ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Την τελευταία πενταετία η τάση του όγκου των ελληνο-αιγυπτιακών εμπορικών συναλλαγών είναι αυξητική. Το 2008 ο όγκος εμπορίου σχεδόν διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2002, φθάνοντας τα 479,11 εκ. Το εμπορικό ισοζύγιο, την ίδια περίοδο, παρέμεινε αρνητικό εις βάρος της Ελλάδος, το δε εμπορικό έλλειμμα, την τριετία 2005-07, διευρύνθηκε σημαντικά. Το 2009, έτος διεθνούς οικονομικής ύφεσης, ο όγκος του διμερούς εμπορίου συρρικνώθηκε κατά 23,18%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008, εξαιτίας της μείωσης των αιγυπτιακών εξαγωγών (-39,37%). Οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αίγυπτο αυξήθηκαν, σε ετήσια βάση, κατά 22,50%. Αποτέλεσμα ήταν η μείωση του εμπορικού ελλείμματος της Ελλάδας κατά 76,26% ( 52,61 εκ.). ιμερές εμπόριο Ελλάδος-Αιγύπτου ( εκ.) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 μεταβολή Ελληνικές εξαγωγές 65,70 66,23 114,95 114,74 116,57 104,74 128,74 157,71 22,50% Αιγυπτιακές εξαγωγές 175,28 134,83 156,50 156,12 177,22 307,90 350,37 210,32-39,37% Εμπορικό ισοζύγιο -110,05-68,60-41,55-41,38-60,65-297,16-221,63-52,61 -(76,26%) Όγκος εμπορίου 240,98 201,06 271,45 270,86 293,79 412,64 479,11 368,03-23,18% Πηγή: EUROSTAT Παραδοσιακά, βασικά προϊόντα (άνω του 50%, κατά την τελευταία πενταετία), που εξάγει η Ελλάδα στην Αίγυπτο είναι βαμβάκι, καπνά και (σε φθίνοντα βαθμό) προϊόντα πετρελαίου. Η Ελλάδα εισάγει, από πλευράς της, ως επί το πλείστον προϊόντα πετρελαίου, λιπάσματα και σίδηρο-χάλυβα (63,75% του συνόλου των εισαγωγών το 2008 και 60,91% το 2009). Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, η Αίγυπτος κατατάσσεται 21 η μεταξύ των σημαντικότερων εισαγωγέων ελληνικών προϊόντων για το 2009, με μερίδιο 1,1% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών (αντίστοιχα μεγέθη για το 2008 ήταν 24 η και 0,74%). Βάσει στοιχείων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Αιγύπτου, για την ίδια περίοδο, η Ελλάδα κατατάσσεται 33 η μεταξύ των χωρώνπρομηθευτών, με μερίδιο 0,59%, επί του συνόλου των αιγυπτιακών εισαγωγών (το 2008 ήταν 35 η με 0,4%). Αναλυτικότερα, ως προς τις ελληνικές εξαγωγές κατά το 2009, εντυπωσιακή αύξηση σημειώθηκε στις εξαγωγές τεχνουργημάτων σιδηροχάλυβα (3.120,18%, 24,43 εκ.) και τσιμέντου (1.005,98%, 9,08 εκ.), ενώ αξιόλογες αυξήσεις παρουσιάζουν οι κατηγορίες χαλκού (112,18%, 1,9 εκ.), εξαρτημάτων-μερών οχημάτων (67%, 3,34 εκ.), ηλεκτρικών μηχανημάτων-εξοπλισμού (83,96%, 4,62 εκ.) και μηχανολογικού εξοπλισμού (28,20%, 8,68 εκ.). 1

