλέον έχει ισχυροποιηθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό η κρατική καταστολή μέσω της συγκρότησης διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενώ οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί για την κυριαρχία στις αγορές και στις πηγές ενέργειας και άλλου πλούτου, οξύνονται. Ο αντικομμουνιστικός οχετός εκείνης της περιόδου συνεχίστηκε για πολλά χρόνια ακόμα, ενώ είναι ένα πολιτικό φαινόμενο που κάθε άλλο παρά έχει εκλείψει, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. 15

Φορέας του στα καθ ημάς είναι η Χρυσή Αυγή, που αναπαράγει θρασύτατα όλη την πτωματολογία και όσα κατασκεύασαν τότε ενάντια στο ΚΚΕ τα χαλκεία της Γκεστάπο, της Ιντέλιντζενς Σέρβις, των μεταπολεμικών κυβερνήσεων και της ΚΥΠ. Όμως δεν είναι μόνον η Χρυσή Αυγή. Με πιο ευέλικτες μεθόδους και με εκσυγχρονιστικού χαρακτήρα προσχήματα κινούνται στα ίδια χνάρια και σωρεία εκδόσεις που κυκλοφορούν μαζί με τον κυριακάτικο αστικό Τύπο, όπως επίσης και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, θιασώτες μιας εκσυγχρονισμένης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Βάλθηκαν να αποκαταστήσουν, όπως λένε, την πραγματική ιστορία. Έτσι, για παράδειγμα, βάζουν στο ίδιο τσουβάλι τον ΕΛΑΣ και τα Τάγματα Ασφαλείας, αφού και οι δυο, όπως γράφουν, σκότωναν. Κάτι περισσότερο: Δικαιολογούν την ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας, με τον ισχυρισμό ότι ιδρύθηκαν ως αντίδραση λαϊκών μαζών να προστατευθούν από τα εγκλήματα του ΕΑΜ. Επίσης χυδαιοποιούν την κομμουνιστική αρχή του προλεταριακού διεθνισμού, ταυτίζοντας αυτόν με το ιδεολόγημα του υποκινούμενου ΚΚΕ από τη Μόσχα. Στόχος τους, όπως ομολογούν οι ίδιοι, είναι το κτύπημα γενικά της βίας, εννοώντας το κτύπημα της ταξικής πάλης. Γιατί την ίδια ώρα συγκαλύπτουν τη βία του αστικού κράτους, τη βία του κεφαλαίου ενάντια στην εργατική τάξη, που άλλοτε εκφράζεται ωμά και άμεσα, άλλοτε έμμεσα, που όμως υπάρχει ανεξάρτητα από τη μορφή που ασκείται. Η βία του κράτους είναι θεσμοθετημένη. Πρώτα απ όλα την περιέχει και την κατοχυρώνει το ίδιο το Σύνταγμα, προκειμένου να προστατεύσει την 16

καπιταλιστική ιδιοκτησία, το αστικό πολιτικό σύστημα, τις διεθνείς καπιταλιστικές ενώσεις, στις οποίες συμμετέχει και η αστική τάξη της Ελλάδας. Σήμερα ο αγωνιζόμενος εργάτης δεν διώκεται με το Ιδιώνυμο, όπως τότε. Όμως απολύεται αν απεργήσει ή κινδυνεύει να απολυθεί, όπως και τότε. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα λειτουργούν χαφιέδικοι και άλλοι μηχανισμοί απεργοσπασίας στους χώρους δουλιάς, ενώ καλοπληρωμένοι συνδικαλιστές των καπιταλιστών τρομοκρατούν, εκβιάζουν, υπονομεύουν τους αγώνες, ιδρύουν σωματεία σφραγίδες, νοθεύουν εκλογές σε σειρά συνδικαλιστικών οργανώσεων, όπως και τότε. Ψηφίζονται δεκάδες αντεργατικά μέτρα που σαρώνουν κι αυτά τα λίγα εμπόδια που νομοθετήθηκαν κατά καιρούς. Γίνονταν και τότε εκλογές με την απλή αναλογική και πιθανόν να γίνουν και αύριο με ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα. Όμως ο πέλεκυς στα δικαιώματα θα συνεχίσει να πέφτει αμείωτος. Τα καραβάνια των προσφύγων, θυμάτων των ιμπεριαλιστικών πολέμων, συνεχίζουν να συρρέουν, όπως και τότε. Από τις ίδιες θάλασσες που έφυγαν κυνηγημένοι Μικρασιάτες, περνούν χιλιάδες άλλοι, που μόνο το όνομά τους διαφέρει, κάποιοι πνίγονται. Με άλλα λόγια, όπως το κυνήγι του καπιταλιστικού κέρδους ήταν η αιτία των τραγωδιών που έζησε ο λαός, το ίδιο και σήμερα είναι η αιτία όσων ζούμε και ακόμα χειρότερων που θα ζήσουμε αν δεν υπάρξει οργανωμένη λαϊκή αφύπνιση με στόχο την αλλαγή τάξης στην εξουσία. 17

