ΓΖΜΟΚΡΗΣΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΡΑΚΖ ΝΟΜΗΚΖ ΥΟΛΖ Π.Μ.. ΓΖΜΟΗΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΣΖΜΖ

ΓΖΜΟΚΡΗΣΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΡΑΚΖ ΝΟΜΗΚΖ ΥΟΛΖ Π.Μ.. ΓΖΜΟΗΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΣΖΜΖ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ηεο Βαζηιηθήο Νηθνιάνπ Παηζνπνύινπ Α.Μ:1768/10 ζην Γηνηθεηηθό Γίθαην κε ΣΗΣΛΟ Ζ ΑΓΩΓΖ ΑΠΟΕΖΜΗΩΖ ΣΑ ΠΛΑΗΗΑ ΣΟΤ ΠΡΟΤΜΒΑΣΗΚΟΤ ΠΣΑΗΜΑΣΟ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ Δπηβιέπσλ: θ.υξ.γεηζαξίδεο Κνκνηελή, Γεθέκβξηνο 2014

Πεξηερόκελα ΠΡΟΛΟΓΟ... 1 I) ΓΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ... 3 1. ΔΗΑΓΧΓΖ... 3 1.1 Ζ δηθαζηηθή πξνζηαζία ζηα πιαίζηα ησλ λφκσλ 2522/1997, 2854/2000 θαη 3886/2010... 3 1.1.1 Ζ παξερφκελε δηθαζηηθή πξνζηαζία ζηα πιαίζηα ησλ πξντζρχζαλησλ λφκσλ 2522/1997 θαη 2854/2000... 3 1.1.2 Σν ηζρχνλ λνκηθφ θαζεζηψο θαη νη αιιαγέο πνπ επέθεξε ν λφκνο 3886/2010... 12 1.2 Πεδίν εθαξκνγήο ησλ λφκσλ 2522/1997, 2854/200 θαη 3886/2010... 23 1.2.1 Ο λ.2522/1997... 23 1.2.2 Ο λ. 2854/2000... 32 1.2.3 Ο λ. 3886/2010... 37 2. ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΔ ΤΜΒΑΔΗ... 43 2.1 Έλλνηα ηεο δεκφζηαο ζχκβαζεο- Ζ ζπκβαηηθή δξάζε ηεο δηνίθεζεο (Γεληθά)... 43 2.2 Σα θξηηήξηα γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ζπκβάζεσλ ηνπ δεκνζίνπ σο δηνηθεηηθψλ ή ηδησηηθψλ.... 46 2.2.1 Σν νξγαληθφ θξηηήξην... 47 2.2.2 Σν ιεηηνπξγηθφ θξηηήξην - Σν θξηηήξην ηνπ επξσπαίνπ λνκνζέηε γηα ηελ αλαζέηνπζα αξρή.... 48 3. ΠΡΟΤΜΒΑΣΗΚΟ - ΓΗΑΠΡΑΓΜΑΣΔΤΣΗΚΟ ΣΑΓΗΟ... 50 3.1 Έλαξμε θαη ιήμε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ... 51 3.2 Ζ επζχλε απφ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο (culpa in contrahendo) - H λνκηθή ηεο θχζε... 53 3.3 Σα άξζξα 197-198 Α.Κ ζην πιαίζην ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβάζεσλ... 55 II) ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ... 59 4. ΓΗΚΑΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ... 59 4.1 Γεληθά - ην δηθνλνκηθφ πιαίζην ησλ λφκσλ 2522/1997 θαη 3886/2010.. 59 4.2 Σα έλδηθα βνεζήκαηα... 61 4.2.1 Ζ αγσγή απνδεκίσζεο (Γηθαηνδνζία-Αξκνδηφηεηα)... 61 4.2.2 Ζ πξνζθπγή (πεξίπησζε ζπξξνήο ελδνζπκβαηηθήο θαη πξνζπκβαηηθήο επζχλεο)... 63 4.3 Αγσγή απνδεκίσζεο - Δηδηθφηεξα ζέκαηα... 64 4.3.1 Δλεξγεηηθή θαη Παζεηηθή λνκηκνπνίεζε... 64 4.3.2 Σν δηθφγξαθν ηεο αγσγήο Πεξηερφκελν... 65 ii

4.3.3 πλέπεηεο ηεο αγσγήο... 66 4.3.4 Εεηήκαηα παξαγξαθήο... 67 5. ΟΤΗΑΣΗΚΔ ΠΡΟΤΠΟΘΔΔΗ ΑΚΖΖ ΣΖ ΑΓΧΓΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ - ΝΟΜΗΚΖ ΒΑΗΜΟΣΖΣΑ ΣΖ ΑΓΧΓΖ.... 69 5.1 Ο λφκηκνο ιφγνο επζχλεο ηνπ άξζξνπ 9 παξ.1 λ.3886/2010 (πξψελ αξ.5 λ.2522/1997)... 70 5.1.1 Απνθιεηζκφο (παξάλνκνο) απφ ηε ζπκκεηνρή ζε δηαγσληζκφ ή ηελ αλάζεζε ζχκβαζεο... 73 5.1.2 Παξάβαζε θαλφλα ηνπ δηθαίνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ή ηνπ εζσηεξηθνχ δηθαίνπ... 75 5.1.3 Τπαηηηφηεηα Σν εξκελεπηηθφ πξφβιεκα ηεο παξαπνκπήο ηνπ αξ. 5 παξ 1 λ.2522/1997 (πιένλ άξζξν 9 λ.3886/2010) ζηηο δηαηάμεηο 197-198 Α.Κ... 79 5.2 Δπίηεπμε αθχξσζεο ηεο παξάλνκεο πξάμεο ή παξάιεηςεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο απφ ην αξκφδην δηθαζηήξην... 85 5.3 Εεκία... 89 5.3.1 Σν είδνο ηεο δεκίαο θαη ε έθηαζε ηεο απνδεκίσζεο... 89 5.3.2 Σν κέγεζνο ηεο απνθαηαζηέαο δεκίαο κε βάζε ηα θξηηήξηα ηνπ ΓΔΚ... 102 5.4 Αηηηψδεο ζπλάθεηα Θεσξία ηεο «πξφζθνξεο αηηίαο»... 103 6. ΕΖΣΖΜΑΣΑ ΤΡΡΟΖ ΜΔ ΑΛΛΔ ΓΗΑΣΑΞΔΗ ΣΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ... 105 6.1 Πξνζπκβαηηθήο θαη εμσζπκβαηηθήο (άιισο αδηθνπξαθηηθήο) επζχλεο... 105 6.2 Πξνζπκβαηηθήο θαη ελδνζπκβαηηθήο επζχλεο... 107 ΔΠΗΛΟΓΟ... 110 ΔΝΓΔΗΚΣΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 112 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ... 117 iii

ΠΡΟΛΟΓΟ Δίλαη πιένλ θνηλά απνδεθηφ ζήκεξα, φηη ν ηνκέαο ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ απνηειεί έλα πεδίν δξαζηεξηφηεηαο κε ηδηάδνπζα βαξχηεηα ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. Ζ εληεηλφκελε ρξήζε ηεο λνκηθήο κνξθήο ηεο ζχκβαζεο απφ ηε δεκφζηα δηνίθεζε, πξνθεηκέλνπ απηή λα εθπιεξψζεη ηνπο ζθνπνχο ηεο ζην πιαίζην άζθεζεο ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο ηεο, αιιά θαη ε ηαπηφρξνλε ππαγσγή ηεο δξαζηεξηφηεηα απηήο ζηνλ θνηλνηηθφ αληαγσληζκφ, θαηέζηεζαλ αλαγθαία ηε ζέζπηζε ελφο πιαηζίνπ θαλφλσλ (δηθνλνκηθψλ θαη νπζηαζηηθψλ) ην νπνίν ζα ήηαλ ηθαλφ λα εμαζθαιίζεη ηζφηηκνπο φξνπο αληαγσληζκνχ ησλ θνηλνηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Ζ δπλαηφηεηα δε απηή δχλαηαη λα επηηεπρζεί δηα κέζνπ ησλ αξρψλ ηεο δηαθάλεηαο, ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο, ηεο δεκνζηφηεηαο θαη ηεο ακεξνιεςίαο. Δλψ ηαπηφρξνλα δεκηνπξγήζεθε θαη ε αλάγθε γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο έλλνκεο πξνζηαζίαο ησλ πξνζψπσλ, ηα νπνία δεκηψλνληαλ απφ ηελ παξάβαζε ησλ θαλφλσλ ηνπ εζληθνχ ή θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, κε ηξφπν απνηειεζκαηηθφ θαη νπζηαζηηθφ. Πεξαηηέξσ, ε δηαπίζησζε ηεο έιιεηςεο απνηειεζκαηηθψλ κνξθψλ πξνζηαζίαο ησλ δεκησκέλσλ πξνζψπσλ ζηνλ ηνκέα ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, πξνθάιεζε ηελ παξέκβαζε ηνπ θνηλνηηθνχ λνκνζέηε, ν νπνίνο αλαινγηδφκελνο ηε ζεκαζία 1 απηψλ, σο βαζηθφ παξάγνληα γηα ηελ επίηεπμε ηεο νινθιήξσζεο ηεο εληαίαο επξσπατθήο αγνξάο, πξνέβε ζηε ζέζπηζε νπζηαζηηθψλ θαη δηθνλνκηθψλ νδεγηψλ, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο επέδξαζαλ δξαζηηθά ζην εζληθφ καο δίθαην. Σν δίθαην, ινηπφλ, ηεο Έλσζεο έρνληαο δηαπηζηψζεη παλεπξσπατθφ έιιεηκκα ζηελ παξνρή απνηειεζκαηηθήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο ζην πξνζπκβαηηθφ ζηάδην ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, ήδε απφ ην 1989 κε ηελ ιηηή νδεγία 89/665/ΔΟΚ (γλσζηή θαη σο «δηθνλνκηθή» νδεγία) πξνζπάζεζε λα βειηηψζεη ηελ θαηάζηαζε. 2 Με ηελ ελ ιφγσ νδεγία επηβιήζεθε ζηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ε ππνρξέσζε, λα παξέρνπλ νκνηφκνξθε θαη απνηειεζκαηηθή δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ηε δηαδηθαζία πνπ θαηαιήγεη ζηε 1 Βλ.ςε Χ.Γεράρθ «Θ προςωρινι δικαςτικι προςταςία κατά το νόμο 2522/1997,ΕΕΕυρ.Δ2000,ςελ. 541επ. 2 Βλ.αναλυτικά ςε Χ.υνοδινό «Αποτελεςματικι δικαςτικι προςταςία κατά τθ ςφναψθ ςυμβάςεων τθσ διοίκθςθσ»,νομ.βιβλιοκικθ 2001,ςελ50 επ. 1