Βασικές κατηγορίες εξαχθέντων ελληνικών προϊόντων, που παρουσιάζουν σημαντική ποσοστιαία υποχώρηση είναι: το αλουμίνιο (- 48,72%), τα τεχνουργήματα βασικών μετάλλων (-18,94%), τα λοιπά χημικά προϊόντα (-23,05%), και σε μικρότερο βαθμό το βαμβάκι (-12,05%) και ο καπνός (-3,72%). Σημειώνεται ότι, το 2009 η συγκέντρωση των ελληνικών εξαγωγών σε δύο κατηγορίες προϊόντων (βαμβάκι, καπνά) μειώθηκε σημαντικά (46,11% του συνόλου των εξαγωγών, από 64,92% το 2008). ιμερές Εμπόριο Ελλάδος-Αιγύπτου Εξαγ ωγές-εισαγ ωγ ές (εκ. ευρώ) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Έτη 600 500 400 300 200 100 0-100 -200-300 -400 Όγκος Εμπορίου Ισοζύγιο (εκ. ευρώ) Ελληνικές εξαγωγές Αιγυπτιακές εξαγωγές Εμπ ορικό ισοζύγιο Όγκος εμπορίου Η πολύ μικρή διασπορά παραμένει στοιχείο που καθιστά την πορεία των ελληνικών εξαγωγών ευάλωτη σε απρόβλεπτες μεταβολές που συναρτώνται, είτε με αρνητικές εξελίξεις σε συγκεκριμένους κλάδους της αιγυπτιακής οικονομίας στους οποίους κατευθύνονται τα ελληνικά προϊόντα (κλωστοϋφαντουργία, καπνοβιομηχανία), είτε στη διεθνή συγκυρία (τιμές εμπορευμάτων-πρώτων υλών). Επιπρόσθετα, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αίγυπτο αποτελούνται κατά κύριο λόγο από πρώτες ύλες, δευτερευόντως από ενδιάμεσα και κεφαλαιουχικά αγαθά και σε πολύ μικρό βαθμό από καταναλωτικά. Η δεδομένη ποιοτική σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών κρίνεται, ως εκ τούτου, ότι επιδέχεται περαιτέρω βελτίωσης, λαμβάνοντας υπ όψιν ότι ο υφιστάμενος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Αιγύπτου συνδυάζεται με ισχυρή εξάρτηση από εισαγωγές σε ενδιάμεσα και κεφαλαιουχικά αγαθά (60% του συνόλου των εισαγωγών), κατά δεύτερο λόγο σε πρώτες ύλες ενώ το μερίδιο των καταναλωτικών αγαθών είναι περιορισμένο. Η διαφοροποίηση των ελληνικών εξαγωγών με αύξηση της συμμετοχής προϊόντων ενδιάμεσων και κεφαλαιουχικών, που ενσωματώνουν υψηλή προστιθέμενη αξία και αυξημένη τεχνολογία και τα οποία απευθύνονται στην ικανοποίηση αναγκών αναπτυσσόμενων κλάδων της αιγυπτιακής οικονομίας (μεταποίηση, επικοινωνίες, κατασκευές, ενέργεια), και δευτερευόντως ορισμένων καταναλωτικών αγαθών αποτελεί προϋπόθεση για τη βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων της χώρας μας. 2

Το 2009 τάση προσέγγισης του ανωτέρω στόχου διαπιστώνεται για περιορισμένο αριθμό προϊόντων: τεχνουργήματα σιδήρου-χάλυβα (λ.