ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέμα: «Ο έλεγσορ ζςμβάζευν μεγάληρ οικονομικήρ αξίαρ από ηο Δλεγκηικό ςνέδπιο» Δπιβλέποςζα: Βαζιλική Σζιανηή ποςδαζηήρ: Αλέξανδπορ Αγγελάκηρ ΑΘΖΝΑ - 2010

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Με ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ην 2001, θαηνρπξψζεθε ζπληαγκαηηθά ν έιεγρνο ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην. Οη λνκνζεηηθέο αιιαγέο, πνπ επήιζαλ ζηε ζπλέρεηα, θαηέδεημαλ ηελ πξφζεζε ηνπ θνηλνχ λνκνζέηε λα ππαγάγεη νινέλα θαη κεγαιχηεξν αξηζκφ ζπκβάζεσλ ζηνλ έιεγρν ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, δηεπξχλνληαο ζε κεγάιν βαζκφ ην πεδίν ιεηηνπξγηθήο δξαζηεξηνπνίεζήο ηνπ, ζην πιαίζην ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ. Πξνο έιεγρν, ινηπφλ, ππνβάιινληαη φιεο νη ζπκβάζεηο έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ, ζπρλά αλεμαξηήησο ηνπ εάλ πξφθεηηαη γηα ζπκβάζεηο ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ δηθαίνπ, εθφζνλ ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε ηνπο ππεξβαίλεη ην νξηδφκελν ζην λφκν θάζε θνξά πνζφ. Ο έιεγρνο απηφο δηελεξγείηαη απφ ηα αξκφδηα Κιηκάθηα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ζηα νπνία ππνβάιινληαη ηα ζρέδηα ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, θαη, ζε πεξίπησζε άζθεζεο αίηεζεο αλάθιεζεο, απφ ην αξκφδην Σκήκα. ην πιαίζην απηφ, ε δηα ρεηξφο εξγαζία πξαγκαηεχεηαη ηε δηαδηθαζία, ηελ έθηαζε, ην εηδηθφηεξν πεξηερφκελν θαη ηε λνκηθή θχζε ηνπ ειέγρνπ, φπσο απηφο αζθείηαη απφ ηνπο αξκφδηνπο δηθαζηηθνχο ζρεκαηηζκνχο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ. Πεξαηηέξσ, γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο λνκηθήο αλάιπζεο θαη πξνζέγγηζεο ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ, θξίζεθε αλαγθαία ε ζπζρέηηζε ηεο εμεηαδφκελεο αξκνδηφηεηαο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ κε ηηο αληίζηνηρεο ησλ ινηπψλ αξκνδίσλ δηθαζηεξίσλ θαη, θπξίσο, ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο, ζην πεδίν ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Μεζνδνινγηθά ε εξγαζία ζηεξίρηεθε ζηε ζεζκηθή αλάιπζε, ηελ εμεχξεζε δειαδή ησλ ηζρπφλησλ θαλφλσλ δηθαίνπ θαη ηελ εμέηαζή ηνπο εληφο ηεο ειιεληθήο έλλνκεο ηάμεο. ην πιαίζην απηφ, ε αλάπηπμε ηνπ ζέκαηνο βαζίζηεθε ζηελ αλάιπζε γξαπηψλ ηεθκεξίσλ, είηε πξσηνγελψλ (λφκνη, πξνεδξηθά δηαηάγκαηα, απνθάζεηο θαη λνκνινγία ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ) είηε δεπηεξνγελψλ (βηβιία, άξζξα, κειέηεο θαη δεκνζηεχζεηο ζηνλ Σχπν). Ζ αλάιπζε νδήγεζε ζην ζπκπέξαζκα φηη ν έιεγρνο, ν νπνίνο αζθείηαη κε ζθνπφ ηελ πξνάζπηζε ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο θαη ηελ εκπέδσζε ηεο εκπηζηνζχλεο ησλ δηνηθνπκέλσλ πξνο ηε Γηνίθεζε, απνηέιεζε έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνφδνπ ζηελ πξνζπάζεηα θαηαπνιέκεζεο ηεο δηαθζνξάο θαη ελίζρπζεο ηεο δηαθάλεηαο θαη αληηθεηκεληθφηεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Παξάιιεια, ε δηαηήξεζε ηεο δπλαηφηεηαο πξνζθπγήο ζην «θπζηθφ δηθαζηή» ησλ δηαθνξψλ ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ζηαδίνπ παξέρεη ηηο αλαγθαίεο εγγπήζεηο γηα ηελ πξνζηαζία θαη ησλ επηκέξνπο I

ηδησηηθψλ ζπκθεξφλησλ. Σα θελά θαη νη δπζρέξεηεο πνπ επηζεκάλζεθαλ, θαηά ηελ αλάιπζε, απιψο πξνιεηαίλνπλ ην έδαθνο γηα ηελ αλάπηπμε κηαο γφληκεο θαη επνηθνδνκεηηθήο ζπδήηεζεο, κε ζηφρν ηελ «νινθιήξσζε» ηνπ ηζρχνληνο ζπζηήκαηνο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο, θαηά ηξφπν απνιχησο ζπκβαηφ κε ην χληαγκα θαη ηελ Δπξσπατθή χκβαζε Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ. Λέξειρ Κλειδιά Διεγθηηθφ πλέδξην, Έιεγρνο ζπκβάζεσλ, Γεκφζηα ζχκβαζε, Γηνηθεηηθή ζχκβαζε, χκβαζε Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ, Γεκφζηα Έξγα, Πξνκήζεηεο, Τπεξεζίεο, Γηαγσληζκφο, ρέδην ζχκβαζεο, Γεκφζην πκθέξνλ, Αξρή ηεο Ννκηκφηεηαο, Γηαθάλεηα, Πξαγκαηηθφο θαη ειεχζεξνο αληαγσληζκφο, Αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο, Γηαθζνξά, Οξγαληζκφο Γεκνζίνπ Γηθαίνπ, Αλαζέηνπζα Αξρή, Αλάδνρνο, Πξνζσξηλή θαη νξηζηηθή δηθαζηηθή πξνζηαζία, πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο, Γεδηθαζκέλν. II

ABSTRACT The Constitutional Amendment of 2001 established the audit of contracts of great economic value from the Court of Auditors. The legislative changes that came as a result revealed the intent of the legislator to transfer an increasing number of contracts under the control of the Court of Auditors, something that broadened in a great extent its operational field, as long as the preventive audit of contracts is concerned. All works contracts, supplies contracts and service contracts undergo an audit, many times independently of being contracts of Private or Public law, as long as the estimate cost exceeds the assigned by the law amount. The audit is made by the proper Units of the Court of Auditors, to which the schemes of the public contracts are handed in, otherwise, in case of a retrieval appeal, the audit is made by the proper Section. To this extent, the current paper discusses the procedure, the extent, the particular content and the legal character of the audit, in the way that this is taking place by the proper formations of the Court of Auditors. Furthermore, in order to complete the juridical analysis and approach of the preventive audit of contracts, there was a need to associate the under scrutiny jurisdiction of the Court of Auditors with those of the rest proper courts of law and, especially, those of the Council of State, as long as the public contracts are concerned. The methodology that underlies this paper is based on the institutional analysis that is the finding of the applied rules of law and their examination in the context of Greek law and order. To this extent, the development of the subject-matter was based on the analysis of written records, either primordial (laws, Presidential Decrees, decisions and case-law of the Court of Auditors) or secondary (books, articles, reports and press publications). The analysis led to the conclusion that the audit, which is taking place in order to protect the public interest and establish the trust of the citizens to the Administration, was an important step of advance in the attempt of corruption fighting as well as in the boost of transparency and objectivity in the area of public contracts. Also, the capability of appealing to the natural judge for the disputes of the stage before the award of contracts guarantees the protection of the private interests. The gaps and the difficulties that were noted, through the analysis, pave the way for a fruitful and constructive discussion, which aims to the completion of the current system of judicial protection, III

in a way completely compatible with the Constitution and the European Convention on the Protection of Human Rights. Key Words Court of Auditors, Audit of contracts, Public contract, Administrative contract, Contract of Private Law, Public Works, Commissions, Services, Contest, Draft convention, Public Interest, Principle of Legality, Transparency, Real and free competition, Principle of Good Administrative Behaviour, Corruption, Body governed by public law, Contracting Authority, Contractor, Temporary and final judicial protection, Council of State, Res judicata. IV

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ... 3 ΔΗΑΓΩΓΖ... 4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ I : Ζ δηνηθεηηθή ζχκβαζε θαη ν πξνζπκβαηηθφο έιεγρνο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην... 7 1. Ζ δηνηθεηηθή ζχκβαζε... 7 1.1. Έλλνηα... 7 1.2. Αξρή ηεο λνκηκφηεηαο θαη δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο... 8 2. Ζ έλλνηα ηεο ζχκβαζεο θαηά ην άξζξν 98 παξ. 1 εδ. β ηνπ πληάγκαηνο θαη ηε λνκνινγία ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ... 10 ΚΔΦΑΛΑΗΟ II : Σν λνκηθφ πιαίζην ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην... 13 1. Ζ ηζηνξηθή δηαδξνκή ηνπ ειέγρνπ πξηλ απφ ηε ζπληαγκαηηθή ηνπ θαηνρχξσζε... 13 2. Ζ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηνπ ειέγρνπ θαη ην λέν λνκηθφ πιαίζην... 16 3. Πεδίν εθαξκνγήο ειέγρνπ... 20 3.1. Οη ππαγφκελεο ζηνλ έιεγρν ζπκβάζεηο... 20 3.2. πκβάζεηο πνπ εμαηξνχληαη ηνπ ειέγρνπ... 23 4. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ ζηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, ζχκθσλα κε ην ρέδην Νφκνπ «Καιιηθξάηεο»... 25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ III : Ο έιεγρνο ελψπηνλ ησλ αξκφδησλ Κιηκαθίσλ ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ... 27 1. Ζ δηαδηθαζία ηνπ ειέγρνπ... 27 1.1. Ο αξκφδηνο δηθαζηηθφο ζρεκαηηζκφο... 27 1.2. Αξκνδηφηεηα... 27 1.3. Πξνζεζκία νινθιήξσζεο ειέγρνπ... 29 2. Σν αληηθείκελν ηνπ ειέγρνπ... 30 2.1. Έιεγρνο λνκηκφηεηαο... 30 2.2. Έθηαζε ηνπ ειέγρνπ... 33 1

3. Πεξηερφκελν ηνπ ειέγρνπ Ζ έλλνηα ησλ νπζησδψλ λνκηθψλ πιεκκειεηψλ... 35 4. πλέπεηεο θαη λνκηθή θχζε ηεο Πξάμεο ησλ Κιηκαθίσλ... 40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ IV : Ο έιεγρνο ελψπηνλ ηνπ VI Σκήκαηνο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ... 43 1. Ζ δηαδηθαζία ελψπηνλ ηνπ VI Σκήκαηνο... 43 1.1. Ζ θξίζε επί ηνπ παξαδεθηνχ... 43 1.2. Ζ θξίζε επί ηνπ βαζίκνπ... 47 2. Ζ ζπγγλσζηή πιάλε σο ιφγνο αλάθιεζεο... 48 3. Ζ θχζε ηεο αίηεζεο αλάθιεζεο... 50 4. Ζ άξζε ακθηζβήηεζεο... 52 ΚΔΦΑΛΑΗΟ V : Ζ ζεκαζία θαη ε λνκηθή θχζε ηνπ ζπληαγκαηηθψο πξνβιεπφκελνπ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο... 54 1. Ο έιεγρνο ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην θαη νη παξάιιειεο αξκνδηφηεηεο άιισλ νξγάλσλ... 54 1.1. Γηθαζηηθφ θαη δηνηθεηηθφ ζχζηεκα πξνζηαζίαο θαηά ην πξνζπκβαηηθφ ζηάδην 54 1.2. Οη ιφγνη πνπ επηβάιινπλ ηε δηαηήξεζε ηνπ ειέγρνπ ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ 55 2. Ζ ζρέζε ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην κε ηελ αληίζηνηρε αξκνδηφηεηα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο... 57 2.1. χκπησζε αξκνδηνηήησλ... 57 2.2. Πξνηεηλφκελε ιχζε... 59 3. Ο θίλδπλνο έθδνζεο αληηθαηηθψλ απνθάζεσλ θαη νη ηξφπνη αληηκεηψπηζήο ηνπ.. 62 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΣΑΔΗ... 65 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ... 68 ΒΑΗΚΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ... 74 ΝΟΜΟΛΟΓΗΑ ΔΛΔΓΚΣΗΚΟΤ ΤΝΔΓΡΗΟΤ... 76 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α : ΝΟΜΟΘΔΗΑ... 77 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β : ΝΟΜΟΛΟΓΗΑ... 93 2

ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ ΑΔ : Αλψλπκε Δηαηξεία ΑΔΓ : Αλψηαην Δηδηθφ Γηθαζηήξην ΑΚ : Αζηηθφο Κψδηθαο ΑξρΝ : Αξρείν Ννκνινγίαο ΓΔΚ : Γηθαζηήξην Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ΓΔΚΑ : Γεκφζηα Δπηρείξεζε Κηλεηψλ Αμηψλ ΓεΚΔ : Γεκφζηεο πκβάζεηο θαη Κξαηηθέο Δπηρνξεγήζεηο ΓηΓηθ : Γηνηθεηηθή Γίθε ΔΓΓΓΓ : Δπηζεψξεζε Γεκνζίνπ Γηθαίνπ θαη Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ ΔΔΑ : Δπηηξνπή Δηζήγεζεο γηα Αλάζεζε ΔΔΔπξΓ : Διιεληθή Δπηζεψξεζε Δπξσπατθνχ Γηθαίνπ ΔΚ : Δπξσπατθή Κνηλφηεηα ΔΟΜΜΔΥ : Διιεληθφο Οξγαληζκφο Μηθξψλ Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Υεηξνηερλίαο ΔΠ : Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δ : Διεγθηηθφ πλέδξην ΔθεκΓΓ : Δθεκεξίδα Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ ΘΠΓΓ : Θεσξία θαη Πξάμε Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ ΚΓΛ : Κψδηθαο Γεκνζίνπ Λνγηζηηθνχ ΚΓηνηθΓηθ : Κψδηθαο Γηνηθεηηθήο Γηθνλνκίαο ΚΠ : Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο ΝνΒ : Ννκηθφ Βήκα ΝΠΓΓ : Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ν : Νφκνο ΝΚ : Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο ΟΣΑ : Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Π.Γ. : Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα : χληαγκα ηδ : πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο ΓΗΣ : χκπξαμε Γεκφζηνπ θαη Ηδησηηθνχ Σνκέα Σν : Σν χληαγκα 3

ΔΗΑΓΧΓΖ Σν θξάηνο θαη ηα ινηπά λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ ελεξγνχλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ ηνπο λνκηθέο θαη πιηθέο ελέξγεηεο. Ζ λνκηθή δξάζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο 1 εθδειψλεηαη είηε κε κνλνκεξείο πξάμεηο (αηνκηθέο ή θαλνληζηηθέο δηνηθεηηθέο πξάμεηο) είηε κε δηκεξείο (ζπκβάζεηο). Αλ θαη ε κνλνκεξήο δηνηθεηηθή πξάμε απνηειεί ηε ζπρλφηεξε κνξθή λνκηθήο δξάζεο ησλ ππνθεηκέλσλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ε ζχγρξνλε θπξηαξρηθή δηνίθεζε ρξεζηκνπνηεί θαη ην κέζν ηεο δηνηθεηηθήο ζχκβαζεο γηα ηελ επέιεπζε έλλνκσλ ζπλεπεηψλ, εηδηθφηεξα, φηαλ πξφθεηηαη λα ελαξκνληζζνχλ αληηηηζέκελα ζπκθέξνληα, λα δηακνξθσζνχλ λνκηθέο ζέζεηο θαη θαηαζηάζεηο, λα εμνκαιπλζνχλ δηαθνξέο απφςεσλ θαη, γεληθφηεξα, λα απνθεπρζεί ε πξνζθπγή ζηε κνλνκεξή δξάζε 2. Ζ δηνηθεηηθή ζχκβαζε απνηειεί ηνλ θαηάιιειν κεραληζκφ γηα ηε κείσζε ηεο δηνηθεηηθήο αλσηεξφηεηαο θαη ηερλνθξαηηθήο παληνδπλακίαο θαη ηελ ελαιιαθηηθή δξάζε ηεο δηνίθεζεο. Ζ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία ησλ ζεκειησδψλ δηθαησκάησλ εμαξηάηαη άκεζα απφ ηε ζπλεξγαζία δηνίθεζεο θαη πνιίηε, θαζψο ε δεκνθξαηία ζηεξίδεηαη ζηε ζχκπξαμε, ην θνηλσληθφ θξάηνο ζεκειηψλεηαη ζηελ απνδνρή θαη ην θξάηνο δηθαίνπ ζηε λνκηθή αζθάιεηα θαη εηξήλε. Δλ πξνθεηκέλσ, ε δηνηθεηηθή ζχκβαζε, σο έθθξαζε κηαο «public-private partnership», έρεη εμειηρζεί ζε έλα απηνλφεην, αλαγθαίν θαη δηαξθψο δηεπξπλφκελν, ηα ηειεπηαία έηε, κεραληζκφ ηεο ζχγρξνλεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ελψ θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα ηε ζπλερή αλαδήηεζε λέσλ κνξθψλ δξάζεο θαη ελέξγεηαο πνπ ζα ζεκειηψλνληαη ζηε ζπλεξγαζία θαη ηε ζχκπξαμε 3. Γίρσο ακθηβνιία, ε πξνζθπγή ζηε ρξήζε ηεο λνκηθήο κνξθήο ηεο ζχκβαζεο απφ ηε δηνίθεζε γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ ηεο απνηειεί ηζρπξφ πφιν έιμεο ηδησηηθψλ ζπκθεξφλησλ 4. ε απηφ ην πιαίζην, ινηπφλ, ηεο έληνλεο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ πνιηηηθήο εμνπζίαο θαη ηδησηηθψλ-νηθνλνκηθψλ ζπκθεξφλησλ, ν ιφγνο πεξί δηαθζνξάο θαη δηαπινθήο θπξηάξρεζε αλειιηπψο ζηελ πνιηηηθή αληηπαξάζεζε ηηο ηειεπηαίεο 1 Αλαιπηηθφηεξα γηα ηε λνκηθή δξάζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, βι. πειησηφπνπιν Δ., «Δγρεηξίδην δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2002, ζει. 103 επ., Σάρν Α., «Διιεληθφ δηνηθεηηθφ δίθαην», εθδφζεηο άθθνπια, Θεζζαινλίθε, 1996, ζει. 399 επ. 2 Βι. Γέξνληα Α., «Γεκνζηνλνκηθφ Γίθαην», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2005, ζει. 219. 3 Βι. Γέξνληα Α., ν.π., ζει. 219-220. 4 Βι. Παπαζενδψξνπ Η., «Οη λνκνινγηαθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ δηεμαγσγή ησλ δηαγσληζκψλ ηνπ Γεκνζίνπ», ΘΠΓΓ 10-11/2008, ζει. 1171. 4

δεθαεηίεο, κε απνηέιεζκα ην αίηεκα ηεο δηαθάλεηαο ησλ ζεζκψλ λα απνηειέζεη ην κείδνλ δηαθχβεπκα ηνπ αλαζεσξεηηθνχ εγρεηξήκαηνο πνπ νινθιεξψζεθε ηνλ Απξίιην ηνπ 2001 5. Με ηελ ηειεπηαία ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε θαζηεξψζεθε ν πξνιεπηηθφο έιεγρνο λνκηκφηεηαο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην (ζην εμήο Δ), πνπ απφ ην 1993 είρε εηζαρζεί θαη νξγαλσζεί ζην επίπεδν ηεο θνηλήο λνκνζεζίαο, θαη ππήρζε ζηνλ έιεγρφ ηνπ θάζε ζχκβαζε πνπ ην αληηθείκελφ ηεο είλαη κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο, εθφζνλ αληηζπκβαιιφκελνο ζε απηή είλαη ην Γεκφζην ή άιιν λνκηθφ πξφζσπν πνπ εμνκνηψλεηαη κε απηφ. Ζ ελίζρπζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ε απνθπγή ηεο δηαζπάζηζεο ηνπ δεκνζίνπ ρξήκαηνο, ε δηαζθάιηζε πγηνχο θαη αλφζεπηνπ αληαγσληζκνχ, ε εκπέδσζε ηεο εκπηζηνζχλεο ησλ δηνηθνπκέλσλ, ε αληηθεηκεληθφηεηα ησλ δηαδηθαζηψλ αλάζεζεο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ θαη ε πξνάζπηζε ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο νδήγεζαλ ην λνκνζέηε ζηελ θαζηέξσζε ηνπ ειέγρνπ απηνχ, πνπ ζπληζηά νπζηψδε ηχπν ηεο δηαδηθαζίαο ζχλαςεο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ επηδησθφκελνπ απηνχ ζθνπνχ, ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο αλαγλψξηζε φηη ην Δ απνηειεί ην ζεζκφ εθείλν, ν νπνίνο εγγπάηαη ηελ επηηπρία ηνπ δχζθνινπ απηνχ εγρεηξήκαηνο 6. Ο αλσηέξσ, ζπληαγκαηηθά πιένλ θαηνρπξσκέλνο, πξνιεπηηθφο έιεγρνο ησλ ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο απφ ην Δ απνηειεί ην αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. ην πιαίζην απηφ, αξρηθά, θξίζεθε αλαγθαίν λα πεξηγξαθεί ζπλνπηηθά ε έλλνηα ηεο δηνηθεηηθήο ζχκβαζεο, θαηά ηε λνκνινγία ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ θαη ηελ θξαηνχζα ζηε ζεσξία άπνςε, κε ζηφρν λα θαηαδεηρζεί ε δηαθνξνπνίεζε κε ηε ιεηηνπξγηθή, θαηά βάζε, πξνζέγγηζε, ηελ νπνία πηνζεηεί ε λνκνινγία ηνπ Δ, θαη κε ηελ νπνία πξνζδίδεηαη επξχηεξν πεξηερφκελν ζηελ έλλνηα ησλ ειεγρφκελσλ ζπκβάζεσλ. ηε ζπλέρεηα, επηρεηξείηαη ε πεξηγξαθή ηνπ ηζρχνληνο λνκηθνχ πιαηζίνπ θαη ηνπ εηδηθφηεξνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ ηνπ Δ, θαζψο, θαη ε αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηνπ εηδηθφηεξνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ αζθνχκελνπ, απφ ηνπο αξκφδηνπο δηθαζηηθνχο ζρεκαηηζκνχο ηνπ Δ (Δ, Σ θαη Ε Κιηκάθηα VI Σκήκα), ειέγρνπ. Σέινο, πξνθεηκέλνπ λα δηαζαθεληζζεί ε λνκηθή θχζε ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ θαη λα ηνληζζεί ε ζεκαζία ηνπ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο 5 Βι. Μπαιηά Δ., «Ζ αξρή ηεο δηαθάλεηαο ζηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο», ΓεΚΔ 1-3/2006, ζει. 80. 6 Βι. Καξαζαλαζφπνπιν Δ., «Ο πξνζπκβαηηθφο έιεγρνο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην : ζπκβάζεηο δεκνζίσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ», Βηβιηνζήθε Θεσξίαο & Πξάμεο Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ, Ννκηθή Βηβιηνζήθε, Αζήλα, 2010, ζει. 2. 5

αληηθεηκεληθφηεηαο ζην πεδίν ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, ε εξγαζία νινθιεξψλεηαη κε ηε ζπζρέηηζε ηεο εμεηαδφκελεο αξκνδηφηεηαο ηνπ Δ κε ηηο ινηπέο κνξθέο επνπηείαο θαη ειέγρνπ ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο θαηά ην πξνζπκβαηηθφ ζηάδην, φπσο απηέο πξνβιέπνληαη απφ ην χληαγκα θαη ηνλ θνηλφ λνκνζέηε. 6