ζχλαςε ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ. Έδσζε, κάιηζηα, ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ εμαζθάιηζε απνηειεζκαηηθήο πξνζηαζίαο ππέξ ησλ ζηγφκελσλ επηρεηξήζεσλ απφ πξάμεηο ή παξαιείςεηο ησλ αλαζεηνπζψλ αξρψλ ζην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο απηψλ. Δλψ ιίγν αξγφηεξα, ην 1992 ε Δπξσπατθή Έλσζε επελέβε κε ηελ νδεγία 92/13/ΔΟΚ πξνθεηκέλνπ λα ζεζπίζεη αλάινγν πιαίζην γηα ηνπο θνξείο πνπ ιεηηνπξγνχζαλ ζηνπο ηνκείο ηνπ χδαηνο, ηεο ελέξγεηαο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ, δειαδή ζηνπο πξψελ εμαηξνχκελνπο ηνπ δηθαίνπ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, ηνκείο θνηλήο σθειείαο 3. Οη παξαπάλσ Οδεγίεο κεηαθέξζεθαλ ζηελ εζληθή καο έλλνκε ηάμε, κε κεγάιε θαζπζηέξεζε θαη χζηεξα απφ θαηαδίθε καο απφ ην ΓΔΚ 4, κε ηνπο λφκνπο 2522/1997 θαη 2854/2000 αληίζηνηρα, νη νπνίνη αλέηξεςαλ (ηδίσο ν πξψηνο) ην δηνηθεηηθφ δηθνλνκηθφ καο δίθαην εκπλένληαο δε θαη ηελ πεξαηηέξσ αλακφξθσζή ηνπ θαη ζε ηνκείο, πνπ δελ άπηνλην ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ 5. Χζηφζν, νη λφκνη απηνί θαη παξά ηηο θαηλνηνκίεο ηηο νπνίεο εηζήγαγαλ, δελ θαηάθεξαλ λα παξέρνπλ ηελ ίδηα πξνζηαζία ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο, πνπ αλ θαη εθαξκφδνληαλ ην ίδην δίθαην ππάγνληαλ άιινηε ζε πνιηηηθά θαη άιινηε ζε δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα. Με βάζε ην δπαδηθφ δηθαηνδνηηθφ καο ζχζηεκα, νη ζρεηηθέο πξνζπκβαηηθέο δηαθνξέο άγνληαλ είηε ζηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα, εθφζνλ ε αλαζέηνπζα αξρή ήηαλ δεκνζίνπ δηθαίνπ ή αληίζηνηρα ζηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα εθφζνλ ήηαλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ (νξγαληθφ θξηηήξην) 6. Απνηέιεζκα απηνχ ήηαλ γηα κελ ηηο δηνηθεηηθέο δηαθνξέο λα ππάξρεη δπλαηφηεηα παξνρήο πξνζσξηλήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο ζην πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο, γηα δε ηηο ηδησηηθέο δηαθνξέο λα ππάξρεη ζνβαξφηαην έιιεηκκα ζηελ παξνρή ηεο, εμαηηίαο ηδίσο ηεο λνκνινγίαο ησλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ 7. Γελλήζεθε, ινηπφλ, εμ απηνχ ε αλάγθε γηα κηα πεξαηηέξσ αλακφξθσζε ηνπ δηθνλνκηθνχ πιαηζίνπ πνπ αθνξνχζε ηελ δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ. Ζ αλακφξθσζε 3 Βλ.Χ.υνοδινόσ, ΘΠΔΔ 8-9/2011, ςελ.790 επ. 4 ΔΕΚ C-236/95, 19.9.1996 Επιτροπι κατά Ελλάδοσ. Βλ. και ςθμαντικι επιςτολι Μαρτίου 1995 τθσ Ευρ. Επιτροπισ με ανάλυςθ των δυςλειτουργιϊν ςτθν παροχι δικαςτικισ προςταςίασ ςτον χϊρο των δθμοςίων ςυμβάςεων, ςε Δ 27,274 επ. = ΔιΔικ 1996,549 και ΔιΔικ 1997, 1103. 5 Βλ.Χ.υνοδινόσ, ΘΠΔΔ 8-9/2011,ςελ.790 επ. 6 Βλ. ςχετικά ςε πθλιωτόπουλο Επ.,Εγχειρίδιο Διοικιτικοφ Δικαίου,Ακινα 2000,ςελ. 201 επ 7 Βλ. μεταξφ άλλων ςε αμπάνθ Γ-υνοδινό Χ,υμβάςεισ του Δθμοςίου-Προςταςία κάτω από τα ευρωπαϊκά κατϊφλια, Νομικι Βιβλιοκικθ 2010,ςελ.32 επ. 2

απηή έιαβε ρψξα ην 2007 φηαλ ηξνπνπνηήζεθαλ νη αλσηέξσ νδεγίεο (89/665/ΔΟΚ θαη 92/13/ΔΟΚ) κε ηελ λεψηεξε νδεγία 2007/66/ΔΚ 8. Σελ νδεγία απηή κεηέθεξε ζην εζληθφ καο δίθαην ν λφκνο 3886/2010, ν νπνίνο θαη θαηήξγεζε ηνπο παιαηφηεξνπο πξναλαθεξζέληεο λφκνπο ζην ζχλνιφ ηνπο. Οη ζεκαληηθέο απηέο θαηλνηνκίεο πνπ εηζήρζεζαλ κε ηηο αλσηέξσ νδεγίεο φπσο απηέο κεηαγξάθεθαλ κε ηνπο λφκνπο 2522/97, 2854/2000 θαη 3886/2010 αληίζηνηρα ζα απνηειέζνπλ αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ηδηαίηεξα ζα καο απαζρνιήζεη ε πξνβιεπφκελε ζην άξζξν 9 παξ.1 λ.3886/2010 αμίσζε απνδεκίσζεο (πξψελ άξζξν 5παξ.1λ.2522/1997) θαη πην ζπγθεθξηκέλα νη πξνυπνζέζεηο, νπζηαζηηθέο θαη δηθνλνκηθέο, ππφ ηηο νπνίεο ζεκειηψλεηαη θαη αζθείηαη ην δηθαίσκα απνδεκίσζεο ηνπ ελδηαθεξφκελνπ πνπ ππέζηε δεκία θαηά ην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο κηαο δεκφζηαο ζχκβαζεο. I) ΓΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ 1. ΔΗΑΓΩΓΖ 1.1 Ζ δηθαζηηθή πξνζηαζία ζηα πιαίζηα ησλ λόκσλ 2522/1997, 2854/2000 θαη 3886/2010 1.1.1 Ζ παξερόκελε δηθαζηηθή πξνζηαζία ζηα πιαίζηα ησλ πξντζρύζαλησλ λόκσλ 2522/1997 θαη 2854/2000 Ο λ.2522/1997 (αξ. 2 παξ. 1) είρε ζεζπίζεη έλα ηξίπηπρν έλλνκεο πξνζηαζίαο αθνινπζψληαο ην πξφηππν ηεο δηθνλνκηθήο νδεγίαο 89/665/ΔΟΚ, ην νπνίν πηνζέηεζε θαη ν λφκνο 2854/2000(αξ. 2 παξ.1,2). Σν ηξίπηπρν απηφ δηαξζξψλνληαλ ζηηο εμήο αθφινπζεο ηξεηο βαζκίδεο: α) πξνζσξηλή δηθαζηηθή πξνζηαζία, β) αθχξσζε ή αλαγλψξηζε ηεο αθπξφηεηαο ηεο παξάλνκεο πξάμεο ή παξάιεηςεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο θαη γ) απνδεκίσζε. Αο δνχκε φκσο αλαιπηηθφηεξα ηη πξνέβιεπε ν λφκνο 2522/1997 θαη θαη επέθηαζε θαη ν λφκνο 2854/2000 ζε θαζεκία απφ ηηο παξαπάλσ αλαθεξφκελεο πεξηπηψζεηο: 8 Για τθν οδθγία αυτι βλζπε μεταξφ άλλων ςε Γζροντα ΑΠ.,Θ παροχι αποτελεςματικισ δικαςτικισ προςταςίασ ςτο δίκαιο των δθμοςίων ςυμβάςεων. Μια πρϊτθ προςζγγιςθ τθσ οδθγίασ 2007/66/ΕΚ τθσ 11.12.2007,ΝοΒ 2008 (56),ςελ.2263 επ. 3

α) Πξνζσξηλή δηθαζηηθή πξνζηαζία Ζ πξνζσξηλή δηθαζηηθή πξνζηαζία πξνβιέπνληαλ ζην άξζξν 3 1λ.2522/1997 θαη ζην άξζξν 1 2λ.2854/2000, πνπ παξέπεκπε ζηηο αληίζηνηρεο δηαηάμεηο ηνπ λ.2522/1997. χκθσλα κε ηηο ζπγθεθξηκέλεο δηαηάμεηο ν ελδηαθεξφκελνο κπνξνχζε λα δεηήζεη πξνζσξηλή δηθαζηηθή πξνζηαζία πξνθείκελνπ λα αξζεί πηζαλνινγνχκελε παξάβαζε θαη λ απνηξαπεί πεξαηηέξσ δεκία ζηα ζπκθέξνληα ηνπ. Χζηφζν, ν λνκνζέηεο, ζηνρεχνληαο ζηελ απνηξνπή πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα βιάςνπλ ηα έλλνκα ζπκθέξνληα ησλ ζπκκεηερνπζψλ εηαηξηψλ ή λα παξαθσιχζνπλ ηελ εμέιημε ηνπ δηαγσληζκνχ ελ γέλεη, πξνέβιεςε θαηά πξψηνλ ηελ πξνδηθαζία ελψπηνλ ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο, ζεζπίδνληαο ηελ ππνρξέσζε ηνπ ελδηαθεξφκελνπ, πξηλ απηφο θαηαθχγεη ζηελ άζθεζε αίηεζεο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ, λ αζθήζεη εληφο απνθιεηζηηθήο πξνζεζκίαο πέληε εκεξψλ, αθφηνπ έιαβε γλψζε κε νπνηνδήπνηε ηξφπν ηεο πξάμεο ή παξάιεηςεο 9, πξνζθπγή ελψπηνλ ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο πξνζδηνξίδνληαο εηδηθά ηηο πξαγκαηηθέο θαη λνκηθέο αηηηάζεηο, πνπ δηθαηνινγνχλ ην αίηεκά ηνπ 10. Ζ εηζαγσγή ηεο παξαπάλσ πξνζθπγήο σο απηνηεινχο πξνυπφζεζεο ηνπ παξαδεθηνχ ηεο παξνρήο πξνζσξηλήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο, απνηέιεζε ζεκαληηθή θαηλνηνκία γηα ην δηθνλνκηθφ καο ζχζηεκα, θαζψο δελ είρε πξνυπάξμεη αλάινγν πξνεγνχκελν νχηε επί ηεο αίηεζεο αζθαιηζηηθψλ ελψπηνλ ηνπ ηδ, αιιά νχηε θαη επί ηεο αίηεζεο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ ελψπηνλ ησλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ. Έηζη, κ 9 Λόγω του λίαν ςυντόμου τθσ ανωτζρω προκεςμίασ, θ νομολογία (ΕΑ τε 83/1998,ΕΑ τε 182/1998,ΕΑ τε 176/1998,ΕΑ τε 623/1998) εκλάμβανε ωσ αφετιριο γεγονόσ τθν πλιρθ και όχι απλά τθν εικαηόμενθ γνϊςθ από τον προςφεφγοντα τθσ παράνομθσ πράξθσ ι παράλειψθσ κακϊσ και των λοιπϊν ςτοιχείων ι εγγράφων επί των οποίων αυτι ςτθρίχκθκε,βλ. Μ.Κανάβα, Προςωρινι δικαςτικι προςταςία ςτο δίκαιο των ςυμβάςεων των δθμοςίων ζργων, κρατικϊν προμθκειϊν και υπθρεςιϊν, Δ 29,ςελ.1412 επ. 10 Ηιτθμα ζχει τεκεί ωσ προσ τθ νομικι φφςθ τθσ εν λόγω προςφυγισ, όταν αςκείται ενϊπιον ανακζτουςασ αρχισ που είναι το Δθμόςιο ι Ν.Π.Δ.Δ. Κατά τθν κρατοφςα γνϊμθ επρόκειτο για ενδικοφανι προςφυγι, ζςτω ιδιόμορφθ, αφοφ ςυγκεντρϊνει τα τρία απαιτοφμενα κατ άρ. 45 2 π.δ. 18/1989 ςτοιχεία: i) προβλζπεται από ειδικι διάταξθ νόμου, ii) ορίηεται προκεςμία εντόσ τθσ οποίασ πρζπει να αςκθκεί και iii) επιτρζπει επανεξζταςθ τθσ υπόκεςθσ κατά νόμο και ουςία ( βλ. ςε π.βλαχόπουλο, Όψεισ τθσ δικαςτικισ προςταςίασ ενϊπιον του τε-σο παράδειγμα του ν.2522/1997 για τα δθμόςια ζργα, 1998, ςελ.92 επ.,χ.υνοδινοσ ο.π.,ςελ.180, Ε.πθλιωτόπουλοσ, Εγχειρίδιο Διοικθτικοφ Δικαίου, 1999, ςελ.260επ, Α.Σάχοσ, Ελλθνικό Διοικθτικό Δίκαιο, 1996, ςελ 302 επ. Μάλιςτα, «ενδικοφανι», χαρακτιριηε τθ ςχετικι προςφυγι και θ Ειςαγωγικι Ζκκεςθ του νόμου 2522/1997. 4