χ. σωλήνες αγωγών), μηχανολογικό εξοπλισμό (κινητήρες, αντλίες), ηλεκτρικών μηχανημάτων (συσσωρευτές), εξαρτημάτων-μερών οχημάτων. Προκειμένου, εντούτοις, η εν λόγω τάση να διευρυνθεί και ενισχυθεί, θα πρέπει να αντιμετωπίσει επιτυχώς τον ισχυρό ανταγωνισμό ανεπτυγμένων βιομηχανικών χωρών με εξαγωγική παράδοση γενικότερα, αλλά και μεγάλα μερίδια επί των εισαγωγών της Αιγύπτου ειδικότερα, αλλά και χωρών χαμηλού κόστους (Κίνα, Ινδία). Επιπλέον, οι εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν εξαγωγικά στην Αίγυπτο θα πρέπει να αντιπαρέλθουν ιδιομορφίες της αγοράς, κυρίως ως προς τη λειτουργία του κρατικού τομέα (γραφειοκρατία, αδιαφάνεια, αυθαιρεσία, διαφθορά, συγκαλυμμένος και μη προστατευτισμός εγχώριων κλάδων-βιομηχανιών). Καταλήγοντας, η ανάκτηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της αιγυπτιακής οικονομίας (δηλ. προ της διεθνούς οικονομικής κρίσης, 7,2%), συσχετιζόμενη με παράλληλη σταδιακή (α) ολοκλήρωση της φιλελευθεροποίησης του εμπορίου με την ΕΕ και (β) διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών στην αγορά καταναλωτικών προϊόντων (αύξηση του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος, υιοθέτηση καταναλωτικών προτύπων, ρύθμιση εσωτερικής αγοράς), θα καθιστούσε μεσο-μακροπρόθεσμα, δυνατή την εξειδικευμένη στόχευση επιλεγμένων κοινωνικών στρωμάτων για την προώθηση καταναλωτικών προϊόντων, στα οποία η Ελλάδα εμφανίζει καλές εξαγωγικές επιδόσεις (όπως τρόφιμα, καλλυντικά, φαρμακευτικά). (Α) Εκ των 12 κυριότερων κατηγοριών ελληνικών εξαγωγικών προϊόντων (διψήφιες κατηγορίες σύμφωνα με ΣΟ) τα σημαντικότερα, ανά (οκταψήφια) υποκατηγορία, είναι τα ακόλουθα 1. Πλην ειδικών, κατά περίπτωση, παρατηρήσεων οι εξαγωγές σημείωσαν μικρές μεταβολές (αύξηση ή μείωση). 1) Βαμβάκι : 53,29 εκ., ήτοι 33,79% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Αίγυπτο βαμβάκι μη λαναρισμένο ( 52,71 εκ., ήτοι 98,90% των εξαγωγών βαμβακιού) Η Ελλάδα ήταν η πέμπτη κατά σειρά προμηθεύτρια χώρα (μερίδιο 9,13%, έναντι 12,59% το 2008) μετά τις Κίνα (18,73%), Ινδία (18,13%), Συρία (12,65%) και Τουρκία (9,87%). 1 Τα στοιχεία που αφορούν αποκλειστικά την Ελλάδα (διψήφιες και οκταψήφιες κατηγορίες) είναι της EUROSTAT. Τα στοιχεία που δίδονται σε σχέση με τα μερίδια επί των εισαγωγών της Αιγύπτου από άλλες χώρες είναι της Στατιστικής Υπηρεσίας της Αιγύπτου. Ειδικότερα, ως προς την δεύτερη κατηγορία παρατίθενται μόνον ποσοστά, καθώς τα απόλυτα μεγέθη αποκλίνουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, από τα αντίστοιχα που διαθέτει η EUROSTAT για την Ελλάδα 3