ΚΔΦΑΛΑΗΟ I : Ζ διοικηηική ζύμβαζη και ο πποζςμβαηικόρ έλεγσορ από ηο Δλεγκηικό ςνέδπιο 1. Ζ διοικηηική ζύμβαζη 1.1. Έννοια Ζ ζπκβαηηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο δηνίθεζεο εθδειψλεηαη κε ηε ζχλαςε ζπκβάζεσλ κε ηδηψηεο (θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα). Οη ζπκβάζεηο απηέο δηαθξίλνληαη : α. ζε ζπκβάζεηο ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαη β. ζε ζπκβάζεηο δεκνζίνπ δηθαίνπ ή δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο. ηηο ζπκβάζεηο ηδησηηθνχ δηθαίνπ ην ζπκβαιιφκελν θξάηνο ή ΝΠΓΓ δε ιεηηνπξγεί σο θνξέαο δεκφζηαο εμνπζίαο, αιιά σο απιφο ηδηψηεο βξίζθεηαη ζην ίδην δηθαηνπξαθηηθφ επίπεδν κε ηνλ αληηζπκβαιιφκελν. Οη δηαθνξέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο ελ ιφγσ ζπκβάζεηο είλαη δηαθνξέο ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαη ππάγνληαη ζηε δηθαηνδνζία ησλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ. Αληίζεηα, ζηηο δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο ην ζπκβαιιφκελν θξάηνο ή ΝΠΓΓ ιεηηνπξγεί σο θνξέαο δεκφζηαο εμνπζίαο θαη δηαζέηεη απμεκέλε δηθαηνπξαθηηθή εμνπζία έλαληη ηνπ αληηζπκβαιινκέλνπ, κε απνηέιεζκα νη αλαθχπηνπζεο δηαθνξέο λα είλαη δηνηθεηηθέο θαη λα ππάγνληαη ζηε δηθαηνδνζία ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ 7. Ζ θαηάξηηζε ηεο δηνηθεηηθήο ζχκβαζεο πξνυπνζέηεη ηε ζχκπησζε ησλ βνπιήζεσλ ηνπ ζπκβαιιφκελνπ θξάηνπο αθελφο θαη ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ θπζηθνχ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ αθεηέξνπ, ε νπνία επηδηψθεη ηελ πξαγκάησζε νξηζκέλσλ ζθνπψλ ή ηελ εμππεξέηεζε ζπγθεθξηκέλσλ ζπκθεξφλησλ. Σν ζηνηρείν απηφ ηεο ζχκπησζεο δχν βνπιήζεσλ δηαθξίλεη ηε δηνηθεηηθή ζχκβαζε απφ ηε κνλνκεξή δηνηθεηηθή πξάμε, ε νπνία απνηειεί πξντφλ κηαο θαη κφλν βνχιεζεο. χκθσλα κε ηε λνκνινγία ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ αιιά θαη ηελ θξαηνχζα άπνςε ζηε ζεσξία 8, πξνθεηκέλνπ λα εληαρζεί κηα ζχκβαζε ζην πεδίν ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβάζεσλ, ζα πξέπεη λα ζπληξέρνπλ ζσξεπηηθά : 7 Βι. Γέξνληα Α., «Γίθαην δεκνζίσλ έξγσλ. Ζ δηνηθεηηθή ζχκβαζε δεκνζίνπ έξγνπ», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2000, ζει 38-39. Αλαιπηηθφηεξα, γηα ην δήηεκα ηεο δηθαηνδνζίαο θαη ην εθαξκνζηέν δίθαην, βι. Παπιφπνπιν Π., «Ζ εθδίθαζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαθνξψλ απφ δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, «Γηαθάλεηα θαη αλεμαξηεζία ζηνλ έιεγρν ηνπ δεκφζηνπ ρξήκαηνο», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, ζει. 775 επ. 8 Βι. ζρεηηθά πειησηφπνπιν Δ., ν.π., ζει. 197 επ., Γέξνληα Α., «Γίθαην δεκνζίσλ έξγσλ», ν.π., ζει. 39 επ. 7

α. Σν έλα ηνπιάρηζηνλ απφ ηα ζπκβαιιφκελα κέξε πξέπεη λα είλαη ην θξάηνο ή άιιν ΝΠΓΓ ή λνκηθφ πξφζσπν δηθπνχο ραξαθηήξα 9 ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ην ηειεπηαίν, ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, ιεηηνπξγεί σο θνξέαο άζθεζεο δεκφζηαο εμνπζίαο (νξγαληθφ θξηηήξην). β. Με ηε δηνηθεηηθή ζχκβαζε πξέπεη λα επηδηψθεηαη άκεζνο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο ζθνπφο γ. Ζ ζχκβαζε πξέπεη λα ηειεί ππφ λνκηθφ θαζεζηψο, ην νπνίν εμαζθαιίδεη ζην θξάηνο, ην ΝΠΓΓ ή ην λνκηθφ πξφζσπν δηθπνχο ραξαθηήξα, ππεξέρνπζα ζέζε έλαληη ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ κέξνπο (ηα δχν ηειεπηαία ζηνηρεία απνηεινχλ ηελ πξψηε θαη ηε δεχηεξε ζπληζηψζα ηνπ ιεγφκελνπ ιεηηνπξγηθνχ θξηηεξίνπ). Ωο δηνηθεηηθή ζχκβαζε, ινηπφλ, λνείηαη εθείλε πνπ ζπλνκνινγείηαη αλάκεζα ζην Γεκφζην ή ΟΣΑ ή άιιν ΝΠΓΓ θαη θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν, εθφζνλ απηή, αθελφο, απνβιέπεη ζηελ εμππεξέηεζε ελφο άκεζνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο ζθνπνχ, δειαδή ζπλάπηεηαη κε ζηφρν ηελ άκεζε επηδίσμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ, πξάγκα πνπ ζπκβαίλεη ζηελ πεξίπησζε πνπ ην αληηθείκελφ ηεο ηαπηίδεηαη πξνο ην ζθνπφ ηνπ ΝΠΓΓ ή απνηειεί επζέσο κέζν γηα ηελ επηδίσμή ηνπ, αθεηέξνπ, δηέπεηαη απφ εμαηξεηηθφ (ζπκβαηηθφ ή λνκνζεηηθφ) θαζεζηψο πξνλνκίσλ θαη ππνρξεψζεσλ, πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ άζθεζε δεκφζηαο εμνπζίαο, νχησο ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη, ζην ζπκβαιιφκελν θνξέα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, πξνλνκηαθή, έλαληη ηνπ αληηζπκβαιινκέλνπ, ζέζε, ε νπνία δεκηνπξγεί ζρέζε ππεξνρήο ηνχηνπ, κε ηε δπλαηφηεηα κνλνκεξνχο απφ κέξνπο ηνπ επέκβαζεο ζην ζπκβαηηθφ δεζκφ. 1.2. Απσή ηηρ νομιμόηηηαρ και διοικηηικέρ ζςμβάζειρ Ζ θξαηνχζα άπνςε ζηε ζεσξία θαη ηε λνκνινγία ζεσξεί φηη νη δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο δηέπνληαη, φπσο θαη νη κνλνκεξείο δηνηθεηηθέο πξάμεηο, απφ ηελ αξρή ηεο λνκηκφηεηαο 10, ππφ ηελ έλλνηα φηη ε δηνίθεζε κπνξεί λα πξνβεί ζηε ζχλαςε ζχκβαζεο κφλν βάζεη ζρεηηθήο αξκνδηφηεηαο πνπ παξέρεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ επξσπατθνχ 9 Πξφθεηηαη γηα δεκφζηα λνκηθά πξφζσπα, ηα νπνία έρνπλ ηδξπζεί σο λνκηθά πξφζσπα ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαη ιεηηνπξγνχλ θαηά ηνπο θαλφλεο ηεο ηδησηηθήο νηθνλνκίαο γηα ηελ άζθεζε νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, βηνκεραληθήο ή εκπνξηθήο, παξάιιεια φκσο ηνπο έρεη αλαηεζεί κε εηδηθέο δηαηάμεηο ε πξαγκαηνπνίεζε ζθνπψλ νηθνλνκηθήο παξέκβαζεο κε ηελ άζθεζε δεκφζηαο εμνπζίαο. Βι. ζρεηηθά Σδεβειεθάθε Η., «Μηα εθαξκνγή ηεο ζεσξίαο ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δηθπνχο ραξαθηήξα ζηελ λνκνινγία ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ν.π., ζει. 911 επ. 10 Ζ αξρή ηεο λνκηκφηεηαο απνηειεί ζπλέπεηα ησλ αξρψλ ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο θαη ηνπ αληηπξνζσπεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ζπλαθνινχζσο ηεο ππεξνρήο θαη ηνπ ηεθκεξίνπ ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ λνκνζεηηθνχ νξγάλνπ, πνπ ζπγθξνηείηαη απφ εθπξνζψπνπο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Αλαιπηηθφηεξα βι. πειησηφπνπιν Δ., ν.π., ζει. 91 επ. 8

θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, ηνπ πληάγκαηνο θαη ησλ λνκνζεηηθψλ θαη θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ. Ζ ζπκβαηηθή, δειαδή, δξάζε ηεο δηνίθεζεο πξνυπνζέηεη νπσζδήπνηε θάπνην θαλφλα δηθαίνπ, πνπ λα πξνβιέπεη ηε ζρεηηθή αξκνδηφηεηα ησλ δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ θαη δελ είλαη δπλαηή ε ζέζπηζε ζρεηηθήο ζπληαγκαηηθήο ειεπζεξίαο, ζην βαζκφ πνπ ε δηνίθεζε δελ έρεη δηθαίσκα αιιά αξκνδηφηεηα γηα ηε ζχλαςε ζπκβάζεσλ 11. ε αληίζεζε κε ηελ αλσηέξσ αληίιεςε ηεο αξρήο ηεο λνκηκφηεηαο, ε νπνία θπξηαξρεί ζηε ρψξα καο, έρεη ππνζηεξηρηεί φηη ε ζρέζε ηνπ θαλφλα δηθαίνπ θαη ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο ραξαθηεξίδεηαη, αλαιφγσο εάλ πξφθεηηαη πεξί δέζκηαο αξκνδηφηεηαο ή δηαθξηηηθήο επρέξεηαο ηεο δηνίθεζεο, σο απζηεξή ή ήπηα, αληίζηνηρα 12. ην πιαίζην απηφ, ην άξζξν 79 ηνπ ΚΓΛ (Ν. 2362/1995) 13 εξκελεχεηαη επξέσο απφ κεξίδα ηεο ζεσξίαο 14, ππφ ηελ έλλνηα φηη ε δηνίθεζε κπνξεί λα πξνβαίλεη ζηε ζχλαςε ζπκβάζεσλ, φρη κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ πξνβιέπεηαη απφ γεληθέο ή εηδηθέο δηαηάμεηο, αιιά θαη φηαλ ε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα δελ αληίθεηηαη ζε δηαηάμεηο λφκσλ, ζην βαζκφ βέβαηα πνπ ζπληειεί ζηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δηαηάμεσλ, θαη εθαξκνγή ησλ νπνίσλ ζπλήθζεζαλ. ηελ πεξίπησζε απηή, γίλεηαη θαλεξφ φηη ε ζχκβαζε ρσξίο ξεηή λνκνζεηηθή εμνπζηνδφηεζε εμειίζζεηαη ζε κηα δεχηεξε κνξθή πινπνίεζεο ησλ ζθνπψλ ηνπ λφκνπ παξάιιεια πξνο ην πθηζηάκελν λνκηθφ νπινζηάζην εμνπζηαζηηθήο-θπξηαξρηθήο ξχζκηζεο 15. Ζ παξερφκελε απηή επειημία ζπλεπάγεηαη επρέξεηα επηινγήο λνκηθήο κνξθήο, ελφςεη ησλ αξρψλ ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο. ε θάζε πεξίπησζε βέβαηα, πξνθεηκέλνπ λα ηεξεζεί ε ζρεηηθή δηάηαμε ηνπ ΚΓΛ θαη λα κελ ππάξμεη θαηαζηξαηήγεζε απφ ηελ πιεπξά ηεο δηνίθεζεο, απηή νθείιεη λα αλαθέξεη ξεηά ζηε ζρεηηθή ζχκβαζε ηνλ επηδησθφκελν ζθνπφ, ψζηε λα κπνξεί λα δηαπηζησζεί επρεξψο ε ζπλδξνκή ησλ πξνυπνζέζεσλ λνκηκφηεηαο γηα ηελ έγθπξε 11 Βι. Μνπθίνπ Υ., «Ζ αξρή ηεο λνκηκφηεηαο θαη νη ζπκβάζεηο ηνπ Γεκνζίνπ θαη ησλ ΝΠΓΓ», ΓηΓηθ 9(1997), ζει. 288-289. 12 Βι. Καξαζαλαζφπνπιν Δ., ν.π., ζει. 10. 13 ην ελ ιφγσ άξζξν, πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηνπο βαζηθνχο θαλφλεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε ζπκβαηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ ηνπ δεκνζίνπ, νξίδεηαη φηη «νη ζπκβάζεηο, απφ ηηο νπνίεο δεκηνπξγνχληαη ππνρξεψζεηο ζε βάξνο ηνπ Γεκνζίνπ, δελ δχλαληαη λα ζπλνκνινγεζνχλ εάλ δελ πξνβιέπνληαη απφ γεληθέο ή εηδηθέο δηαηάμεηο ή δελ ζπληεινχλ ζηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ ηνπ». 14 Βι. Δπζηξαηίνπ Π.-Μ., «Οη λέεο δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα Γεκνζίνπ Λνγηζηηθνχ (λ.2362/1995) γηα ηηο δηνηθεηηθέο ζπκβάζεηο», ΓηΓηθ 9(1997), ζει. 554 επ., 15 Βι. Δπζηξαηίνπ Π.-Μ., ν.π., ζει. 557. 9