Σύντροφοι και συντρόφισσες Το Κόμμα μας κρίνει την πορεία του με σεβασμό και δίχως τον παραμικρό μηδενισμό. Συμπεράσματα από μία σχεδόν 100χρονη διαδρομή χρησίμευσαν και συνέβαλαν στη διαμόρφωση της στρατηγικής που έχει αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ, με πυρήνα της ότι ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος και επίκαιρος. Πρόκειται για καθήκον που η ετοιμασία για την πραγματοποίησή του, η πάλη για τη Λαϊκή Συμμαχία, διεξάγεται σε συνθήκες μη επαναστατικής κατάστασης, γενικής υποχώρησης και βαθιάς κρίσης του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος. Με βάση τα ανάλογα συμπεράσματα το ΚΚΕ αντιμετώπισε πολεμικά τη συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις. Δικαιώθηκε απόλυτα, κάτι που αναγνωρίζουν ακόμα και πολλοί από εκείνους που καλοπροαίρετα έβλεπαν ως θετική για το λαό τη σύμπραξη του ΚΚΕ στην κυβέρνηση της λεγόμενης αριστεράς σε περίοδο καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Σήμερα, που ένας κόσμος νοιώθει με την ίδια του την πείρα ότι το ΚΚΕ σωστά πρόβλεψε τις εξελίξεις και το ποιος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτός ο κόσμος αξίζει να σκεφτεί ότι η τέτοια πρόβλεψη του ΚΚΕ έγινε δυνατή, επειδή έχει τέτοια στρατηγική και δεν μπορούσε να γίνει αν είχε άλλη στρατηγική. Γι αυτό και επιμένει ότι χωρίς την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής που θα επιβάλει η εργατική εξουσία, με ταυτόχρονη έξοδο από την ΕΕ, δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή πολιτική. 18

Με βάση τα ανάλογα ιστορικά συμπεράσματα το ΚΚΕ διαμόρφωσε τη θέση για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και απέκρουσε τεκμηριωμένα, στη βάση της αυτοτελούς στρατηγικής του, τα περί συγκρότησης δημοκρατικού μετώπου, ώστε ν αντιμετωπιστεί ο φασισμός που σηκώνει κεφάλι. Επιβεβαιώθηκε εδώ και πολλά χρόνια ότι τη φασιστική έκφραση της καπιταλιστικής κυριαρχίας μπορεί να την αντιμετωπίσει και τελικά να την εξαλείψει ριζικά μόνο το επαναστατικό κίνημα που μάχεται σταθερά, αταλάντευτα για την εργατική εξουσία. Τιμάμε την 100χρονη διαδρομή του ΚΚΕ, του κόμματος το οποίο, ανεξάρτητα από προβληματικές θέσεις του, ποτέ δεν εγκατέλειψε από το πρόγραμμά του το στόχο για το σοσιαλισμό, όλα τα χρόνια της ύπαρξής του. Τιμάμε τους νεκρούς μας, εμπνεόμαστε από το παράδειγμα των αλύγιστων της ταξικής πάλης και διδασκόμαστε, ώστε η νέα πορεία για το σοσιαλισμό, που θα έρθει, να μη γνωρίσει ξανά επιστροφή». 19