2) Τεχνουργήματα σιδήρου και χάλυβα: 24,43 εκ./15,5% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών συγκολλημένοι σωλήνες που χρησιμοποιούνται για αγωγούς πετρελαίου ή αερίου ( 23,5 εκ./96,17% των εξαγωγών εν λόγω υποκατηγορίας) φράγματα, υδατοφράχτες, αποβάθρες, ποτάμιες-θαλάσσιες κατασκευές ( 514,92 χιλ./2,1%), το 2008 δεν είχαν γίνει καθόλου εξαγωγές Κύριοι προμηθευτές ήταν οι: ΗΠΑ (μερίδιο 19,32%), Ιταλία (13,67%), Ιαπωνία (11,83%), Κίνα(8,5%) και Γερμανία (6,25%). Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 15 η θέση (μερίδιο 1,52%). 3) Καπνός: 17,98 εκ./11,41% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών τσιγάρα ( 10,06 εκ./55,97% των εξαγωγών καπνού), ετήσια μείωση 32,2% καπνά sun cured ανατολικού τύπου ( 6,78 εκ./37,74% των εξαγωγών καπνού), ετήσια αύξηση 225,14% καπνά τύπου virginia ( 1,08 εκ./6,05% των εξαγωγών καπνού), ετήσια μείωση 34,3% Οι εξαγωγές ελληνικών καπνών κατατάσσονται στην τέταρτη θέση ως προς την αξία (μερίδιο 8,81%, από 5,99% το 2008), έπειτα από εκείνες της Ν. Αφρικής (29,38%), της Ολλανδίας (19,67%) και της Ελβετίας (27,63%). 4) Αλάτι, θείο, γύψος, ασβέστης και τσιμέντο: 9,08 εκ./5,76% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών τσιμέντα clinkers ( 6,47 εκ./71,23% των εξαγωγών τσιμέντου), το 2008 εξήχθησαν μόλις 18 χιλ. τσιμέντα Portland ( 2,22 εκ./24,46% των εξαγωγών τσιμέντου), το 2008 δεν υπήρχαν εξαγωγές στην κατηγορία αυτή μάρμαρα και τραβερτίνη ( 353,44 χιλ./3,88% του συνόλου), μείωση 20,315 Οι ελληνικές εξαγωγές κατατάσσονται στην πέμπτη θέση ως προς την αξία (μερίδιο 4,87%, από 1,02% το 2008), έπειτα από εκείνες της Τουρκίας (38,16%), Γερμανίας (6,48%), Ην. Βασιλείου (5,35%) και Κίνας (4,94%). 5) Μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός: 8,68 εκ./5,51% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών Επιμέρους προϊόντα και μερίδια αυτών στις εξαγωγές μηχανημάτων έχουν ως εξής: μέρη κινητήρων ντίζελ ή εκρήξεως ( 4,26 εκ./49,09% του συνόλου της κατηγορίας), αύξηση 2.204% αντλίες για υγρά ( 515,83 χιλ./5,93% του συνόλου), αύξηση 1,220% αεραντλίες ή αντλίες κενού ( 306,43 χιλ./3,52% του συνόλου), αύξηση 264,3% αυτόματες μηχανές επεξεργασίας πληροφοριών ( 286,98 χιλ./3,3% του συνόλου) 4

συσκευές και διατάξεις θέρμανσης ( 269,43 χιλ./3,1% του συνόλου), αύξηση 118,7% ανελκυστήρες και αναβατήρες φόρτου ( 227,81 χιλ./2,62% του συνόλου), δεν υπήρχαν εξαγωγές το 2008 εξοπλισμός ψυγείων-καταψυκτών ( 225,96 χιλ./2,6% του συνόλου), μείωση 71,33% Η Αίγυπτος εισήγαγε το 2009 μηχανές και μηχανολογικό εξοπλισμό από την Ιταλία (18,52%), τη Γερμανία (15,73%), την Κίνα (11,41%), τις ΗΠΑ (9,90%) και την Ιαπωνία (5,33%). Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών επί του συνόλου των αιγυπτιακών εισαγωγών ήταν 0,16% (37 η θέση). 