απηφ ηνλ ηξφπν ε παξνρή πξνζσξηλήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο απνζπλδέζεθε ξεηά πιένλ απφ ηελ ππνρξέσζε πξνεγνχκελεο άζθεζεο αίηεζεο αθχξσζεο ή ηεο θχξηαο αγσγήο (αξ.3παξ.7 εδ.α λ.2555/1997) θαη ζπλδέζεθε κε ηε ζεηξά ηεο κε ηελ άζθεζε ηεο ελ ιφγσ πξνζθπγήο ελψπηνλ ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο 11. Ζ αλαζέηνπζα αξρή κε ηε ζεηξά ηεο φθεηιε λ απαληήζεη αηηηνινγεκέλα επ απηήο εληφο δέθα 12 εκεξψλ, ελψ ε άπξαθηε πάξνδνο ηεο δεθαήκεξεο πξνζεζκίαο ζπληζηνχζε ηεθκήξην απφξξηςεο ηεο πξνζθπγήο (αξ. 3 παξ.2εδ ε λ.2522/1997). Πεξαηηέξσ ε πξνζεζκία γηα ηελ άζθεζή ηεο, θαζψο θαη ε άζθεζή ηεο θψιπαλ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο (αξ.3παξ.3 λ.2522/1997). Ζ ηειεπηαία απηή ξχζκηζε ηνπ λφκνπ είρε σο άκεζε ζπλέπεηα, λα αλαηξαπεί ε κέρξη ηφηε πάγηα πξαθηηθή ησλ αλαζεηνπζψλ αξρψλ, λα πξνβαίλνπλ κε ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο ζηελ θαηαθχξσζε ησλ ζρεηηθψλ ζπκβάζεσλ, απελεξγνπνηψληαο έηζη, θάζε έλλνηα πξαγκαηηθήο πξνζηαζίαο ησλ ζηγφκελσλ επηρεηξήζεσλ. ην ίδην πλεχκα θηλήζεθε θαη ε επηβαιιφκελε ζην αξ.3 παξ.2εδ.β λ.2522/1997 ππνρξέσζε θνηλνπνίεζεο 13 ηεο πξνζθπγήο, κε θξνληίδα ηνπ πξνζθεχγνληνο ζηνλ εθπξφζσπν ή ζηνλ αληίθιεην θάζε ζηγφκελνπ απφ ηπρφλ νιηθή ή κεξηθή παξαδνρή ηεο πξνζθπγήο. Δπίζεο, ζην ίδην πάληα πιαίζην, νξίδνληαλ ξεηά φηη «δελ απαηηείηαη άζθεζε ηεο πξνζθπγήο θαηά πξάμεο, πνπ δέρεηαη ελ φισ ή ελ κέξεη πξνζθπγή άιινπ πξφζσπνπ», ψζηε λα πεξαηψλεηαη ζχληνκα ε ελψπηνλ ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο πξνδηθαζία 14. 11 Βλ. ςχετικά και ςε αρ.7 του ν3886/2010. 12 Ενϊ ςιμερα με το νζο νόμο είναι 15 θμζρεσ 13 Ωςτόςο, ο νόμοσ δεν διευκρίνιηε εάν και κατά πόςο θ προχπόκεςθ τθσ κοινοποίθςθσ τίκονταν και ωσ όροσ του παραδεκτοφ τθσ προςφυγισ ι όχι,βλ. αναλυτικότερα ςε π.βλαχόπουλο,ο.π, ςελ 115, ο οποίοσ τθν κεωρεί ωσ προχπόκεςθ του παραδεκτοφ. το νζο, όμωσ, νόμο 3886/2010 και ςτο άρκρο 4παρ.2εδ.βϋ, το οποίο ρυκμίηει τα τθσ «προδικαςτικισ προςφυγισ, ρθτά ορίηεται ότι θ παράλειψθ τθσ κοινοποίθςθσ αυτισ δεν επάγεται απαράδεκτο τθσ ζλλειψθσ των αςφαλιςτικϊν μζτρων ςε περίπτωςθ απόρριψθσ τθσ. Ωσ εκ τοφτου μάλλον κα πρζπει να γίνει δεκτό ότι δεν αποτελεί οφτε όρο του παραδεκτοφ τθσ προςφυγισ. 14 το πνεφμα αυτό είχε διαμορφωκεί και θ νομολογία τθσ Επιτροπισ Αναςτολϊν του τε (βλ.εα τε 75/1999, Δ 1999, ςελ.770 και ΕΑ τε 76/1999, Δ 1999, ςελ. 834επ.), θ οποία, ερμθνεφοντασ το άρκρο 3 παρ.2 εδ.ςτ, που προζβλεπε ότι οι διατάξεισ περί προδικαςτικισ προςφυγισ δεν κίγουν άλλεσ διατάξεισ τθσ κείμενθσ νομοκεςίασ για τθν άςκθςθ, λοιπϊν, διοικθτικϊν προςφυγϊν κατά τθ διεξαγωγι δθμοςίων διαγωνιςμϊν, ζκρινε ότι θ εν λόγω διάταξθ ουδόλωσ επιβάλλει ωσ προχπόκεςθ άςκθςθ τθσ προδικαςτικισ προςφυγισ του αρ.3ν.2522/1997 τθν προθγοφμενθ άςκθςθ διοικθτικισ προςφυγισ (απλισ,ειδικισ ι ενδικοφανοφσ που ενδεχομζνωσ προβλζπεται από τθν κείμενθ νομοκεςία. Ωςτόςο, βλζπε και το νζο νόμο 3886/2010, ο οποίοσ υιοκετεί τθν παραπάνω νομολογία πλζον ρθτά ςτο άρκρο 4 παρ.6 αυτοφ. 5

Ακέζσο κεηά, ζηελ παξάγξαθν 3 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λ.2522/1997, ζηελ νπνία παξέπεκπε θαη ην άξζξν 2παξ.2 λ.2854/2000, πξνβιεπφηαλ ε άζθεζε ηεο αίηεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ, ε φπνηα αζθνχληαλ ελψπηνλ ηεο αξκφδηαο θαη άξζξν 52 πδ 18/1989 Δπηηξνπήο Αλαζηνιψλ ηνπ ηδ 15 ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 95 παξ.1εδ.α ηνπ πληάγκαηνο, εθφζνλ ε επίδηθε ζχκβαζε ήηαλ δηνηθεηηθή. Αληίζεηα αλ ε επίδηθε 6 ζχκβαζε ήηαλ ηδησηηθή, αξκφδηα ήηαλ ηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα θαη εηδηθφηεξα ηα κνλνκειή πξσηνδηθεία, ηα νπνία δίθαδαλ ζχκθσλα κε ην αξ.683 επ. ΚΠνιΓ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 2παξ2 ηνπ λφκνπ 2522/1997. Ζ πξνζεζκία άζθεζεο ηεο ελ ιφγσ αίηεζεο ήηαλ δέθα εκέξεο (αξ.3παξ3εδ.α ) απφ ηε ξεηή ή ζησπεξή απφξξηςε ηεο πξνζθπγήο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο θσιχνληαλ ε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο (αξ3παξ.3εδ.β ). Δπηπιένλ ην άξζξν 3, φξηδε φηη ε αίηεζε αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ δελ επηηξέπνληαλ λα πεξηέρεη αηηηάζεηο δηαθνξεηηθέο απφ απηέο ηεο πξνζθπγήο 16. Αλαθνξηθά, ηέινο, κε ηελ δηαδηθαζία άζθεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ ν πξντζρχζαλ λφκνο πξνέβιεπε (αξ3παξ.5 εδ. δ ) φηη ε εκεξνκελία εθδίθαζεο ηεο αίηεζεο δελ πξέπεη λα απέρεη πέξαλ ησλ δεθαπέληε 17 εκεξψλ απφ ηελ θαηάζεζε ηεο, ελψ ε πξνζεζκία θιήηεπζεο δελ κπνξνχζε λα είλαη 15 Με ςειρά αποφάςεων τθσ ΕΑ του τε,(βλ.ενδεικτικά: ΕΑ τε 6/1998 Αρμ.,ςελ 1259,ΕΑ τε 54/1998, ΕΑ τε 79/1998) είχε κρίνει ότι εφόςον ςτθν ακυρωτικι δικαιοδοςία του τε ανικει κατ άρκρο 95παρ1 εδ.α ο ζλεγχοσ νομιμότθτασ των αποςπαςτϊν διοικθτικϊν πράξεων, που προθγοφνται τθσ ςφναψθσ διοικθτικϊν ςυμβάςεων, το τε ζχει τθν δικαιοδοςία προσ παροχι προςωρινισ δικαςτικισ προςταςίασ και ειδικότερα κατ άρκρο 52πδ18/89 θ Επιτροπι Αναςτολϊν, ςυνεδριάηοντασ ςε ςυμβοφλιο. 16 Ηιτθμα ωςτόςο είχε τεκεί ςχετικά με το κατά πόςον θ νομοκετικι αυτι αξίωςθ μθ υπζρβαςθσ των αιτιάςεων που περιζχονται ςτθν προδικαςτικι προςφυγι ςυμβιβάηεται με τθν ςυνταγματικι και κοινοτικι επιταγι αποτελεςματικισ προςταςίασ βλ. Χ.υνοδινόσ «Αποτελεςματικι Δικαςτικι Προςταςία κατά τθ ςφναψθ ςυμβάςεων τθσ Διοίκθςθσ», 2000, ςελ.192. και π.βλαχόπουλοσ «Όψεισ τθσ δικαςτικισ προςταςίασ ενϊπιον του τε - Σο παράδειγμα του νόμου 2522/1997 για τα δθμόςια ζργα», 1998, ςελ 130. Ωςτόςο θ παραπάνω ρφκμιςθ φαίνεται να είναι ςφμφωνθ με τθν πάγια νομολογία του τε ωσ προσ τθν ςυνδρομι ζννομου ςυμφζροντοσ για τθν παραδεκτι προβολι ςυγκεκριμζνου λόγου με το αςκοφμενο ζνδικο βοικθμα. Ζτςι γίνεται δεκτό (βλ.ενδεικτικά τε204/1996, Δ.Δίκθ 1996 ςελ 457.,ΕΑ τε 736 Αρμ. 1995 ςελ.477), προκειμζνου περί παραδεκτισ προβολισ λόγων αιτιςεων ακυρϊςεων, απαράδεκτα ο ενδιαφερόμενοσ επικαλείται λ.χ παρανομία όρου τθσ για να κεμελιϊςει τθν αίτθςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων κατά πράξθσ αποκλειςμοφ του, εφόςον δεν είχε διατυπϊςει ςχετικι επιφφλαξθ, κακϊσ με τθ ςυμμετοχι του αποδζχκθκε ανεπιφφλακτα τθ νομιμότθτα τθσ, τυχόν δε φςτερθ αμφιςβιτθςθ τθσ κα ςυνιςτοφςε «venire contra proprium». Κατά ςυνζπεια, θ διατφπωςθ ςχετικισ αιτίαςθσ ςτθν προδικαςτικι προςφυγι κεμελιϊνει ζννομο ςυμφζρον για τθν παραδεκτι προβολι του ςχετικοφ λόγου ςε αίτθςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων κατά πράξθσ ι παράλειψθσ που ςυντελείται ςε φςτερθ φάςθ του διαγωνιςμοφ. 17 Βλ. και ν.3886/2010, όπου πλζον θ θμερομθνία εκδίκαςθσ δεν πρζπει να απζχει πζραν των (30)τριάντα θμερϊν από τθν κατάκεςθ τθσ αίτθςθσ, ενϊ θ προκεςμία κλιτευςθσ δεν μπορεί να είναι μικρότερθ των (15) δεκαπζντε θμερϊν.