ζχλαςή ηεο θαη λα απνθεπρζεί κε ηνλ ηξφπν απηφ ν νξαηφο θίλδπλνο ηεο πψιεζεο ή αγνξάο δηνηθεηηθψλ παξνρψλ έλαληη αληαιιαγκάησλ 16. 2. Ζ έννοια ηηρ ζύμβαζηρ καηά ηο άπθπο 98 παπ. 1 εδ. β ηος ςνηάγμαηορ και ηη νομολογία ηος Δλεγκηικού ςνεδπίος χκθσλα κε ην άξζξν 98 παξ. 1 εδ. β ηνπ 1986/2001 θαη ην ηζρχνλ λνκνζεηηθφ θαζεζηψο αλαθνξηθά κε ηνλ έιεγρν ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο απφ ην Δ 17, ζηνλ πξνζπκβαηηθφ έιεγρν λνκηκφηεηαο ηνπ ηειεπηαίνπ ππάγεηαη θάζε γξαπηή ζπκθσλία εθηέιεζεο έξγσλ, πξνκήζεηαο αγαζψλ θαη παξνρήο ππεξεζηψλ, κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο, ε νπνία ζπλάπηεηαη είηε κεηαμχ δχν δεκφζησλ αξρψλ, φπσο είλαη ην θξάηνο, νη ΟΣΑ θαη γεληθφηεξα νη νξγαληζκνί δεκνζίνπ δηθαίνπ (νκνηνγελήο ζχκβαζε), είηε κεηαμχ κηαο δεκφζηαο αξρήο θαη ελφο ηδηψηε (εηεξνγελήο ζχκβαζε). Ωο νξγαληζκνί δε δεκνζίνπ δηθαίνπ, ζεσξνχληαη εθείλνη πνπ νξγαλψλνληαη σο λνκηθά πξφζσπα κε αξκνδηφηεηεο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνλ ηδξπηηθφ ηνπο λφκν θαη εμαξηψληαη απφ ηε δεκφζηα εμνπζία 18, αλεμαξηήησο ηνπ λνκηθνχ ηνπο ελδχκαηνο, αλεμαξηήησο δειαδή ηνπ εάλ αλήθνπλ ή φρη ζην δεκφζην ηνκέα, θαη ηεο ηδηαίηεξεο νξγαλσηηθήο ηνπο κνξθήο, σο παξαρσξεζείζεο ή δεκφζηεο εηαηξίεο ή επηρεηξήζεηο, θαη ηνπ θαζεζηψηνο πνπ ηηο δηέπεη, δεκνζίνπ, ηδησηηθνχ ή κηθηνχ δηθαίνπ 19. Καζνξηζηηθή ππήξμε πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή, ε ψζεζε πνπ δέρζεθε ε λνκνινγία ηνπ Δ απφ ηηο απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ, ηηο ζρεηηθέο κε ηε δηακφξθσζε ηεο έλλνηαο ηνπ «νξγαληζκνχ δεκνζίνπ δηθαίνπ», πνπ θαηαγξάθεηαη ζην θείκελν ησλ Οδεγηψλ ηεο ΔΚ, θαη ηδίσο ζηελ ελνπνηεηηθή Οδεγία 2004/18/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, αλαθνξηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ ησλ πξνζψπσλ, ηα 16 Βι. Γέξνληα Α., «Γίθαην δεκνζίσλ έξγσλ», ν.π., ζει. 81. 17 Αλαιπηηθφηεξα γηα ηε ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ απφ ην Δ θαη ην ηζρχνλ λνκηθφ πιαίζην, βι., θαησηέξσ, Κεθάιαην II. 18 Ο νξγαληθφο δεζκφο ηεο αζθνχκελεο απφ ην λνκηθφ πξφζσπν δξαζηεξηφηεηαο κε ηελ θξαηηθή εμνπζία, ν νπνίνο πάληνηε αλαδεηείηαη, πξνθεηκέλνπ ζην δαπαλνχκελν ρξεκαηηθφ πνζφ λα αλαγλσξηζηεί ν δεκφζηνο ραξαθηήξαο ηνπ, πξνζιακβάλεη πνηθίιεο κνξθέο. Άιινηε εγθαζηδξχεηαη κε ηελ παξαρψξεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηνπ θνξέα δεκφζηαο εμνπζίαο ζην λνκηθφ πξφζσπν, άιινηε κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ, άιινηε κε ην δηνξηζκφ ησλ κειψλ ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ απφ θνξείο δεκφζηαο εμνπζίαο θαη άιινηε κε ηελ άζθεζε θξαηηθήο (ελ επξεία έλλνηα) επνπηείαο επί ησλ πξάμεψλ ηνπ. Βι. ζρεηηθά Ρέλεζε Ν., «Λεηηνπξγηθέο δεκφζηεο δαπάλεο : Ζ δηεχξπλζε ηεο έλλνηαο ηεο δεκφζηαο δαπάλεο ζηε λνκνινγία ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ν.π., ζει. 807 θαη ηηο εθεί παξαπνκπέο ζε Πξαθηηθά ησλ αξκφδησλ Κιηκαθίσλ ηνπ Δ. 19 Βι. αββίδε Δ., «Ο έιεγρνο λνκηκφηεηαο ησλ ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ έξγσλ-παξνρήο ππεξεζηψλπξνκεζεηψλ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην. Οπζηψδεηο λνκηθέο πιεκκέιεηεο ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηνπ ζρεδίνπ ζχκβαζεο», ΝνΒ 52(2004), ζει. 1947-1948. 10

νπνία δχλαληαη λα δηαδξακαηίζνπλ ξφιν αλαζέηνπζαο αξρήο 20. Ωο αλαζέηνπζεο αξρέο, ινηπφλ, θαηά ην άξζξν 1 παξ. 9 ηεο Οδεγίαο 2004/18/ΔΚ (βι. επίζεο θαη άξζξν 2 παξ. 9 ηνπ Π.Γ.60/2007), λννχληαη εθηφο απφ ην θξάηνο θαη ηνπο ΟΣΑ θαη νη νξγαληζκνί δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη νη ελψζεηο πνπ ζπγθξνηνχληαη απφ κία ή πεξηζζφηεξεο απφ απηέο ηηο αξρέο ή απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο απφ ηνπο αλσηέξσ νξγαληζκνχο. Πεξαηηέξσ, σο ηέηνηνο νξγαληζκφο ζεσξείηαη θάζε νξγαληζκφο πνπ : α) έρεη ζπζηαζεί γηα ηελ εμππεξέηεζε αλαγθψλ γεληθνχ ζπκθέξνληνο, πνπ δελ εκπίπηνπλ ζην βηνκεραληθφ ή εκπνξηθφ ηνκέα, β) δηαζέηεη λνκηθή πξνζσπηθφηεηα θαη γ) εμαξηάηαη ζηελά, σο πξνο ηνλ ηξφπν ρξεκαηνδνηήζεσο, δηαρεηξίζεσο ή ειέγρνπ, απφ ην θξάηνο, ηνπο ΟΣΑ ή άιινπο νξγαληζκνχο δεκνζίνπ δηθαίνπ. Ο θνηλνηηθφο λνκνζέηεο, απνξξίπηνληαο ηελ νξγαληθή πξνζέγγηζε ηνπ φξνπ δεκφζηνο νξγαληζκφο, δειαδή ηε λνκηθή κνξθή ηνπ νξγάλνπ πνπ εθδίδεη ηηο ζρεηηθέο λνκηθέο πξάμεηο, πξνζθεχγεη ζε ακηγψο ιεηηνπξγηθά θξηηήξηα γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ αλαζεηνπζψλ αξρψλ. Υαξαθηεξηζηηθή, ελ πξνθεηκέλσ, είλαη ε απφθαζε ηνπ ΓΔΚ ηεο 20 εο επηεκβξίνπ 1988 ζηελ ππφζεζε Beentjes, ζχκθσλα κε ηελ νπνία «ζα δηαθπβεπφηαλ ν ζθνπφο ηεο νδεγίαο, ε νπνία επηδηψθεη ηελ πξαγκαηηθή επίηεπμε ηεο ειεπζεξίαο εγθαηάζηαζεο θαη ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ, φζνλ αθνξά ηηο ζπκβάζεηο δεκνζίσλ έξγσλ, αλ απνθιεηφηαλ ε εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο νδεγίαο γηα κφλν ην ιφγν φηη κία ζχκβαζε δεκνζίσλ έξγσλ ζπλήθζε απφ νξγαληζκφ ν νπνίνο, ελψ ηδξχζεθε γηα λα εθηειεί ηα θαζήθνληα πνπ ηνπ αλαζέηεη ν λφκνο, δελ είλαη ηππηθά εληαγκέλνο ζηε δεκφζηα δηνίθεζε» 21. Σν θνηλνηηθφ δίθαην, ινηπφλ, επέδξαζε θαζνξηζηηθά ζηε δηάπιαζε ηεο λνκηθήο θχζεο ηεο δαπάλεο απφ ην Δ, ε νπνία ζην πιαίζην ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ πξνζιακβάλεη δεκνζίνπ δηθαίνπ πθή, ππφ ηνλ φξν φηη ην λνκηθφ πξφζσπν, ην νπνίν πξνβαίλεη ζηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο, αζθεί θαηά ηε ιεηηνπξγηθή έλλνηα δηνίθεζε, επηηειεί, δειαδή, δεκφζηα ππεξεζία κε πξνλνκίεο δεκφζηαο εμνπζίαο 22. πλεπψο, ε απνζχλδεζε ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ απφ ην θξάηνο, ελ ζηελή έλλνηα, έρεη δηεπξχλεη ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ην πεδίν ιεηηνπξγηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπ Δ ζην πιαίζην ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ, έηζη ψζηε ζήκεξα λα θξίλεηαη ελψπηφλ ηνπ ε λνκηκφηεηα 20 Βι. Ρέλεζε Ν., ν.π., ζει. 806 επ. Αλαιπηηθφηεξα γηα ην επξσπατθφ δίθαην δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, βι. Σξνβά Δ., «Σν Διεγθηηθφ πλέδξην θαη ε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο ζηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ν.π., ζει. 955 επ., Μαπξνκκάηε Α., «Σν λέν επξσπατθφ δίθαην ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Έλα βήκα κπξνζηά;», ΔΔΔπξΓ 1/2005, ζει. 101 επ. 21 Βι. Καξαζαλαζφπνπιν Δ., ν.π., ζει. 12 επ. 22 Βι. Ρέλεζε Ν., ν.π., ζει. 806-807. 11