6) Σίδηρος και χάλυβας: 6,56 εκ./4,17% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών ράβδοι από σίδηρο ή από όχι σε κράμα χάλυβες που έχουν σφυρηλατηθεί και φέρουν οδοντώματα, εξογκώματα, κοιλώματα ( 4,44 εκ./67,63% των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα), ετήσια μείωση 9,25% πλατέα προϊόντα έλασης επιστρωμένα με άλλο μέταλλο ( 1,62 εκ./24,69% των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα) ετήσια μείωση 5,25% πλατέα προϊόντα έλασης μη επιστρωμένα ( 468,47 χιλ./7,13% των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα), ετήσια μείωση 11,04% Κύριοι εξαγωγείς σιδήρου και χάλυβα στην Αίγυπτο ήταν το 2009 οι: Τουρκία (34,12%), Ουκρανία (20,27%), Ρωσία (6,24%), ΗΠΑ (3,07%). Η Ελλάδα περιήλθε στην 28 η θέση (0,27%), από την 7 η (0,38%) το 2008. 7) Ηλεκτρικά μηχανήματα και εξοπλισμός: 4,62 εκ./2,93% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών ηλεκτρικοί συσσωρευτές ( 1,44 εκ./31,19%), αύξηση 358% ηλεκτρικές συσκευές προστασίας κατά κλοπής-πυρκαγιάς ( 1,2 εκ./26,07%), ετήσια αύξηση 228,6% μέρη θερμαντήρων νερού και συσκευές θέρμανσης ( 619,15 χιλ./13,38% των εξαγωγών ηλεκτρικών συσκευών-μηχανών), ετήσια μείωση 17,79% ηλεκτρικοί μετασχηματιστές για συσκευές τηλεπικοινωνιών ( 275,25 χιλ./5,95%), ετήσια αύξηση 1,1% Πρώτες σε εξαγωγές ηλεκτρικών μηχανών-συσκευών ήταν η Κίνα (19,35%), η Γερμανία (11,87%), οι ΗΠΑ (9,74%), η Γαλλία (8,57%), η Ιταλία (7,55%) και η Ισπανία (4,72%). Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών επί του συνόλου ήταν 0,11% (0,06% το 2008). 8) Πλαστικά: 3,73 εκ./2,37% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών φιάλες και φιαλίδια ( 880,21 χιλ./23,55% των εξαγωγών πλαστικών), ετήσια μείωση 26,84% πιατικά και είδη σερβιρίσματος ( 613,78 χιλ./16,40%), αύξηση 4,43% ρητίνες και αλκύδια ( 588,96 χιλ./15,76%), μείωση 7,7% είδη υγιεινής καθαριότητας ( 424,64 χιλ./11,34%), αύξηση 36,77% 5

Οι εξαγωγές εύκαμπτων σωλήνων ( 97,77 χιλ.) μειώθηκαν το 2009 κατά 57,26%. Η Αίγυπτος εισήγαγε πλαστικά και προϊόντα αυτών από τη Σαουδική Αραβία (16,61%), τις ΗΠΑ (11,27%), τη Γερμανία (7,97%), τη Ν. Κορέα (6,71%), την Κίνα (6,45%) και την Ιταλία (5,31%). Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών ήταν 0,17% (0,11% το 2008). 9) Τεχνουργήματα από κοινά μέταλλα: 3,70 εκ./2,35% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών πώματα και καπάκια για φιάλες-βαρέλια ( 3,57 εκ./96,46% των εξαγωγών της εν λόγω κατηγορίας), ετήσια αύξηση 16,10% Βασικοί προμηθευτές στην εν λόγω κατηγορία ήταν η Κίνα (26,09%), η Γερμανία (18,78%), η Σαουδική Αραβία (14,69%), η Ιταλία (5,54%), η Τουρκία (4,82%) και οι ΗΠΑ (3,71%). Οι ελληνικές εξαγωγές αντιστοιχούν σε ποσοστό 2,33% του συνόλου (από 3,62% το 2008). 