κηθξφηεξε απφ δέθα κέξεο. Αληίγξαθν ηεο αίηεζεο κε θιήζε έπξεπε λα θνηλνπνηεζεί κε θξνληίδα ηνπ αηηνχληνο πξνο ηελ θαζήο ε αίηεζε αλαζέηνπζα αξρή αιιά θαη πξνο θάζε ηξίην ελδηαθεξφκελν ηνπ νπνίνπ ηελ θιήηεπζε ζεσξνχζε αλαγθαία ν δηθαζηήο(εδ. ε ) 18. Δπίζεο, θάζε ελδηαθεξφκελνο, ηνπ νπνίνπ επεξεάδνληαλ ηα ζπκθέξνληα δηθαηνχληαλ λα αζθήζεη παξέκβαζε (εδ.ζη ), ελψ παξάιιεια θαζηεξψλνληαλ θαη ην ζχζηεκα ηεο πξναπφδεημεο (εδ. δ ). Σέινο ε απφθαζε επί ηεο αίηεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ έπξεπε λα εθδνζεί εληφο δεθαπέληε 19 εκεξψλ απφ ηελ εθδίθαζή ηεο (αξ.3 παξ.6 εδ.δ λ.2522/1997) ελψ ξεηά (αξ3 παξ.6 εδ.γ ) πξνβιέπνληαλ φηη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 692παξ4 ηνπ ΚΠνιΓ δελ κπνξεί λα παξαθσιχζεη ηελ ιήςε ηνπ θαηάιιεινπ αζθαιηζηηθνχ κέηξνπ. Χζηφζν, ε ζεκαληηθφηεξε θαη πιένλ θαηλνηφκα ξχζκηζε, πνπ πξνέβιεςε ν λ.2522/1997 ήηαλ ε δηαδηθαζία πνπ αθνξνχζε ζηελ ρνξήγεζε ηεο πξνζσξηλήο δηαηαγήο. Ο ζεζκφο απηφο πξνβιέπνληαλ ζην άξζξν 3 παξ.4 εδ.α λ.2522/1997 θαη εηζήρζε γηα πξψηε θνξά ζην ρψξν ηεο δηνηθεηηθήο δηθνλνκίαο, εμ αθνξκήο ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβάζεσλ. Δηδηθφηεξα, πξνβιέπνληαλ ε δπλαηφηεηα έθδνζεο ηεο, απφ ηνλ αξκφδην γηα ηελ εθδίθαζε ηεο αίηεζεο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ δηθαζηή, κε ηελ θαηάζεζε ηεο αίηεζεο θαη κεηά απφ θιήζε ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο πξν (24) είθνζηηεζζάξσλ 20 σξψλ. Απηή θαηαρσξνχληαλ θάησ απφ ηελ αίηεζε θαη πεξηείρε απνθιεηζηηθά ηα κέηξα πνπ έπξεπε λα ιεθζνχλ σο ηελ έθδνζε ηεο απφθαζεο, ελψ ήηαλ δπλαηή ε αλάθιεζή ηεο είηε απφ ηνλ δηθαζηή πνπ ηελ είρε ρνξεγήζεη είηε απφ ην δηθαζηήξην πνπ ζα εθδίθαδε ηα αζθαιηζηηθά κέηξα (αξ. 4 εδ.β ). Σέινο ζηηο παξαγξάθνπο 5 θαη 6 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λ.2522/1997 πξνβιέπνληαλ νη πξνυπνζέζεηο, νη νπνίεο έπξεπε λα ζπληξέρνπλ ζσξεπηηθά, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη δεθηή απφ ην δηθαζηήξην ε αίηεζε ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ, θαζψο θαη ηα κέηξα πνπ κπνξνχζε απηφ λα δηαηάμεη ζε πεξίπησζε θαηάθαζεο απηψλ. Πην ζπγθεθξηκέλα θαη ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα εθεί έπξεπε λα ζπληξέρνπλ (ζσξεπηηθά) νη αθφινπζεο ηξείο πξνυπνζέζεηο: α) 18 Προβλθματικι είχε κρικεί θ αοριςτία τθσ ςυγκεκριμζνθσ διάταξθσ, θ οποία κατζλειπε ευρφτατθ διακριτικι ευχζρεια ςτο δικαςτι, ιδίωσ μάλιςτα ενόψει τθσ, ςφμφωνα με τθ νομολογία, απαίτθςθσ τθσ ςυνδρομισ τθσ επί ποινισ απαραδζκτου (ΕΑ τε 260/1998) 19 Πλζον με το ν.3886/2010 είναι (20)είκοςι θμζρεσ. 20 Πλζον με το ν.3886/2010 είναι (3) θμζρεσ. 7

ζνβαξή πηζαλνιφγεζε 21 παξάβαζεο ηνπ θνηλνηηθνχ ή εζσηεξηθνχ δηθαίνπ, β) ε ιήςε ηνπ κέηξνπ λα είλαη αλαγθαία γηα λ αξζνχλ ηα δπζκελή απφ ηελ παξάβαζε απνηειέζκαηα ή λ απνηξαπεί ε δεκία ζπκθεξφλησλ ηνπ αηηνχληνο 22 θαη γ) ζηαζκηδφκελεο ηεο βιάβεο ηνπ αηηνχληνο, ησλ ζπκθεξφλησλ ηξίησλ θαη ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο λα θξίλεηαη φηη νη αξλεηηθέο ζπλέπεηεο απφ ηελ παξαδνρή ηεο αίηεζεο δελ ζα είλαη ζνβαξφηεξεο, απφ ηελ σθέιεηα ηνπ αηηνχληνο (αξ.3παξ.5λ.2522/1997) 23. Σέινο ην δηθαζηήξην κπνξνχζε λα δηαηάμεη ηελ ιήςε νπνηνπδήπνηε αζθαιηζηηθνχ κέηξνπ ρσξίο λα δεζκεχεηαη απφ ηηο πξνηάζεηο ησλ δηαδίθσλ (αξ.3παξ.6 εδ.α λ.2522/1997) 24. Οη ζρεηηθέο ξπζκίζεηο, ζηηο νπνίεο πξνέβε ν πξντζρχζαλ λφκνο 2522/1997, έζεζε επί λέαο βάζεο ην ζχζηεκα ηεο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο ζηηο εμεηαδφκελεο δηαθνξέο, ηδίσο ελψπησλ ηεο Δπηηξνπήο Αλαζηνιψλ ηνπ ηδ 25. Σν άξζξν 3 ηνπ λ.2522/1997 ππήξμε πεγή έκπλεπζεο ηνπ έιιελα λνκνζέηε γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ αξ.52 ηνπ νξγαληθνχ λφκνπ ηνπ ηδ πνπ έγηλε κε ην αξ.35 ηνπ λ.2721/1999 (ΦΔΚ 112 Α ), ζπληειψληαο νπζηαζηηθά ζηελ πξνζέγγηζε ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθνλνκηθνχ δηθαίνπ θαη ηεο πνιηηηθήο δηθνλνκίαο, ζην πεδίν πξνζσξηλήο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ πνπ πξνεγνχληαη ηεο ζχλαςεο δεκφζηαο ζχκβαζεο 26. 21 Θ Επιτροπι Αναςτολϊν του τε(εα τε 54/1998), ζκρινε ερμθνεφοντασ τον όρο «ςοβαρι πικανολόγθςθ», ότι θ κατάφαςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων είναι δυνατι όταν «πικανολογείται ςφόδρα» θ παράβαςθ κάποιασ νομοκετικισ διάταξθσ ι όρων τθσ διακιρυξθσ. Ωςτόςο, θ οδθγία 89/665 ζκανε απλϊσ λόγο για «εικαηόμενθ παράβαςθ». 22 Θ παραπάνω προχπόκεςθ αποτελεί εξειδίκευςθ τθσ προχπόκεςθσ του επείγοντοσ που τάςςει το ΔΕΚ κατά τθ λιψθ αςφαλιςτικϊν μζτρων (βλ. ςε υνοδινό Χ., ο.π ςελ 197,ΔΕΚ υποκ. C- 272/91 R.Lotto,υλλ. 1992). 23 Θ ςτάκμιςθ των εμπλεκόμενων ςυμφερόντων, όπωσ αποτυπϊνεται ςτθν νομολογία τθσ Επιτροπισ Αναςτολϊν του τε διαφοροποιείται αναλόγωσ του ςταδίου που βρίςκεται ο διαγωνιςμόσ και τθσ εκάςτοτε προςβαλλόμενθσ πράξθσ (βλ. ενδεικτικά ΕΑ τε54/1998,εα τε 478/1998, Δ 1999,ςελ 540.,αλλά και ΔΕΚ υποκ. R-194/88 Επιτροπι κατά Ιταλικισ Δθμοκρατίασ υλλ.1988,ςελ.4547επ.). 24 το εδ. β του εν λόγω άρκρου απαρικμοφνταν ενδεικτικά οριςμζνα από τα δυνάμενα να διαταχκοφν αςφαλιςτικά μζτρα, όπωσ αναςτολι ιςχφοσ των όρων τθσ διακιρυξθσ, των τευχϊν δθμοπράτθςθσ και οποιωνδιποτε άλλου εγγράφου ςχετικοφ με τθν διεξαγωγι του διαγωνιςμοφ, τθν αναςτολι εκτζλεςθσ οποιαςδιποτε πράξθσ τθσ ανακζτουςασ αρχισ, απαγόρευςθ νομικϊν ι υλικϊν ενεργειϊν, εκτζλεςθ των απαραίτθτων κετικϊν πράξεων, όπωσ θ διατιρθςθ εγγράφων και άλλων ςτοιχείων, κακϊσ και τθν αναςτολι ςφναψθσ τθσ ςφμβαςθσ. 25 Αφοφ επί των πολιτικϊν δικαςτθρίων είχε ιδθ αποτυπωκεί ςτα άρκρα 682 επ. ΚΠολΔ. ζνα δοκιμαςμζνο ςτο χρόνο πλαίςιο προςωρινισ επίλυςθσ των ςχετικϊν διαφορϊν. 26 Βλ. Γεράρθ Χ., ο.π, ςελ 560,Β.κουρι, Θ προςωρινι δικαςτικι προςταςία ςτισ διοικθτικζσ διαφορζσ, 2001, ςελ.75-6. 8

β) Αθύξσζε ή αλαγλώξηζε ηεο αθπξόηεηαο ηεο παξάλνκεο πξάμεο ή παξάιεηςεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο. Ο λ.2522/1997 ζην άξζξν 2 παξ.1 πξνέβιεπε ηελ δπλαηφηεηα αθχξσζεο ή αλαγλψξηζεο ηεο αθπξφηεηαο ηεο πξάμεο ή ηεο παξάιεηςεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο εθφζνλ θάζε ελδηαθεξφκελνο ν νπνίνο είρε ζπκθέξνλ λα ηνπ αλαηεζεί ζπγθεθξηκέλε ζχκβαζε (δεκνζίσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ ή ππεξεζηψλ) είρε ππνζηεί ή ελδέρεηαη λα ππνζηεί δεκία απφ ηελ παξάβαζε ηεο θνηλνηηθήο ή ηεο εζσηεξηθήο λνκνζεζίαο. Πεξαηηέξσ ζην άξζξν 5 παξ. 2 εδ.α 27 ηνπ ηδίνπ λφκνπ πξνβιέπνληαλ, φηη πξνθεηκέλνπ λα επηδηθαζζεί απνδεκίσζε απαηηνχληαλ, σο πξνυπφζεζε 28 γηα ηελ επηδίθαζή ηεο, ε πξνεγνχκελε αθχξσζε ή αλαγλψξηζε αθπξφηεηαο ηεο πξάμεο ή ηεο παξάιεηςεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο ζηελ νπνία θαη εδξάδνληαλ ην αίηεκα ηνπ ζηγνκέλνπ γηα απνδεκίσζε 29. Ζ έλλνηα ηεο πξνυπφζεζεο απηήο ηελ νπνία έζεηε ε δηάηαμε ηνπ άξ.5 παξ.2 ηνπ λφκνπ 2522/1997 πξνθάιεζε θάπνηα εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ ηχρε ηεο αμίσζεο ρσξίο ηελ ηήξεζε ηνπ φξνπ, ελψ παξάιιεια πξνθάιεζε θαη ηελ θξηηηθή ηεο ζεσξίαο 30, εμαηηίαο ηεο πηνζέηεζεο κίαο εμαηξεηηθά ρξνλνβφξνπ δηαδηθαζίαο ε νπνία έξρεηαη ζε άκεζε ζχγθξνπζε κε ηηο επηδηψμεηο θαη ηελ εθθξαδφκελε βνχιεζε ησλ νδεγηψλ πνπ εηζήρζεζαλ κε απηέο ηηο δηαηάμεηο. Καη απηφλ ηνλ ηξφπν, δηαγλψζζεθε κηα ηδηαίηεξε θαζπζηέξεζε ζηελ επηδίθαζε ησλ απνδεκηψζεσλ (θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο θαηά κέζν φξν κεηά απφ 15 ρξφληα), ε νπνία θαίλεηαη λα παξαβηάδεη βάλαπζα ηηο δηαηάμεηο 27 Θ ςυγκεκριμζνθ προχπόκεςθ, ωσ «διαδικαςτικι» προχπόκεςθ για τθν ευδοκίμθςθ τθσ αγωγισ αποηθμίωςθσ εξετάηεται αναλυτικά ςτο κεφάλαιο 6(6.1.2), ςτο δεφτερο ειδικό μζροσ τθσ παροφςασ εργαςίασ, ςτα πλαίςια των κατϋ ίδιαν προχποκζςεων τθσ αγωγισ αποηθμίωςθσ. 28 υγκεκριμζνα το κζμα που τίκεται εδϊ είναι εάν θ μθ τιρθςθ τθσ ςυγκεκριμζνθσ προχπόκεςθσ κα ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν απόρριψθ τθσ αγωγισ ωσ απαράδεκτθσ ι ωσ νόμω αβάςιμθσ. Ορκότερθ προκρίνεται θ δεφτερθ περίπτωςθ (βλ. Ράικοσ Δ. ΔιΔικ.,1999, ςελ.554 επ.), ςφμφωνα με τθν οποία θ προθγοφμενθ ακφρωςθ εκλαμβάνεται ωσ προχπόκεςθ (conditio) τθσ επιδίκαςθσ τθσ αποηθμίωςθσ και όχι τθσ εκδίκαςθσ τθσ αγωγισ. Ωςτόςο, λεπτομερζςτερθ ανάλυςθ ακολουκεί και εδϊ ςτο κεφάλαιο 6, ςτο δεφτερο ειδικό μζροσ τθσ παροφςασ εργαςίασ, ςτα πλαίςια των κατϋ ίδιαν προχποκζςεων τθσ αγωγισ αποηθμίωςθσ που εξετάηονται εκεί. Επίςθσ, τθν ίδια προχπόκεςθ κζτει και ο ν.3886/2010 (αρ 9 παρ.2 εδ αϋ) όπωσ κα δοφμε παρακάτω, ςτο οικείο κεφάλαιο. 29 Ενϊ ςτο β εδάφιο προβλζπονταν θ δυνατότθτα ςϊρευςθσ τθσ αγωγισ αποηθμίωςθσ με τθν αγωγι αναγνϊριςθσ τθσ ακυρότθτασ κατά τισ κοινζσ διατάξεισ. Προφανϊσ θ ςϊρευςθ αυτι, μποροφςε να πραγματοποιθκεί μόνον ενϊπιων των πολιτικϊν δικαςτθρίων. 30 Βλ. υνοδινόσ Χ., ο.π.ςελ.216 επ. 9