ζπκβάζεσλ, γηα ηηο νπνίεο απνλέκεηαη δηθαζηηθή πξνζηαζία (πξνζσξηλή ή νξηζηηθή) ηφζν απφ ηα δηνηθεηηθά φζν θαη ηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα 23. ε θάζε πεξίπησζε, ε αλσηέξσ πηνζέηεζε κηαο θαηά πεξηερφκελν ιεηηνπξγηθήο δξάζεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο αληαπνθξίλεηαη πεξηζζφηεξν ζηε ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα, φπνπ ην θξάηνο κεηέξρεηαη ζηελ νξγαλσηηθή δνκή λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ γηα ηελ θάιπςε βαζηθψλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ ηνπ. Άιισζηε, ην θαηλφκελν ησλ επξείαο θιίκαθαο ηδησηηθνπνηήζεσλ ζπκπνξεχεηαη ζηηο κέξεο καο κε κηα δηαξθψο απμαλφκελε ηάζε ηεο Γηνίθεζεο λα αλακεηγλχεηαη ζηελ θνηλσληθή, πλεπκαηηθή θαη, ηδίσο, νηθνλνκηθή δσή, ηδξχνληαο αλψλπκεο εηαηξείεο, πνπ αλαιακβάλνπλ γηα ινγαξηαζκφ ηεο ηελ εθηέιεζε ππεξεζηψλ γεληθφηεξνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο. Απνβιέπνληαο, ζπλεπψο, ζηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ πνιηηψλ, ζεσξία θαη λνκνινγία, πξνζπαζνχλ λα δηαγλψζνπλ κέζα ζηε δξάζε ησλ ελ ιφγσ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο άζθεζεο ξπζκηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ δεκφζηαο εμνπζίαο, πξνθεηκέλνπ λα ππνηάμνπλ ηελ πξναλαθεξφκελε ηδησηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηνπο θαλφλεο ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ. Απφ ην πλεχκα απηφ εκθνξνχκελε θαη ε λνκνινγία ηνπ Δ επηρεηξεί, ζην πιαίζην ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ, ηε ζπκκφξθσζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ, ηφζν ηνπ Γεκνζίνπ ελ ζηελή έλλνηα, φζν θαη ησλ αλσηέξσ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ άπηνληαη δεκφζηαο ππεξεζίαο, ζηηο επηηαγέο ηεο αξρήο ηεο λνκηκφηεηαο 24. Δμάιινπ, δελ πξέπεη λα παξαβιέπεηαη φηη «αθφκε θαη φηαλ ην λνκηθφ πξφζσπν ελδχεηαη λνκηθφ κνληέιν ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαη ελεξγεί κε ηελ επειημία ησλ θαλφλσλ πνπ εξείδνληαη ζηελ ειεπζεξία ησλ ζπκβάζεσλ θαη ηελ ηζνηηκία ηεο βνχιεζεο, δελ παχεη λα δηαρεηξίδεηαη δεκφζην ζηελ νπζία ηνπ ρξήκα, ην νπνίν δε δηαθέξεη ζε ηίπνηα απφ απηφ πνπ εθηακηεχεηαη απφ ην Γεκφζην ή έλα νπνηνδήπνηε ΝΠΓΓ 25». 23 Βι. ζρεηηθά Κνχξηε Γ., «Γηαθάλεηα θαη έιεγρνο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην», ΓηΓηθ 16(2004), ζει. 1121 επ. Δπίζεο ηνπ ίδηνπ, «Ο έιεγρνο ησλ ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην θαη νη θαλφλεο πνπ ηνλ δηέπνπλ», ΓεΚΔ 3/2005, ζει. 293 επ. Αλαιπηηθφηεξα γηα ηηο ππαγφκελεο ζηνλ πξνιεπηηθφ έιεγρν ηνπ Δ ζπκβάζεηο, βι. Κεθάιαην II ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 24 Βι. Ρέλεζε Ν., ν.π., ζει. 816-817. 25 Β. Κάξθαιε Η., «Αληηδηαθζνξά θαη Διεγθηηθφ πλέδξην, Δθαξκνζκέλε δεκνζηνλνκηθή ειεγθηηθή Η», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα-Θεζζαινλίθε, 2005, ζει. 155. 12

ΚΔΦΑΛΑΗΟ II : Σο νομικό πλαίζιο ηος πποζςμβαηικού ελέγσος από ηο Δλεγκηικό ςνέδπιο 1. Ζ ιζηοπική διαδπομή ηος ελέγσος ππιν από ηη ζςνηαγμαηική ηος καηοσύπυζη 26 ηε δεθαεηία ηνπ 1990, κε ην Ν.2145/1993 27, εκθαλίδεηαη δεηιά ν έιεγρνο λνκηκφηεηαο απφ ην Δ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ κεγάινπ νηθνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο, γηα εθηέιεζε έξγσλ ή πξνκεζεηψλ, πξν ηεο ππνγξαθήο ηνπο. Ζ ελ ιφγσ ειεγθηηθή δηαδηθαζία είρε σο αληηθείκελν ηε λνκηκφηεηα ηνπ ζρεδίνπ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ πνπ ππήρζεζαλ ζηνλ έιεγρν απηφ, θαζψο θαη ηεο δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ έρεη πξνεγεζεί ηνπ ζρεδίνπ ζχκβαζεο 28. Σν αξρηθφ λνκηθφ πιαίζην ηνπ Ν.2145/1993 πξνέβιεπε φηη ην ειεγθηηθφ αληηθείκελν αθνξνχζε ζε ζπκβάζεηο έξγσλ ή πξνκεζεηψλ, ε δαπάλε ησλ νπνίσλ ππεξέβαηλε ην πνζφ ηνπ ελφο δηζεθαηνκκπξίνπ δξαρκψλ. Γελ πξνβιεπφηαλ θαζφινπ έιεγρνο ζπκβάζεσλ ππεξεζηψλ, νχηε θαη ζπκβάζεσλ θάησ ηνπ πξναλαθεξφκελνπ νξίνπ 29. Πεξαηηέξσ, ε ειεγθηηθή εκβέιεηα ηεο αξκνδηφηεηαο θαηαιάκβαλε, ζχκθσλα κε ηε ξεηή αλαθνξά ηνπ λνκνζέηε, ην Γεκφζην, ηα ΝΠΓΓ θαη ηηο δεκφζηεο επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο, αλεμαξηήησο πξνθαλψο απφ ηε λνκηθή ηνπο κνξθή. Ζ αλσηέξσ ξχζκηζε ππήξμε ε απαξρή ηεο επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ ειιεληθνχ δηθαίνπ ζηελ αλάγθε πάηαμεο ηεο δηαθζνξάο. Πξσηαγσληζηήο ζηελ πξνζπάζεηα απηή ζηέθζεθε ην Δ, ην νπνίν ν λνκνζέηεο ηίκεζε κε ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ, ρξήδνληάο ην έηζη ην θαηάιιειν φξγαλν γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζθνπνχ ηεο δηαζθάιηζεο ηεο 26 Αλαιπηηθφηεξα γηα ηε λνκνζεηηθή θαζηέξσζε ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ απφ ην Δ, βι. Μειηψλε Ν., «Ο ζεζκηθφο ξφινο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2006, ζει. 334 επ., Κνθθίδνπ Α., «Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ θαηά ην αλαζεσξεκέλν άξζξν 98 ηνπ πληάγκαηνο», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα-Θεζζαινλίθε, 2004, ζει. 24 επ., Μπαιηά Δ., «Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο ησλ ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ έξγσλ, παξνρήο ππεξεζηψλ θαη πξνκεζεηψλ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην», ΓεΚΔ 2/2005, ζει. 155 επ., Κάξθαιε Η., ν.π., ζει. 137 επ. 27 ην άξζξν 15 ηνπ ελ ιφγσ λφκνπ, κε ην νπνίν πξνζηέζεθε παξάγξαθνο 7 ζην άξζξν 19 ηνπ νξγαληζκνχ ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ (Π.Γ.774/1980), νξηδφηαλ : «Πξνθεηκέλνπ πεξί εθηειέζεσο έξγσλ ή πξνκεζεηψλ, απφ ην Γεκφζην, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη ηηο δεκφζηεο επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο, ε δαπάλε ησλ νπνίσλ ππεξβαίλεη ην πνζφ ηνπ ελφο δηζεθαηνκκπξίνπ δξαρκψλ, δχλαηαη λα δηελεξγείηαη, θαηά ηε δηαδηθαζία ηνπ άξζξνπ 85 ηνπ λ. 1892/1990, φπσο αλαπηχρζεθε απηή ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν, θαη, κεηά απφ πξφηαζε ηνπ αξκνδίνπ Τπνπξγνχ, έιεγρνο λνκηκφηεηαο απφ ην Δ θαη πξν ηεο ππνγξαθήο ηεο νηθείαο ζπκβάζεσο. Γηα ην ζθνπφ απηφλ ππνβάιιεηαη ζ` απηφ ν θάθεινο κε φια ηα ζρεηηθά έγγξαθα θαη ζηνηρεία, θαζψο θαη ην ζρέδην ηεο ζρεηηθήο ζπκβάζεσο. ηελ πεξίπησζε πνπ ν έιεγρνο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ δελ νινθιεξσζεί κέζα ζε πξνζεζκία δεθαπέληε εκεξψλ απφ ηεο ππνβνιήο ζε απηφ ηνπ ζρεηηθνχ θαθέινπ, ε ζχκβαζε δχλαηαη λα ππνγξαθεί. Αλ ν έιεγρνο απνβεί αξλεηηθφο, ε ζχκβαζε δελ ππνγξάθεηαη». 28 Βι. Καξαβνθχξε Η., «Ο πξνζπκβαηηθφο έιεγρνο λνκηκφηεηαο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην», ΘΠΓΓ 10-11/2008, ζει. 1149. 29 Βι. Κάξθαιε Η., ν.π., ζει. 138. 13