10) Μέρη και εξαρτήματα ελκυστήρων και οχημάτων χερσαίων μεταφορών: 3,34 εκ./2,12% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών μέρη και εξαρτήματα αυτοκίνητων οχημάτων μεταφοράς προσώπων και εμπορευμάτων και οχημάτων ειδικών χρήσεων ( 1,91 εκ./57,17%), αύξηση 42,05% αυτοκίνητα αντλιοφόρα σκυροδέματος ( 520 χιλ./15,55%), δεν υπήρχαν εξαγωγές το 2008 ανατρεπόμενα αυτοκίνητα με μέγιστο βάρος φορτίο 20 τόνους ( 430 χιλ./12,85%), δεν υπήρχαν εξαγωγές το 2008 Οι εξαγωγές ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων για οχήματα σημείωσαν μείωση 66,78% ( 190,95 χιλ., από 572,11 χιλ. το 2008) Οι αιγυπτιακές εισαγωγές προήλθαν από τη Γερμανία (22,51%), τη Ν. Κορέα (15,95%), την Ιαπωνία (14,47%), την Ταϊλάνδη (5,89%) και τις ΗΠΑ (3,54%). Στις ελληνικές εξαγωγές αντιστοιχεί το 0,18% του συνόλου των εισαγωγών (από 0,11% το 2008). 11) Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών: 2,37 εκ./1,51% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών ροδάκινα ( 2,03 εκ./85,37% των εξαγωγών μεταποιημένων φρούτων και λαχανικών), αύξηση 34,98% Οι εξαγωγές μειγμάτων χυμών φρούτων μειώθηκαν κατά 83,91% ( 28,32 χιλ., από 176,06 χιλ. το 2008) Κύριοι εξαγωγείς φρούτων και λαχανικών το 2009 ήταν τα ΗΑΕ (20,60%), η Συρία (13,53%), η Κίνα (10,05%), η Σ. Αραβία (6,80%), η Ισπανία (5,54%) και η Τουρκία (4,92%), ενώ η Ελλάδα απέσπασε μερίδιο 3,96% (από 5,85% το 2008). 6

12) εψικά και βαφικά εκχυλίσματα: 2,21 εκ./1,41% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών συνθετικές οργανικές χρωστικές ύλες ( 2,02 εκ./91,24%), ετήσια αύξηση 40,7% Εισαγωγές στην συγκεκριμένη κατηγορία πραγματοποιήθηκαν από την Κίνα (13,25%), την Ιταλία (12,71%), την Ισπανία (11,11%), τη Σαουδική Αραβία (10,95%), τη Γερμανία (9,48%), τις ΗΠΑ (6,14%) και την Ινδία (5,10%). Οι ελληνικές εξαγωγές είχαν μερίδιο 0,77% (έναντι 0,39% το 2008). (Β) Εκ των υπολοίπων κατηγοριών ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Αίγυπτο άξιες μνείας επιδόσεις παρατηρούνται στα ακόλουθα προϊόντα (τα παρατιθέμενα, εντός παρενθέσεως, ποσοστά αφορούν μερίδια επί των αναφερόμενων κατηγοριών). 1) Χαλκός και τεχνουργήματα αυτού ράβδοι από χαλκό ( 1,08 εκ./56,67%), ετήσια αύξηση 854,86% σωλήνες κάθε είδους ( 292,52 χιλ./15,33%), ετήσια μείωση 57,16% 2) ιάφορα προϊόντα χημικών βιομηχανιών πυρίμαχες συνθέσεις (τσιμέντα, κονιάματα, σκυροδέματα) ( 644,91 χιλ./34,01% των εξαγωγών χημικών), ετήσια μείωση 31,56% γόμες και εστέρες ( 531,3 χιλ./28,02%), ετήσια μείωση 6,67% άνθρακες ενεργοποιημένοι ( 266,7 χιλ./14,06%), ετήσια αύξηση 68,35% εντομοκτόνα ( 174,04 