ηνπ άξζξνπ 6 παξ 1 ηεο ΔΓΑ πνπ θαζηεξψλνπλ δηθαίσκα απνηειεζκαηηθήο θαη ρξεζηήο δίθεο εληφο ινγηθήο πξνζεζκίαο 31. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη γηα ηελ «γεληθή» απνδεκίσζε ηνπ άξζξνπ 2 παξ.2 ηνπ λφκνπ 2854/2000, πνπ αθνξνχζε ζην πξνζπκβαηηθφ ζηάδην ησλ ηνκέσλ θνηλήο σθειείαο, δελ ηίζνληαλ σο πξναπαηηνχκελν ε πξνεγνχκελε αθχξσζε ή αλαγλψξηζε ηεο αθπξφηεηαο ηεο παξάλνκεο πξάμεο ή παξάιεηςεο απφ ην αξκφδην δηθαζηήξην φπσο πξνέβιεπε ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 5 παξ.2 εδ.α ηνπ λ.2522/1997 θαη ζηελ νπνία δελ παξέπεκπε ην άξζξν 2 παξ.2 ηνπ λ 2854/2000 32. γ) Αμίσζε απνδεκίσζεο Με ην άξ.5 λ.2522/1997 θαη ην αξ. 1 παξ.2 λ.2854/2000, πνπ παξαπέκπε ζηηο δηαηάμεηο ηνπ αξ.5παξ.1 θαη 2 εδ.β ηνπ λ.2522/1997 ξπζκίδνληαλ ε πξνζπκβαηηθή επζχλε 33 ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο ζην πιαίζην ησλ δηαθνξψλ πνπ ελέπηπηαλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ησλ αλσηέξσ λνκνζεηεκάησλ θαη επηηαγή ηνπ αξ.2 παξ.1 ηεο Οδεγίαο 89/665 ΔΟΚ θαη ηνπ αξ.2 παξ.1 εδ. δ ηεο Οδεγίαο92/13 ΔΟΚ αληίζηνηρα. Ζ ηππνπνίεζε ελφο εηδηθνχ πξαγκαηηθνχ πξνζπκβαηηθήο επζχλεο, ελφςεη θαη ηεο ξχζκηζεο πνπ πξνβιέπνληαλ ζην αξ.4 παξ.2 λ.2522/1997, απνηεινχζε ηε κνλαδηθή δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζην κεραληζκφ δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο γηα ηνλ ππνςήθην αλάδνρν πνπ απνθιείζηεθε απφ ηε ζπκκεηνρή ή ηελ αλάζεζε ησλ ζπκβάζεσλ θαη δελ πέηπρε ηελ ιήςε ππέξ απηνχ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ. πλεπψο, ε ζπγθεθξηκέλε ξχζκηζε ζπληζηνχζε έλα ζπκπιεξσκαηηθφ είδνο έλδηθεο πξνζηαζίαο, ε ζεκαζία ηνπ νπνίνπ αλαδεηθλχνληαλ θαηεμνρήλ ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο ζηηο νπνίεο δελ επδνθηκνχζε ε πξνζσξηλή έλλνκε πξνζηαζία, ζηελ νπνία πξνερφλησο 31 Βλ. υνοδινόσ Χ., ο.π ςελ..269 επ. 32 Μάλιςτα ςτθν ειςθγθτικι ζκκεςθ του ανωτζρου νόμου και προσ αποφυγι κάκε παρερμθνείασ γινόταν ρθτι αναφορά, ότι τζτοια προχπόκεςθ δεν κζτει το εςωτερικό μασ ςφςτθμα δικαίου, ςφμφωνα με το τελευταίο εδάφιο τθσ παρ.1 του αρ.2 τθσ οδθγίασ 92/13. Προφανϊσ εδϊ είχε λθφκεί υπόψθ από το νομοκζτθ ότι ανακζτοντεσ φορείσ είναι ςυνικωσ ν.π.ι.δ., βλ. Γκαςοφκασ Γ., Αποηθμίωςθ ςε διαγωνιςμοφσ δθμοςίων ζργων, κρατικϊν προμθκειϊν, υπθρεςιϊν, άκκουλα Α.Ε,2005,ςελ.42. 33 τισ εξεταηόμενεσ περιπτϊςεισ του άρκρου 5 του ν.2522/97 και του ν.2854/2000 θ ευκφνθ είναι πρωτογενισ και πθγάηει απευκείασ από το νόμο. 10

εζηίαδε ν λνκνζέηεο ην βάξνο ηεο θαλνληζηηθήο ηνπ ξχζκηζεο 34.Δμάιινπ, ην πξψελ αξ.5 ηνπ λ. 2522/1997 (λπλ αξ.9 λ.3886/2010 ), θαζψο θαη ηα πνηθίια εξκελεπηηθά πξνβιήκαηα πνπ έζεζαλ νη δηαηάμεηο απηέο, ζ απνηειέζνπλ αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, εζηηάδνληαο θπξίσο ζηηο πξνυπνζέζεηο άζθεζεο ηεο αγσγήο απνδεκίσζεο, γηα πξνζπκβαηηθφ πηαίζκα ηεο δηνίθεζεο, ζην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο κηαο δεκφζηαο ζχκβαζεο, δειαδή, ζην ζηάδην ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Δλ θαηαθιείδη, ζην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα γίλεη αλαθνξά θαη ζε κηα αθφκε ζεκαληηθή ξχζκηζε ηελ νπνία πξνέβιεπε ν λφκνο 2522/1997, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζην άξζξν 6 απηνχ (ζην νπνίν παξέπεκπε θαη ην αξ.2 παξ.2 λ.2854/2000). Με ηελ ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε αλαγλσξίζηεθε γηα πξψηε θνξά ε δπλαηφηεηα αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο θαηά ηνπ Γεκνζίνπ θαη ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ πνπ απνιαχνπλ ησλ δηθαζηηθψλ πξνλνκίσλ ηνπ 35. Χζηφζν, φκσο, νη πξνυπνζέζεηο πνπ ηάζζνληαλ γηα ηελ είζπξαμε ηεο ρξεκαηηθήο απαίηεζεο (ακεηάθιεηε δηθαζηηθή απφθαζε, επίζπεπζε ηεο αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο θαηά ηεο ηδησηηθήο πεξηνπζίαο ησλ παξαπάλσ πξνζψπσλ θαη πάξνδνο ηξηψλ κελψλ απφ ηελ επίδνζε ηεο ζρεηηθήο αίηεζεο πξνο θαηαβνιή ηνπ επηδηθαζζέληνο πνζνχ καδί κε ηνλ εθηειεζηφ ηίηιν) θαίλεηαη λα θαζηζηνχζαλ αλαπνηειεζκαηηθή ηε ζρεηηθή ξχζκηζε 36. Δλψ ηέινο, ν λφκνο 2854/2000, πξνέβιεπε επηπιένλ ηε δπλαηφηεηα δπν αθφκε δηαδηθαζηψλ (εμσδηθαζηηθψλ), απηή ηεο δηαπίζησζεο (αξ.3) 37 θαη ηνπ ζπκβηβαζκνχ 38 (αξ.5). Ζ ζρεηηθή ξχζκηζε είρε πξνθχςεη απφ ηελ αλάγθε επειημίαο, πνπ 34 Ενδεικτικό ωσ προσ αυτό είναι και θ ζκταςθ που καταλαμβάνουν τα άρκρα 3 και 5 ςτο ςχετικό νομοκζτθμα (ν.2522/1997). 35 φμφωνα με το αρ.8ν.2097/1952, το οποίο ίςχυε μζχρι πρόςφατα, κάτι τζτοιο δεν ιταν νοθτό. Ωςτόςο, μετά τθν κφρωςθ του Διεκνοφσ υμφϊνου του ΟΘΕ για τα ατομικά και πολιτικά δικαιϊματα με το νόμο 2462/1997 και τθν απόφαςθ Ηornsby του ΕΔΔΑ τθσ 19.3.1997, είχαν ωριμάςει οι ςυνκικεσ για τθ νομοκετικι αλλαγι. Ζντονθ κριτικι είχε αςκθκεί και από τθ κεωρία (Μπζθσ Κ, Μθ περαιτζρω ιςχφσ του αρ.8 του ν.2097/1952 για το ακατάςχετο κατά του ελλθνικοφ δθμοςίου,δ.1998,ςελ.1074, Χρυςανκάκθσ Χ., Θ εκτζλεςθ κατά του Ελλθνικοφ Δθμοςίου υπό το φωσ τθσ ΕΔΑ,Δ.1996,ςελ.1155. 36 Βλ. ςχετικά κριτικι από υνοδινό Χ., ο.π., ςελ. 294 επ. 37 Θ διαδικαςία διαπίςτωςθσ αφοροφςε ςτθν παρεχόμενθ ςτουσ ανακζτοντεσ φορείσ δυνατότθτα, να προςφεφγουν ςϋ αυτι τθν διαδικαςία, όπωσ προβλζπονταν από τθν ελλθνικι ζκδοςθ του Ευρωπαϊκοφ Προτφπου ΕΝ 45503, προκειμζνου να τουσ χορθγείται βεβαίωςθ ότι ςε δεδομζνθ ςτιγμι οι διαδικαςίεσ των εμπιπτουςϊν ςτο πεδίο εφαρμογισ του νόμου ςυμβάςεων είναι ςφμφωνεσ με τθν κοινοτικι νομοκεςία κακϊσ και με τουσ εκνικοφσ κανόνεσ εφαρμογισ τθσ. 38 Θ διαδικαςία ςυμβιβαςμοφ αφοροφςε ςτθν δυνατότθτα υποβολισ των ςχετικϊν διαφορϊν ςε διαιτθςία κοινοτικοφ επιπζδου. Θ εν λόγω διαδικαςία ρυκμίηονταν ςτο άρκρο 5παρ.1-8 ν.2854/2000. 11