δηαθάλεηαο κέζσ ηνπ ειέγρνπ 30. Ζ ξχζκηζε, σζηφζν, ηνπ Ν.2145/1993 θξίλεηαη ζε γεληθέο γξακκέο άηνικε, ζην βαζκφ πνπ ε θίλεζε ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ ελαπφθεηην απνθιεηζηηθά ζηε δηάζεζε ηνπ αξκφδηνπ Τπνπξγνχ, ζηελ πξσηνβνπιία ηνπ νπνίνπ αλήθε ε ζρεηηθή πξφηαζε ειέγρνπ 31. Κάησ απφ απηά ηα δεδνκέλα, κφιηο ην έηνο 1997, δεηήζεθε γηα πξψηε θνξά ν έιεγρνο ελφο ζρεδίνπ ζχκβαζεο κεηαμχ ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξίνπ θαη πξνκεζεπηψλ ηνπ Γεκνζίνπ, αλαδεηρζέλησλ κεηά απφ δηαγσληζκφ, γηα ηελ πξνκήζεηα κεηαιιηθψλ ζξαλίσλ θαη θαζηζκάησλ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ Οξγαληζκνχ ρνιηθψλ Κηηξίσλ. Με ηνλ θαηξφ ν έιεγρνο άξρηζε λα ζπζηεκαηνπνηείηαη θαη νη ειεγθηηθέο νκάδεο ηνπ Δ λα ζρεκαηνπνηνχλ ζηαδηαθά ηε λνκνινγία ηνπο 32. Οη ελ ιφγσ ειεγθηηθέο νκάδεο, γηα ηηο νπνίεο επηθξάηεζε ε νλνκαζία «Δηδηθά Κιηκάθηα», είραλ ζχλζεζε θάζε θνξά δηαθνξεηηθή θαη ε ρξνληθή ηνπο αξκνδηφηεηα εμαληιείην ζηνλ έιεγρν κηαο κεκνλσκέλεο πξνζπκβαηηθήο δηαδηθαζίαο. Καηά απηφλ ηνλ ηξφπν, ε ζπγθξφηεζε πεξηζηαζηαθψλ θιηκαθίσλ απφ δηαθνξεηηθνχο θάζε θνξά δηθαζηηθνχο ιεηηνπξγνχο ηνπ Δ είρε σο απνηέιεζκα λα θαζίζηαηαη δπζρεξήο ε απφθηεζε ηεο απαηηνχκελεο εμεηδίθεπζεο ζην αληηθείκελν ηνπ ειέγρνπ θαη ε δηακφξθσζε παγίσλ ειεγθηηθψλ αξρψλ. Δλ ζπλερεία, κε ην άξζξν 14 παξ. 2 ηνπ Ν.2702/1999 33, ν δηελεξγνχκελνο έιεγρνο επεθηάζεθε ζε «θάζε είδνπο ζχκβαζε», αιιά παξέκεηλε ζηε δηαθξηηηθή επρέξεηα ηνπ αξκφδηνπ Τπνπξγνχ ε άζθεζή ηνπ. Ζ επφκελε λνκνζεηηθή παξέκβαζε ήηαλ απηή ηνπ Ν.2741/1999 34, ν νπνίνο επέθεξε αξθεηέο αιιαγέο ζην φιν ζχζηεκα ειέγρνπ. Δηδηθφηεξα : 30 Βι. Μπαιηά Δ., «Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο ησλ ζπκβάζεσλ», ν.π., ζει. 155. 31 Ζ ελ ιφγσ επηινγή ηνπ λνκνζέηε, σζηφζν, νθεηιφηαλ ζηελ αλάγθε χπαξμεο ελφο δηαγλσζηηθνχ ζηαδίνπ, θαηά ην νπνίν ζα κπνξνχζε λα θαηαζηεί νξαηή ε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο επηινγήο ηνπ. Σν Δ ζα επηρεηξνχζε, εθφζνλ ε Γηνίθεζε ζα ην επέιεγε, λα εγγπεζεί ηε δεκνζηνλνκηθή λνκηκφηεηα ζηνλ επαίζζεην ηνκέα πςεινχ θηλδχλνπ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Σν εγρείξεκα πξνυπέζεηε επηρεηξεζηαθή ηθαλφηεηα ηνπ Δ θαη απνδνρή ηνπ ζεζκηθνχ ηνπ ξφινπ απφ ηελ ειεγρφκελε δηνίθεζε. Βι. ζρεηηθά Κάξθαιε Η., ν.π., ζει. 138-139. 32 Βι. Κνθθίδνπ Α., ν.π., ζει. 26 επ. 33 πγθεθξηκέλα ζηνλ ελ ιφγσ λφκν νξηδφηαλ : «ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ π.δ. 774/1980 "Πεξί θσδηθνπνηήζεσο εηο εληαίνλ θείκελνλ ησλ πεξί ειεγθηηθνχ ζπλεδξίνπ ηζρπνπζψλ δηαηάμεσλ θ.ιπ." (ΦΔΚ 189 Α`), φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 15 ηνπ λ.2145/1993 (ΦΔΚ 88 Α`) θαη ηζρχεη, εκπίπηεη θάζε είδνπο ζχκβαζε ηεο νπνίαο ν έιεγρνο πξνηείλεηαη απφ ηνλ αξκφδην ππνπξγφ». 34 ην άξζξν 8 παξ.1 αλαθέξεηαη : «Σν πξψην, δεχηεξν, ηξίην θαη ηέηαξην εδάθην ηεο παξαγξάθνπ 7 ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ π.δ. 774/1980 "πεξί θσδηθνπνηήζεσο εηο εληαίνλ θείκελνλ ησλ πεξί Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ ηζρπνπζψλ δηαηάμεσλ θ.ιπ. "(ΦΔΚ 189 Α.), φπσο πξνζηέζεθε κε ην άξζξν 15 ηνπ λ. 2145/1993 (ΦΔΚ 88 Α`), αληηθαζίζηαηαη σο αθνινχζσο : "Γηα ηηο πξνκήζεηεο αγαζψλ ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ. 2286/1995 (ΦΔΚ 19 Α`), ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε ησλ νπνίσλ ππεξβαίλεη ην πνζφ ησλ πεληαθνζίσλ εθαηνκκπξίσλ (500.000.000) δξαρκψλ, θαζψο θαη γηα ηελ εθηέιεζε έξγσλ απφ ην Γεκφζην, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη ηηο δεκφζηεο επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο, ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε ησλ νπνίσλ ππεξβαίλεη ην πνζφ ηνπ ελφο 14

Καζηεξψζεθε ε ππνρξεσηηθή ππαγσγή ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Δ ηνπ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, ε παξάιεηςε ηνπ νπνίνπ ζπλεπάγεηαη πιένλ αθπξφηεηα ηεο ζπλαθζείζεο ζχκβαζεο. Δπηπιένλ, ζεζπίζηεθε ε δπλαηφηεηα ηνπ αξκφδηνπ Τπνπξγνχ λα δεηά ηε δηελέξγεηα ειέγρνπ λνκηκφηεηαο θαη γηα «επηκέξνπο θάζεηο ηεο ζρεηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ πξνεγνχληαη ηεο ζχλαςεο ηεο νηθείαο ζχκβαζεο». Πξνβιέθζεθε ε ππαγσγή ζηνλ έιεγρν ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ, εθφζνλ ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε 35 ππεξέβαηλε ην πνζφ ηνπ ελφο δηζεθαηνκκπξίσλ δξαρκψλ γηα ηα δεκφζηα έξγα θαη ησλ 500 εθαηνκκπξίσλ δξαρκψλ γηα ηηο πξνκήζεηεο θαη ηηο ππεξεζίεο. Σέινο, πξνβιέθζεθε ξεηά φηη ν έιεγρνο ζα δηελεξγείηαη απφ «Κιηκάθην», απνηεινχκελν απφ έλαλ ζχκβνπιν θαη δχν παξέδξνπο. Δλ πξνθεηκέλσ, κε ηελ Φ.Γ./16805/13-10-1999 απφθαζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ Δ, ζπζηάζεθαλ ηξία Κιηκάθηα γηα ην ζθνπφ απηφ : ην Δ Κιηκάθην ειέγρνπ ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ έξγσλ, ην Σ Κιηκάθην ειέγρνπ ζπκβάζεσλ πξνκεζεηψλ θαη ην Ε Κιηκάθην ειέγρνπ ζπκβάζεσλ ππεξεζηψλ. Με ηε ζχζηαζε ησλ ηξηψλ Κιηκαθίσλ θαη ηελ ππνρξεσηηθή πιένλ ππνβνιή ζε απηά ησλ ζρεηηθψλ ζρεδίσλ ζπκβάζεσλ, ε αξκνδηφηεηα ηνπ Δ έιαβε άιιεο δηαζηάζεηο. Ζ λνκνινγία ζπζηεκαηνπνηήζεθε θαη ν έιεγρνο άξρηζε λα εζηηάδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα δεηήκαηα λνκηκφηεηαο, καηαηψλνληαο ηελ ππνγξαθή ζπκβάζεσλ θαη παηδαγσγψληαο, παξάιιεια, ηνπο ειεγρφκελνπο θνξείο 36. δηζεθαηνκκπξίνπ (1.000.000.000) δξαρκψλ, δηελεξγείηαη ππνρξεσηηθφ έιεγρνο λνκηκφηεηαο ηεο νηθείαο ζπκβάζεσο, πξηλ απφ ηε ζχλαςή ηεο, απφ θιηκάθην ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ. Σν πξνεγνχκελν εδάθην ηζρχεη θαη ζηηο ζπκβάζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ, φηαλ ην πξνυπνινγηδφκελν νηθνλνκηθφ αληηθείκελφ ηνπ ππεξβαίλεη ην πνζφ ησλ πεληαθνζίσλ εθαηνκκπξίσλ (500.000.000) δξαρκψλ. Δάλ δελ δηελεξγεζεί ν έιεγρνο, ε ζχκβαζε πνπ ζπλάπηεηαη είλαη άθπξε. Σν θιηκάθην ζπγθξνηείηαη απφ έλαλ χκβνπιν θαη δχν Παξέδξνπο. Γηα ην ζθνπφ απηφλ ππνβάιιεηαη ζε απηφ απφ ηνλ αξκφδην Τπνπξγφ ή θνξέα ν θάθεινο κε φια ηα ζρεηηθά έγγξαθα θαη ζηνηρεία, θαζψο θαη ην ζρέδην ηεο νηθείαο ζπκβάζεσο. Αλ ν έιεγρνο απνβεί αξλεηηθφο, ε ζχκβαζε δελ ζπλάπηεηαη. Ο αξκφδηνο Τπνπξγφο ή θνξέαο κπνξεί λα δεηά ηε δηελέξγεηα ειέγρνπ λνκηκφηεηαο θαη γηα επί κέξνπο θάζεηο ηεο ζρεηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ πξνεγνχληαη ηεο ζχλαςεο ηεο νηθείαο ζπκβάζεσο. Ο έιεγρνο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ νινθιεξψλεηαη κέζα ζε έλα (1) κήλα απφ ηε δηαβίβαζε ζε απηφ ηνπ ζρεηηθνχ θαθέινπ. Αλ εληφο δέθα (10) εκεξψλ απφ ηελ παξέιεπζε ηνπ ρξφλνπ απηνχ δελ επαλέιζεη ν θάθεινο ζηνλ αξκφδην θνξέα, κπνξεί λα ζπλαθζεί ε αληίζηνηρε ζχκβαζε ρσξίο ηελ ελ ιφγσ πξνυπφζεζε."». 35 Ζ πξνζζήθε ηνπ φξνπ «πξνυπνινγηδφκελε» απνζαθήληζε ην δήηεκα πνπ ππήξρε ππφ ην θαζεζηψο ηνπ Ν.2145/1993, ν νπνίνο αλαθεξφηαλ απιψο ζε δαπάλε, ρσξίο λα δηεπθξηλίδεη πεξαηηέξσ. 36 Βι. Κνθθίδνπ Α., ν.π., ζει. 29. 15