χιλ./9,18%), ετήσια αύξηση 241,17% ζιζανιοκτόνα ( 42,07 χιλ.), ετήσια μείωση 91,08% 3) Αργίλιο και τεχνουργήματα πλάκες, ταινίες και φύλλα από κράματα αργιλίου ( 1,24 εκ./72,77% των εξαγωγών αλουμινίου), ετήσια μείωση 49,38% 4) Προϊόντα εκδοτικών οίκων φυλλάδια ( 954,59 χιλ./72,04%), ετήσια αύξηση 33,98% χαλκομανίες ( 356,04 χιλ./26,87%), ετήσια αύξηση 2% 5) Καουτσούκ και τεχνουργήματα μεταφορικοί ιμάντες ( 1,03 εκ./99,8%), το 2008 οι εξαγωγές ήταν μηδενικές, ενώ το 2007 ανήλθαν σε 390,70 χιλ. 6) Αλεύρια αλεύρια μαλακού σιταριού ( 884,22 χιλ./100,00%), ετήσια αύξηση 784% 7) Ορυκτά καύσιμα ειδικό καύσιμο αεριωθουμένων ( 535,3 χιλ./62,02%), ετήσια μείωση 38,85% 7

8) Όργανα και συσκευές μέτρησης, ελέγχου και ακριβείας διόπτρες σκόπευσης για όπλα ( 446,08 χιλ./61,43%), το 2008 δεν είχαν γίνει καθόλου εξαγωγές 9) Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο, τσιμέντο όγκοι και τούβλα για οικοδομή ( 278,36 χιλ./41,36%), αύξηση 631,57% μυλόπετρες από συσσωματωμένο φυσικό ή συνθετικό διαμάντι ( 111,62 χιλ./16,61%) τεχνουργήματα από γύψο, επενδυμένα με χαρτί, οι εξαγωγές σχεδόν μηδενίστηκαν ( 241, έναντι 160,46 χιλ. το 2008) 10) Έπιπλα Προκατασκευές πλην ξύλου και σιδηροχάλυβα ( 229,43 χιλ./39,48%), ετήσια μείωση 52,88% 11) Προϊόντα κεραμευτικής κεραμίδια ( 460,44 χιλ./83,75%), ετήσια αύξηση 72,93% 12) Κακάο και παρασκευάσματα αυτού παρασκευάσματα διατροφής που περιέχουν κακάο ( 224,52 χιλ./44,18%), ετήσια αύξηση 61,15% πολτοί για επάλειψη σε ψωμί ( 209,84 χιλ./41,22%), ετήσια αύξηση 93,51% 13) Υφάσματα πλεκτά βαμμένα πλεκτά υφάσματα ( 293,11 χιλ./60,93%), ετήσια αύξηση 52,6% 14) Αιθέρια έλαια και ρητινοειδή προϊόντα μακιγιάζ ( 189,79 χιλ./39,95%), ετήσια αύξηση 4,42% σαμπουάν ( 154,2 χιλ./32,6%), ετήσια αύξηση 156,66% 15) Υποδήματα πάνω τμήματα υποδημάτων ( 332,65 χιλ./96,79%), ετήσια μείωση 22,42% 16) Λιπάσματα λιπάσματα ορυκτά ή χημικά που περιέχουν άζωτο, φώσφορο ή κάλλιο ( 190,5 χιλ./56,71%), ετήσια αύξηση 11,11% λιπάσματα ορυκτά ή χημικά φωσφορικά ( 61,59 χιλ./18,38%), ετήσια μείωση 44,54% 17) Ελαιόλαδο ελαιόλαδο μειονεκτικό, όχι παρθένο ( 111,64 χιλ./39,72%), ετήσια αύξηση 2,13% 18) έρματα ακατέργαστα δέρματα βοοειδών αλατισμένα ( 272,86 χιλ./100%), ετήσια μείωση 60,75% 8

ολόκληρα δέρματα βοοειδών, οι εξαγωγές ήταν μηδενικές, ενώ το 2008 ανέρχονταν σε 214,39 χιλ. 19) Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα ζαχαρώδη προϊόντα χωρίς κακάο ( 174,24 χιλ./82,46%), ετήσια αύξηση 75,75% 20) Ενδύματα άλλα από πλεκτά γυναικεία φορέματα από συνθετικές ίνες, μείωση εξαγωγών κατά 91,55% ( 19,04 χιλ., από 225,48 χιλ. το 2008) 9