έπξεπε λα ππάξρεη ζηνπο ηνκείο απηνχο, πνπ ζρεηίδνληαλ κε δξαζηεξηφηεηεο θαη ππεξεζίεο, νη νπνίεο έπξεπε λα παξέρνληαη ζε ζηαζεξή βάζε ζην θνηλφ. 1.1.2 Σν ηζρύνλ λνκηθό θαζεζηώο θαη νη αιιαγέο πνπ επέθεξε ν λόκνο 3886/2010 Σν 2007 θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηα ελησκεηαμχ πξνθχςαληα δηδάγκαηα ηεο λνκνινγίαο, ε νδεγία 89/665/ΔΟΚ αληηθαηαζηάζεθε, χζηεξα απφ δεθανθηψ ρξφληα εθαξκνγήο, κε ηελ νδεγία 2007/66/ΔΚ 39. Ζ νδεγία απηή απνηειεί θσδηθνπνίεζε ηεο πξνεγνχκελεο λνκνζεζίαο, επαλαιακβάλνληαο ην θχξην ζψκα ησλ δηαηάμεσλ ηεο αληηθαζηζηάκελεο νδεγίαο, φπσο είρε ζην κεηαμχ ηξνπνπνηεζεί κε ηελ νδεγία 92/13/ΔΟΚ ελψ παξάιιεια εηζήγαγε θαη δχν λέεο ζεκαληηθέο ξπζκίζεηο. Ζ πξψηε εμ απηψλ ήηαλ ε ζέζπηζε 10ήκεξεο ηνπιάρηζηνλ πξνζεζκίαο αλακνλήο (standstill) ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο πξηλ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, δηάζηεκα ην νπνίν θξίζεθε απαξαίηεην γηα ηελ επαξθή πξνεηνηκαζία πξνζθπγήο εθ κέξνπο ησλ ππνςεθίσλ (ε πξνεγνχκελε νδεγία δελ είρε θαζνξηζκφ ηέηνηαο πξνζεζκίαο θαη απέκεηλε ζηα θξάηε κέιε λα θαζνξίζνπλ εχινγεο πξνζεζκίεο) 40. Ζ δεχηεξε ήηαλ δπλαηφηεηα αθχξσζεο ήδε ζπλαθζείζαο ζχκβαζεο, αλ ε ζχλαςε ερψξεζε θαηά παξάβαζε ησλ θαλφλσλ ησλ ζρεηηθψλ κε ηελ παξνρή πξνζσξηλήο πξνζηαζίαο, ή αλ παξαβηάζζεθαλ νη δηαηάμεηο ησλ νδεγηψλ 2004/17 θαη 18, πνπ νξίδνπλ ηηο εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο επηηξέπεηαη ε ζχλαςε ζχκβαζεο κε δηαπξαγκάηεπζε, κε ή θαη ρσξίο ηε δεκνζίεπζε πξνθήξπμεο. Ζ νδεγία 2007/66/ΔΚ ελζσκαηψζεθε ζην εζληθφ δίθαην κε ην λ.3886/2010 41, ν νπνίνο θαηήξγεζε ζην ζχλνιν ηνπ 42 ηνπο παιαηφηεξνπο ε 39. Για τθν οδθγία αυτι βλ. μεταξφ άλλων Απ. Γζροντα, Θ παροχι αποτελεςματικισ ζννομθσ προςταςίασ ςτο δίκαιο των δθμοςίων ςυμβάςεων. Μια πρϊτθ προςζγγιςθ τθσ οδθγίασ 2007/66/ΕΚ τθσ 11.12.2007, ΝοΒ 2008 (56), 2269 επ., κουρι Κ., Θ νζα δικονομικι οδθγία 2007/66/ΕΚ, ΔθΚΕ & Αγορά 2009, 40 επ., Μαλαματά Γραμ., Προςωρινι δικαςτικι προςταςία ςε διαγωνιςμοφσ δθμοςίων ζργων, προμθκειϊν και μελετϊν, ΔθΚΕ & Αγορά 2010, 35επ 40 Μεταξφ άλλων ΔΕΚ υπόκ. 222/84 Johnston 15.5.1986, υπόκ. 222/86. Heylens 15.10.1987, C-97/91 Borelli 3.12.1992. 41 Μετά από μια ςχετικι, ωςτόςο, κακυςτζρθςθ ανταποκρινόμενοσ ςτθν κοινοτικι πρόκλθςθ αλλά και πρόςκλθςθ, ο Ζλλθνασ νομοκζτθσ υιοκζτθςε τον νζο Ν 3886/2010 «Δικαςτικι προςταςία κατά τθ ςφναψθ δθμόςιων ςυμβάςεων - Εναρμόνιςθ τθσ ελλθνικισ νομοκεςίασ με τθν Οδθγία 89/665/ΕΟΚ του υμβουλίου τθσ 21θσ Ιουνίου 1989 (L 395) και τθν Οδθγία 92/13/ΕΟΚ τθσ 25θσ Φεβρουαρίου 1992 (L 76) όπωσ τροποποιικθκαν με τθν Οδθγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του υμβουλίου τθσ 11θσ Δεκεμβρίου 2007 (L 335)», Επίςθσ ςχετικά με το νζο 12

πξναλαθεξζέληεο λ.2522/1997 θαη 2854/2000 43. Ο λφκνο απηφο άξρηζε λα ηζρχεη κε ηε δεκνζίεπζή ηνπ θαη λα εθαξκφδεηαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε βιαπηηθή πξάμε ή παξάιεηςε ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο εθδειψζεθε κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ (άξζξν 11 παξ. 2). Δηδηθφηεξα, νη δηαηάμεηο γηα ηε δηθαηνδνζία θαη ηελ θαζ χιε αξκνδηφηεηα ησλ δηθαζηεξίσλ άξρηζαλ λα εθαξκφδνληαη απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2011 (άξζξν 11 παξ. 1), δηάηαμε, πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ παξ. 4 ηνπ άξζξνπ 47 ηνπ επηγελφκελνπ λ.3900/2010 44, νδήγεζε ζηελ εξκελεία φηη ε αιιαγή ηεο δηθαηνδνζίαο εθαξκφδεηαη ζηηο αηηήζεηο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ πνπ θαηαηέζεθαλ κεηά ηελ εκεξνκελία απηή, ελψ νη θαηαηεζείζεο κέρξη ηηο 31.12.2010 παξέκεηλαλ πξνο εθδίθαζε ζηα δηθαζηήξηα πνπ είραλ δηθαηνδνζία θαη αξκνδηφηεηα κέρξη ηελ εκέξα εθείλε. Με ηνλ λφκν απηφ εθηφο ησλ άιισλ (ηεο ελζσκάησζεο δειαδή ησλ δηαηάμεσλ ηεο νδεγίαο θαη κέξνπο ηεο πινχζηαο λνκνινγίαο ηεο Δπηηξνπήο Αλαζηνιψλ ηνπ ηδ), επηβιήζεθε, γηα πξψηε θνξά ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε, ε ελνπνίεζε ηεο δηθαηνδνζίαο 45 επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ πξνζσξηλήο πξνζηαζίαο ζηα πιαίζηα εθαξκνγήο ησλ νδεγηψλ πεξί δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, αθνχ νξίδεηαη φηη ε δηθαηνδνζία αλήθεη ζηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα, ήηνη ζηα δηνηθεηηθά εθεηεία θαη ζην πκβνχιην Δπηθξαηείαο. Ηδηαίηεξα δε αμηνπνηήζεθε ε λενεηζαρζείζα δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 94 παξ. 3 ηνπ πληάγκαηνο πξνο ηνλ νόμο βλ. ιδθ Φίλθ Αρναοφτογλου, Θ αίτθςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων του Ν 3886/2010, Ν. Βιβλιοκικθ 2011, Πρ. Δθμθτριάδθ, Ενθμερωτικό ςθμείωμα για τον νζο Ν 3886/2010 για τθ δικαςτικι προςταςία κατά τθ ςφναψθ δθμοςίων ςυμβάςεων, ΘΠΔΔ 2010,1121, Κ. Γιαννακόπουλο, Θ νζα δικονομία των δθμοςίων ςυμβάςεων: ακόμθ μια χαμζνθ ευκαιρία, ΕφθμΔΔ 2010,595. 42 Με εξαίρεςθ το άρκρο 6 του ν.2854/2000, που αφοροφςε τροποποιιςεισ του Κϊδικα Ποινικισ Δικονομίασ (αρ.12 περιπτ. βϋ ν.3886/2010). 43 Επί των οποίων είχε διαμορφωκεί πλοφςια νομολογία τα τελευταία χρόνια από τα δικαςτιρια και ιδίωσ από το τε. 44 Ν.3900/2010(ΦΕΚ Αϋ213/17.12.2010) «Εξορκολογιςμόσ διαδικαςιϊν και επιτάχυνςθ τθσ διοικθτικισ δίκθσ και άλλεσ διατάξεισ». 45 Βλ. και Αιτιολογικι ζκκεςθ του νόμου, με τθν οποία επιςθμαίνεται ότι με τθν ρφκμιςθ που ειςάγεται επιδιϊκεται θ ικανοποίθςθ τεςςάρων ςτόχων, δθλαδι: (i) θ ενςωμάτωςθ τθσ οδθγίασ 2007/66/ΕΚ, ςτο πλαίςιο ενόσ ενιαίου νομοκετιματοσ, (ii) θ πραγμάτωςθ των δφο ωσ άνω ςτόχων τθσ οδθγίασ περί αποτελεςματικότερθσ προςταςίασ του αναςταλτικοφ αποτελζςματοσ και δυνατότθτασ δικαςτικισ προςφυγισ για τθν κιρυξθ τθσ ακυρότθτασ, (iii) θ ενοποίθςθ τθσ δικαιοδοςίασ επί των ςχετικϊσ αναφυόμενων διαφορϊν, και (iv) θ απάλειψθ των διατάξεων που αφοροφν τθν εκτζλεςθ των ςχετικϊσ εκδιδόμενων δικαςτικϊν αποφάςεων, διότι αυτζσ καλφπτονται ιδθ από τισ διατάξεισ του Ν 3068/2002. 13

ζθνπφ ηνπ εληαίνπ επίιπζεο φισλ ησλ ζρεηηθψλ δηαθνξψλ 46, θαη κε εηδηθή πξφβιεςε, γηα πξψηε θνξά ζην δίθαηφ καο, δπλαηφηεηαο αθχξσζεο ππνγξαθείζαο ζχκβαζεο ζε πεξίπησζε ζνβαξψλ παξαβηάζεσλ ηνπ δηθαίνπ ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ θαη ηδίσο ηεο ππνρξέσζεο πξνεγνχκελεο δεκνζηφηεηαο. Δηδηθφηεξα πξνο ηνλ ζθνπφ ηεο δξαζηηθφηεξεο απηήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο, ζεζπίζηεθε ζην άξζξν 8 ηνπ λ.3886/2010, θαη πέξαλ ηνπ ηξίπηπρνπ παξνρήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο πνπ πξνβιέπεην ζηνλ λ. 2522/1997 47, έλα λέν έλδηθν βνήζεκα, εθείλν ηεο «πξνζθπγήο» αθχξσζεο ήδε ζπλαθζείζαο ζχκβαζεο. Ζ πξνζθπγή απηή δχλαηαη λ αζθεζεί εληφο 30 εκεξψλ απφ ηελ επνκέλε ηεο δεκνζίεπζεο ηεο πξνζβαιιφκελεο απφθαζεο, θαη φρη πέξαλ ησλ 6 κελψλ απφ ηελ επνκέλε ηεο ζχλαςεο ηεο επίδηθεο ζχκβαζεο. Αο δνχκε, φκσο, αλαιπηηθφηεξα ηηο ζεκαληηθέο αιιαγέο πνπ επέθεξε ν ζπγθεθξηκέλνο λφκνο ζην δίθαην πνπ δηέπεη ηε δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ηε ζχλαςε ησλ δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ θαη απνηειεί ζήκεξα ην ηζρχσλ λνκνζεηηθφ θαζεζηψο, αληαπνθξηλφκελνο γηα ην ιφγν απηφ ζηηο επηηαγέο ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ 48 γηα απνηειεζκαηηθή δηθαζηηθή πξνζηαζία θαη παγίσζε ηνπ αηζζήκαηνο αζθάιεηαο δηθαίνπ 49. α) Ζ ζέζπηζε ελόο εληαίνπ λνκνζεηήκαηνο Ζ ζχληαμε ελφο εληαίνπ λνκνζεηήκαηνο ζε αληηθαηάζηαζε ηνπ παιαηνηέξνπ θαίλεηαη λα ππήξμε ε απνιχησο νξζή επηινγή ηνπ εζληθνχ λνκνζέηε. Ο ζπγθεθξηκέλνο ηξφπνο λνκνζέηεζεο, νπνίνο ζχκθσλα κε ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ λφκνπ, απνζθνπεί ζην λα ζπκβάιιεη ζηελ πνηφηεηα 46 Βλ. ςχετικι κριτικι ςε υνοδινό Χ., ό.π ςελ. 211 επ., ςτον ίδιο, Ανομοιογζνεια προςωρινισ δικαςτικισ προςταςίασ κατά τθν ςφναψθ ςυμβάςεων τθσ διοίκθςθσ, ΔιΔικ 2000, 273 επ. 47. Για αυτό βλ υνοδινό Χ., ό.π, ςελ. 177 επ. 48 Όπωσ επιςθμαινόταν ςτο προοίμιο τθσ οδθγίασ 2007/66/ΕΚ, θ ρυκμιςτικι επζμβαςθ του κοινοτικοφ νομοκζτθ υπαγορεφτθκε από τθν ανάγκθ αντιμετϊπιςθσ οριςμζνων προβλθμάτων που παρουςιαςτικαν κατά τθν εφαρμογι του παλαιότερου νομικοφ κακεςτϊτοσ κυρίωσ: (i) τθν ανάγκθ κακιζρωςθσ ενόσ πλθρζςτερου αναςταλτικοφ αποτελζςματοσ ϊςτε να αποφεφγονται φαινόμενα ςφναψθσ τθσ ςφμβαςθσ, μολονότι θ προθγθκείςα διαδικαςία και ιδίωσ θ κατακυρωτικι απόφαςθ ζχουν αμφιςβθτθκεί ενϊπιον των αρμόδιων αρχϊν ι δικαςτθρίων (αρ. 4-7 του προοιμίου). Και (ii) τθ δυνατότθτα προςφυγισ ςτθ δικαιοςφνθ για τθν κιρυξθ ωσ ανενεργοφ τθσ ςφμβαςθσ εκείνθσ που ςυνάφκθκε χωρίσ να ζχουν τθρθκεί οι κανόνεσ δθμοςιότθτασ τθσ προκιρυξθσ. 49 Βλ. ςχετικά τθν Αιτιολογικι ζκκεςθ του ανωτζρου νόμου. 14