2. Ζ ζςνηαγμαηική καηοσύπυζη ηος ελέγσος και ηο νέο νομικό πλαίζιο Ζ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ην 2001 βξήθε ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ λα έρεη μεπεξάζεη ηα πξψηα νξγαλσηηθά πξνβιήκαηα θαη ηελ ειεγρφκελε Γηνίθεζε λα επαθίεηαη ζην Δ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο δεκνζηνλνκηθήο λνκηκφηεηαο ησλ ελεξγεηψλ ηεο. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα ν αλαζεσξεηηθφο λνκνζέηεο λα ηελ θαηαγξάςεη ξεηά ζηελ ελδεηθηηθή απαξίζκεζε ηνπ άξζξνπ 98 παξ. 1, ην νπνίν φξηζε φηη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Δ αλήθεη πιένλ θαη «ν έιεγρνο ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο, ζηηο νπνίεο αληηζπκβαιιφκελνο είλαη ην Γεκφζην ή άιιν λνκηθφ πξφζσπν πνπ εμνκνηψλεηαη κε ην Γεκφζην απφ ηελ άπνςε απηή, φπσο λφκνο νξίδεη» 37. Ζ λέα απηή ξχζκηζε ηνπ πληάγκαηνο εληάζζεηαη ζε έλα επξχηεξν πιέγκα δηαηάμεσλ 38, νη νπνίεο έρνπλ σο ζηφρν ηελ θαηνρχξσζε ηεο δηαθάλεηαο σο πξνο ηηο νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ θξάηνπο θαη ζεζπίδνπλ δηθιείδεο αζθαιείαο απέλαληη ζηε δηαθζνξά. ην πιαίζην απηφ, ν ζεζκηθφο ξφινο ηνπ Δ ζηε δηαθχιαμε ηνπ δεκνζίνπ πινχηνπ θαίλεηαη λα εθηηκήζεθε δεφλησο ζηελ ηειεπηαία ζπληαγκαηηθή κεηαβνιή 39, ζην βαζκφ πνπ ν αλαζεσξεηηθφο λνκνζέηεο ζεψξεζε ζθφπηκν λα θαηαζηήζεη ηελ ειεγθηηθή ηνπ αξκνδηφηεηα ζηνλ ηνκέα ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ ζπληαγκαηηθά αζθαιή, απνηξέπνληαο έηζη ηνλ θίλδπλν κηαο ελδερφκελεο λνκνζεηηθήο θαηάξγεζήο ηεο ζην κέιινλ 40. Ωο πξνο ην πεξηερφκελν ηεο λέαο ξχζκηζεο, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη φξνη «ζπκβάζεηο κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο» θαη «λνκηθφ πξφζσπν εμνκνηνχκελν κε ην Γεκφζην» είλαη αφξηζηεο θαη επξχηαηεο λνκηθέο έλλνηεο. Ζ εμεηδίθεπζή ηνπο ελαπφθεηηαη ζηνλ θνηλφ λνκνζέηε πνπ δηαζέηεη επξεία δηαθξηηηθή επρέξεηα 41. 37 Βι. Κάξθαιε Η., ν.π., ζει. 151. 38 Δλδεηθηηθά κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε ηηο λέεο ξπζκίζεηο γηα ηα κέζα ελεκέξσζεο (άξζξα 14 παξ.9 θαη 15 παξ.2 ), ηε ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ θαη ηνπ ηξφπνπ επηινγήο ησλ κειψλ ηνπο (άξζξν 101 Α ), ηα λέα θνηλνβνπιεπηηθά αζπκβίβαζηα (άξζξν 57 παξ. 1 ) θαη ηηο λέεο απζηεξέο ξήηξεο σο πξνο ηα νηθνλνκηθά ησλ θνκκάησλ θαη ησλ πνιηηηθψλ πξνζψπσλ (άξζξν 29 παξ.2 ). Βι. ζρεηηθά Βεληδέιν Δ., «Σν αλαζεσξεηηθφ θεθηεκέλν. Σν ζπληαγκαηηθφ θαηλφκελν ζηνλ 21ν αηψλα θαη ε εηζθνξά ηεο αλαζεψξεζεο ηνπ 2001», εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2002, ζει. 118. 39 Βι. Κνθθίδνπ Α., ν.π., ζει. 35. Ζ δηαπίζησζε απηή πξνθχπηεη θαη απφ ηηο ζρεηηθέο ζπδεηήζεηο ζηε Βνπιή, θαηά ηηο νπνίεο ν Γεληθφο Δηζεγεηήο ηεο Πιεηνςεθίαο, Δ. Βεληδέινο, ραξαθηήξηζε ηνλ έιεγρν ησλ ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο «ζεκαληηθφηαηε θαηλνηνκία», ε νπνία κάιηζηα επαηλέζεθε θαη έγηλε απνδεθηή θαη απφ ηελ Αμησκαηηθή Αληηπνιίηεπζε. 40 Βι. Μπαιηά Δ., «Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο ησλ ζπκβάζεσλ», ν.π., ζει. 157. Αλαιπηηθφηεξα γηα ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001 θαη ην Δ, βι. Μπέζηια-Μαθξίδε Δ., «Ζ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο θαη ην Διεγθηηθφ πλέδξην», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ν.π., ζει. 711 επ. 41 Ζ δηαηχπσζε ηεο δηάηαμεο δε ραξαθηεξίδεηαη απφ ζαθήλεηα σο πξνο ην ελλνηνινγηθφ θαη ζπλαθνινχζσο ξπζκηζηηθφ ηεο πεξηερφκελν. Γηα ην ζρεηηθφ πξνβιεκαηηζκφ, βι. Σξνβά Δ., ν.π., ζει. 969 επ., Κάξθαιε Η., ν.π., ζει. 151 επ. θαη ηνπ ίδηνπ, «Γηθαζηηθφο έιεγρνο ηεο δεκνζηνλνκηθήο δξάζεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη θαηαπνιέκεζε ηεο δηαθζνξάο», ζην 1ν πλέδξην Γηνηθεηηθψλ Δπηζηεκφλσλ, 16

Όζνλ αθνξά ζην χςνο ησλ ζπκβάζεσλ κεγάιεο νηθνλνκηθήο αμίαο, απηφ πξνζδηνξίδεηαη κε ζεκείν αλαθνξάο ην θαηψθιη ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ θαηά ην θνηλνηηθφ δίθαην. Ζ ζπγθεθξηκέλε απηή αλαθνξά πεξί αμίαο ζα κπνξνχζε λα εξκελεπζεί σο βνχιεζε ηνπ ζπληαγκαηηθνχ λνκνζέηε λα ειέγρεηαη κέξνο κφλν ησλ ζπλαπηφκελσλ ζπκβάζεσλ θαη ζίγνπξα απηέο πνπ είλαη ζεκαληηθέο βάζεη νηθνλνκηθψλ θξηηεξίσλ. ηελ ίδηα θαηεχζπλζε, σζηφζν, ζα κπνξνχζε θαλείο λα ηζρπξηζηεί φηη ν λνκνζέηεο απιψο επηδηψθεη λα κελ επηβάιιεη ηνλ έιεγρν ηνπ Δ γηα θάζε ζχκβαζε, επηηξέπνληαο έηζη ζε πνιιέο κηθξφηεξεο αμίαο ζπκβάζεηο λα κείλνπλ εθηφο ηεο ξχζκηζεο 42. ε θάζε πεξίπησζε πάλησο, δελ είλαη δπλαηή ε θαζ νηνλδήπνηε ηξφπν θαηαζηξαηήγεζε ησλ θαλφλσλ ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο ζηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο. Τπφ ηελ έλλνηα απηή, ζα πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη κφλνλ πεξηνξηζκέλνπ εχξνπο ζπκβάζεηο ζα είλαη δπλαηφλ λα εμαηξνχληαη ηνπ ειέγρνπ ηνπ Δ 43. Πεξαηηέξσ, σο «λνκηθά πξφζσπα εμνκνηνχκελα κε ην Γεκφζην», ζα πξέπεη λα ζεσξεζνχλ νη ΟΣΑ θαη ηα ινηπά ΝΠΓΓ, βάζεη ηνπ θξηηεξίνπ ηεο εγγχηεηαο πξνο ην λνκηθφ πξφζσπν ηνπ θξάηνπο, θαζψο, θαη νη, θαηά ηα άξζξα 23 παξ.2 θαη 106 παξ.3 44, δεκφζηεο επηρεηξήζεηο, πνπ έρνπλ δσηηθή ζεκαζία γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ πεγψλ ηνπ εζληθνχ πινχηνπ ή έρνπλ σο θχξην ζθνπφ ηελ παξαγσγή αγαζψλ ή ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη ηελ εμππεξέηεζε βαζηθψλ αλαγθψλ ηνπ. ηελ επρέξεηα δε ηνπ λνκνζέηε θαηαιείπεηαη ν ραξαθηεξηζκφο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ κηθηήο νηθνλνκίαο ή αθφκε θαη ζπγθεθξηκέλσλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ αλήθνπλ εμ νινθιήξνπ ζε ηδηψηεο, εάλ ζπληξέρνπλ εηδηθνί πξνο ηνχην ιφγνη 45. «Γηνηθεηηθή ζεσξία θαη πξάμε Γηνίθεζε θαη θνηλσλία», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα-Θεζζαινλίθε, 2007, ζει. 400 επ. 42 Βι. Μπαιηά Δ., «Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην. Απφ ηελ θαζηέξσζε ζηελ ακθηζβήηεζε», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα-Θεζζαινλίθε, 2009, ζει. 41-42. 43 Βι. Σξνβά Δ., ν.π., ζει. 974. 44 Απφ ηηο ελ ιφγσ δηαηάμεηο ηνπ, ζπλάγεηαη φηη νη δεκφζηεο επηρεηξήζεηο πνπ παξέρνπλ αγαζά δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ην θνηλσληθφ ζχλνιν αζθνχλ δεκφζηα ππεξεζία, δηφηη, αζρέησο ηνπ ηδησηηθνχ ηνπο πξνζσπείνπ, επηδηψθνπλ ην δεκφζην ζθνπφ ηεο δηαζθάιηζεο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν εθείλσλ ησλ δσηηθψλ αγαζψλ, ρσξίο ηα νπνία δελ πθίζηαληαη νη νκαινί φξνη γηα ηελ θαηά ηα ζχγρξνλα θξηηήξηα αμηνπξεπή δηαβίσζε ηνπ αλζξψπνπ θαη ηελ νκαιή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη δξαζηεξηφηεηάο ηνπ. Βι. ζρεηηθά Κατδαηδή Α., «πληαγκαηηθνί πεξηνξηζκνί ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα- Θεζζαινλίθε, 2006, ζει. 170. 45 Βι. Μειηψλε Ν., ν.π., ζει. 343. Αλαιπηηθφηεξα γηα ην λφεκα ηεο έλλνηαο «λνκηθά πξφζσπα εμνκνηνχκελα κε ην Γεκφζην», βι. Σδεβειεθάθε Η., ν.π., ζει. 919 επ. 17

