THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ FRANCESCO DRUDI HEAD OF FISCAL POLICIES DIVISION, EUROPEAN CENTRAL BANK TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ FRANCESCO DRUDI HEAD OF FISCAL POLICIES DIVISION, EUROPEAN CENTRAL BANK TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 F. DRUDI: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση, νομίζω ότι σε αυτή τη συνεδρία στη συζήτηση με τις Αρχές και τους θεσμούς είναι και η ουσία αν θέλετε του προγράμματος. Απλώς λίγο να πω κάτι για τον τίτλο μου, είμαι κι εγώ επικεφαλής της αποστολής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τις δημοσιονομικές πολιτικές. Θα ήθελα λοιπόν να επικεντρωθώ σε μία πτυχή του προγράμματος, που έχει να κάνει με την αποκατάσταση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας και του συστήματος. Υπάρχουν και άλλοι τομείς τους οποίους έχουμε συζητήσει με τη Delia και είναι σχετικοί. Επιτρέψτε μου, υπήρχε κλίμα έλλειψης εμπιστοσύνης, υπήρχε μια εκροή δισεκατομμυρίων ευρώ από καταθέσεις, η υποβάθμιση του χαρτοφυλακίου διήρκησε αρκετά χρόνια λόγω της παρατεταμένης συρρίκνωσης του ΑΕΠ και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η έκθεση έφθασε στο 50%, το οποίο είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με
ΟΜΙΛΙΑ FRANCESCO DRUDI 22/6/2016 πρωταθλήτρια την Κύπρο, η οποία δούλεψε πάρα πολύ στο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ήμουν στην Κύπρο ως επικεφαλής αποστολής όπως και η Delia, ξέρουμε την έμφαση που δόθηκε στο πρόβλημα αυτό στην Κύπρο και είναι ένα σημαντικό ζήτημα, αυτό λέει η εμπειρία μας. Επιτρέψτε μου εν συντομία να μιλήσω για τους βασικούς πυλώνες στην επίλυση του θέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όπως ανέφερε η Delia ένα θέμα είναι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες, ένα άλλο θέμα είναι οι διάφορες ρυθμίσεις που πρέπει να προχωρήσουν. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να υπάρχει μία νομοθεσία η οποία θα συμβάλλει στην επίλυση ζητημάτων μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα και ένα κατάλληλο σύστημα απονομής δικαιοσύνης το οποίο θα συνδράμει τη νομοθεσία. Γιατί αυτό είναι το σημαντικό κι είναι σημαντικό διότι εκτός του χρόνου που απαιτείται για να υλοποιήσεις αυτές τις μεταρρυθμίσεις από οικονομικής άποψης χρειάζεται κι ένας μηχανισμός κινήτρων προκειμένου να βρεθεί λύση μεταξύ δανειστών και δανειζομένων, ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί το θέμα ενός μη εξυπηρετούμενου δανείου ή της μη υλοποίησης συμβατικών υποχρεώσεων. Αυτό με οδηγεί στο δεύτερο επίπεδο, το οποίο είναι να εφαρμόσουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο το οποίο θα διευκολύνει την αναδιάρθρωση των δανείων. Πιστεύουμε ότι αυτό θα είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, ο στόχος και πάλι είναι αν θέλετε να βρεθεί μία κατάλληλη λύση ως προς την αναδιάρθρωση και η οποία θα μας οδηγήσει στο επόμενο βήμα για το καλό των τραπεζών αλλά και των χρεών αυτών. Είναι μία δύσκολη κατάσταση προκειμένου οι τράπεζες να συνεχίσουν να δανείζουν και να συνεχίσουν να επενδύουν, να καταναλώνουν ή ότι άλλο κάνουν. Αυτός είναι ο δεύτερος πυλώνας. Ο τρίτος πυλώνας έχει σχέση με το πλαίσιο το οποίο θα διευκολύνει τη μεταφορά, τη μεταβίβαση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο απαιτεί νομοθεσία για τις υπηρεσίες, προκειμένου να ενισχυθεί η σχέση μεταξύ δανειζόμενου και δανειστή. Αυτό έχει ήδη εγκριθεί και χρειάζεται ένας νόμος που θα επιτρέπει την πώληση δανείων. Γνωρίζουμε ότι αυτό έγινε στο παρελθόν, ότι αυτό έχει περάσει. Θα το δούμε στους επόμενους μήνες. 3