ηεο λνκνζεζίαο θαη ηεο αζθάιεηαο δηθαίνπ, κπνξεί λα δηεπθνιχλεη ηφζν ηελ εξκελεία φζν θαη ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ πνπ ζεζπίζηεθαλ (ελψ αληηζέησο, πξνβιεκαηίδεη ε επηινγή ηνπ θνηλνηηθνχ λνκνζέηε λα πξνβεί ζε κεξηθή - απνζπαζκαηηθή ηξνπνπνίεζε ησλ νδεγηψλ 89/665/ΔΟΚ θαη 92/13/ΔΟΚ). Δμίζνπ, φκσο, κπνξεί λα ηελ δηεπθνιχλεη θαη λα ηελ θαηαζηήζεη απνηειεζκαηηθή, θαη ε απνθπγή αλάιεςεο νπνηαζδήπνηε λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο γηα ηελ απνζπαζκαηηθή ηξνπνπνίεζή ηνπο, πξηλ παξέιζεη ηθαλφο ρξφλνο (ίζσο αληίζηνηρνο κε απηφλ πνπ κεζνιάβεζε απφ ηελ ζέζε ηνπ λ. 2522/1997 έσο ηελ ζχληαμε ηνπ λ.3886/2010) 50. β) Ζ ελνπνίεζε ηεο δηθαηνδνζίαο επίιπζεο ησλ δηαθνξώλ Αμηνπνηψληαο ηε δπλαηφηεηα πνπ δίλεη ην άξζξν 94 παξ. 3 ηνπ πληάγκαηνο θαη πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε εληαία 51 εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο θαηά ην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο δεκνζίσλ ζπκβάζεσλ, κε ην άξζξν 3 ηνπ λ.3886/2010 νξίδνληαη ηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα σο έρνληα απνθιεηζηηθά ηε δηθαηνδνζία γηα λα θξίλνπλ ηηο δηαθνξέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ λένπ λφκνπ αλεμάξηεηα αλ ε ππφ εμέηαζε δηαδηθαζία αθνξά ηε ζχλαςε ζχκβαζεο ηδησηηθνχ ή δηνηθεηηθνχ 50 Απόςπαςμα από τθν Ομιλία του κακθγθτι Πανεπιςτθμίου Ακθνϊν, Χ. Χρυςανκάκθ, για το βιβλίο του Φ. Αρναοφτογλου υπό τον τίτλο «Θ αίτθςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων του Ν 3886/2010», ζκδοςθ 2011 τθσ Νομικισ Βιβλιοκικθσ που εκφωνικθκε ςτον Δικθγορικό φλλογο Ακθνϊν τθν Δευτζρα 17.10.2011, όπου και παρουςιάςτθκε το βιβλίο του Φ. Αρναοφτογλου(ΘΠΔΔ 8-9/2011,ΕΛ.892). 51 «Ο διχαςμόσ» τθσ δικαιοδοςίασ και θ εν πολλοίσ διαφορετικι αντιμετϊπιςθ των ίδιων κεμάτων από τα αρμόδια δικαςτιρια κατζςτθςε τισ αρμόδιεσ υπθρεςίεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ καχφποπτεσ ςχετικά με τθν αποτελεςματικότθτα του ελλθνικοφ νομικοφ ςυςτιματοσ παροχισ προςωρινισ προςταςίασ, αφοφ διαπίςτωναν (εν πολλοίσ δικαιολογθμζνα) ότι θ προςταςία που παρείχε το υμβοφλιο Επικρατείασ δεν ιταν ιςοδφναμθ με τθν προςταςία των Μονομελϊν Πρωτοδικείων. Οι περιςςότερεσ αιτιάςεισ, πλθν τθσ φανερισ δυςκολίασ των πολιτικϊν δικαςτθρίων ςτο χειριςμό τθσ άγνωςτθσ γι αυτά ευρωπαϊκισ νομοκεςίασ, αφοροφςαν τθν ευκολία με τθν οποία τα Μονομελι Πρωτοδικεία αναγνϊριηαν τθν φπαρξθ υπζρτερου δθμόςιου ςυμφζροντοσ και προζβαιναν για το λόγο αυτό και μόνο ςτθν απόρριψθ αιτιςεων παροχισ προςωρινισ προςταςίασ, χωρίσ να ειςζρχονται ςτθν ουςία των αιτιάςεων των αιτοφντων. Οι καταγγελίεσ που απθφκυναν ιδιϊτεσ οδιγθςαν τθ Δ/νςθ Εςωτερικισ Αγοράσ τθσ ΕΕ ςτθν αποςτολι εγγράφου προσ τισ αρχζσ τθσ χϊρασ μασ, το ζτοσ 2005, με το οποίο ηθτοφςε τθν παροχι πλθροφοριϊν και απαντιςεων, ςχετικά με τθν αποτελεςματικότθτα τθσ εφαρμογισ τθσ οδθγίασ 89/665/ΕΟΚ, μεταξφ δε των ηθτθμάτων που τζκθκαν ιταν και ο διχαςμόσ τθσ δικαιοδοςίασ και τα ςυνακόλουκα προβλιματα αποτελεςματικότθτασ τθσ προςωρινισ προςταςίασ.», Μθτκίδθσ Χ., ΘΠΔΔ,8-9/2011 ςελ.782επ. 15

δηθαίνπ 52. Έηζη ε εθδίθαζε ησλ δηαθνξψλ πξνζσξηλήο πξνζηαζίαο δφζεθε ζηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα (Γηνηθεηηθά Δθεηεία θαη πκβνχιην Δπηθξαηείαο), ελψ νη δηαθνξέο απφ αγσγέο απνδεκίσζεο, νη νπνίεο αζθνχληαη θαηά ην άξζξν 9 ηνπ λφκνπ, εμαθνινχζεζαλ λα ππάγνληαη ζηα δηθαζηήξηα πνπ είλαη αξκφδηα θαηά ηηο θνηλέο δηαηάμεηο (άξζξν 3 παξ. 4). Πην ζπγθεθξηκέλα, γεληθψο αξκφδην γηα ηελ επίιπζε ησλ δηαθνξψλ είλαη ην δηνηθεηηθφ εθεηείν ζηελ πεξηθέξεηα ηνπ νπνίνπ εδξεχεη ε αλαζέηνπζα αξρή (άξζξν 3 παξ. 1), δηθάδνληαο κε ηξηκειή ζχλζεζε θαη ακεηαθιήησο. Σν δηνηθεηηθφ εθεηείν δηθάδεη ζχκθσλα κε ηε δηθνλνκία ησλ αθπξσηηθψλ δηαθνξψλ ηνπ ΠΓ 18/1989, ζηηο δηαηάμεηο ηνπ νπνίνπ παξαπέκπεη ην άξζξν 4 ηνπ λ.702/1977. Οη αηηήζεηο πξνζσξηλήο πξνζηαζίαο δηθάδνληαη απφ ηνλ Πξφεδξν Δθεηψλ ή Δθέηε πνπ απηφο νξίδεη, ελψ ππνζέζεηο ηδηαίηεξεο ζπνπδαηφηεηαο κπνξεί λα εηζάγνληαη ζε ηξηκειή ζχλζεζε (πκβνχιην) ηνπ δηνηθεηηθνχ εθεηείνπ (άξζξν 3 παξ. 2). Όπσο εμ άιινπ πξνθχπηεη απφ ηελ παξ. 4 ηνπ άξζξνπ 47 ηνπ λ. 3900/2010, ζηα δηνηθεηηθά εθεηεία κεηαθέξζεθαλ φρη κφλν νη δηαθνξέο ηνπ λ.3886/2010, αιιά θαη φιεο ελ γέλεη νη αθπξσηηθέο δηαθνξέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ πξάμεηο ηεο δηαδηθαζίαο αλάζεζεο ησλ ζπκβάζεσλ, ζπλεπψο ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ ζπκβνπιίσλ ησλ δηνηθεηηθψλ εθεηείσλ ππάγνληαη πιένλ θαη νη αηηήζεηο αλαζηνιήο πνπ αζθνχληαη θαηά ηελ αλάζεζε ζπκβάζεσλ κε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε θαηψηεξε ησλ νξίσλ εθαξκνγήο ησλ νδεγηψλ, νη νπνίεο πξνεγνπκέλσο ππάγνληαλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο Δπηηξνπήο Αλαζηνιψλ ηνπ ηδ, ε νπνία δίθαδε κε ηε δηαδηθαζία ηνπ άξζξνπ 52 ηνπ ΠΓ 18/1989. Καη εμαίξεζε ηεο γεληθήο αξκνδηφηεηαο ηνπ Γηνηθεηηθνχ Δθεηείνπ, ππήρζεζαλ ζην πκβνχιην Δπηθξαηείαο νξηζκέλεο δηαθνξέο (πξνζσξηλήο 52 Όπωσ είναι γνωςτό (Βλ., υπό τον Ν 2522/1997 θ δικαιοδοςία των ςχετικϊν διαφορϊν ςτθρίχκθκε ςτο οργανικό κριτιριο, ιτοι τθ νομικι μορφι τθσ ανακζτουςασ αρχισ, ςυγκεκριμζνα δε, θ αίτθςθ αςφαλιςτικϊν μζτρων υπιγετο ςτο υμβοφλιο Επικρατείασ, ωσ ειδικότερθ μορφι τθσ αίτθςθσ αναςτολισ του άρκρου 52 του ΠΔ 18/89, όταν ανακζτουςα αρχι τθσ ςφμβαςθσ ιταν το Δθμόςιο, ΟΣΑ ι άλλο ΝΠΔΔ και ςτα κατά τόπουσ Μονομελι Πρωτοδικεία, που εφάρμοηαν τισ διατάξεισ του Ν 2522/1997 και ςυμπλθρωματικά τισ κοινζσ διατάξεισ των άρκρων 682 και επ. του Κϊδικα Πολιτικισ Δικονομίασ, όταν ανακζτουςα αρχι ιταν ΝΠΙΔ (εταιρεία του δθμόςιου τομζα, ΔΕΚΟ κ.λπ.). Αντίςτοιχα, οι αιτιςεισ ακυρϊςεωσ, οι οποίεσ αςκοφνταν μετά τθν απόφαςθ τθσ Επιτροπισ Αναςτολϊν, υπάγονταν ςτο υμβοφλιο Επικρατείασ, ενϊ οι αγωγζσ που αςκοφνταν μετά τθν απόφαςθ του Μονομελοφσ Πρωτοδικείου, ςτα αρμόδια πολιτικά δικαςτιρια. 16