Σν ηζρχνλ λνκηθφ θαζεζηψο ηνπ πξνιεπηηθνχ ειέγρνπ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ απφ ην Δ ζπκπιεξψζεθε απφ κηα ζεηξά λφκσλ. Δηδηθφηεξα, κε ην άξζξν 2 ηνπ Ν.3060/2002 46 επήιζαλ νη εμήο, θπξίσο, κεηαβνιέο 47 : Ωο πξνο ην ζρήκα ηνπ ηξηκεινχο Κιηκαθίνπ, πξνβιέθζεθε ε δπλαηφηεηα αλαπιήξσζεο ηνπ ελφο παξέδξνπ απφ εηζεγεηή ηνπ Δ κε ηξηεηή ηνπιάρηζηνλ ππεξεζία. Δηζήρζε δηαδηθαζία αλάθιεζεο ησλ πξάμεσλ ησλ Κιηκαθίσλ απφ Σκήκα ηνπ Δ, ην νπνίν επηιακβάλεηαη θαηφπηλ αηηήζεσο απηνχ πνπ έρεη ζπνπδαίν έλλνκν ζπκθέξνλ ή ηνπ Γεληθνχ Δπηηξφπνπ ηεο Δπηθξαηείαο. Σέινο, πξνζηέζεθε σο αξκνδηφηεηα ηνπ Σκήκαηνο ε εθδίθαζε ηεο άξζεο ακθηζβεηήζεσλ γηα ηελ έλλνηα ησλ δηαηάμεσλ ηππηθνχ λφκνπ, εάλ εθδφζεθαλ γηα απηέο αληίζεηεο πξάμεηο ή πξαθηηθά Κιηκαθίσλ ή ζπλζέζεσλ απηψλ, ή εάλ ππάξρεη ακθηβνιία γηα ηελ αιεζηλή έλλνηα απηψλ. Οη λνκνζεηηθέο κεηαβνιέο πνπ αθνινχζεζαλ απηέο ηνπ Ν.3060/2002 κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο ήζζνλνο ζεκαζίαο, ζην βαζκφ πνπ δε κεηέβαιαλ ηε κνξθή θαη ηε δηαδηθαζία ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ειέγρνπ, φπσο απηφο είρε ελησκεηαμχ παγησζεί. Αλαθνξάο, σζηφζν, ρξήδνπλ νη θάησζη ξπζκίζεηο : 46 Με ην ελ ιφγσ άξζξν, επαλαιήθζεθαλ, ζηελ νπζία, ηα ηξία πξψηα εδάθηα ηεο παξ.1 ηνπ Ν.2741/1999 (κε αλαγσγή ησλ πνζψλ θαη ζε επξψ) θαη επήιζαλ νη εμήο αιιαγέο : «Σνλ Πάξεδξν κπνξεί λα αλαπιεξψλεη εηζεγεηήο κε ηξηεηή ηνπιάρηζηνλ ππεξεζία, ζηελ νπνία ζπλππνινγίδεηαη θαη ε ππεξεζία ηνπ, σο δφθηκνπ εηζεγεηή. Αηηήζεηο αλαθιήζεσο ησλ Πξάμεσλ ησλ Κιηκαθίσλ ζε πεξίπησζε πιάλεο πεξί ηα πξάγκαηα ή ην λφκν ππνβάιινληαη ζηε γξακκαηεία ηνπ αξκφδηνπ ηκήκαηνο απφ απηφλ πνπ έρεη ζπνπδαίν έλλνκν ζπκθέξνλ πξνο ηνχην ή απφ ηνλ Γεληθφ Δπίηξνπν ηεο Δπηθξαηείαο ράξηλ ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, κέζα ζε δεθαπέληε (15) εκέξεο απφ ηελ θνηλνπνίεζε ηεο Πξάμεσο ηνπ Κιηκαθίνπ ζηνλ νηθείν θνξέα θαη ζηνλ Γεληθφ Δπίηξνπν. Ζ αίηεζε αλαθιήζεσο θνηλνπνηείηαη ρσξίο ππαίηηα θαζπζηέξεζε, κε επηκέιεηα ηνπ αηηνχληνο, ζε θαζέλαλ πνπ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ. Ο Πξφεδξνο ηνπ Σκήκαηνο κπνξεί λα δηαηάμεη ηε γλσζηνπνίεζε κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν ηεο αηηήζεσο αλαθιήζεσο θαη ζε άιινπο πνπ έρνπλ θαηά ηελ θξίζε ηνπ έλλνκν ζπκθέξνλ. ηηο πεξηπηψζεηο αζθήζεσο αηηήζεσο αλαθιήζεσο έρνπλ δηθαίσκα λα ππνβάινπλ ζεκεηψκαηα θαη απηνί πνπ έρνπλ έλλνκν ζπκθέξνλ κέζα ζε ηξεηο (3) εξγάζηκεο εκέξεο απφ ηελ θαηάζεζε ησλ αηηήζεσλ ζηε Γξακκαηεία ηνπ αξκφδηνπ Σκήκαηνο. Ζ πξνζεζκία γηα ηελ ππνβνιή ζεκεησκάησλ κπνξεί λα παξαηαζεί γηα ηξεηο (3) αθφκε εξγάζηκεο εκέξεο. Σηο αηηήζεηο αλαθιήζεσο εμεηάδεη Σκήκα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ην νπνίν θαη απνθαίλεηαη επ` απηψλ κέζα ζε ηξηάληα (30) εξγάζηκεο εκέξεο απφ ηελ θαηάζεζή ηνπο. Άιιε αίηεζε αλαθιήζεσο δελ επηηξέπεηαη Σν ίδην Σκήκα εθδηθάδεη θαη ηελ άξζε ηεο ακθηζβήηεζεο γηα ηελ έλλνηα ησλ δηαηάμεσλ ηππηθνχ λφκνπ, αλ εθδφζεθαλ γη` απηέο αληίζεηεο Πξάμεηο ή Πξαθηηθά Κιηκαθίσλ ή ζπλζέζεσλ απηψλ ή ππάξρεη ακθηβνιία γηα ηελ αιεζηλή έλλνηα απηψλ. Ζ ακθηζβήηεζε θέξεηαη ελψπηνλ ηνπ Σκήκαηνο κε πξσηνβνπιία απηνχ πνπ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ ή απηεπαγγέιησο απφ ηνλ πξνεδξεχνληα ηνπ νηθείνπ Κιηκαθίνπ ή απφ ηνλ Πξφεδξν ή ηνλ Γεληθφ Δπίηξνπν ηεο Δπηθξαηείαο ζην Διεγθηηθφ πλέδξην. ε πεξίπησζε ακθηβνιίαο ε νηθεία ζχλζεζε ηνπ Κιηκαθίνπ παξαπέκπεη ακέζσο ην δήηεκα ζην Σκήκα κε πξαθηηθφ ηεο. Σν Σκήκα νθείιεη λα εθδψζεη πξάμε άξζεσο ηεο ακθηζβήηεζεο ή ηεο ακθηβνιίαο κέζα ζε ηξηάληα (30) εξγάζηκεο εκέξεο απφ ηελ θαηάζεζε απηήο ζηε Γξακκαηεία ηνπ». 47 Βι. Βνιηή Κ., «Ο έιεγρνο λνκηκφηεηαο ζπκβάζεσλ ηνπ δεκνζίνπ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην», ζηνλ Σηκεηηθφ ηφκν γηα ηα 170 ρξφληα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, ν.π., ζει. 18 επ. 18

ην άξζξν 19 ηνπ Ν.3193/2003 48 νξίδεηαη φηη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ χςνπο ηνπ θφζηνπο κηαο ζχκβαζεο δε ιακβάλεηαη ππφςε ν αλαινγψλ θφξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο, κε αλαδξνκηθή κάιηζηα ηζρχ. Με ηελ ελ ιφγσ δηάηαμε κεηψλεηαη νπζηαζηηθά ην ειεγθηηθφ πεδίν ηνπ Δ σο πξνο ηνλ πξνιεπηηθφ έιεγρν ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, ζην βαζκφ πνπ πνιιέο ζπκβάζεηο ζα εμαηξνχληαη πιένλ ηνπ ειέγρνπ 49. Με ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 12 ηνπ Ν.3310/2005 50 ε πιηθή αξκνδηφηεηα ησλ Κιηκαθίσλ θαηέζηε θνηλή θαη γηα ηηο ηξεηο ειεγθηηθέο πεξηνρέο (έξγα, πξνκήζεηεο, ππεξεζίεο), αλεξρφκελε ζην πνζφ ηνπ ελφο εθαηνκκπξίνπ επξψ. χκθσλα κε ην άξζξν 25 ηνπ Ν.3614/2007, ζηελ πεξίπησζε ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ ζπκβάζεσλ πξνκεζεηψλ αγαζψλ, παξνρήο ππεξεζηψλ θαη εθηέιεζεο έξγσλ δηελεξγείηαη ππνρξεσηηθά ν πξνβιεπφκελνο πξνζπκβαηηθφο έιεγρνο απφ ην Δ, εθφζνλ ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε μεπεξλά ην πνζφ ησλ πέληε εθαηνκκπξίσλ επξψ, ρσξίο ΦΠΑ 51. 48 ην ελ ιφγσ άξζξν νξίδεηαη «Ζ αιεζήο έλλνηα ησλ δχν πξψησλ εδαθίσλ ηεο παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ Ν. 2741/1999 (ΦΔΚ 199 Α) κε ηα νπνία αληηθαηαζηάζεθε ελ κέξεη ε παξάγξαθνο 7 ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ Π.Γ. 774/1980 "πεξί θσδηθνπνηήζεσο εηο εληαίνλ θείκελνλ ησλ πεξί Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ ηζρπνπζψλ δηαηάμεσλ θιπ." (ΦΔΚ 189 Α), φπσο πξνζηέζεθε κε ην άξζξν 15 ηνπ Ν. 2145/1993 (ΦΔΚ 88 Α) θαη ηξνπνπνηήζεθε κε ηα δχν πξψηα εδάθηα ηεο παξαγξάθνπ κφλεο ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ Ν. 3060/2002 (ΦΔΚ 242 Α`) είλαη φηη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πνζνχ ηεο πξνυπνινγηδφκελεο δαπάλεο ησλ νηθείσλ ζπκβάζεσλ δελ ιακβάλεηαη ππφςε ν αλαινγψλ θφξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο (Φ.Π.Α.). Ζ ηζρχο ηεο παξνχζαο αλαηξέρεη ζην ρξφλν έλαξμεο ηζρχνο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ πξνεγνχκελνπ εδαθίνπ.». 49 Βι. ζρεηηθά θηαδά Γ., «Ο πξνιεπηηθφο δεκνζηνλνκηθφο έιεγρνο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ», Γηνηθεηηθή Δλεκέξσζε 2004, ζει. 7. 50 ηελ παξ.27 ηνπ ζρεηηθνχ άξζξνπ αλαθέξεηαη : «α) Ο πξνβιεπφκελνο απφ ηε δηάηαμε ηεο παξ. 7 ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ Π.δ. 774/1980 "Πεξί θσδηθνπνηήζεσο εηο εληαίνλ θείκελνλ ησλ πεξί Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ ηζρπνπζψλ δηαηάμεσλ θ.ιπ. (ΦΔΚ 189 Α`), φπσο απηή πξνζηέζεθε κε ηελ πξψηε πεξίνδν ηνπ άξζξνπ 15 ηνπ λ. 2145/1993 (ΦΔΚ 88 Α`) θαη ηζρχεη κεηά ηελ αληηθαηάζηαζή ηεο απφ ηελ παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 2741/1999 (ΦΔΚ 199 Α`) θαη ηελ ηξνπνπνίεζή ηεο απφ ην άξζξν 2 ηνπ λ. 3060/2002 (ΦΔΚ 242 Α`) θαη ην άξζξν 9 ηνπ λ. 3090/2002 (ΦΔΚ 329 Α`), έιεγρνο λνκηκφηεηαο επί ησλ ζπκβάζεσλ πξνκήζεηαο αγαζψλ ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ. 2286/1995 (ΦΔΚ 19 Α`), παξνρήο ππεξεζηψλ θαη γηα ηελ εθηέιεζε έξγσλ δηελεξγείηαη ππνρξεσηηθά, πξηλ απφ ηε ζχλαςή ηνπο, απφ Κιηκάθηα ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, εθφζνλ ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε ηνπο ππεξβαίλεη ην πνζφ ηνπ ελφο εθαηνκκπξίνπ (1.000.000,00) επξψ. β) Οη δηαηάμεηο ηεο παξαγξάθνπ απηήο δελ ζίγνπλ ηελ θαηά ηηο θείκελεο δηαηάμεηο αξκνδηφηεηα ησλ Κιηκαθίσλ ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ σο πξνο ηνπο θνξείο πνπ ππάγνληαη ζηνλ πξνιεπηηθφ ηνπ έιεγρν». Αμίδεη, απιψο, λα ζεκεησζεί φηη ε ελ ιφγσ δηάηαμε αλεζηάιε αξρηθά κε ην Ν.3345/2005 έσο ηελ 31.10.2005 θαη ζηε ζπλέρεηα, αθνχ παξαηάζεθε ε αλαζηνιή ηεο έσο ηελ 15.11.2005 κε ζρεηηθή Πξάμε Ννκνζεηηθνχ Πεξηερνκέλνπ, επαλήιζε ζε ηζρχ κε ην Ν.3414/2005. 51 Βι. Καξαζαλαζφπνπιν Δ., ν.π., ζει. 29-31. χκθσλα κε ηελ Δηζεγεηηθή Έθζεζε ηνπ Ν.3614/2007, επηιέρζεθε ε αχμεζε ησλ νξίσλ ησλ πξνυπνινγηζκψλ ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ απφ θνηλνηηθνχο πφξνπο δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, επί ησλ νπνίσλ δηελεξγείηαη πξνζπκβαηηθφο έιεγρνο, γηα ιφγνπο εμνξζνινγηζκνχ θαη επηηάρπλζεο ησλ δηαδηθαζηψλ πινπνίεζεο θνηλνηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη απνξξφθεζεο θνηλνηηθψλ θνλδπιίσλ. Γηα ην ζρεηηθφ αληίινγν, βι. Παπαδεκεηξίνπ Γ., «Κνηλνηηθνί Πφξνη θαη Γηαθάλεηα», άξζξν δεκνζηεπκέλν ζηελ εθεκεξίδα «Ζκεξεζία», 4 Απξηιίνπ 2008, ν νπνίνο ππνζηεξίδεη φηη ηφζν ε αχμεζε φζν θαη ε δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ αθελφο ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ ζπκβάζεσλ ηνπ ΔΠΑ θαη αθεηέξνπ ησλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απνθιεηζηηθά απφ εζληθνχο πφξνπο, γηα ηηο νπνίεο εμαθνινπζεί λα ηζρχεη ην φξην ηνπ ελφο εθαηνκκπξίνπ επξψ, είλαη αδηθαηνιφγεηεο θαη απφ ζπληαγκαηηθή άπνςε ηνπιάρηζηνλ πξνβιεκαηηθέο. 19