Πιστεύουμε ότι η μεταβίβαση δανείων εκτός του ισολογισμού θα είναι επωφελές σε μεγάλο βαθμό. Τέλος ένας τέταρτος πυλώνας αν θέλετε είναι η εποπτική δραστηριότητα, η εποπτική λειτουργία. Πρέπει να υπάρξει ένα πλαίσιο για τη θέση στόχων ως προς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στο οποίο συζητούν όλες οι τράπεζες μαζί και η Ένωση των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή ψάχνουμε να βρούμε τρόπο για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, δημιουργώντας μια πλατφόρμα διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Άρα για ποιο λόγο αυτό είναι σημαντικό, για ποιο λόγο αυτή η διαδικασία είναι σημαντική; Πρώτον διότι η τράπεζα πρέπει σε κάποιο σημείο να σταματήσει να λειτουργεί σαν εισπρακτική εταιρεία. Πρέπει να παράσχει τους πόρους της στην αγορά μέσω δανείων και επενδύσεων. Αυτό σημαίνει και μία αποκατάσταση της υγείας των ισολογισμών τους κι αυτό πρέπει να είναι εφικτό για την τράπεζα. Το δεύτερο είναι ότι ταυτόχρονα θα μπορεί η τράπεζα να χρησιμοποιεί καλύτερα τα διαθέσιμά της για να επεκτείνει τον ισολογισμό της. Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι τέτοιο που να επεκτείνει τη δραστηριότητά της. Τρίτον η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας στο τραπεζικό σύστημα και οφείλω να πω ότι αν δούμε την εμπειρία της Κύπρου θα λέγαμε ότι είναι ένα βασικό σημείο κλειδί για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας μεταξύ των πολιτών και του κράτους. Διότι υπάρχουν βεβαίως και άλλα σημαντικά στοιχεία που αφορούν την αποκατάσταση της αξιοπιστίας: Οι μακροοικονομικές μεταρρυθμίσεις, οι γενικές μεταρρυθμίσεις, η χρηματοοικονομική σταθερότητα και άλλα στοιχεία. Χρειαζόμαστε λοιπόν έναν τραπεζικό τομέα στον οποίο θα υπάρχει καλύτερη διακυβέρνηση, ξέρετε ότι υπάρχει μία συγκεκριμένη διαδικασία στην Ελλάδα η οποία βρίσκεται υπό εξέλιξη, με το στόχο να επιτευχθούν και να στηθούν καλύτεροι μηχανισμοί λειτουργίας των τραπεζών.
ΟΜΙΛΙΑ FRANCESCO DRUDI 22/6/2016 Αν δείτε τι συνέβη τους τελευταίους δύο μήνες, θα έλεγα ότι έχουμε δει μία σταθεροποίηση των καταθέσεων, όμως δεν έχουμε δει ακόμα την επιστροφή τους. Πόσο μάλλον να μιλήσουμε για επέκταση, το οποίο είναι και ο στόχος αυτού του πυλώνα αποκατάστασης της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Έχουμε δει λοιπόν σημαντική βελτίωση στην πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές αγορές, το οποίο βεβαίως σημαίνει και τη μείωση της έκθεσης προς την Κεντρική Τράπεζα. Αυτό βεβαίως δε σημαίνει ότι η δανειοδότηση πλέον είναι ασφαλής, αλλά υπάρχει κίνηση. Θεωρώ λοιπόν ότι με τα μέτρα που ελήφθησαν από την Κυβέρνηση σε πολλούς τομείς, υποστηρίζεται η αξιοπιστία. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, το οποίο εξέπεμψε ένα πολύ σημαντικό μήνυμα αισιοδοξίας προς τις αγορές, δείγμα ότι η κατάσταση αυτή θα συνεχιστεί, θα υπάρχει καλύτερη πρόσβαση στη διατραπεζική κεφαλαιουχική αγορά, θα αυξηθεί η βάση των καταθετών. Κι αυτό είναι σημαντικό διότι το κεφάλαιο είναι ένα από τα δύο απαραίτητα στοιχεία, η χρηματοδότηση είναι η άλλη για να διευρυνθεί και η πίστωση. Αυτά τα δύο μπορούν να υποστηρίξουν τη λειτουργία των τραπεζών και την ανάκαμψή τους. Κλείνω λοιπόν με αυτό. Να πω και κάτι ακόμα. Να εξειδικεύσετε, διότι είχατε αυτή την τρομερή εμπειρία στην Κύπρο και η Κύπρος αποτελεί ένα από τα λεγόμενα success stories, μία από τις ιστορίες επιτυχίας ως προς την ανάκαμψή της. Υπάρχει κάτι από αυτή την εμπειρία κυρίως ως προς την ακολουθία ή τον χρονισμό των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων; Υπάρχει κάτι το οποίο είναι συναφές για την Ελλάδα; 5