πξνζηαζίαο θαη ηαθηηθέο - αθπξσηηθέο) πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ην πξνζπκβαηηθφ ζηάδην, πην ζπγθεθξηκέλα: i) Οη δηαθνξέο πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ηε δηαδηθαζία αλάζεζεο ζπκβάζεσλ παξαρψξεζεο δεκνζίσλ έξγσλ ή θαη ππεξεζηψλ. Ο ιφγνο γηα ηελ εμαηξεηηθή ππαγσγή ηνπο ζην ηδ είλαη ην απμεκέλν ελδηαθέξνλ ηνπο θαη ην κεγάιν νηθνλνκηθφ ηνπο αληηθείκελν. εκεησηένλ φηη ζηηο ζπκβάζεηο παξαρψξεζεο δεκνζίσλ έξγσλ εθαξκφδνληαη κφλν ηα άξζξα 56 έσο 65 ηεο νδεγίαο 2004/18 θαη φρη νη ινηπέο δηαηάμεηο, φκσο, ζχκθσλα κε πξφζθαηε λνκνινγία ηνπ ηδ, ε παξνρή πξνζσξηλήο πξνζηαζίαο έρεη επεθηαζεί ζε φιεο ηηο δηαθνξέο πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ηε δηαδηθαζία αλάζεζεο ησλ ζπκβάζεσλ παξαρψξεζεο, αλεμαξηήησο αλ ν αηηψλ επηθαιείηαη παξάβαζε δηαηάμεσλ ηεο νδεγίαο, ή ηεο δηαθήξπμεο 53. ii) Οη ζπκβάζεηο πνπ εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 2004/17/ΔΚ, ε νπνία εθαξκφδεηαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη αλαζέηνπζεο αξρέο ππάγνληαη ζηνπο ιεγφκελνπο «εμαηξνχκελνπο θνξείο», νη νπνίνη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο ηνκείο ηνπ χδαηνο, ηεο ελέξγεηαο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηαρπδξνκηθψλ ππεξεζηψλ θαη θαηνλνκάδνληαη, αλά ρψξα, ζηα παξαξηήκαηα Η, ΗΗ, ΗΗΗ, IV, V, VI, VII, ηεο νδεγίαο 54. εκεησηένλ, φηη ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ θνξέσλ απηψλ έρεη κνξθή ΝΠΗΓ 55, άξα κέρξη πξφηηλνο ππάγνληαλ, ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ, κε απνηέιεζκα λα κελ πθίζηαηαη επαξθήο λνκνινγηαθή επεμεξγαζία ησλ ηδηαίηεξσλ ζεκάησλ πνπ αλαθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηεο νδεγίαο 2004/17/ΔΚ, ζηελ αηηία δε απηή νθείιεηαη, ελδερνκέλσο, ε θαη εμαίξεζε ππαγσγή ηνπο ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ πκβνπιίνπ Δπηθξαηείαο 56. iii) Οη ζπκβάζεηο κε πξνυπνινγηζκφ κεγαιχηεξν ησλ δεθαπέληε εθαηνκκπξίσλ (15.000.000) επξψ, πεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ΦΠΑ. Κξηηήξην γηα ηελ ππαγσγή ησλ ζπκβάζεσλ απηψλ ζην ηδ είλαη, πξνδήισο, ην κεγάιν 53 Ωςτόςο, οι ςυμβάςεισ παραχϊρθςθσ υπθρεςιϊν δεν υπάγονται ςτισ Οδθγίεσ περί δθμοςίων ςυμβάςεων, ιςχφουν όμωσ οι διατάξεισ του πρωτογενοφσ δικαίου τθσ ΕΕ, ιτοι, κυρίωσ, οι γενικζσ αρχζσ (περί ελεφκερου ανταγωνιςμοφ, αποφυγισ των διακρίςεων με βάςθ τθν εκνικότθτα, ίςθσ μεταχείριςθσ, αναλογικότθτασ κ.ο.κ.) που προκφπτουν από τθ υνκικθ τθσ ΕΕ. 54 για τθν Ελλάδα τζτοιοι φορείσ είναι, ενδεικτικά, θ ΔΕΠΑ, θ ΕΤΔΑΠ και οι λοιποί φορείσ διανομισ φδατοσ, ο ΟΕ, τα ΕΛΣΑ, θ ΔΕΘ, τα ΕΛΛΠΕ, οι Οργανιςμοί Λιμζνων, θ ΤΠΑ, οι φορείσ διαχείριςθσ αεροδρομίων, κ.λπ. 55 Πρβλ. μεταξφ άλλων αμπάνθ Γ. υνοδινό Χ., υμβάςεισ του δθμοςίου - Προςταςία κάτω από τα ευρωπαϊκά κατϊφλια, εκδ. Νομικι Βιβλιοκικθ 2010, ςελ. 32επ. 56 Βλ. Μθτκίδθσ Χ., ΘΠΔΔ,8-9/2011 ςελ782 επ. 17

νηθνλνκηθφ αληηθείκελν θαη ε πξφζεζε λα κελ απνθνπεί ην αλψηαην δηθαζηήξην απφ ηε λνκνινγηαθή επεμεξγαζία ησλ δηαηάμεσλ ηεο νδεγίαο 2004/18/ΔΚ. Σέινο ζε φηη αθνξά ηελ εθδίθαζε ησλ δηαθνξψλ απνδεκίσζεο, ν λένο λφκνο δε θαίλεηαη λα δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά απφ ηα ηζρχνληα ζην λ.2522/1997. Με ηελ επηθχιαμε ηεο παξ. 4 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λφκνπ, θαηά ηελ νπνία νη δηαθνξέο ηνπ άξζξνπ 9 εμαθνινπζνχλ λα εθδηθάδνληαη απφ ηα δηθαζηήξηα πνπ είλαη αξκφδηα θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο, ζεκαίλεη φηη δηθαηνδνζία γηα ηελ εθδίθαζε αγσγψλ απνδεκίσζεο, ιφγσ παξάλνκνπ απνθιεηζκνχ ηνπ ελάγνληνο ή ιφγσ ηεο παξάλνκεο αλάζεζεο ηεο ζχκβαζεο ζε αληαγσληζηή ηνπ, έρνπλ ηα αξκφδηα θαζ χιελ δηθαζηήξηα 57, αλάινγα κε ην ραξαθηήξα ηεο δηαθνξάο σο δηνηθεηηθήο ή αζηηθήο. Πεξαηηέξσ, ζην άξζξν 9 ηνπ λ. 3886/2010 δηεπθξηλίδεηαη φηη ζε πεξίπησζε παξάλνκνπ απνθιεηζκνχ ηνπ απφ ην δηαγσληζκφ, ν ελάγσλ κπνξεί λα αμηψζεη απνδεκίσζε κφλν ιφγσ πξνζπκβαηηθήο επζχλεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο (δειαδή θαη αλάινγε εθαξκνγή ησλ άξζξσλ 197 θαη 198 ΑΚ), ελψ ζηελ πεξίπησζε πνπ κπνξεί λα απνδείμεη φηη ζα ήηαλ αλάδνρνο ηεο ζχκβαζεο αλ δελ κεζνιαβνχζε ε παξάλνκε πξάμε ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο, κπνξεί λα δηεθδηθήζεη πιήξε απνδεκίσζε, θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο. Πξνυπφζεζε ηεο άζθεζεο αγσγήο απνδεκίσζεο απνηειεί θαη ζην λέν λφκν θαηά θαλφλα, ε πξνεγνχκελε αθχξσζε ηεο παξάλνκεο πξάμεο ή παξάιεηςεο, ζπλεπψο δελ κπνξεί λα παξαιεηθζεί ε δηαδηθαζία αθχξσζεο ηεο πξάμεο ή παξάιεηςεο θαη λα αζθεζεί απεπζείαο αγσγή κε αίηεκα ηνλ παξεκπίπηνληα έιεγρν ηεο πξάμεο ή παξάιεηςεο. Καη εμαίξεζε δελ απαηηείηαη ε πξνεγνχκελε αθχξσζε, ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 7 παξ. 3 ηνπ λ. 3886/2010 θαη πεξαηηέξσ φηαλ ζπληξέρεη ε πεξίπησζε ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 32 ηνπ ΠΓ 18/1989, φηαλ δειαδή ε αθπξσηηθή δίθε θαηαξγήζεθε επεηδή ε πξνβαιιφκελε πξάμε έπαπζε λα ηζρχεη θαη ην δηθαζηήξην δελ δέρζεθε ηελ χπαξμε ηδηαίηεξνπ έλλνκνπ ζπκθέξνληνο ηνπ αηηνχληνο γηα ηε ζπλέρηζή ηεο, ή ζπληξέρνπλ νη πεξηπηψζεηο ησλ παξ. 3 θαη 4 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 3886/2010, φηαλ δειαδή ην δηθαζηήξην, εθηηκψληαο ηηο πεξηζηάζεηο, θήξπμε ηελ αθπξφηεηα κφλν ηνπ 57 υνεπϊσ εξακολουκοφν να εκδικάηονται από τα πολιτικά Δικαςτιρια αγωγζσ αποηθμίωςθσ κατά ανακετουςϊν αρχϊν, που αποτελοφν νομικά πρόςωπα ιδιωτικοφ δικαίου. 18

αλεθηέιεζηνπ κέξνπο ηεο ζχκβαζεο, ή αλαγλψξηζε ηελ χπαξμε επηηαθηηθψλ ιφγσλ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, πνπ επηβάιινπλ ηε δηαηήξεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζχκβαζεο θαη δελ ηελ θήξπμε άθπξε, παξφιν πνπ αλαγλψξηζε ηελ ζχλαςή ηεο θαηά παξάβαζε ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 8. γ) Σξνπνπνηήζεηο ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ησλ δηαθνξώλ Με ην λ.3886/2010, επήιζε θαη κηα ζεηξά ζεκαληηθψλ ηξνπνπνηήζεσλ ζε φηη αθνξά ηελ δηαδηθαζία επίιπζεο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δηαθνξψλ, ηδίσο απηή πνπ αθνξά ζηε παξνρή πξνζσξηλήο δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο. Έηζη: i) Ζ πξνζεζκία γηα ηελ άζθεζε ηεο πξνδηθαζηηθήο πξνζθπγήο (αξ 4 παξ 1) νξίδεηαη πιένλ ζε 10 (εκεξνινγηαθέο) εκέξεο (αληί 5 εκεξψλ ηνπ λ.2522/1997) απφ ηελ πιήξε γλψζε 58 απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν ηεο πξάμεο πνπ βιάπηεη ηα ζπκθέξνληά ηνπ. Ζ πξνζεζκία απηή ηεξείηαη ζε θάζε πεξίπησζε πξηλ απφ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, έηζη πινπνηείηαη ε επηηαγή ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 2α ηεο Οδεγίαο 2007/66 πεξί ππνρξέσζεο ηεο αλαζέηνπζαο αξρήο λα αλακείλεη γηα ρξνληθφ δηάζηεκα 10 εκεξψλ (standstill) απφ ηελ θνηλνπνίεζε ηεο απφθαζεο γηα ηελ αλάζεζε ηεο ζχκβαζεο ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο, κέρξη ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, αιιά θαη ε πάγηα λνκνινγία ηνπ ηδ θαηά ηελ δσδεθαεηή εθαξκνγή ηνπ λ.2522/1997 59. Χο πιήξεο γλψζε λνείηαη ε γλψζε ηφζν ηεο πξάμεο φζν θαη ηεο αηηηνινγίαο ηεο, εθφζνλ απηή θέξεη εθ ηνπ λφκνπ αηηηνινγία. Ζ πξάμε θαη ε αηηηνινγία ηεο κπνξεί λα απνζηέιιεηαη ζηνλ ελδηαθεξφκελν θαη κε ηειενκνηνηππία ή ειεθηξνληθφ κέζν. ii) Ζ πξνζεζκία γηα ηελ απάληεζε ηεο δηνίθεζεο (αξ.4 παξ.4) επί ηεο πξνδηθαζηηθήο πξνζθπγήο είλαη πιένλ 15 εκέξεο αληί γηα 10 φπσο ήηαλ κε ην 58 Ωσ πλιρθσ γνϊςθ νοείται, εκτόσ τθσ γνϊςθσ τθσ πράξθσ κακϋεαυτισ και θ γνϊςθ τθσ αιτιολογίασ τθσ, ςυνεπϊσ δεν αρκεί θ απλι γνωςτοποίθςθ ςτουσ ενδιαφερόμενουσ περί του ότι εκδόκθκε πράξθ τθσ ανακζτουςασ αρχισ, αλλά απαιτείται είτε θ κοινοποίθςθ του ςϊματοσ τθσ πράξθσ, είτε, αν αυτι παραπζμπει ςε άλλο ζγγραφο (όπωσ π.χ. πρακτικό, ι γνωμοδότθςθ Επιτροπισ), θ κοινοποίθςθ και αυτοφ, ϊςτε να κεωρθκεί θ γνϊςθ «πλιρθσ» και να αφετθριαςκεί θ προκεςμία 59 Με ςειρά αποφάςεων τθσ Επιτροπισ Αναςτολϊν του υμβουλίου τθσ Επικρατείασ, αρχισ γενομζνθσ με τισ αποφάςεισ 82/2003 και 226/2004, είχε νομολογθκεί ότι θ διοίκθςθ υποχρεοφται να αναμείνει και να μθν προβεί ςτθν υπογραφι τθσ ςφμβαςθσ επί εφλογο χρονικό διάςτθμα που ανερχόταν ςε 15 θμζρεσ ενόψει όςων προβλζποντο ςτο άρκρο 3 παρ. 3 του Ν 2522/1997. 19